Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc
publishcr to a library and fmally to you.
Usage guidelines
Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb
at|http://books.qooqle.com/|
Dioitizedb,GoOgk
^
Git, "^5"; 37. ai)
Harvard College
library
By Exchange
..Goot^lc
no,t,z=db,GoOgk
DigilizedbyGoOgle
D. BVRCARD GOTTH. STRUVII
SERENISSIMOR.SAK. DVCVM ET SERENISSIMI MAKCHIO-
NIS JIRANUE8VRG0.CVX.MBACENSIS DVM VIVERET
A CONSILIIS AVLICIS IVRISPVBLICI FEVDALIS ET
HISTORIAKiVM PROP..FVBL. ORD. ET HISTO-
RICI SAXON.
IVRISPRVDENTIAE
HEROI C A E
S E V
I V R I S
Q_VO
ILLVSTRES VTVNTVR
PRIVATI
PARS II.
OPVS POSTHVMVM
Q_ V O D
EX a AVTORIS SCHEDIS EDIDIT
SIMVLQVE
VARIAS OBSERVATIONES
ET INTEGRAS DISSERTATIONES
I N S E 8. V I T
lO. AVG. HELLFELD D.
lEN AE
- APVDIO. ADAMMELCHipR
M D CC X XX X I II L. ,, ,
- , . . Cjoot^lc
miVKRD CDLLEGt LlSbAHV
•T EXCMHUC
II inw 1933
:, 7
n,V,.ib,G00t5lc
LECTORI BENEVOLO
S. P. D. '
p. 10. AVGVST. HELLFELa
#i\ErE»Q iaa» Tjibi B, L. alteram «W74;pwi
\__^> 4?«//« Heroieae partem , poft fanj ,R
ST.iii vii: -oc 'dns. fcte(iis coUeftsun. . Ar» "
guinenta, quae Tibi exhibentur, praeter iu-,
ciDiditatem. vtilitas et vfus in illuftrium cav^.
quotidiiuius cbmmendat. ■. 3ant: enim de_ wre^
StfpettfanM circa mtrimoma iUiifiriiim , de ^maf,
^ ' P R AEFsAT 10.
/ritalmio inaequali illuftrium tirorum , de matri-
mmio ad Legem Morganaticam inito, de matri-
monio femimrum iUuftrium inaequaU, de nuptiis
perfonarum iHuerfae religionis , de nuptiii per
procuratorem,, At matrimonio virgineo et cm-
fcientiae, de nuptiis iVuJtrium fecunSs , de /a(pe-
rio ilb^rium maritaU, de dote etpaSis illufirium
iotaUbas tam exterohm quam Germanorum.
i
Non eft igitur, quod praefando prolixioies
fihns eaque ej^toUamus, qnae ob stkuvia'
N V M nomen argumenconmique dignitateqi
praeftandamque , nuUa indigent laude. Hinc
mutati folum propoliti pauds reddenda erit
mtia nimoenim ab ordine, quem in coo"
^eftu priori parti praeffliflb mihi ^xi fertian-
dum, receffi ; dum capita de maritaliimperio
l'.,r,db,G0(J^C
K do& ittaftnxun, tmiae inferenda paiOi &dia; ■
^e addieli. Aft non defi)ei:i]nt Ebutatt nskt^ '
des confOiL Erat enim , dum partem - ant^
annuffl eoulgarem primam,: pei^es me copfjti^
tam,- fiigulis nuiiilinisnoaam, duoj vt- dicete
folent^ Aiplnbetba confidentem, in pubtiiQUitii
cmitiere, idibque in; oinoieE totasti :opu$ difie^ ,
cui partes. Aft bibliopota , cui confukius vi-,
d^nturinohfingulisnaDdimsmiiiorem ied po-,
tias (dff^ annis maiorem typlis exfcribere fa£d-
ciihnn, meapropofitodimouitkiiideqOe&Sum,,
vt iq^ Kftiae deftiinta erant potti , fecsnda^,
aiiimgeKntar ficque lihio ex bibliop<ilae de(ide-
ck) iaft) iedi|er«t»r m^gmtudoi, Deiade me» :
imerdum imn^icii,; incertos an Mcibus &a io-
finfliE Jabforii sn^idis. Int^ritq accq» conatus
rHAEFA-TFOl
Mdonem. Socer pie defimfhis ad fcribendaoi
heronm iuri^nidendam ndn e6 acceffit aiiirao,
vt iura, quae inter iUqttres obtinent,. coUigeret.
acdemonftraret, fed podus, n acempliset itnmv
geftarum raOnumeniB, quae iUufttiom mortbujt;
fertniitur , iliuftnret. Fatet hoc ex primtt,;
quaiii pubKci inris &niiuiB pam,.>ifl qva^obmt)
TUque feleAftetplane fiiig^ilada ek»nida clarioia> .
. quidem reddunt UlofttiiBB 4uta, aft raoora.adf.»
mixta fiint iufis prindpia. - ' Lide {dures fiiere,;
qM exemjdis vt iunt iungerentur, litterja ^d, nosj
datb deflderatui^ i HorniB an &ti$&ceteqv
de^enis, graues'ob cau(as!din dobius ancepsque?
hiefi, ^ nd quid deeOet ,- quod apiaa gCMani:
efBceret editibnem , conftitui rei penculum fu^i
biie et fing^b: capita, 'vbi necsl^ idfttm,. in.tbuSi
■'-'■'• c X diui-
PKAEFATro.
dlui^ere fediones, qoannh priori praedpna iurn
capita mei£ daborata cuiis illoftranda, sJtera vero
exemplis a E stkuvio coQefGsiuTaiHuftriiiia
llBhi confirmanda fumfi.
Eii igitnr In patte, qiiae iain Tub B. L. ijD>
£cie traditur benigno, mei quaedaih laboiis fpe*
^ojaina. Ca^ cnm fecnndo de mtrimoido. nb> '
JMum WrAfflDt iiitegram feftionempraeMi^^ et
feSiooi tettiae de mtrimnio ai L. MorgOMr
l^im Tarists adouni.Faniigiaphos. O^IV,
ie mtttrinwnmt ittitr ferfimat Muerfae reUgims
quaedam iuris addidi princq)ia a $. I. vsqne ad XI
Marimma illujlrium per procurattretd per fe«
flionempnmam, qoam elaboraui int^^am , ex
inris tamnanirae, quam Canonici et Germanici
priadpiis vt et moribus^ qdi iBXss gentes obti-
"" ', ' Dgnz=db,CO(?gk
PirAEFATIO.!
tieol, iHuftraiiL Ctfiuf^amo di/icimiSfft^
taflrim mptiit vada ex difiemiioae cel£b«
soEHMERi ^ hac matoia iniitiHcat iuri%
dogmata. Meas quoque q^iti odauo de/wt^
fiiffe vmitttU adiiinxi cogitadones, qiMie id prio-
ri huius capitis fe£libne exbibentur. Haeco^
siea (i penitus non erunt iqgnta, tetttd fajfe«^<»
caput de iureferfimrum Hbtftriim in. aSmt e»0\
moriintiiimterriton'o,cap\x6edaie, Mirgenggtaek
imMioIUufiriujn flmidque rariadii waKr«iii«ai)fit
. i'^^riummtttritttmaUlms\sSex.fsst-ixaia!iX'ilk, \
Vale ac feiie. . ' ' t
DoitizBdbytiOOgle
IVRIS PRVDENTIAE
HEROICAE
> P.ASS SECFNDA.
C AP VT L
IVRE DrSPENSANDI CIRCA
TRIMONIA ILLVSTRIVM.
S V M M A R I A.
MA-
- - I. I.
Wms J^nJkmU ttgisiMtm tm-
M. ptlit.
i- n.
ISne eired kges dikinssbomt tH-
Jbemfiire nemit,
^. m. .
Xm ntcpontffek.
. ^ $: IV.
'QMem umtM dij^e^p v^rid fr$^
hdfit txmpU,
$■ V.
2>iJpenffripQiefi m UgisUttrihHS iU'
-mdnis cire4_grd4Mt inre diuim»
exprejje mMprtbibitos. Quod Lm*
iheri (ejHmemtfhbatMr^^ ,
S$nmi Itirispr. Heroic, P* //•
^. VI.
lUufiret MU imperio JitbJiiMt , 4Mt
mon, Hi nuU* cirtd Itges buniM'
MMS indigent dijpinfdtiene,
9. vu.
Jft iUd metejferid efi iis, qnt Jkb im.
periojkmt, tt difpehfdMt impirdM'
tes fummi. Prout inttr imperd-
teres Conrddus I. et
tf. VIII.
ijidMtieMS BdUdrMS.
V vmr.
SiMbid tontrjt Ugisldteridm in^e-
fdtaris petifidtem i» tdnfts md- '
trimoHi^libus metd .remoiteM-
JMT,
j..C.o(.:)t^[c
PirAEFATIt).!
lienl, ithiftratd. Cdfiu(spa.mo diJiaituEf ii^
taprim miptiit varia ex difiemcioae ce l£b«
BOEHMERi 6a hac ntatcx^a unmifcal iui^
dogmata. Meas quoque q^iti o£hino d&p0t*^^
fiktt mWitali adiunxi cogitationei , qune ifl prio-
ri fauius capitis feftidne exhibentur. Haecoc^
inea fi penitus nao etunt Jqgiata, tenid fajE»(id<^
caput de iareferfoHarum Hlttfirium in aHtntem\
moriintiumterritorio,cap\st6itdri!e, Morget^ebseti
iotaMoiOuftrium fimulque rva^iitiuiieeinttmfiA
■ iiluJhiummatriia(mialilMt\i&xestismixiSi&, :\
Vale ac feue. ■ . ■ .' . V
lYRIS
tizedbyCiOOgle
rVRIS PRVDENTIAE
HEROICAE
- PAMS SECFND4-
C AP VT I.
IVRE DrSPENSANDI CIRCA
TRIMONIA ILLVSTRIVM.
S V M M A R I A.
MA-
. - *. I-
Wtis iiJpen/Midi te^ijUteri tm-
M. petit, ■
^ IL
Sinc cired Ugts dmitut bm» lU-
y. fll. ,
'ImtMicpinttifiX.
. . S' Vf.
-QKem taimat ii^enfilffi VMid frt>'
bdtit ixetmU.
f- V.
I>iJpeHfdrii^tefi* tegiiLttmhHsiu-
-mdMts circd^rMMs igrt diuim»
exprejp! ttenfrabibitts. Quod Lti»
iheri teJhmitiUfnhdtmr..- /
S^Tfiitii Iuri/J>r. Herw, P* II*
<. VI.
Vbifires dut impirio fuhjknt t dut
men. Ht nuBd cirtd leges humd*
ndt iudigent diJpeHfdtiene,
f, VU.
4|f iSd meeeffdrid efi iis, qui fub im.
periojkntt et dtfpenfdmi /mperdm-
tesfummi. Prout inter imfird.
tores Conrddut 1. et
$. vni.
iMdmius Bdudrut.
$: viiir.
JCtuhid cotitrd Ugisldteridm impt-
rdtoris potefidtem iu tdufis md-
irimonidlHntt metd .rtmeuetf
^ur*
A . §.X.
j..Co(.:)t^l'c
a , ' Cap.I. De fmr
S- X. f. xir.
j^facctjfu umporir w C£itJFs w#- Cdncttiornm i» mAtrimoniAlihut fw-
trimenidhbttt UgisLttori^m pote- ' tefiaiemi^jg/iburrkmpeinriSfet.
■ Jlaitm fihi fmmferuht poniifetf, jj» XIII.
'qu&dfaSum dum ipjt imptrantts A 'tmcUiis vero -ai ipfos pontifxts
'" tatifas mdtrimonistts ad eoncittd perueuit difpenftnJi poitfias^
-■detulerunt, prmtfa.Uum 4b Ot- ■ S- ^'IH-
tene JIII. et Qud tamtn opus non tftprotefianti'
', j. XT. - tnisprincipib&tttiii^pe-qutfibi^
Jn.Oriinte abJndfOMU»,-^ ■ fis di^MfMtU^ • >
Ci vas eotnperit leges conftimendi , iBi quoque (blf
poteihs dilpenfandi, fi qoaevlli competit, c(l tribuenr
da. Hanceaim (i alii cuidaoi concederes, illiiunul '
kgishtoriam eiiertendi potelhtem ius dares.
. §. V.
lura quae circa matrimonia (unt con(lituta , aut' a Deo,
^auc db homiDC riineiandtai Et cum diHieneahdipotefbs, non
iiifi legislaEori oompetat (§. |.^ in legibus a DeQ ipnftitutis
nuIIam'IiominibtK dilpenfaridi poteftatem fuperbfle, clarum
e(t. Qnaecunque igiiurde matrimoniis a Deo (iint con(ti-
tfita , illa ab illuitribus quoque (lint obferumida , ac irjde
'iil gradibiis Scriptura (acra cxpreflfe prohibitis, jllu(lriu|n -
tiuptiae funt illicitae, nullaque humana prodelTe pcte(( di-
Qien&id, Sunttamen,quiputant,di%cn(ariquoquepofie
in gradSius dinino iore prohibitis, quomm aigumenta vide
'apud PFEFPrNGER Vityiario illuftratii lib.Ui. Tit. XVII.
5. lop. b. .A(t cuin ipiarcQa ratio tiuasdam nuptras pi-ohi-
benms cedfeat,. cur non Dei ptvbibieiones pro fj^ientidi-
nis habcamus' easqSfe obfehiemus?
, S, ni.
In gradibus igftnr iiire diuino prohibitis nec pontifici
fflpenfandi iiis c(t ($..»,•) qu6iJ"et ipfi, agwuetuM pontifi-
/. .W.H .•,..■.,.'.. ... ..«e«
Goot^lc
* ' _ , ■ . _ . _
«s. %c in cap, litten^s * innocentivs HI. decreuit:
vt ingraHm cmfangmmtatii dittina lege jyrohihitis .fides' apS'
fiolita dijperfm-e nequeat : H)t porro: Quando aliquis confan^
guifBtatis ^adus ohiicituf ^ in quo fides ApofioHca djjpenfare
nonpoteft. franciscvs svarez ** ficftatuit: Nul- -
lam ejfe poteftatent itiEccJe/ia nequeafdinariam neque delegatam ad.
dijhenfandum in.praeceptis Turtt mturalis^ quofum ohltpatio eft S-
Jbluta^ indepinaens ah bominwn conjeri^, Immo GkMia%* tra-
dif : quod licetfontifeKi dijpenfrt cum aliqm' ex poteftate jUd , ipfi
eamett dijpe/t/atus , nim erit tutusjn nrycientia nifihahuerit cm^
fam ratiottabikm^obxirwn^ et acceptandi hiaustmdi dtJpenfhtiO'
netn. Ideoque hieronymvs PRAEviuTitLvs+^n^^rc-
probat, quod Afaitinus V. in matrimonio firatris cum -(b-
•' rore germana diiberjfaverit. ab'^as pjij^ormita-nvs,
Hcet alias admoaum dabius haereat, tamen ait: \ Memini, ,
aidiuije in curia^ numquid pojjtt dijpenfari^ vt Patruus ducat\
nepteta ex jrmre ,\>xorem^ qui gradta lure Suimprohibittu efi:\
Et tamen ad inftat^iatn magni Principis audiui fuijje dijpenfa^,
tumj SedputOjtaiemdifpetfationeniJierimnpQ^e^ mfiatma-
xima caufa et ar3ua. Hanc etiam fententiam curia et Par"
lamentum GaiJiae ob(€ruant. || Lioet non defint, qiu
ftpam etiam in gradibus lure dluino maxime Leuiticor. ,
XvIII.' prohibitis pofTe- difpenfarc , adferere non dubitant.
Frouocantes ad conciliumTridentinum m majdme, fi fiat ad
■ ,, . A a in-
* CKIl?. JL,rfej^Z»Vf. r^V. -
■** DtUgilnu ub: n. e. tW. «.j.
*^=" > taf, nonefi X. de Vot. et Vot. KeSem. .Uem trtMf panoK'
ujTKWfsAVlAsmcap. fupet- 10 X. At refurrtSione,
*3Mi* Apudlaa^ KiRCBovivM cohfiL T.HI. cqnf. I. qu. n. n.ii.
t .FRANCi_s. MAflc. ^, r/. (fte. CCtCLX/r. ,
4t tTDOVickscHORAin coniilio pf o Henrico VUL a^ttd latk*
Ki RCjfov. Tom. I/Z. Afff^ /fi. , -,
■ms*/. jTj/r. aV -- ■ ' ■■ V- r '
4 Cap. I. De iun
inftanriam m^nonun Principum , pubKcae nilitatis canfii,
et fi vxDrem mae dignicati conueniencem, reperire nequeat.
* ^nmo in tancum hoc defendunt, vteciam basilivs
poNTivs **- adlererc non dubitet ; fi^o mibi videtar
aufa, vt Ji Hijpamarum Princepty tumexvnaparte Sgnatan^
taregia maieftate vxor utm efet\ itee Jitte ffraui iticonaementi
iuxtajmtdentitm aefiituatimeta etiam adhuc iuam dticere non pot- ■
fet^' et ex aliaparte iUa, iptae pari comugioct^uiari ptiffint ^ et-
fita., ata haerefi infeHaa, atttjiifpedof^ vmUproiahiie pericufutu
iimneret, vtifenertendiReiitvelinJiciendiregni, quodnonefl
d^cile evenire, pejjet certe iitfie di^en/ari, vt cumjbrore mt-
io^ei, maximtji vterim nm e£et.
§. W.
Non defiint quoque varia exenmh , quibus in gradi-
busdiuino iure prohibids pondfices djlbeniandi iibi mmie-
nint peteitatem. Ootxt hoc exemplum Fetri Luiicani, '
vxorem Alfonfi firatris, hoc adhuc viuo, ducentis *#* Hen-
• rici VIII. Arthuri iftatris reliSam, *«»* lo. Cafimiri Polo-
niae Regis, hatris Vladislai viduam fibi copulantium f in
fingulis per Papae Difpenlauonem , vt reliqua taceamus,
Hinc qnoque concilium Tridentinum tt 5 quis dixerit non
po0e ecdel)am in nonnullis jHorom graduum Leuit. XYIIIk
oii^enlare, anachema.
■ «• "^-
* RAPHA. vERsA.ir Sotrm : JdMtrhn, Qo. XV17. S. It qaem
fequinir A^T. piANA Thtct.m»»H p.lV. rtf.XCllL tt tlii, apud
MVLERVM ab EHaENBAC» f. VIII. ^ IV,
•* Trta. -dl iUlrim. Llt. ril. t. XXIll.
V Vide iuriipr. HmU. P. L c VII. %. i%.
•«i* C l J. JDflX. et XXIV.
- ■ j. ^ I « XXX.
tt SeC VIII. ftb Ko IV. Aniib i^Sj. Can. 3. ' . ,
■ ' li.mdb.GoOt^lc
tUJpinfan£ drea mammmat ilhfirim. 5 ,
■ «. 'V. -
ht gra(]ibas iure diuino exprefle non prohibids, dt-
fporfari pbfle, c6 minus dubtum cft, quo darins patec, no-
hufle DEum , vt vkra gradus exprenbs, matrimonicmvn
prohibitiones extenderencur. (§.3. Cap. VII. P. I.) Osi-
£rmat imer noflrues hanc rententiam lvthervs ^
verbis : Gon recbwt mcbt mcb den GUedem medie luriften
tbm , fofidem zeblet ftracks dte Perjhnen. Sanft weil Vaters
Schaefter undBruders Tecbter ingleicben Ghedemjeyh^ mufte
kbfageny Aafs icbenmeder meines Bruders Tocbter nicbt neb-
men liifnte, oder aucb meines Vaters-Scbwefter TKbmen mScbte.
Nun hat Gm Vaters-Scbasefter verbotben und Bruders Tocbter
mcbt verbotben, die d^h im gleicben Gliedejind. Quam^ etiam
repetiit in epiftola ad Marquardum Schuldorpium , Pafto- .
rem auondam Kilonicnfan, quam inferere ** placet. Eure
Sthriffifi ibr am nechfien anmir getham, baie ich vemommenfnein
Uehtv Marqimde , wid kan ieicbt/icb glsuben , iwij aucb. faft icoht
is^fich vtele drgem^ »nd gros grw}ifib daraus macbenj da ibr
enrer Sdrweftir-Tocbter xu ier Ebe getiommen habet, und wiS
eacb nicbt belfen» dafi ibr es gethan babet mt mesntm Ratb und
Vbrlaub , dasifi^ misGcttes Ratbe und Vhriaub ■, den icb aus ^Stti,
Stbrijft genommen btibe , ia d4s macbet allererft £e Aergemts am
grSfientdafiihrdenB-tz-Ketzermdver^amtenMenfcbent den
Teufels - Apofiel tmd Mgefanden y denLutbery biertnne-zum Ratb
genommen itndgefolget babet, dem aUerbeili^en Vattrdem Pa^e,
Jiitet ibr Geid gegeben haben, und demfilbigen fi einem Kramer
fokbe Rraue ab^iauffi imd bezab/ei haben \ das 'waere recbt chrifll,
und goettL gewejen^ da ivaere iein Aergertus geblieben , und ihr
taaeret ein fromm Kind geebret •mrden , der Boe/ewicht Lutber gibt
Recbt tmd nimmt kein Geld dafur , ifi das eine grofie Dreufiigkeit
tuiekanmans Itideni
. A 3 ^»»
* Im mublHn vim ebL Ltbm T. IL leneoC f. 149. fqq. et T. IL
Alteub. f. 2 1 1,
•'*^ lUket iUam A^t^Rin etmmmtst.diiuredijptnfandiitreatnait-
bia iurt dtuinn mm dirtBt frobiiita, C^ \
jBJ^ettfan£ mca mktrmtaiU illufirium. 7 ■
utd ich gi$* mche darai^ und fiAre mmtr ^t uni dem eiie
mehr , ie m«hr fie es mcm 'woUev, fie pochen aufGrwa/t , Jo tretz ' .
kh aufdas Recbt, und mH vjarten y th Gevialt oder Recht endlicb
' ^ehti und bieihen ncerde.
Alfbraiheich encb, daflihrauehJhSteeseiierfeyn, •mfieficb
an each 'argerien^ deimdas ■w'dre eine Tumheit , dafiihr dehra-'
fenden dcs Evangelii ztt GefaUen lehetet, da fie fich aher Srgem^
dasfoUt ihr lacben und guttis Muthes fe^ , diefseil ihr toifiet , dap ,
Ms Gott gefaeUtt , , ' '
JJajfaber etlicbe Schmche auch pch daran aergern, dar tfi
nicht nvjer fw^dern dcY Tjrannen Schutd, die dem&jange/ioiveh».
ren, daji emicht dahm ktmmen tind die Schivachen witerrichten
kamt^ ddrum muffen fie diifiir- antimrten. /hith wenn es dabin
hmmt. dafi gSttf, Frrybeit imil ge^'dmpfet oder g^b^det loe*-
■ ^^ ifi derje&igenmehr "wahrzittniMiendtim derScbi»achenydenn
, an Gouet-Wort liegt mehr als an der ganzen Welt, droben fie mit ,
dem Tode ,. fi bat Chrifius mehr l.eien devn der Teufel Todes hau
■mUen fie Guter nehmen, yS /^ Oirifius reicher detmfiei looUenfie
m^n^ige Herren mdltinckerfeyn,J^tttb^fie ibre Gnade an-
'heten, dafie uns. nicbt ttacbUufin y bifi dafijQirifiut. Gnadetiicbt
mebr ttuxer^ . . ^
IB fiehet ttun Jefi und kehret eucBan hin Aergernif,. Zirn,
Vngnad, Drohen, S^adeji oder Gefahr, dte^ml Gott nicnt 'Wit'
der estch y fimdem mit euch ifi , auf dat unfere ^ ^ bey eueh fte-
bende klare Texf-> dafi ScfriDefler- Tochtervor Gott nicht verhothen iJL
denrrum Gunfi ttndGeldes WiUtn, und nicht um GettesWiUen, dafi
mr esmcht umGmes ^ Jhndem am desGeides WtUenhalten, hahet
fir ntttt gegett eimmder Gotr ttnd den Pabftj. melcber der grSBeJle
fey j 'vjelchem mehr zu glauben und ztt mg'n Jey , ttnd 'srekber
rediichere Vrjacben •oorfid) babe , Gott tajjit dsefes frey um femer
Qaade und unfiresGeioiJjens mUen^ der ^abfi verbietets und h%lt»
gefemgtn ttm Geldes -WiUen., zum drittetr habt ihr 4^ m^icbtigr
Exempel Abrahattfs ^ ■mlcher fetne Saxahekatmtvfnr.feme pechtr
Scbtoefierdes Ifaters ha/ben^, und nichtfeinet Mutter haUrir. Gen.
io. DasmnfiJeyn^dafiesJeineStief-SchioeflerJeyge^wefen, oder
iDie der Text latitet ^feines Bf,udert Haran, Tochter,. Abraham
aier ^ •mit m^ denn aUe PaehJUfiitdy tUr nicbt sam ^(^fei ge-
fahren
8 Gip.T. DeTm ^
fahren^Jondem h^ GOtt iffatten in Jhidur Ehejo •wtrdau^dtm
Excmpel etm Gefahr entftehen, irgemfie ficb nw, toti tafieru
des H. Ertzvaters AbrabMnts Werck und Excmpel , /0 iafi Jie jidi
'krgefn. GOtt, dem Atraham damit gefaiien und gedienet bae,
loird fie loah/ Jfnden. Ailfine veracbtet nur EhrrAergemifi und
LAfltrerfo boch aisjie enre Ebe tifiem und verachten. Hiermit
GOtt iejohien. Amettj zu Witteidrerg den 5. Isn. 152$.
Nec defunt afii, qui noftram tuentur fentennatn* £x
Theologiseamhabent brentivs*, bvllingervs**
JARCERIVS %* SPENERVS %^* MEIERVS f aHl-
gue. inde «Regia Maicfhs Borufliae absqiie praeuia djfpen-
iatione huiusmodi nupcias fuis permifit rubditis, teftantibus
■Refcripti verbis : Da feine KSmgl. Mqjeflat in Prei^kn wifer
aUergtfadigfier Herr der Btfhrderung der Ehe in Dero Landen und ,
VenDliTunz^deHe&ennacbtheiiig zujeyn erachteu, dafi vor did
KBnigL dilpcnfadones Geldgegebemoordeny fo bahemfie aus Lm-
des viteri. Vorfirge in Gnaden refbtvirec ^efer gericbti. zu abro-
giren, und iedermann Jrey zugehen^^fich in dewn Cafibus, vio£e
&e nicbt idar tn Gmes Wort verbotben , Jonder dlfbenfadon und
Koflen nacb GeJaUen zu verheyrathen. Cbariottenburg d. 3. lun,
1740.
§. VT. -
Hluftres aut cum iinperio exiftunt tinnmo , aueakerius
imperantis fubfunt imperio. Itli legibus humanis funt fb- ■
juti , ideoque circa illas in matrimonialibus nulla indigent
di^)^i&ione, fibique ip^ difpenfant. - Agnouerunt Jioc
ipfi pontifices. Sic iNNOCEN-fivsIII.JP^ar^cribit jt:
' QmRexfiiperiarem in temporalibus tnimftte reeogpofcat ^fttKturis
aberm
^ in tommtkt. Leo. XVHI. et in Hbello cmi Bkefethtn,
■ **von etofii. Ebefiend c VU. apud Saner f. J3«.
* ^* in Wbio ven heylfemtH EbtfiMHd,
*^/ p. u. Cb»i/: TA«;. jUf, p. 105,
■f mvxtreCbr$/liaH4Q.s. ~ ■ -. ,
tt c ,13. X ^uijilii flnt Ugitiml^ C \^'
AJ^famR^arumitrimmaiBullrim. 9
aberius laeji^ in eo fe Tf/risdiBioni mfirae Juhiicere psfuit j itr
quo videretw ali^hus, (juod per Je ipfum Cmn tanquampater
^imfiliisj fed tatt^ua/n Princeps cumjubdftis) potuit dijpenfare-
§. vn.
• IHuftresflib imperio viuentcs, legibus prouinciae, ih
qua comraorantur, viuere tenentur', actnde inmatrimonii
quoqu^ caufls legibus adftri3;i Cunt hiimanis,contra quas (ine'
' imperantis fummi difpenfatione matrimonia valide mire ne-
gueunt. Qmcunque igiturfupremi funt imperante$,illi diCpcnJ
fandi quoque poteftatc in gradibus gaudent lege humana pro-
hibitis. Hinc et imperatores Romano-Germanici hac pot&'
ftacefuntvli. Sic henricvs avceps DuxadhucSa-
xoniae, qui Hatbui^im monialem (ibi copulauerat, contra
aufus epilcopi Halberftadicnfis, auftoritatcm Conradi I. im-
plorabat. De quo ditmarvs: * ^ ( Sigismundus )' .
ctperpetratijacinuscotmubiip-imum audiuit, ovium culpatnjua'
nm sngemuit , et a^quatn interfejieri amplius mnmixtionem
Jftrr intermmtium et per epifiolam , Banno ApoftoUcae autoritatis '
inierdieensy adcottdiBam ambos Synodtan vocauit, Hettricus ta-
U timwre tttrhatus , ad Itttperata^em properatdt y omnemme itids-
cansei remordiWy auxiltum eiuspetiuit, et ^a fatihUaris H
JTtit expatris comtmjfb , acjideliferuitio , itnpetrauit, Nam te-
gato ad Antiflitem Comite direSo , vt vinBos folueret ,^ et adjm-
tnet prae/huiam differrety pqfiulauit.
> vm.
Sibi quOque hoc dilpenfandi ius vindicauit Ludouicus
Bauarus imperator in fentcntia Dilpenfationis lata inter Lu-
douicum Brandcnburgicum JVferchionera et Margaretham,
CarinthiacDuciflam, cumicadecemit; ** Nos veropropter.
^ . \ ■ com-
• Lib. I. p. 325^.edit: L«ibnit.
•* dtns REcuEic DEs TRAiTTix A^^awTom.I.p. a^j.etapod'. .
LEiBNiT. todite ju. Gatt. n. 83. ^. \$6^
Struuiilurispr.Heroic.P, U- B 1 ,M-db Gooq[c
X* Cttp,h Dttttre ' ' -.
emmtment tt guidettifm Reiputl. vuliteterti mamfefie itjamfeffm, ■
ad cmjugiumfupra di^um,praefatummipedinientumaffimtatisfgn-
guinis,ft qmd inter ipfos ode£etj Jud/canius. gff} tollendum et Jivi- .
pliciter atmuitsdum. Ctmi ^radus affiftitatis fmguinis praefertim
infra forores rtfratrh matrinmium non impediat diuinae feu Cbri^
flianae iegis fiatuto aiiqm vel fraecepto, quemadniodttm eertitut^
nalitei- muimus tam per nos , quani per Jiipra diSae Itgis diuinae
idoneos ac Prebatos Doffores. tdqite etiam ajjerente heato avgv-
STiNO tib. XV. de ciuit. Dei cap. XVI. dum de ta/ibus afftnita/it
fangainii gradibus ira8ansy tnquit, quodhoc videtitr nfatrimonium,
' Hcitum fieri inter affinet confanguineos , nec lex ditmta prohihuit,
et nondum prohikaerat lex humana. Quibus fiqtadem verbis duas
ftntentias txpreffit Augufiinus vnam vtdekcet fupra didam^ quod
iege fUuina itgititmm matrimonittm fiert nen ejt probibitum tnter
ftrjiftaj fangttinitatis affinitatt conitmSas, Sectmdam vtrofinter^
tiam fctre fecit : videticet , quod talis pnhibitio matrimonu imer
confanguiveos fieri deheat autoritate Legislatoris bumani aut eius
principantis^ ftfprem principis Romanorum. Idtm quoque concedf
re atquefateri conumit Romanum Epijcopum Papam vocatttm^cum
jifcrum Qericorum caetu, quoi Cardinales appeOant, •jjeritate co*
gente. Nampraefatus Fapa Romtmus Jitper impedtmento ^mta-
tisjangttinis per Mfpenfatiouem toBtndo a fangtunis affitiitate c«i-
iunSisy inuicem^ue matrimonium centrahtntitus adfuamauSmta'
tem afferit perttntre : ac in talibtu matrimoniis piures di&enfarmt
defaih praetniti quidam pontijkes Romanorum. Quadfi talisgra-
dtts affinitatii fanguinis matrimonium iegttimum impediret iegis dt^,
tsinaefeuGnifiianaefraecepto, nenpeffet aiiquishominum , quin i-
m» neque angeius de coeia diSum imptdimtntum per difpenfatimem
aSquo modo aipouert : boc Ckrijh ttflante : faciUus efl coeium et
terramtran^tjqtiani vnumapicem a itgtcadere. Rurfusqtteidem.
Dotmnu/dixit : Coeiumetterratransibtim^verbaautemmeapermt'
jiehmt, «7 aetermtm. Ex qttibus quidm manifefltapparet , tefa'
teri c^itur Remmtti^ Epifi:optts , et ptr faSum covfirmatw ipfius.,
^ud gradits affirutatis fangtdnis non impediat matrmmiumfieri le^
gis diuinae Jeu Chri^ianat praeceptftt et quod fi gradtts affimtotis
^guhtis quatnquam Hciium matrimonium impediatfieri., hoc tatt^
iumfa^um effepraeceptofiutfiatutoiegit btmsnae ; De cuias fi
quidm -
AJ^fandi circa mairiawma iUttfirittm. t c
fMidem hgis praeceptis fiue flaiutis dijpenjm^e JhlummDdo pertinet
md'oiiSmtaem Imperattris feit Priuc^s Romanorttm. Nec ohflat .
dicere praefafa matrimcnia ^Jfe prohibita lege £tiina , Ai tptod ma&
mirisfitnt et propterea etiamji^ peccato mortali ferf probikita, ac
pxoinde vh/igantia contrahentee aadamnationem aetemam : et con*
trariam dijpenpitionem in hir adminijlrumjolummodo ecclefiaflicum
Epifcopumfiue Presbyterum pertittere. Hic enim Jermo Rhetori- -.
Cttsfiue apparens fo^ifticut efi : falfttm namqae recipit., qimioM
fraefata matrimoma non funt maii moris praefertim in altqm ca-
fu. Piam et iffa tanqttam in eajk iicita peri come^ Romanus B-
pfcoput, Nec etiam rurjitt maH moris ftmt ahfoiuie io^uert^ :
^ionism «m Jimt cum maiitia conuoiata confeflim veiatt Jm-tum -.
M crimiaa reUqua ; et propterea nec Junt iege diitina prohibita^
f/uemadmoditm dixit keatus Auguftintts i nonjydi^fatur atuemne*
que conciuditur propterea difienfationem de taiibus ad epifcopum
quendamfiue Vreshyterum pertinere, ■ eflo quodfint abfoltue prohir
Uta lege diuina etfub poena damnatioms aetemae : quoniam de his
frohihitis nuUus haminum, quinimo nec angelus de coeio difpenjare
pffety veiordiitarej fue concedere^ quod iicite fierent, vt Mdu-
3um efi fupra, Vnde etiam juxta praedi&a de ^aeceptit Jac'
rae Jcripturae fiue mandatis Joquens Apoftoius inquit ; £lt S
engeius de coelo euangeiizaret vobts aiiudy praeter id , id efl
■contra td^quod euangelifatum fit a nohit^ mathema fit. Nec pro*
fter aliud, nifi quod euangeiifata er(tm per Apeftolum diuina probp-
bita vei ^aecfpta. ^urfis qmniam praefata matrmoma mmfu^
rttBtmaiimta^tt, neque prohibita fecundnm veterem iegem^ quainr
uis aiiquanio peccata fiant fiue fuerunt in aliqua iege, non quod
funt mfolutefiue confeftim cum malitia conuoiuta^ neque maii mo-
'r/j-j fed Jolummodo., quod lege prohitita fuerunt y veiuti, camet
'porcmasy et beftias non ruminantes commedere , quod ideopeccatum
effeaum eft-. quia prvhihitum fuerat in iege Mofaica ; non tamen
.pnpter-nudum aut maU moris exJey'quemadmodumJurtum^ bomi-
ciiStimjf^lfMm tefiimotmtmet hujusmodi aiiqttayquvprohibttafunt'
Itg^us diuinis et humanisy eo quod exfe tmaftm) tt maU ftiorit
smfefiim cummiitia conmuta,
Bft j. ix.
12 Cap.h Dtlm
5. IX.
Ex di^is igicurpatet,imperatori poceftatemingradibiK
lure diuino prohibitis difpenfandi non comperere fblum, fed
eum reuera illam quoquc exercdWc. Hanc criam iacukatem
ICtorum plerique imperatori tribuunt, et caufas matrimo-
niales ad fbrum ciuilc cH^ trahendas, contendunt. £ con-
trario ^ii contrarium adferunt ex ca poudimum ratione,
qnod ipfum lus GermaniQuni tradat imperacorem in caults
matrimomalibusIudicioPapaefubefle. Sicenim fpeculum Sa- ■
XOniciuA: * In^ierateratemporeccn/ecrt^aMfahApoficiicoaut
aha kon mfi in trihus cafihusfottft txcomnamcari^ tfm fimt bofi-
refis, mammomi difiraSio et fiicrilesium. Verum licet Papae
fibi iudicium in cau^s matrimon^dibus in imperatores fum-
ferint, hoc tamen non de iure, (ed ex vilirpata faOum eft
poteftate, dum lura Rcgiae Maicfhitiscirca macrimonia ia-
lis funt certa, Ifcet horum exercitiuni ipfis ha£tenus fiierie
&Q)en(um,ipnque impp. atque Reges ab aliquoc (aeculis Pa"
pae ^i^rUacionem quaenucrunt.
J. X.
In gradibus ture diuino expreHe prohilntis nemini di-
ipenfandi iu^efie, jam monuimu^. ($.2.) Similimodo in gradi-
■bus iurediuinohaudexpreflisdifpenfiitioneiHurtresimperanci
haid (iibieftos non indt^ere, (tibieSis vero difpenfitioneiii
ab imperante cui (ubflint impetrandam elie, iam docuimus ;
( J. 3.>. Aft omnia immutatalunt, ex quo nifflium excrci
uit pontificompoteilas, quippe qui, meditance fifto matrimo-
-iliiucramento, oinnimoaam diipeniandi poce^tem in fecra-
Kerunt. Et primam ijuidem haecce meditanti occafioiia^i
ipiiptacbnere illui{res, (pii, (i ibrfan circa matririjoiiia in- .
«OBdaillisdubiuiiienacuni, rem ad epifcoporum conc<li?de-
tolerunc, qui cum proceribus regnr caiuam cognoqerunt,
., t>n-
■ • «t.r.Att. f7. '■ ' r- ,
nan7,db,LjOO<5lC
, ' £^fmdi eirfa iHatrimomt iUuflrium. 13
can^ehK[ne itiam dedaranint (cfXcneiaM. SicOftoIIII.Tnv
perator duOtntrs Philippi antecefbris fiiifiiiamBeatricem,
rem ad conciKum epiicoporum procemmqueGerrnaniae de-
ftJit : verbis : tamen ywa tam celebris conuentus fet^t dt ar-
ticulojlliae Phi/ippi Ducit Suemae, qmm mflram conjanguineam
pemoduiitatf vefiro nos fubtnittimus arhitrio fiue confilio etc. qiri
poftquam ^eliberaflTent interprete Lupoldo',Duce Auftriae re-
iponaent : DomineReXj p/acet, vt audiatis refponfum Cardina''.
hum Vraelatorum et prineipum ? edhaecRex: Attdio,et iUe : Mh
uerit fuhUmitas vefira^ quod iUe tam celnhris conitentus cardinab^ .
«m, autoritatem domini Papae praeferentium , funmionm praela--
torum et principtm omnino vobis decreuit expedire^ pro pacisiona
etfiatu Bomani orhis, vt virginem de qua mentio hahetur^ ducatis^
hoc addentesy vt omnis aufert/tur trepidatio, duas congregati^ , ,
nes monacborum praeclaras liberrime conllruatis*
$. XI.
Pari modo in oriente matrimonii caufas ad concilia dc-
latas teftatur S^o XII. Imperator andrOnic vs.'- De
quo&fcribit nicetas chkoniates; * , Cw» ^^
fliam Irenem ex cmfobrine Theodora Gmmena cemra legesfufce'
ptam Alexio Manueli ex incoeflo concubttu Theadorae fiUo. aefpon*.
dere vellet : hreue fcriptum adfanSum conci/ium compamt, jdqtu^
Jita nomine atramento Juhfcriptum pubftce resitandmn et deliberan-
dumproponit. Cuius haec erat fentemia : Vtrum ferendum ejjet
' matrimoniumj quodcumparum.autnihi/potiusincommodijpraejf
ferat : tamen ad orientit er occiderttis coniur^ionem et eaptiitoruM
redemptionem periineret^ ac- plura 4iSa conmeda reipublicaealhtu^
Tum efet. Id breue Scriptum txiuti ahemm ehul&ens , aut Neptu*
nus tridmst aut ingenioje cdrtfi3am iUudcontentionispomum^ con*
dftum permifeuity et inier ftnatorifs ludices omnes dilfidium effe-
fft, am vt verittr i£cam ^ alios orTnatdt t et in conirariasvelut
acies diflraxit. Nam eorsm maximapars cerrupta largttionihus et ^
amplificandae digmiatis promiJ^onihuF : td coniugiumy vt licittm
^qmd vtinam fa&um noneffet) approbauit. ludicesvero audacith
res, qui procerim aedes Jrequemare acfuffragia CMuiuiis eorum
'•■ B 3 cimth'
* Alexio JUbmule. c XV. ' ' ;","'" c 5 * ,
' ■ . ' ' , " Goot^lc
i~4 OfprT. De lure
tondonare f^lmt , et haaraer suan. n ret '£mms chipmari Jhlh%\
eas perjmas interfi itgnatas effe neg^am : pr^t^es ^^od ex iU-
/idtis fmptiii ptycreatae^ mhilcum btre eognatiouijcommune ha^
herentf et atieni^mae putarentuit Efe amem infcitiae^ caufamjo^.
ie iSu/hiorem in quaeftionem vocari. Alii vero argumentis ifiispla- ■
va repuJiatb ffjptiter adutrfahantur : et nuptiat iflas^ quae in—~
cefiae ejfent-, procedere nequaquam patiehantur. B»s pulcerrmae
fintentiat audores erant pauci ex or^ine Pontificum xs Sacerdotum
et ex pairihuj confcriptis aliquot, qui et ipfi Patriarchae fiudio in^
dtafi << au3oritate conj^mati in reHa fententia f quamuis eam do'
m nm attuiifent, permanehant. Hunc eniht neque Andronid mt-
iefiaj.deHiitamtf n^^a^ vis ehqueniiae euertit^ neque minaeper-
turharmt , quo mirtus infiar marinae petrae inconcujftts maaeret.
Q^.camfe nihil prqficere et mala manifefie ingruere et partem
meliorem a malore vinci ceme/et : e facro palatio in infitlam Tere-
hinthum vhifihi diuerforiitm etfefttlcbrum Jiruxerat , difcedit. An*
ebvnicme vefo j vt defiderattan, tta inopinatum eius difcejfum , in~
j^ittuofiio commodimmmn ratusy nuptjas perfedt : Bulgaroritm E-.
fi/iopo, qui tupi firte in vrhe erat^ ceremenias matrimonii pera-
gentie, CttmdefiiaejforefuaefaSieuisPatriarchaedmdo deHhera-
ret, Camatero Bafilio aecumenicum pontificatum dejert, attt pih>
Shts i&utjy^apha mpulfiit , vendit , qua is prmifirat , fe qmc- -
^d cor£ effet Andronico, quantutnvis iliidtum , JaSurunt , et ea
iicUnaturtm , quae ilii \difplicerent.
v §■ XII.
Hanc concQiorom in matrimonialibus potelhtem agno^
aerant ip(i Papae. Audiamus alexandrvm II. Papam
ita decementcn) : * MultsrUat.rtiatioHe cogmtimts tepro^
priamveSe ahiicere Vxtrem^ et adhaerere aheri praeiendemem
confanguinitatis occajianent. Vnde Afoftolica auSoritate interdi^
fendo mandamus tihi , vt hanc, qtuini nunc kahes vxorem, mMdi.
tfnus waejionas dimittere, vei aiiam daeere , donec Epifcaporuin
religiyorum Concilium casifain iftain exajninauerit. Videmus
t^ aqa isy^ priu&os ioIuiD, led eciapi illijftFes, incaula
. Diuonii
• fcio. C.'XXXVl,qii,ff. i v,
■■" I ,-,„Cooi^Ig
ii/ftnfm£ ara nmraimit 'lUi^ltm. lr'f
Bmonii Locharii cam Thiccberga, quae' in diaerfis cdn-'
ciliis, Aqi^asgranenfi podflinitim aimo goo, et Metenfi
anno SSiS. conlenfa Ludouiei tl. Imp. \abras , fiiit exs-
ininaca , licet Nicolaus Papa fe eciam ludicem vendi-
ata. * ■
j. xm.
Crefcente Vero pontificom et Epiicoporum auQorita-
te, hiadfuara quoque iurisdiaioncm caufas traxerunc ma-
trimoniales, de Iiis feges (anxerunf , ac circa illas diipenfandi
lacultacem fibi foli lumferunt. Et ex hoc tempore non ■
inferioris fblum conditionis homines fed illufhes quoquey
rnimo fpfi fummi imperantes legibns fe accommpdarunc
pontificis matrimonialrbus , hasque viblacuri efEs impecra-
nerant di^enfarionein. Loqunntur in hanc rem varia illa-
ftrium exempla, cx quibus recendora fblum adducemus.^
Sic impcratorMaximilianasI. ** in defponfacionfs litteris'
curei AnnaBohemicapromittft, iiepotcrti fuUmCarofum,A|i-'
nam Bohcmicam duceredebere, modb acoriilaiftiimacrinio.
niali, ciDn Rcnata Francica iriico, liber eflec,' ec vt verba ftmt r
opportuna&i^iflimi Domini noflri et fedis apoffolicae di-'
feenlatio interuemTet. In paffis docalibus, Lodooici XIIL
(jallorum regis, cum Amra Philippi III. HifpaniarnOT pri.
fflogenica die XVI. Aug. j&z. Matiriti im'tis, caucum, *»*
quoddiuinabcnedicentegTatia,praeuiafantHtatisfiiaedi(pen-*
utione etcctc. macrimonium mire vcUent. In Regno Lu-
fitanico notatu dignum difpcnfationis exemplum hafjemus
*-in matrimonio Petri, cum fratris nacu maioris Alphonfi ad-
huc viuentis oxuuge , Maria Francifcz Elffibema Sabau-
' ', ' . ^"'^
. * Cxtant ^Ktm Synodalia Nicofai Fontificifs in BaHano ougno T.
Ef p. I. coi]»! Hili. GenD. Pat. IV, CIV. $. VIII. ie^q.
»• Vide P. I. c. m }. lo '■ •
•.' vi*cip;itt.{; 14.' ?a»d».i ••"'!. " ■■■,■" , ■
■ n,,r,db,LjOOt^le
if , ■■. Ot. !• Dtinri
dka, iiiita* In Angliae hiltoria nota eft diipeD&io
lulii IL pontifipis, quam de matrimonio Henrici , Archori
fistris viduam ducentis , c»AcefIiL ** In cootra^ ma-.
trimoniali Philippi Mariae A^ii ducis Mediolanenn^et Ma-
rjae SabaudiQae confticacum. *»* Om ifji domini dia du,
tes Ji imicm tertio can/anguittitatit gradu cotiftitutot e£e
tognofcuttt domicellamque ipfam , quartum pradum inff^ejfiim,
Sed in benignitate et clementia ApofloUcae Jedis confidentes Jit' ,.
miter determinauerurtt , auod accedente fedis Afojiolicae con^
fet^ytttatrimoniiiinpraediawnfeliciter contrabfltur.
§. xniL
Plura iam addere exempla ruperuaeaneum eft , dum
noftiis temporibus incer illullres, jpondficis callra fequen-
tes, vix.oupciae ineuntur, quious pontiHcis non acce-
dat difpenfacio. A/l ab hoc onere liberi innc , qui inter prote-
fiahtes macrimonia celebrant , quippe qui pontificis reStei
n^ligunc I^es auQoritacemue. Proceftances enim aut
ipn lupremi.Iunc imperances, auc fuperiorem ^quendam
agnofcuM. ffi dilbemacione quidem in gradibus macri-
monii prohibicis 'indigent, aft non pontificis fed luperioris,
cui fubfbiL Illi vero dum nullum praeter DEum habeant
fuperiorem, nullis quoque legibus humanis parent, ec cod-
l«quencer nulla qubque in macrimoiiiis circa graduura pro-
.hibicibnes opus habenc difpenfatione. Eodem quoque iu^
re cenfencuf principes Germaniae proceflantes. Hi enim neo
poncificcm fuperiGrem m facris agnofcunc , quippe qui
penes illos nulUus eft auaoritacis , ncc impemcori circa
racra. aliguid'ius eqncedere poirunt, quippe quod ex prin-
Qipiis iuae religidhis exercere nequic.' HincexpacisWeft-
pnalicae difpolicione principes fhcusue Germaniae eandem
■ ■ . ;■ -■ •■ ■■ • -^ ■■ . in
»P. I,x«p. ytu J,;3.9.
. •* P. L cap. VIi: j. ij. L . .' ■ '■■■.■
»,» Chart. eft apnd do M»«. Ci»)«;0(//, I. B. I. IIiji-lJJJ. .
Coot^k
£JpmJatt£ tirea .vutrimma iSufiriiim, 17
in imtrimoniis ineundis poceftatem habent ac fiipremi impe-'
rantes. Hinc nuUis hominum I^'bus ad ceitos graduj eonmi
matrimonia adAringuntur, ^et *fic nuUaipIane in gtadibus
prohibitis indigent diipenfadone, fed ipfi fibi digiai&>t ec
nifi exprefle g^us Leuiticorum XVIlL et XXll. lit pro-
, hibitus, pro lubica nupcias ineunt Haud raro, tamcn confi-
iium diueribnim collegiorum theologicorum , 'fi dubia orta,
iuit expetitum. Eite|nplum habemus in Pfailippo Haffiae
Landgrauio, qiii dum praecer legitimam vxocem »iam adhuc
iuperinducere veUec, rem ad theologos Vitebergenfes detulic,
h(Hum exquirens .cojifilium , ,qui ipfi dedei\inc einen GevHf-
fens - Kath. Idem fecic Albercus Emeftus , princeps Ott-
dngeniis , dugi defiinfH priore •coniuge Chriftiana Fride-
rica WurtebCTgica , (brorem iUius EEerhacdinam Catha-
rinam duceret. Idem fine dubio faSum , dum Auguihis
Philtppus HoUatiae Dux , Lineae Beckenfis , aeque duas
fbroces fibimammonio iungerec. *
* Corpm iur. pdbL cap. XXV. %. XXK,
C AP VT IL
DB
MATRIMONIO mAEQVALI VIRO-
RORVM ILLVSTklVM.
■ SECTIO I.'
MATRIMONIO INAEQVALI IVRIS PRIN-
CIPIA SISTENS BISSERTATIO.
10. AVG. HELLFELDI.
1>
S VMM AKIA.
f. I. S. V.
mfa Bminum tt origt Mtiti. QittJ Jit miltripttmitm tuM.
titiftrAiiliir. qiuiu. ,
Smui» Iie'itfr-Htnie'-P.li. C S-,DI.
,r',d=.C.t«l'5k'
Sutntnaris,
I- ni.
JFra^rd in fialu Hdturdti de md.
trimcnip qu4tritur inaequtUy afi im
'ttMu tiuili odiofum tubeiur. '
^ f. W.
iSufirer dutfuperiori fubfuni sut
Jkpremifunt imperantes. Hi velpro-
terum tottfenfu in mMtrimomit tite-
mndis iHdigentt '
f- ''' .
Velproluhitm nupttdt imrt ^eunt.
£r bii tiberum efijnMtrimMt* iuire
fiiMeqtidUd.
/. vr.
Qude tdmtn pruitntide reguUu
val3e diJTuddent.
f. VII. '
. Jnttr iBufiret , qmi fuperiofi fmb*
Jititty indequMlid mdtrimon, funt odiOf
quod exemplis Rsmdnorum^
, f. VIII.
jb^brum, Seoterum, Ddumim
won^dtur.
