Chapter 2. Kwartaal 2

2.1. Om rituele te identifiseer*

KUNS EN KULTUUR

Graad 6

UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIE

Module 5

OM RITUELE TE IDENTIFISEER

MUSIEK

Aktiwiteit 1:

Om rituele te identifiseer

[LU 4.4]

2Alle kulture in die wêreld het een of ander vorm van geloof wat deur godsdienstige rituele beoefen word.

Kies ‘n spesifieke ritueel uit jou godsdiensbeoefening, vul dit hier onder in en beantwoord dan die vrae. Daarna kan ‘n opname gedoen word om te bepaal watter elemente gewoonlik betrokke is by een of ander vorm van ‘n ritueel van godsdienstige aard.

Table 2.1.
RITUEEL:JANEEKlasmeerderheidJa/Nee
Is daar musiek by betrokke?    
Is daar beweging by betrokke?    
Is daar dans by betrokke?   
Is daar sang by betrokke?   
Is die woorde van die sang belangrik?    
Is die sang hoofsaaklik solo?   
Is die sang hoofsaaklik samesang?   
Is daar ander elemente wat bydra tot die atmosfeer? (kerse)   
Is daar iets wat almal deel? (bv. brood, wyn)   
Is daar simbole by betrokke? (bv. water)   
Dink jy ‘n ritueel kan op sy eie uitgevoer word?   

Aktiwiteit 2:

Om die simboliek in rituele identifiseer

[LU 4.4]

Wat is simboliek?

In rituele speel simboliek ‘n belangrike rol.

  • Dink aan die groet-ritueel.

  • Die hande skud is net ‘n simbool. Dit skep letterlik ‘n band tussen die twee mense en simboliseer (dui op, beteken) vriendskap.

  • Nog ‘n voorbeeld waar water as simboliek gebruik word is die Hatsiatsia (Uitgespreek: Hat-cha-cha)

De Hatsiatsia is ‘n ritueel uit Ghana wat op die eerste Sondag van elke maand gehou word. Mense staan in ‘n kring met ‘n emmer geseënde water in die middel. Hulle dans dan stadig om die emmer en elkeen kry ‘n kans om sy hande in die emmer te steek en dan sy gesig af te vee. Die water word as simbool gebruik om die argumente die afgelope maand met vriende en familie “weg te was” (vergewe en vergeet). Die musiek word op metaalklokke gespeel.

  1. Wat is die simboliek van water in jou geloof /godsdiens?

  1. Hoekom dink jy is die woorde van die sang belangrik in ‘n ritueel?

  1. Wat dink jy is die simboliek van die samesang in ‘n ritueel?

Aktiwiteit 3:

Om die funksie van musiek in rituele te ondersoek

[LU 4.4]

MUSIEK EN SIMBOLIEK

Musiek speel ‘n belangrike rol in rituele. Spesifieke musiek word dikwels geassosieer met sekere rituele.

  • Luister na die musiekvoorbeelde.

  • Besluit dan met watter van die onderstaande rituele jy dit sou verbind.

  • Teken enige simbool wat jy met hierdie rituele sou assosieer.

Table 2.2.
SkoolbyeenkomsTroueNasionale vakansiedagSportbyeenkoms

Voorbeeld 1:

Voorbeeld 2:

Voorbeeld 3:

Voorbeeld 4:

  • Die funksie van Musiek in rituele

  • Almal sing en/of dans saam. ‘n BAND word gevorm

  • Die woorde van die lied wat ons sing dra ‘n BOODSKAP uit.

  • Terwyl ons sing ervaar almal EMOSIES: vrolik, hartseer,trots, opgewondenheid.

  • Die lied skep ‘n spesifieke ATMOSFEER: feestelik, spokerig.

Ondersoek die musiek

  • ‘n Sportritueel

Voltooi nou die volgende t.o.v. die musiek in ‘n sportritueel, bv. in ‘n wedstryd tussen Suid-Afrika en Engeland:

  • Watter band word gevorm?

  • Watter boodskap word uitgedra?

  • Watter emosies word ervaar?

  • Watter tipe atmosfeer word geskep?

  • ‘n Skoolritueel

Voltooi nou die volgende t.o.v. die musiek in ‘n skoolritueel:

  • Watter band word gevorm?

  • Watter boodskap word uitgedra?

  • Watter emosies word ervaar?

Watter tipe atmosfeer word geskep?

  • ‘n Godsdiensritueel

Stap 1

Lees die volgende, eers in Afrikaans en dan in Xhosa:

Figure 2.1. 

Figure (Picture 24.png)

Stap 2

Verdeel in groepe en voer die opdragte uit wat Juffrou van julle vra.

Kies die korrekte term:

  • Herhaling / nabootsing / vraag-en-antwoord is wanneer dieselfde patroon deur dieselfde stem herhaal word.

  • Herhaling / nabootsing / vraag-en-antwoord is wanneer dieselfde patroon deur ‘n ander stem herhaal word.

  • Herhaling / nabootsing / vraag -en-antwoord is wanneer twee stemme verskillende patrone gebruik om mekaar op te volg.

Stap 3

MASITHI staan ook bekend as “Die Groot Amen”.

Stephen Molefe (‘n onderwyser) het hierdie Xhosa-lied gekomponeer.

Aan die einde van die erediens is daar gewoonlik ‘n dankseggingsgebed. As slot van die dankseggingsgebed sluit die res van die gemeentelede by die prediker aan met hierdie lied. Die betekenis van die woorde is “Kom ons sê: Amen, Ons prys U”.

Stap 4

Sing die lied!

Figure 2.2. 

Figure (Picture 27.png)

Stap 5

Voltooi die volgende deur die korrekte woorde te kies:

Table 2.3.
atmosfeervraag-en-antwoordboodskapbandherhalingdankbaarheid
  1. Die gemeentelede sing saam met die prediker die slotsang. Daar is dus ‘n

_________ tussen die al gemeentelede en die prediker.

  1. Die woorde dra ‘n _________ uit, nl. “Ons prys U” (geloof)

  2. ‘n Gewyde _________ word geskep.

  3. Die emosie wat ervaar word is die van _________ .

  4. Kenmerke van hierdie lied: ________ en _________ .

Aktiwiteit 4:

Om ‘n ritueel te skep en uit te voer

[LU 4.4]

Skep nou julle eie ritueel! Skryf oor die volgende nadat jou groep ‘n finale besluit oor die volgende aspekte geneem het.

  • Spesifieke geleentheid

  • Simbool en simboliek daaragter

  • Beweging

  • Sang en woorde

  • Begeleiding

  • Ander

Assessering

Table 2.4.
Leeruitkomstes(LUs)
 
LU 4
UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIEDie leerder is in staat om te analiseer en om ‘n verskeidenheid vorme van kommunikasie en uitdrukking in Kuns en Kultuur te gebruik.
Assesseringstandaarde(ASe)
 
Dit is duidelik wanneer die leerder:
MUSIEK (4.4)
  • musiek wat die simboliek van rituele kan navors, skep en aanbied.

 
DRAMA (4.2 - 4.3)
  • ‘n kulturele ritueel (religieuse seremonie of sosiale viering) dramatiseer en die gebruik van drama-elemente (bv. patroon, repetisie, sekwens) demonstreer; en

  • die belangrikheid van hierdie ritueel aan die deelnemers kan verduidelik.

 
DANS (4.1)
  • ‘n sang-en-dansritueel kan navors, probeer en verduidelik (bv. slangdans, rietjiedans, stokdans) deur te verwys na die doel en struktuur – patrone, herhaling en sekwens; en

VISUELE KUNS (4.5 - 4.6)
  • die gebruik van verskeie artefakte in kulturele rituele kan demonstreer en beskryf; en

  • muurskilderye in eie gemeenskap as ‘n vorm van kommunikasie kan navors met die klem op die beoogde boodskap, teikengroep, tegnieke, gepaste materiale, tekens en simbole.

2.2. Om die belangrikheid van rituele te verduidelik*

KUNS EN KULTUUR

Graad 6

UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIE

Module 6

OM DIE BELANGRIKHEID VAN RITUELE TE VERDUIDELIK

DRAMA

In hierdie module gaan ons kyk na die ritueel, en dan meer spesifiek, die huwelikseremonie.

Aktiwiteit 1:

Om die belangrikheid van rituele te verduidelik

[LU 4.3]

NAVORSING

Oefening 1: Projek

  • Doen navorsing oor ‘n ritueel van jou keuse nadat jou opvoeder die agtergrond gegee het.