, .$. IX.
pTdefertim vero Germdnis indr-
fUdtes nuptidt erdnt inuijde.
Dimi&i btmimum Mpud Germdntt.
. ■ jj. XI.
I>e traine nobilitdtit Germdnite.
i. XII.
Stdtut dntiifiide Germdnn-um n$-
bitiidtis.
u m
Quodderdittem Reget, Buees, Mdr-
thi^t. tomites fknt dtqualet.
(. XIIII. ■ \
2ion omhes igi/ur , qui hodie nebi-
ks dituMury. nobiiitdtem dmtiqmioa
kdbtbdmt temport. ■
S- 3CV.
'*'' i)e dtJifyJk ingenuoritm (ondi-
lioite.
f. XVI.
De MimfitriAlibut.
Jf. XVII.
Birum vdrius fittus.
f. XVIII.
/V bominibui tiuitdt caiiditionis
eorumqut fiatu.
f. XIX.
Ingenmi dgrdrii nttntetje dici v^
lumt.
f. XX.
Inde differentide inter nobititdtem
fuptriortm et imfermem.
f. XXI.
i^mifieridlet qmoque nobitit titm-
tmm dttumunt.
f. XXII.
. Gmiei bomintt nehititdttm per ii-
ptomtdtd imperdtorid «htinemt.
f. XXIH.
Kohititds mon expmtre Jotttm,fed
mdtre qtuqme et dUdrmmferie dtfiti'
f. xxiiir.
Quodndm intA' Germdttide iUu-
firet mdtrimemimmfit imdtqmate,
f. XXV.
Imdequdte nom erdt mdtrimomittm -
^entestdi Sdxonfde Dutit ettm Cdo*
cikd Cdrrdriemfi, .
f. XXVI.
fheriut defimuntur iUufiriumwd'
trimomid indequdtid.
$. .xxvri.
Leget tintiqitorum^ Girmdmidt .p^
putorum ni^tids pr^bibtmtis imdt-
qudtes.' ■ ; ' [
' ' '$. xxviir.
Rtetpto iuri Cdntmite rdtd qmidem,
dfi non ligitimd fmert mdtrimenia im-
deqmaliii nec yxor ad diffiitaiem mee
tibfrl dd nobilitarem et Juete^inem
infemddjunt dd^iS, ■'-■'•
" i -^ ■ .■^-aDcix.
Summaria.
>9
^ XXIK. /. XICXIX. ^
PrMregAtiatie nobilitdtii auitMe ■ Indi buiHS mo4i vxer ft liberi ji
CQMpetunt Uberit, qui ex mdtrim«- imptrAtwepetuHttVtsdmMhremeut^
fM cum n«bili imtofunt ePeati^, mi- bantur digttitatem.
uime ver» iis^ qui tx pltbtid Junt
Exe)^u,rjuibut mdioremin^eird-
runt dignitdtem, qutd tdmenin prdg'
iudicium iUufirit eutusdgm ftmilid%
ftri nequit, '
J- xLi.- » ;.
, Jms fiuceffiwitOb imsequAle ctutrtU.
dicendi matHmonium,eemptiitetinr^
MMtt,
f. XXX.
Afucceffione vtnt et dignitate pd'
ttrna liberi extlmtuntur , fiue tx no-
bili inferiori ' fui ex plebeis fait
ndti.
. f. XXXI. ,„^_, ™^.,™„„„
Text^t probdntes exclu/anem liht- perdtori et dgndtir.
rorum indtqudU mdtrimonio udto- g XLII.
mm djkctt^nt. mm^confenfu in^trdtmt dgHd-
- , , 9- XXXIi. , torum qut nuptidi in fe « indequdUs
Rtfponfioddesrumdrgumentdnqut £tt]^sfiqudiu. ■
putdtit SpeculdSdx.et^euic.nilprd- * XUIL
^fT^' ■ -vwm Jbi itnperAtor liberit iudequdli fHS^
f. XXXni. trimonio ndtis fMmjEtntm^x&iuSis
Vfum Jptcutorum tn dottnnd Of M^is ddre ptSt.
mdtrimonio iudtqudti prohdt foati' _» ....
XXXIUI.
£t rermu imbcAtdrum exa/^td.
j. XXXV.
Jc ibQarim gpinionet.
f. XXXVI.
• Argumenu dduerfdriorMm rtc^-
fhttur. '
f. xxxvn.
. Btfpenfimis jtd bdte drguiHintd.
f. xxxviu.
ifefrit temttribni extluiitntitr
indt^dUs ftr Cdfitatdtietttm Cdt- bttiitt tMiti'idnfi,
fdrddsii d Jiuteffifiie,\
qudlid poffknt prokibtri.
%. XLV.
Jn ttrris ifioritScit mdtrimmid
indequdtid uohiiipur funt interdi'
Bd. ^
f. XLVL
jl» litldt ixhdtrtddre libtrot ot
indeqdle, quod iuierutttf mdtrim$-
nium»
$. LXVIL .
Quisndm p iudtx tomptttut i»
SECTia
g,t,z=db,Gobgl0
1» ^ Summtrii.
SECT lO n.
DB
MATRIMONIO INAEQVAU ILLVSTRlVM
VIROJVM EXEMPLIS A B. f r/i^^f^/O COL-
- LECTIS ILLVSTRATO.
SVMM
S- I.
/n mtariwomit 'iBu^tm qiidem-
Aii gtntit mbilit4s fimper fKit
miSdlrdtd.
■^ S. 11.
j^Mi Rmdnt idiH ttgum XII.
tAularum tmpwihms Mntmtre.
f. IH.
jk inde luUmi Csefdr tMmitfin dm-
eekdty qmod mMtmmmgaufs ex R^$m
bus dmtertti et
$' IV.
Augufo vikgenui »hikitb4tur,
SxtiMfU mdtKmotHtrum itMtqiki.
Hum IX firiptmrAjiur^.
• , /. VI. VH. vm.
ExempU GrMcprum imftrMprmii,
qui imiequMes duxermit vxores.
§. IX.
Mxeu^lum Ittbdrii iu^Moris,
■- . §. X. et XL
■ Tm Li£sMtmmstrimaiiormm iudt-
^qudlium exeu^ fuut Sduffii II. et
iMdgmifi.
. S. XII.
In tegionis regm Mfbonfms VI.
iddridm Mmuritdsutm indtqmdU dth
Itit mdtrimonio.
(. Xfir.
tndequdtes qiuque erdnt 9Uftid€
^ttri Amgooiae et frdtris M-
.fbonji. ^
AR I A.
S< x1«r-
tn Anglia Edudrdus IK inde^udU,
toutrdxit mdtrimomum tum Eiifdl>e-
tbdTFbodtviBe, '
S- XV.
Edttdrdi R.filius lodimes de Gduut
J>mx Ldjudinide, feeitfUs cuiusdsm
fiUdtK OttbdrindHi dHxit.
§. XVI.
Jbeedeherti JL Fr. iudequdle md-
trimouium.
§. xvir. ,
Chdrihrti IL Fr. iwdequdlet} mp..
ptide. \
$.. XVHL -
In Sutcid GujtavuT t. R. dmxit
Mtrgdrttbdm s Ldbolmf,
s, xvim.
t» eddem Eritus XIV. tum Citbd-
riiid iudtqudle eeUbrduit .mdtrimu^
uimm,
§. XX.
In DdnidFrideritmflF. It.Cdthd-
rindm de SeuentUu dmxit, ■
S. XXI.
Im Nomvegid Herdtdur duxit 4U-
eiUdm.
§. xxn. , *
Ju V^sria Sttpbdnusy jhidrede II.
jCEritf/ tbomdfiidm MdurociMdmJbi-
imngit*
% XXIII.
SHmmaria.
%\
%. xxim
. ViMcmf XX. Jt. Bgbmut -rafu
csmfiuBdm Bfizatm duxit.
« §. xxiiir.
FrtmtifcMS MdrU IttrtntiM tbut
Jibi t^ulguit BUncAm CtfeStm,
S. XXV.
PbH^MdriMdAMoUM: mstrU
tmmKm cwm Bedtriet.
§. XXVI.
lUymmidKt GtidriM cfimej t Ber-
thoUi iti Mecblinid mercatoris fitUm
mdtrimoitiofibr iunxit,
§. xxvir. .
Non iefuni dfud GtrmAnos mMtri-
mepitrujn iji4equnlium expnpla. Quo
rtftrebdnt praeeres nuptiai Mdximi-
tidui I. tunt BUnt^ AUrid Medio- ■
Unenfi.
.§• xxvm. - ;
Htit quo^ue referuntnigitidi Fer'
iiudmdi Aufirinti lum PbHippiiu
IFeiftrU. Exotnplmm uuoque r^ertu^
Gu/tdni Sdmuelit PdUtini ^gmdit^
wUm dueentis. *
S. XXVII».
Htnriti iSufiris Mifn. Martb. nhi-
trimtnium eum £iifdbetb* Mdlti-
tid^
§. XXX.
l^ mmjttrtdU MdkitiM tfm£'
liont*
§ XXXI.
Fitius ex boc mdtrimenio ndtus in
dionitdtem pdttrndm nunqUdmfuc
t^y qudm eti^m nec MdttitU tfi
canfittitd.
§. xxxn.
Jliertus degtntr Cdthdrindm *b
Eiftnbtrg duxit^^Jl filiuj exinde ndtus
^itiujddjueceffimiem MUftrunit,
%. XXXHI.
Beteittiori dctdte iu domo SdtUnicA
U. Jd^b Dux Weifeufe^p, Cbri^
Jlindm l^tbimUdm dt Bundu it
§. XXXIV,
Edudrdns fbrtundtttt Mdrebi*
$ddinfitfin eeputdt MurUm ub &•
efieu.
§. XXXV.
Ottoms Henriei Hdrhurgenjtt nit^
ptidt cum nohili dt Bo^. Et Gtoi^
gii GuiHttmi dtteii CtQin^i enm £!»>
uord d'£miers.
$. XXXVI.
Jn Gente Hotfdtitd jUexduder Hed.
ricui , cum Dorothtd Mdrid , HeS'
bi^i%fUd i Bruejtus Jugufius Att^
gufimthurg : Bdronem di Vetbrutki
Brntjtus Cdjiminu nobStm dt Frgt-
fit^ duserunt.
§. XXSVII.
. Om^rotttrSd dt mdtrimonio Cbri.
Jlsdni CdnaU Ntrhttrgeufii , tum Do-
roihtd Chriftind dh £iebelbirg et ti-
heris exindt protridtis,
$. xxxviiu
Ex gente Anbdttime buc fitiiunl
exenfld Gtetgii Aribirti , Jki Mdre-
cbnaifitiMiiy iMundm Eiif^^ibum de
Krefigli ducentis it
§. xxxvHir.
Cdr*Ul¥ideriei, ^ni JPitbelminMm
Cbdrlottdm NusUndm vxorem bs-
buit,
§. xxxx.
Pro indeuudli bdbetur mdtrimo-
uium LeepoUi Eberhdrdi ducis Mon-
pe^drdenfis eum AnuA Sdbieu Hi^
ttigerid initum,
$. xxxxi.
MdtrimfniM inde^uUd futnint
C 3 /ff. *>••
Sutnwifia,
/tf. JV. DefiderMtK SririclphNfffouUn-
/j iim Ifdb. CUfd EugenU i4' U
Strre^ Ludtnici Cbrifiidtti tPitgem-
fteintnfii cum J. E.\yggbiay CMrHi
Ludouid Witgtnftein : camJnnM dt
Brofkdvrffi FrdncifdCMrtli inUohtmi
tiOHFrsneifeM SmiMtni u GtprgiCo-
mitii Lipptnfit.
% XLir.
EiKMrdiii Eh^bdrdut JFilbt^s
^ifite »r. comti inatquMUs iuit nu-
ftiMS eum SofbidAUrid Foelttm..
f. xLiir:-
txtMplum Kiinbardi eamttii RMn-
nouienfis tum minifieridlit fni Vlriti
de Mnnzenhirg fiiiM ^lktidd nn-
piiju enntrdbintit.
§. JLinr. -
Attdmus camtt TfttAurgicut ■, ex
Kufiici-fiiiM CMthdrinu GumptUn ii-
Sdf inMtquali mdtrimeni ^ocrtduit-
Oitinem, ^ui a fuetefffoiu txclufns im
iui iuitt tt tata rtfenfttur ttntrO'
uerfia^
/77.
S ECTIO
. . DE -
MATRIMONIO IMAEQVALI AD LEGEM;
MORGANATriCAM €ONTRACTO.
5VMM
atrimeniM mA Ltgem Mergana-
ticam in Germania fluU dHti'
^mfiimivfui ft ^udidfint.
$• n.
QuiA leget feudorum de hifee ma-
trimoniit fanxeritu,
i. m.
Vnde ditdntnr ad Morgdualicam.
j. IIU.
Cur ad Ifiem Salicam tentraSa
dicdnturt tt qnid Leges Lot^obardt-
rum de h»c rHdtrinunia Aijfondgt.
$. V.
Grotii Sententid dt huiut matri-
mmii mgine.
$. VI.
Jnboeti mdtrimnium fit vtrtim
et Ugitimum difquiriturj tt argu- '
pientapro uegaiiuM afftraniHr. ,
. ^tffiraaiiMplliettet
ARI A.' .
f. VIH.
Ptr exen^U proiatur. &idtriei-
BtlHcofi Palatini tkHorit. dtuentit
Ctaram n Tettiugtn.
f. va.
R-iderici Ludenin Bipontini , cum.
^nna Maria He^n matrinnaiumjld
MorranatfCAm eoniraiffntii,
(■ X.
In domo Bauarica Rrdinandut
Mdridm Pickiamfibi mdtrimenio ad
L, MorgMnaticam iunxit. Similt erat .
mairimenium Georg. Alberti Martb,
Brandtnburgici 1 qui Rtgindm Ma^*
4aUnam Lucii fiUam duiit. Exib-
tno Brunfvico- Luneburgica bue perti-
ntnt exempia Augufii tt Rudolpbi
Aiignfii , quorum hic SeerttMriiJSi-
liam, aUer vero Bsfinam EiifMbtlBMm
MeniiMm duxit. TaUqueque trat
Georgii FndtrUi Martb.BMdenfiteum'
EUfabitb* Stelxid,
'C
cA^fi
SitMmgria,
»3>
, (• XI- &. m
, Exmflim fncfi lufii Unt jh u,ifm mbiUiium tift^u».
gr^i ,im ^'''x*:' i' Dnrickil. ar tHxri a. bi mtlrimmit ndii.
$. XII. g xvn
C»,UIW.mii,U,i4n,,gi'„im ^ „^j, „;„,« m.fiM.r.
Mar,a Etdnctfid Faut hlK qlu^t * XVIII
fertinil mdtrimomHm. ' ^. »- ^ a j ,t
jln loBi fojpnl pdit' 'd Mmrgtm,
M.- ■»■ ,''. ^f ■*■ « .; t^t' itlibtriMitfiicaStnim-.ptr'
Smnh modn lo. Cbriptan Dnx It. vtniri, ■* ■*•
fftitlnfo tt SrJgtnJU tnm Htiuige . ' r . xyilll
tonmilS^liimtsnoMitpiadmn Bnm Morg«,nt. poft mciiiri.
mntrintontd imrittn. ai i. Mer- * « Irv
/■•». ., ■ *: ■*■
Tini momn, H/, w qnarim f'tlt-
■ , - . *»• JEin». ■_ rtmiwie.fSHmmuUntrtlimiti
Non fimpir nialrmminm ai L. fiutifenm teSnt aimilti. .
'Merganattcam i/ tnatquati. ■ - «. XXI,
Jl. XV. - ■ ^inininematrimn.4i t,Uirt,
l/igiuininemalrimenii, Jli tratfitmtninm,
' . ■ .■ > SeCTI.O l ,
DE ' ,
MATRIMONIO INAEQVALI ILLVSTRIVM
VIRORMM DISSERTATIO.
iO. AVGVSTI HELLFELD. -
§. t
Motaro naturaB in cfuilem flatmn, diftinSio in anpe^
rantes ee parentes fen fubditos eft enata, quae inter
- homineis conftituit inaequalitatenii Ex (iibditis
Ouichm (aiBe, bello^ aliisq^e neccliltatibus coa&i durum
leruitutis iugum fubiere, alii priftinam rttinuere libertatem.
Hi iBgenuj j illi ferni ftmt dJtti. Ex ii^nuis' quidam ad
regimiak cuiain vocabantar, dum^rdiqui ab illa ejtclude.
. ,,.. ^ .i«v-.', ;. ■ ,.,.,,1:,. . . . ■ j^jjj.^
34 ' Cap..l: D4 mmmmit
rentur. 'Hi ingenuonim denominatione piioprie et princi-
paliter veniunt, illi vero nobflium recipiunt denominxio-
rifem. * Exinde triplex njbditorum diuilio, in nobiles, in-
genuos, et feruos, quibus quarta potell: iungi, lilxrtocum
nempe, qui uon multum fupra fouos fuiit
. $• n. ' ;.
Inde qintaor hominum enati lunt ordines, dum qui-
damnobilium, alii ingenuorum, alii*feruomm, et rurfus
alii libertorum eenferentur iure. Ex his ordinibus R qui-
<bm petibnam nan fiii fed inferioris ordinis roatrimonio
ducit, matrimomum fit inaequale. Matrimonium igitur,
quod imperans cum lubdita, nobilis cum ingenua, ingeniius
cuqi liberta, feii libertus cuin ancilla inic, inaequue (ne-^
rito habetur. . .
$. m.
In ihtu naturali homines aequales funt, et inde in hoc
flatu de nuptiis inae^ualibus fruftra difceptatur. ' Has yerp
' fi ea folis reOae' ratioiiis principiis, <ine refpeQu ad ciuita-
tis (htum, confideramus, vix erit aigumentum ex quo ea-
rum coHigi poffit probibitio. A& flatum refpiyientcs ciui.
lem, ortnino varia mk offeFuAt argumenta, ■qote huius-
modi matrimonia, cum inferiorjs ordmis perfonis inita, val-
de diUiiadent. Hinc ovlBivi
:'■ ' , " ' , si
' '* AntigtliinniU igicor temporibos nobilitas ex munerum digfiicate
exifliaiatMtar et perfonalis eiat, Poftq^ in qaitjusdaoi prouinciis
pacium oiecita liberis imputari coeperunt , ec hi ex fola natiui-
.- - sate absqoe muneribus nobiles hibebantuc. Inde iam tacitvs
de Mor. Gtrmm, (^..XIIL Ir^ii n^tMi mt mffu fumk
■mritt frinci^ difftitiomtn ttim sdoUfemtttit A^Mar,
- ■ C.odi^lc
iSf ^ua viUs t^e roAere «^ fayi.
Tacitvs,* * Caeterit monaUbus in eo/f/tre toafiUa, ^uoi
jSncendmereputentyfrimipitmdiiterfiuneJfeJortem, qmbutprae-
■ Hpua rerum ad famim ejfe diripettda. salviakvs;** Shti
magis tetrutn ae deteftabile, quod^uidam mattimema honorataJbT' \
titi aUasj3n rurjumferuilis fiatus comuges futnant^ defi/nnantia
fanSi cormubii honorem per degeneris contuberttii viJitatem^ tum
er^escentes, marttos fe fieri ancillarum Juarum\ praecifnantex
feftigiwn nobilium matrimtmiorum in cubiUa obfcenajeruarumy di-
gni frarfus eaam illarum fiatu, quarumje futant diffmsefecoa- j.
ferti». Hucquoque pertinetrm)onfiim,Laniplaco,-Henricin. ,
R. Galliae legaco» a lulio 11. P. M. ex Montanonim familia
danun .* m^tias quae inter aequales coirenty Juter ime^tales per^
fonas commode cmtrahi mnpoffe. ***
\. m
Quae in ftatu ciuili vhiunt po^nae , vd fupremi funi
in^>erances, vel nibdici. Hi l^bus fi^nmt ciuilibus, illi
vero aut omnimoda in matrimoniis ineundis libertate gau-
dent, aut libertate pa£ii$ conuentis circumfcripta vtuntur,
ec absque populi conlenfu nec macrimonium inire nec per-
fbnam vilioris conditionis feu extraneam duccre p^flunt.
tioc cafu pa8is ccmuentis eft ftandum^ et matrinionia non
nili praeuio procemm confenfu iniri pdle , reOae nos credc*
T« iubent racionis principa.
«. V.
Aft alia phne rtdo eft fumfflorum imperantium, qui-
bus onmiraoda in ducendis vxoribus permiila eft libems.
- Hi
» AnraLLib.'IV. C.4».
** De gubanirioi» Dei nb. 17. p. 104.
*« Apod THVANVM mftr, lib. XIV. pr. p. 418. « iari'tr. Vf
rm. P. t c. V. ^ 80. p. S57.
StrmiiIiirufr.Henit,P.Il. D V^ ' ■
... nan7,db,G00t^lC
a$ Cep- II* . De nutrimmg inaequaB,
Hi enim dum fdis naturae I^bus adftri3i, bominum tu-
ribus fuoc (bluti, libere quoque pro arbitrio peribnam cu-
.juslibec conditionis, fiue nobilem, fiue ighobneni ducere qu&^
imt, et liberi exindc nati non legitimi folum, fed fucceftio-
nis quoque capaccs habcntur in regnis fucceflOTiis. Inde
varia occurrunt exempla, quibus fummi imperances perib-
nas viljoris duxerunt condicionis , ec liberi ex Olis nati ad
fucccflionem pcrucnerunr. Dc regibus Frartcorum primae
fiirpis HADRiAKVs VALEsivs. * Tum Francormn reges
tametfi JiHas et Jbrcres Jitas aan aliunde quam regibus coUoca-
..hatff , ijifi tamen pukbritudinem magis quam generis in vxori-'
hus ducendis babuere ratiomm , et fmtUis non Jblum igmbiiet
. fed et atKillas iufiis jmptiis J&i adiunxere , quo etiam pertinet^
^uod de Dagoberto Jcribit Fredegarius : Nmtecbildejn tnam ex
pueUis de minifterio acciptens reginam Jublimauir. In Rufltae
regno Pecnis M. in legicimo habuic matrimonio Cachari-
nam Petrowram Alexowinam, qudepoftea per aliquoc an-
. nos Ruffiae praefiiic *f In Anglia EduarduS IV. Elifebe-
tham dc AVodeville, equicis de Wodevillc filiam, matrimo-
nio duxit inacquali , cxinde nacus Eduardus V. in imperio
patri.fiicceffit. *»*
^ $. VI.
Licet vero lupremi impcrances, quorum macrimonfa
^euadi ^cultasnulliscircuipleriptaell limicibi^, proTubitu
vxores ducere queant , prudentiae tamen fuadcnt rcgula^
nc pcrfonas viliorts ordinis iibi chori ibcia$ cligant. £um
enim,,qui perforiam extra nobilium ordincm confticucam du-
cic, fibl procenim conciliareodimn, ec indoles hominum cc
experiencia fatis fuperque docet* Pofteaquam cnim femet ea
inua-
* }(er. Framicar. A. $^-ft
** Mentoirei dit re^ru iii Catbarlat imftrstritt tt /tuvP^sbit dt tout$
U Kufft sU Hgyt. I72S.
*** VHk iirfrJ Sea. IL $. Xllrt. - _ ,-
I an7,db,COOt^lC
( Vhwm WufirUm, .47
iniialuitopiniOj-qaa magna natiuitati tribiiitUf pfaefefentia,
ficri vix aliter poteft, quam vt homines natalium (pIcndcHX
confpicui, aegre ferant, fibi inferioris ordinis perfonais prae.
jferri, imoliwros exinde natoe aliquando fibi et reipublicae
praeef&. Inde parcnKs, agnati, magnates tamdiu molefti
fimt {n-incipi , donec dimjttat huiusmodi vxorem *, aut fi ad
optatum pemenire nequeunt finem , irafcuntur , la3i.one$
quaannt^ conipirationes excitant, cx^quo magna impcfanti
incommoda ec contemtus cnascuntur , quae depofitio ab im*
perio et tiberorum a fucceffiofie excluho fequitur. OMifir-
m^ haec exwnpla luftiniani orientalis impcratoris, **.
Erici Sueciac*»* et Sanfitii PoftugaHiae Rcgis *^^*- Ac- ■
cedit, quod huiusmodi matrimonia ex nimio et. tacro plc-
nimque contrahamur amore, et inde, vxoc d animo Gt e)a-
to , iniperium in maritmn atque in vniucriam rempublicani
fibi ftciic pofik w3q«irere, quod rarfijs variis in republica' .
Hirbis anfam praebet. Hinc licet iuftitia haiusmodt nuptias
peimitcat, illas tamen difTuadet prudentia, ex cuius regulis
pericula, quae euitari queunt, vix fijnt adeunda.
«• VII : ; '
'Qjod ad iBuftres attinet, qui fiTperiorem agn<^unt, non
■ m Germama,fblimi fed quoque cxtra Germaniae ifines , inae-
qualia odio fuere quam maximo matrimonia. Primo enim
apud Romaflos legibns XII. tabularum eratcautum, ne pa-i
' ' D 2" crimo-^
' ♦ Ita BoIefTano Mazoinonini Daci fratrei « proceres reliqoi tamtliu
... molefti fiieie,donec vxorem, dignitate iinparem,diiiucteret. cko-
MER. Hifi. Polon. lib. XXVIU.
** Vid. Sea. IL §. 7.
*** Sea. H. §.19.
*4i «* Sed. 11. %. 10. addi his pAteEl «x antiqats ncemplum ^exandi Mt
qai cx Rojcane Satrapae ftlia gcnuic 'fitium , quem ob impar ma-
trimonium a fiiccelfione excludere volaic jPtofomaetu. ctrtivs
""■*;=•*• . • : ■ CoOglc
i6 Cap. II, . De matrimm» inaeqiuB.
Hi ehim dum fqlis naturae legibus adftridi, hominum iu-
ribus fuot (bluti, liberc quoque pro arbicrio peribnam cu-
.iuslibet conditionis, fiae nobilem, fiue ignobflerii ducere quft-
imt, ct liberi exindc nati non iegitimi folum, (ed (iicccfiio-
nis quoque capaccs habentur iii regnis fucceflbriis. Inde
varia occurrunt exempla , quibus fiimmi imperantes perfo-
nas viUoris duxerunt conditionis, et liberi ex illis nati ad
fiicccfiionem pcruenerunr. De regibus Fraiicorum primue
ftirpis HADRiANVs VALEsivs. * TuM Fraocorum regei
tametfi fiUas et fifrores fuas non aliimde quam regibus coUoca'
ham , ipfi tamen ptdchritudinem magis quam generis iu vxori-'
htts ducendis babuere ratiomm , et pueuas non fiAwn igmibikt
. fed et nmiUas iuflis mtptiis fibi adiunxere , quo etiam p^tinet^
quod de Dagoberto Jcribit fredegarius : Nantechildeytt vhath ex
pueliis de mmfierio accipiens reginam fitblimauir. In Ruffiae
regno Petms M. in legitimo habuit matrimonio Cathari-
nam Petrownam Alexowinam, qu^e jpoftea per aliquot an-
nos Rufliae praefiiit. *f In Anglia Eduardus IV. Elifabe-
tham de .Wodevilte, equitis de Wodcville filiam, matrimo-
nto dnxic inaequali , exinde natus Eduardus V. in jmperio
patri .fiicceffit. %*
^ . §. Vt
Licet vero fopremi impcrantes, quonim matrimonia
^euadi faculcasnullis circui{ucripta eft limitibiis, pro kibitu
vxores ducere queant , prudentiae tamen fuadent regulae,
ne perfonas vilioris ordinis fibi thori focias eiigant. Euirt
enim, quiperfoijam extra notrilium ordinem conftitutam du-
cit, fibi procerum conciliare odium, et indolcs hominum et
. experieatiafatisfu{}erquedocec .Pofteaquam enimfemeJea
*.R(r. Frmetcar, A, 5^7*
** MttHotra du rt^tu 4* Cttbirtae imptrsttitt tt /«wnir/i^ dt twte
U Ruffe *la Hayt. ]72g.
*** vMe iirfrt Sea. it $. xrirt • - r
, ' Gooc^lc
'I flnnim iSaJlriiia. .tj
intl!iluit"opinio,'qaa magna natioitat! tribuitor pfjefei«ntia,
fieri vix aiiter poteft, quam vt homincs natalium (plendore
COfiipicui, aegreferant, fibi inferioris ordinis perfonas prac.
ferri, imoliberos exinde natos aliquando fibi et reipnblicae
praeefle. Inde parentes, agnati, magnatcs tamdiu molefti
fimt principi , donec dimittat huiusmodi vxorem *, aut fi ad
' optatum pemenire nequeunt finem , irafcuntnr , fa£Hone5
quaenint, con(pirationes excitant, ey^quo magna impertnti
incommoda ct contemtus enascuntur , quae dcpofitio ab im<
perio et iibcrorum a iiicceflioftc excluno iequitur. Confir-
, 'nm haec ejcempla luftiniani orientalis imperatoris, ♦*
Erici Sueciae *»* et San£Hi Portugalliae Regis *»»*. Ac- •
cedit, quod huiusmodi matrimonia ex nimio et. eaedo ple-
Tumque contrahantur amore, et inde, vxor ii animo fit eia'
to, imperium in maritiBn atqoe iri vniucifim rempubliiam
fibi fiicile poilit adquirere, qiiod rurfiis variis in republica" .
turbis aniam praebet. Hinc Hcet iuftitia huiusmodi nt^tias
permittat, illas tamen difTuadet prudentia , ex cuius regiilis
pericula, quae euitari qucrnit, vix funt adeunda.
§. m • '
'Qijod ad iBuftres attinet , qui fuperiorem agnolcunt, non
• in Germania , (blum fed quoque cxtra Germaniae fines , inae-
qualia odio fiiere quam maximo matrimonia. Primo eninv
apad Rojnanbs kaibiis Xn. tabolarum erat catitura, k: fit-
.■■■''■ D a trimo-,
' ^ Ita Bolellano Mazonioram Dnci {ntns et {>roceres reliqui tamdia
..- 4iiolefti iueie,donec vxorem,dignicateiii)pareni,diinitteret, cao-
Mt». Hij». Pd/».. lib. xxvnt
** Vid. Sea. II. §. 7. • '
*t* Sefl. Ili §.19.
*;^^* Se£t II. §. 10. addi his ptiteR en antiqats exemplum Alexandi M.
qai ex Roxane Satrapae iilia gcnuit Jilium , quem ob impar ma-
trimonium a fucceHione excludere voluic PtQiomaelu. ctrtits
^'^'•e. • Cooglc
%% Cap. It D*mtnrimttmiiiae^uaR
triata^ia^uie cm plehms ejgeiu^ ce (^m pod^ t^c dll^
fitio plebiscitO' eHcc fublua » per legeiti I^ain Poppaeanx
eit conftitutum , ne fenattH*!! ordinis viri eonimque liberi
indignas nuptias contraherent, qaoniam id in totius ordinis
Trei^erct ignominiam. Prouocant adhanclegemcELsvs*
ct PAVLVsICtus** quoramhic: qui finator eft quiiu Jilius
\mposae ex fiUofromptisuej ctdus eorum eft , erit : «eqmseorum
J^o^a vxoremue Jciens dob mah babeto tibertinam , aut eatu .
^iafi^fit, cmusue pater, materue artem isa&cram facit , fecerit:
rnue ^finatoris JHia , ne^isue ex JiUo\ prmeptisjie ex tup9te,Ji-
tanatify nata: tihertimt dui, qui tbje adusue pater ^ mgteruc
aenem tudscram fadt fecerit t Jpoufa mtptaue Jciens doh mak
^o ': neue quis earum dolo maU , fciens ^ffoiUam vxoremue babeta,
l^odecauit hahc legem ip(e At^ufhif , aum ita ftatucfec.%*
Ac spmniam mtfculs patricii generis mtmrum patriciarum foemi-
.mrum multo ameibam, tibmtmfecit, vt qui velknt Cftodoje-
nata^es ne ejfentj lihertat etiam ducere pojfent y eerumque i^-^
ns laitimos eje itfffit, Idem Augufhis concicMte ad popit
ktm nabita in^r alia proppnic : *:k** UbertituirumMaque ma-
trimama »>, qm fenatoriae digmtatis non ejfent, concejjit. Legis
^ae et FapiaQ Poppaeae difboncioaes magis confTrmaronc
Marci ec Commb£ oraciones f, nuptias inaeqaales irrjtas de-
darantes. Et cuih Ilib turbtuentis uifcquencium imperKO-v
rum cenqioii&as ^pe ienacnriae dignitacis p^fQnas vilioreS;
in mffirimonium" di^iflent , in vfiun rurfiis Papiam legem
Cbnflancihds M. reoocauir, (euerioresque in eius viohcores
ftacairpoenas,!! quodeciam sVaIenci(ua«o ec Maiciapo fli-
£hua
^* L, 2J. C de rittt iNtftUr^
•* L. 44. C <fc ritu nBptm: - "
**.* A^i nroKEM Lib. UV» p. 5)1.
%*■ C. L. fib, LVL (K $77.
. f L. I6v C isffm^hnt, .
tt L,"r. <L de ndtwr^hns U$triT, . - .;,..; ■ .:
nan/sdbvCOOt^lC
Qxm. * Aik oi|mia rarCus turbiiiiic^ mqkiasque inaeqaaleff
permift luftmus. *»
- $. VUI. .
Smrili modo apud Anglos matrimonia inaequalid Cmt-
illicita et di^ianigattones vocabancur. Sic in l^bus An-
glicis luic ibcuciim.%''^ Haeredetmaiitentvrjme iij^agatinne^
Sic eciam fleta ftacuic: ^^i^*- cum mafadus baeres ixl fe-
mna-baeredstari -atrecej^ae Juccejerity mn\^bm per BtOredi-'
tatem nftodiae ad dominuittjeudi velparens verum ettim ad i^jh- >
rtmt aJterum marita^ haere£ et a^odia corparis pertinehit ««-
triments , ^fymque maritare poterit y quande V9h/erit ef vhtj
dum tamen non diJJMrapetury ifuedjife6erkyj¥a»demfaeit. bmc.
cof^HtMtiom. Apud Soxos niatrimoiiia Inacqti^a '^ pro-^
hibica ceftamnr cobvsll f ec crao^vjt^. Idem d»
i^ANis afleric havbmannvs, f|| imo a diiunio fta£uai
hoc obcinuifle u adhuc^apud I^K»ii09 ifl V& eire ob&ruac
CLVVE^RVS. jttt "" ■;■;;■■'.;
D3 '•'"""- fymL
* L. 7. C, de imtfiis nufiiis,
** L. 23. C. de wptiit. . Hwe lex lufHiniiD ftabet itiAorcin* Etfee,
infcriptio loftintaneum praeferac nomen.. Teftarar hoc pitO'C9-'
l>iTs i» atuedoti/.p. i^^, eZALZtSMHuvs, qm oblmttoit,-iiT vfr^-
teritHis codidbus iiifcriprionem eHe ec luft; de luftmo aQteni w>^'
Vaai eftr iltan). tittenninT fiiiHe ipmum nofnenquenon tntegniBl»'!
fel per ptiores^ litteris fcripfitTe. Yvie axji m a n irTsr «i^ Prtteft '
p. 1 16. et RSLAWP; ia.fa^J eonfnisribw p, ^91.
*»* Apod UATTHETM P A R I Sl fJ?,SEU 3^,3;. IJlf. £• 2f£. J^
V/ ij). U c. CXia. rit.X. ^ tf. dir fiieske er spXLMANl* VOT
Drfparaggtio, - ■■.
f coRTELc ^f. At^Ucen, !)&. L rir, X. S^ ^. -
+t In iureJatdeH lib. H. Jiegefis XXL
+ft Odmelog. V&. tJr. 4, pait. y. ■
m Qtrmaaia li6.r cXV,-, ' '. r- " " "r
' -■ ■' J. . .- . . . . ■n-„V4-ibv\jOOt^lC
la 'Pi^ Jt Df nmriimh 'muqiuli
S- vnH.
Pndetdm vero apiid Gennanos Rupiae .etsn peiionis
inferiorie eondicionis innae, feu in|iequales, niagnohibeban-
tur.odio, de quo, v£ eo magis conftec, primo de diueriis
perfonanm ordipibus, deipde de legfbus circa matrimonia
di{poaf ncibus inaeguaija , tandenKJue de effeiiibus ciuilibut
ob nwtriinowm imecjuaJe dwegwjs fiunus aawl
-.5, X- •;
QBatuorapud (Jennanos func hominwn ■ordine«,,No-
biles , ingenui , liiaerci «t ferui. Hos ab anciqBilfimis iam
fiiii&.cemporibus^ccihtnrTACiTvs* faisven>is: i.tBEit-'
Ti 'wn mt^tkM^fi^a SERvo$y«nr., raro ^liqmi jmmcntum in
ilom, .mitpam in cimttae^ exc^tjt geiailnu qiuu repuMvr, .
iii f«'m *yi(M»' jjMSEjfvo» eijifer jiobilcs /tdjaiiipit,
apudjcae.t(r(n fsmaret lihertim-iibertatis argwremm Jiott. Alii
tre» jnodo erdm^s Aicutiiit , etaut &b leruis liliectos intd-
ligunt, »ut ftruos jilane omittunt. De trini hac diuilioHp
cfireUiTHARSVS ** Caroli M. nepos: .6*» (de' Saxo-,
. nibqs Joguicur) tmmis in trHm ordimHts dimfa co^it^ Jiatt
emth inter iUos., ^itf £ohil-ingi, Jiait*^ FaiLiNGi,y«ar
^ L.\zzi ilhrttm lingua dictatttr., fatinavero littgua hoc^Jtme
NOBiLES, INSENVILE.S atque.sERViLEs. >jic feruos
fiib LAZ7;{S Nithardamlntel!igere,.patet exjatina interpre-.
tatione ,.-4in Lazzos, interpretatur femiles. Aft apud eos-
dem Saxone» libcitos a lennis .diftinQos fiiifle, docet E91N-
HAKDVS.: **f Qualwr Jcrihit differeniiis geiu iUa eoii/lffit
NOBILIVM^i/iaf «rlI«EROSVM, I.I«ERT«RVM aCquC
SERvoRVM. **i* Qu«tHor hi otdiiies vt eo clirius jntel-
ligantnrydei fiiigUiis 'mgriilJM ' ' ■
.''■"■ y Xi.
* Di morihut Qlrm. Cap. XXV-
^ *• Lib. IV. Hipir. FraiKor. p. 478.
*^* Apud ADAMVM BRE.M^Nscu lit).I. Tf//.erff^ cip. ^. , '
*^^* donf.HEINECCIVM T. L«/«fI*'.-J'Br-. (7t:r»l. lib. I. Tit. .1 . $. ^O: .
ftqi}. et cEu ENGAY ittm. lur.Girrk. lib.I, tit^, '■'
Virmim iXufrmh , Jt
f XI; ■
Vt apiid reliqiHS gemet, & apad Germartos quoqoe
auita nobttitas primis tempbribus penitus erae ignota, ibht^i
que vel virtus eximia, vd munerum dignitas, nobilitatem
condliabat. Pofteaqu^ vere VAxxGS pamim merita parfi*
cipare,-illisque virtutem patemam communicari, Germani
crcdiderunc, patrum qUoqrie nobilitas liberis -tribui et ex
■iiatiuitatd auorumcnie ijfjendore nobiritas aeftumari cepit.
De huiusinodi mfcilitato iam fACiTvs * loquitur, verbis;
RggesexnobiUtaTe^BucesexviriuteJummtt Etaliolocco:**
• Jff^»// liobiHtas etut viagna patrum mefita' principif dfpnatio*
•nem etiam a^kfeemulij adfignara^ Hinc de antiqua Germa-
norom flobilitatfc cramehvs; *#* Miley in amiqua Ger^
mattia- fettfebantiir 'euiuscmque gentis proteres , tfui ob rei mili'
. taris virtutem et laudem aapritnaria reipubUcae munera et beU
hca et (itaUa eueSi vel ex ii$ nati erons,
• ■ - ■ f XII.
Nobiles erane ex Ibla-natiultiee; (^ XIv) Huiusmodl
-nobiles ex fola naciuitate ob parentum merita ad primaria
reipublicae niunia tam eiuilia quam militaria prae caeteiis
adfpirandi ius habebam quaefitum, ac ex iis iblis reges, '
■tii-incfpes , marchiones, comitcs etc. fumebantur, %»* re-
fiqui vero ingenui ab hisce maneribus erant excluii |, et fid>
nobiliiBn ifflperio caftft fequebautur, aot agricnlturae erant .
dediti. Et licet comitum, marchionnm, vd princlpum
munia nobiles quidam aEhi non gerercnt , mhilominus .
.laiWD sid illa adfcendendi ipem habebant proximam ac fum-
ma
* 'Dt Uatlltii aifli. fiijs, V8,
•* Wem ap.m
*^ Tic. iifr, u jratrit^at, niUU auitMt Cap. H. §, 7. p. Jg, ^
*„* Itl. Itor?, Jt injleat Jifn-atld iatir S.R. l. ttmlUl It IU«I"
immtJiittoi Se^. L §. fi p, 3$,
ti*aiKoiii>.I.c.p.3}, Goot^k
]t C»t- II- D' amrmum iatefiuli
ma in pronincia , quam inodebant eranc, au£h)ritate pote-
ftaceque, quiEoe qui ampla {Xiflidcbant ptaedia, pinprit»
babcoanc vmaos, quos «lli tempore, tanquam duceaedo-
cebiuit , ia paee vero comitiis interecant , eonimque vota
in deeernaidis proiMOciac ncgotiis oiagno eianc poo-
dere. *
$. Xffl.
Nobiles antiquiori tempote foli erant Re^ , Duces,
Marchiones, comiccs et illi, qui ex his esant tna et dynaftac
dkebantur. ($. KU.) Hi omnes licet gradu inter fe diSecun^
nrdine tamcn conueniimt omnec. Hioc lioec rex ducc,
dux marchione, ct marchio comite gradu iic prior, amnen
tamen vnum habeiu ordincm , nobilium nempe , et ratione
oidinis inter Kegem, ducem, narGhionem ac comitem eft
aequ^itas, ...
■ §■ XIV.
Soli reges, duces, marchiones, comites, dynaftae,
andqniori tempore eranc nobiles. ($. Xll.) Hinc non om-
nes, qui nollris temporibus nobilium numcro veniimc,
olim nobilibus annumerabantiB-, fedexdulanobilitate, quae
hodie inierior dicituc, foh fuperiori nobilitate confpicai no-
bilium dignitace ec iuribus fruebantur. Ex qnibus paiec, in-
^iorcjn nobilicatem iam antiquiori tempore non in eodem,
fed inaequali ordine cum regibus, docibus, marchiooibus
eomidbus ec dynaUis finfle.
f XV.
Qoatuor erant horainum ordines. KoDilinm, ingenuo-
rum, literonmi, libertorum ac leruonyn. ($.X.j Ad no-
bUes illi , qui hodie Inferiorcm nobilitatem habent haud re-
ferri ■
-' .* Oinnia fiaoc Tberias illQArantar ab ILL. eopp. L c. i. c. estos.
tr, de minifi<riMtliut, u & Riccio voa^ iMulpjfyiK AMt»
Tattfitltiul,
Sni peeenot <^ XIV.) Ergo.ad ii^ennanmi pertii
oeant ciaflem n^oelle eft , nifi iilo; abfiirae ad Ubertos Ssu
ferUQS referre velis. ingenvi erant, quotmnmaiores fend^
mii iug» haud fihfiiermt *. Hi omneslicet gradu, opibus^
vd diuitiis a fe difTenent, ordine tamen etant aeqiuli. Aft
(ticeeflii temporis ia' tres ruritis ordines abiere ingenuf.
Qujdam enim fuas operas, fua minifteria nobilibns vonfepra-
runt, et inde miniAerialis ordo, a leliquorum ingeniiorpm ordi'
ne diftin£lus,ellenatus. Aliiminifterianobilium nonobierunt.
Hi , vel in ciuitates le contulemnt, vel in agris manent)es agri:
culturae bellique ftudio fuetie dedici. Hinc iingulatimde
miniflerialiumconditione et.iatis, deinde de iis dtcator, qui
in agris manlere , tandemque eorum coniiderandus eric (ca-
eus, qui in ciuitaces concedcntes ciuicum ordinera conllitUB-
nmt. , ,
J. XVl
MiKiSTtKiALES funt ingema, mapiiSo mmferia tuhi-
iium^fiii/iermmv4militariavelauli€ai^ MiniiHri^iam eon-' '
ditio c^ ex paQo vel jiroprio vel parcntum. Et eian paSa
alibero cuiosuis conlenfii pendent, ec fub.quibaslffaet iniri
queant conditionibus, facile pacet, miniftcrialium ftattm pto
Oinerlicate coiididonam, quae fibi pa£io funt ftipiilad, om-
E ■ nino
..* Nbn-igirar.a^ ingeoDicatem itiiHciGbat patrem vel niatn;ai ftniilia
non fuifleconditionis, led qooque maiofum deliderabattir ingenoi-
tas. Hinc Ftidericus L Imp. i» CBnfiitutiont it paci tiiuniu 11.
Feud, 3^VII, §;in. ti miles aduerfus militem pro pace violata ,' aut
aiiqua capitali cauia duellum co^ittere voluertt , &CDlras pugnaodi
illi non concedatur, i|ifi probare poflit, quod antiqultus ipfe cum
parentiboB fuis natione-legitimus miles ntiiiat. Quo ctiam fpeflat . ^
lus Pr. Sax. lib, L art 5 1. L. in. arr. 29. lus prov. Alein. cap. 5 r.
** Catilas cur letuitiafua nobilibus ingenuiaddixetunc, tcadit celeb.
ESToR /ft ram«Mttr..&fflini^.cVL$.3o4.p-4'ti'
Sirimilariipr.HJyait.P.Il. E .
' _ ' nan7,dliG00t5lc
94 ^* U' ^ matrimm iHafpuiU
ninb vsriafle, ideoque iub dhierlis dominis 4hieriam fiiifle
eorum coDditionem, fub nonnullis laxiOFem, fub aliis reftri-
^orem. * Erant tunen (ingulis curiis quaedam fpecialia
iura conftituca, quae, nin pauo alitereflct conuentum, cir-
ca minifteriales oinnino obtinebant. Hinc re^aritfer mini-
fteriales matrimonia absque dominorum conienni jnire non
potuiHe, ab his faepc oppignoratos, permutatos, venditos,
donatos, vindicatos, quin jmmo manumiflbs fuiffe, docu-
menta medii aeui ^tis docent , longa ferie addufla ^ e s t o-
BE** ct RlCCip *»*
' $. xvn.
Qtraecunqoe autem mtniflerialium Aierit c<^itio, ilU
nihilommus tamei^ reftri^ vaide vtebantur libercate. Hinc
apud Germanos, quibus fummus honor in libercate era^
minifleriales reliquis ingenuis inferiores *^^* primis tem-
poribus fuifle babicos, dubitari vix potefl. | Fofleaquam vero
' , : prin-
- * Hine AVCTOR venilhH de BENEPicirs §. 131. Ordintm iurU
i/hut turulu prtpttr diiurjitartm «itu hou defiriigmt fuh ^utUiit
. \ Juim^f^eupfy «MtfT» et aHatiffi mitti/Uriaiu iut htUnt fiagfUtirt
i,\''-fi ivs 4LEMAN: freutHti^ cdpw47, $. I. dafi diti Bueh att
- i') ^iftft^J^ff if^ -^ ^*'^^'*'*'' R^f T ^' 0 ^'f'* ^ifj^ iir B^Jf§
' . tfi j» mmnixfMitig. , ' '
. ** Cemmmsrh dt mlmifieriMliSui §. 49. Ceqtf.
. *#♦. r#» Z^ndfMJfittn Adtl cdp. X. feqq. ...
*^^* De ^b-i;.VDEWlG in iureftudorwn Cap. 10. Qo. IV.5.Xn. qtde^
qiUd tutm horum cl^um fii futritqm olim , iSud ttdftimt itotmim
dttmi qaadsibac miwfierii ^enertp^ofUntiaUi trdiaesj pratdiorum
fu»rufn domtnitmihilominui litienijfmifimpirfutrim, me^ut iUu ithu'
rint fuaintutiiitttit tonfcrtii tmniav » tdtofue tut in ixfrditim
tnilitarl.
t Probe omen (iiftingua? mihJIleriales Regnr ab iis »j3e quibQs hic lo-
quimar. Hi reftri^a vrebanrur Kbcrtate, et ingenais inferiotes
erant, aftilli nobiles, et minifteria ^ro rflg;niiaie erant. cEl. 1«.
lAC. K hico^r di ori£ine ^fiemuMS.R.U dtt.iakiHG\.cc»p,
m. QiMeft.IV.5. 13.
I ,jr,du.G00t^lC
principum afiorutiKiue creuie nobillmA potefb^'^' et peoefl
hj^ miniflerjales nm^Jtufli faepe poterant, eorum qupque aur
^borkas creuit, et non>foluni plena ingenuicasiis eli (ributa^
fed interdum qooque ingenuis praeferebantur,
§. xvra.
HominjKcauicae conditi<Hii6, priginarie jngenuimnt.,
Siceiiiin de vrbium orjginibos fub Henrico Auoipe witi-
: CHIND vs : * kt primm qmdem ex 4grariis mliiwuf mtmm
^uemque elipetu in vrbihus biwitarefecit , vt caeteris cmfOimUa'
ribus fufs ^o h^taeida exfirueret ^ Jru^m ommum tertiam far-
tem exciperet /eruaretque. Caeteri vero o&fijhtanarentyfruges-
^ coUigerent nonOy et Jids eas lods reconderent. Indc ciuicus
ordo ex militibus agrariis feu ingeiiuis ortus, et homines ci-
uici non inferioris conditionis quam rellqui ingenui fuere, qui
in ciuitatesnon migrarunt : An fuccemi temporis, cumia
, duitates quoque homines feruilis conditionis reciperentur,
it cum his (e miscerent ingenui > deinde, commerciis pecu^
nias congererenc ciiies, ac per opes ad libidinem a beltl |hi-
diis auocarentur; Germani, qui tn fblis armis.et militia g)o-
riam quaerebant , cinitates ec commcrcia odio habere, et.ft
dbliominibus ciuiciordinis diftingucre c^erunt, hosque pro
bgenuis habwe ainplius noluerunt **
■'■ ''■/ ,■..'. §• W- ■
Vcigitur eo magis a ciuicis horhinibus ingenui' agrarii
ie ^iungerent , hi illos annuentibus nobilibus a C(»:ncamentis
ex^ufonjiuu fimulque aditum ad praecipuos quosdam ho-
pc^ ccdieuafticos ec dailoB^ ad fociecatesi coljegi?, etcor-
. . ■ E * por»
* Iib.1, p. ro, 13. Eadem re&runt sigebertvs gemblacensis
ad annum 925. conkadvs vsspEiiaENsis an. Chr.'p. 154.
** OnmiahaepflgK^ilhiftrat CAAMER WV>Mr,rt/>r«rff{iU/A: KobiU-
utit €itUa$ T. i. C ZI. §. 8* P* 77« ^l- . . '
"' .. ngitizsdbyGoOgrC
pora nobiliuih praeduTerunt. * Hinc cum ingenui 'agrarii
ad honores et prae&rtim ad tomeamenta fbli concurrerenc,
la^him eft , vt primo vnus vel alter ob fertkudinan, mox
plures nobilium denominatione ab ipf& nobifibus hononHxn-*
tur, tandemque omnes nobilium nomen libi iure quafi tribui
vellent, ** Quod <;um viderent nobiles, fuamque nobilita-
tem cum recens nata eonfundi crederent , ihanc ab iHa di-
ftinguere ceperunt, ac indc i^in£tio In fupmMremec infe-
riorcm nobilitatcm eft cnata. ^^
$. XX,
Ex quo ingenul nobilis adfiimferant ritdum, nobilrt»-'
tis diftin^io in uiperiorem et inKriorera , oikr den hohen und
medem Adel^ eft enata. Duae diftin9:io adhuc obtinet, & ma-
gna inter hanc ec iUam lupereft difFerentia. Non enim or-
dine iblum {iiperlor nobilitas inferioris conditionis iiobiles
praecediC, ec ex fola^natiuitate certis gaudet praerogatiuis,
led quoque ibli ifuperloris ordinis nobiles dignltacum imperii,
EleaOFatuura, ducatuumj comitatuum Ibnt capaces.