  • Bied ‘n geskrewe-, visuele- of modelinge-projek oor jou gekose ritueel aan.

  • Die navorsingsprojek kan die volgende insluit:

  • prente, foto’s, tekeninge

  • video’s

  • kostuums

  • rekwisiete (items met betrekking tot die tema)

  • demonstrasies

  • musiek

  • Geskrewe projekte moet ingehandig en uitgestal word.

  • Mondelinge en visuele projekte moet aan die klas gebied word.

Aktiwiteit 2:

Om ‘n kulturele ritueel te dramatiseer

[LU 4.3]

DIE TROUE

Baie van die waardes en interpretasies van verskillende kulture word voorgestel in die huwelikseremonie. Die gebeure by ‘n troue word bepaal deur geloof en kultuur.

Oefening 2: Navorsing

  • Vors ‘n huwelikseremonie van ‘n spesifieke kultuur na.

  • Hierdie navorsingsprojek moet die volgende insluit:

  • geloof van die kultuur wat nagevors word

  • tradisies

  • musiek, liedere

  • dans

  • kostuums (trourokke, ens.)

  • simboliese elemente

  • kos

  • die seremonie (gee van ringe, breek van glase, ens.)

  • voorbeelde van trougeskenke (indien enige)

  • omgewings (kerke, tempels, moskees, ens.)

  • die ritueel

  • aspekte van die kultuur

  • die verskillende rolle van die mense betrokke (mans, vrouens, kinders, oumense, ens.)

  • bied jou projek vir die klas aan – in groepe, in pare of individueel

Verskillende huwelikseremonies om na te vors:

  • Indies

  • Joods

  • Afrika

  • Christelik

  • Japannees

  • Grieks

Oefening 3: Dramatisering

  • Kies twee huweliksrituele uit die aanbiedings wat jy graag sal wil dramatiseer.

  • Verdeel die klas in twee groepe – elke groep moet ‘n verskillende ritueel dramatiseer.

  • Elke leerder in die klas moet betrokke wees by die dramatisering en ‘n rol verpersoonlik:

  • bruid en bruidegom

  • die gevolg (blommemeisies, strooijonkers, strooimeisies, ens.)

  • familielede

  • gaste

  • persoon wat die seremonie lei (priester, rabbi, imam, ens.)

  • musikante

  • sangers

  • fotograaf

  • Elke ritueel moet die volgende insluit:

  • kostuums

  • rekwisiete

  • musiek en sang

  • dans

  • seremonie

  • gebeure voor en na die seremonie

  • optog

  • Repeteer die dramatisering van die huweliksritueel.

  • Voer die rituele op.

Assessering

Table 2.5.
Leeruitkomstes(LUs)
 
LU 4
UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIEDie leerder is in staat om te analiseer en om ‘n verskeidenheid vorme van kommunikasie en uitdrukking in Kuns en Kultuur te gebruik.
Assesseringstandaarde(ASe)
 
Dit is duidelik wanneer die leerder:
MUSIEK (4.4)
  • musiek wat die simboliek van rituele kan navors, skep en aanbied.

 
DRAMA (4.2 - 4.3)
  • ‘n kulturele ritueel (religieuse seremonie of sosiale viering) dramatiseer en die gebruik van drama-elemente (bv. patroon, repetisie, sekwens) demonstreer; en

  • die belangrikheid van hierdie ritueel aan die deelnemers kan verduidelik.

2.3. Om 'n bepaalde ritueel na te vors*

KUNS EN KULTUUR

Graad 6

UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIE

Module 7

OM ‘N BEPAALDE RITUEEL NA TE VORS

Dans

  • Dans is een van die oudste vorms van uitdrukking en kommunikasie. Dans is gebruik vir ‘n verskeidenheid van redes, vanaf die vroegste tye deur middel van rituele, soos oorlogsdanse, geestelike danse en om die lewe te verheerlik, soos troues, geboortes en kronings. Belangrike gebeure in die geskiedenis word deur dans uitgebeeld. Die waardes, gelowe en tradisies van kulture word weerspieël in danse en van generasie tot generasie oorgedra. Dans is gedurig besig om te ontwikkel en verander met nuwe invloede van die gemeenskap en individuele kunstenaars.