'. ' S-' XXL
IMinifteriales erant ingenui, quororo taraeningenuitas oht
ininifteria, quae dominis praeftabanc, macula laborare, prifti-
. nis videbatur temporibus. Ex quo vero princi^m poteftaa
maiora indics cepit iiKrementa, cum bac quoqiie tninifteria-
lium, qul penes principes ob quo^dianam cum iisconuer*
;■ ' , - . fatio-
* Confernrar cramer I. 4^ p. gi.
** Hnec tnonAramnr a t.G.n,icic-tovomtmifi^ttfjt/&IiHTfutfeB^
Und^P. 1. c JOQiVUH. «t » 1. G. «fi-AMsK i ccapr II.- $.'3. fin. ■'•
%* CBftMEH l.c. sd JeptimtndMm tiuictt fttiit f^um^ ^CMcijJlnatm
vifumfttit-, vt tntiliiMij lituium, folit tucvj^u^ Jueiiuj ,nareii9'
nihtu, printi^bui^ femitiiut -et Saronilut propriumf (Ai ^oijut
Vim^cmttt tnilitn «t mitnfieriaUt Mita itigeuuitati JH^ntt. -inJa
vere «mm v/f mbilR^fffmMueM Mfiifiritrim 4# b^triorm di-
ftinBi4.
l^anzedbvGoOt^lc
yhmim Wujhim. ' 37
£itioneni,pIi»potersim^reiiitauaoritas.Indeniinilleri^escam
ingenuisDoneadenifalunidignitatefunthabiti,redillisguoque
haud raro praepoiiti, et cum .hisad militiam, tomeamenta,
canonicatus etc. funt admiifi. Sicuti igitur Seculo XJII. «t
Xim. ingenui nobilis tituluni aSumrertim , et liiffiQlarem no.
bilitatis ordinem , hodie ii^iorem di£tum , confecenint ,' ita
qnoque minifteriales, aeqbd cmn ingenuic loco conftitud,
his nobiKtate cedere noluerunt, ied nobiles quoque ttsulos,
6uoreprincipumfreti,ad&mfcnmt. Etquidemprimoferui
tiobiks, minifteriales nobiles, BdU KMchi, mox vero perofii
reruinomine; nobiles dici vohierunt.' * •
$. xxn.
Ex quo ingenoi agrdtes et miDifteriales ndbilis fibi di-
giiitatcs lumierunt, ciuicae qnoque conditionis homines ob
§erpetuam, qnae iis cum minifterialibus et ingcnuis agrdli.
us erat, aemulationem, ndbiliiatis titulos adfcuanint. Inde
impeiatoitmi tahquam (»nniam dignitatum fohtem adierunt,
et nobilitacisf ^lcndorele condecorarijdata obtinucrepeciiniat
ExquONOBiLiTAS enata eft biplomatica. Dequa
CRAMEhV*** Ntwu txcopitaummt iri/idias , fer Caefarum. -
in^lgentiam cori^arandas. Qmbus animmn injlauermt diuitiM,
J^pperatsrumteniaucrwu giraiiam.^ ndiiiium situlos el htrayfft
diplomaiaiji/iscimferre^lKdedisnarensur. Ouid} quod ttmta tm:
mSoran fidt itr^udentuifVt adakioran etiam m^litatis gradsany
Baronatumtiejjtpe^ a^eadere emarsatsur. jReJpoBdit votij euea~
tus^tnoicque eo res deaelm^ vt ventdss jieret digmtsis, quaejhloctlim
Jkmane parcAatttr^etfsirta inUlerospn^ag^atur. Vix ac ite vix
^utaem dici pdtej}, ^UsMjmiJa jOuitae et gentihtiae ndnlitatis ^
■ mimius a prima fua origine fuerrt ntma ijla et chartularia nolnii*
taSjftperetalHumjilenmjueredoIens. ijuid igitur mirmn, ^uod
*- Vidt Mc ^«iiqpi ci <ME« ]>. I. G.1I. $.<. <tli !■:£ IVM F. 1 c }>•
** Ve iurituitt pr*trii^M,iloill4tatkMit4e e.ll. p.H. .
l!an7,db,GOOt^le
iivauM mhesfaxum vobterent, ne bomnes beri-vel mtdiuf (er-
tius mbilitati imtiati , in {jtummfMgmne.]feruiles adbut; haerere
videbataur ^rae , ilhs qut plitres mmerare poterantauos n^tesy
focieremxtr, aut cmi ex parte aequareiuur ? Jfafittfl ideo^ ipfis
funottis Germamae in^atttibjtt clementer admtentibus , pa^m con^
ditajutst s adititm ad praeeipuos ^sdam boneret ^ ecclejiafticas
et auiles, adfocietates , col^ia et torporanobilium iiUs prafxb^
dentia, qui ruMlitatem auitamper certas et definitas gemratio^
w/, tam a partepatris, ^utm apartematris infetransmffam'^
et ab omm imparis ttmmtbtt , autfirdidae negotiatioms , auttur-
jwV cuiusctmque ftKinoris macuia pftri^mam , certi^mis ptvban
non poffent argumentis, Aft nouam hancce nobilicatem Ger-
tnani, ~nobiHcateni in fimguine quaerentes, quam maximc &ra-
. per funt pa-o(i, ct hinc a priuilegiis nobiucads auitae exblufe-
runt * nouos homines.
§. XXffl.
Germani nobilitatem ea^ raQguine et auorum fi)lendore
aeftimamnt. Hine quD longiori auonim ^rie ftemmata
Iplaiden^erem, co fpleDdider habebatur nobiliias, Nec par
. trisfblura nobil)tateerantcomenti,(edmatri»quoqueincon-
numenuidis auis habuerunt rationem, eorumquc nobilicatem,
qui macre ignobili nad, macpla laborare crediderunt ec adhu«
vedunt. **
§. XXIV. ;
Matriraonium inaequale eft, quando" quis perfonam-in-
ferioris ordinis ducit Qjji igitur cum periiMia extra fuum
ordinem haud conftituta nuptias init, illius m^mohium in-
aequale non eft. Hinc li imperator ducinam, feu comi'*
tiflara
* ClAM&R I. C. p. 90. 10. CHRIST. di LEirZIGCK oHgintt fW".
kiliutit Jiplomatieat. Viteb. 1733.
** 6TNDLING 4if'M HitiiUta unttT Csp,lSL $i4i.«r4Bk cia-
i4B« L.G.P.I.C,11U. ^3,
■ _ . . - nanzedbvGoOl^lc
Knmm Hiillrim. >9 ' .
tUEim 'dndt, imtTfanoninm nbn eft inaeqoak. * Sic' quo-
qtie acgiole e& matrimoniiiro deSoris cum principifla leu
comitBn, et principis cuih maatiSi feu eaj quae ex dynaftis
eftprogenita (S.xni.)
$. XXV.
MaJe ig^tnradmatiimoniainaequaliaEKNEsTVS BRO-
T V F » vj! refert •* Waicaifai eieaoris Sai. matriraonium cum
Caecilia FranciscideCarraria,VicaniCaefarei filia. Patorenim
Caeciliae Franciscus noniolum'.nobilis, fed potius principa-
lis erat dignitatis. Sic enim Caeciliae habet epitaphium : *»*
A. MCCCCU. XIV. Cal. Oaofar. tiwimr Wnaslmts dux Sa.
xaii/ieElfilor.,4nwMOCCCXXlX.eiiitQiedlia,reJiaavi.
itia IVaufilai Ducis EleBorii SaxoLjiJia Franci/ii, Vitarii impe.
rinjir ifiPaJm. liiuifbi^enimCarr^ncpnumapudltaloseratfa-
mili^atqueMediolanenfiumVice comitum aemula, prout doc6t
nqs lOSEP.HVs ripamo.ntivs,; *-,^* arma inde Mediola.
nei^itdfn in ^ataimv^ CarrarienfUn incwuere, tum Jortuna tum
it^emojia^jem bcfieta «', quifra3us m^ fvbaUtut^ue erat. Par-
uum is quoque intperitimva/Jo teuetu ammOy vioJentia infuhieffoSj
infi^ieriores itaddia , maJignitate in tmAeis, vt Re£ulus ac dyna~
fia, nitttiumpatens^ vt regumquispiamttimis inops^ Jeijueet aJiot
afftdue inquietabat , cum neque iutra fnes conftfiere iUos pojjet, et
in aliena trmfcendere voJpiaem deJJituerettt vires, fortwiajmper
aduerfa retineret., Praecipue cum ifta Vicecomitum domo
agebat aemulacum, in eo iplb Scaligeri olim aemulus et (i-
...... ""
* Nam.licetJ^uciflaereu cofflitiniieimpemoriqnodanunodojubfin^
nihilominus la;nen in vno cum unperatore iiint conftitutae ordtne,
Bobilium ncmpe. Hinc ex Germaaiae duciUis laepe duceiunc vlto-
Tes-Germsqpe iaireniD^Sr ... -
. ** /» dtc Anbtliift^cn Chronick-Tib. IV, cap, XIII. quemqag retjuiaic
MrL.uavia..Aj EjiAjiNBACU de oiatciiQonio principum itiaequala
. cip. V. $. 16, "
*,♦ Apud-»ECM»NMTM.}»J«k.»4»»r.p.j.Eb.LcVn.J.VII.?.47-
•„♦ Hiflir. M/iat Ii6. Ul p. 574.
■ . I ,,r,d»,CO(.l'^IC
Bl Ctf. II. Df mifiimmo «uuqmti
idvfwk 'mhesfaxum vobterent, ne bminet beri-vel^mditu. tet'
lius mbilitiui imtiati , in quorumfottffiilie^fermles fuJluc baerere
videbtmurguttae, ilHi ipiipluret mtmertrre poterant auas lubilety
Jociarentur, aut omni ex parte aequorentur ? fla(uta ideOy ipfis
Jitmmii Germtmae imperanlibjts clementer admentibus , paj^m con-
ditajuitt s aditum tid praecipuot ^sdam ■ boneres , ecclefiafiices
etciuites, ad focietates , colj^iti et torpora nobilium aUs prafciu^
dentia, qui nobilitatem amtlm per certas et dejinitas genirjttit,
nei, tam a partepatrit, Mom a-parte mtaris infe transmfam,
a ab qmm imparis tomubii , aiitfordidae negotiationit, aut tur.
pis cuiuscunque facinorit mtKuh puri£hnam , certiMiims priAare
im pojfent argumentis. Aft- nouam hancce nobilitatem Ger-
mani,~TOibiHcatein in ranguine quaerentes, quam maxiipe lem-
. pec funt perofi, et hinc a priuilcgiis nobilitatis auitae exblule^
runt * nouos homines.
$. xpi.
Germani nobilitatem ts, faoguine et auoruni felendoce
aeftimarunt. Hinc quo longiori auorum (erie ftemniata-
fplendeicerent, eo ipleDdiderhabebatur nobiUcas, Necpar
tris folum nobilitate erant contenti , fed matri» quoque in con-
numerandis auis habuerunt rationem, eorumque nobilitatem,
qui matjre ignobili nati, macpla laborare crediderunt et adhuc
credunt. ** .
$. xxrv. ;
Macrimoninm inaequale ell, qoando' quis perfbnam- iur
ferioris ordinis dueit Qiji igitur cum perfona extra funm
ordinem haud confticuta nuptias init, illitis macrimonium in-
aequale non efl:. ,Hinc (i iiqierator duciifam, feu comi^
tiifim
* CKAME.R I. C. p. 90. JO. CHRIIT. il LEirZlGES Ott^^t m**.
iiUtetit diphmgtieae. Viteb. 1738*
** GvNDLiNG dif^anriobtitttventirCa^^ $.41.«' 49. cra-
Hsx I.C.f.I.'C.UU..^3,
' . . . ' ngitizedbiGoOt^k'
Kmm iSijfriiUi. S9 ' .
tj£Eim 'dueit, imtrimoniuin non eft inaeqirale. * Sic' qn»-
que aequale efl matrinioniQro eleSoris cum principifla fea
comit^ et principis cuih comitifla feu ea, quae ex dyaaftis
eftprogenita ($.}an.)
§. XXV.
Mde igitor ad matrimoniai inaequalia EKNESTVs BRO-
T V » » Vf> refert ** Weiicedai deaoris Sat matrimonium cura
Caecilia FranciscideCarraria,VicariiCaefarei filia. Patarenim
Caeciliae Franciscusnonlohim^nobtlis, fed potius principa-
lis erat dignitaiis. Sic enim Caeciliae habet epitaphium : *»*
A. MCCCCa. XIV. Cal. Oaobr. nvriar Wemeskus iux iU-
x»fiME)fSi,r.;fi<m> MCCCCXXJX. Mt dudlia., teliaa vi-
Jtia iVeofeiJai Duds EkMorij $axcm.jiiU Frandfci, Vicarii impe.
nsUii inPedua. liiuJfliri^-enimCarr^riepnunrapudltalos eratfa-'
milia-5atqueMcdioIaneniiuinVicecomitumapnuiIa,proutdocet
noB lOSEPHVS RlPAMO.NTlvs; *^** orma inde Meiljola^
neiifium iu Fataidim^ Carrarien/eia inciwuerey twn jortvm tum
ii^emQjia^iem boftem n, quifraSus im^ fubaBuse^ue erat. Par~
uum is quaqut imperium.vaflu teaens ansmo, violentia inJubieSoSy
isfiiperiores itaisdsa , niedignitate in ontneis, vt Regidus ac dyna-
fia, tumium fotens , vt regum qusspiatn mmis itwps, feipieet alios
affidtte imjuietabat, cum neque intra fses confiftere ilhs poJfeT, et
in alieva iranfcendere voUiuem dejiituerent vires, fcrrtmafemper
aduerfa retineret., , Praecipue cum ifta Vicecomitum domo
aigelrataemulatum , in eo iplb Scaligeri olim aemulus et (i-
. , . 'f
* Nam.licet iJuciHae feu comitif&e iinpemori quod»ninoi!o iubnnc.
nttiilominus tamen in vno ciim imperatoie liint conditutae ordine,
aphilium ncmpe. HincexGennaniae duciHislaepeduxeiuncvlto-
les Germaqpe {•nentoatir ■ .:■■ ■ ,; • •
, •* /« dtc Anhaliiff^eu Chrntitk-Tih.rv. cap. Xin.^^uMnqu5 fequknr
MVl.,£av,s,.A,9 EnafiNBACU de oiatuaionio ptincipumioaequa]!
,ap. V.5. i«. ' "
♦,♦ Apiid«ECHANNvM<}>i>aIt.tf^>r.p.;.lib.LcVlL$.VIl.p.47-
*..* HiM. MiiUaL Bb. UI. p. J74.
I ,,r,d»,Go(.i<^le
4a Cap.IL De'malr'amn».i1iaeqtuU
cut llle per ftnidcs fere ocoubu , qma bdlo-anirto iippar.;
De diElo VETO Francifco teftatnr Mantifli adje9i Chi^ntcoi
Monachi Faduant. * Francifnif ie CarrariaJUiui praedi3i: ■
Francijci , po/l expuyionem patrir ex doininio, reetfe^rauie Paduae
domimum, intranao per Jiihtus pon/em JanSi lace^i ae menfe Iwui ■
Se XlX.ihnfJtus XVin.piJl eiepulfimpatreiiieiut. Ideoqpein-
aequale non erat EleQoris raaajmaoiuni, <ed cum printip*'
principis.
$. XXVI.
Ihaequale matrimonium ineunt, qui perfbnas in inftriori
brdine conilitutas dueunt. km rero quatuor in Germania
hominum lunt ordines. ^ Ptimqs nobilium , quo cleaores,
duees, principes, marehiones, comites, dynailae continen-
tur. (J. XIII.) Alter ingenuorum, qno iiobiles iriferiores,-
" minifterialesL et ciuicae conditionis hOmines liult. (J. XV.)
Tertius rufticorum , et quartos leruorum. (Jui in primo
ordine funt, illdhro haberitur. Hine illuihinm matrimo-
nium Inacquale eft, qnando Impexator, Rex, ekaor, dux,'
niarchio, comes, feu dynafta, perfonam inferioris riobilitatis,'
minilierialem , cioicae conditionis, rofticam vel ancDIam nut'
trimonio fibi iungit**
J. XXVII.
Praemiiladeiinitione, qui fuerint inaequglium matrimo-'
niorum apud Germanos. ete&us , nunc examinandum eft.'
Et maximo quidem Germanicae originis gencibus matrimonii
' inacqualia fuerunt odio. Sia wisioothi*»* in eos qui
(eruilis conditionis hominibus feiungunt, mortis ftatuunt
■. _, . , ^ . poe-
* ApudMTilATOHlv«/W/«,nr.fti«(;T()lii.Vntp. 7}?,
- ' *^ LicCt enim In inaequatJMte gradus dentnr, et haad raro qooddam
minus alterum tnagrs inaequale lit, nihilominas' t»iien~omnia haec
mairimonia inaequalium funt fpccies,
*»» L*- •"•*•"■''£'= ^- ' , ,■ ;
■ - ' ■' . ~n,,,r,db,G00t5k'
Vtmmn Sk^fittm - 41
pdcn^, Veiiiis : JK maUerinmoid fmiojvo ixlpiiprio te/ /r*
beriofein aduberio aammsaient; aat-forfitan mariium ewn ba^
• kerevo&terit^et ex hoc maiafeftayrdMuione comuiKOtur, aeci-
datm'. ^andem di^x^onem habet lex BVROVNOiOf
■nvm:* SiingemiafueUavoUintarie /eferuo<mitmxerit,vtrmtt*
^ itdiemus occidi. xeges t ongob ardor vm (an'
citmt.' ** fiferwu liheram mnlierem antpueilam at^Juerit Jihi
tomu^fociare^ ammae incttrrat pericaUat^ et ilkmiy quaeferuo
Juerittm/entiens, b^ant fartntes foteftatem ocddendt^ ant Jo-
- rasfradnciam transuendendi , et de rebus i^us mulieris faciendi
^i^ vaitm-int. ^Jtparentes eitis bocjacere diftulerint, tunc U-.
teat Gaftaldio Regis aut aSort aut Scbtddafio. L ex salica
FrancOTUm minus adprobat matrimonia inaequalia, (icfta*
fuens : *^^ fi qtds ingemtus aneiHam aUenam in coiungium acce-
perit^' ipfe cum ea injehdtium impliceturs lex ripva&ia
eadem habet: %«* Si autem Ripuarius andUam Ripuarii
' in matrimomum accep^rity ipfe cum ea in Jeruitio permaneat.
Qmd/i ingenua Ripuaria Jeruum Ripuarium Jeeuta JiMit , ett
rentes eius boc cmtradicere voluerint , offeratur ei a rege Jeu d ,
comitejpata, (^AiirW^ et conuctda Qcolus KitnckelJ qi^fijpi^.
tamaccepent^feruuminterficiatjJimtemconuculam,inferuiti9
perjeueret. la ieruitucem detni^ eos easqnfi , qui quacue Ccip*
piljbus ie po}Iuunt coniugiis y non vno loco iubent Gapicula-
riif. ivs provinciale alamannicvm leuere ad*
huc maQimonia inaequalia coaroenda docet ; jj K/ii ift da^
* tit. xxxr. s,». .
** i.ii. ff. Ttt. /X. S. 1.
V Tit. IIV. S.XL ^ .
♦^* Tit. uruT. J. i;. ,S. /7.
t Vide.CAPiTvtAKB Lvooirici m itinterpr. BtgtifiUem Cgp.
III. apod EccARDivM-iii dJdit. sd L.ftUc. e.lU. p. igf. Capittf
UHs KfgimFrsnttr, Uk V, e, XX. ipud ■M.vziVM J,I,f*Sih
t.+ cef. xmt
StrufHt lurispr.HereiCP.n,' F ' .' /^- \
49 Cgf. U, -XV mtinmm» mstftuS
fiM /rty Frau ibren agfHMam-zu ibrlS/ty numfiS ibr iat
iiaujit abfcblofoi, unadat Maat verbretmeu, uudmrd eix Kind
. gebebren von ibuai bcfdeu , das ifi mA mcbt frp^ es efbt aucb
mcbtjeiiier MutterGm, uocb Vater^ Gut, uecb keinet Gia^ De
Sax(xiibus nocatu digna habe^verba adamvs BREAtEN-
8ig : * Generis quiHjue ac vdbiMtatis fme frauidsffimam curam
babetitej , nec faa'le vBit aJiarum gemium vel fin ii^eriarum
rcmmbiis itferti, propriam etjmeeran tatttumspujibifiunlemgen*
iemfacere conatifmu. Quattur igitur dijfereutiis gau iUa cerifi-
ftit, fudrilium et iiberorum t kbertorum atquejenmnmi. Et*id iegi~
busjirmatum^ ne vUapars in coputmi&s cmi^is jfrofriae fartis
serminos transferat ^ fed ncbiHsmdMlemducat vxorem^ hber libe^
ram, libertus coniungaiur Hbertae etJeriaisanciUaeyfi veroqms~
fiam borum Jibi non amgruemem et genere praeftamierem duxerit
vxoran^ aim pitaejkae damru coa^eaat.
$. xxvra.
Poftcaqaam vero las Canonico-PoneificiDm in Ger-
Irtamae penetrauit fora. Germani, matrimonia facramert-
tis accenfemes, cam feueris poenis inaequatia non vin-
tficarunt matrimonia ; fed ex iuris Canonici di(Hn£lionc
flla pro ratis quidem, aft mim'me pro legitimis ha-'
fcuerunc ** SuDfiftunt igitur matrimonia inaequalia .quoad
yincuIuiA , ■ vxor legitima ec iiljeri leeitimi eatenus ha-
bcnmr, vt nulla quiaem natiuitatis macma laborent, aftnec
vxor dignitatem mariti participat,*** ncc priuilegia«et prac-
rogaciuae nobilicatis auicae aliaque iura ex {tatu reipublicae
■ : cDnti-
■* uLl.bifi.tttUf, ctp.V. ,■"'*"..
** tozHtntRiui tccUJtafiimm lit, Ift. tU. p, /•,//.
*^* COitfenmir qeorg A(£e,ch.A i.vO.oi.rrdiittrtfimimirum^U'
• /Iriim StS.l. f.to.ft^q ybidOcm, matamoniiimnoa effsinodam
«d nobilica^ perneQinKli ^uij Gtntuinos, quod «mfa prolixe re-
lotstu contrjrionun iiguiiMDtis moi^auic de lvdewio in JS§^ '
- rm, iurii Kom. ii Gtri^^ in Mimmtvxorii diff. II. n, £. tt b.
Thvnim itttifirim^ ' ^ /49
coftpetenta, liberjs ex imeguali imm'monio nads ti3)ii''
uncur. 1 • , . .
§. XXIX.
■ Quod veropriunegianobilitMisauitae attin^, guae U'
beris inaequali matximoflio nacis denegantur, merico diftin-
guendum cenfeo, inter praeh}gaduas nobilitati il^^eriori pro*
pria5,etil1as, quaecum inferioris ordini^ nobilibus communes ,
compemntiUufVibus. SuntenimiaraquaedamndbilUjus tam
(upcriorisquafn inferioris ordinis coramunia, (imt quacpropria
TiobiKtati fuperiori tribuuntur. Ad iura conmiunia vtrique
nc^tiitari perrincnt iura tomeamentorum , iura adniiffionis ad
canonicatus in ecclefiis cathedralibus, iura in nobilium con-
uentibus comparendi, aliaque. F^opria maiori nobilitati fuiit
iiicceflu) in fcuda maiora, eleftoratus, principatus, comita-
nis et dignitates cum prouinciis connexas. lam vero nobili-
cattsiuperioris peribna macrimonium inaequale contrahic, vd
enm peribna inferior» nobiHnds, Vel ciuicae ait jeruilis c(m-.
dicionfs. Matrimonium prindpis vel comitis eum poibrai
inferioris nobilicatis, eff^quidem inaequak-., aft iiira nobilica-
ds aukac, comeamentorum, admtflio ad canonicacus et con-i
nentus equcftres, omnino iiberis exiride natis competunt. * Aft
omnia baec merito liberis ex inaequali natrimoniocum perfo- ,
nis plebeiae conditionis iiuco nacis,re£le denegannir. ** Fa-
F 3." ' ciunt
' * Ad baec enim omm« etini,quiinfeiioni faMoeliUitMis^adQiitare
^ Ititer privil^a Lndomm eqaefiruint eft ftttonim apad avxNZK
Turitttr-B^eip^iS' WtUhtr\BoUt vtnJdti^tirtiUHundTliumitrm
4er «irfit von^tH 'Btern Edtlgthpirtn ttHA-Herhorr^t» ^Jirt , und
— d<u ttOt feitm Vitr Aknidtn meit er^etijtk hnmtt, dtr tkiig mU ^
Recbtdi^trTliuniitrktinuibtfiielten. trimVtrlHiadigmidttiltur'
\niir Fre^t rvxncr f,,iM. umd •i iin 'IhirMitr-Cmtft tinti
Bnritr/ Tocbur Qdtr eiat Stutrim sm liiitT.^fMfbm }Um.-<5inc^n
44 C^- ^* Of nutriimriffinafquaii
ciimthncVCTbacRAMERi. * IXfii^ufndmmtvmimftin-
cepfy comes aut baro matrimmium iegitimum contraxerit cum
femina nobili,fed inferitirit gfaJur, atf vero cumfsmina igmbilifeu
plebeia, Qui ex illuftri patre et nobilitMatre dijpari quidemyfiale-
. gitimo matrimonio iun^isj enascim/ur/iberi, iurium et praerogatiua-
rum nobilitatii auitae capaces erunt, fi matris aeque ac patri-r pra-
fapia antiqua flt j et toi auos atdasque nobiles ffitndat ■, qmtflatutit
vei morihuf requiruntnr. Neque entm ducisy principis, xomitis aut'
iarottis /egitimisfi/iis, /icet ex nobi/i tantum, fedgeneiis antiquitatt
t/ara'vxore generatis^ controuerfia flatus in tomeamentis^ ordini'
nihus mi/Harihus et coi/egiis canonicorum cathedra/ihus ideo moueri
poterit , quod mater nonjverit aeque i/luflris ac pater , fiauidem «/-
. /egiorum equefirium et plerorumque^ capitu/orum cathearaiium flatuta
et prtui/egia aidtam tanttm vtriusqm parentis nobihtatem defide-
ranty^ non itidem dignitatem iUuftrem. Secus pronunciandum erit^
vhi dux\ princepsj comes, aut horo fplendidae jfiiae originis prorfus -
obiitus , in forum vocat vxorem igmbiiem , auicam aut p/ebeiam, ^
Efteruescunt adiliiusmoMnuptias^ifyiftribusvms mdignijfmasfierma*
mrum animi, iH quihus maximum per omne aeuum fiagramt odium
Ss^riam qaiorumuis connahiorum. Qms igitur crederety m Germ
■ wtaniay vhi ea fi/a vera et genmna haheiur nobi/itas , qUae m> vtroqut
, parente propagata eft in /tberes , vere nobi/es etiurium atque praera-
~ ggtiuarum nohi/itatis awtae capacef eenferi iUuflriumfiiioSy tx vxore
pragenitos ignobi/i ve/ p/eieia ? Hinc Germam inde ab antiquiffimis
temt>er'ibusprincipumfuorumnobilitatem.p/enam et materni quoque
generisfpiendorf infignm ejfe vo/uerunt.
$. 'XXX.
Aft^ijfucceflioiicinprouinchs, dignitates, tin^osetin-
fig^ia^ liberi a pacre illu(tri inaequali matrimonio fiiw ex no-
(! bili
: mtfiif, ineain^ n^ ntttti dU\atil.ir tthty Jen Thumhr nichtge~
irdUcbtH , Much d^ilblmKimdtrj iwa dirXeiedtn itnergitobrtn Jird
ibrt KitidM-Kiiiur bii ini JrituG^cbkett,- Sitnili modo ex inae-
qiuli niatriinonio nati addtidluiD prouooare tKtn poteitac t fp, $ax,
•^' bb:*.'Jlr$,<*iiimX.M.3fi, .... '■ ^ .
•^** Z)( iuribui ti praerogatitUs nohitHat, auitat eap. UIU $. '. ,^
Goot^lc
yirorttm Hbt^rittm. 45
^ bili infoion 1' ^uc ™ ingent^ plebelae vel ciaica6 condicioni^
procreaci, omnino funt ezclu^ Gennani enim, quoad fuc-
ceffionis iura femper reqDinuerunc aeqiralitacem dignicacum,
eiM Ebet^irtigkeit. Hanc vero red:e glofla ''t^ ad ius feudale
Saxonicum explicat : Ebet^ti^ ifl mcbts /artdersy dem dafs
der'^hnjeinm Vater gUicbeben^ebobrenfyu foU, eC vocabu-
brium Saxonicum WcichbiI(Jo adiunaum ** EbevbHnig heifl
(bviel-ds einem recbt ^bobrenfeyn^oder ibtn gleicbanGeburtb
vfidfyeyheit aus der remenhkt-Freund/ch/sffe.
§. XXXL
Qaod vero Germani ad fucceinonem eine Ebet^artighit
requifiuerint,probantprimo,toccextus iurisSaxonici etSueui-
cii (ecundo concinua in Germania praxis, tertio res iudicatae, .
optimam hancce Germanorura confuetudinem confirmantes.
Primo igicuripeculum Saxonicum aeque ac Sueuicum docenc,
liberos qui non aequalis natiuicatis func cum pacre, die tticbt
ebenlMrtif(^ a fucceffionc plane cxciudi. Sic enim lus Feu-
dale SaxcKiicum: *** tw aber ein Sobnfeinem Vater nicht ebm-
kHrtig iffi fo mdjgen des Veters Lebenmann zu Recbt ivohl toegem
von dem Sohne ein Gut-TJt empfahen. Vndaucbjo gUich ein folcher
Sohn lehete nach fetnes Vaters Tode^ er kan doch denen die an des
Vaters Gut Gedinge baben, nicht nehmen. Id,em dicic ius Feudale
Sueuicum : *<f* Wo der Sun den Vater nit ehenhurrig ift, da ge^
we^lgerenj die Jins Vater •woreht ■wohljicb ihr Lehn von im ,
2it eiTOjfohende, Ec in iurc Prouinciali Saxonico jj dicieur;
?wr *TO andtm nicht ehenhurtig ifl, mag fein Erbe nicht nehmen.
Porro dicitur in lure Saxonico Prouinciali ijj Das ebrlich und
Jf^Ogtbohrne Kinde bth'4lt feines Vaters Heerfchild.y und nimmet aacb
- F 3 M
* Op. IX. n.t. ^
** Voce Bhtnlmrtii^ \
\* Csp.XX.
**** Cap. XL. . ^ j ■
t uK V Art. xvir.
+1- Ub. ni. Art. LXXIL -. • < ■
l^anzedbvGoOt^lc
4^ Cap. IL De matrimmo huequaB
JimErtt, unl dcr Mmtir iiifi iiM ci a ibr limhirtig ijl cJer tat
gehhreti, haec verbapofterioni nihflaJiud dcndtant quam «'«-
%-/£gel?d!re» fiyn, id eft, nratrimomo inaequaS, pront ex la-
£ina patet translarionc. Legittma et ingenua proles dypeum
nis ild et haereditttem ciiB matrisque obtinet, fi iit aequa-
enetationis vd meliores. In Sachf. Landrecht : * ixbmen
auch vmene Bmder mw Sikweflern, und der Jritte Britdeffonfi em
imJer Weii , iire aUerfeils Kinder find iedod) gleich nahe , em iet-
lithr des andem Erie vt nebmen, at fie einander eteniiirtig, ^
ijl an der Gehurtbjleichjind, fiue prout textus latinus habet ;
fnodo in eadem imt dignitate pn^agationis. Quare bis Sa-
xonicum ** ad fiieceinonem requirit , quod KDcri cx macri-
monio acquali eHe debeant. tiimbt Jer Sm em Weit tiy Jet
Voters Leten, die ihm eteniiirtig ifl, ttnd eeujinnet Kinder mit ihr, ,
und flirhet damach ehe fein Viiter tbm ahtrit vm dem Brhe , fiim
hinderlajfeve JOnder nehmen Theil an ihret Gres- Vaters Erht,
lus prouinciale Saxonicum : Ein ieglieher Mam tm Rittere
An vereriet aitcb xmeyerley dat Erhe an dem necbfien ehenhiirtU
pen Fretmd, vbi tcxtuslatinus habet: <]uDimodo ei fit in ge-
neratione aequalis. %* Idran confirmat Jus Alemannicuni
Prouincialc : *,»• Immoetiamintutorclegitimotequiritur,
vt fit aequalis natiuitatis, eheiAinig, lus A3emamiicum|
hoc anto certius declarat, quando definit eiusraodi liberos
non txsa patris quam matris lequi conditionem. Sic enim
'decemic ; Esifiniemattdt^mgzrjrey, detm derVater ttndMutter
femper firey marent. Die tm der Mutser Jrey find gehmn , dtefind
mitteljreyen , undifl er der Mutter femper Jrey , una der Voter mit»
telfrey, die KJnder werden mitteifrey. Vnd tft der Vatter iemper
Jreyuni die Miuter miltelfrey, dieKinder tierdn atieh lailteljireye,
■ ' . inde"
* Uh.t. an.in. .
** ii». /. Art.f.
♦,* lih. I. An.if.
**** A- <^i-r-
t c. vjrnu
DgitizedbiGoOt^lc
Vifsrm iik^tm, j^
Inde apud Germaaos ab antiqi» los maionim requfrebatur,
de quo lus AlenKaimcum * ^ Wekher Mam vmfeinen vier
Anen, dasifi, vanfeinenaben Aiiittertizwyen, uml ziveyen alten
VStern, ttndven Vater ttndMuuer nnbefibolten ifianfeinem Rechi,
den kan niemandep gefihelten an feiner Gektrt-, er hahe dem fein
Recht vertourcket.' idem confirmalur ia ivire Froumciaii Saxoiii-
co ** Dat.rechreKJnd,nimh ttnd behilt JynsVaderSchiid,»ndmmp9
fn Erve und der Moder alfo imhl offie ideme evien^ordig ir^ eter ■
iet gebom: Texms latirMis habet : legitkna et ins^cnua pro-
ies dypeum patris (xa et haereditatem tms matrisque obti-
net , if fft acqualis condirionis vcl melioris. Et alio loco
DeSoenhehatr desV^erfScbiid to Leenrechte dtem eroeabSmig if.
EtWeichbitd, *^* Eo etfam feeerc videtur lus Feudale Sazo-
flicum,*it** dum decemit : Die mcht -60» Rftterf Art
Jeindx, dteJoUen tehn-R^kfi darben. Die tdcht SitterS'Mt
nuUi alii func, quam qui iur^maiorum noii gaudent. Im-
sno maiores iffii eo quam maxime' refpiciebant , vt ctiam in
cauHs &udalibus ncminem ad tdHmonium reciperent, ni(i
qui in perieQiDne (it clypci milttaris^ ^ nicht am Heerfcbild
vollkommen. \ Nec etiam Ke^m elTgcre poterant , qui matri-
snomum contraxcrac inaequSe.. Sic enim lusSueuicum Pro-
■ nindale ; ^ Die Furfien fotlen kiefen einen l^mg ^ ein fre^er
Heryfey, und affhfrey, dafifein Vater und Mutter frey fiyn ge^.
•wefeny and^nit foSen mittelfiey feyn. Ste foUen mt feyn Mamt,
iann der ?fajen FtirfienMann^ mdfidlen mitrelfreye zb Mamt ha-
hen, ttnd hahenfie- ^hevteib za der B]e genommen, fi manfie kiefete^
»ndifiintal^frey,fofi>llmanfiemtkiefin zu KSnigeny •mamn da$
'viSr -mieder Reeht^ lu arguoienaim etiain dudtor kis Feudale
Su&
* c. XUX,
• ** lib,U{.art.lXXlf.
V «rt,lV,-
■**** c»f.H. ■ ' ^ " -
t Im FeudMU Saxom'eum ti^,LXXlU
n Jrt. la.edit. Stbann,
■ ^ . ■ i:an7,ab,G00t^[c
4t Ot- IL Dt mnrlmmi imitfiuS
SucuJcum* in quo didtur-; DasKindirittTurilrgemHaitd*^
quodetiain he-rtivs%* in hunc ca(umadplicac,^ump6-
tius luris Sueuici compibtor ad Legem Menliam ropexme
videatur, dcqu2Vlpianus:%,^* LexMen(taexa1terutrope-
.Tegrino natum dcterioris condidonis parentem feqtd iuoet.'
Sicetiam Leeibus Aletnannprum fiiit definitum cap. 56. Si
duae fi)fores wsque 6=atre iiio reli£lae poll moitempatris fue-
rinc, et ad ipTas naerediias patema pertingat , et vna nup(i-
rit, fi coaequali libero, alia autem nupierit aut colonoRegis
auc eccieliae, ilb quae libero nupfit fibi coaequali , teneat cer-
rampatriseonim. Res autem alias aequaliter diuidunt. Ula
aatemquaecolononiq>lit,nonlntrecponionemterrae. Qmi
fibi coacquali oon flupnc
i. xxm
Sederunt forta(fe,qui pu.i.nt, loca exipeculoSaxonico et
Sueuico addu£^ nil plane prol^re, dum haecce ipecula non ra&
naeniascontineant, et priuato conatu ia£^nullam inter priuatos
neduminter illuftTcs habeant iuris auaoritatem. Et ni refte
fidem ^eculis Saxonico et Sueuico den^ant, quippequam.
non merentur , fi fola Ipecula aliqnid al&unt et non fimul
aliunde auftoritas iis accrefcit. Aft omnes tamen conce-
dunt , et concedere eos oportet , fpecula tanquam tcftes de
confuetudine deponentes eflc confidcranda, et licct vni tefti
plcna non habeatur fides, illc tainen praefumcioncm veritatis
prae ie habet, cui, fi aliae acccdunt proliationes , omnino plena
d^negari nequit fides. Hinc et fpeculo loli plene non creditur,
aft praefiimtionem iuris babent, quae in illo continentur , et
plene probata^ habetur confuctudo in Ipeculis prolaQ ^ fi aliae
acce-
• c. cn. $./.
** Illuftrat egregtehanc paroeniiam cramer di iar. II prtirtt. jM*
Hl.l.m. i.i.n.f. . . '
\* PtramUlurliVl. yi.ia.n.
•„» tit.r. frti.il.
-■ , ngitizedbiGoOtjlc
aoccdimt dicuniflancne de viii coiJiKtadinis tqllantcs. E(
bniisnndi aicunifiandae OGciinimt onuiino in doSrina Spe-
culi.de libcronmi ex noininooio inaequali naKHum fucra-
fiaoe. Prinioaiimexl^fausGeninniaeaiiciquis,$.XXVII.
a Hpbis.addudis, patet, GcmiaDos ab andquiminis tenipon>
bus inatrimonia iiia«]ualia fnmiiio habuiflc odio, eaquc ph-
ne fiiille inualida, UbeFasqne exiiide natos iOegitiinos. Hae
leges, licet Canilingica in Gennania (tiipe exftinQa, nnfiiB
exolesceient, nihilominiE tamen, quae ilus continebantur di-
(pofitiones,, tanquam confiietudines apud Germanos mSnle-
runt in vfii. De hoc vfii cum ceftencar Speoila Saxonicura
ac Sueuiciun, et vtraque idem aflerant, non video ({ooinado
clarior probatio conuKtudinis vciU(EHiac defidecari queat
Aft excra omnem dubitacionis aleam res eric , fi huius confue*
tudinis longaeuae auSoritas, ooncinua praxi cotroboraca ec
-rerura iudicatarum cxen^is itccntiori tempore confiiman^
demonftiatur.
§. xxxin.
Quod igicur adcontinuam praxin, qualiberi, ex inae-
qnali matrimonio nad , a fiiccemone exduduncur, accinec,
mulca quidem matrimoniorum inaequalium inter Gennanlae
proceres cxftant exempla , afl nullum poteft pro^rri , quo
' vnquam contiadiccncilns agnatis libcn ex inaequall matri-
monionari^faccelEonempeiuenerint. £ concrario mulco-
rum exemplonim cohors, (eqnenci (eOione adduSa, vberiUs
dooec, concinuaobcinuiire Germaniae praxi, quod huiusmodi
libcriadfucccnionemnunquaminuitisperaenerinca^atis. In-
'dequoquematrimoniorumadtegemMorganacicamincerGer-
maniae proceres vfiis ftequcns , quibus omnem de (uccel^
fione liberorum' inaequali matrimonio natorum concrouerfiam
coUere-voluerunt .
Strmilmifr.Heroic. t_.Jl Q S,XXXIV.
fa jCaf. II, '-De matrimmio in^e^ttaii
$. XXXIV. ' •
Magis vero amiquiHima haec Gerroanoruin confiietudo
rerum iudicatarum exemplis conFirmacur. Sic imperator,'
CUm EZARD EBERHARD WILHELM OiHHfiae COmCS
Sophiam Mariam Foelten matrimonio duxiflet, ad implora-
tionem matrii refcripfit, ummfmd Reichs H(ffraihs aergj"-
tben expeditiones niebt 'tm verwiUieen , dieweikn die !Rttin
etSen in adis vorpekmjnenen Vmfl'Men nstcb der Standes Er-
idhutt^ urrTdhig , dahero aitcb die w«, ibr berkommende Kinderjicb
-der*finflen in detn Qrafft, Hatu sebrmcbticben fijcceffion' «f Ar
ZH erfreuen hahen. In caula Mompelgardenfi inter caulas
caeteras a fiicceflione comitcs de sfoneck exdudendi,
erat quoque inaequale matrimonlum , quod teflatur decre-
-tum imperatopum infra addudum *. Liberi ex matrimonio
OEORGII ARIBEKTI et CAKOLI FRIEDERICI Anhalci-
^rum, ius fiiccedendi qnidem pecierunt, venttn diflentienti-
bus atque contradicentitms agnatis , niiiil obtinuerunt. **
Sic OTTONi comici ab isenbvrg, quod matre plebeia
natus eilet , quaedio flatus ipouebatur, eique, ne comitis ci-
-tnlo vceretur, Belcripco Caefareo IVIDCIX. iniungebacur.
*»* Plura vide in der deduftion die Meiningifihe Stmdes Er- .
■ttbisng betr^end. *,^*
.;. ■. ' $. -XXXV. ■ , .
Denique eciam totidem luris Foblici Dodores eiosma-
di iltoftrium matrimonia inaeqtelii met^ito reiiciunt. Erfiir.
tenlis lureconfiiitus CEOReivs henricvs- springs-
feLd,
» SiSiim n. $. IXXX.
•* jECtMANM P. r.HiJJtf. ifii*«/i.Ii*.W, «;. /.§./. deivi*-
w 1 G */ /». B. P. II. f. ijtj. et infta SiB. 11. $. jl^
V Viii. &a. II. l.+f.
.' »^. ffg.' fi. Hn^ljmtUlMt. im^ ■ •' ' ,
^CLD^ ft-incipnm reputationem pcr eitismodi matrimoni^
plurimum laedi, obferuauit. ''' ' Sic' eciam angelvs
fcribit, ** quod mammonium a viro noblli cura muliere
ignobilr honef^e contrahi non poi^t , moribusque homl-
num Ht repFobatum. < Idem docet nicolavs betsivs
t iic /cribens , f »w/ ex fucceffu mparii mamtiwmi deprebenr
iere licet , quam fimt periculnfa huiitsniddi coniugia il^flribus
fmmliis, etiamfi vrgente neceffitaii in earum ctmtuodfim &^molu-
mentttm contrahantur. Pugienda itaquefunt htUutmom matrimoniat
. Germamt praejertim proceribus iUuftri Sgnitate praeditit y non tat^
ium ob ratimet caufasque iam cemmemoratas, verian etiam nepofte-
ri vel ab emnibas , ve/ ab eufaltem beneficiis ecclefiafiicit , ad qua»
foHsiUufiribus perfonit^ progeniemfitam contama ferix tam apatemtt,
quam matema Unea integram atque iwon/aminatam probantihut af^
farare licet^ emnino excludantttri et ita hoc mediof quo potiffimmtt
in imperio Germanicae natiomt fplendor et diuitiae illuftritm fam^
liarum elim ttmfirmatae fturint y mperpetuum defiitttataur. ideu
antea diicerat : tt mdignas vero nupttas non fecus ac fcopuht, ad
quosplitrmi Reges impingentes lamentabile nattfragttim fecere . pnt-
demer vitent. Semper enim rn comun^Sonibtis non folum qidd Ikeat
cenfiderandum efi y fed et quid honefitm fit » ut ait hodestinus
/. 42.ff'. de ritu nupttarum,4iod et Germ aaicae nobilitat js deCus , v i -
Tus tuDovicus a SECKENDORF ad&tuit, its fcribeas: ttt
Nacb alten Herhmmen des tetufchen Landesy verhryratben ficb Se
Teutfi^ Pmrfien tmd vomebme Reicbs Grafe» an keine anderey ali
nvekbcaus FurfiUcbem Haufiey oder denfelben gleich geachteten Gt*
fcblecbty •wekbezumahiinReich.betafmt, una etrtoa itueh dem La»'
det Furfien dgr da beyratbety ]nicbt unterworjfen oder LemdJ%fitg
"^e , geiobren ifi , wndfind Exentpel amttziebe», tlafi im FaU eine
^FiirftLader btd>e Perjonj es bierinnen anderi gebaltmt undanevn»
G 2 gemtim
* Tr. io rrputattont pHndpii et J$ dpaHa^
* * In Aoth. fui nuU. ^. l^itinh
, . t VtpaaujBufirium tap. Fl. §. UV,
t+ Cap. ri.p. 99.
\\\ rirftemStaat p.lUt,f.u,^;r -
ft Ctp. II. Bt mttrlmmkhuiqiuB
fimaiu im Ablfich termiikt hai, et ihm mtittlki» zmr t(fm
^ackredt gere/cMt, Jhndem aucb denen plfe enieUen Kinderu Hm^
^tm^ maRecht zur landes Kegierung febr befcbnittenj auck ■wehl
gar aberttandtj odtr fie mit geringen Giitern angemejen worden.
tiEKRicvs SALMVTH, licec ' nngulari remonlo tale ma^
Irimoniam principis cum virgine nobili infcridris ordinis
^efendere conetur; nihilominus conduditj* meliusefle,vt
liberi, tx eiu$modi matrimonio pro^ti, a principis nomine,
ritulo, iniignibus atmie emolumentis exinde dependentibus,
liicceffione etiam abmneant , et cem ponione alimentorum
fint contenti. Hinc etiam Bvo schemck de tavten-
BVRG ita (entit : ** T^*?*'' ^^ (Juttejho eft de feu^ digmtatis
aut ilh(/irij fi^Sj quos frincept aut cemes tulit ex mutiere vili ■
aut ahieSa., ntm aSnitti ad fatris fui fuccejfionem ., quod decora
adeje nequeant. Natalium^propter obfcuritatem materid generis.
Idem etiam lureconfgltorum multi adferuerunt ex ratione
potiflunum, quod reipublicae interfic, familiarum illuftriam
dignitatem earumque bona cenferuari, in quarum confenu-
tione lus.Pubiicum atque adeo publica ^us non folum pri-
iHta confiftat. '
§. XXXVI.
Aft lioet a fuccelfione liberi, tx inaeqinli matrimonio
nai, per confuetudinem, multorum facculorum vfii prola-
tam, omnino Gm, ex«iufi, non defunc tamen, qui hancce in
dubiiHn vocant fententiam. ,.. Quidam, nimio iuris Romani
imore capri, et feminas dignicatem maFitorpm participare.
_ credentes j inaequaKa non wlum probanc matrimonia , fcd
" liberos qnoque exinde natos fuccefnonis capaces efle conten-
.,3untt- Aft iam fatis eorum profligatus eft error, qui inra
- Komana et canonioa coiitraria pacriae confuetndinibus, iii cau-
fis illuftrium decidendis nonnam aiSiibere volonc, ct inde
. non
•f Con,mat.aJn.F.XXIZ,:
■ - - . n,,n7,db,G00t^lc
BOd «um hb|, fed iflis hobis res eft , qni patriae qaoqae legi-
bos inaeqnalia non prDhiberi matrimonia aflerere non di£i-
tant. Horufnargrnnentafimtfequentia. Prnw quod nobi-"
litas a patre recipiat formani , a matre aotem naturam , qua
de caufa in ineunda ratione nobilitatis nullam haberi ratianens
matrisied patris. Seapido adl^nt ius prouinciale S^oni-
cum, quo definitum: * Wo ein Kitid Jr^ und ebrUcb gehch'
rmift, dai behak tuchjmei^ Vaters Recht, Et in iore feuda-
li Saxonico : ** Der Sohn hehalt dis Vaters Schild vnd Adel
mchfeinem Tode, jifem er ehrlich geiohren ifl, md dieweikn
ir fcb mit Jeinem Ritterjland mdjeinem Sebn nacb dem Dienfl
nicbtfelbft ermedriget. Tertio quod filii, ex ignobili matre, pa-
tre tamen nobili nati, ad feuda in Camera et EleSorata S^o-
nico admittantur.*»* Qiarto qupd tales fflii non nifi paEto
ipeciali intercedenteafuccefnone excludai]tur, *««* ad eiu$-
modi vero paQum nemo cogi poffit. t Qyinto prouocatnr
ad exemplum ernesti, hodiemae lineae-Durhcenfisfiin-
datoris, qui binas duxit virgines hobiles, Vrfuhm a Rpfen-
feld, et Annam Bombaft a Hohenheim , ex aitera etiam reli- ,
quitCarolum ftenmatis propagatorem. jf Sexto allegant
exemplum edvardi fortvnati Badenfis Marchionis,
cuius liberi .ex inaequali matrimonio cum Maria, lodoci. ab Ei- ^
cken Baronis de RiQiere, qui Auriaci principis erat aulae
UareGhaHusetBredaegubernator, fUiainicoprognati adTuc-
j' G 3 ceffionem
' la. I. ^i. xrt.
■ «• i.^. XXI. ' .
V CA&rzor. Ont. I. tmj: I. n. 17. tCHVBAHT. itjnjlrigu e.VT.
u. ll^fi^. liC, ll,rMiT« jytee^ cdmtr. tit. XXVU. n. ^,
.»t^6t%,lietoli, iur, tit,2I. lil. Ipi
'„» n, Riii. XXIX. -
i Coa!. nttK, ite iiiriiiti Jhigut, emHuh, in GirmMis eiif,'II. $.14,
11 i), .
■. tt. H«>>'<>' ini- LXXxm, n, tj, 'ti»i>. Qnul.j,(^,
VASJin. Cinetl.f.tii.
, • . . , . ,,Go(.ii^lc
5*4 Cfp' TL Df matrimmo inaefuaS
cdn^Miem ofnnino pcruenerunt. ■ Prouocant ad eremplum^
QTTONjs IV. * qui ex Machilda de Campen ^ fflidm rdi-
qaerat Ottonem imiiorem, quem imperator non (blum digni-
tatis partidpem patemae, fed etiam in ipfiufe t^rrarum por-
tionem declarauit fuccenbrem. Ponro exemplum adducunt
I0( GEOK.GII, princfpis Peflauienfts, cuius liberi ,ex inae-
. duali matrimonio prognati, ex conh^ tamen admaiCH*em
dignitatcm.eue£h, non folura principali gaudent dignitace,
fedf ^iam fuccelTbres funt legitinit. Oemum ad exemplum
. 10. CAROLt l^atini comitis Birckenfeldenl^s ]i6erorum ex
Maria.Eftherc de Witzldben, qui proceftamibus Kcecfere-
nifliniis agnatis, per (ententiam iudicii aulici principalts di-
gnitatis participes et fuccdfores l^itimi fucre dedarati.