  • In hierdie module word jy gelei om ‘n verskeidenheid vorms van kommunikasie en uitdrukking in dans te analiseer en te gebruik in jou eie danse en jy sal in staat wees om dansrituele na te vors, uit te toets en te verduidelik.

Aktiwiteit 1:

Om ‘n bepaalde ritueel na te vorsen die bewegings met musiekbegeleiding te demonstreer

[LU 4.1]

  • ‘n Ritueel is die voorgeskrewe of vasgestelde vorm van ‘n godsdienstige of ander seremonie en sluit in algemene of saamgestelde voorgeskrewe vorms wat verduidelik kan word as stereotipe aktiwiteite en enige formele aktiwiteit, instelling of prosedure wat deurentyd gevolg word in godsdienstige, sosiale of ander rituele.

Voorbeeld: Reëndanse, oorlogsdanse, troues, begrafnisse,bediening van die nagmaal, doopplegtighede, ens.

  • Oefening

Vors ‘n huweliksritueel na en demonstreer die bewegings betrokke by die geselekteerde ritueel. Gepaste musiek kan gekies word om jou dans te begelei.

Aktiwiteit 2:

Om vir rituele dansoefeninge op te warm

[LU 4.1]

  • Voordat jy kan begin om jou dans te skep, moet jou liggaam goed opgewarm word om beserings te voorkom en jou voor te berei op die aktiwiteite wat gaan volg.

  • Die opwarming kan met musiek gedoen word. Kies musiek waarmee jy gemaklik voel en wat nie te vinnig is nie.

    • Staan met jou voete heupwydte van mekaar af, arms langs jou sye.

    • Asem in deur jou neus, lig jou arms bo jou kop.

    • Asem uit deur jou mond, laat sak jou arms en buig jou knieë terselfdertyd.

  • Herhaal vier keer.

  • Beweeg van kant tot kant op een plek.

  • Lig albei arms op en uit na die kante op maat van die musiek terwyl jy nog steeds van kant tot kant beweeg op een plek (herhaal agt keer).

  • Hou beweging – laat sak jou arms – draai skouers om die beurt (herhaal agt keer).

    • ou beweging – draai skouers in die ander rigting (herhaal agt keer).

  • Buig en maak knieë reguit – stoot boude uit – knieë en voete wys vorentoe (herhaal agt keer).

  • Buig knieë – knieë en voete wys vorentoe – boude uit – sit hande op knieë – trek rug op (soos ‘n kat) en ontspan) (herhaal agt keer).

  • Bly in vorige posisie – lig tone alternatiewelik – hou hakke op die vloer (herhaal agt keer).

  • Lig hakke om die beurt (herhaal agt keer).

  • Maak bene wyer oop – sit jou hande op jou heupe – voete en knieë wys na buite – strek van kant tot kant – hou voete stewig op die vloer (herhaal agt keer).

  • Strek (“lunge”) na regs en hou strek vir vier tellings.

  • Strek na links en hou strek vir vier tellings.

  • Kom terug in pliè - posisie (knieë gebuig, knieë en voete wys na buite) – hande op heupe – buig en maak knieë reguit (herhaal agt keer).

  • Hou bene oop en knieë gebuig en lig jou voete om die beurt terwyl jy op een plek bly (herhaal agt keer).

  • Bring voete na mekaar toe en loop op die plek (agt tellings).

  • Loop op een plek met voete bymekaar en dan oop vir agt tellings.

  • Loop op een plek – lig arms op en af (herhaal agt keer).

  • Loop op een plek – herhaal asemhalingsoefening.

  • Die opwarming moet nie minder as drie minute en nie langer as vyf minute duur nie.

  • Jy moet regdeur hierdie oefening normaal asemhaal.

Aktiwiteit 3:

Om wedersydse vertroue met ‘n dansmaat te bewerkstellig

[LU 4.1]

  • Om jou in staat te stel om jou dans suksesvol uit te voer moet jy vertroue bewerkstellig tussen jouself en jou maat.

Jou maat moet dieselfde lengte as jy wees.

 Kyk na jou maat – hou albei hande vas – sit julle voete so na as moontlik aan mekaar en trek terug met jou gewig.

 Hou hierdie posisie vir ‘n ruk.

 Staan langs jou maat en kyk na voor – hou een hand vas – sit julle voete so naby aan mekaar as moontlik en trek van mekaar af weg.