«. xxxva
) adnaet
(^intum vero ad haec argumenta attinet, primum qui-
dem, quod npbilitas a patre recipiat formam* a matre nacu-
ram, in ihuu nacurali re^ ie habec , dum vero nobilitas
' gendum
* De quo viHCKCLMAMtr Srdunfihfnieigifibtr St£mnihMimp.t}t ■_
Uertzog Htinricbendei 'jHngemaUeJter Sohn ijtgtbobren im Jmt
t^9j' d, /if. Jug. fMbrte.zwar titu zeitUtig He kegitrti^ mie, ^
iieweil er ^ber von Ndtur mekr Luf zur Rmbe hatte » trM er
im Jdhr i$ty. 4ie Regierung fiitttm Srmder lUrtzog Ernfien gegem
tine getiVifft jdbriitbe GetdSMmmevvuder db^ hegdbfitb dufdtu-
furpUche Schfoft Hdrburg^-weUbts er 4m Gebduien verbe^irte^
vermdhtte fch mit Meehtild einer Mdirone von Cdmpen einer Uk-
neburgtfibeo ven Adel, dndere ntnnten fieAnnen Gr^n ven Cdwt-
freunoit dus ItdUen. De eodem dicit Retbmeyer Srdunfebweigi*
fibt Oironic. F, !U. c. LXX. p. ijjy. di^er itxt bensmnte Hertt^
CttoJirlF. tnder tuneburgifibtn tinie, Wdrd ij4f. ndcb jtf-
jterbtnjeints Htrrn Vdiers zu Hdrburg regieren^er Herr.tmd bielt
ddfilb/jeiH Furfilicb HofLdger. jinfdnglicb zWdr mdcbten ihm
die abrigen HerizegTTcu Brdunfchwefg und Luneburg fiinen A^ -
•tbtil Ldndts fireitigt vvtit er ktittt gehebrju Fiirfiin zur Mutter
gehdbt. ledennetb wurde er hitrtey gefibiitzt , dlt ihn die JUf-
firUtbt Kkmmh dtirch rttitkrheit ^tj^ath tw mrrji rttbtaMU^
figen Surfito erkttate»
'. ■ Goo^lc
Vmrtim iUuJlrhm. $^
gentiifiiini(»ilmsntfu^data» circa eandem id quoque ol^i-
■ ntt, quod iisdem cft receptum. Et fic inGermaniav vbi
matris qiioque nobilitas rdpicitur, (§.XV. n.) liberi ex inae-
quaji matrimonio naci, ifnm^ulata non gaudent nobilitate. -
Ad(ecundum , quod legibus GJetmanicis eft (htuturff: ein
ebrlicb Kind behaeltfeinej Vatgrs Recbt., fecilis eft reiponfio,
boc in rcgula omnino obtjnere^, atque dignitatem ad pofteros
.tranfire: excipi tamen ratione fiicceffionisjllos, qui ex matri* .
monio inaeqi^i fuerunt nati, prout alii ceft^tur textus Ge^-
manici. , Sic^him ivs provinc saxon. * Dasebrlicb
md Jrewebobrm Kind hebaltfeines Vaters Heerfcbild wd mmrnt
■ aucbfein Erbe und der Mutter alfo wciob es ehenbartig. Ad
, tertiwn, qaodjilii .ex nsiffe ignobilii patre vero nobili nati in
cameraeteleQoram Saxbnico etiam^feudorumfiiccefiioncin
. admittanmr, illud locum habet in qujbusdam terrjs circa infe-
^rioris ordinis nobiles, vbi hoc ita receptum, non vtro in
omnibus. Secus tamen eft fecundum mores legesque Ger- -
maniae circa peiibnas illuftrium. Ad quarttm, ouod libei-i
ex inaequali matrimortio nati pado faltim excluaantur, ad
quodnemopaffitcogi,facit,quodconiu^sillufhpescumfemiria'
(AndJcionis inaequaOs eiusmodi paQ;a ineant , minime necefli-
. tatis, fed maiori« iecuritacis gratia , ad euftandos omnes
-icrupulos, maxime cum defenmres patrinioniorum extite-
rint inaequalium , idem vero etiam locum habcbit,etiamfi
- matrimonium inaequale flne di£io pa£l:o fuerit conclufum.
. NequelCcorumaudoritatesquidpiamvalebunc, dumnonplu-
. res tolum podint opponi , fed aiam quod diBti do£tores ad-
fcruerunt de perfonis priiiatormn , ad illuftrium perfonas
. non poffit adplicari. Nec exempla quidpiam probant,
cum ERNESTi Badenfis liberorum eit inaequali matrimo-
. nio fucceftio cum ^gnatbrum confenfu fueric aOz. Potifli-
mum
* Uh. III. art. 7i. confi qnoque sstoR; dHp. dt9^9 in mdtrim»
mdinaeqHdUit, Kti^A. to%ttt.(t bdbitd, ■
Coot^lc
ft Cap. U. De nttrimtit «uieqiuli
miun prauocatur ad filios eovaroi foktvkati «'
ii^aequali macrimonio prognatos. Verum hoc inter tuiins
bcUiGermanici, piaeualencibus armis Caciareis, poftquam
pcr cladem ad Wimpinam d. IV. Maii i6as. perculfus ad-
modum proteftantium eiceicitus, obfauorem religionis, in-
ftinte potiflimdn nuntio papali Carolo Cataia, * ita iuit de-
cretum, necinexemplumtnihendum,prout rvFFSNOOK-
rivs** probe notauit. Hac tmta chit ftrnyh, fmh fcfl
Cnefar acrius iTiatrfitat , frmmciata adaerjuf ifpmjmemtt,
jw) EOVAROI FORTVNATI Ukri) fufericrem MarcUMO-
ttm Bactettfem am otitni etmlvtnento haSemts fercefto reffittiere
iiietitr. Licet etiam auQor Fecialis Europaei addat , *^*
Georgium Fridericnm Marchionem iplss faltim dominos,
de Rodenmachem, Vafildiftgen et Helpringen vocaffe. Nec
0 T T 0 N I s Harbm^nlis exenq)lum poteric all^ari. Hic
enim terranim regimim' renuntiauerat , portione terrarum
alimentaria (altim contentus, ad cuius luccellionem iilius ex
macre nobili fiiic admifliis. QuaeexHoIiacica et Anhaltina
gente producuncur exempla, dedipiitace equidem coniugis
nobilis ec {iiccefiione filiorum ex cali matrimonio docenc, led
ea ex racione , «juod feminae nobiles ab Imp. in principis Vel
comicis dignitatem fiierinc eueiiae, acque fereniflimi agnad
in fucceflionem filiorum coiifenferint. Secus videmus in ma-
trimonio Georgii Aribeni et Caroli Friderici Anhaltihorum,
quorumconiugesequidem dignicacemmariti, liberique fuc-
cedendi iuspecierunc, verum djflcntiendbus atqiie oontradi-
centibus agrotis nihil obcinuemnc. Tunc enim Brocardicum
illud locum 'habet, quiUbet iuri iuo i. e, pro fe introdu£to
jibere renuntiat.- Vnicum igitur exemplum in domo ftlan-
na obftare videtur, de quo camen ferenilBmi agnati adhuc
pro-
* Praut jple fatetor GirmenUfAcrd riJtAurMtd p. iiy.
. "y Dc rib. SKiitit lii. /. f. fXXniL il in/rd SiSk U. (.j^,
V ^*- l-t-fl-
- - . . GoQt^lc
{aeteffiimnr, Iket etain hoc dctxcmin iudicii atdicr gratia
quonuKfain principain ergadaiae pni%iaeftiipem Witzlc;
biam promouerit.
$. xxxvin.
Noftiis vero teinporibus omne de exdudendis a fucces-
fiooe Kberis^z iiwquali progenitis matrimonio fublatijm cft
dnbiuniper capitulationem mendiHniain. In ea enimdis-
ponftiir:. * Nocli aitcbdeMmaus obafireitip lutorijiber Mifibe»..
rath ennpen KinJem eitter StmaJet des keicbs tder giu Jiicbem
Htmfe eiit^rofetien Iterms zu Verltlemenmg des Haufes Jie meter-
licbeH Tttel, Ebren icrd Wurden heylegen , vielvtieiuger Oiefelhe
zum Nachtbeii derer mabren Erijetger ttnd ohnt deren hefindere
(jitvvitiigung, wr eheitharibig itnd fitcceJlionS'fthig erttleren, aacb
vvo d^-rgleicben varbin hereits gefcbehen , folaet pir nuS und nicb'
'tig anfehen undachten.'
§. XXXIX.
\ Cnm igitur ilhiftrium liberi ex inaequali proceniti ma-
jirimpnio a fucceflione in prouincias et ditiones, dignitates,
ticulos et inrignia, penitus excludantur, ad Augoftiflimuiji
interdum confugiunt parentes, abeoque, tanquam omnium
fonte dignilamm, mediantibus cadicillis impCTatoriis, vxor
mariti <fignitatem , liberique lus fiiccedcndi in prouincias,
"dignitates paternas aliaque familiae iura confequi nituniut',
a intcrdum confequuntur. Quod dum aegre faepe ferunt,
qui ^nationis iure proximamluccedendi Ipem haoent, va.
•riae exinde oriuntur disceptationes, quitKis concefliones dl- ■
gnitamm, inagnatorumpraeiudiciumfadas, inuaUdas cfle,
omni .contenduat ftudio.
l XXXX.
] Et quod ad vxores minus illuftres marito nuptajs illuftri
attinet, varia ejsftant exempla, quibus imperatoria poteftate
■ «
• jttti XXII. i.^
Straiiinirispr.Heroic.P.lI.' ■ H-
- , , ' .1 ' n .„'„« b, GoOt^lc
5^ Cip. Ilt De matrhmm maequah
,ec plenitadine Tn;aior nobilftas feu dignitas prindpis vel comi-
tis hiilusniodi fcmihis eft cohcefla. Sic AaoJphus Dux Saxo-
Weifehfelien{is conii^em fuam Chriflianam Wilhelminam
de Bunau in principalem dignitacem euchi curauit, Simili
modo Albertus Dux Saxo-Coburgenfis coniugcm alteram Su-
lannam Eliiabetham de Kimpinski , Georgios Guilielmus
Dux Brunfuico-Lunebm^nfisconiugem Eleonoram d'Emie]S,
Alexandri d'01breule filiam, Lebrechtus prindeps Anhalti-
nus in Bemburg alteram coniugem Wilheuninam lacobinam
Baronem de Wede, Leopoldus Princeps Anhaltinus Defla-
vienfis AnnamLudouicam aFfifc vcl in comitum vel in prin-
'cipum dignitatem euehi curarunt. Muiufinodi vero digni»
tates ab imperatore ex plenitudine poteftatis vi releruatorum
Auguftalium concedi pofle, nemo, nifi qui temerario et gra-
vifiimis poenis digno auiu imperatoria re(eruata in dub'uin
vocat^ vnquam negabit. Aftfibiipfi tamen quosdam pote-
ftatis limites Augimriflimuspofiiit; dum in capitulatione rc*
'centiifima promifit :,* Aucb keinm derfelbeny wer der aucb
fey zutn Praeiudiz oder Schm^lermg einigen aken Haujfet oder -
Gefcbleehts, dejjelhen Digmtaty St£mdesmdiiblichenTitulSy.mit
tieuen Pr^dicat^ bohem Titufn oder Wappen - Bricfen hegaben.
Vi huius articuli iraperator dignitatcs, titulos, infignia, ve-
'teri familiae ifluftri iam competentia, in nouam cuehendis
'd'^itatem concedere non vult^ et inde inuitis agnatis in^
peratorii codtcilH vxori et tiberis dignitates, titulos vel iura,
muftri propria familiae , tribuere nequeunt
§, XXXXI.
lus lucceflioni liberorum ex inaequali progenitordm
matrimonio confradicendi, vi confiietudinum Gennaniae
lon-
■ Jrt. XXIt. f. j. qui articulL» \tm \(>^%. Iti liapitulatioiie Leopolfll-
na Art 44. occurrit, in lofcphina ille cft retenms et adiecSa tiint
vcrba. DMmit nicbt dit gtrimgert StMde.tgit ie»tti •hcben fiiri^
tiret vvtrdtn, ■ In CaroiiiM jlrt. XXII. hacc clauTuU lolephiiue
e(l ominji.
. . VsrorumWuJhiiSn, .^^ ' > ^sb
Idngaeuanim , etvi^apiRihrioriumGermahiaeimpra^orah^
cbmpajt pdmD agnatis et .Vleinde iii^)eracori. ; Hinc licet
i^natilninaequalemkrinionidm, etvcliberi kinnde ius (iic-
owehdi habeAit, conTenferint, hihilominiis camen bi ad fuc-
ceiSonem peruehire nequemu:,' niii ^ul in principtim ieu^
comitum dignitxem imperat(ff iilos euexerit, ficque in fiiC"
ceffionem dederit confenfum. Simili modo dignitates, ntU'.
- ks, infignia iHuflris cuiusdam &miHae,^t.fucce(iionem in
principatus huius 6miiliae, imperatorJiberisconcederenequi^
e^ inaequali matrimonto progT^ds, 'niH prozimiores iimd
agnati in fiicceffionem conlenferiM. Coneradleentibus enim
agnatis, fi liberis ex inaequali matrimonio natis fijccxflio da-
retur.in principatusj comiiatus,' ali^sque familiac dignita-
ces, titulos, iura huiu$ ^iliae I^e^feiiitur,' quactamcQ Tar'
a te^que ieruare AuguAiffimus premifif impemon ($.4o.>
Cuilibec feenltas competitiuri pro fe introdu^o reQUTK
t^andL Hinc quoque^iati iuri^quod illis cf»npetit ^ Jibf>T'
Eomm ex Inaeqiialibus nuptiis (mundorum fijccf^^Hii pdn^l
dtcoidi , valide renuntiant, e£ huiusmodi liberi in ditionesr
et digmtttcs patemas fiiccedunt, fi imperatoris, illos ad prin*
«pum feu comitum dignitates euehentis, accedit confen^..
Pnltdenter haec omnia-cwferu^uit Wilhehnus III. DuxSaxo-f
oiae Friderici I. Bellicofi fi)ius , qui ; cum Catharinam Ebeiv,
bardi de Brandenftein tiliam ducere velkt, imp^t<»*is non
&lum, fed agnatorum quoque confenfiim ante nuptias impe-,'
e^uit; dequo mvllervs:* Mittmcbs nach Maria Heim' _
Jucbufig hat HerfzoP WttbelmUJ. tu Sachfin^ mf mrher^egaif,
gfnf'3^^>r^rmi der Chur- md FHrJilicben J^iateny v^e auch^
Jiine andere GemabUn Catbarina, Eberhards von Brandenflein zu
~ "'i Rf/ters Tvchter^ eines von Hefiberg. tms Frajieken Wittbe
,,.,. , ■ .H a ,_■. . , ■ . ■ ., • gehey^
* bi Sd^s/fiben Jktntd. di A. 1463, ■ .■■ -. •'
ik
io Cap, IL Dtmttrmmh Half^uaU
gt^e^athety laitieji erfchfe&i^e^ttWeimar^mdmchtwiea-
luge &rihemen meytun xnKffJUai ttiBej^tyaviekr Churund F^fiL
auch Grieffi. und HerrL Aaatkt Per/hneriJtavh den Ertz-Bifibqff
7» Magdeburg antrauen. Simili niodo Sercniffimas Deflauiae
Dux LEOPOLDVs, cuHi Annam Ludouicam a Foefen mar
trimonio (ibi iungeret, agnatorum non (blum conienfum fed
vxoris quoque eueQicnem ad principis dignicacem ab impe>
ratore impetraait.-* , Huiufinodi matrimoniaa^atorum et.
imperacoriscmfenniinita, aequaliumnaturamrecipiunt, et
non rata folnm fed qtioque legitinia funt effeftusque ciuiles
producunt, liberi di^itatem iurague familiae patemae confe-
quuntur, et in ditiones patemas fuccedunt.
$.■ xxxxni.
Sed quaeritur , annon iriiperator liberis inaequali matri-
monio natisfucceffionem in principatus et comitatus inuitis-
agnatisjeo modo dare posfit^ vc mortuis omnibus, quibus in
pfincipatalusquoddam fuccedendi eft, ad fuccesfionem de-
jrtuhiperueniant? Etfiint, qqihancquaeflionemaffirmant,"
ptitatites defunftis iiS, qufbus mtereft, folum fupereffc im-"
p6lratol"em, cui ius fit fuccesfioni huiusmodi liberorum con-
tradicendi, cuiue proinde fuo renuntiare iuri omninoliberUm
eflet. Aflalii hanc' potefhtem imperatori nef^nt, obtex-
ram capiculationis. ** Wem auch ins kiknfftige Lehn deni
Kfich durch Tedes-FteBe oder VervNirckunger^ffnetwtd ledi? heim-
faUen •wHirden^ f&etwoj merckliches ertra^^en, als Chur-Futfien"
thHmer, Ffirfienthiimer^ Grafffchafft ^ Uerrfchafft ^ Sifcdce und
' dergleichlm^ die fbUen tMii woUenwir die Chur-Fiirfierithtmer oh-
te des Chur^Furfiirchen OiUem^ die Fttftenihumer^ .Gtaff- und
■ Berrfchaffien j St£dte und d^^feichen abh^ ohne . derChfffiafii;
-Furfit.auchwemes etne" Reichs^Sta^t heireffeti ihut, Stiettifcher.
■ o>ae*_
.* Diploma imperji^orinm et cognatoratn conFenfiiinTiJ>ia TBVCiMi
i^Hit puhlicis Tom,IU, taf, XI, it.fi.io.tt,
•* Jrt. XI. $. lt, ■ '■: -^ ; , ■ \ ..y .'. ; ' ■ ■■■: *
l!an7edbvCOOC^IC
OiSegionim Vonajem tmd Confauferner memojid Uibeh , aucb me*
maMattMigi E^^teSaatx oder Amoartimg draufgebeu.
$. xxxxnn.
Liberi ex inaequali matrinionio nad inuids agnads iA'
AKXxffionem in dignitates et prouincias penienire nequeunt '
($.41.) hinc &iiflTa et Domidano modo agitatur quaef^io ; an
agnad paS» inter fe conuenire queant, vt liberi ex ijiae-
cpali macximonio nad a nicceflione excludantur ? Quis enini
dubitabft, pacisci jpone deiis, quae I^es permittunt? A(t
interdum maioris fecuritads caula, et vt oinne dubium peni-
tus tobatur, huiusmodi ineuntur pafta. Fa£him hoc^in ge»te
comitum IfenburgicQrum pcr pauum 1607. initum. * £ do-
mo Wurtenbergica per paua gentilitia de a. 1617. iiiit (aiwit
tum: ** Dieweilen aucb Ibrofamtlicbe Furftl. Gnaden nemhcb
flertzogFriedericbj f. Herren Sohne ; lohamFriederichf ItUiustFrie^
derichyAibilles und Maffius gleichm Fiir/liicben GeblHts und Herhm-'
mens , Jh foUen and-mUenfieficb hinfttbro laie bifibero gleicben Ttteh
I und Wappens gebraucben^ haben oucb hiermit , als anfich felhfi JSb*'
Ifch, FurftHch tmd biUig^e femere Verordnutigeethan^ dafi ketnet
tmter Ihro Furfilichen Gnd, Gnd. Gnd. Gnd. Gnd. fich ohne dem an-
dem j fimderJich aher des 'Altern regierenden Herm Bruders oder
Haupts diefes Furfil- Haufet Rath, Vetwijfen, WoUen tmd BeUebeny
ztmablaher aujfer dem Fitrfil. Stande verheyrathen foUe noch tucUe^
Sic eriam inter S«reniffimos eleftores atque Marchiones Bran^
denburgicos die |g. Nouembris.ifipS- pa8.o fuit definicum, ie
eiuanodi matrimonia velle euitare. Idemque per firigulare
paiftmndie 30. lonii 1707. fuit renouatum, cofifirmatum at-
que eo declaratum» quqd rnatrimonia infra comltum dignita*
icm contraaa.pro inaeqoalibus fint habenda : Denn dif Hey~
- ratbJomterdenGri^enStandgefdieheny vormgleicbgeachtettm
i / H 3 - .^^^_
* FBLTM&VH ^e in^Mri matrimma.P. I.t,U.f.j3- ; *
*• Exftjt im<^nim paflura apud i.?iiig PArte Jpee. emt, II. unttr
ff^urtemberg. ..;.-..,.'
4ft Cap, II, De mairJoBmo iitaepiaU
Aieim^enffSirJlenmdGrqfen wttHohenzcIIernJkhemattgiirh^^~
demjiijl^edaber er/olgendedcC<xo6en7.JeiTitulsNabmemjmdder.
fucceffion ut^ahipfeyti, noch mit dimjbn/i aus^ejezten Deputat ver-
Jehen werdenfoU. Eadem ratione in pa£lo (ucceflbrio inter Bran-
denburgicum eleftoi^m et Marchiones, et Hohenzolleranos
d 20. Nou. 1695. conclufo fiiit definitum: * Vndals Tnanficb
aucb erinnert, dqfsFurftl. Haujer durch ftandestriaffige Heyrathen
in Attfitehmen erhalten v^den^ und hergegen durch ungleicbe un-
anftimdige Mitrimoniz inAbfaU und Veracbtung kommen,foift
noch verabredet^ dajS man von Seiten derer Furften von Hobenzol-
lernfokhes aach femerbin euitiren foDe und wUe. Gefchehe es
abfr, daJJ einejolche ttngleicbe, und nicht ftandesmaj^ge Heyratb
ven iemanden in der FSrften von HohenzoUem Famiue contrahi-^
ret , itnd aljb der btfther lohlich beobachteten Oh/ervanz zuwideff
aelebet ivird, Jhjcdlen dejfe&en Kinder vxder den Titul noch Nab~
tnen von HobenzjoUern-fubreny noch auch zur (iicceffion derfelhen
Landen gelajfen werden, fondem derfeiben ganiz utfahig,
tmd davoniedoch gegen Veroribtutig eities iahrliehen Tieput^ts zu
ibrem Vnterhalt ausgefcblojfen fiyn und hleihen. Eaoem rario-'
- nePhilippus Nafibuius AraimonenfisPrinceps in teftamentq
fuo, d. 18- Februarii 1620. Bruxellis condito ** definit: Or-'
donnons que tousle^dits biens (ans alienation, chai^c, ou
deminution , ou detraSion d' aucune quarte ou Trebellia-
nicque foyent fucceffiuement delaisfes et rendus au plus pro-
chaih de nos dits Hoira ^ fiiccesfeurs procr^ez en loyal ma-»
riage, portantlenom et arfflesdeNafuiu, la repraelentadoif
ayant Ueu. Fay diften loval mariage : d* adjoufte qu'ii nff
ioit riieflalli^. Car en tef cas je veuht que la fiicceffion
pafle au fecond , eftane mari^ (elbn (a qualit^. SimiJi mo-i
do 1717. infer plorcs famiJias; iUuftres potiffimum Saxonicas
vnio
* ExflM htic pa^m apud i. v k'i g J^teU. Ecelef, fi, I. p. jp/^. ek qao
• hn€ pertfHet $. 6. , ,'.
k*DuMOKT CoTfi i>ifhm, Tm.V.p. 11. p.^aj, '
e^ '
iv,n7,dbvGoof^[e
Vinrwm ilb^hiam €}
TTito Ia8a Ibic, qood in poftenmi coniuges ilhiftriain, qtae
Infra Aacinn Baronis , nec de manti dignitate debeant par-
ticipare, nec filii ad Ibcccflionem a^itti,* licet illud M ef-
feoum plene huid fucric dedudum.
$. xxxxv.
Nec fblum incer ilhiftres moribus padisque' coniux in<
aequaHs conditionis a dignicace exdudicur marici a liberi a
ruoceflione, fed eciam quibusdam confticudonibus prouincia-
libus. Sic enim Fridericus m. Ele^r Brandenburgicus per
iingiilarem coniUcucionem a. 1697. in BorufHa definiuitv
Naebdem uns diejamtlicbe Ritterfcbi^t zu vernebmeH peffeben,
tvof Geftalten^ ficb eimge vm Akl zs ScbmiUerwig des A^lflatt-
det und tu nicbt gerinffer Bejcbif^fvng^ mt Bauem urtd andem
gmeinen Tocbtem verebUget , mit Bitte dajl var Jblcbe matri-
monia pro morganacicis erUaren woUten. Setzen demnacb,
'dafif •wann kHnffiig Jicb von Adel iemand geluften lajfen JoUtej
mit Bauem und tmderer Leute , Jo gar gerinMn Herkommens^
Tdcbtemj Jicb zu verebUcben, derfelSe zwar, Zeitfeines Lehens
Aie Lebn • GHter bejinen , aucb Hebn und Scbild bebalten , die
Sibne abery die infolcben Eben xenielet , Jtcb dejfen nicbt awnaj^
'fen, tucb 7ur fucceffion im Leben verftattet , fondem beydet SSb:
ne und Tdcbterfcb an den Erbejb ihr Vater verlii/fet, begt^-
gen la£en, die Leben aber an die Agnaten und Mitbelebnten ver-
faUen, EsJoU aber diefes ad cafus praeteritos nicbt geTJoeen
toerden^ Gegeben Giln den 30. Nou. 1697. Sic etiam idem
Ele9:or fafhis Rex Boruffiae, ** nobilibus matrimonium ad
Morganaticam, cum ipfius tamen confenfu contrahentium,
concedit , ica decernens : Nacbdem aucb zwifcben Adel , und
BHrgerfiandes Perjmen die Verlobung zuuxilen Lege Salica oder.
fiib pa3o morganatico abgebdndek mrd, fo fm derfelbe bin^
fab-
• tVDiriQ.4ii A. B. T. II. p. \3S9.
■ ** Itt def renouirttn Conftitution V(m Verlohaiffen 'uni EbfSdebeU
4ft Cap, U, De mairhmnio hMequali
dieiem^en^rfienmdGraffen vonIbbettaMemJicbentau£i;m^hef'
de/n^njidiedaher erfolgende ddJxn^mdesTitulsNahmemunidei^.
(uccef fion unftehip/eyny noch mit demfot^ ausgefezten Deputat iwr-
/ehen werdenfqU.K/w£.m ratione in paftofuccenbriointerBran-
dcnburgicum eIe£to!^m et Marchiones, et HohenzoUeranos
d. 20. Nou. 1^5. conclufo fiiit definitum: * Vnd als manficb
aucb erinnert, dafsFurfil, Haufer durch fiandesimfiig^ Heyrathen
in Aufitehmen erhalten w^den^ und herffcgen durch ungleiche un-
flw^tfwi/g^e Matrimonia in AbfaU und Verachtung ki>mmen^foift
jtocb verabredety daji man von Seiten derer Furfien vm Hobenzof-
krnfokbes aach femerbin euitiren foBe und vxUe. Gefcbehe es
utor, daji einefolche ungleicbej wid nicht fiandesmafiipe Heyratb
«p» iemanden in der Fitrften von IhhenzaBem FamiUe contrahfJ
ret , und al/h der bijiher iSblich heohacbreten Ob/ervanz zuwidet*
gelebet xoird^ fofolkn defte&en Kinder weder den Tital noch Nat-
men von HohenzoUernfubreny nocb auch zur fucceflion derfelheH
Landen gelajen weri^, fondem derfelben ganiz urfebigj
und davon iedocb gegen Verordnutig eines iabrliehenJ^cputats zu
ihrem Vnterhalt ausgefcblojfen feyn und bleiben. Eaoem ratio-"
ne Phiiippus Naflbuius Araiifionenfis Princeps in teflamentq
fuo, d. i8- Febniarii 1620. Bruxellis condito ** definit: Or-
donnons que tousle^dits biens fans alicnation, charge, ou
deminurion , ou detra&ion d' aucune quarte ou Trebellia-
nicque foyent fucceffiuement delaisfes et rendus au plus pro-
chaih de nos dits Hoirs elt fuccesfeurs procr&z en loyal ma-»
riage, portant le nom ec amies de Naffau, la repraefencatioif
ayant lieu. Fay diO: en lcwal mariage : d' adjoufte qu'il ne;
(oit itief^lil Car cn tel cas je veulx gue la fucceffiori
pafle au fecond , efhnt mari^ feion fa qua!it6. SimHi mo-i
do 1717. inter plores-ianiilias; iUuflres potiffimum Saxonicas
vnio
* Exftai hoc paAutn - apud l t k i g .^tiU. Eecltf. P. /, p. j/j. eJc ipi«
hite pminet ^,6. , _
^•DuMoiiT Ceris Di^lm. T<>m.V, p. IT, f. ^j,
I .n7,d'bKjOOC^[c
Virontm iBufifium,'' Sj
vnlo fa^ fuit, quod in poftemm coniuges illuftridm, qnae
infra nacum Baronis, nec de mariti dip;nitace debeant mt-"
ticipare, ncc Hlii ad (iicceflionem admitti,* liccc illudaa ef-
hwirn plene haud fuerit dedu^Simi.
§. XXXXV.
Nec folum inter Uluftres moribus pa&isque- coniux in-
aeqiialis conditionis a dignicace excludicur mariti. et lil^eri a
fuccefHone, (ed eciam quibusdam con{i:itutionibus prouincia'.
Jibus. Sic enim Fridericus III. Ekaor Brandenburgicus per ,
Cnguhrem confticucionem a. 1697. in Borullia de6niuici
' Ifaebdem uns diejtemtlicbe BJnerfibojffi zu vernehmen gesehett^
toas Geftalten^Jkb eimge vom AdelTit ScbmiiUrung des A^lfianr
des und m mcbt geringer Befcbin^Jung^ mit Bauem und anderti
gemeinen Tdcbtem verehliget , mit Bitte dafl mr fokhe matri-
monia pro morganacicis erhJaren rooUten. Setzen demnacb,
' dafly wimn kjiryffiig fich von Adel iemand geluften lajjen foUte^
mit Bauem uad anderer Leute , fo gar geringen HerkDmmens',
Tdchtem , Jicb^ ut vereblicbenj derJelSe zwar , Zeit feines Lebens
die Lebn - Guter bejiti£n., auch Hebn und Scbild hehalten , die
^hneaber^ die infokhen Ehen ^enielet , fu:b dejfen nicht amnaj^
'fen^ nocif zur fiicceffion im Leben verfiatta , Jimem heydes Sob'.
ne und Ttkhterjicb an den Erbe foihr Vater verlaffet^ begnH'
gen laffen, die Lehen aber an die Agnaten und Mithelehnten ver-
faUen. EsJoU aber diefes ad cafus praeceritos nicbt gezoeen,
iverden^ Gegeben Cok den 30. Nou. 1697. Sic etiam i(Km ■ .
Eleaor hOm RexBorufGae,** nobilibus matrimonium ad
Morganacicam , cum ipfius tamen confenlu contrahericium,
concedic, ica decerhens: Nacbdem auch zwifchen Adejund
Burgerfiandes Perjonen die Verlohung zuweilen Lege Salica oder.
fub pa£to morganatico abgebdndSt ivird, fo foli derfelbe bin-- '
fub- '
* lVD'Wtii.4dA. S. T. ir. p. iJSf.
** bt def rtmuirttn Conftitution ww VerlohmJJin iini Eb(-S4tben
<4* Cap. ir. .'-De matrimtiie inaequali
fuhro ahderer gejialt mcbt dem mit miferm daredr^^ucbren tmd
erbaltenen Confins verflaitet wd- TJt^flaJJfn, feyH , undmdeffin "
VerhUibwig dergleicben defponTationes urd matrimonia zvoar
beftehen^ racione condicionum; adie^arura ad McH^ganadcam
ebeTy k^nen effeCkun imi^hahen,*
§. XXXXVI.
Sed an patri filium, inaequale matrimonium concrahen-
tem, liceaic cxhaeredare, oricor quaeftio. willenoer-
Givs diftinguic ** inter regnum non alienabile et pacrimo-
qiale. De iilo dicic, quod populi confenfu, fucceflio filio
fucric collaca , idcoqyc cius iterum confenfii ab ea fic repel-
lendus, vt (bla..pacris indignacio ad hoc (ic infi^cicns.*^^
Nec probabile efle , populum hanc patris exhaeredacioncm
cfle adprobacurum, dum manifeftum fit feminam fplendori
- &miliarum nihil detraherc, fed illas patris familias gloria et
fanguine exfiirgere ac conferuari , caufam igitur populo vi-
deri non pofTe, vt ob inacqualem vxorem induftam filii exbae-
redacio rata habcatur, iuftaque pronuncictur. Aliam caraen
racionem etre dicit rcgni vei ducatus patrinionialiSj in quem
pater , vt priuatus in iratrimonium fuum, plenum ius habec,
cum libenor de eo flt ipfi difpofitio , ideoque de faculcate cx
di£ta cadTa filium exhaeredandi aliccr fit femiendum. Si
^nim priuatus poflit filium foum ab haereditatc exciuderc,
conueniac, principinon minus ius in liberos fbos competcre.
Verum alla [Hane eft exhacredacio priuatomm, alia exclufio
ia fbcceflione in r^num vd prouinciam. Siuc enim regnum
vcl prouincia efl elc^cia , fadulcas fucceflbrem etigendi mi-
nime
* Vid. Dn- nccii.&np«fr/vw tsnift^gtn Mtl P. II. c.^t.p.f.
it 6. vtii it 7. pd3d eum in fitum inttr nebilts fdmilidt initit
tomtnemorat dtqut ddprohat,
,.** Stmdtrmon.c. r. $. XXFtl,
*^ GKOTivs de I. B. tt P. tib. IL t. Vll. Jf. ij. tmt t ti de tfjtdm, ,
fumm. Imptrdntiitm t. I. %. Xt. ftqq. - ,- r
nime dependet a regii vel prindpe, (cd i pntenbai et po-
pulo, ideoqne patemae extiunoais ratio non eft haben-
da. 8in vero regnuni rel prouincia fiierlc haerediaria, ilec
parend licebit ins, ffiis cx pa^ et prouident^ Maionim
quaeiinim, adimere, diim ius iiioceaeadi non a patre ha-
tKant.
§. xxxxvn.
De eo plorinnim adhuc erit diiputandum, quisnam ia<
dexfit ineiuamodi caufis controuerm.. Licct enim certnm
(it, cauias matrimoniales a iurisdi^one Cadaris, ludicii Au-
lici acqne aC Camcialis efle exemptas, hoc tamen (altim in-
reUigendum de caufis, quae enentiam matrimonii concefT
nunt, circa matrimonii vero accidentalia ludicium Aidicum
aeque ac Camerale poterit iudicarc. An vero in eiusmodi
caulis Cameia poflit mdicaie, dubium fulwricur, dum in tali
caula agatur de dignicate vxoris et libcrorum, quae ad foliu; .
Claclariscognitionem tanquamfontis dignitatum fpcGat deci- -
fio. IVfexime dumhaec cautaconcematfucceflioneminfcuda
regaIia,Jdeoque ad Curiam fcudalem eft referenda, atque
adeo ciusmodi concrouernac omnes coram ludicio Aulico
foerunt ventihtac ; caufa tamen Otconis Harburgenfis coram
iudicio C!amcnli tefte winckelmanno locum inuenit^
Ijcet etiam aliasjnteruenifle circumftantias, iacile eft ad cre-
deiidum *. Sic ctiam cauia Henburgica coram Camera fuit
ventilata , ita camen , vc dum fori competencis excepcio op-
ponerecur, Camera 1615. decemerec, quaeftionem praeiuoi-
- cialem , an macrimonium Antonii comicis Kenburglci c.im
Catharina Gumpelin fit legitimum primum coram iudice
compctente efle examinandom, deindc vlcerius proceden-
Jum.**
• SeB. 11. %.jj. SECTIO
•' SiB. II. l. i4. - . '
itrmii%irifpr.Smic.f:lI. I
;,Goot^le
*t Ctf, n^- DrminimimiiuffmiB
fECTia n. • ■ '
. . M ^
MATRIMONIO INAEQVALI ILLVgTRIVM
VmORVM BXEMPLIS A B. STRVVtO CGL--
LECTIS ILLVSTRATOi
f. I.
In inatnfiK>nu5 Hroftnum quaerencfis, {tentis nt^Iiitas fenj-
per &ic confiderata, dmn ex mo&estin^ ICd e^o:
, Viris iOuflribus tn comunSumbus matrimomahbus mn qttid U»
uat^fed quid honefiam , ^ confiderandum. * Hine bene Ti-
BE&ivs ad Seianum: caeteris morta^hs m eo flart cor0ia>f
auidfibp condttcere futent: Principum diuerjhm effe Jhrtem^ ^m>
\us profcipua rerum ad famam dirigenda,** Ideo, dum pubtice "
i^terjir^ vtfatua maneat dignitas ordinum et Jami/iarum,^ friHceps
iaueredeiety nefanuUae antiquae fptendor inoiquali cmrtuiio ini'
wtaatatup atu plane eotuaminetur.
§. n.
A(%nonere iHud Koraanf , per LL. enfm XIl TaBub-
nim decretum fiiit, nepMridis Romanis cum pfcbctis eSet
connubium, de quo cakvleivs apud Liuium:*»* Hoc
i£/tmj ttt comuiium patribut cumpkhe ejfgt^ n»tt ihcgmtun tulc'
rintr paticir his annis peijimii exempto ptihiico, cum fitmma iitiuria
plehis? Ane^evUamaiwrausin^gtnor coittttmetiapotefl^tfuiimpaTtem
sittttatis velut cmtaminatam , inJignam comtttbio haheri: Quid efi
tlilldquam erJUinm intra eaaem noenia , ifuam reiegarionem pati? ,
nt ajpnitaiihtts jte propimfuilatihus ititmisceamur , caaeni^ ne Jocietilr-
Jimgmr. Meiuebant cnim Romant per eiusmodi matrimo-
Bia promiseua turbarl publica priuataque au^icia^ plebeios-
; reipiiblicae fieti pfflrticipea, Venmi cum A. V. C. 3ia dc
«on-
♦ i. <I. f I-. (T. * J!. JSC
•* rt^ctrys- j6Mal.ri^.t.XI^ ' , ...
•,• lih. iy:e./KAtid9r^xrniaitttfQanuXir^&d.0,il' Er;. ,
Xy.eat.!^. ' • .
I 3n-,db,G0.0<^IC
PSrmlm «ftsJWBt' *7
cbnudja pumm et plebis C. Camilcius tritj;»!» ^diis, roga>'
«iohefnpromidgaret; quacontaminyi laiiguaieiit foamPatreji
confiiiidique>uragentiumrebaiuur,oblHterHntConrules,dicen-.
tes; quas quaiaasquenc,C'Canuleius aggrefltim, coUuuionem
gentiam, Oeituifationem aitfpicioqim pubKcerum prinato^
nimque afK(i<e ; noquid lincen, ne quid incontaminati Ht ; vt
difcrimine omai fiiblato , nec fc qujsquam nec fiios noneric ^
Qu^m enim aliam vim connubia pnxniscua habere , nifi vt
Knirum prope ritu vu^cntnr concubitus plebis patmmque?
yt qui nanis fit, igiiont, cuius fanguinis, qnohim £icrorum
iit: dimidius patrum (k , dimidiusplebis, ne fecucH quidem
ipie «oacors. Foftquam antem CanBleins tr3>unus plebfii
yeibafeeiflet, viSi tandem patres, yt de conaubio foTenir,
«nrfenfcce.*
$• in.
Qrare etiam luRus Cae£ir maximae (ibi laudi ducebat^
r)d matemum genus a reglbus ortum, paternum a diis^
quo^vETONivs; ** Qaae/hrMiamMmitam^vxirremque
Omeham deJwiBas^ iau^amt e nore ^jo roflris : fed in amtae
quidem iaudatiime^ 'Se eiur acfatris^fiii vtraque ori^nefic refert:.
AmitaemeaeIuliaeMATeii.sriit^emttjiks.^oi»vsmum,
fatemum cum Diir immortaUbus tomutiSum efi. Nam ah Amc»
Manio fwa Marcii reges , me nomhit fuit mater : a Veaere,
■ lulii, cuiut gentis famiUa efl noflra. Efl ergo in genere et
fmMitas' regutn , qui Jtlunmum inter iomines palent : et caeru
mma Deorum, ^uorutn i^in^teflatejunt reges, Hinc, dunl
Clasdio Imp. vxor «flet quaerenda , inter alias viitutes rc
quirebatur , quae nobilitate eSet in%nis , et quae alias ge-
ncnim qu^ditate aoteiret.
I» ; S-.IV. '
• liTlti ». JT. cnt.WI.
■' ■ .. ■ " l!3n/,db,G60t^lC
. -r j: IV..
E; conerario vile macernum genus At^iQfto obiidsb^
Ipr. Sic cnim de eo svetonivs: * Verm AL J^omus
fiejfkiens etiam maeenum Auffifti origiium , proaaum etus ^ri
generit fmp , et moda vtiguentoriam tahernam , modo pifirimm .
Arieiae exeraiijfe obiicit. Otafvus qmdem Parmenfis quadam epifiO'
fa , mn tatitfffn vt pifioris, fed etiam vr mimiarii nefotem,Jic taxat
4isigtfium : Materm tibifaim efi, ex crudiMimeAriciaepifirino,
f. \.
Non defimt quoque in aliis regnis antiquiori non (b-
bm fed etiam recentiori aetate exempla inaequalis matrimo-
nii , licet ifta plerumque improbata. Ex Hiftoria facra cft ,
Dauidis exemplum cum Abigajh ** Ahasuerus, repudiata
Vafthi , Eftheram duxit reginam. *»« Alexander M. Cohor-
tani latrapae noUlis filiam Roxanem duxit vxcrem, quod
plurimum deteftahantur Macedones. **»»
* J. VL **
foter imperatore? Graecos inaeqQaTG erat matrimonium
jnonftancint Chlori qui Helienam dqxit, quae tamen obicu-
yibri loco fuerat nata. { Theodofius II. Imp. duxit Eudo-
jtiam/ Athenienfis Philofophi filiam, eandemque impofito
ffiademate Auguftam appcDauici Ij: quaetamen, cumfeinui-
0m e6e, cerneret, faculcatem abeundi. Hierofolymam petit,
quo ctim magnis c^ibus pr^^eda^ et terbplum aedificaurt, et
«Eiuperibus eiusque loci monafteriis multa dedlt. tnde reuer-
S^ p(^ mariti obitum eodem rediic ibique mortua eft. \^
• '** r. SamJXXhv.^/t, - ^
\,* cv%TiYt. Ui. rm. c, IK
. ■. ' t' ^inc EVTROMTi lih. X. e. /X CooSandnuin M. 0)n(UiitH.fiIium
disit obfcuriori matnniontoi natun).
•Jf »0»*»jBf. £i/Ji //A*
Vmnm dkifirkmu ^
$. XTL
Saenciffinins licet ICus dicatur luftinianos imp. nifailo-
minus Theodoram Hbi iunxit, mulieron fc;enicam atguc fa-
ime anriMgoae. Docet iDud aiSnr de antiquitatc vrbisCon-
ifoncinopwitaiae, * vbi dicit : Tbeodora vxor ma^Iuftimmd^
fifi rtditum ex Papbl^ama , m Bahlo babitauit > vbi propter ege-
fiettm lanom nebat, fx qm opifido vitam Juflentauit : v^ vero ai
imfhiitm peruemt^ abieBa iUa domo templum conJhuxitS.Pantaleonis.
rKOcoPivs etiam ipl^m vocat mulieTemfcenicajn** ec f«n-
imtne p^ofiibukm. .Li(%t de lvdewig eam ex gente Patri-
ctorumAncia&iffedjcac , atque admodum defcndere cone-
ttir.%* Inhuiusmatrimonii&uoFemEVSTiNVsImp.%**
omnem maculam plane (iiftulit, id ^od luftiniamis bnp. po-
ftea confirmauiL f
$. vin.
Confhntinus, Trenis filiuff» exeunte (eculo VDI. repu- '
diacaatqnc in monafterium decrufa legicima coniuge Maria,
Theodorari», macris luae aibiculariam, illicicis ml nupciiS
copulans ai^ffali corona omauic ff De Romano Laeape-
no Imp. ConfitancinopoIiEano feculo decimo fcribit mich.
CLYCAS: JH Filio Jlto Komano ^ comuge priori mortm dedir aU
teramy non ituftri natam famiUa j. fed fkbeiis ortam parentibut,
qte quaeftum in cai^na JacieBant. Ei cwa nmeneffet Anaftajia,
td ipfim cum Theopbanone mox coamuratumjuir..
I 3 $.IX.
* ap. }Ttc. JbHgmum mr. si Fnc^fMm., p. //.
** flijf. jtrrMd f. ^S. ddde Rifior, Iuris e, Ilt.p. 2i4.feq.
•»* mftor, lufiimmti tdp, VIU. $•' IX. X. p. rfg.
\ ^* L. 2j. C, dt nMptiis, iptdm Sufiim ■oindrcMi iir hifwis iur. p. iSS.
■f £-7. CJe inceftit nuftHsj Nou. LXVIt. c. VI.^ Adde albeei-
V c^ie QEyir\x.zvi tie nKptiis lib, J.c.tlT.
■ff cBDli-EBv» comp.I3ifior,p.4^z.zoKAt.stUB.Xr. Jun.cXJi.
pMg.jfZ- ' .
nanzsdbyGoOf^IC
7« Cf. B, Bt nmrimmt MmpdB
Intcf Romattos Tmp. ctrani matriinonloniin inaegtiauisii
proftantexempla. De Lothario Irap. dicunc avkalci
' BERTiNiANi: ^ Lothartus (kfynSa otte biemuim Enumgar^
daii^ftianiffimaregind^ dms fihi ancilUu ex i»iIaregia<opuIa-
vit^ ex juarwn akera Doda vociAulo JHium gemtertH^ ^m Ka-
Tohmamuai ■oocari iulAt, Atii^ JiUi -eiut ^^a^er adukeriis
jn/eruiaa.
^ud Li^tanos, sanctivs IL cognomento Pilem
CQ^leJ acucullo^ quem inde a pueris vsque ad annos pii>
batacisfuae ex votoa enatre iiia, pbaduenam qua vteba-
tur valctudiuem, mincupato gcftabat, poft patris excefnioi
in rcgem inauguratus eft; ied cum corpore et animo aeger,
J^corsque-eflot, et matrimonio inaequali quod cum Mencia
Hara contraxit, parum generofi fpecimeiT dediflet ingemi,
£Un9aque«x eius et gratioforumaroJtram c^^et , imperitim
ilii-a proceribus abrogatum, eiusqne^ter Alfonfus II. eO^
Ua, vbi m vxoris liiae ccuniitatn, agebat, excitatus eft, vt 3-
lins nomine remiimi moderaretur. Mdefteid tuKtSan&ius,
tentauitque reftitui ope Alfonfi GafteBae resh , ftd vbi nitril
feOTDfcere videt, Tolctumferecepit, ibldemque rdigiofe
vitititando et geniumfuum fiiperftttiole defraudandp, aetatem
pcrcgiL Alronlus eius frater regno potitus, vtft)i id.fil'-
marct, et Cafteflae regem deuinciret, ftagitioie obftringere
haud eft veritus , vxorem Mathildam Bononieniem, quae in-
opem opuna domo c^eperat , ottfentu infbecunditads «ius
etaetatisproue3iorisrepudiando, etcum Beatrice di£ti Re-
gis HUa QDtha fcelcAas , vt ValcQC verbis vtar, ni^itias con-
trahendo.**
$.XL
,*Goot^[c
* Ai d. tSS- ap* Bv «HBSMK % TIT. p.sty.
«• VcEba luat iv^aotujmmdte iMPamto f, g.
^ XL
feco^emPora^afliaeregno Anconras, Ludbuiciflru^
KnsiDelis XR. Ln(itaniae regis nepos, eo quodex m^mo*
nio inwiiqisdi cum Vlolanca (kionta) concra^, fberat natus,
p(rfl moitem Hcnrid Cirdin^s a. 1580. » fiiccesfionc in rc^
gnun> exdudebaCBr. * fanmo in eodcm regno per l^em.
publicmiiuit dieHnitum, quod libcFr ex eiusfnodL matnmo»-
nio pn^aci, a; locccsnone debeantexclwfi. **
f xn
Ineci-RegesLegibms albhonsvsVT. guificuIoXE
TOdt, . Mariam , Mauritanam fed bapcizatam diixit , dc quo
10. MARtANAr*j^* InregistorumBenahetiMauri^Hisfa^ ■
fis regisJiUaJUJctptaefiyJiiferfiitionefriusMaurica^ttraa^ et
■Xd£u mmine Mariae i^feSatioae nmtata, tpddam Elifahetbat,
£aine. fiaec lieet B^gisjiierit Jitia^ attameny ^uia Maura «rat^
iaaeyiaU diei^efi matrinmimttr
. : ' $. xnrJ
foaequafeemprHnnmPecrir Arragonfaeregis» eiusden^
qnefraCFis Alfonili matrimonimnfde quo BERKARnc.NVS
eoMEsiv9:%^* R£xetAff<mfusJiore?ttisadbiicaeratisailoks^ ^>
femes,~morihus>^ et it^ioJhmUs, aciri Hbrdjftmprmioref, ex
/oeminfs^ <puis DabetpremnefaeximiefukBras, Jtngiilas ^i elege'
tum^.fQrrft<fi£imasaw^miSas^feifa^u£fieym\ateinclyras^ m- ,
^regiaexfiirfe (^iesdecetit Reees) ortas : mhihminus ta-
ineneasdemin.niammenium. pr^ c^Mdefiimin duxerum^ Qua
dt
* Liccr quaoi maxrme iiira flia (fcfeadeK conamnc AntDnnis.- Quo'
(acit ■.' eiftfnhttio' veri ac UgitinU iurit, qfw Sertnipmm Lufi^
niat l^x Anioniits ntiitttr.
'^ 'TZI.TM htiK_^ impari matriimnio fdrt. Le. I.-H. tj^
•;* X;*. IX. eltX.p. m.s99'
■■ - " ' ■ n^nzedbyGoO^glc ■
ja. Cap. U* Dtf 'mtnmmtinaefuaU
Je taafh Kex , ac etiam tpioi mntre et froceribus regm tm eimfid'
SisUfeuriiy tttOtias ite^ piAiiee ne^ am Jplendore erfua^tu
tomtaixit* Ex bis mptiisjit^hs qiaqite Jilios hahuenait, fria-
remHeXf m Siaimmdi Berengariiy (mtumntmen impojidt, qid
frotinus vna cum matre tmrtuus efi: Alfsnfus autem balmt alte-
rum, quemjimili Raimimdi Berengm-ii nmrnne danamt, Isfotri
f^ea m emstatu fuceejftt.
§. xrv.
Eduardus IV. Anglorum j«x, cum in animo haberet
Sabaudiae principem iibi matrimonio iungere, amore capcis
fiiit EHrabethac Woodeuiiie, Equitis de Woodemllei. qui
pofl;eafa3:usfuit comesdeRiuers, filiae, quam etiam dnxit
inmatrimonium, de quo larrey "^ fic fcribit: Edouard
$rimpbant de tousfes etmetms etoit heureux, Vatnour vint trou*
hlerjh gloire etfen repos, Entrant dans Jh vingt troifieme annie U
ptnfa afe marier, II ny amit rien fue raifonnable dans ce des~
fein; et il etoit ^autant plus louable en iui, 0ue fon penchant pour
iesjemmes faaoit jieja engagi.^ toutjeune qt^il etoit^ dans des ga-
iameries dangeurefes , et ^ui le menomn a la debauche et au Itberti-
nage. 11 veulutfefixer par vnmariage, eu fa giotie etjon coeur
putfent egalemetft trouoer Jeur compte. II m paria a fon CmfiHi
aui Impropofa trois Princelfes, egalewent Jigms de lut. -hapre*
smere etoit IfabeUe de Caftille, qui epoufa deptds Ferdinand dArra-
go», et quife rendit Ji celebre dans lajuite, lafeconde Margneiite
d^Bcojje^ et la troifieme^ Boime de Samye. La derniere Pemporta-
par ta confideratim de CaUiance qiCeUe procuroit a Edouard auee
Loms Xi. nouveliement paruenu a iaCouronne de france ^ qui auoit
epoufe Chariotte, Joewr- ain/e deBprme, On crut qt^il eioit a pro^^
pos de mettre leMovtarque Franpis dans ie patti de la Rofe blanche,
pour tempecher defamrifer ia Rofe rouge^ et d^accorder a Margue-
ritedAnpju iefecours queUe etoit allie lui demander, pour retabltr
Henri Vl.fon epouxfur ii irene. Le Duc de Wanotchfitt chargi
de cette negat/arwny et iipartit a^tot pottr fin^Ambapide , dont-
Pamour et la politique frejjoient egalement tefuaes.