 Verander hande terwyl julle na agter draai.

 Staan met jou rug na jou maat – val agtertoe en laat jou maat toe om jou te vang – neem beurte.

 Kombineer hierdie oefeninge en vorm ‘n sekwens.

 Ondersoek eenvoudige armbewegings.

 Ondersoek draaibewegings.

  • Nota: Hierdie oefening moet gedoen word sonder om jou stem te gebruik omdat jy moet konsentreer op balans en tydsberekening.

Aktiwiteit 4:

Om ‘n HUWELIKSDANS te verduidelik en te demonstreer

[LU 4.1]

  • Die vorige vertrouensoefening dien as voorbereiding vir die Huweliksdans. Hierdie dans word in pare gedoen.

Gebruik die inligting oor ‘n huweliksritueel wat jy nagevors het, en doen die volgende:

 Demonstreer jou huweliksritueel aan die res van die klas.

 Kies een dans van al die danse wat in die klas gedoen is.

 Beweeg in lyne en sirkels soos in ‘n optog.

 Werk met oop- en toebewegings, swaaibewegings en draaibewegings om samehorigheid voor te stel.

 Werk aan motiewe gebaseer op buig, lig, reik, sak, hurk, oop, toe, draai, kniel, gesamentlike beweging, lei en volg.

 Deel idees en bou aan ‘n seremoniële huweliksdans gebaseer op stadige, bewegingspatrone, duidelike liggaamsvorms en vergrote en oordrewe gebare.

 Kies ritualistiese musiekstukke met definitiewe ritmes van verskeie kulture.

 Bespreek die verskille in geestelike uitdrukking.

 Ondersoek die emosies betrokke in ‘n huwelikseremonie.

 Ondersoek kostuums en rekwisiete betrokke by ‘n huwelikseremonie.

Aktiwiteit 5:

Om na dansoefeninge op die regte manier af te koel en te strek

[LU 4.1]

  • Dit is belangrik om die spiere wat gebruik is gedurende die oefeninge te strek, anders sal jy “stywe” spiere vir die volgende drie dae ervaar.

Kies musiek met ‘n stadige tempo.

 Lê op jou rug op die vloer – arms bo jou kop uitgestrek – bene reguit.

 Strek jou liggaam deur met jou hande te reik en jou tone te punt (behou strek vir agt tellings en ontspan).

 Bring arms af na sye.

 Buig jou knieë, maar hou jou voete op die vloer.

 Bring een been na jou bolyf – trek die been met albei hande na jou bolyf toe – jou knie is nog steeds gebuig (behou vir agt tellings).

 Maak die been reguit en trek die reguit been na jou kop toe (moenie die strek forseer nie). Behou vir agt tellings.

 Ruil bene om.

 Bring albei bene gebuig na jou bolyf en trek jou bene in met albei hande – lig jou kop en skouers effens. (behou vir agt tellings).

 Laat sak jou bene na links – hou jou bolyf en skouers op die vloer – arms uitgestrek na die kante.

 Ruil om na regterkant.

 Bring bene weer na middel – sit regop – knieë gebuig – hande op knieë – maak jou rug reguit – trek jou bolyf deur jou bene met jou hande op jou knieë.

 Kom stadig orent deur jou boude van die vloer af te lig.

 Krul stadig op – hou bene gebuig – kop kom laaste op.

 Skud alle beweeglike liggaamsdele.

  • Alle strekke moet vir agt tellings gehou word.

  • Die afkoel en strek moet nie korter as drie minute ennie langer as vyf minute wees nie.

  • Alle strekke moet stadig uitgevoer word om beserings te voorkom.

Assessering

Table 2.6.
Leeruitkomstes(LUs)
 
LU 4
UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIEDie leerder is in staat om te analiseer en om ‘n verskeidenheid vorme van kommunikasie en uitdrukking in Kuns en Kultuur te gebruik.
Assesseringstandaarde(ASe)
 
Dit is duidelik wanneer die leerder:
MUSIEK (4.4)
  • musiek wat die simboliek van rituele kan navors, skep en aanbied.

 
DRAMA (4.2 - 4.3)
  • ‘n kulturele ritueel (religieuse seremonie of sosiale viering) dramatiseer en die gebruik van drama-elemente (bv. patroon, repetisie, sekwens) demonstreer; en

  • die belangrikheid van hierdie ritueel aan die deelnemers kan verduidelik.

 
DANS (4.1)
  • ‘n sang-en-dansritueel kan navors, probeer en verduidelik (bv. slangdans, rietjiedans, stokdans) deur te verwys na die doel en struktuur – patrone, herhaling en sekwens; en

VISUELE KUNS (4.5 - 4.6)
  • die gebruik van verskeie artefakte in kulturele rituele kan demonstreer en beskryf; en

  • muurskilderye in eie gemeenskap as ‘n vorm van kommunikasie kan navors met die klem op die beoogde boodskap, teikengroep, tegnieke, gepaste materiale, tekens en simbole.

2.4. Om maskers as artefakte vir rituele te skep*

KUNS EN KULTUUR

Graad 6

UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIE

Module 8

DIE GEBRUIK VAN ARTEFAKTE BY KULTURELE RITUELE

Visuele Kuns

Aktiwiteit 1:

Om ‘n oorsig te kan gee oor die gebruik van artefakte by kulturele rituele (individueel)

[LU 4.5]

Julle het reeds in Musiek, Drama en Dans kennis gemaak met rituele en seremonies. Vanaf die vroegste tye is daar van kunsvoorwerpe of artefakte gebruik gemaak gedurende rituele. Artefakte is voorwerpe wat deur die mens gemaak is, soos byvoorbeeld wapens, gereedskap, kleding, juweliersware, maskers en houers vir kos, water, ensovoorts. Artefakte verskaf belangrike leidrade tot die ontrafeling van die menslike evolusie, ekologiese toestande, asook prehistoriese beskawings. Van die oudste artefakte is ruwe klipimplemente wat tot drie miljoen jaar terugdateer.

Artefakte is dus mensgemaakte voorwerpe wat in die verlede gemaak is, maar in die hede behoue gebly het en kan as verteenwoordigend van sekere kulture gesien word. Reeds 50 000 jaar gelede is hierdie vorm van kuns gebruik tydens rituele en seremonies waar daar byvoorbeeld vir die geeste gevra is vir suksesvolle jagtogte. Wat ons vandag as antieke artefakte beskou, was vir daardie kulture alledaagse gebruiksvoorwerpe vir oorlewing en is beslis nie beskou as antiek of ‘n vorm van kuns nie.

Vandag kommunikeer die mens, bewustelik of onbewustelik, deur middel van simbole. Selfs wanneer ons taal gebruik, hou ‘n woord byvoorbeeld nie direk verband met die voorwerp of idee wat dit verteenwoordig nie, maar is eerder ‘n simbool daarvan. Net so is rituele onskeibaar van enige kultuur. Basies is ‘n ritueel ‘n opvoering, beplan of ‘n improvisasie, wat die alledaagse lewe in ‘n ander konteks verplaas. Die krag van so ‘n ritueel lê in die herhaling daarvan. Wanneer ‘n ritueel bewustelik beplan word, word dit ‘n seremonie genoem. Seremonies oorbrug alle kulturele en etniese grense. Dink byvoorbeeld aan ‘n massa mense van verskillende kultuurgroepe wat opstaan wanneer die volkslied gespeel word. Die idee van seremonies kom bykans in alle kulture en lande voor en word dikwels as ‘sosiale drama’ beskryf.

Sommige rituele het oor die jare heen deel geword van kulture en kom in alle gemeenskappe voor as ‘n herbevestiging van sosiale waardes. Die vier fokuspunte in elkeen se lewe, ongeag van die gemeenskap of kultuurgroep, is GEBOORTE – PUBERTEIT – HUWELIK – DOOD.

Beantwoord die volgende vrae oor bogenoemde gebeurtenisse binne julle eie gemeenskap asook TWEE ander gemeenskappe.

Vraelys:

Table 2.7.
GebeurtenisBetrokkegemeenskapArtefaktegebruik
GEBOORTE
1. 
2. 
3. 
PUBERTEIT
1. 
2. 
3. 
HUWELIK
1. 
2. 
3. 
DOOD
1. 
2. 
3. 

Aktiwiteit 2:

Om MASKERS AS ARTEFAKTE vir rituele te kan skep(individueel)

[LU 4.5]

Kyk mooi na die verskillende tipes maskers hieronder en bespreek dan die ooreenkomste en verskille tussen die onderskeie maskers en enige ander voorbeelde van maskers waaraan julle kan dink of wat julle al gesien het.