• Tom.Lf.879- - ' "^ -
I .MrjdD.Goqt^lc
Jlfatttmsmreqi^iietehfmerwi; VAmS^pidmr ntu-
fo dtmsfa xmimjfim; m^ th^tmmu tk fm mmtn U tmrma ttmt
mttm^ei a U vdiige Mmm-qm ft mmm Mutcvmt foi^ Dmtti-
ftUem Aigfeteney Ja*t ietem ^fm Piempetemimt tmcimmt
fm mariage em Frmmce mmec vme yrm^e. Cefi vm det atriemfm
fcmes defk m, et tpu ^mBem dmms Eem m vm remebitimfmrfre-
tumte, qm emt fm perir U mmifim /tterctt et ntem CtBede tm^
eafire f JS EdmMrd gmt ete moimf bemremXf m lUmri mmms im/irtmmC
j^^ eUe mieritr iiem qif m em dumee ie detmik
EJmurdwpett/iit <j^m UVrimce^e de Sm^e^ qm' il MttemdmS
muec impatimce, larsque le hmzard Ui fit vair vm hmmti fm hfi^
prit f et qui lui fit omlierfa recbercbe dt U foeur d^mm grmd Primee^
et de U beUe fheur /tun grand Roi. Vn J9ur qifilprematt le £iur*
tifiment de U chtiffe de cote de Grafion, ii em emue dmUer remdre
vifite a U Dame au Hem, Ceitat cette Ucqmelime de Luxemiemgf
Wttve en premieres mSces de iUuflre Duc de Bethford^ qm desbono-
ramfa naijfance^ et ceUe defimpremier epottx^ s eteit indigaement
resmariie auec le Cbeualier de WoodeuiUet depius Comte de Riuers*
Vinegaliti de ce mariage Ui aiuii fait perdre U ramg, fne U fimg
dtmt eUe etoitfortie, et celm oMque CeUe / etoit premeremem af'
Hie Itd ettfentfait temr a U Cour. Ai^ eUe aimoit mieux pafier
U tems a U campagne, etfurfes tenes, q^ a U viUe et parmt U
Bttrsfoifie, VnefiOeforue defm fecond mariage Im temott cmtpa^
fftie , ou plutot eUe etoit venue cbercher ampres ^eUe vne confhUtioit
_a fes malbettrs^ et vne refource a fes pertes. Elifaheth WoodeaiUe,
c* etott U nom ae cette armabUfiUe, auoit eu part aux caUmitezpii'
iliques. le CbeuaSer lean Gray fou mari , auoitfidiu Uparti des
Tjmeafiresy et j* etmt trouvi a Ufeconde hateiUe de St. A/ban^ 0«
i/r emient remporti U vi3oire i mais ii etm demeuri parmt Ut
morts. Cette pretmere infortune d^unefhmme qtf il laiSoit veuvm
d'Ufi^^i'f'>^ age., fttt fuiuie d^uae autre. Le parti aes Lanca-
fires ne amfifuapas long temsfim auantagei et U Rofi hlanche
miant repris U de^ , fon Qieffit cmfis^uer Us hiens des partifani
4e U Rofe rouge tuez a U premtere hatatUe de St. Alham. Le Cheua-
Mer lean Gra^ etoit de ce nondtre, Ainfifa veuvefe v»fans bienf
tt fans mart , et vint chercber aupres S fa mere fim refup etfa
Strmditmjpr,Htrm,P.-iL' 'K ■ - fmf' .
xlc
74 ^* ^^^ ^ matrimtmdfnaeqttaB
■ftAfifimkt.' SUnecraiitfas.y troKoervtteC&tmim^. Jiafortme
■yaroenaEdmird^qmJmdomtlafienneguecJoncwitr. Dans/e
uieffein di fro^er de la vifite qu il rendoiia h Dudu-jfe deBettferJ
fa'7nere, et de menager vne ammSure fi famvahU peur rentrer
dane fe kiens eanfijqwr.y a quti eUe hmoit totttes fet esperances^
■aUe parut deitant iejeune Souverain auec tout fes charmes. ESe n*
■atoit pas vne de ce beatuez dont f iclat a quelque choje debioufffanti
'jnais twue fa perfbnhe ,etoit -pieme itagrtmens; feiyettx, fan, air-f
Jes mameres amiem vne muacite et des graces dont an etoit enchant^i
at.iiy amit dansfa conuerjation vn tour ^ espritfi aifsetfi galant^
att*ifeuf fala amir /e coeur bien dur, pour tien etre pas tauchL
Geiui dEdouard «* etoit paj de cette trempe, et Une fut que trop
■Jiiicepihie des impreffiont qti yjirent totttes les Sfferentes beaUtex
M ta Jeune veuve, Ses maiheurs, dont eilefe piaigniteuec vne dou-
eear refpeStueufe ^ puiis qui ri auoit rien de bas. dot^nerent encore
'dk reiiefj a fes attraits, et Pamoureux Edouard eprouva dans cette
accafion.qu^une heauti maibeureufe a quelque chofe de ptus touchant^
igu^une qui ne fefi pas. Attam ^tfeiie eut acheui de parier , elie
aaoit tfiutohtenuy et te tendre Edouard ne partit, au\ipres Pauoir
ajfurie de ta rehahiiitation du Cheuaiter Gray , et^ae ta rejlitution
de tousfes hiens. Sit ne /. expHqua pas afors de fa paffionj it /y
aiandmna pourtant fi fort des cette premere entrevue, qiiii ne pen-
fa piusqu'a lafatisfaire. tt crat qu^ii en feroit de cet amour, com-.
me de qttetques autresy qui ne tui aueient cout/que queiquesfvliici'
tationSf et quelques liberaKtez^ Celte quUtvenoit ae fmre a la hit-
. •■Igveteoe, etoit deja dun affez grand prix , pqur PAtgager a tare-
tonnoiffance a famoury-ii n'y auroit plus guere de chemin a faire^
itfe tiompa i et cette ariifiaeufe petfonne ie niena pius toin quUt »e
pertfoit. It ne fut pas teng temsjans tui rendre vne Jeconde w-
fite, 11 ne pauvwt ptus viure fans eUe; et on peu croire
qtiun Amant courorme t jeunet hienfait , accoututp^ a etre
"beureux^ 'aftji' impatient d^ailieurs en amour qu' d ia gtler.-
re ;' quan Prince en^n , qui n* auoit mis q^ un fottr a con-
querir vne Courotme., if eteit pas dhumeur a donner des annees a
la cenquete dun toeur. Mais il trouva dans ceiiu qu^lt attaqmit,
yne refifiance qtCii n*atto^ point encqre eprouv/e. Vn ceiebre Aiifeftr
"iAjt, (pte^idfine Atttanre ^etant aper^ue du.prmpt.effet. defes ihar^
mjy et MeJennr St Sti tm mit frspf/ ^imt mmieKS mt/m
ftuvoir iepmJrey eBe ini mtmufmt dG» ZtfMr, fmrTM^tr m i*««
gagriri cmr enfin Jid £t-eSey je fiti Ainr, Sre, far>r wefi^ f4ti
nee pemr. etre Retmei etje titefins trtp de conrsge, «A tr^aevertM^
feur me amtemur Je la qiulite de. Mmr^He. Ces fm^$ fmteM.
frowmees mm vu mela^ge de dnicemr et tQfiertiy qtn mcketterett
^e^amerleRu, Ebkien, Aladmme, Jtd repem£eil, ^tee fmm
qme Im Oiwrtmte ^Aa^letarey feur vomi p^eder, je vmt t^rm
mmecmoncoeitry et jevetixxmsefmfex. I^tnarimgefitiienimtemt,
c/u acefrix. O» nedk feint combien de jimrs fi fatterem ^ defms,
-le premer q^il vit eette dangerewfe ferfomte , jnsqu m cetudeclm^
ration qmjia fnitde dn mariage. ftefi au moHs certem qne te ter-
me rf enfttt pas hng , fuisque les Htfioriens noits efprenent , qii^
les epoufinSesfifirent le i. de Alaj 1444. fmr le pwm gne MyLrd
Warwitb venoirde comjmre ceiid de Jm Frmcefe de Sautye^ et qu*
le Coime de Dammartin eteit fret mfmrtir tk France, penr en vemr
dfmander larati^etiemaEdnimrd. Tane il efi vrai que fes cbofitk
quehifalfimmnufmtfmre-, s exectitem toujenrs auec fbis de fri^
chitatim que lei «atres. tcRoi eut honte neamntms tmfe miiimnc^
fidtsprt^ortiotmee^ et qui lui ev faifint manqner vneplus conmrmMm
afadigmti, ai^ bien^qt^ a fes interets. II craignoit d^aSiettrs d&
fi h-ouHHr par la auec Loms XI. qifii outragoit , en manquant d£
forote a fit heUe fiemr^ et a ce Monarque ai meme , dbn/ il aaat
demandi ie confimtemeitt. Pem • etre encore mpr^ienda -t-illetre^
'frocbes du Duc de Warmchfm. Ambafadear , et c* etoit aufft ; com-
me nms /' aOonsvoir, ce qui iui deuoit demter ie fius dinqmtude.
Cefut au mohfs du mecbmemement du Mylord Angioii qtfii em ie
plus ajouffrir i ce fier Ambaffadeur n^ajmt fu im pardomter de
taaoir joue da^ vne fi imfortante negotiation. Quei q^enput etre
le motiffon mariagefut vn myfflere pendant plus de quatre eu cinq
moiSf et ce nefttt qitefitr iafin de Septembre qttil le rendit fublia
On ifen eut la noiraelle a la Cour de France , que lors que ii
Comte de Dammartin auoit deja recu fes depechesy pour venir affu-,
rer Edouard quefa recherche auoit ^te agnrable a Louis-Xl et a ia
Princeffefa beliefoeur. ..On.futfurpris de ia l^gerete et de ia b'^ar-
rerie du Miiiarque Aagiois et on eu de la feine a ia croire: muit m
■ > , K »; ,-.'"«
Goot^lc
7< CtP' B- ' Dt nuinmm httjuS
tnntf Kmct U emfirmnmi, - Vn oatre ^ue lcuis Xl.tnem temi-
gnt Je f im&gMti^i nnut H eteitji apItMi^a a^ai£er la Mmjim de
Botttgegat-, )jtlii nt penjhii a autre cbtft, et iltfaaoit garde deje
broniiier antc vn Pritice cftttettt pu trauerjfer Jim dejjein fauori ^ et
Pttniqttt M de tmttefa poMeme, U fe cmtenta £mc de quel^uei
txcufes qu^en iujilt du rejte il fe ntit peu en peine qu'ijn lut ettt
mam^departle^ etiaiJfaEJeutirdfisrtenrepcs, et fans eumr rien
it traitidre dtfen rejjhaiment. Licet autem inaequale &erit
inatrimoniuin, nihilominas EduardusV. ex hoc matrimo-
iuo ipfi fuoceflit, de quo Larrey; ♦ // laifa defm mariaie
miec Bifabab Woodimtte , Edtmrd Prince de Gattes , qui bt)
ficceda.
J. XV.
ApodAnglos, ioannes de gavnt Dux Lanca-
ftriae, Eduardi Regis filius, concubina primum vius fiiit Ca>
tharina, Ottonis Scnwynfordii viri equeftris loci vidua , fo-
dalis cuiusdam, cui nomen erat Fapa Roet, fflia, etcum
^dem pcr aliquot annos_ ftupri confiietudinem Iiabuerat.
Hanc licet aliquando amouiflet, attamen biennio poft mor-
tem vxoris Conftantiae, Pctri cruddisRee. Caft. filiae natur^-
lis , folenni rim duxit in matrimonium , fiberasquc ex cadcm
progenuit de BcaufortdiSos.
§. XVI.
In regno Franconim theodebertvs Bilechildam
(qoamBrunchildisa mercatoribus emtam, eoquoderatfor-
fliaejEregia, illi dcdeYatconiugem) intcrcmit: puellam no-
mineTheudechildemfibi accipiens in vsorera. ** Chilperici
yero filiis qiueftio ftatus fupcr fuccelfionc mouebatur , de quo
AIHOlNVS. *i«
J.XV1L
• C /. f . pet. -
t« AiMoiif I Hifi. &Mtt. Ub. iu.i.'fi. apad bv CBum T. III
t-K-
*^ Lik.IK e.I. *Bad try tiBttxtf.f^.
1 ,nrfdb,Goot^k-
ipi
fpi
Vhwmi&tjhmm* ff
5. xvn.
De CHARiBfiRTi Francorum Regis tooquati matrf-
nxmiodicic gregorivs tvronensis: * ForroQ>ari--
hmut "Rfx Ingobergam acctpit vxorfnty ds quafiiam hahmty qua»
fofiea m Catmamy virum accipiens, efideduSa: Hahe^t amc tem*
pms Ingoherga in fermtium fuim duas pueUas , pauberis cmusdam
Jl(iaSy fuarumpnma vocahatur M^rcauefat reiigiejam vefiem ''ha~
hens: aUaveroMerofiedis} iu quarum amore Rex valde detmebatur,
Brant enimvt diximus artificis hnarii filiae. Aemutd ex boc In^oher-
ga^ qmda Rege £Ugererttur y patrem earum ficreiiut operan fecitj
futarumyVt dumhaec Rex cemeret, odio fifuts eius haheret^ quo
operante vocauit regem,-^ lUe autemfperansaiiquidnoittvidere, ad-
fpicit buttc eminus ianas regias componentem : tptod vident comm»-
tus in ira, reliqmt Ingohergam et Merofiedem accepit. Hahuit et
■ aiiam pueUam opihonis y id efl pafioris omum , filiam , mmiruTheu^
dechiidemf dequaetfertmrfiiimnbahmjfei qui v$ proce^t ex aluOy
frotimis deiatut efi adfipuicrum.
f xvra.
In .W(:0fun7 regno gvstavvsI. 3.1536. fecondasnn-
ptias ^lebrauic cum illufh*! virgine Mu?aredia , Erid Abrsh
hami in laholm Equicis aurati ec Wcftn^othiae guber*
nacoris, rcgni Senacoris filia. ** Haec primo filii lohknnis,
poftea regis Sueciae parcu, exeunce anno d. 21. Decembri»
S. Thomae die 1538. feKx erat. *^^ Hic Finnlandiae duca-
tumfuit adeptus, atque depoHto Erico XIV. firatre , hStx»
Rex Sueconmi. *#**
§. xnc
In eodem Suecorum R^o liocidimnm eft exemplum
Eriei XIV. Hic dum varicmim principum nuptias miftra
E 3 . ambi.
*Ztt.ntr.e.XXp-I.p.jig.ti.enE»9,
** Verba Amt LoccKHii i;»^. /7.f. ^9«.
%• a I. p. ipf,
V C.l.f.jit, . r- i
nan..db,G00g[c
71 : Cap. II. Dt mnrmma MUfmU .
ambiuiflet , tmdem concubinara ftiani Catharinam 'peffimo
«mfilio doxit yiotmt: Erat enim JBtet conaibinasj quas
riureshabuit, Catharina, quam itadeperiit, vtnontantum-
in coniugem eam adfciucrit, led etiam folenni ritu tanquam,
reginam coronari cnrauerit. Faaum id eft d. 31. Iulii,anno
. 1568. poftquamiam antea filium ex Catharina iiiiceperat,
Guftauum, cui hac ratione legitimato ad fucceinoncm viam
pandcrc voluit. Rex vecors, qu! fi irtens non fiiiflct laeira,'
potius profpicere debuiflet, potuiflctque fecile, inde ruinant
caTumque ipfiim fibi adpararc ccrtiflimum. Erat enim Ca-
tharina humiUimo loco nata, filia quippeliaoris, vtquidam
vtdiBit, vel vt alii, rufl:ici cuiusdam Mcdelpaccnfis, podea
fefti decurionis inter praefidiarios miJites. Ferunteampuel-
lam in foro obiitario Holmiac nuces venum expofuifle , vnde.
dum forte vifa placuit, Ericus eam in fororis Eli&bcthae gy-.
naeceum traducl ct ibi tamdiu aflemari iuiferit, donec amo-
ribus ibis per aetatem redderetur idonea. Fecerat autem hoc
Ericusvel fpekgitimandiipfam ct filiumante nuptias exes
naium , ct-iucceflbrem fiium faciendi, vel ex ddperatione
nuptiarum Elifabethae Anglorum Reginae, Scotae, Land-
grafii Hafliae filiac , et Lotharingae quas fiiiftra ambiuerat;
vcl vtfratribus fuis acgrc faceret. Quo tamen fuo nomini
maiorem ipfc maculam adfpergebat, populique contemcum
fibi creabat ; quod cum imparem fociam regio lateri appli-
carCt, quaercgiae dignitatis nomen vilitatc gcneris obicura- .
bat; vt^annuli decus etfplendqrem , vicrum pro adamante ei
inlertum, minuerit. Sed-et exiftsmationi.publicaeregnique
i!am indigna coniugii fijrtunanOn parum'detraKebatj'quod
tex fuae patriaeque dignitatis ycl oblitus vel negligens, a4
iftas fe fordes abiiceret. Sponfam in aede facra publicc fibi
iungi, etpoftridie folenmritutanquamreginamcaronaricu-
: rat. * Verum non ipfe folum hanc ob caufam regno deitcie-
■ .ImW
• Vid. Lof CBH. Jiijl. Sutem. Ijh, yil.f-j7f.ft».. - ^ ,,
: '. ■ .C.oc^lc
tmir, fed ectam Jijberi ex hoc itntrrtnoiuo prognaci ab oasBi
{ii<:ceffione plane exchidebatttar, de quo 10. loccenivs:
* Fraecipm autem ordines regra am lohame rege et Carolo Ma-
gno Principey Regmque Senatu, per Petrum Brabe, Ericof ^Ked
tusiwaadum J^aeftituni fiAditiSy et regmjeges perfde tiiolafeT^ at-<
aue propter tot crudetitatis exercitae exempla aliasque cmfits Ju*
' perius emmeratas et peculiari fcriptp pubfice edita cati^eBenfas,
~ Of^ue^Uberis eiusy ob vileac inhonorum ^natemumgems regmSuejitci , ,
in^eriumrenunciarunt , etjigillis litterisque quwusfuam fidem an-
tea Erico (^ligaruat discerptis^ etinigtam come3isj perpetia car~
tere Ericum cmhmianmt. Ucet Ericmtpoftea huiusfaBipoeni^
terit qttam maxime , ^a«/ Maieflatis et regni decoris oblitus im-
memonjuefui eruperit in coecum vo/uptatis adfe3um, concubhiam
fmiHae iOufiris Julgore non con/picuam , Katharinam nomine, .
VKorem ilUcemer ducendo , con/ortem^ue cubilis agmjcendo. Qui
ramea tanqumt tam illafiris , tam honoratur , tam^ potenj Rex
^ner^^manm i^oianarutn deU^um haberer,
.§. XX. :
SereniffiniusDanomml?ex FRiDERicvsIV. primum
^damabac Annam Sophiam, Conradi de Reuendau, Magni
TJanrae CanccHani filiam , (jnam primum 1712. Slcswigiae
^ucrffartl declarauerae, poft prioris comHgis iudoiiicae Me-
gapolitanae' yero "morTem , -d. 15. Martii 1721. infecutam, illam
3. 30. Aprilts '1721, in arce l^fiderichsberg, in praefcntia re-
giaeiamiliaeatque Maguacum impofita corona Regiflam de-
darauit, his.verbis : Madame : Je vms declflre par eette A3ion
Meine de Bmnetivtrc ,tf -de Nerwefftte **
. , " §. XXI. . :
-In Not^gtae -T^tm adlegatur exempkmi haraldt,
X^ andllan fuain duxerit vxorem , ex qus prognacus Haqui-.
.^ V ■ ^ '■■'■• •■ ■■■ ■ '^"®»
1',, r^du.C00t^lC
$g Caf, IL Dt autraimi» kuuqdaR
imsi qui ipft fucceflit. Veram, ifta ex priniamm' poduf
erat nobilitate, de quo thormoovs thorfaevs: * ■
Cum effet Hwraldut pr^efiptiugenarius ^ nokilem.^uanJam vir£i-
nem , vemtfiate eximia, Jooram in infula Hordiae M^fiure natam^
indequeper contemtum ab ittuidis pofiesMoflrarfittng^ perticam Mo-
fittrenfemtdi&em^ in familiam recepit y quam licet interandlias Re-
^as rtputabaty more tamen id potius^ iam a Mortarcfnae tempore
recepio, fiehat, quo nobiles etiam muUi tep obnoxu erantt quan .■
generis ratiom, nam eognatione att'mgebat£tiUemHordakariam, vt-
rum primarium.
$. XXIL
In Vngaria, Aridreac D. fflius stephanvs, Venetias
ttonfugit. Vtii aliquandsper diuerfatus, patiicii cuiusdani
viri ex Maurocencmxm 'famiiia nad , et nimhim diti(Gnii fr-
liam , amicormn confifio ada^his, vxorem duxit, cut 'nio-
mafina nbmen ^rat , Ibcerique patrimoninm ampHlIimum iu- •
redotis aecepit. Ex hac hlium genuit, qucm exaui nomi-
he Andream vocari iuflit , in Veneta natus ** et educatus
vriw, hinc cognomen accc^
§. xxm.
Apud Bohems^. vdalricvs xxt. rufticam puellam
Bozeam fibi macrimonio cc^ulauit, iilius ctiam ex noc ma-
• trimofljo natus, BrebisIaUs, ipii fucceHu:, de ^o dvbra-
R I V 8 : *** ne is absqttt vxore plane folitarius aeeret , initicflatim
pritKipattis, animttm ad matrtmamim appulit., fed ajiquamdiu in-
certttm ^ vndensm ctmiugem fibi peteret ^ qu^tmqmdem extema A.
Germania , in qua magnam aetatis partem comriuit , n^io quart
nonjatis piacebantGynaeceaj et dominuliataiij extabat ^ponfi ^ cum
quapro dignuatefponfajia contrahi pffe vtderemur. utefutfartet '
vt a venatu reuertens , incidefet in pueJlam rufiici cmusdam homt'
mtfiiiam^ HmeBiarMm tunc fordes ad fontem eluent£m i huiusfpem
pelleSut^ adequitur pr^ius iUaT^que intttens aUoqtatur fattttltariut,
» Rer. Ntrvag. P. 11. tih. I, tap.ff. fy ■ '
•• BOH*ijiiT» XtK. tt. iii.' IX. iueiatte p. m. 2tf, . ■ "
V Xf^. ril, iutunttp, » f/. ASVf. iilTlTf «^k XfBif - ■ '
■ ■ Goot^lc
PSrmim iSi^Mm» ^ U
geiMX um adet CMpitnr igm, vt nee £^tittiem tm, )pumfii
foMU ate m ctmfiHum^vitvrx dmend^ iMmcauerm^ reJPtfietidam^
»ec quenquam ffwfiu bimtmem _fiki amiienihim^ptitaiifrit^ fi^aiiter
fuamper nuptias bmusue ptteilae igaem baufiumexflingtmmumjua*
deret. locafus inter tSJaaJoreSf Je vna no3e effedwrtmi vt quae htrf
virgo ruflica fuerit , eadem cras fieret principis mulier^ ^uoniam
prmciph vxor eadem^gattderet cum marito dignitatn. Extra aulam
tamenjjmpar hoc cnnhtginm fu^iiiatiqne haud carebat, fraefertm
m coetu nojhonm TMii/iam, procaciter ignobilitatem Btaincit \id^
' men fponfae erat") tncejfentium. Sed itetti a ntiptiis temporey Bea^
trix tantum generofae indolis fpecimen t tummontm elfgantia et mom
defiia^ tumverbarum comitdte et ciuiUtate, turp vita deniqui caflet
etpudica ofiendit, vt non in minoremfui admir^knem^ quam pritts
inttieSam matrmas etiam mhilijjmat comierteret. Ea primo fiatiih
matrimonii anao fi&dtum peperit , quem Heiichardue Pragenfis Pen-
tifex, quiin /octtm Theodaii cooptatus efl^ aquis luflraiMy tinxit*
'fue thrismate^ ac nomine BratisIai.tinSitm nermnamt. ipjo parente
dtceffime filii ade» exhilarato^ ut £em iufiricam pubiico commuo^
choraeis-i hafiarttm cencurju donatiuo coacelebrauerit. De V d a L-
Ricoidem dicic abneas sylvivs:* Inter caetera et iUud ^ .
nerratur , redeuntem ex venatione pueUam vidifie m viOa quadam
iuxta puteumvefiimenta iauantem, ntmine Bvzenam, ^ued Beatri'
eem interpretatur , elegami forma et moribus fupra quam par efl
agrefli vemifiis .* captum fpecie et alioquio modeflo , quamuis amici-
aduerfarentur^ coniugem accepije. De eodem connubioinaequalt -
dick ANTONiys BONFiNivs:** Quum e venatione rediree,
pueliam vidit vefiimema laaantem, rafiicali genere natam, liheraU
faae-, forma eieganti -et venuflate ninua, cui Bocenae nomen erat,
Primo obtuitu in eam exarfit, accedekat fuatA^nmm virgims .ela^
^tm , ingeniique mores, quHus it tniferrtme captus efi, HancmoM
muitis famhariitis vxorem accepit , ex qua Byzeiitiaui nattu eft,
$. XXIV.
Incer Itdos Frmdscus Maria, Magnus Dux Florentiae ^
fupeiiHte priore vxorc J^mntut, Ferdinandi 1. fiUa, in Bhncae
• BeliemU c XVm. \ ^. ,
*• Hifi. Hung.Dec. IT, U% U. f. i^,
Stfmiiltirispr.Hereic, P.If» L . .. . , • ,
nan7,dbvCtX:)glC
OaidSaCy. Bntholomaei Senacoris Veo^ci fijiae, amoru traft
efrafusvh?cyeraiub]ata, inoemim reliODit, Riq>iusue fece*
rit, c^ eam poftea in nwEttiinoniOTri duccrct, an cum a»^
tcafupcriHtc loanria, eiusdcm cdntubemio fe permatrimo^
nium ponueret. Erac haec Blanca Capella patritio apud Ve-
netos iaiiguine oita, cumque a Francifco in com'ugcm ad-
i(citaiuinec^ a Senatu Veneto adopt^, ec maritum, nono abr
iwic annp r^ntino obicu (ublacum , quinque po(t horis (lue
ex iato, l|ue cx moerore praedpicaca morte iecuca eft. *
§, XXV. - .
De Philif^ Maria Vice Comitc Mcdiolanenli, ct buius
inatrimoniocumSeacrice ficnarrac iosefhvs ripamon-
Tivs ;♦* iam adoieiurat loannet aetatis rtkore fimd^ et apud Vtce'
(omiem exiliimatitn* t quatn pofi matris mortem auxit fat^uiari
veritOy per Beatrids materteraejhae nuptias. VxoreaFaciimCame
fuerat , ficuti dtSam efi,et ev merttto magvorttm opum heres femnay
l^tcecomitum demum infira firtUBam fuam pene defpeSabat. Q/m^
y»? amaiiante foamey PJjiHppo Mariat ttmupfiffet , Prindpanm de
^uo tunc amki^ebatur, haud-duhiefirmauit in maritimt fauore fuo et
fecumarum vi. Tantdm momenii in nuftiis iliis fait , arti/exftu
.tnatrimomiloannes, imperio fic firmato potiebatur aula.. Nefhur
. autem qiad caufae fuerit , cur leannes ipfe caeiibem agere vitam to-
^uritf tadia Penatihus indu&a vxwe^ qmd txfiet.. libero fortajfe
tboro aele&abaiur, de£tut abeunte aetate Hiteraru^fiudAs-, et adui*-
ta tam Sanabae jratris preie^ piuribus itififlhe murnmentts domam
videhar. Et principis amicorumque bortatu, confiHa. nuptiarum.hner-
dama^tami nommlia, eOgenttque vei ^ifferenti, aetas (d/reffirat
«r, qtiae confidtare idem probiberet. Hanc tamen vxorem d. t. Au~
guftt 1417. fuh aduiterii praetextu^ cum homine Miifiea capite ftdt.
fleSi- *** Vberius de boc niatrimomo egit pavlvs (ovivs
*^* diSm ^ ierihit : deerat pecunia exercendae virtutis Meruus,
fed
• iMHOj» Gentdt. EamiL ItdtUe p, i^,
•* Hifi. lOedioUn. (ib. IX. p. SS^
\» Sks.OK.TKvcHifi.deiidUMrrefJio.tkccuji PHi(iFr.V£k«AU7S
f-3^f- . ■ *. V
•^* Vitd Fkili^ Msrise &h. XII. vitar. vMtf^ ■iHufir.Jiik initim/if, igi* •
Vironim iBt^hium, if%
/ei es ftditam prouenta a ^eatrice Ten^ , vrorf Tacinii , eehrlttr
ijfipetratw, pnfofitis ntm noao prmcipe nuptfis, quat i^fe Fanrtigr
in extrenm vitae aSu Jiu^ffe ferebatxr. Nfc eas ainatt PhiUppur
'tanquam aetatejvrtanaqtte hnpares. Itaqne ieais meHer kntempe^
fiiaae Htidsius et maiorir imperu atuda , vix 4fterfis fachryfnis inaa^
fiicati cemagii tbmtm faiit^ quatertpie ceniena nl/l/ia anretaam nane-
mam dotis nomine Snimerat. Sed pergit ille : * Vermm Pifiiip>-
pus ingrah fbemque ammt infamiafe ttirpiter fBedaffevifus «?, cu»
'Beatrtcem vxorem adtUterii cum OfwnteOo Citharoedo admiffi reaoTf
nec in tormetttis qmcquam contra putScitiae decus conjltemem j fecttrt
fercuffit^ imparis vt fervntcomuffi pertaefas y cuiuttamaMtundutiit
vpibus ad imperium penterafet.
§. XXVlv
De Rffy«flftfo, GeldriacComiPe, qoiSeCTfc-XIV.vfitf^
fcribit froissardVs,** quod B£RTHOL»faMechIinia
incrcateris praediuidsftliani, vc fe adebitisliberaret, duxe;
lit in m^moniQiri his verbis : &qjra memmmu diKts GtU
driaei ^ heUum in GaBtas demtndatttt ^ id(piejaperheet tiatttoh
hon contwneUofi , praeter communem et vfitatum indicendi belii mih
reiii. Pprro vt clarius dccipianzur vnaria , ret ita hahet : GeU
driaecomes 'R^mddus^ proSigalitate et luxu mtiltum iahefedt S-
iionem (itam- Cumque locum et digmtatis ^adum , in his on-
m^iit aegre ttmi pojfet ^ adito Cdonieffi fraefuk ^ cognato^
r^tn fids CDiifilitan nptahat, jUe fofl Hberiorein tdmarsatimm^
\fatis immt vides et ipfe imeWgity nan effe prindpem vQum^ ^
fitiamfiiam vxorem tihidare velit , non fiban exhaufto et it^y
fed vebementer etiam obacrato. Caeterum is quem Bertholdtan a
MecbUnia vocanr, niercaror pfaedii^s ^ fiUam hahet vnicaihy a ma-
gnis eticmt p-incipibus expetiram proprer anipljjimam dorem. Noh
alia via melius tihi confuli poffit , quamfi praedam iftam inuoles.
MJttendus ioitureftadiiJumtegatus, inbancfentemiamyfipecunia
L 3 fw
* p. igS: . ^ -
' •• Ub. iri. p.i4>' Injiff coUEVisi Sfript. rtrmn Brittjmtricar.
' fJJi- ,
.^lc
^ Cap.n, tk mtrUmm .hueqtuR
Jia reHmere veSt arcet et.9ppida a^e&mbtis ep^gnorata y etfimnl
Mebittimt qm iu illi abiigatus es , remttercy duSurum te fliam ip^
fitu vxttem. . l^hcuit confiHum. et auffus^ qui rem exponeret. . JUe
fofiquam orationem accepit, henefifcum agi refpondit.. et eum fanu"
6a fua omni yfiqmdem fiiia fiia rtfmtetur tali. marito non inaigna^
mderefe raiiones cur Geldrtu idfaciat, nimiram vt a creditoribtts
OMeiStttSf libere fua pt^deat. Se quidem a propofitis cmditionibtu
tuDtl abborrere^ quin potius connuhtum hoc ratum hahere: fedita vt
fiqmdem tlle praemmatur nan reliSa f<Aole ^ pofej^o rerum «mtfium
etd filiam transferatur , et penes eam fit qttoad viueret. Si vero
tmtingat , ipfam praemori fusceptis e comuge tiberis , vt dtim ifii ip
patemam baereditatem omnem admtttantury nec ilhnm fortmae
' obfit, etiamfi aiiam pofi iUe ducat iUi^origenere natam et prolem
axtitet. Ifia cum non difplieerent JSertholdi yfi/ia Maria nupfit : et
fuartopofini^fif amtOyCum marittim IfabeUa filiit atixifet , evitus
mgramt. \o. isaacivs vero pontanvs iUam vocatSo-
phiam, atqiie Florentium vocat virum iUuftrem, dum de
nbc matrimonio (ic * fcribit : Reinaldut iam patre deftmBai^
Ceiriae Zutpbaniaeque comes , ma^ erat apudomnes propterfitem
fiberaHtatemgratia, inpala^is ac ludis equeflrihus fefi exercent
muB pcpercit pectmiae, nec caftris nec tehniis juis» vt om-
niumfilum erga fe fauorem coBgeret. Annorum quidem diurum
redittfs fimid vno ahfumfit anno. Imperdioremenim non comitem egit.
Confiauit rgitur bretii grande aes alienum , ac plura cafiro teloniaqua
ht manihus erant creditonmi et quid dicam ad extremam peruenif-
fit paupertatem, ni auunctdtts eitiSf venerandus arcbiepifiofms. dmi^
ms Guilielmut de Gemiip ad ducendam Bartholdi dormni Mecbli-
menfisfitiam vxorem induxifet i qut tum erat pecumofijfimus. Fuit
enim mercator infignis ( id tamenfalua honore dixerim) et Damafii
et Alexandriae ac aUis plurihus m locis , adeo vt tancUm maximam
smgefierit pecuniam f et ex eafihi mhile pararit nomen^
§. XXVtt
Nec apud Gennan08 matrimoniorum inaequalium de-
fiintexempla, quae tameH fatis probant, huiu^odi matri-
monia
'[ •IEfief.Gil^ieae/ii,rilmeimte4
nan/sdb;G00gIC
Vktnm iBa/hitmu tf
tnoiua OcranRis finRc iaiii& Sic Marimnfani l inapq-aL
naptiac cum Uaoca Mm, MedHrfaai di]df&, cx rcccndOTi
iH^prpgiiata,vdde dii{rikxbaittGcnnBuae ordinUnSjproctt
docet GEKHAKDVS AKoo: * flM pnk^amir iBae (nu-
pdx)flm'sMe Gerrmaaae Frimc^hufy ^uod ^fw^tianm ac Vkt-
tmifvmfaaulia^ Jb^ftriMoe veteri et tet mmormm imagimhiif af-
8tx fr^Mee_ ia^ar efit , videretnr^ Caefar dou magis quam
ge^ere amnSas eam affimtatem imre. Plemus boc expomt fhi*
Lippvs dc COMIHES (cribens:** Le mariage ajhrt despleu
aax frinces de rEa^rey et a pbifiears amis du Rof des RomaiHSy
pmtr fCefire de maifgn Ji wAle eanmie ii teurJhaUit ^^il kur
i^anermt. Car thi cofie des Vicomtes dtaa J^apeBent ceux fia
regnem a Milan^ y apem de mAie£e, et meim da cofie des Sfbrces^
dom efimfils le DucFrancisqae de Mjlati : car il etoitjilf dtm cor-
domder d^une pettte viBey mipelJee G^ignoles.' mats H Jvt homme
tres foiriptuesx ei encorepius le fi : uquelfejit Due de MHdn,
mojfemumt lajaveur dejkjeiimiebafiarde du Duc PbiRppe Marie*
Idem C0MINAEV5 ^oJoco*^.* didt : Maximjtiamis autem
in matrimomimi duxitfHam Galeacii'^ Medhlam Duds, tnter-
$eJore Ludouico ^ottia , patruo : fed eam rem grauiter tuieruat
Gerwumae prineipes^ prapter ipjms femnae ^curitatem getieris.
Parum emm efijplendori^ Tnfamifia Viacomitum, ae mubomi'
. ims in ^artiir:^ quatwn nomen HJtifirr primum effetit Francifcusy
fatre natas homine plebeio , Jed ingemo praeditus liieraii , qui
•pxore ^iSa filia notba PbiHppi Mariae^ acfamiba Viceconattany
Medioleni tbicis Baeresfuit, atquejuccejorjiiijoceriy et Tnfiibriam
pojfedity magims profeSo vir, et,virtute cuilibetfuaf aetatisprin*
<ipi comaran^. Haee autem eo pertinent^ vt demonftrem,
quod mpra diKi , quam inau^icato illae ad nouas lu^ias
L 3 tran-
•^ j^di. AKArint. Hk, XL innaiti. jnf&9t%, Aiegtt ier £irai tih*
Vl.e.I.
•• Mtmoires Sh VW p. 4^f.
,,Goot^[c
S^ , / Op. //. De matfhmmio Jtue^ali
tranfierint. Hinc etiam petrvs bailivs* inud pTanc
liabec pro matrinionio inaequali , ita fmbens ; 0» fi cmfofa
du cate de TEr^>erew. Cejttt a la verite memesaSiame^ car
Maximilianfe maria auec Blancbe Marie Sforte , dotit le fanp
rietoit ■point encore^ eptire de la Juiliure d^oripine, v» ^elk etm
fetitefih d'vn Batard et d^mebatarde^ mats eUe t^orta hemcoM
£argent\ dsntjm ^wcfefit vn tres_grmdj)tai/ir.
§. xxvni. , -
Ferdtnanaus Auftriacus UneaeTyrolenfis, matiinionium
contraxerat cura Phflippina Welferia , cx patricia Auguffcmo-
mra gente , liberos ex eadem fufhilerat Andream et Caro*
^Jum, qui tamen a dignitate patema atque fucceffione per
adgiiiatQs confencientibus ordinibus Prouincialibiis exciude-
baitur, dequo thvanvs:** pauto ante Ferdinandus Cae^
faris ipjiusque JHrneJii patruas fere Jexagenarius vitam cum morte
commmauit Oeniponte^ beliicae laudis famanyJbeUo Pamtonico olim
adeptus , qtd ex PhHrppina (Francifci Weiffri Baronis a Zinnenberg
filia) Velfera absque patris rmfenfu in vxorem duSa , Caroium
Burgouii Marchumem et AndreamEpifcopum 'Cmfimtienfem, poflea
m coliegium Cardinaiittm cooptatum, JiMu/it, ah Jmperin ct Prouin^
ciarumfuarum ordinibtts fuc^ffione ipfius indignos 'habiios y quipp»
vbi clandtfiina matrimoTtia pro contubemiif baientur , nuOaque «»-
iugiorum licet in ecclefia cetebratoriim religio reputatur^ ^bus pie^
■tatis pa/emae aut eorum , qui parentis iocofunt,au3oritasnm_ac~
cefmt, quod decretum fe fuperftite faaam tam aegre tulit, vt Phi^
Ifppinaforte mortuayAnnamCetbaristam, VincentiiMantuae ducisfv
Torem^ ac Helknorae fororb fiiiam in domum indtixerit. Verum ex '
ea tantum duas fiiias fuscepit , nec proinde cmrhuerfiam Caeferi
fratribusque eius y qui tam haereditatem i^us d^matione interfk
creueraru^eafacerepott^^ MiCH. EiCeAR,TVS V verorem
ita
* RffpmfeMUxqutfiions ^unfroutmi/ATom. TIT.p.Hi».
— Lik CXJf.p.sS7- Addc BKAMDis im lyrotifiben £Aren.&-4Mtzk
p. iop. ' ,
%* Vid.de LvQBVifi, dtdiffiit,vxorithtttnfi,p.tiTS* ..
Vkontm ilbtfirim* %i
iM efiert: fie erihus fnamiarum FenHnaTuR^anhitkch Attfiria»^
noiture Hberos tx Fhmppina Welfera^ eleganti ingenio et fomia i
wrgite patritia Augufiae VindelicorUm famiHa natos patri fuctede-^
re. Nan, vt opinatttr Thtianusy quod clam patre Ferdinandas il^
iam fiifedaffet , qturm quod impar rffet matrimoniam^ et Hheri ex eo
Jitfcepti tamae fttaeffimts capaces non viderejttnr. Ttaque vix mul-
tit prtdhus ah ordimbtts impetrarff potuit y vt ejfigtatm ixfieUum
(BuTgau et NeUenhurg) ex tam opulento patrimonio detraberetur,
Qa^ Carolum grandiorsm natu cttm marcbionit tituh donatut* An^
dreas alier , vt in coUegium cardinaUum eoaptaretur a Gregorio XI II.
facile ohtinuit. Qmd fipro cotuugiQ legitimo pontifex non habuifiet ,
faBum idfane nonfui£et. Cum cardinalitiits honor non nifiex/egi-
t/rtio matrimoakprocreatis attribid fokat. Noftra a^etate Gu-^
ftams Samuel r^^atlxxos Dux^ Biponci fedem habens , j1 20.
Maii 1723. duxit Ludouicam Dorotheam Hofmanniam, cui
macrimonio A<%nati SeFem^flimi plurimum fe oppofuerunc,
iicet illud ha^nus fueric {(erile, _
§. xxvnir.
ffCTinnffifl^mMifniaeMarchiOjduxerat in matrimo-
hiam Elilabethffln MalcicianL Rudolphus Habsburgicos ve-
lu in caAris ad Znoymam liberos ex noc matrinronio nacos
flb omni ferunis.feu miriifterialis conditionis refpe^ eximic
Sic cnim verbadipleimatB habent : * ElszaBetb legitimm tho-
rifiii cor^tem-, frideriatm natum legitimmn vtriuffue et vjiiuerfii
fiberosffiquosaheisdem.parenti6us procreari conttgerit, in fulUT
rum ah omm fert»lis fiu minifterialis condttianis reJpeSu de plerutur
Sne. Regiae potefiatis eximmus, etkpfos ingenuitatis ac iiberi partus
hoTwre et tittdo perpeiuo infignimus , volentes eos ficfemper in antea
in Ingenuorum et fjobilittfrj Jbrte et mtmero recenferi, ac fi deven^
frelibeionatiefent. Itaqmd adfmeffionem bonoront feudaRuni^
e$
* Eiwt «ploma ^pad ahtosivm wKCKrvM" CBrm. Drefdinfi
^ ■• /.iV- SCHLE6EL e(Bd vtteri. $• ^^^f^- LVSiGPdrt. $p*c.
tont. //. ». f.f. ijS. •M.^a.^ta Hcnr. iUttfirts i» *oMu dipL
Go^t^lc
41 Cap. /r. 0* «atrimmf haeqnaU
m aUormn qaoruadihet fmlfmm ficuti meenm tt wlntef aimtttmt'
tm> Et vmuerjaliter omnihtt iariius^ ubertatibm y £gnitatihtts^
konorihas^ conditioniBus^ qu^ns ingenui a facris fimt Ugibtu ». et
approhatif conjiutudimlms i*ifigjiitip in perpetuam ex donatione rs-
gia gaudeam pleno iure. Ex praemiffis naque prefato Friderico ac
ceteris hberis Mardjionisfa-eJiffij fi quas ipjjpn in antea eie preds^a
^zabetb procraare contigent fauoraaiiiter sndulgemut^ cimce^mu
tt donamusj vtioms Marciioms ipfiust poffejfmibus ^ terrie^ dtgni-
tatihus , et ceteris iurdme quihuscmnfue^ ^uo poffint et debeam iura
jwcedere, acji departu et vemre Ubero nati ejfha. Non crf>"
{hnte tamen hac adprobactone Caefarea, filiis eK hoc matri-
xnonio natis, ^um Seni(»res ex aequaU matrimomo nati, ex
difpofitione patema integras prouiadas obtinerent, {aUim
ceitae praefcourac iuerunt adfignatae, de quo georgiv^
FABRrcirs. *" iSjcfo' pater retimdt Mijhiam^ Aibertodedse
Ihurinmam^ Dtderico OJlerJandiam , filiis EJifahethae certat
fratfeauras, Friderico Dresdenfem affignatdt ^ quid Hermamtus
praprium hdu^jt, adhuc Jejere nm manim.
^ XXX.
Dum autem Kudolphus diftae Eliiabediae fifios ab tmifti
(emilis feu minifterialis conditioae exemit; facile patet ma*
trem Eiifabetham etusdemfinfle conditioms/ Dum autem
minifteriales duplicis generis ifuerint, maioris ordims acque
inferioris, proot demonftrauit Jlhiftris Dn. lo. «gorgivs
ESTOR** incommentariiideminifieriaiihuSyfKshipatGt] hic
minifterialem intelligi inferioris conditionis pfdKtae, illtmmij
qui (^)eras fuas akeri pro mercede addixerunt , ideoquc ia
numero adfcriptitiorum glebae habebaocur. Plane vero
minifteriales non fmife noDilec , patet ex diplomate Rudol-
phi, Adelheidae, VlricideHanauconiugiconceflb, uiquo:*
to ^/od a patre tnimjteridi geaiui ejfi diceharis, tt te mtam ort*-
gims,
• Origg. SdXMikdnm ■Ub, VI. f^jjt.
** Jn prrUgoM. f, IX.
ffms, fi quaextitit , : adfminmi et ie ^oi^enlu prAa.ipm isifim-
rmty te puerosque tuos ^ ji -(pos habes velia pofia-um^te.b^Aere
«mtigerit, redaimus et donamur nebiks et ingemos de vtrofieptf^ '
rentCj m omtd fermtute tninifterialium liberamus. ^
§- XXXI. :. -■: n
ElxiiMfcfa6him, vt^i£hisFriderieasfe nonMifneafi^ ,
tt Orientaleih Marchionem, fed (dltirn Uluflris prindpis Do-
mini Henrici, quondam MifhenCis ec Orientalis Marchionis
bonae memoriae, fiiium , et Dpminum ciuieads et terrimni
Dresden * fe vocaret. In aliodicit: ** quod diSo patre n»-^
flro viam vniuerjae carms ingrejp>., eidem in Dresden ciuitatej
indicio, hanis liberis etinfoedatis ad eandem ciuittaem ex antiqia
pertinentibusj cum caflfo Radeberc et merica intermedia, ami
foreftay qua£ didtur Fridewaide^fucceftimus, et a venerabiU pa-
tre noftrOy Ddinino IVitheffone Epijcopo et ecclejia Mi/herifi iure re- '
dpimusfeodali, Omagiumjibi debietmfacientes. Idema^ofcit : *^
■FHderico filio iUuflris principis noftri Tbeodorici Marcbionfs Ha
Landsbers in Marchia et dominio Mtjhenfi Jiaxedenti\ vbi et-
iam diflum Tlieodoricum Dluftrcm Prindpim fmm vocac
Idem Fridericus a Wiehegonc, Mifnenfi epnbopo, de domi-
illoDresdenfifiiitinueftitus: *;#,** vblinfiginoiitterarumRe-
verialium fakim dicitur: filius Henrici Marcbioms Mijhet^.\
Ipfius mater Elifabeth ntmquam Mifiilae Marchiom'fla voca-
tur , laicim in diplomate de a. ia83- titulum gerit , EU/ahetB
reliBa Domini Henrici, quottdam Ilkflrif Mijh^is et Orient^ .
Marcbionisf Albercum degenerem vero et Henrici nepotes
Yocaijt
• Apud HotHiTU rUnrit» IBuftr.
** Apud ANT. w-ECKEK. h$ft. l>retJ.p.tjy.
%* Apud KOKMiTM inviuHsnriciMiftr.f.tft*
V J^- P' '9!' . -• '
t Apud VECKITM./ 1//, , ^
ttruaiilurispr.Htroie.i.it M" . :.. ./ .:
$% Ctp* II, 2V fuatrimaih UaeqnaU
0t atomn qmrmiiletfMnfenm JKana^n» ttn^Ue^ aimftfai^
tmt. Et vniaer/aliter omrnhut iarihus^ Mertatiku, digmtetihusi
honofthasj aniMtioniSia, quibms ingenui e facris fitnt Ugibus x^ a
approbatis conjitetuiiimbtu infigniti, in ferpetuutn ex donatione rt-
gia gaudeattt pleno ime. Ex praemij^s itaque prefato Friderica K
eeteris bberis Aiarchionisprediffi, fi ams ipfum in antea ete pere^a
EiiTiabeth procreare contigerit fauartmiliter sndulgemut, timcedmHi
at donatnus^ vtioms Marchionis ipfius^ pejfejfiontbus ^ territ, d^-
WiiuSi et ceterif iuribtu quihusctenqur^ quo p^^t et sUbeatu iurt
fuccederey acfi departu et ventre Ubero nati ejfha, Non ob-
ftance tamen fiac adprobatk>ne Caefarea, ftliis ex hoc matri-
monionatiSj^umSenlffl-es ex aequali matrimdmo naci, ex
dilpo(Klone patema integras prouincias obtinerent, faltim
certae praefeaurae fuenjnt ad(%natae, de quo georgiv^
FABRrciTS. * " S^ pater rettmdtMiJhJam, Alberto dedit
Ihiringiam^ Dtderico Ofterlmdiam , filiis Elijabetbae tertat
p^aefeMuras, Friderico Dresdenfem (^gnauU^ quid Hermsmmts
fropiumhabuerjty adhuc ie^e nen memim.
$. XXX.
Dum autem Kndolphus diOae Elifabediae filios ab ombf
feruilis feu minifterialis conditi«ie exemit; fiicilc patet ma*
trem EKfabetham eiusdemlm/re condkionis.' Dum autem
niinifteriales duplicis ■generis ifuerint, maioris ordints atque
inferioris, proot demonftrauit JllirfhTs Dn. xa georgivs
ESTOR** incommentariis demtnifierialihuif,ft.d\Gpdt^'i hic
minifterhlem intelligi irrferioris conditionis pfebeiae, illOTum,
qui operas liias akeri pro mercede addrxerunt , ideoquc in
numero adfcriptitiorum elebae habebaQtur. Plane veco
minifteriales non fiiine nobilc* , patet ex diplomate Rudol-
phi, Adelheidae, VlricideHanauconiugiconceflb, inquo:»
to quod a patre minifieriali geaita ejfi diceharis, a u tiotam ori'-
• Crigg. SsxtmtMvm ■iib, /7. p, /jl.
•:f J» prolegtm. J. IX.
- , . ' I .n7,db,'Goot^[c
£ms, Ji ^extitit , adsminm et ie tei^enlu pr^ipmn nofim^
rum^ tefuerQstnte tm>s,Ji-^ms habes veljm pcfienan:te.babere
contigerit, redaimus et donamuf mbi^s et ingenms de vtroquepa'^
reate., ac onntifermtute minifterialium liberamus. .
$. XXXI. .: :,:"n
Exinde fadum, vfdiQus Friderieas ft non MifneQf^^
et Orientaleih Marchionem, fed ^kihi Iliufbris principis Di»-
mini Henrici , quondam Mifhenfis et Orientalis Marchionis
boiia^ memoriae, filium,et DDminum ciuitadset territorii
Dresden * fc vocaret. In aliodicit: ** quod di3o patre n»^
ftro viam vniuerfae carms ingrejfo^ eiaem in Dre^dm ciuitate,
iadieio, bmis liberis erinfoedatis ad eandem ciuitatem ex anti^ito
'pertinentibus y cum caftro Radeberc et merica intermediay cam
forefta, quae dicitur Fridewalde^fucceffimus, et a venerabili pa*
tre noflro, Domno Wirheffone Epijcopo et ecclefia Mi/he?tft iure re-
apimusfeodali, Omagiumjibi debittmfadentes. Ideni agnofcit ; *^
Friderico Jilio iUu^'s principis noftri Theodorici Marchiomi j£f
Landsberg in Marchia et a<miinio Mtjhen/t Jiatedenti , vfai e^
iam diaum Theodoricum Illuftrem Prindpem Jiatm voc^
Idem Fridericus a Withegonc, Mifiienfi epllQopo, de don»-
riioDresdenfifuitinueffitus: *-^^* vbiinfigilloBtterarum Re-
verlalium faltim dicirur : filius Henrici Marcbiems Mijhen/is:'^
Ipfius mater Elifabeth nunquam Mifniae Marchionifia voca-
tur, laltim in diplomate dea. 1283. titukim gerit, EUfabeth
reliSa Domini Henrici, qutmdam Ilhftris Mijhmfis et OrientaUf .
Marcbiottisf Albertum degenerem vero et Henrid nepotes
vocaQC
• Apud HOKMiTM Henrieo ISufir,
•* Apud ANT. WECKEH. bifi. Drtsi. p,tS7,
V Apud HOKMiTH in vit4 I^m-iei jBjifir, t' ift*
V I4.f,tfg. . '
t Apud vscKifU.////. - . ,
Arttuii lurispr. Htroif. ^. Jl M\ %. ., .;
■.fa Ctf, U. Di «MiriwwV iiutjiui
--vbcant terne MUhenfis domiiiQs , FVidericuin verofilimn
' noHniin carifliimini.
§. xxxn.
Eiusinodi exemplum etiam praebet albertv^ de-
GEXER, Thuringiae Landgrauius, qui ex Cunigunda de
' 'Yfenburg , qua priimm vfus ftierac , poftca vero in vitorem
duxerat, fflium progennit diOnm Ludouicum , Italis veto
' vecatum Apitium. Hic licet per iubfequens matriinonium
finfiet legitinfitus, nihilominus obihntibus Dominis corae,
■ fkie fhitibus Prouincialibus, ob vitium natalium a terrarum
fiicceffionefuitexclufiis:* non obflante, quod a Rudolpho
I Imp. codiciUos nobiiitatis ixierit confecutus, addicis a Caeia-
\ ic jn%nibus Leonis varii, geihmtis capite galeam. **
J. XXXUI.
Secentiori aetace ex Serenidiroa Saxonum familia, 10.
.»i)Oi.PHvs, Dux Saxo - WcKenfcUcnfis duxit Chriilinam
.Wilbelminam, nobilemde Bunau, quam in Principum di-
gnitatem a Leopoldo Caeiare euehi fecic. albertvs
.Dux S^o-Cobuigcnfis, nobilem dcKimpinsky, quae in comi-
.lamdignitatem mit coecla, duxit in macrinionium, verum
;TtraeqQe improles fiiemnt defun6iae.
$. XXXIV.
Db matrmonio edvardi fortvnati Marchio-
nis Badenfis, quo Mariam, lodoci ab Eicken Baronis de Ri-
'viere, qui Auriaci principis erat Aulae Marechalhis et Bre-
"dae gubemacor, iiliamduxit, yaldc djiccptatur. Poftquam
cnimEduardus eiurata patema reltgione, Romanam fuiiiec
amplcxus, dcrelifto dicionum regiminc , peregrinatione
jcetaiem contereret, debitorum cum aiiitorum,' tum a pa-
, , , . . truele
' mjl. tjnigr.J^a: r. CXXXtli.
** f ASBICITK 6^. ^MV*. iib. yS;f.jpf. '
nan7,db,G00t5lc
traele Philippb cantra&onnn mdhm racionein haberec,' peiv>
fiones annnu non dependeret, aes aiienum cumulara, eoi
queFrincipatumotinieret, adeo, vtpericalomeflet, nedi''
tiones eios, qoas iam cum Rudolphus U. Caefar Oucibus fia-
variae ac Locharingiae adminilhandas conBniferat> quo «x
eorum prouentibus debita diirolnerencur, Hli aucem Mar-
co Fuggero concefleranc, in alienas mams dilabercntar, at-
qneanimilia bmnino dioeUerencar; caufam iaftam ac legf-.
cimam (e haberepucauit Emellos Fridericus.adgmcas eDurr
lacenlilinea, vcvigorepaai gencilicii de a. 1537. fuperiorK.
Marchionatus pofleffionem a^rehenderec, cuius eciam feci-
)i negotio fbit podcus, faOique raciones publicae Jueiiexpev.
fiiit; * datis quoque in eam fentenciam d. a6. Nonembrii
1594. licceris ad Rudolphum 11. Imperatorem. Edinrdus
aucem poftquam a. 1600. Bruxellis, dum ebrius ab Amala
fna venidec, perfcalarum^dus lapfus, ceruicefra^fiiisi
fec examinatus, *♦ fflios impuberes leliqdc WiBiebnum;
Albeitum et Hermaiinum Fortnnacum: Hilce ex maCFimo-
nioDikriaeabEickenprogn^s, cum pfoUinctam reftituerey
EmefluS;FridericusDurlacen(isabnueret, easdem FhiUppui
etiam, eorum pacruus, armis recuperace itrico conacu mO^
Btus, idque aufum oaptiuicate luit ; Tandem poft longam
akercacionem, etmnltas, fedincallum, reicomponendaecen-
tatasvires, ad cucorum aliorumque magnatum, maxime
Caroli Garaflae, Nuncii Apoftolici incerceffioncs atque horta-
menta, poft proelium ad Wimpinam d. 4. Sepcembris 162*.
in iudioio Caefareo Aulico fencencia aduerfus Durlacenfon
&ic pronumiaca , illeque Marchionacum fuperiorem , vna
M s , . cum •
• Prediil hffi*K£ger Bericbtj Vjisfib ver uMd mjthf clareh, ifdrg*
£raff Ernf ^itdtrith ZH Bitdtn rtchtnut^ und befusttr Wiift
' fiirgfmmmtntr Otcitpatim dtt Obtr-Ibeils tus tifr^itlhlims vdtr
^ Gr0ibjff(vtrUliftp- ISJfS. ;.,...
*>%zlln,Kyf^ll»,Blli/tih.XLp.a^f .v . ■ .i
nan7,db,GOOt^le
9%' -^- Cap^ It, ■ De'matnmminaeqtui&
cam fTudibu& percepds et pardpiendis nec ncm rumptibiia
in litem impeiifis , Eduardi filiis rcfticucre fiift iufliis. Ne-
gotiufn jiQCce ca.roxvs carafa opdme expbfuit, duni
ita icribit : * frius autm Caefarfentetttiam in Maxcbionem Dur-
iaienfem tuiit , vt.Marcbimuum Baden^m Eduardi jiliis, vti
baeredibus legitim/i reftitueret. Ltsetenim iftafub tribus Im*
ferator^ms (Sidum ab. E^uardi Marchioms. Badenfis filiis agitata
^^teratcimtra Geargium.Fridericum Marcbimem\ ^ui, nepotum
fitoram t.ut«r ^ baereditatem pupiUorum J^i appropriauerat i occa-
^necapta, quodj^fnsadin^ares^tfastra^ijety et Catbo-
iicam religionem iTiuebere temajfet, quodMamuis in imperio ai-
fpmmfyrft: tamencaufa nondumfatis inJpeSa, etneob remfmgu-
iariaiintewafjermama beUo affligeretur, inMarcbioue Badenji
baBenUs meratum fuerat. Cum \>ero pratfatus Marcbio^ Georgius
^ridericus arma cmtra Caefarem ftrinitijfet : ac prius fibo Sti(f
nmfuam magna/raude c^jftjfet^ ftajffettme pars aliqua ditionum
fujnUerm Princfpmt aMarchione ^nota internlia kcaocafatai
a^tCaefar-adintercf^mem ekaoris Mogumihi', aciwftratn
fm^me vt Gatb^litfi^^mo debitf,pfwm>uerettirj veris baeredi'
imst EduardifiHis Catbmcis in aula Bruxeliae educatis, ditionem
meftituere , M^e ex fementia Juorum cot^arionm aulicorum
fmammiter .fiiffragantiwn fecmdum it^ajcripta^ et.Germaniae
fof^tudinesy Georffimn Fridericum vti reum..eor^em^amt adrCr
fiitue^i^, fisdemfi^eriorem Marcbionatum Badenjemy nec non
friMns perceptos ac percipiendos ^ cum ommbus clenodiis^ ttAuUs,
mdnifiui et r^^fienejiHutmm ac damnorum.
5. XXXV. .
. , &TTO HacbBrgenfifi , ^n. i6cw, ax prinw^cnito filio
Ottorie Henricd, nepoiem rdiquit Philippum ex nobili de
. . ' . Bam
• GermMnU faera rifidurdts f.uy. khbvehhvi.lbb Tom. IX.
"•• ■ '' " /. 1764 Corput Hifi. Gffm. Per, X. SeQ. IX. §. XFll Addc
^ ^•- • KNifscHiLDTM dt fidticommifiis t..yill. n. ^40. ittervm
iefeudir impfrii XIV. f. IX, lUHor. nuiiU frwer/m tik, IV,
€. FIII. t> XII. JCa^ . ^ . ■ - . i . : '
Coot^lc
' Fxrvnogp mnjhium. 93 -
Bafli [Htignatam, quitamenauononrucceflit, ideoqne eius-^
demque nuUa in Genealogiis fit mentio; * .potius cum Wil-
hefano a. 1642. tbrburgenfB linea plane exaruiL No(ha ^
aetateGEORGivs gvilielmvs Dux Cellenfls, vxorem
duxic Eleoaoram d' Emiers . quae a Leopoldo Caefare in
prineipalem dignitacem fiut eue£hi, verum ftcrile tiiit ma-
trimcxiium.
§. XXXVI.
In lercniffima gente Holfatica alexa^tdbr hen-
Ricvs macrimonium contraxit cum Dorothea Maria Hes-
hutii , Concionatioris aulici filia , dum vero matrimonium
hocce adgnati miniine adprobarent , Catholicam adfumfk
religionem, iJberi ex impari hoc macrimonio prognati a fuc-
ceffione excludebantur. ** ERNESTVS avgvstvs lineae
Augi^o - burgerifis fibi matrimonio copulauic Baronem de
Vemmck, (liperioris ftabularii EIe£t. Palatini filiam. erne-
sTvs CASiMiRVS lineaeBeckenfis duxit nobilem dc Prey-
fuig, feu Proffng licet /lerile fiierit matrimonium. %*
§. xxxm
Notiffima efl concroueriia nofh^ aetate fiq^er fuccefno*
tie filionim ex inaequs^i . macrimonio nacorum ventilaca.
christianvs CAROLVsNorburgenfisIineae, duxeratin
macrimonium Dorochcam Chriftianam ab eichelbeho,
quaepofhra de Carlflein fuicdi£)a, fme vUa condicione, eandem-
queVtnfbdripermamisSuperintendentisFalatinijIo. lacobi
Mufleri pcaience praefcdo PaIatino,Carok) GuilielmodeConti,
ciusdemqne vxorc,Anc!aHeIenanataScbenkia dcSchweins-
hei^, fibi lqg;itimo modo fecit copulari. Pofl matrimoninm
Vero contraoinn, d. 24. Nouembris 1702. cum fir^e fiio loa-
M 3 chi-.
• Habeo faaec cx MSCr.
^ •*»liTMiiH!if hCXXIL^.ZiJ.
'"%• SALMVTB g. i9' MILEKl GtmUgU t. Vtf. t$, ^ -
, ' ■ i:an7,dbvG00t^lC
9^ Cap* 11. De matririum^, inaequaU
chimoFrideric6iuitpa£his, quod exfbla intendone conier'
uandi lineam Norburgenfem et ne terraenimium diuideren-
tur, declararet, liberos ex hoc matrimonio progenitos faltim
nobililium dignitate contentos efle debere, et quod poft ipfim
mortem , praedia ipfi a patre loachimo Emefto in Arroa adfi.
gnata, Seeburggard et Gottesgahe non ad iilios fed ad fratrem
ipfius loachimum Fridericum deuenire debeant , ita tamen
vt ipfius fitiis qiiadraginta loachimicorum millia ^oluanturl
Quod fi vcro plurcs obuenirent haercditates , fe tiiiis fiiis
nuUum praeiudicium fieri veUe. £x A\StD matrimonio na<
fcitur fiUus Tridmmi Canbu, pater vcro Cbrifliaem Qmlm -
m^ifc maio 1706. moriebatur, ^ paucas poft menles , Leo-
toldus Ado^hut, ex Ploneniibus vltimus. Hinc hacbimus
fHdericus, diffi Chrifliaia Caroli fnta, nonfolum, vi Tefta-
mean patertii , PI6nenfium terrarum arripuit poflefiioneixi^
fed etiara^arm fui, Chriftiaiti Caroli, terras fibi vindioiuit,
atquebonain Arrhoa et Alfena fita, rctinuit. Scilicet ha-
cbimus Emeflus a. 1671. pcr Tcfhmentum inter quatuor libe-
ros /0. AAthbum , Auguflum , Joacbitnutn Errteftwn et Bembar^
^^ de tcrris fuis dilpofuit, et cuiiibet certam portionem ad-
fignauit,- hoc adie£lo, vt fi vnus ex fHiis Jinefi^eritate deftm-
gcretur, proximus illij^^ fucccderet. Hoc tefhmen-
tum a diftis ipfius fifiis fuit a^robatum, stfeatndtm iBud diui-
fio faSa. Dum igitur ahcr ex illius filiis Augtiflus bona ia
Airoa et Alfena fSa pro portione fiia obtinuifKt et binos fi-
lios Joachimum Fridericum et Cbriflianum Carolum, obtinuiflet^
per difpofitioncm patemam 3. 1688. alteri bona in Alfena,
alteri bona in Arroa fita, reliquifTet ; infuper difjmfuit, vt, fi
fiater ipfiusyCTiiw, vt Adolphus Dux Plonenfis, fine haerc-
dibus mafculis fiiiffct defun&us, indeque ducatus Plbnenfis
ad ipfius lineam deueniret , filius ipfius primogeniius, loacbi-
ipus Friderirus integrum ducatum Ploenenfem, tanquam feu-
dum Jmpcrii immediatum obtineret : fratri veio Cbriftiaiio
Carolo (Hnnia bona in AUena (ica derdinqueret Hac ex ra-
tione Cbrifiiam CaroU Blius , Fridmau Caroius , non fblum
fuardfionem bonoruni pacemoruni in Arroa (itorum , a qui-
bus canquam filius ex Usitim macrimonio oatus excludi non
poflec, (ed eciam vi Teflammi amti , bona in A]lena Hca pe-
cebac, ec licet.pa£lum illud de a. 1702. obiici ponet, hocta-
men concra l^es inicum , ipfo iure nullum, ^ quad iusfuc-
tejffmis in boaajhtdalifipaterna adiim baut potuerit , dum fecun-
dum I. F. 8- pr. nulla ordinacio defiin^ m feudo manere dc*
beac vel valere , ec li ^iam di^rmi padum valeret Atta-
men fecundum illud bona in AJibna ma pofi: defeOimi lineae
f loenenfis ipfi obuenire , in quibus CBrifiJanus Carolur fifai
ec pofteris ius fucefConis per expreflimi referuauerit. DiSti
igicur Domini de Carlftein tutores loannes ab Ekrencron ec Do'
mimts de lob. d. 7. Febnurii iTig- a danorvm rege
peKbant , vt loacbimus Carolus Dux Pldnenfts, non folum
Friderieo Carok de Carlfiein bona patema in Arroa, illaque in
AUena fita reftitueret , fed etram Rex Dominum de Carifiein
pro Principe fanguims Sle/uico- Holfatici declarec Refbortdc-
viat^Ahd.tcIoacbimusFridericus^ DuxHolfato- Plenenns, pa-
Qxm iltud de a. 1702. omninp efle vaUdum , in tfto eciam efle
prouijum, Cbrifiiam' Caroii filios cum poctione aHmen-itria con-
tentos efle debere, quousque fratris loacbimi Friderici hacre-
desfuperfuerint, idemque per cefbamencum Qmfiiani Caroli-
fuifle con6rmacum. Immo, <himifte ea inrcntione padmn
illud confirmaaerit , vt Uneae Norburgenfis fplendar conferuia^e-
tur^ contrarium huic intentioni efle, ^Friderrco Caroh bona,
;quae ipfius tucores peterent, concedereiitur ; dum vere mc-
lioris fieret condiiionis , quam ipfe Dux Plonenfis. Macri-
monium equidem fuiiTe legitimum , filiom tamen ex eodem
prf^enitum paBo excludi, quod autem per paQa ordo fuc-
ceflionis poHic alterari , efle iuris notorii : maxime, dum
diQjas Friderieut Garoltis temporepafti nondum fiiept in re-
Tum
*- ^ ngitizedbyGopgle
js Cnjf. II. D» marmmiii iiuiejiuB
ram natura. Nec <Jx teftamento hacUim EnulH argumen-
tum fumi polTe , dum non folum Cbrifliami Carolus Ai&am
teftamenum ipfe impugnaucrit , fed etiam teftamento per .••
paaum contrarium hiiffet derogatum ; Immo nec ex diao
tdhmento quidpiam iuris ipfi accedere, iam loachimm Er-
irf»/ aeque wt\\>t Augu/tus difpofuerint, quod Plonenfes et
Norburgenfes terrae cofu exiftente iteran vniri , nec diuidi
in pofteram dcbeant. Maxime, dum diaum matrimonium
cum mbilide Eichelierg, omainoRt matrimonium ad morga-
naticum, licet tale nomen non fcrat, dum fufficiat, />»■>>-
pularepaami liberos a dignitat^ et fucceffione patema fiuffe,
excliios. Et licet paflum mn fliaim ma cum matrimonio fiie-
rit firmatum ; ftaum tamen illud 6iiiyefauh mft contraaum
matrimonium. Nec cbpulationem ad itxtram hOxa obftare,
dumetperdextrammatrimynium«imi);ja»tt<<™anihilominus
contrahi poffit. Et licet cfrca matrimonium contrahentiuni,
ntnbifrwiumum fueritereaum, nec Moriengaba conftituta,^
quod tamen paullo poil per pafium fingulare fuerit ftauni,
dum non inconfuetum fit, vt etiam poft matrimonium
paaa detalia conficerentur. Et licet matrimonium ex con-
iugali amore , pure, fine conditione fueritcontraaum, etper
copulam facerdotalamconfirmatum, exinde tamen non fequi,
illud mn effe matrimomum ad morganalicam fer fibfe<jueni fa-
Sim de a. 1702. conclufura, per quod liberi ex diao matrimo-
nio a fucceifione in bonis paternis /f(«i!//ii« fiierint exclufi,
dumaaos, aui femitur , declaret intentionem /r««rfe«/«n/
maxime dum Canli Chrifliani conim ipfa hoc matrimonium
ntihabuerit, atque exempla haut pauca fuperfint , quod fi-
lii a dignitate patris et fucceffione fiierint exclufi ; id quod
etiam in cafu praefenti per paaum a domino direao feudi
et difpofitionem paternam confirmatum obtineat, illud vero
paaum a fuperiore confirmatum , fecundum Gentium luni
omnino effe kgiumum, alias vix fperanduoi fiiiffet, vt Daniae
' ' • , • nanredb/GoOt^k
I^trerm itti^lriiim. ' i^f
K« iHud.eai^ninflet. Etlicec luris 7%uj^ff/ 6c, quod IBii
ya&lli alienadonem a mtne faSam poOirit impagnare ; hoe
camen jnpraerenci cam hauc olxinere, dqm matrifiioniunt
foerit ai morgamttKam. Et licet tellamentum Augifl' de t.
i68S- oMdatur , quo Dmt chrfstianvs CARotv*
fibi et defcendentibus po(t extinaam lineam FKinenrem va
Ihccedendi in bona Alfena' cxpreflis verbis referuaueric,
ideoque paftum illud de a. 1762. fahim ad conferaacionem 1
loieae Nerbur^nfis eonfeceric, «tjue ad ilh faltim cempoca
relpexerit, quod mutato cafu, poH extinOam lineam Flinm.
fan et acceflionem harum terrarum lecum amplius habere non
poffit; hoc tainon teftamenctmi et in eo referuatam fucceflio-
nem minime obftare , dum ifta fucceflio faltim fiierit referua-
ta in bunc cafum, fi Inatbimi Priderici jxfleri fiurint extinSi, _
tanc aiim filiorum Cbrifliam CaroU fucceffionem (allim locum
habere. Petic igitur diQus _Dux, vt Dominus de Carlfleiii,
csiquam ex matrimonio ad mrgmatitam natus, a fuccefliont
esiclndatur. ♦ Poftquam vero loaebimu Fridericiu Dux Ploe-
nenlis a. 1722. fi]iflet extinSus, ad quem cafum pa£him illud
de, a. 1703. laltim fuerac direftum j pecebac Fridericus Cara*
bu Norburgenfis , Dominns de Cariflein diSus , foo-
csflionem a Friderico 11. Danoium Rege d. ig. Decem-
bris 1722, obcinebacque, vt Rex eum, quia exmatrimoniO
legitim, jion vero ad morganaticam nacns, vna cum forore
WiUxlmim jfugufta.pro agnaco ec naco Duce Slesuici, HoUa-
ciae
• Jniir L ii » I e 1 1 Jcriplji ftUB» d ftrtt '^iomfa dc Cjnifieln rep«ntuc
p. 7J0. Vmmbtnigfit VorfilUung itr Vormtilldlr dtt Herrn von
Catlftcin, HtrzogOitAiin Carls zu Bolfitin-Norburg binttrlajji.
nen Sibui, 411 Ihra KmigL Mei. in DdnnimArtk, Mttgtn iSret
Vu^iWeafitcct^n-Rethts an den ^rotfifihtn nn/t Atftnfcbtn Gi.
ttm de /hine lyoS- Huic ?cro Dux Pioncnfis opporoir JToAftc^i'»».
' delt Gtgtn . yorfieSting nnd jlnttrort 4uf vorfithtndt unttrtbdnig"
fie VorfitJlting dtr Ciilfiaiiiftheo yormiinder dtjnm i/og,
Strnmliinitr.lbreie.P.ll. N
' ' Cjoqgle
9& Ctp, 11, De matrimmfi iWf^uaS
tiae, Sconmriae,^atque Ditmarnae, Comite in Otdetabtirg;
et Delmenhorft adgnofceret, vtque omnibus priuileg^is , luri-
busatquePraerogatiuisetDignitattbusDomusSlesuico-Hol&-
. ticae gauderent. * Licec etiam hatmes Erneftus eiusdem li<
neae N<^burgen(iis eat^m Pl&nn^em fiicceflionem adpeteree;
^ttamen , poltquam d. aa Maii 1729. fuiflet defun£tus , di-
Q:us fViderjcus Car^ks d. 14. OM)rjls 1729. Pidncnfis Duca-
tus poflefnonem adprehendit. Fa£iam vero boc , .dum ad-
gnati ccHifentirenc , ipfumque Familiae caput, Rex Dano-
rum. *♦ .
§. XXXVIU.
In ferenifnma feme Anbaltina varia^Kcurrunt exempla.
Qeorgius Arihertus Princeps Anhaltinus lineae Ben^mrga^
duxerat a. 1637. in matrimoniimr Aulae fuac Marfcbmi fi-
liam, loamam Elifahetbam de Krq^k^ quam etimn pro Princi'
jff haberi volebat. Verura, dum Adgnati tx.ftatus Prouinciales
contradicerent, di^hisPrinceps,datis A?«CTy3/(ij/j-,iuramentoat-
que a Fcrdinando IIL Imp. a. 1^7. confirmatis, abHinuit voluif-
que, vt di£U ipfius coniux faltim ticutum Madame oixineret,
^ii ex eadem fuccefnone abftinerenc. Aft f;lius ex ead«n
patus Cbrifliamts Aribertus adfimira religione Catholica, non
obfbntc iuramento, iyf»cj/»i7ilfm dignitatemadfeQ:abat, etli-
<cec fauentem haberec Asdoin Caefiream^ eam tamen prote-
fbntibus Adgnatis, tunc non obtinuit, fed Comitis de Bab-
ringen faltim titulo atque dignitace concentus efle debuit, ita
taraen vt fe vocaret , ^s Furften vm Anbalt ebeUcben Sobn,
l)e hoc matrimonio beckmann *** fic iudicat : Gcorgius
I Aribert gdohfn 1606. dim RaHe^afi^ Kletfch^ W<irlftz,zu Theil ivorden.
Nabm tifj/. Chrifloph von KroSgk3^/«r/?/. Cattmerraths ^ MarfchaUs
'ftnd ilauptmanns Tochter hbannam Elifabefham zurEhe, Darauf
■ Ejrtat apiid l v k"i G i^v M firiptis feleSis p. lop^.
** GenealogUm di&t pride^ici caroli eiBsdemqui imdtris it
Jich.Her^ nedtt l ti n i e. /. lep^
V /* ^r ^h^iffcben Hiprie P. V. L. ///. f. fZ
,,Gooc^[c .
Pinnm i^ffram. 99
anifihai Snm^ dem Vettern mnd Lm^imitem vieh befibwebrnche ■
HamMm^em vtrffgmmgem. EmJiich bst mum fcb keythrfiits t OA
aifi vergScbem » V)Jme die vnn Krofigckfiine recbte Gemablim hle^
hent eier fiih des FSrfiL Sabmens ^ Tltels umd Wirde entbaltem^
H.) , mit Hyrer odeBcbem Wmrdeficb vergmigem , III.) ficb vom Kay^
fir micbt /n Firfiem- Graven ~ «der Frejm-&amd erbeien lafiat»
V^^ittcbts amders^ atx den Adel~Stamd aiub die Ksmder veriam^emf
y.X <^ FSrfien vm Anbait var ttre Lebems- mnd iMides- Hnrem
'arkenmem-y Vi.) oBer Landes~Foige ficb emtbaUem^ VII.) an dom
&rgiizifibem Gta zti WoriiZffdimt Radegafi mmd Rieficb ^ ficb ivr-
fnuien^ VIIL) iedacb das erfie gegem Geid ahtrettem-, IX.) aBet'
■ nur auf £e m'amnRcbe Eriem geoen^ X>)} die Weihlicbe mit Gtld
ahgefundep vierjen tmd hedingten RuclefaOe. Audl haben die
Land-Stande fich erklarec, keinen aus (blcher Ehe in der
Landes - Fdgc Tuerfcennen. Wie ahir iS^. Georg Aribert
verfiorheny unddefienSohn Chrifiian Arihert ertoachfen^ bat erfich
XBieder den Viternchen Vergleich gelegett und fich des FurflRchem
Hayiiens^ Titels and Wapens vm Anbab gehraucht. Aucb vorge*
ffben y iafi fiin Vater fiine Hecbte nicbt verfianden itnd beremety
Kayferliebe fAaufiUten Sefis tsieder aufbehen u.f. m Vnd obm~
geacbtet ihme desbaiten von dem llaufi AnbaJt , fich eines hefferm z^
hefinnev , fcharffzugefiizet -worden , man dmfiihen von JVien in £a
Anhaitifcbe Lebens - Cammer j als einen Vafalien cittrety aucb hey
Veriufi det Lehens ibme in aUem dem Verhoih gethan : ifi derfiihe
doch vonfeinem Anfirucb und Pracefi am Kayferlicben Hofmcht ab-
Tmbringem gevsefen. ^diich bat die Sache Hertzog ernst zm
Sacbfem-Gotha a. i^/i.vftg/icben. Dafi L w hey dem V^terlicbem
Vergleicb verbleihen , ei- doch ILfich £e mlinn «nd loeihiicbe defien-
detuen^ Graveu zm B^dbringen, Herm zif Walder See und Radegafi
fchreibtn mikhte^ III. Chriflian Aribert autb vorfiine Perfon^ Fiir~
fiens zu Anhait ehehcber und einiger Sohny IV. aengehotmttn BSh-'
' ren aufden Wappen zugebrauchen, V. gebe ihm md fimem Nacb-
Itommenfrey die expeSanz undAnioartung anfdas FHrfienibum An-
boit zufuchen , VI. foUe der Procefi gehohen und getHget fiyn. Ge^
fcben 1671. und bemacb a. 1677. d. ij. luiii ifi Cbriftian Aribert
zACohientz.uttverehiiget geflorben, und mtbin aUe •weitere Fragen
ein erwunfibtes Ende genommien. / .
■ Na ■ ^ ■5.XXXX
100 Op- IT. De mtrimm» ksequaR
§. XXXIX.
Sic ctiam AuguftifHnnis Imp. Caroli jFWdSfr/rf Anhaltino-
Baerenbui^ci vxorem, Wilbelminm Cbarlottam NSsleriam
Comitem BaUenftadtenfem dedarauit, falua. tamen cuiuslibetj
potiflimum Adgnatorum iure , filios vero ex eadem prognatos
a iucccifione a 1723. excluHt et faltim Comitum de Barer^eld
titulo vei vduit. * Eiusdom Kneae Bernburgenfis eft Ld>
fes^htus, nunc Hoym iedem habcns, qui d. 27>lHtii 1702.
Txorem duxit Everhardinam Tacobifiam IVilbelmifiam, Baroni?
de WeedCy PraefeQi Granenfis filiam, quae K. i. AugnfH
1705. a Tofepbo h^. Comitis dignitatem obcinuit. Auguftus
tudouicuj Princeps Othenfis a. 1722. duxit nobilem de Wiit-
genau , quae ab tmp. in numerum Comitum Impcrii fuic
§. XXXX.
Sic etiam per decretum Caefaris Vicnnae d. g. Nonem.
bris de anno 1721. Leofoldi Everhardi^ Ducis Mompelgarden/isy
filii e* Anna Sabina Hedirigeria, Comite de ^oneck dedaratd,
ct Ehfaherha Charbtta de /* Esperan^e^ a fucceffione fuerunt
e^KcIun, prout ex ludicii Aulici Decreto, louis 8- Aprilis
1723. %* patet : Thro Kayferl. Mqjeflat bahen geborfdntflen
l^icbs^Hoj-Raths aUervntertbanigfles Gutachtmj was den att-
4em Pun3 betriffi , aUergnadi/fl dahin ratifciret : I. mrd an- .
Arweit nacb Anleitune des erften l^a)ferlicben Refcripts vom g.-
Nottemhr. lyzi. die Fu^liche TntitUliru^ desjetzipen Weihes Eli"
iabeth Charlotten Frcyin von L';&perance, ingleicban des
Ttiteften mit Annen Sabinen, Grafm von Sponcck erzeugten
&>hns
* C»nfiimn fiiftr bde ri viit ^^ud l 6 H i a i v U inftripth fdeaisp.7^.
111. M o s E R » Rtulit F4m4 1 Tom. IIL t. XiH. Reieht Hcff JUtht
CoHthifd Tom. I. Contl- t. Lflll. ASd rtftjiumur spud Pcril-
luAr. Dn. dtLTDOLPHde lure Rtmin4riHm p. /. n, Xll. /.' 9'fe^q.
**■ lOrn (Aronit Ftbr. i^ji. p. fS.
■|:a'i7,dbvG(-X")t^[c
lirmim iSiifiiim: I8I
Sstnt, GeOTf t/eopoHs, und Jefen Ehe-Confbftin,yCTWr derSl.
lejien TorfoCT-LeopoIdihcn Eberhardineo, damien dmr mit «•■
mf/iiriTEIifabeth Charlotten, Freyin von L^Esperancefl^Bfrnl
Kindim, HenriettesHedwig, Leopolds Eberhards, Carl LeO-
polds, EUfabetb Charlottcn , otc* dei knbin d. iif. Auffijti /722.
gdxhmen Stdmi, Georg Friederfchs ,y«w oBm deigem^en, vm
water disfaSs in^ imd auffer dem Kirchen-GebetlJ , und in jpecie
hy dem letzten Tmiff'- A8u iSSentlich imtemanmen werden,
^inzlich cafliret , ja vcr mdl imdmhtig erkfHret : Inmajen
mtb iie^im ermekltem Geoigeh Lebpold, Graftn von Spo-
nedt, in litterij an Jbrp &)firlicbe Mi^eftat wm if I«IH
1721. angemjfie FUrftliche &ibfcription zemiehtiget, un4
ZB dera Efide demlelben angeregtes Exhibitum mit Ver-
wciS zufuck gegeben wird. 11. Werden felhige Kinder iiu-
gefamt nacb deiun hme imie im Druck heraitsgegehenm Haitpt-
Schrifflen vom )n. Septemhr, und p. Decembr. 17x1. urtd der daraus
i»Fa3efiiifiimgefcbi>iigienCogfiitim, denen kundbaren Teut-
lchenKechtenundObferuantz, ng/nrAfB liwoPaaisFalniliae
vm Amo liiy. gem^ji, biemecb/l krafft der bierouf Atim l^ts. z«
mehrmahlen von Herm Herrxagen zu MSmpeigord HffevtHcb decta-
rirten, dabenehen vm Georgen L<eopold Grafen vm Sponecfcr
und Elifibeth Charlotten, Freyiit vm L' Esperance, a/rjicb,
itnd ibre Kinder am 1$. lulii 171S. erfolgten , auch mit einem Eyd
helrr'dfftigten , iiiie-nicbt vieniger in J^cie von ietzt gedachten
Georgen Leopold, Grafen von Sponewc anderweit den 18. OHotr.
eiusdem Atmi 17IJ. durch einen lafhiicben Eyd bejl'dtlfgten Beh'Atmt*
nijes , dann der von Ibro Kayfirlichen Majeft'at atihereit den g. No-
liembr. 772 i.petbeiben KayferHcben Eriiirung der Vaterlicheri
Fiirftlicheri Uignitat, auch fucceflion am unmittelbahren
Reichs-Erbe und Lehen unf^hig erkannt, z« dem Ende aucb
die ven mehrerwebiitem Georg Leopold-, Grafen vm Sponeckj
ad effe3um agendi gehethene Metaxatio Hramenti nicbtflatt hat.
III. Hai et vjegen. derer mit He;nrictten Hedwig , Freyin von
L*£sperance^ erzeugten nocb /ehendeit zweyen Kimern,als Eber-
N 3 bar-
.^lc
sox Ct^' ^* ^ mdtrimtau puequaB
hardinen^ «mf Leopoldinen Eberhardioen , iey dera van
• Hermvfn zu Msmpelgardin exbiiito vuBf. Decemir. t^ze. hefihe-i
beaenB-klterttng , tiaf vonfelhigen^ alt natSrUchenJiinderm^ im
gegeiewtertigetn Eeihts^Streit keine Frage^feye , fein Beviendeit» ,,
§. XXXXL
Jt. friinitfm Defidertuiie •ftineefs HalmiitXmait Seim-
fis defimaa a. 1668. altera canii)^ , EUaura Sftia, Her-
manniFortunati, BadenlB Marchionit filia, dmat in matri-
moniam IfabeBam ClaraatBigniam de la Sarre, nobtlem ex Gy-
naeca fuo yritginem, quaed. 19.0306051714. fait drfiinaa.
Exeadempluresreliquitfilios, Alexium AiamiiimCbrifliiiiam,
canonicwm Colonienfem et Lcodicnfera, ptaepofitum Lo-
vanieniem atque Academiae CanccUariam, Pnmafeum Hf
' ««Bm,CianpiMarefchallnmHifpanicum ct foimflmf/SMifta»-
tiim, praetcaum Vigiliarum Gencralem Caciatcum. ratre
vcro'i«9-Deccmbnsi690.defimao, fohm fiiccenit//M»
fenior cx altero coniugio cum Eleonora S^bia Baden^ Wilbel'
nttti iiiacintbus. LudouicusChriftianus Witgcnitcinenfis, i«-
/KijiMiirmatrimoniuin contraxit cum Ama Elifabetha VygbiH,
ciolus Ludonicus Witgenfteinenfis cum Aiaia de Bnkiirjf,
Francifcus Carolus in Hohemi cum Francifca Smidlen; Gcor-
gius Comes Lippenfis cum imparr fbcmina.
, - f XXXXH.
Dum an. 1701. Edzardm Sierhardus WifbeUms Frifiae
Orientalis Comes, cum SefBei Maria FSben matrimonium
contraxiflet, ipfamqueinnobilitatcraeuehi, atquepaSado-
talia ab Irap. coirfrmari voluilTct , dcfiiper apud Caeliirem
conquerebatur ilnnaZJoTOr^flmater,. tunc vidua, peteos, vt
diaa Toliin maioris dignitatis indigna atque lilii pro fucces^
fionis in^pacibusdeclararentur. Annuit Auguftiffimuslmp;
atquc decrcuit: Tlem Herm Reic^t-Vice-Catitzler nocbmahleu,
wie aucb die Reichs -Camzky zu erimiem, dirueiliBe Fiijtinallem
m
■ .. ■ ■ n,,r,db,GoOt^lc-
Virmm iib^Mm, 10}
Im A^sj^Jtmmfndm Vmfi/endm nadty dir ^Mdes-B^hAnMg «ff-
fehigy ^hero atich die vw ihr hniomme^e KinderfiA derfmflen.
m dem Grtefiichen Haus gehr^Khliehen-Succeffiim mcbt z» erjretten,
. ^emit tmwifend Reicbs-Hoff-Satbs der FoUin keineExpedition nUfgte
trtbeiia nerden. ' '
§. xxxxffl.
Singulare qtK}que ocdiiric exemplum Anndij^, Comi-
ris Hanouienfif, qui minifieriaUs cuiusdam imperacnii Vhici
de MSntzenberg filiam Adelbeidam duxit in macrimmium, ■
de quo camen an legifimo fuit dubicaciHn , eo quod di^ Adel-
beidis ram ^Ktt nobilis , ideoque Rjsdehbur l Inf. diflam
Aielbeidem per fingulare diplpma * VIH. Kal. Nouembris
J273. de plenitudine poteftacis (A ommfindtute mimfteriaiimn
Uherat, hisverbisi Gmit^titr^/icutcblaravohisnolnlisviriRein'
iardide Hapenoue^ mariti tia fetitio continebat , rpje te oHm. ea
imenrime ^erit in vxorem^ qur te nolMlera^ ft^ credebat ,
et parem fibr in originis iibeitate, et fsddam pftmodum ajjh-'
rummt, te nobflem imTt^ffCyJi^IicauitnobiSy vtprouiderejSn
]^er boc de heidgnitate Regia dignaremttr. Hinc efi , aid perjb-
nam tuttm ob grata ohfiquta , mme idetn maritus tuus mois et Jm-
perio exbibuify et poterit exhioere^ voientes prajequi heneuolentia
gratiafjpedalis^ ecce ad tollendum huiitsmodr"duIrium , quae
a patre mmifteriali^fw/tf dicebaris^ a te nocam originis fi qua
excitft^fr «ro , adimimus^ w lii? ciw»/?»/^ |Kincipum noftronim,
jiff coronationi mflraefelidinterejfepoterantet debehant^ te, pue-
rosqaetuos, fl quos babes ,.vel in poflerum te babere eontigerit^
reddimm et donamus nohiles et ingenuos de vtroque parente, ac ab
omni&ruici&e minifteriaiium libertamtSy fraefemiwn'teftimo'
nio
. • Vide Mtyningifibe StiuSionf. gf,
** £xtdt t^itd LVitiawu V Jlbthtil. Snpfl. VOH Grsftn. p. SV- '*
iO. c»*. CKAHZii Oijf de S. M I. Comitum Anfiregirf fub
ftMf. 10. viLH wAkDtCHMiAT i^rb, Cdtl^um t^/iS, bdbi-'
tM in ttfftnd, f. ji.
Goot^lc
£04 Caf. //. Di mmriamm inaefuaB
nh literaritm. 'Snffientis de phutmknepot^atis fi (ptis defe-
€his aut dutuuni extitic infraemiMs- Confentit eodem die m
hanc Ca^tris oonfirmationem Wemerns , Archiepifcc^His
Moguntinus, jDr^Wi^Tftif/Colomcnfis, /fCTmVa/ Trcuircni^
J(»jHm/Dux Saxonjae, /Ddwif/ Eledior Brahdenburgicus. £x
eodem matrimonio natus fiiit Vlricus, quem di£lus Impcra-
tdr vna cum matre Adelbeide denuo t^uam natura tegiti-
ntam ab 0«»' (eruilitfeu mmfierialis conditioms re/feSu eximit^.
acque in ingenuorum^ et nobillum iorte ac numero voluic re- '
cemeri, hisverbis:* vtfuis dejideriit, ftaeratiemcmteniitnt^
vote pron^tituditut ammamus, botiefiam matronam Adelheidin,
natam quondam Vlrici de Munzenbet^,f»(im idem Reinhardus,
ibanxiiueret, hahuit invxorem^ et Vfricum de Hanowe/rtff-
diBtim natum le^itimum vfriusque, ab omni feniilis f&i mioi'
fto^ialis condttionis re^^u , dt plemtudine re^ae peteftatss
txammus , ac ipfis tngenuiiatis ac liberi fartus bomre et tituie pef
petuo mfignimus. Volentes eoSyfic femper numemes, in irigenuorum
vel nobiliumforte ac mmero recenferi ^ acji dc ventre libero ndti
efenty ita quod ad fucceinonem bonorum feudalium ec alio-
rum qaoniinWbet pariflfrmajtcut Nohiles et Ingema admittatf
t«r et vniuerfaliter omnibtts iuribusy /ibertatibusy t^mtetibas, he*
noribus et conditiombits, quibus ingenui a facris wnt legibus ec
approbatisconfuetudinJbusih^gniti, inperpetuwn ex donatio*
ne et indulgemiaregiagaudeant^ et dotentitr. Confentit etiam
in hanc Caefaris conc^oneni Henricus^ Archiepi(copus Mo^
guntinus, Sia^dus Colonienfis, Albertus Saxoniae> Ludoui^
«rw Palatinus Ele6tor. **
f. XXXXIV.
Sub initium (upenoris feculi Antonius Comes Yfetiburgi-
m, Philippi fiUus, qui pofl: Elifabethae Wicdenns, vxoris .
fuae
• jfyui tVKIGlTK p. ftr. et CKAHZITM /. e. f. 4r.
** yide lo. CAR. CKANTEiTM dt S. Jt. /. CnmiMm jbi^rtgis f. f.
I. T D w I G de iignitdtt vxoris /. f. f. f, Erl*uteni^ der gSUif-
aen BuOe p. X. p. i$4i^
fmnm Hiiffimii- i*f
fine' moitem Otthnmm GSmpdiam rufici etfiHms «ma ii.
Ham; vid^dfdam ia&ihoa^LsKraikgm^ ex pagoquodam
Yienbargico Geelenhas ortam a. 1531. concubinam fibi ^leg&'
rat, concubjnatus contraau cum ipfa Inito, ♦ lieet iftam
poilea iii thorum adlciuiile videatur, atque ex eadem filias
tfes,gnatumvnicumluftulerit; Hlarumduae intra iuuentam
dece&re: tertia ^^'dfecrctado nupHt. Filiusexhocma'
trimonio erat I0. Otto^ qui vfque ad annum 1635. vixit, fi-
liasque tres ex Margaretba Dorothea Stondorjia genitas, poft ^
& teliqait, nempe Amtm SbyUam a. 1636. defunoam, Amam
Barboram lohamettam , iiiperftitem , et S^tam EUoiuram
3. 1670. defunaam. Ifte Ib. Oiio, cum tanquam 6Uus AittonU
lComitis Yfinburgici iUegitimus , ab haereditate tam allodiati '
quam fe^dali patris, ncc non fratrum confanguineonim fiiis-
utexcldiis, in ius iuit, et aduerfus illos, qui faaereditatem
Shm ceperunt b. Gotfiiedum, Epifcopum Wurtzbutgenfem,
<]ai iimanm Schdnwein titulo r<tii!»n>iim conlblidanerat, et
■fltolJgaxgmnErtieflim, Gomitem Ifenburgiciim, quireliquai
ixms ex adgnationis iure vindicauerat, nec nonySrore/ de-
&nQ:ornm germanas atque ex iis prognatos f^' in aUodioJue.
tefferant) citationem in camera Imperiali a. 1604. obtinuit.
Dtun vero Epifcopus et Confortcs Incompetcritiam excipe-
rent, quodCameranonfitludexIcgitimusin hac caufa w-
trimoldaU, anmater h. Ottonis Afitonii legitima comux fuerit i
ftiit decrctum; ** «1 Sacben Hanis Otten von Yfinburg CLe-
]gem, ■aiiier Herm luUum Bifcheffen z» Wiirtzburg und Gnf, be-
• irtvmkck.iUtMiliehjiilitotJf.jr.Sell.Lp.gf. Wii Aitt iir
mit ibr Auferriebtelen dWo inlitulirten Coutnbindli ^JpeJituit er-
beUe. 'Ada« Jpeeiem fdSi. apud LOMDOiPivM. Tem. Xllh
{■!>'' ■
a* Extdt dpui vFEHBACn dtiuiicH duHeo p, if. LO»>o]ir. Tm.
Xlllp.fil-
Struimlur.Brmt.Heroic.P.II. , O
naiTOJb.GoOt^lc-
so< Cap.tl* DemMtrmmm maeqtaH
klagtty Gtationity £b yfiwkurg. Smteffim uttd Vhlftgtfdiiti^ U^
tr, In pto. Exceptionis iQcompGcendae ift der J^beidy W-
U und Tt0ge ermeher CUger m gebiihrenden Ohrten die vm den ie-
klagten Partrvin in A^is angezogene Exception , Jich teie recbt ent*
fchiiiten, dafi fokbes gebSrt vverdent undferner darauf ergehen
foile , was recbt ift. Wie dann diefer Pund dabin vervviejen , un^
die Hauptjacb bift zu Erorterung dejfelben von dem KayferL Cam-
mer-Gericbt eingeftellt , dieGerichts-Koften-iiibero aufge/oftin, aus
tewetendeti Vr/achen gegen einandercompenfirendund vergleicbend.
'CaDiaitaqueadfcdemMoguntinamremittebaturperinterlocu-
toriam d. 28. Septembris 1615. latam. Rudo^bus 11. Im, iam -
antea a. 1609. Comitem de Yfenburg ad Comitum Wettera-
vicorum inihntiam, quod matre ruflicafuerat oriundu^, pro-
hibuit, ne comitis vcrbo tituloque porro vteretur. Sicenim
Refcripti fumma: rAus den Bnifcbm baft du zuerfeben. was
hey unsdie Wetterauifcbe Correjpendenz,- Grafen , wtder dich des
jmgemajsten Graven-Titelt in Vntertbamgkeit gekfap und geieten.
W^w dettn dergleicben dicb zu unterfangen kemesweges gtbShret,
fo befehten wir dir hiemit emfilicb^ bey Vermeiduug u^erer Vnr
gnaaund Straffe, ^dafi du dich hinjiihro des Graven- Titelt enthaU
uft. GebenzuPra^j den 9. Nouembris i<%f. Ob interueniens
tamen bellum Bohemicum atque mortem Comitis , man/u;
haec lis indeciila. * lufTus igitur lo. ptto vt vicium natalium
ipfi ab aduerfariis obie£him diluerct et de ftMU partus legiti-
mi a ludice eoclefiaftico decemi curaret, Archieplfcopum
adiit Moguntimtm lo. Suicardium , qui cognitione caulae luice^;
pta, et adueifariis ciptis, e qujbus tamen fblus epifcopus
Wurtzhurgenfis comparuit, licet 'Wolfgangus Emeflus Comes
in Y/enburg primum d. 26. lulii 1616. deinde d, 16. Nouem-
bris i6i7< e£3atiter fuiffet qtams, dcriique-d. 15. Deccmbris
J623. fentendamtulitf/^flmadtejlegucntis tenoris;** hicaufa
GeneroH Domini lo. Ottonis ab Yfenburg In^trantit ess vnoj
, , tontra
* TFENiACH deiudich ^Ucee. X, ^8, A p.g^tf,
•• £xt4t J£Md ywtilBACB p. tf, l01iD0t.r,p.JJg.
Goot^lc
' fimm Vbifirmmt 107
nmtra Vig»ntii£§mam et IIMrijfimm Trifidfem ac pmimimj
Drk. loh. GQtjrtdmi^ Epifcep. Bamberg. et Herkpol. Pranc. Orient,
Duremi 2fec mm Generofiu^ Getierofai et lUufiret Dominos ac
pfHoinas, WoUgangum Erneftum ab Yfenburg^ Coniiceni
in Ridii^n, Geomium Btii^gr^uium de Kirdibei^, Z3o-
minum in Farrenroaa , ElUabe^am Dominam de Kiditz,
icem Annam Cacharin^ ec Dorotheam fbFores Burggrauia^
et Domicellas in Farraicoda,r«(i»Atf or etamuentas ex altera^ti-
ius,vifijia3is et aSitatis^tfiium tlef^^tionitus acaliis cmfideratmisma^
twe cmfideratis^ Chrin;i nomine inuocaco, pro TribtMak/edenreSf
folum Deum ec luftitiam prae oculis habences, prommciamtts,
decemimus et declaramus: fraefatum Domtnum impiirantem ex ge"
nenfi et iliufiri Domino /iMonto ab Vfinburgi Comite m Budingen
et Honefia.CatiJarinaGkn^Unprocreatumy pro vero, legicimo
ec naturali filio iam diSorum comuffsm cenfendumj'habei3um et
declarandum efie, prout euni , fententia bac nofira me£ante , pro
tali cenfemusy etbabemusj declaramusy Conue^tos et conuentastm
expenfas litisfaluo itioderam/ne cmdemmmdo. * Hanc fenten-
' jciam, ab a^re in camera con&ftim produ^am, repulit co-
mes Jfinburpicus exceptione nuQicacis ec iurisdi^onis archi-
epiicopalis Moguntinae in fe religioni Romano-Catholicae
nohaadiQinneaquemoramprocemis licisiniecit, quam.vis
beOi inuakrcens auxic Sed pace Germaniae redc^ca, le. Ot*
tonit fiUae an. 1651. titem in camera Spirenfi redintegrarunt,
a (nia a. 1670. d. 4. Februarii fententia contra reos iiiic bca
liums tenoris , vt lo. Octonis liberi , ab imp. ec ftatibus deci-
di facianc: an dedfum Moguncinum canquam a compecent6
iudice prcrfe£him, fic legitimum , Vel quis alias pro iudice
competente in caua macrimoniali C\t habcndus : Interea vero
O a reo^ .
* ArgumentuiB cx attefbdonibas pro nutrimoQio Antofm comitis cunl
Catharina extat jpud lohooxpi^m Tom. XIIL p, gjf. Mo*
guntinum ,twcn in hoc cjiti, qut ctiam epiicopiun Hertiipolitanuili -
ccmcerneretj^-Aiille iudicem legititiium, tcumtur fCti Franc<rf|incik
f» « Tubii^eafti amid lokdoetitu Tm» XUl. p-JH*
' ' . . Cooglc
iot ' Cap. 11. Ds matrimmo htaeqtufi
reos, praeftita prins ab a&oribus caucione, profotutoiudi-
cato ad reftihiendam ipfis debitam portionem haereditatis a^
lodialis atque ex feudis patri defiinao debito fruftus ptr<Si-
ptos teneri. Ipfius vero (ententiae forma haec erat. fnSa- '
cbm tstyland Hans Otten von Vfinburg und Conjhnen, KUgern
emsy •wieder den aitch •weyiand ffermja/ittm Bifchofen zu t^^rtz^
bnrg, Herm WolfEmflen, Graffen zu ^enbttrg, ttnd BuJingen
imi Gtnfirten^ ietza denen aUerfeits refpe^ue Erhen und Smt^fir-
ren^ in A8is henandt, Bekiagie andern Tbeiis^ t&e yfenhttrgifiht
Succeffim und Veriajfenfcbaffi betreffend, ifi von Amtstoegmder Bt'
fcheidi iBofern Kltgere ^ von,$hrer Kayferl. MaJ. Chur-Fiirfien
und ^andtemdes heiiigm Rom. Retchs die Refidutim ■, ob die onter
dato /j. Decembr. 1622. ad A^a gebrgchte Ertz-Bifchoffl. Mayntzifcb.