Besluit vir watter een van die bogenoemde rituele julle ‘n masker wil maak. (Hierdie maskers kan ook vir die Drama-opvoering gebruik word.)

Figure 2.3. 

Figure (graphics1.png)


Julle moet ook ten minste twee ander artefakte vir dieselfde ritueel kan beskryf en demonstreer.

MAAK VAN ‘N MASKER

Stap 1

Neem ‘n stuk sagte karton, groot genoeg om jou kop te pas, en vou dit om sodat die twee ente vasgekram kan word.

Figure 2.4. 

Figure (Picture 5.png)

Stap 2

Pas die ronde stuk karton oor jou kop en maak merkies waar jou oë en mond geleë is. Verwyder die karton en skeur gaatjies groot genoeg vir die oë om deur te kan sien en vir die mond om deur asem te haal en te praat.

Figure 2.5. 

Figure (Picture 7.png)

Stap 3

Heg ‘n neus (toiletrolletjie of enige ander geskikte kartonhouertjie) aan die voorkant van die masker en begin byvoorbeeld wenkbroue, ore, lippe, tande, hare en/of ‘n baard bylas. Maak gebruik van ander afvalmateriale soos wol, gare, knope en botteldoppies.

Figure 2.6. 

Figure (graphics2.png)

Stap 4

Gebruik nou waskryte of pastelle om kleur aan die masker te gee deur die oë en mond te omlyn. Probeer ook om kleurvolle patrone vir versiering op die masker te gebruik.

Figure 2.7. 

Figure (graphics3.png)

Aktiwiteit 3:

Om MUURSKILDERYE na te vors en om self een te ontwerp (individueel)

[LU 4.6]

As inleiding tot hierdie aktiwiteit moet julle eers in julle eie omgewing gaan kyk na MUURSKILDERYE as ‘n vorm van kommunikasie. Gedurende hierdie navorsing moet jy kyk na:

 Die beoogde boodskap (wat probeer die muurskildery sê of kommunikeer?);

 Teikengroep (op wie is die muurskildery gemik – jongmense, ouer mense, vrouens, mans, ‘n sekere kulturele groep, ens?);

 Tegnieke (hoe en waarmee is die muurskildery gemaak?);

 Gepaste materiale (is die materiale geskik vir ‘n muur?);

 Tekens (enige herkenbare tekens?);

 Simbole (enige simbole verwant aan die onderwerp of kultuur?).

Wanneer julle van die huis af skool toe gaan of terug, sal julle graffiti op ‘n verskeidenheid plekke sien. As julle nie voorbeelde van muurskilderye kry nie, kan julle ook graffiti volgens die punte hierbo ontleed. Probeer om die verskille tussen goeie en vandalistiese graffiti raak te sien.

Na bespreking van ‘n paar voorbeelde van muurskilderye in die klas, moet elkeen ‘n ontwerp vir ‘n muurskildery-paneel op papier skep. Kies eers saam met Juffrou of Meneer ‘n spesifieke tema, soos byvoorbeeld die werk van ‘n bekende kunstenaar, VIGS of omgewingsbewaring, bekende artefakte of selfs rituele en seremonies.

Wanneer julle elkeen ‘n ontwerp op papier geteken het, sal julle onderwyser vir elkeen ‘n blok buite die klaskamer gee. Nou kan julle met gekleurde bordkryte julle ontwerpe binne die sementvierkantjie teken.

Assessering

Table 2.8.
Leeruitkomstes(LUs)
 
LU 4
UITDRUKKING EN KOMMUNIKASIEDie leerder is in staat om te analiseer en om ‘n verskeidenheid vorme van kommunikasie en uitdrukking in Kuns en Kultuur te gebruik.
Assesseringstandaarde(ASe)
 
Dit is duidelik wanneer die leerder:
VISUELE KUNS (4.5 - 4.6)
  • die gebruik van verskeie artefakte in kulturele rituele kan demonstreer en beskryf; en

  • muurskilderye in eie gemeenskap as ‘n vorm van kommunikasie kan navors met die klem op die beoogde boodskap, teikengroep, tegnieke, gepaste materiale, tekens en simbole.