Cur^fiorial- Vrtheii, ais competmtes aufg^ngen , z» baittn 7o*>
oder aber toiedrigenjalfi , bey weichm Richter der Ausfpruch iiber
die comreuertirte Bhe-Sache derm am 2g. Sept. a. 161$. diejm Kay- '
feriicbm Cammer ■ Gerichte ergangmer Vrthei gemafi^ za fucbm
Jeye, beybringmiterde y das als denn hauptfachlicb ergehm foUe^
tvas recht ijl; unterdejfen aber und ad interim tfi dt^er Sacbm Vm^
ftandm nacb , erlmnnt , dajs 'die Beklagte^ denm JUtegerinnen , ge^
gtn gebiihrmde Caution^ pro futirro itidicafo, ihres verfiorbmm Vat-
ters vm -weyiand Graff Antons von Yfenbtirg^ und von denen nach
der Handj und verftorbentn halbhHrtigen Briidem, zu ibrem An^
■theil ererbte Veriaffmfchaffi ^ famt dtnen davm btfihero ^ fiviei
abe% die Lehn- und Stanm -Cuter aniangty alitin bifi za gedachten
ihret Vatters Abiebm , erhobtne Nutzungen abzutreiten und einzu-
reiumm auch die darzu gehotige Jnventarien , Rechnungen , Lager'
Biicher und Regifier zucedirmfchuidig^ unddazu, hijs ein anders
trkamt ^ zu con<.iemnirenfeyen; Als loir biermit fchuldig erknmen
tind condmmiren f die auj^^egangene Kaften^ bifi zu enditcher Erdr-
terung der Haupt-Sach auffihiebend, dann tft e/liielten Bekl/igten
za icUrckiicher Execution Zeit j. Mmaten pro termino et prorogaiio-
fie, van Anas ivegen, angejetzett mii dtm Anhfing, 'wofie flijojtd'
chem alfi nicht nacbkommen leerdm , dtfi fie ietzt ais dann , ttnd
darm als ieizj , in die Straffio. Marck iothiges Goids imib dem Kay-
ferikben FiJcQ , und zum artdern hsiken Theiif ibne» Kiagemy un-
., • ■, , — i. t .' nash'
Vtronim i&^hhan, * xqy
lucbL^ ztf hezahU» hiermt erkUrety eucb der Seal-Executhn
baiben ^ derfelhen femer Amuffen ergehen foUe was.rechtjjl.
Praeftita igitur aba^oribus cautione •iuratoria^ d. 21. Owy
bris 1670. infecuta fuit paricoria prima. Epifcopus equi-
dem Herbrpohtanus cum a&oribus per transa^honem fe com-
^ ponebac,idemquecameraeImp.d.27.a3i.Marciii67i. %ni-
' iicabacur ec confinnatio rece^us pecebacur; a^ores etiam lici
atque proceflui renundabanc ~ Ifet^genfes vero Comtes refti-
Rictonem in int^rura petdxmt, vmun d. 7. lulii 1671. de-
cemebacur : ^fi ase durcb Lt. Kuebomund D. Stiebem reJpeSiue
d, tf. Decemhr. 1670. undi, AfartH jiingfl gekeiene Reftitutio tn inte-
grum abgefcblagen t dartnit ihnen glaubliche Anzeig zu tbun, dafi
aem am zi. Qdobr. 1^70. undvorber ergangener Vrtbeil ein vdHigei.
Genugen hefchehen feye. Zeit adprimum poftftrias maenas pre ter.^
tnino et prorogatiene von Amts wegen angefetzt. mit dtm Anhangf
viennfie fokhen nicht nachkammen lourden , daft als dann das Man-
datum de exequendo obnefemer Anruffen^ aus der Cmtzley foU ge-
folget roerdm. Dum _vero Comites nondum parerent, ad in-
ftanciam atlorum camera Imperialis Mandatuni de exequendo
ad circuli Rhenani Itiperioris principes conuocantes h. Phi'
lippwn archiepifcopum Moguntinum et Epifcopum Wormatien'
fem atque Carolum Ludomcum Henricum PaUainum , principem
Simmerenfem, per fentcntiam d. 14. Februarii 1672. publi-'
catam decreuit, atque Mandatum de exeauendo S. C. d. 17. lu-
Ui 1672. ad eosdem mifit ' Dum vero ai&\ principes conuo- -
cantes interea morerentur, d. 19. Nouembris 1684. infecu-
tum fuit nonum mandatum de exequendo S. C. ad Succeffbres ,
Carohm epifcopum Wormatienfem ec Caroban Eleftorem pa-
latinura tanquam principem Simmerenfem , vt fub foena decem
Marcarum auri valentif-^ intra fex feptimanas ec tres dies di-
ftum mandatUm mandarent execntioni. Inde d. 8- Martii .
1685. nbuum mandatum de exequendo ad fucceflbfem ipfius
Pbitippum Gmlielmtan Eleftorerh Palacinum fuit direaum at-
^ infecucum foit d. 19. Sepcembris 1685. principum con-
, ■ ' , O 3 vocan-..
MO ' Cap, 11. De matrimmt mar^itaB
voeantium 'momtorium. Dum vcfo lun. mcnft JJinhtp^ef^t
Comites pro fufpendenda executionc extrajudicialitte mp-
plicarent, d. 6. luJii 1636. infecutum fiiit dccretum : dat £'e
jichrlicb fallevde undarmocb riick/lxndige Alimenta ^ Sttpplicantens-'
Principalem Behehen^gemt^, •watckHch enirichtet tmd folU immt'
telfi mit der Exectaion diejer Sachen akfonderiiche» Befcbaffenheif
nacb, biji auffemere Verordmtng itme^ebalten vxrien. Ad itc-
ratam vero a£3:orum infhintiam, qm die 23. Augufti et d. 7.-
Oflobris 1686. Refcripmm declaratorium atque exatateriwn
petebant, d. 11. M^ii i€87- ^ntentiacameralis fequebatur:
In etufchiedener Sache loeyland Hai^ Otto von Vfenhurg und Con'
fbrten Kitgern^ loieder auch tBeyland Herm luliwn Bifchoffinm
WHrtziurg^ Heim WolffEmfien, Grafen zuVfenburg undCon-
forten^ Beklagte, jeizo deren aUerfeits Erhen in A3is henamity Ci'
tationisj jetzo_ Mandati de exequendo die Ifenburgifche Sitcce^M
undVerlaffenfchafft betreffende: SeyndDr. Giefenhier und Dr. Md^
ge ^e des Refcriptt Declaratorii und refpeSiue ExcitatorH halhen, '
om 3i. Aug. undy. Qffobr. vermcbenen 16S6. ^ahrs hefcbehenen Be-
gebren , als unfarmiich abgefchlagen : findem Imft man es Aefer SU'
ehen ahfhnderlicben Vmbfianden nach, hey dem am €. lutii ermeJd~
ten ^ahrs extraiudici<iHter ergangenen und tkrch ermeldten Dr. Gie^
fenbier, an befagten aj. Aag. gericht/icbvorgebracbten Decret ^ nocb
xur Zeit beioenden: DaraufiflDr. Mogens Principaiin. die in dem
Vrtbei de Anno 1670. vermeldte Kayferl. und des Racbs Refhlution
beyzuhringen, Zeit acht Monathen pro termmo et prorogatione von
/^ts megen biemit angefetzt^ tmt dem Anhang 1 ^ thuitjbichet
loieder nicht, dafi nicbts deflvtseniger alstfenn, kejfndendm Sacben
'nach auf ein eder andern Tbeils Anruffen , femer ergehen JoBe , •was
Recbt tfi. Sei-eniflimus etiam Landgrauius Haflb-Darmfta-
^ienfis , Emefius Ijidadcus , quem teftamento haeredem fcri-
pierat, eiusdemcaufamdifcipiebat, eandemque fingulis fta-
tibuscommendabat, fedjmortuainterim/dJ.Or/ottV Hia, Aji~
na Barbara Toartnetta , tota res manfit indecifa. Recentiori
aetate lo. lAtdouicus, Comes Uenburgicus in Offenbacb nobilem
de Eifenberg , Confiliarii WitgcQSeineniis filiam duxit vxo- ■
- jlc
Plnnmiaiihwm. III
mn, Gom eadeniqac genuit Gargittm Ijithmcmty MoMrithm
frijtriam, PiilijifiiuiiiEleeinrmi, qine amea nobilimn fih
BmdignJiaicgauaBmi WiibEi/biberg. *
SECTIO IIL
DE
MATRIMONIO INAEQVALI AD L&
GEM MORGANATICAM.
$• I.
A ntiquiflinii tam dum moris atque inftkuti in impeno no*
jl\ ftn>Romano-Gcrmanico(unt Matrimma ad Morgana'
tkaptt dum prmdpes Comitesue Imperii^ quihus i« coelibatu vei vi'
dmtate muere non expeditj vet in jamvrem fiUvmm prloris matrimif
niij velagnatormBy virginem nofnlem vel infirioris generis ducunt
in veram et le^tinum vxorem^, ea conditionc et lege , w Uhm
ex taU matrimmio prognati, nomen et infigma patema minime ad-
Jimanty nec in feudaet dynafiias fiucedmt ■, nec ad diuifionem mobi^
-Utmil^ris famibaepofflntprouocare^ ^ec coniux gaudeat digiuta'
te maritiy verum taUs vxcr et Uberi certis homs et reditibus a pa-
tre^ illuftri in primo ^uptiarum die ceito pa£fco conftitutis et
adfignatis,./>r<7 alimemaria prouifione et baeredjtatis parte vivant
tmtenti. Idveronontam 'mriscommunisdiCpoCitionc,ftAvipa!{i
mptiaUs inter illuftres eft introdattum."** Matrimonium hoc
pro kgitimo vtique eft habendum , dum co^enfus adfit coniu- *
gatis^ cqgvizJacerdotaUsy liberi ex eo nati omnino fiuit le-
gitimi, nifi quod coniux et liberi expaSo et fecundum mores
cfte£tilHi»noD gaudcant ciuiUhus. *^*
* -Secan» hac iil <»vSk fiii i iJ h« f 1 1 Notitttti proctrtim lib. Vl, c. VII,
-'- .i /• 4. Q^ae Tcro coram camc» impcriali ec comiciif *&a fuenint
Tcnditaueiponit LOHOoni'. T. Xin,'e. 42. f. siy.
•• MTLBR ab EHBEKBACH f. /V. ]J. /► 1 C H W ^ D E », «ilj^. ^ «J-
trimen. Morgsn. pMrt. I. p^ 4,^
%* Upc vberii» deducit aiHK.|.^MCK,<ir matrimmo ad L, Sdlitam
tomr^Uo, p.j.
_ ■ , . ' l!;,n7,dbvG00t^[C
us 'Oip. IL De wutrkmnm inaequaU
■ «. n. '
Neccamen folum mmbus Germamcis eiusmodi matrimow
niafuenint incrodu^, (ed-ociam iure Long<Aardico (hcocaL
Sic enim in eodem faic definitum : * Quidam babens Jilium cx
nobili coniuge, foft mortemeiiitnon wmis cominere^ aHam mi~
nus ttobilem dwtit: qm nolens exifiere in peccato , eam defponfamt^
ea lege, vt nec ipfa necfUi eius antplius iabeam de httispatrisy
quam dixeric cempore fponialiorum : verbigratia: decem
UbraS) vel quancum volueric darCy quando eam de(i>on(auic:
qioi MediolMenfes dicunt accipere vxorem ad Morganacicam ;
aUbiy lege Salica. HitJiUis ex eaft^ceptis dece^t. Iftiinfr^
prietatemnonfucceduntj aliis extantibus , Jid nec infeudo, etiam
aUisnonexiftentibus: fdUcetXtpiumfatty. camen in beneticid
minime fijccedunc. Inpnfrietateverojuccedmtpatri, priori*
bus non exiftencibus. Succedmt etiam Ji-atribus Jioe kgitima
prole decedentibus fecundum vfutn Mediohnetifium. Concr^icere
equidem videtur alius textus : ** qui iecundum vulgarem lc-
&iDncm ita {e habet ; FiUi nati ex ea vxere, cum ^ua matrinwr
mum cali ratione contraSvm efl^ ne Blh ex «i nati, pacri ab
inceftato (liccedant : in feudo fuccedunt , nam tptamtds ratitm
in^obetur taUs tonditioy ex vfu tamen admittitur. Vcrum
BiTSCHivs*»* adhunclocumbenenotauic: pociusl^fendum
cfle, «j^iHfo»o»y««^2awr,-idquodcodicesmanii(cripti, glos-
(a ec do^res docenc, immo, ipfa racio adicQa de eodem
teftatur, quod fcilicec vftis hanc condicionem, vt filii expa-
&oruc«dant, admictac. Comprol^c etiam priorem texhim
ANTONivs MiNCvcciTS,*^;(,it* acquedicit, (piodJUii.ex
taU matrimom'o nec in &udo, ncc in propriecace Turr^dW.
cocc£iv8'^.)(.\* tsaiKuhxmQtsKiaakmsi^^i^eMn^ana-
tica,
• 7/. F if.
- ** II. F 26. e. Filii nati.
■ V In commtnt. ad b 1. p. m. 4S4.
\* Lib:II, Ta.VIL C. yi. '. \'
%V J>t ^' Morg4n0tiu St&. iX
njinzedbvGoOt^lc
tkai fed cCMpiagio ^tequaU agere contaidit, x^ JHii ex paSo
M fucc^one -in feadum exduduntur , quod taaKn vix ^cjt.
coqoedendum.
-^ ' §. m. ,
' lam vero inquirendum erit, vndenam matrimcMiium ^d '
3H0Fgamticam(itdi\^tQ.- anqreas ab isBRNiAaliiqu^
'4jua{i mortis catfa tapionem d^kxiXi eflevolunt. BaroscHEN-
CKiYs^iellatar,fe vidiflcCodicem antiquiflimum, inquo ad
AJw^fli^aAimmlegatur",exinde h o R n i vs **, condudibi o Afcr-
^e^gaba boc nuarimomumfuijfe diSum^ fiue dono matrimonid^ *
quod notiae nupcae aUera miptim^m die maae maritus in prei>
tium et remimcrationem ereptae, Cvel concimius cblatae) yir-
ginitaristoffert, proutexplicat gregorivs tvronensis.
*** Apud MiNqvcciVM*;^^* Aicltiii adMorgicaptmn^cU
locus corruptus cflc videatur, cum rubrica capitis fic ie ha-
beat : de JiUis natis ad mBrgamaan contraSum. InL^bus
iMtfgdfardicis : f etJtJiUaihabueritd^ipfamidierelegitimas^bA-
.hsau^ Morgin- cap et fyderjimnjuae matris. Indc pate^
aib antiqua voce Marsen di£tum ^inc.contra3imi Morgani-
tum. cpccEivs If vero autumat,legem momanaticam
id^ el^^ qfiod Iwaie in Gexinaniac ii^rioris vrbibus dioi-
tur Morgett-^racb , fiue Decretuni in CoU^is et Conuenti-
btts t^nhcum. l.^em itaque morganaticam eam dicit, ^ude
wi
* £f vfiix RMStrum f. 31$. tiuemiAM vetuftiffimum tcdicem viA', ^i
bahebdt^ dejUiis njlis ex matrimonia ad mgrgengabieam cvmtraSo,
Morgengdbtcur^ tutem di3v>. compgfttd et m^eas ex idiemdte Ger-
mdwruM videtur. Niim JtTorgin , eerKmk^udf maoe yiJirf wtU'
tinumy&«i<r,-,tt-gaeb,donu[n^»5fcrf/. Morgengabicum (e»«yqu>fi
ctonunl tajKann^soiinterprttart /itebit: guodiiMtioacm propttt nti-
pttas ligmficari Iblicain puto.
** htriJprudentid RluUli cdp. VI. f.u - *
V Lib.iX. c.XZ.
, t /'*■ ix. IXII.
ft De Lege MorgMndticMf ^SL IL $. IV.
Svtmai lurisfirMernc* P. II. P ,* GooQ k'
XI4 . G^* ^ 2V matrimotM hiatqMU
inpbUeo taaientu ac curiafitit edita^ dam talia matTinKmia
\si f^icit tonuentihus fiierinc contra^ , I\/hrgm vero origi-
nem .ducere a Mor, quod cerram notat, Germanis olim Mar
di6h, ec^a», quod communionem notac, vtidem Ht ac ter-
ra cmnmms. Dicebancur tamen^ijffM Regis Morgtfi~^acb.
* Licec autem Morgengaba dtmm ftt matutimm, quod at
tero po(t nupttas die mane nouae nuptae fjeri lolebac ;
** nihilominus ab ifta matrimonium hocce nomen non ha-
iKFepncauerim, dumapudZOT^atariibjetiam fubeadem^*-
nita intelligatur donatio. P^ec hoc ex Legibus Lmgobar^
fvm: *^'* ^ quis tmciOamJium propriam matrimomare voiuerit
JQri ad vxorem , fit et Ucentia , tamen deheet eam liberam thiriga-
re, et Jic facere liberam , miod eft Vuridibora et lepitimam per
gaire diinx, id dt , per IiDertacis donationem vefper gracui-
tam donationem, ia cft, moi^engabam j tunc intelligatur
ejfe libera et legitima vxor , et fitii , qui ex ea natiJuerirH , kgiti-
mi haeredes ejftciantur. Idem dicit textus FeudaUs : *#^* "^uod
iegitimiixaiBity verum inj/^M/fi non fuccedant. Nomenaa-
tem hocre oiitur , vel ex voce Morgage , quac fecundum
STEPHANVM SKYNNERVMJcft Ifypotheca Crcdt-
$ori fic oppignorata vt fru9us , ^ms durante tempere oppigmraiio-
ms froducit^ onmes fiant creditoris ^ qaafi MBrtgaige ^ Pignus
' ieu vadimonium nwrtuum. Quandoque tamen lus morgtmeti-
(wn diciturpro vitaUrio, dotatitia^ proyt albertvs ar-
<5ENTORATENSis|| habet : ipfeVngarus{Aa&t^)Vien-
nam
* sftlUAtts iitGtegMfUp. 42^ *
** frout explic4t C11P.6OIITS TTROHiHSis Ub. IX. t, XX. et !m
' fonHentifi^iANJ>^i,kyiif apud t Ahr tziv u tietii MdCfitU'
- Urid Tom. II. p. 99}.
• * Z/>. II. Ttt. 1. 1. g. In editione HiitoLDi nltai rmRtuc in EdiSt
Sotbaris Tit. LXXXIX. f. if^,
•»,* II. F.XXIX. ♦ •
■f Etymok^icon Tocura ForcnlTuin. _ •
tt Cbroa.j'. III. *p. yii.tr tu Tm.ll.
|v,n7,dbvG00t^[c
Virtrm iBufirim. 115
nm itt omtdparte i^/edit^ et ad dandam 'fibiJJUam Dmm ( Al-
bemim Auftriae^fiff^r, dansJiUae Presbtvg, et tttulta/ aUas
mumtionef iure niMganatico. Idem ^dlo loco : * loamtes
OMtem Dux Jrapveiis Rfgir f quem Hexin Gmia Jua cutfi jilusfms
nutriuit, ajerens mmtionet Uomiai ileKiburg odfefpeSare., ton'
, Mom matri fuae per Rudotftm Regem oUm morganatico iure,
denatum. Sic ctiam in paOis AotAus-_^Amadei Comitis SO'
haudiae etjj^ldi Ducis Aj^riae de a. 1310. dicitur. Prae'
terea fae^^kae Caterinae , moi^eanaticum i^ffignare debemus^
ad fwfirum arbitriwn et prout ne^s videbititr , de quo moi^-
natico ordinare ct difponere poterit. ** Vbi donum matu~
/m(^ intdligitur. Hoc autem krantzivs. vocat i;rtaU-
tiian. Dicictu' igicur mairimoniuin ad mcH^ganaticum , quod
^la M^gengaia cempore delponfationis promifla, liue dona-
cione gratuica pro & et liberis fuis comenta eflc debeitt
taulier,
$.- IV.
Mcitur aHtem tale matrimonium etiam ad Legem SaU^
r(W«.contra£fcum. Verum, licet Lege^Salica de Morgengaha ni-
hil fiKrit exprefliim , apud Francos camcn vfitatam fiiifle
Morgengahamf patet cx pace ioter Guntramnum et Childeber-
cum Rcges, jn conuenm ^ud Andelaum a.'582: conclufa, ,
in qua ; de duitatibus vero, hoc eft, Burdegala, Lemomco^ Ca~
durco, Benarno^ et Begorr^, quas Gitik/tdndam GermanamDo^
minae Brumcbildif, tam indoce, quam in morganegiba, boc^
matutinaii dono , in Franciam venientem , certum efl adquifiuijfe.
Sic in Burgundionum Legibus XLII. $. 2. etiam in Lege Bi-
fuqriorum %* Moigengaba occurrit his yerbis : Si autem
per feriem fcripturorum ei nihit contulertt , fiytrm fi^ervixeritf
' — . P 2 5"««-
•* OVICHBHONtStfl» ks freuves p. tjg. ljf.lt DV" MOKI 3%». £
S'l-f-SS7' ■ .\
•»Tit.XXXhln.i,
> ,*?; GooqIc
r
ii6 Cap. JJ. De matrhnonh mafquali
quinqttagintafilidoi in dotm recipiat^ rt tertiam patrtfm de mnt
Tfj auam fimul conlaBerauerint , fibi fiudeat emndtcafe , vel tfmc-
quiaei in morgengafaa /rtnfi/am^/iwiV , fimiliterfaciM. Apud
Imgobardot ex I^ge Luitpraadj morgengaba t^uartamfiibftan- .,
tjae mariti partem'cxctderc hon debebat. Sic enim in Legi-
bus Longobardorum : * Si tjuis Jjmgobardus morgingab comupt
Juae dare voluerit^ quando fibi eam m coitiugio fociauerit ^ ita &-
cirnimus , vt alia die anie par^entes et amicosfuos oftendat perfcri-
ptwn a tfftibus roboratitm, et dscat : quia ecce, quodconiugimeae
morcengab dedi , 'vt injitturopro bac cati/a periurium non in-
currat: tarhen fg/wrt morgincap ndlumus^ i^ fit ataplius^ nifi
quarea pars dc eius fuWhntia , qui ipfitm morgincap dedft.
^quidem minus dare valuerit de rebus quam ipfa quarta portio
fit, baheat in omnibus Hcentiam dandi, quantum voluerit : nmn
fitper ipfam quartam portione^ dare nuuatenus' pofiii. In legi-
bus etiam Akmannicis mentio fit Morgengabac : Si autem ipfa
. foemina dixerit^ maritus meus dedit thibi morgan^heba **
computet qmntum valet in attro et argento aut mancipasy aut in
equo pecuniam Xll^folid, valentem : tunc. liceat iUf muliert iurare
pcr peftus fiium , et dscat quod maritus' naus mihi dedlt in po^
teftate et ego po0tder4 debeo , hoc dictmt Alemanni naJWait.
GEORGivs HFCKESivs cquidem de hoc matrimonio Iic
loquitur: *** Afegard de ce mariage mprgengabique, ce
prefent ainfi fait le Tendemain tfe la cmfumation du mariage
tonfifte en une defignatibn d' une certainc portion de biens,
que !a femihe ct Tes futurs enians de ce mariage peuvent
prendre apres la mort dumary Ccette portion par la ky des
lombards ne pouvoit monter plus hauty que I4 quaErieme partie
■ , . . ^^
* Uh. li. l9. IV. f. /■ ft IV Eiusmodi tabuUe occurnint in J^en.-
dice /tutorum veterum c. CXLVII. in quibus etiam qudrts p*r$
fubfiantitt mdriti defimcur. Adde iTEFH. B A 1. V z 1 1 m4t ad Cd-
fitularUyp. ffz-
•• ApudeoLDASTvM Tom. II.p. II.p,ig*
*'^f Thef. lin£. ScptfiitrefrMef. /. X. r^ ,
* . .' ,, _ iv,n7,dbvCjOot^le
Vkortim ittufirium^ 117
des'bimf de mar/y) et myenant cepirefint ikfemae et cer fmures
enfdm fint excbti ae toute autrepntetiikn dans P hvrtiiiti du ma*
ry, CesfoT^$desmatuigeFfrpratiqoemitor&naire cw; AUemagne;
for detgens^qui mt etedeja numeTLet^mont deseiif«ns duprenner _
iii3 a qui ils veutent co^ferver leurfucceffim^ et f/tr des gens de
fuaJit^f qai ipoufent des femmes d une coTtdition mfeurietere^ On
e^pellecela parmy & vuigahe ^poufer de lamain £tfw:j5f , ce qu^ils'
fynt pour ne pas.fruflrer desUenSy droits et boaneurs de/eur mai-
_ fon-, htrs enfansy ^ ilr en mt d im mariagr precedent, ou feurs-
heritiers. Quelqaefuns appellem aujjice tnariage moftanatiauc iede^'^
rivant'de morgen et de gnade qui figmfir grace, aue rmfatt.
pareiBment le lendemain^ thais ce tf eflque ia memecmfe-^ Vt Ideo
ildc ^fe innnatur , tale matrtmontum apud Trancos fiirfle re--
, ceiptaJn. Vulgo dicitur Ehe tmt limkeri Hiaid, dum: maritus
^^u^isfimfiramQiam iponfze dextrae iun^t. Species eius-
mo^i matrimonii apud GaZ&xerat Fon> marit^ium Forina-
riage , quod dicebzturfi/erimsexfamirfa Regia anciUam aiienam
vel hom<f Francus ingenaam ^erat y tunc enfm.Mrtum veSigal
fbhidt tenebatur.. Dequo. T ertvl Li a N vs:*'nomie
quiaur Domini et dijcipiinae tmacij^miy fertdsjuis foras nuBere in-^
teraicunt^' Sciiicet tie in iajauiam excedant, afpcia defirmt, dotnftiia
extraneir pocja-anr. Alias" Germanis Mirheuratb malac nu-
ptiae^ Mgiffmis huwelick. Gallis Mes-alliance, quodni-:
hil aliad" notar qmiW «d£w mtptias** Quare Scholiaftes
Gfaecus^talem ignobikmiconiugem vocar*9-»f/*«» yct/o^xrt foe-»
ininam oblcuram er nulUs fignis notisque nobilem. Neque.
tamen ihmperfimflram maritus iiruftrfc porrigit. Quin etian»
RudolpbusAuguftus, DuxGuerphcrbytanus, defunSa x i^Sr^
coniuge fiia, ignobirem fbeminam porre£ta manu dextra^ fiib
pa^o margmatico fibi fecit cc^ulari. *j^* ••
P? /. V.
* Zih. 11. 4i vxortm: Adrfe w fkcsiif voce Hrismjrii^ium tt
MENAGITM DtQim. EiymohgiqMe voct Fdrmertjge^
•» >£ t rM A k N <l<r Im^Mri m^riftMiia^. l. e. l. , ' '
'*a* SLiAE ArcriTTssTETCK Xiiff. dc mdtrim. ex Rat, fidttts tmll,
"»•■*• ■ . '■ - n \
iit Of. 11. Dt miirimmo metfiuB -
■$. V. .
Originem einsinodi imtrinianioniin orot-ivs iam
dum ^b Abrdiani teniporibus docuit , dam ita loquitur : *
Cmira nemrt potef , non ex lege tantum , fed ex pafUone,
vf qtii tx coniugw Katifimt, aiimttitt ftta baheant^ titacene exskt'
dentitr a jraecipua haeretbtate. Cimiafftori tali paSo initim etiam
tmi Uhera foetmna comJ>irtaewn Hebraei vocara , auale erat
Abrahami can Cethura , cidm Uherijmnde , ur Ifinael, ns-
^Qm Agaris ^iius^ db/w, id eft, tegata quaeilam acceperwa,
iaereiiiatem amem nou creuenat. Tak eft mairinfimium
odMorgenaiicum, qyad diciiur. Verum concubinatus potius
erat, quam matrimonium ai itiorgauatiaim, nec alimenta li^
beris Abrahaihi exCeiiura iueruiit concefla, fed dma (akim
pro arbiirio , nec faSum cum Cethura injtiiin nouimas , quin
potius ex dioino inftinSii folus [Jaacui haeres.inftitutos. **
. 5. VI.
Disquirendum nunccrit, an hoc matrimonlum admor-
ganaticum fit verum atque legJtimum matrimonium. , Au-
ao^equidem quidam anonymvs *#* hoc matrimomum
tanquaju luri diuino haturali contrarium reijck. Argu-
mentatamenAuaOTisfatisfuntinfimga. Pnmum.ervt, ^ued
.fieimruu aeqtu maginem diuimmgerara acmaritK Secundum,
quod DEus Euam non ex lapide vei Upno , venim ex femr6
jidami, produxerit. Tertium, quodipfe DEus Euam for-
ynauerit atque viro aequfilem e£e voJuerit. Quarmm , quod
ipfe Ajdamus£K<»«, tm^umnfui Jimkm s^ouerit,' ip&m vp-
caue-
*DeLB.et JP9Ub. II. f- m $.S.
** Vidc etum hehr. li^ck Difcurfiim Acadcisicum de mdtrimmi»
Lege Sdlic* coHUstio^ p.2s, viLLENBBaG SeUHA Jnni Md'
trm. c.yU, $. VI.
*«* Reperitur apud liIhioivm Stdetts • Cenjliit Tim. Il,f, tjst- V»-
mdfsgtbUches GutAcitttn iber dtr Ehen, fi btjbtr» ntub mvrgMi^
tifiben Recbt gefcblojjin 'iporden^
: ■ , . • Coogic
Vhrmm iUu0riim. 119
catient MSmn, ideoque Ahrabanms Saram vooarierit ^nw
Frsu , das ift jeint Gefthrtin. Quincum , quod Ahasuerut
Rcx poEentiflimus Eftberem fecerit Repiftam, idem inftitiitum
fuerit Perfis, Graecis, Rom»iis. Hinc etiam in fbrmula
de^Kmferionis apud jRow/wwj- vfitatum, vt dicerctur: vbi tu
■Caius ego Caia, ad dentitandam inter coniuges aequ^itatein.
Sextum quod etiam iure Germa»ie& coniux fit parriceps iitris
et dipnisaris m^ria : Sic enim LANi>aECHT* dceemit:
tttis Weik ift auch ikres Mametgemffiti ailer der ehren md wirdig-
'\ia!i , d!nr der mam bat, za hand als sie iii iein bette tcitt. u
■V£ICHBILD, ** Wenn nun den Matm das loeib vtrtrauet und
sie infein heth tritt,fo ifljie^des Mamts genoffio. Septrraum
eile -hoc aetjuitaci cmifentancum , vt dufn coruux omnium
mtU/nm atque aduerfttatis marid fft pardceps , iisdem cum
ipfo iuritHls. gaudeat. Verum argumentis vtitur fitis fnfir-
mis, et quae potius priuatas concemunc quam perlbnas it-
lultres. Nihil ominus.camen lien defuere ineer veteres IC-
tqs, quihaec matriinonia iiDprobarunc plane«t tanquam in-
ceftas reiecenjne, vtpote xnbreas ab issrnia*»* ia-
COBVS' ALVAROTXVS *int*, BALDVy,j PRlbERICVS
Baro a schenck ff matthaevs ab ArrtiCTis t|t
lORDA-NTs.vEsiNvs Ifll aliique.
■ $. Vlt
Totfcs erasmtxTi matrinionia pro mtis, kptimis atqne
coQceffis fimt habeoda, atgts fen^ pro taliWiiabita, dum
eon.
• Ub. nl.trt. XLK ,
■ "• Jbri: Lxy.
•," -*.; Hb. a. F. tf. multin. '
•,,• di h.ttxfum,
t adlUt.tf.. , • ,
tt td II. F. af. • i
m"liKII.Kr.I.i».ni.arl.3.n.u. -
Ittt * rMte rriue. "■ A ■ 1
I ,,r,d»,Goot^le
iso Cap.Jt De mamimamoineequaU
conTenTus adGt fnatrimonlalis, ifta liberoroni quaerendornm
caufa acque ob mutuum adiutorium initituantur, benedi^iio
acoedar facerdotalis. atque omnla addnt iegitim matrimonii
requtfita, inde<^ue (aclle diftinguantur a (rosrA^rnfzr». Conipx
£Jtim ^tque liberi ex tali matrimonio prognati iwis iAtulu
tffeBibus aeftituunmr. 'Belle in hanc rem iudicat philip-
pvs^iACOBvs sPENEH,vs, infignis iUc Theologus dum
occafione matrimonii inaeifuaif s avovsti, Ducis Brunfvi-
cenfis , Ita iudicat : ^ Das iu detn geiftHcben fiWfl infokher Ebe
kd» Mcngelfey, wirdNiemand ktcht Tweifeln , indem der Ehefiaiid
nacb Gottes Ordntmg eine Vereinbarung zweyer Perfbnen mt
ficb hriT^tt , nicht aber mthrcendig eine GleJcnheit der Kinder
crfordttt, wredorren das Exen^cl der Heyratb Abrahams mit
der Kethura weifet.
5. vin.
■probant Inter Germaniae prindpes permulta exempla
vfum matrimonii ad morganaticum. Fndericus Vi3oriofus^
EleStor Palarinus duxit, re prius cum Philippd arrogato filio
certisque gentilibiis ordinibusque manire deliberata, Nobi-
hffimara foeminamC7(7r(7)M*T<?m«^CT(,eamqueaccepitvxorem ,
' praelcntibtis Vhilippo Palatirp "Wormatienfi et Georgio Spirenfi
Epifcopis, Nobilibus vero Theodoro Sickingcnii , lacobo
Helmftadio, Henrico Cancelhrio, aliisque quam pluribus,
quenwdmodum ipfius Friderici matrimoniales literae fcri-
ptae Heidelbergae die Martii poft Feftum Galli MCDLXII.
.**oftendunt. Sic etiam daniel parevs %* lcribit:
' ^ cum
» Apud lasisivM StAdti- ConPHt Tom. J.p..isp. Defendic etiam
tale nuurifnontum vrx.LBNBEiio StUUis iitris matriinfitidlitf ,
-e.FII.S.XII.fiqq. XXXII. petrts makcellts Ri.cctTS
Ati^dtrimmioadmtrgdjuttiejim dendrionem'coHtrd3o^ Ai^torati
m;. recufa 1717. ct Dn. chk. «ottl. aigcits im Eittmoff
Tom LMdfKdigen Add P.JiI.c.j3. ■ ,
** Sic in {letnmate Leoi»entaQO.
V ^fi- ^■«''*"'" **■ y^ ■si^ /. p- 's'' " .■ ^
Pirorum iSu^rium. ' ■ ' '121
cum vero ex hac tomuge ■duoj progemfijet Jegitimofjiliot, Fn-
dericum ec Ludouicum, eos ob certas camas ad cor^tiomn
paunoinfcrioremrf(i^^/>i etComites Imperii iWmwfBwGaf/^,
re ejfe vdbut. , Poft mortem adgnato et filio fuo adoptluo
Philippo omnes ditiones reliquit, filium vero natu maib-
■ rem ^ Fridericum ficris dicanerac , ipfjmque canonicum
Spirmfem ac Wormaienfem confticuit. ' Verum anno
MCDLXXrV. die GaBi Conftflbris immamra morte viuis
exemptus Heidelbergae, a patre fijperiore hoc Epitaphio fiiit
exomacus : Fridericus de Bauaria , flius legitimus Friderici £&-
Baris Palatim. Ab aicero vero JLudauico Comices Lifwenfteittert^
JHfaam crahunc origioem. "
.5. IX.
~ . Fridericus Ludouicuslineae Biponcinae, defiin^anno
1672. prioriconiuge, luHana Magdalenay patTBelis Joamis U.
-Bifotitini filia, eodem adhuc anno duxic e.mxasceo illiusjgno-
-buem, AtmamMariamiHe^am, Meilenneimenlbii, eo qtii-
, .dem paQo, vt , .jai' tx ea nafceremur Jiberi, iutbilium tantum
loco bdterenlur. * Ex eadem progenuit Wilhehium Frideri..
cum a. 1673. (CarolumAenBtium a. 1^4. et Ludcuicum Pbilippwtt
9. i6j6. {nweriitum. Prioresduoadhucfuperfiint., Fbrpa-
Mtrterorum lalcim nomea.gerunt, liucgfalEi func Oderabaehi
^propc Mei/enbeimum. . , >
•■ ■ :$.■ X.-' ■ ■ ■ '■
In domo tauierica Alberti y. Bauarici Ducis filius alter
fiTii^iBiiiiuduxeiarinmatrimonium GfiryHPffn
ftoris fui filiam Miina», hactamenadicfliconditioBe, vtU-
■' beri ex hoc mairimonio prognati atitulo frincipali abftinerent, fo-
lo nobilis citulo forenc contenti, prout fingnlari paSo incer
Sere-
^ •.ioAnji» App. aSiimi Hi^ni-fOTp.^!»..
Struuiilur.Prmi.HenicP.II. Q_
iM C^ II Dt mttrhmmhtaeqmli
Sereniifinios fi-acres Monadiii d. 34. Sepcembris i^SS- cooue-
nit, quod a RudolpboIL Imp. Pragaq d. 16. Februarii i5^.fnit
confirmamni, * tx quo coniugio .Comites de Wartenberg
fuenint fuborci. Diciequidem dominvs a lvdewio''*
au^oricace vfus Chronici MSti adfe3affe bmc Prindpemfaier^
mm nemen Cmitis Palatim, verum decretumfuije : Der aus un-
gleicher Ehe gezeugece Sohn Chur6irft Friedrichs fblce lich
nicht ^Zr^<7unennen, denn er unpleicterG^hart. Gecrgius
Albertus , Marchio Brandenbwgicus\\nca& Cuimbacen/iT, matci-
monio (ibt copulauit Reginam Magdalenam Luciij ConHliarii
atque Fraefbfti Koczauienfis filiam, ex qua filios progenuic
Cbriftiamtm Guilie^num et Friderictan Aupuftum^ qui Kotzamae
iedem habeant, D(»nini de Oberksrza aidi. *#* Sic etiam
Guiliebni Ducis Brun/iaco^lunebur^enfisBm Auguftus, Secmarii
filiam'duxic vxorem, ex qua mter alios liberos nacos fiiic
Eneflus de Luneburp diGtus, fola nobilitatis dignitate et adfi-
gnacisraiitibusexl^fa^atuRazeburgenficontentus. %**
£1 eadem gente Sereniflima, Rudo^bus Augi^^ Duz Bnm-
iuicenfTsj^^^m Elijahetbam Mentiam fibimatrimonioc(^aIa-
iiit, his vfus verbis: Ihr fbllecnichcmeinelincke, fbndem
meine recbte Gemahlin fcyn, verum nec dignicacis Screniffi-.
vu mariti crat partioeps, &Icim di^ Madame Batdo^bine. Ge-
^rgrus
• exfM ^^diSsiGtfu P. Sj^. Omtat. II. f. tf*'
•• Atdignitdtt vxms p. 170.
•»• mfifr. Archiu. p. I. p. 400:
*«,* lALMTTH Re&. Imh p. %Q. CEIH. FBLTMAHIT. itlmpMrl Mjt-
/r/m. p. ). e. I. htLerts kt ehibitbjich GMmfo^/j c. VI> $.
XU. p. i^. UatK Hcmog ADgdftiis znr £1^ ciocs Sccretarii T6ci-
tcr , nrit (leren cr Kindcr gezcugtt. Danuiter cio Sohn lunckcr
ImA ve» LMtieburg noch ini Uhzn tind adcfichcn Stand fuhret,
ima wrdcn dicft Rinttcr toh den RazebSttcIifchett Stiffe Gffalfcn
BnJ iMtaden vcrfchcR. Dabey dcs Landcs ItegicniDg iTe Iich nicht
Bntcrfangen dtirfieni Emortuae faoiiltae dc Lknehurg Chrono-
loBiiaii] 3k&s<^ »QttiiAii a I^hrsi/fben Qtftbkfhtn^
trgiiu PHJerkmrBaia^M^c^», Gxkx iam dinn Drac&£B fiit
ea tasaen coDditioiK, vc ifta non UAaa^ lcd edara Ubcri dos-
dem mxrHiioQU ad^nadsitdidbiis ddxrcnt efle cxxSDeatL f-
«. XL
Taknntrimoiiumi 44 MargauiiaBm a. 1690. iniu B^
«$Ziu^HaffiacL»i^aQias lineaeit^n^^/cii^^ciHn Alnaadr^
deDurickelcomtwpaQo:** VafebeubmicbyS^iucbdam
icb «c6 £e Cemfiamtttm mames I^es hn wmmmebr» ibrA Gttes
Segenji bobem m^etretenen Alter ffiagfim xm verfieben gefutem^
imdibr eimiui dA BeMen getragen micb zm emrem &eM^en zm
n^mient ^hey etaa G«tttr Sducha^ndcb necb immer zm nnd zm
mroacbjemum Aker eticb glei^woblmit nur mnd meines Leiies-Cm-
Jhimien &efien -wtSet antentiren mad nacb gUid> Bei bdben mid
mAtgereuenlafeny eure fmge ^bre guten weils ndt nur zm wr-
' fcbS^en. Verfebe icb micD gieid^oBs^ nmfen es dmm micb mnd
«m Amfm^ mtfeitbero ein^en Wocbeny dafi icb encb in Gottes A»' .
tBefewbem, in m Hmid die Ebe. nad bingegen ibr mir ^ ver/fr9- .
ctimnndidi encb dieerfie Hoffmmng dsrvon genmcbty aSezeit mlR
g^Uutett dtfiebidi euafdm zm memer Ebelietfien, dts ifi in aer
That GemubSn gemmmem , dennocb mid zmar aut febr erMScben,
mid tBasdamSr ifiyeucbfe&fien bey uBerbmid Vmfi^mdemtittt ^ium
hefien gereidtenden Vrfec^, eucb nicht m FtirfiL necb &£ffi* Im*
^mSofimidaUeimAielicbenStmidzmfetzeniatemdirey mid aucb
fitcbem nach dem Exempei finfien vieler Potemtmtem, FUrfiem und
Grafaij •wam inir etwa nocb Kinder zeu^Jbiten, filcbe nur ais
Adeiicbevon Hefemgemanntf mid micbt Fiirfii, oder Grgffl. Kinder
fQJign gemenaet uad gebaitem •aerdem fhr aucb nacb dem Exempei
eines vaaebmen regierendem Furfien» nacb mei^em Tai^- Nabmem
euch Frau Emeflina filiet menaen iafeh , mad Itein FHrfiiicb nocb
Grteffiiches Prtedicat moch Tttut frectendirenf moch mtaebmen.
Qa §. Xn.
* ■riNK> Z4tztei Seitiuktn Tom. 11. p.;ijt. adptobJtlioc out^
nuKiinm.
, JL.ooglc
§. xn.
Carolus IV. Dux Lotharingiae dum a.!i662. Marianam
FramfcamVzpt^ Chudii Pajoc exEli(abetha Souut duceret
vxoreiti , per pa£la docalia * filii ex eodem matrimonio na-
ti ab omni fucGeflione fiiernnt exclufi verbis : Et Sautant
quUl a it^. touchi ci - iiefus que S. A. S. par des confideratims impor-
tantes du bien de fisdits Etats » et par tm effht fingulier de Paffe3im
et eflime qiieUe a pour mgndit Seigneur U Duc Nicoias Fran^oisi ef .
le Prince CbarlesjonJFtlsj eUe auroit aprh une~meure et /ongue de^
liberation , et par mchoix et confid&atimpurement vohntaire, cam~
me auffi du confentement et a ia priere dudit < Seigneur Nicohs Fran-
^etSt nOmm^ et d/clar/ /edtt Setgneur Friace darles fm Succejfeur
tmmediat et incomjmtable enfydits Etats et Duchez de Lorraine et
de Bar , Trrres et Seigneuries y onnex/es et dependames: Sa dite
Aitejfe demeurant cmfiammmtkPeffet de ia ddclaratimfusmemmh
m^, claufes et obligations, m rifmmtes, diclare auoir vouluy m*
tMdUf et- ordmn/, veut, etendet ordmne i raifin d^icelie. le cas ,
arriuant qu'iipiaije a Dieu benir ieut M^age par ia naiffance de-
quelquesEnfansqui mfvat iafin et ies frmts is7 pius iegitimes, ilt'
ne deuront ni ne pourrom- pr/tendre i ia Succejfimdes Dwchezd».
Lorraine et de Bar, Terres et Seigneuries y annexees et depmdan~,
tesj ni^efait et Succejfim, ou en heriter d^eUe, au prfiudice de la
£te deciaration faite par fadite Alteffe aa profit de Movfigneur ie.
feiiefuture Epoufey auterife'e de fijdits Pere et Mtre renoufant
dite Alteffe et eUe^ tant m ieur nom, que- de ieurs faturs Enfans^ .
diskpre/ent comme pottr iorsy etpar ferme depart de FamiUe^ et
tous auttes aUes qui muux faire fipottrrmem., a ioutes Loix ^ [hoitSy
Co^twnesj Statuts et Ptattqueti faifans etdifons aucontraire. .
$. xra. ,
loarmes Chriftiamis Dux. Ugmcenfis et Brigenfis in Silefia,
Georgii Guiiielmi y diaorum Ducacuum Ducis cx ^CAFii^ea
.-!.■ . vki'"'
• maatspui dt kamt Tom. VKp.t II.0. CLXtp. 411; l. '
■ Copt^lc
Vifmim iSiffintim. . ^^S
vldmi, qnia.1675. vitamdatUit, aous, pc^moTtemDenflfoe
XiyUae, Io.Georgi^ El. Braiuknburgict^iae, ^. 1625. Hed.
xoigem Sitfibiam in thdri confbit6m cum pa^ marganaiico ad-
fiimfit. Sic enim in pa3is dotalibus * fiiit prouifiim : Dar^.
auf^aeiter hehandett •wordgn.y daS giekhpohl dir Jttngfirau , «»•
geacbtet voBzogener Ceptdationjaetmoehaujferdes B^ebettety anders
nichi demi eine furnehrhe Adelicbe Dienerin in Sr. Furfil. Gnaden
Frauenzimmn' unterhalten, henannrHtb aher mit Handgpldrzu-ib-,
rer jreytn Difpofition za 500. lithtr. jeden derer^ zuiS. Gl. und den
Grofchen-zu u. HeUern geraitet y des fahres a/Irwege attfiiie- 2. Ter-*-
~ mine von halhen ^ahren z» halben Jahren aus Sr. FurflL GMden
"Renterey zu reichen verfihen •oierden foUe y und oi Sr: Furftl. Gnadi
JhdteS'taU y den Gott larqe Zeit verhiiten"a»Iie ^ fiet die ym^er^
uheriebenfiltej, TjiverwiUigetwordenibr^aisderm 1000* Rthir^baar ■
za einer baufiitchen Bewoimung, damit ihr aach alt mit ihrem £^
gentbumfreyzudi/ponirertzt^eiafiihr^inner 2: Mwatbs-Frifi fo^
•mohi aucb zu jabri. AHmenration zu ihrer ieheragen jahrL aucb auf
. i. Termine von baiben^ahren zttt>alben ^bren 2000.. Rthir^ aurSr*
Fnrfli. Gnad. Cammer utmerweigerlicb zif entrfchtenj imd agsztifoi-
gen. Jedbcb dafi hingegen das Han^eid faUen, aucb der' Setebfi'
fchen Geraden, Morgengabe und Muj^heii naegen ■, aSe- Anforderan'
gm iJj- und eingefteilet verbidben folkn. Rad(Mie filiorum v«x>>
Hiit prouifiHn : Femer^ <d> Sr. Furftl. Gnadenmr ihr einige Kin^
der eriai^emmrde , ift infimderheit derofiiben roegen diefe ausdrUc^i^.
Beding- und Ahhandlune iBoi^edtecbti. und mtt reifi Erwegung be-
fihioffen toarden , dafijo iang afs S. Furfti. Gnad. ver Hocogedacbte-
Fiirfli. Sohne^ die Durcbi. fmhgebohnten Furfleii undHerrn, Herrr^
George, Ilerrn Rudolph , Herm Ludwig, tmd Herm Chrifliav Ge^
brudere-f Herzoge in Schlefien zur IJegnitz und Brieg, oder'nuennl.-^^
Leiies-Erben^ oder auch Sr. Fnrfti.Gnad.HerrBruderj derDurchl.
Hqcbgehohtae Furft nnd.IIeir, Ilerr George Rudoiph, Hertzog tn
Scl^efi.en;. zfir Uegnitz , Brieg und GolSerg, RSm. KayferJ. und
zu_HBttgem utid Boheim Konigl. Maj, Geh. Ratby Carhmerer^unt^
Venoaiter der Oberhauptmannfihaffi in Ober- und Nieder^Schlefien
odfryon.Sk, He7-tzogt zu Liegnitz FurQli Gnad. emfproftene Mamf
.Q_,3 [ \ }icbe
*'txtdt spxAtnx-i-^yu (^i, Germ. Dipkm^Jixn. XLv.Ka.* T^ ■
liche Erhn imLehm meren, Milie mi> iltr Amu HeJaig SliJSm'
teiobme Kinder kemefmegei ie* Fuefim.Staid fabre», JMer*
nath Adtk^en Stenderragen underhtdten vierdenfiUen. Oocb aber mit
den Gtjrhlecbtt-Nahmen w» Liegnilz ninnen , nndaut *•. Firfi/. GnaJ.
gitrfilMmjeiWtfmden&iiachtinSchildimdaufdemHelmdenVfm-
gnSchwantz, aliii mil den gewSbnliche» Farben zam Wapenfuhren
mSgen. Item , dafinicht wewger diefelbendiejer anderen Ehe Kinder ,f»
iange hac^fnuldter irfienEbefrauen Erben aderjetzjgeoderiimftigt
Hertzage zu Uegmtz im Leben, in dem furfil. T^bn der Fiirfienthif'
tner liMimtz iim Brieg keinerjseges fuccediren; fendem einenjeden
Stbne aefer andem mefurfeine Erbl. gtntziicbe Abricbtung za n-
aem UhlhGmh <» Furfiembum gelegen, ema ven eaooo. Rthl. und
dtfizufeiner Zeit dem Furfieuthum •wieder an heim faUen konte^
verbolffeni von Tbcbterji aber einejede vor Mit-Gift und Schmuci^
^eld aitiooo. Jhlr. abgefiattet , alletierJovioblmiennUcb- als weib.^
licben Gefcblechle Kiii£r diefer andim Ebe, indeme ■mai fich am
trie oder AUoditl-Virlaffenfchafft zuaeben irauihlicb «ndberiom-:
men, IH gleichen Theilen TJigelafen mrdenfollen. Ex ea vtrius-
quefexus liberosfiiftulit, quonim SiiasSigimunJui, Baronis
li«B'r« titulum geflit , A^uflus vao Comitis Ugmtii, qui
feaus fuit Bn^n^' Ducatus CafiiiMm, cuius viduamGew^w,
Jjidnuici principis Nalfouio Dillenburgen& filiam , nuptiis
Cbi ineunte anno 1680. Ferdinimdus Gobertus,CoBKS ia Affer-
mnt a. Reckbeim, ieofoldi Imperatoris Camerarius et
Colonellus, innjtit. Ludmdcui Cbriflianus, Comes deSayn»
et Witgenftein , poft obitum Elifibethae Margarethae
Comitis Solmenfis, foeminam igiubikm matriraonio ad Mer^
gaumtam &)i copdauit *,
§- xm
Nec folum com coniuge inaeyuilis conditionis tale ob-
tihetmatriinonium, fedetiamfiaequalisfiieritconditiqnis.**
• ic«*Bl>'»- DiH: if Uelrlm. tl Uirttnttitum f. XXIII. irn.
ztuict» Silimi Itris Mtlrim. cVU. I.Sm.
•• Comuiuo VfHai iiSuiUt c«e«iii PiS^ t. UeettntMtm
-De Marcfaioiie Femriae Mml» IB. refot tAcosvs Af
VAROTTvs, * qaod vxoiem acceperit Ricdardam iSai-
diioiiil&in Safamamin, cnmtalipaSo, tcjSii tKtaianitaJit-_
tminftrrana^Mardaaiatuficcedatt.**
$. XV.
Effe&ushuiustnatrimaniifnm, vtfiberiadignitateetfiic-
ceQionepatemaexdudantur. IndeIiberii)nongaudentdigni-
tate principisieu comitis, titulomm, inngniumque pater-
normn a)noniucceduntinieuda,imonecinaUoaiaet fide£>
commiDa iamiliae, ied penitus a ioribus familiae ciuilibus exr
clufiiblapocooaepauitiaj»ntentilinc neccfleeft. ^* '
J. XVI
In paQx) de matrimonioad legon Moceataricam inita
deteiminatnr dignitas, qualilseri exindenatimii dcbeant, ec
-pkramqlie condicione ordinis nobilium inferioris contenti eC
' fe iubemur. Ec inde quaeritBr: anabxrbitriopxris pendeac,
' qniboslibet liberis nobiiitatem adl^inndi inioriorem. Ec
IK» inter iura^biUnm iin^liciter «ia ec nobilitatem auitam
diflii^uendum cen&mus. Qnead ima nobilitads finmliciter
talia omnino e»peditnm et longo vfii confirmanim eft, libero»
e patre nobili cum matR picbeia progenitos inieriorem a pa-
cre nobiUtatem panicipare et inde eo magis liberi a patre il-
luftri ex matie plebcia editi priuilegiis nooiliiatisenmt capa-
ces inierioris. Aft ad nobiIica£em auicam et iura inde oriui)-
da canfequenda non fola pacris ied macris quogue npbilicas
dcfide- '
SeA. V. n. ]. .»11 ncc ac^mHtas nec tnMqiiafifas flatns a dignitatrs
ftd cidulio Ubcttxui» a tticccHiooe et digDitatibia pcc pa&um fiida
Jtuttimooiuia aif L. Morganaticatn dHcir.
< in(.;K.'H. Ri«. i.Ti.BaTi M/. VI.i(.Xn. ^^
*< Tsqncad hunc paragrapltutnaaniris fantnrba, 9lia< TOO ftanaslBf
; T TSijuo ati fiBcra kiius caeitii iiint ciJitosia. .
■ ' 'Cooi^lc
138' Op, If. De metrimomo^ mae^ttoU
ddidcranir. Hmcipcfte cramervs: * Qmdfitt^mvxir
. ■morgmatica ex ndbUi tt antiqua fatmlta ■adfiita fuem milUfir'^ te^
'^iti ihaiamum ^ qui-ex hac camun3icru'prodeimt liberi^ tfuamuis^
■ iUufiri patris dignitate et Mfuccffivne m territoria et feuda vi p^
exciudantttr :, flcnalamengattdekuntnohilitatettad ludos equeftres^
ordmts milaa^es et canonicatut -eccle^arsmt catbedralium admittev^
jerimt.y JiflattAis inpta^ndaauitavtriusqueparentisnohiiitattfatis'
'Jacitmt. £ contrario fi vxar morganatica ignobilis et pleheiae fit ort'
.gimsyiiheri exvtero eiusediti a iurihus et praerogatiuisplenaeet atd-
' tae nobilitatit reSearceHuntur ; tametfipater fitiUuflrifiimus etinpa-
So morganatico nohilitatis aUt Baronum, aut Comitum sitidos illis ai-
fignmerJt^ imperatorejtdnuente ei pa^um caifirmanu.
$. xm ' ^ . ;
Tnterdum quoqtie pacifcenteS conueniunt, vt liberi cx
'matnmonio ad mof^nanadcamedicicoTnituingaudeant digni-
tate, etinde, an«cibbiiocpaQ:olibcri comitumdignitacis
fiant participes quaeftk) oritor , qoie cc interdum affirraari, in-
terdmn negari potcft. Eft criim tnatdmo^um ad l^em
Morganaticam velaeqaalc yd inampale. Si Vir illuftns U-
lutoi cum femina matrimoniumad Moi^ganaticam tcontrahi^
tunc liberi rat lcgttimo hocce matrimonio prodeont ijluftrcs.
Hincpaterprincipali fulgens dignitatc, liberis exvxoremor-
oanaticaquidem, aft ilkHbiprognatis^paSiOOomittim tribuei;e
poteft dignitatem titulosque. Alia nrero eft ratio, ninatri-
■monium ad moi^naticam fimul dl inaequale «t .illuftris viri
cum femina haud illuftri. Tunc eriim , fiiperiorem liberi
nobiBtatcm, a qua per legps funt cxdtrfi, pcr parcmum h^iijd
confequuntur conuentiones , cc (icadcomicum quoquenon
perueniunt dignitatem , licct illa vel maximc paQ:o iit ad%na-
tanatcmo. Aft poffimtomnino huiu$modiIiberis per impc-
ratoris codicillos comitum tribui praerogatiuac, proucexem-
olum comitumWertheimennum docec. ($. 8-3 i^
L- ... . §.54rvin.
• commcnt. dc iuribus ct pntrogit, nobif . safiM Gap. t V. '-jF. 6. p, i^.
Vtninm 4a^jMm: tv%
Iftte«cla^[^renees iraminomi adl^Mo^gan Jnit^^
'iKt,ec pa^ mucuo totlcFe ctxilenfu libensque /uccefliimeiD
procnrare oroni annminnir conani. ' Afl lulce concradicunt
0?ilKibus ^inati ip^nasque exdtant Ikes^inquiUisagitanv
'i^Q^iD ,- Ifi ^^^ de 'niatrimonio ad legem OK^anaticani
iokum tdli liboiqoe -aA. fijcceffiQncm adndtti poCfint? latm
vcrp paffajm ad morgan^icam vel inter lolum mariGim ct
-bxoiifiin, v^fimdcbnipniximisinaririagnadseftinitam. Si
■^VMunl agmd (imul comp^ifcentes fhenint;, tnnc fflis- oc
^baSto in$ mieFO^ a liicceffione excludendl eft qnaeficum, ct
inoc -ite agtiatis iiHiitis liec adiini nec liberis contra pa3iim
'lucceflio concdli poceft. Si vero paQum incer (blas inicum
cftconic^es, tuncagnatis ex paSn, tanquam rc intcr alios
'ge{ta,-ntraumiu5 competit, &. fic paQwn toUi, liberique,
^ioii ciMl^fftfe matrimonio ad legem morganaBcam inito , ad
tbocefflonem penienire queunt, modo -matrimonium (it ae-
«osdc ^ emm ^ul efl inaeqnale, tunc foh inaequalitas
uisque pa€h>liberos a ItKcef&one cxuu£c
§. XVIIIL
Matri ex nnpdis por^ctalis^ fn£locnoiganacico iaids,
]US.compait(»nQadiceadiezcluu(nii liberonim afucceQione
& dignicace paterna. Liberi quoqne ex macrimonio ncxt
morgan^iico prcKjnact ius iff haeredltacem., titulos, dtgnica-
tesque patema& uttccdendi habenc iquaeittum. lam vero
'ius,qu(>d7n3tri,quod liberis ieft quaeficum, illis non poteft
«^ferri inuitis, ac inde manrlmonium femel pure et absque le-
g4Morganadcainicum,matre liberi$que diflenciendtais, ip
n^da&jid inorganadcani,^quibus ius liberis matrique quae-
'iituin auferrctur, mntari nequic. Hincad matrimmiia ad le-
gem raoTKinaticam oontr^a mimis- reOic refertur -exem-
pIumFerdinandiAuflriadjCaml^hilippiiiaWeireria nupcias
StrumHwr.Vmi. afrm.V.lU ' R jBon-
I , . : C.tH:)t^[c
isg ' Cep, 1t> De matrimmo^ btaegttaii
^cfidcratdr. HmcTcfte cramervs: * Qmdfifftimvxir
■nnrgmatica ex mbiii et antiqua familia ^dfiua fueminiUufirirm*^
"^ititbaiamum^ ifuitx hac coHiunSiom proeUuftt liberi^ quamuujt
■ iUuftri patris Jignitate et^fuca^te m territoria et feudff vi pa^
excluiantur, plcna tamen gattdebtmt nobHitate ^t ad ludas equejlrer.
ordmts milixtff-et et canonicattu tcclefianmi catbedraUttm ^dmittenM
lertmt., ffiatutis inpt<A^nds4uitavtriusefueparentisnobiiitate/at'u'
'.faciMHt. £contr4nriofivx(tr morganatica ignabilis et pl^eiae fit orf-
.gims, iiberi ex vterv eitu editi a iuribus et paerogatiuispienae et aiti-
■ fae «obiiitatis re3e arcebuntur ; tametfipater fitiUsiflri^imiu et inpa-
Mb morganstito nohiiitatis aUtBarmum^ autComitum situios iiiis ad-
figaauetit^ imperatorejidnuevtt et paSum confirmante.
§. XVIL
Tnterdum quoque paciTcenteii eonueniunt, "vt liberi cx
'matrimonio ad mol^nadcara ediei comitumgaudeant-digni-
tate, et inde, an ex folo ■hoc pa£tx» liberl comicum dignitads
■fiant participes quaeftio oritor, i^nie etintcrdum affinnari,iiv
terdum negari poteft. £ft eiiim -maoiiiioitium ad l^em
•Moraanaticam vdaeqaale vd inaeqtiale. Si Vir iJluftns il-
' luflxi cum femina matrimonium ad Moi^anaticam contrahli^
tuncliberi e« lcgitimo hocce matrimoiuo prodeunt iiluflres.
Hincpater principali ftilgpns dignitate^ Jliberis exvxoremor-
ganaticaquidem, aft inuftriprognatisypaflsocomittoi tribuere
poteft dignkatem titulosque. Alia irero eft ratio, fi r^atri-
■monium ad morganaticam fimul dl inaequale «t .iUuftris viri
cum fcmina haud iUuftrL 'I\inc eirim , fupcrior^m liberi
nobifitatcm^ « qua ppf legps func exdnfi, per parentum h^tgd
confcquuntuf conuentiones, et {Tcad comicum quoqucnon
pcrucniuntdignitatem, licetillavelniaximepaao fic adfigna-
tapaKrno. Aftpoffimtomninohuiu?modiiiberis per impc-
ratoris codicillos comitum tribuipraerf^tiuac, prontexcm-
olum coraitumWertheimcnfium docct. (§. 8-3 :-
xr .. : i^^m^
• comment. de luriEnu et pratrogat. nobiL xSxxt Op. ' IV. $' ^ P* 'l^<
; " ■teta)it&p3rbHtesnialrimbn!ia(ifcMorgan.inium)eni-
'■£«,« pafta mufi^o tollere confenfii Ilberisc^ue fuceeflioneni
procmafe pmni annituiitur conatu. ' Aft hilce concradicunt
Cpttatiibus ^grtati^magnasgiis.excitant lites^.iti giiibus agitatur
'i^oEftib ,^'an'paauin *de'niattiihonio ad legem ihoqganaticaifl
ininun tolli litjerique ad fucceinonem admitti pbimit? lam
vero padnm ad mopganaticam vel ititer iolum maritum et
Itioi^i vel iinTUl'cum proximis mariti agnatis eft initum. Si
^ptolAvai agaiati (iniul cbmp^ifcentes fuerunt,' tunc 3!ij ^
*aSp' iiis TilierbS a (ucce(iiDne'e3fcluden3ie{t'qqae6tumiCt
inbc itB agtlaids inuitis riec atBini nec liheils contra paSum
'luoceflio concedi poteft. Si vero paQum inter (blas initnm
'e^t^niuges, -tuncagnatls ex pa&o, tanquam re inter alios
■gefla,nifflumiuS competit, &. fic paaum tolli, liberique,
^wri b&^titfii^e matrimbnio ad iegem morganaticam inito , ad
■foocelBonempemeniicqueunt, mbdo -matrimonium fit ae-
.quale. ^i emm fimul cft jnaequale, tunc Ibh inaequalitas
wsque pa^ liberos a luccefiione exdudit.
5; xvniL *
Itlatri ex noptiis pai««t^sqaefiiai>iiK)i^atico inids,
jus.competitcontradiceadiexcluuoni liberorum afucceaioqe
& dignitale patema. Lilicri quoqne ex matrimonia non
morganatitip prognatt ijis. iff ^haereaicatem, titulos , dignita'
tesque patemasi uuccdendi habent quaefiram. lam vero
'ius,^aodmatri,quod liberis eft quaefitum, illis non poteft
auierri inuitis, ac iide matrimomum iemel pure et absque le-
'gej,Morganaticainitum,matre liijerlsque difientientitus, in
nuptia^d morganaticam,^quibus ius iitieris matrique quae-
'fit*uin auferretur, nratari nequit. Hincad matrimonia ad le- '
gem mprg^naticam concraUa roimis reOe refeitur «yem-
plnni Ferdinandi Aullriaci, cnm fhilippina 'Wdferia nuptias
Strimiiliir.Pmmirm.P.11, ' R .con-
: i|a OfM Dt mmiHnu mttfiuB Vkmim ilUifiTiim.
contnhends, qnippe tfaimgfi pgft nqxias Kberos absqnE
paaomorganaticaprocreacos, pro Gb^ cx.vxorc oorgi-
' natica naus dcclaraim, illosq; inDancibus agriacis a (uccdliaqc
exclufit. * Nam licct re^e a (iiccefiione in diciones Auilri^-
cas hi liberi imc exclufi, baec tamen excluiio non ob m^
trimoniommorganaticum fieri poterat,Iedob inaeqi^Iitatta!^
matiimonii.' ''
5. XX. . :■ .11
Mattimonium aA L. M. conDahitnr vd in firomn libe-
roium exllantium vel aoiatorum et fplendoris faniilia«iw«&
Hinc quaeritis', (> vel Iibcri vcl agnaci, in qnotqmivvQKn
jbocce macrifnooium cA inicum, moriancur, viium ain« jl^jep
.morganaticifuccedere queanc? Ecvidendum,vcrumconvenciD
'liberos generaJicer ec perpecuo excludac, an vero (peciatini
intuicu Kberoruni prioris macrimonii ieu cognacorum. .Prio-
xi caiu libcri penims func exdufl eMnisquam,omnifaas Koef
^agnacis mortuis, fiicpcderc qucunt Ail pot^ciiori cafii , marmis
iiberis prioris matruxionii leu ^nacis, libcri ex matrimonio
morganatico fuccedtint, modo 3> macrimonii inaequalitatciii
Don exdudantur.
f XXI- . ..
Eft Verb interftm *ibitim, an'matrnfnonrimi qnoad cBeau»
ciuiles validefeu folum adlcgcm morganaticam fir contraauini
Hinc,camindubiofitpraeftnnendura , quod rei nacurae ma-
§is conuenft, fans ftatet , hic qtioqne in dubro efie refpicien-
um, vcfummatrimonnim fic aeqcRile feu inacqu^e, ec inae- '
quale matrimonium pro riiorganacia>, aeqnale veroprbpei'-
-ieao, quod omncs iuris duJis produdt eficQiis merito eft
babendum. ««
■ -; ,''■• Cap. m.
* i^vcrtiL^J^a.iiiOtr, ^ieg.Xtkg. CT. X(^n.AiC0aftrfii9. ^
flti4 gipni fediaiem //• huius capitil ^.2]).
**D« luBiiFie CiM«KM.<i<4i,B.T.II. p.y<,
■ n 1.17,1 b, Goot^k
' Suumtrit.
: C A P V T IIl
f»«
r ■■ DB
MATRIMONIO FEMINARVM ILLY-
STRIVM INAEQVALL
. S V M M A K I A.
J.I. f- T.
Tr\mtMr exemfU iru^iulitim mu. JfMd Aogbx Citkjriiu Cdrtli V, 9t,
My^rimniiriim 411 iSnfritiiif'- K,fUt, a Hmrici V. Jnil. *■
aanii iniunim, liitt lU vdl-
ie Sia imvifd.
i. II.
viJud/ T^Jeri* in/eritri tubUi
rjOidt luibit,
f. ■R.
_ §,. II, 9. Al.- ■
^, BMjie ApKd HebneM txJHtt' Jetnw t Aerei Eiturii R, ^pU
.ia.rtanRmMr. 'lam mtdietri virt dt tttmut-
rint.rectiifimmr.
i. m.
^•/Konunos jliitiifiit fHt fiut
■ vilitrihtt junxit.
/biidaaawm Hmriii V. imf. vi-
citm mtdieeti virt de Mattltt'
hermer imftuif ttmtrtbit. yidmA
Dmii de Belbjird UqmtUmt M
' Lttxtmhirg mxHt tqmiti dt ^etih^
vile.
tbmdaaatmHemriHr.mr.v,- f- 3™.
dmmm»fit Gtmfiidt Bt^mttigiiltfi jlriead Cmreh etmutit Ltmtxn vidm*
Jmdeemv. eimiili. •"> ^Hielmtt Sefmilrt mmflitl
^^ ^. V. lemlrMbit. Frtmeifite Grtjti r.
ft B«ttrica dimt Utmriltu il^irieri imsqmi fititi imiftr mutrimitmimm,
eimirilfirtnmeimimnxU. Imdt- f. »11. .
i^ e»M vidmm UmrliM. dt Utrfrttbm Jteeti ly. Suiue g,
WMeiOiUluilp. ^xtr, Hmriii ylL rlmtlie. M.fih
j. VI. rtr imst^mjU mutrimitmmm itlt'
HmrtexemfUextaverfieermumiM brmt.
/tmiliiiiBmtritmt dddmemmtmr. f-.V': . . ,
' f. VU. tlmtditimmtUtrim, Satimttttl:
bKifmxGeTmtmmdeRiixrirdi- mmftamtt.
ntmdi Cttbiliii vidmt mutrimmmi- f. XV.
mm imii cmm ftrdimtmdt dma Cm- tftlrimenimm Mmrite Hemriii flt
Ithritt. jlmglir. R. Filite u Lmdtviet XII,
i. VIIL emlliemm K vidmml emm l)n,Stf:
■aiidirici eetbermm m IoSm Saii, fi/eUi mdt imtefmmli.
fmmmfenitmmMi,tefttmren- ' « XVL
gtriMl Ttn»"'p. . jj^ ^„'„ a»»»,- jy^. <?.*
Cmimt tmmin Lrultlil fUu fihl «« .«• >«"' *»* *^' "«*
lrit»mtvit. _ tmnm. ^^ ^^
.Cixigjc
I)i Cap. m. Dt- aatiiiimk femhunm
%. XVII, M ;. ; J5. xxvm.
HdJjmmt Dstwum JtexfiliMiF^ JSufiret fiih mperit exifiemtts ^ kti'
-. i^mrtfH^tt 4tdif, im mMrfmm^ kus SSigdti i««f ^reuintidlfhtf^
' ««. ... JSnrf RomidJifUSHfiTit htfMthm*
%. >!V1IT. . ^raj d^uitdtfm mimuit.
Brici Vn. Ddtiidt R. vi^d^gmetet §, JEXVIIII.
imdeqmdlem Jobdnnem il* kd^ise Qk4d tt 4mre AgUcdm» titimereer^
tomiiem vtrum fumfit. ium. , ,
j. Xvnii. 5. 'XXX.
'CuBdumt Wdfd Sutt. R. permifi/ tU Uim Jus AlmdHnicum et ^
. hifirihits feminis iffieiiUbmt ,mm- §, XXXI.
the. ' ^ - ,, ius Sdxomiemm' 'se JCfei^uM efimie-
§». AA. met fidtmmntti
Xit/Uiebtt/ii. Md^sbel Jtoberta Kar- ^ ; .XXXH ■
"SSrtjK''^'^'''''""""''*^ "^fi-hdeciu^^tiut de 'uobihiusL
ntmmceaMdt, ferieri, erdtnis loiuumur. Imer
AAH. tilmfires enim men femper mimmSt
lUdrde. ff^lAeimi VI. j:»_:.,.-_ j:,„I J__i^-
%1
fi" '"'"''. .»1»'*»' ??• £gmulim uxtr digZttt im
loaancbdi u HdnmniM amitis luttrtiis. '■ ■ ■ *
fii4e, vtritfimttiM a bAS fi. " £, Xxiill
^- ■ tt/nm m4tnmeiii»m iiMtvule, At .-flijwr ««^^v-L '— 1-/'.«
§. XXIII. jpSi' *^ ' •
.i^dtidm virosy qmibus vuberemoUm ^ * - XXXIV
nt,trmd«B,iAfem. . ^^ ™,«„,».,<S3r»«wr«,i2
V ■».,?•. ."•• ' ■ ' Mit^tUriMlemMS^, .,
•^xtr iSmjhis.w jltsmvtnept mtitm- g. XXXV. r ■:
tea, imi fiq^lmr fi,tul,,trout M,^ „ p„,i,„p'„i^ U lu.
•mrtgmeemmHmimemJlrAtmr. imtrmi mt lilxri m,trisfi,m,.
^v.M«. . §i.,iXXV. v,.»l,-,-t5. rtntmr imdiliimtiH. Omdetapmi
Si, Steiue «»,»4 i»j«ii*-««(//»-M.VKrf„; jriw»/*», .«Av>i«Mlr,
Zy^i.iw itKnriteDerUiemAn. ■ .c^^,^ Ttlnnfis MiMI.
^ 'ti.e9mlttienemmem4jfmmfit, , ^ c XXXVI.
■ "1 . K ^^^'* ■' , ',. jttmdCmlicutiet et inter iMtenknJ!.
•\Jt4mxill,fiM1*egu,fm4tfl,liett „ ^, niffiairmm f4miU4l qmes-
AiUdma Jbiftime imifrmt"- ' l^ifiU m4tir ne6iiit4t. • -
S.::xxTn. "'-'-§.• Jtxxvii.
'^AlKnitit iriNi4Peiiim4eXlgim^ Aft mfmd Gimijinot lihert neil iSm.
-. mmritermm fegdnitium imjimt ., ^ts.tmmtris fid inftrieris fmtrit
fieut4i. anfiiwmlurteniiiientm.
•'■ '- -i £ i ^ " f Jsaitni.
iBiiJhimiimfasli, laj
.-,. . ..J. XStsWlK *«ii »s«Si( ^itimd Jiai.
5:1. ;
Confiderammu? matrfmgpra tnaei^Ux a parte viroram ,"
non ddiint qaoque.«rem|^feinmarum, quaevilioris
gradiis mamoisr fibi iungiait- cW&rsTOPHORVs
toRSTEitvs* hac de re fic ludicat : Indigna famres ^v ^^
Jhngami virgmei aut viduas ignobikoritus in mammopam darii
Q^ tOnen olim in Ferfii et apud Titrcas morihur exa^etWK eff^
qmhus'UegumJiHaefarrapifnabunt, Hocpoft Caroli ViU.R%
gis GaBOrum, mariti fui, inortem adgncuft Anna Hntaanic^.
nOa vidua, de qua BRAVVij^Ez**Jer^lus:friaees Dames t§
poi^nQiem^iavarveJuedeC^arkrVni et md-aifenuutpo^
vmr rei^emer a tm'fi bautEfiat, car te Roi jjnis tfioifjnii^
ac^ Ihpirtfde.Fraftce/elJdre^nahity qu' (tie; difmeureKeit plarttf
iattt'fa*vie vefite^un Koy quedeT abuijger' a m nmndre' ^ lui.
Simili raodo Eliftbetha Wenceslai IV. BcdiemiacRegis"filiy.
carcerem inferioris dignitatis marito praetulit, de quo dv-
EBRA^^viVf^ *^* Afox comrmnicmo am vxore confUipy Bsmq- a
■^ercu.ifams mliUtate et opbus clarus^ Jponfus pueUae diligt'*
■/KT. ReU^wmeratvt animus et voiimtas fwSae ^Jius explmt'
.retur. Jn urce Prapenji apid diuum Georgium , in contutemio vih
^imon Veflalium Elifabetb cautubemalis era/jVirgo/ane inter vir-,,
• \0f^^. fpf»f»odi0m^ in kco. ■ Hanc Hemicus. di^a fecum uxor^^y
^ire \ nen pfl grauatus , eti dum alios femtiUarer puellaresque ferit
Jp^monesy malrimonii quoquejacit mentionem nominatque marftuki
■fguem eidare ve/kt, ntmpe Hinconem- Tum virgo generofay mi-
xfMT.generis Regiiy Vtinam, inquit, prius cum hmorevdtamprat-
fentem amittamj quant ut impares mtptias fiibeam. Vrget Het^
R 3 , . . • ricus
• netii pglitittJ a<) lib. VI. dmutlium TKtti p. rfyi.
*• Vies its Damei UlHfirts p. 7.
V Hifivr.BobemitA lib. XfX. p. 158.
CoQt^Ic
'■%;
t)i df. in. Dt- auurimiA famunim
S. XVII. !1 I . Js. XXVIft
Hufyniiij DMWttm JUxfitijmFtfiL .^SiiJrei fiilr imperi* exijnttl ^ iegi.
..^xmfvV4itMit.iMm4iriimi^ tui lOifdti Jkni jtrexinciAUbii,
' *»«. . . . • Aii'r OmdiuUlliifris iiifeHriil.
$. S^VUT. . £m/ dignitdtaii mimiiil.
Erici VIL Ddnixt R. vidKd jfgntlti §, IeXVIIII.
intt^Htltm Jebmmtm U. Kt^iii gui tl imrt Jtglicm ttlintrtirt.
comiitm virinm fnm/i. Jtmt.
5."xvnii. s. 'xkx.
•eupnui Fdft Sute. X. fermfi H. Uim Jts Mimuimicum et ^
^ higri^ fimiHis igmbitilms ,iiM- §, XXXI.
■ i ■»» » ■*•' ^^ximiium' 4e JQerum tfiim-
.fyUithiitUi Mdfifbtl Xeibert» Nv- «; ,■ .XXXU "
mmHcoUot^. firiorh crd,nis loiuu^iur. Imcr
S. AAl. ■**»». iBu&res tnim mirt feruptr rBinmit
uc B4U4rMer Wilhtlmt VI. Jig„itatem uxor digmtAtt u^rt
\ttnvMe Mc Hanmnide cemnts nMbtns. '■. ■■■^'*
fiHMe, vdrijtf niflijc et Bm fi' . ' < ' xx^m
,..«,«■;«»,»»«- /«,,«fc. ^ it.fri. ..Tiin^ 'tiih^^a
■ >. . 5* **"'• igiubilem. '
.■Qudtism virst, ^ihut vuhtrtuoit' c ■ Tvviy
lutxtr.ittdi[,i,4lem. . ■ ■ ef m,njlr,,m,.,li^.id vmri^
i- ■„«?•. .''. ' ■ ■ Nlit4timMgemut,.. .,
'.J^xtr .*B.firu :w\fi4tuviiitfii mit.- s XXXV ■ '•
--. r4li muriti «mdili«iei.: 4l,,,ue ^ j ^ jueufis .Del.
r4a.mmjiqmlur 1^,1,41,, treu, fti,« 4e r«ai,4efMie i t,.
mr,g„4,ma,tammfir4tl,r. %ueruu,i u, Ul»^ mxnitjitue.
"'?:."■: |>-;iXXV. v..>il.v5. rtmur ,enM,iiu,m. Quadel4fud
Si, Jceliut Rii,u4w^'»Munfc,--t.\j^^,. JK*»»»/, :*&«wMi,
DelthmesKiiriteDtrUKmur,- .c^„,„ ■nienfesMiMl.
: ■tifeudttieummuuJpamjU, "^ (. XXXVf.
•^l- .. ^, XXVI. .■ ^udCulecutiai ei imterijtu^mkHp
•)J»4imeHiJ^4mtt*eg,i>fmmfl,hcet m. 4, Jli/(4Hirum/4mili4squ4s-
Jriliiduci Jbfri4t «tfi|fir«l»M.- ^HlifcU uuttr mtiilit^t. ' ' ■.:
S.^acxrn. "■'' ■■''■■§.• jtxxvii.
•'^AlUluLtl lI.Nt4f9titm4tXegiu^ 4f .^ud Germi4Hts liieri HekiS..
-, nuriwum ftt&timm im/uilt ., ^Jrrt.m^lri, fei in/irioris f4trit
Jitutut. ttu/e^uUHIurtiliiitioHem.
•'■ '■ ^ £ 4 i ■■ J. JJXXtffl.
■ no,t,zBdb,GoogIe
iBidbamiimpuli^ . 133
.,■ - Ji SSXyilC piuU B/1.4H4 tfitmtd fiici-
Uftt^mt.im^ififjlf^fjiH^ynter ^«f-
' ••■ ^t' ;
ConfidcraaimusmatriraQoia uiaequalia a partc virorum,
non defiint quoque exiemj^ &ininarum , quae viljoris
".gradds marftcMr fibi iiHTgimt- ciWiFSTOPttoR.vs
POR.STEiivs*hacderefiefudrcat: Indigna famrtr^,^ KegU
fangmmf virgipes aut viduas ignohiHmbus in mammopiyn darif
QuQd tOnen olim in Perfis et apud Turcas moribur exa^atUiK eff^
^thufKe£wnJJliae'Jatr(^irmbunt. Hocpoft: CaToIi VUIrR% -
gis Galforum, mariti fui, inortem adgncwit Anna Bricaanici|
KiQa vidua, de qua bra vvine i**ferfluf^ri»eer Dames ^
pn^enfdebvoirveJuedeCharlerVni et md- aifrnnt foitt
v»r rfhfurfter a •«».' fi Baut Efiat , car te Roi tovir tfiokm<^
ffc^ Te^tiJie 3e .France feO^ repm^t, qii tile diemurexoitplmtdf
inttt'fa*v$e vffueifunRoyauedef^abiaJeratxmtiMke^^luii.
Simili modo Elifabetha Wenceslai IV. BcrfiemiaeRcgis-fib>
cafcerem inferioris dignitatis marito praetulft, de quo d V-
jBR AVIVS^ *^* Mox commnicato cum vxore coMj^Oy fSneo- a ■
•Qjiercui^vfms mhiUtate et ofibus clarusy /potfus pueUae diligu
'fw. .Reli^ma erat vt aniinus et vokntas fueSae fpjius expl^-
jretur. In urce fragenji apuddiuum Georgium , in contubermo vih
^ginum Veftalium Elifahetb coatuhemalis erai, virgofam inter vir-t,
■0Vf^. ^mmod\ffim. in loco, ■ Hane Henricus dma fecwh uxority
^ire , nen pfi grauatus , er, dum alios familiares j)uellaresque ferit
Jp^nmeSy malrimonii quoquejacit memionem nominatque mariiim-
■fguem eidare ve//et, nempe Hinconem. Tum virgogeTiero/a, m-
xpur.generis Regiiy Vtinam, inquit, frius cum homrevitamprat-
fentem amittam, quanr ut itnpares nicptias fitbeam. Vrget Hen-
R 3 . ' ricus
• Mtispolitids ad lib. VT. MHMliumTstiti p. tfyi.
•• Fief des t>amts iUufiret p. 7. • , - .
V ^/w. A»Am/M lib. XiX. p. 15J.
- - nanzedbvGoQt^lc
x|4 Ctf' }/r. iV »atr$imi4tfnimurm»
ricus (Afiinatatn pr^us hlan^tiis^p^ot^e^ ieinieterporm eti'
am carterjj,mjirtgidufnjk3at a^nam. Tu topcerem idferrA
ercis, quam Vke^adenfem voc$«t,/ref^uam itf ij^Htnta dtmcoeri
i. TL
Aft non omncs eandem tboent opinionem, paciiii
mpta inaequaliuril matrimoniorum ab lUiillribiu femini*
ininnum proftant varia. Apud Hebraeos exemphim habe-
musfilianim Sauli, qui Dauidi nondum ad regium fiiftigium
cveSto, IVfcrotKn filiam promilic, ted cum illum pdfanodunl
lefelliiret, mox Michal akeiam liliam legitimis nnpdis de.
dit. * Salomo Bliaitmi alteram Taphat, AbinadabisfiTio, ake-
ram Basnnth Ahitnaazi, pnefefUs tuis ddponfiuiL ** Sic
«tiam loiades facerdo^ ksami Regis iOiam imnsm daxic %*
MedenimRai Aftyages filiam fuamMandanem,per Ibinnum
'territus, ex gence tunc temporis oUbnra Peimum Cainby-
, 'fi, *M* In manimonium tradidit.
$. m.
Apud Romanos Atigoftus iilias et neples fuas riliorii
plemmque condicionis hominibus matrimonio iunxit. Ds
guoTAClTVS: ***»* CacranAimi/tusfiiJidiaimaiuuitmt
laudjum ManeUum,firorisJiIium , amodmi adole/caaem, Pm-
tifcatu et Curuli Aedilitatej Af. AgripfMm , ignebiUm ioce, bemm
.mUiliae et viSoriaefxiumy gemrnatis ConJiMtibut extuUt : maff •
ieJimSo i/larcelh generum fimftt. Hunc autem Aggrippam
adeo vilibus parentibus fiiiire genitum, vc ipfum genens ntb
ouDisque (iii poeniteret, docetSENECA, domiia&ribk:
Tmm
•■ • i.SankXVin. T.id.u.
••i.Reg.lV. r.ii.
•.• li.ChnnK. XXII. i.n. '
•«,• Itstih?! Lib. L cap. J.'
•,',• JIKUIL i.U.
ngitizedbiGoOt^lc
.^in^^gMtmJl^ 3k» Ai^ufio Uhertasfiai, vt praepcfemi pme
jlf* Aggriffae mm defuertitt, ^ i^mhilitatem exfrobraremi
Vif^awtsJig^rippafiierat, Vrpfar^immen, ft^ ar^wnemuhf
fatemae bwmUtatisJidftuterat , et M. Aggrippa tUcebaiur. Cum
^^feaderet retmyjwt acatfator, qui diceret M. Aggripptmy et
^UKf medsum efi^ vakhat Vijpamtm inteSigi. Fuit qm dicereti
(^tiapritej ^-^^ippa mahan bahehitj rejp«ide Diis. ^.'Hoc ai^
temvciacefeEAuguftus,praeteralia, ecfam Maecenatu eunat'
diSiim mouerac, qui comulms hac dere; Tantum, iQquit,
Agraippain fam fecifti, vt vcl gener euus fiat, vel occidatur,
neoe^ iic ** Sic M, Aurelfus nlias, quum adoIeuifTeiityqpt^
tQ3$cs. ordine Jenacorio viris coHocauiE. %* Nequeenim, qui
Jbngaihgen^s feriem pn^ferTene, auc qui op^ nfmias a^
fientarcnt, fcd qui morum probitate atqae mocfelHa, vitae*
qiK innocentnpraecBQerenc, eofffibigeaerc^del^endospi^
«abat ■■;;■■•
< ' $. IV, i
Apud Gcrmancw Mathildis, Henrici t Ang^omm Re^
gB fifepoft virf Henricf V. Tmp. morcem^ a. 1127. PMrfe confcn-
iu, GatfiidoPfeitagcneft, Andeg3nenfToomfcf,maci^onfOi
foit ianfiEa, *4»* ficct, Ifta imifta, fnfffe faff um, wsLHCLMvar
eTEMMTTicZNSis^cat, mqaicns:' W* Prxe^mteamem
tet^orepater ^eupieiss ca^ere immcitiis et in^ortmtate Fid^
rmSf
•Cmtnaeff. fA If. eatm*. ttt. '
" *»Sertnchiii> tftos ^Asnti* Vlthl.W.p.ftf*
.•^•M«Tt»A»*» rkViiiiEiiti. iid.nrf. i» fSem^ea t prtiensi
trdnt^ttMttit tn ttormMniaMm^ tt fSi4mfu4m rmperdtrutm prdtftB^
^dMfridaj^dtgdUir^tm Cemiliy m£trim»ii0 cepuiMiit. Ok ekbk 1 e r»
»ITAL»S, ^edff. mft.hh.^.p.-flfj. tib.Xlf.p.ggf. ddd. iuf, £»•
dtm dnm Btnrisus Rtx laf^ld^AiidegMnorMni Cimiliy MdthHitHt fiU-
mn Jidm dedit, quet Turgifat fnie*, ^rmtdhm Jh-dtfiUy Piiti^
tdli hentdilfione eoniunxil. . 1 «
WfSJf. iftrHMm. kk. FiU. t. jCXf^
nanzedbi^GoOf^IC
ijS Cap,UL T>e raetrimom fottaarmm
cptUsy tomitis ijiiAieei Ani^PaaormyT^olioiHan hJi/e''CilMn-
mrum (hamjm inser eos ^musiam €x caujis hr^ajmniiki ' dara-
fcn-<j/j Itcfec iniHtam dedit -eandeml,' IfnperatricoH^vi^ein
Gaujfido MarieUoyJjlio fraediSi Fukonii, CAndegam^). ^m rit
in cohiitatumfucceMy cum ideih Fufco Rex ISerojoLynurum ^ffic»-
retur. . De-quaidem Marchio gemdt tresfilios: Hen^timjUd^
fridumMarteUum, Wilbeimum, haeredes Ugitimor AngHrt pim
dpatuSj mnfolum ex parte Henrici Regts, .amjhi^ verum etiam
exparte MathiHis, ^ginae auiaeipfirum. Vanps erdm coti'
tuxconpmgiiiniteffemveterumiieffumAngiiae, licet diaerfo-modcy
jA^oxime ottingebat. Idem Henricus V. Imp. Fcolema^^
'bSlwia ftirpe progenito, CorfTutis Komani fiUo, Bcrts^^fiU-
am fuam in coiSugio tradidk,* ' .
': ■-.":..* r. _: . ■
InterGennanlaePrinclpesinedti temporis, exem|da lA
domo Bauarica-reperiuntur; H<^ricus &ic Dux Bauariae,
ptcopisM. frater, dc quo akdr^as savKrNEKi^E ^'^frimi-
fisferfo^amijuoirarumeflj quamfriuatimeliusegit^Jitaeque ds-
enUatis ipcrememis -ad modejliam profeaty in^ares adeo neu dfii*
^maiusj viforci viro, fedexism certfits jVir/utis ■cmtjbyVxirit
^^eJoKfirein copularet. .. (^Oa veronomraTtrerit STcorisfbao
{(»:oris ludithae, nonmcmorac.BRVNNERVs, hec^uodno-
moimarici. Did)ium etiam mouetAVENTiNvs,-*^*qu!
praetertresfilios vnamfaltimfiiiam Amulpho malotribuic,
diftam ludidiam Henrici vxorem, tjuemi iequitur adelzr;pi-
TERvs. *j(efc* Haec vero fiiifle -videtur dc qiia Amiaiifta Sa- .
3K)*#%* htditbamBauaricam, Princtpis Jdiamf ^dam Mim-
Jierid'
\" • Psulns IbtMmui., Cbr§». tdpum. tab, IV. C 61. , *.
)•* Jlimsl. Soifr. p. 1. lib. JU. jf^g- U^» '
V An- »oi. lib. IV. C. XXn.
*M* An. Boiic. Farc. L lib. XIULfC.
•,%* ad A. iijtf.
■ ngit.zedbyGoOglC
:P^^^ifU*mrMadettamp<icapt. De Lndouici Gib.
boli,])aanaeDuci£vid[iiificlaqaitiirAVENnNvs-i> Uar
garabavxtreiuLaidtlmtailuhitaBt, adimparumttxiastrm-
>.» <A». Abrn» & WMt^,l,^atanjS] m^. &Bf^. .
^^w. -^.. '..-'■ .^ ■ .^ , ■ , .T
i; ,3-'.:';<^'.:i:v-.iiL. 0.5X;OT.-- ■ , . :' .'
Buseifflipfe C*ote Angufa, edMniil^cliii »S
..•«&. VII. C5m,p.t. '«^
., V ^Hfo»iA 54.;xii .vjrxa ^"* ••*'^ ;,
_^<*-^v«r.piii'«ii,;;p.ijr-,,'. ;'.'. '■.,..,-;-,„, i," , •.-; ■ •
, ■ n<,ii7,db,Goot^le
priiduih ibit glioiiuni
Qf. m. Di wwniirii», fimmmm»
lae X^atKlgifaiuai
:s-;.y*K'!;
'.Afnd HiQiaiKS, Gftraim»»i& Foix,' fiBa eiat WMiisae
Foit , Comicis d" Etampes tt vice Comitis NjrboneniV, 'dE
Maria Aurelianenfi, LudatSti XH. Gallomm Reeis &>rorc, a
«uq.jXiai» faarix-f&>(sia.,amf> QosiiF«iitoBteMa^|oniae
S^^ nupQU<if:3Iociia. ](bjmomi»ti..i!p5>.'Fcr<liiibMO'C3.
lihdico; priore marito, a. 151$. a. lo. drai^iay Marchlan^
' Sranilenbof^'co, Valemiac GubeniBMMi^ iillnatt;niDni(n
M'expet^,.,^|)oil(gm.:«inid«iijtt«ci)li«^ Sa&^aaial^
Oi)^^);^ fjiidpt^ Ri^ DJq^vlinUt-iiSb^eodanjni»
^tit,.demto ANTOfj.TAJiiisMi^l- ''S i«)R<Ai*w»J>*i»
'^ hmt/iat (kfqn vewu^^^i et(iif-oiaertt»0fexpliqidedBttp/O
^wsldf acbeuerfa vieen eet etat^^ .'Elk.fi lttoit'plnsagrLydk^'ili
'ie^^kgmjfW./aO^t.^k0GfdoU^/if nm^^ariiVijBiijft
,^frit_mhfvitcf. j (f^iiitp<fn'^iSmiidiiirg,l¥tn
'iet i3eaeir:f^jm^m^fi.^F^.flf0m~i*^»l(i>ti<^
lyifei ilaS^j^f^^'^m9t^.-fm!f*, ri.-ekifi^aiir^rk
Mce^dutritin f-etlei^i,'fi^0iiplus.i^^ppreke>idoitla i^gueur^
tHinat rf' 'ASemagm iljyresamr^eiatfAilltW\la'ddy(eur^Set
""■'.1 ' ' ,■,. ivrt.T .11'' .'i'J "- .
*• PrdtuiKt it C Eduesiim dt ' Printit'^ -^i ih infltiMriiMm irtdim
il,idiiiuirimmtJiiiiViimvi*iiirje,.'MitmiV'!f.^%'m
s
k
tmrt Atunt, et irtghidilijil^iiat itefiit nurle i^fin veaai-
me^^Ctifer.u-iii.fii^lieiififad^. «t: M OnthollfK A ii immr m
J^iet,', ji^ )ie.'trp]^fiiHireffm^i &mM dk ne frgeSi
ftfe^jairhtt- \ ■:,.:.:■':■■ r- '. ■ 'i, .
vaci, Regis Francqnim,)rorore, liljam reliquit. Hsecaoteia
p[.i^i^at, /em^Jlpif^^%T7^vsas^ timvKimfny etam
ioaJ^uitatem^qHaciefe^anpa^tt, aufiffff. Cumque mMeriiii^.
eii$tra eam valde .frenaer.ei y feteretque ah ea^ ne bianUiaret dkitmt
mhiU genusjfed dirmfo feruofiiriilem^ d^ getiere n^io yquemma-
hr fftitt^ai , dtiereikd^e ^ nu^tems mlmt adqmefiere. Ttmc ■
materAujtmtPawmfi^endmeexereitutacormnoiut,' Ati8ivenien~
tvft^m^.Vrapiiiaaentinierficerimt-^iadufy ipfarn quoqtu cH-
d^et ffl ^amn.matris reduxerunt. Eram autem fut ArtanafiSa
wtmitet. Etfiuaceiifiimdo eerumefi, vr adaitarium vettienter^
dfi aib caiice iu^fcomatftmceat et de.aHo popuius imnoTy venenae»
m, cdiice iHo pofmt i de ^ niater conammicatura erat^ Quo. iSa.
Bm^Oyfrotinas rmrtuo efi* Keitfnm^fUibiumefi^ taie rnai^fieium
^e de farte £^^. Q^ contra hac rmfm baeretid rtfffmebmty
mt m SanSa eonat iocum haheat inimicusf Nos vero Trtmtatem m
ma a^aaiitate ffgnter et ommp<aentia conften^es, etiamj! mqrtife-^
HimmnMiu-, iniidn^ patris y et 0i et fpritus f^rUfi^y j/ert ift 4*1«!
arr^ntH&efief^y^^n^nos nocetti. ' tndignantes irrko Itaii contird
Banc mtiiierem TheodoiUmregemT^/cia^inaitantesntperfe Begem"
fiatmmt. \¥k, ver6 , ium Mmaffet . quae meretrix ifta . commftras^
^uaiiterfropter firtatm > quem aeCeperat', m matrem extiterat pi^ '
tkida ifitccenlhveh^tHenterhalneOj eam m e^demc^- iMapwSa tfh^.
^idi praece^t': ' Q^eiucin^altHterittduoivalf^es^^gXeM^^^^iffgfi^' ■
v^ieittottiiitmmHmatqueeai^
■'- \ ' " ^sv^-'-"- :.:;:-■* ft'.DC'
•Uh,2ILt. JCXXl ;\ V .*/ . ^
■ :; ■ ' . ^ DaifizsdbyGoO^lc
i^ ctt. III; -.i^tiijmm^Jkiiiiiuinm
.. ...,iV,j,,'. . .; ., ..i>,.jj* ..Ot.v..\v>;i-.f! '.^,-. -. .Aiiwx
...-. , V&Bineit «ftV''t''^*»owt»9r.!l*lfetftiaHinfi'.*<&ift
uo adhuc filiam (aam Amaleswintham , Eobarlco ', T^ericli£.
filio in maiTimoinoin coUoca% , d^ quo Fragmcnta de Mori-
has et gcflis veteniin Fraildomm>* Dr Almrico erea mtw ejt
/l/uiiiriaB. St)'''' ^'''''^^'^'^'''''''''i^f T^'"!^^''''^^,
famu ariatw» Jmfiaet ofqiie tuemr, nmperit Euihdriim',
WtfMfiUm, Srmmdi o 'Dirammdi •ahiai/tm^Anlidcm^
irfiir]»iiililiidtmm, « tB^Mt^geri;' iiaeml/ait/ae^^jni^ ■
fe<>, avimae, arfni/qUft^igriiaii^fMuint.- 'Ait/iei^
fimveiiire,ei^ Anali^oxiithmhjiliamjmtn in ihatrimomtiiwh,
gjt. QjodetiamtantocertiUsefTeVidecur, dumdeeapfae^
dte PKoeo?ivs, quod &erit ae^ ef , tiorli, pei- qiaa*
amans riiulier. »*Et alibr: *,* quqd ^nimi venS^iiioa^niK
tudmempftenderit. liine aiaay THsoB«Rif:K» fCv»
MARTVs, in ootis ad di3am Gregorii locum (fc (oibit^
Jiefiiriau, agwwMr» M^au, OflrMtiirmi Rexj tHitO^
iritaitfexiUrit,idifia.fl^txAiifie>k,<3iidi>iiimfirori;,rii!K
fiuii ttpidmmlimt, fi^jepifAmi^lt/iMiMi^i^fgus/^
Jdi^iaret cekirem, ^ae Huffi J^harico, vSi.priticifi pl wHft,
^nalaratnfiirve. Haec aiitem fofl ^trii fit^ et viri ohituinf^
Jlbhana^lS filii fia, qt^ nondum aaminj^aoaoJSiiffit farrrats
tiailamfi^atitfeoipie difun3; ai, Tbfit^iyiffffy.lfbtidldiaitmr^
^exf^tigit erattfieptnmtrdnffnrri^a/iit.MSiiillt.iifitr-
Jmi Bcceplt tmmemor , Amdlopi/atham in. mfiiutiii^aGi yolfimit^,
ixitlan eifegit, ac ^tdo pofiea firaiwitlari iiffiti Cttiai ntenit vkh-
fiendaifiecie l^ntttniu hellitni m Gilho^/hatiitf^iftiedPnfopll* e^
MaMrlfit/M difiiptint,it.taiidtiii:Goiiiffiiif^fidt,.\Eii,^\
fatit.quimtmiivrmAeiriuerit Qrwtrmf.'ai.fyif a^ftti, ^ntdlitr^
t)m Uiimaht ImX et fi^f(.«,«((|ift^fl»«p(9i, MWW.to. v^ t .
. .*. j^dt CBtim Hm. i.f,^,
■*-lit.l.f.lf*.
\'t-lH- - . ..V«I....'.J f-l' .
n,,r,dt,G00t5lc
f < xi
I GadiSnite, -eiinfl! Vh Qaltonim Regis
^„, .^ercisi A?! AngIomiiiKegisvidiia,Henrid YLniaisri,
i|H8Q>oiicnrico V. marjtocmn idacdatiacffic, vt oiiDasriaK
tetiiQjjno^de^ntariyquiddeixcet^ oociteiit^ soadnitOf,
igAP.Txdc^bdminiWallOinobiliMnasi, ^anmdiis-Yiitaa^
bqs mirabili, (yii gcoiirluam ad CaabualbdHm vldmumBri-
twBomra-SegonRferdm, «r!qi»)g«nuictres'filkR maits^
£i]rau»tami<j^panroiet teniam,^ nantidiiB ordiiiisdiBi.
^iili(i^aisffi£bU9,ii(»diaj>oft'%>eriksiiiitiacvnam£fiani2
qw»:n.<)ngiclia'QaQi»te iafhefl. Paaea.MemiGasHcaEd*
nnndvmjiicbemoiidiaei, ei: QaQnremPenbrodii Conites ie>j
^,'qiiodexmacreCathaiinafibi&atresefla)t. Oaamsivcra: .
pdtCatbarinae monem, iuflii Docis GkweftMilfis, '*biB'it.
<S«S»e« cdnieaii» ai , qubd ad^ ftiflet ptrl^
ellaeconnubiummiicereGm^nemfiiuitacainHegaiBillrper «
nobiliflima, qui ad vlcimnmiieeari percutitur. De boc ii»>
triinonio.i.A.RREY.* .lic Icriblt; Cathfrim.de Ft^VM., mere (k
Bemy VI. veuue enjreiMeres p&es-de ffemviKet AJeeovaet.d'
Qfim^Tiuder^-DuTf^y-Jimpie GentHhijftimeduptnsde^Q^es^felmv
Ui:iine',imfill^t^*i,liaU,MmUsmiretefiilfienduiteCllit^'
.tuHledre^Uarmertter-Reismelimy et-Hrlige-dts.FrinurGSBrir:'
QjjtlUepitfttfiiiiii^fMce,iltMipeiidefiiperieurthivalar,&''
Ms^ffW W i* egohit mbemeiiiine. If-ehnnna^ 'M ^iitte ttrtw/, <
et&^^ieiMiet MtMUit ^medMiHfil nliifaliei^tttHlet '
^■imie.teiidris'dii'mJiH-^9ux^i^QitrJeiiitfitreflititnoilr. X*'
mtriigtfiirtemifkret-; et m iulefuf'aJaCour,pf apris lamtn ■
irf^tiierine, futi aueWe en eSiyquatrt er^ans. H en etHtu 4»
fr^'» Ttudtr, tulr DucdeCbie/fer /eJH enfenrer, mais d^ tiHt'
tcMfpa. Ce ne f ut auepaurpMr fuelfuei tiin/es ipriJtaiantM
fiiifprifiimltrdmtles guerres iimks diiHtiauiiieVpitr ixux^ilif ■
part^centraire aufieni et ctnduit a Herftrd par U CheuaUer Vag-
banj f ilfurprit & mit enpecet. ^ . . S, 3 ■ . S- Xt. '
* premier, Partie^, f4l. . .. ' ■('■•"■• ■ ■ ■ ; '^,
*r« Vagmui IH. yU.p.if.f.^MimriB^.BmiMintrgi.^'
- . Goot^lc
14«. Ctf. Vl. . t>tiamiimm.fimunim
dejGloc^er, nnnimonio fibicopalauerit loaiunm iTAci^-
Eduuidi i. R. ffiiia. Haecipriori ifhi ntarito delnaitUd)'
ad foaiMb votaiaiiimadiaorislodyiro,KiAilph(idtfM(Mi-i
Khmheroaaffib, daatnBle; qui^itritno indj^nari^tkpitj^lbd'
interoiffiixib^Eiifitdpi^DiiTbBlne^ lenioa, poteflatmi 9|f
Seit, cicalo Coinitii£!)ec^n>e,&Henfiiniiaevtcndl',<ii».:
jiwlpihilgniBGilbeniudc^GbiBjadiafian pemoitunitiiiC'
i«r>aii(bteiiii / U ioiqUB. AiJiicisfeQiB ^niceB R&miic: iiiHiJiM^l
nioi aain &niilia!fiiaei^i8atuA>s.:*:Qe laqfocllne dK:Lltt(|»i>
bMugiDucis dcBcdida oonii^, fiejaqnitiirXARklsv: II*:
ff cSMfi^nAt (iaueiivg de lMxn^<targveme'm pmnierj nSces de tiU .
-,... ,.(1 ^. ... . . -j. .;x(i:.- .--'?.; .'
,V '.Caitliti^hoaiCpiniris filia tmica erat Aiiella Stuw?^'
qftqf IjmeiarfiijllpneMercribit ROMRT,ys„i<»jsTROri
gf gKmi {ttmm, dilitit^ffrenif.uiiiii n mertrt extifSd, a-
w^^eni^.^fiderilimfmreii^lliSyei ptepuriam pr^enii^M^*. ■
n^itt.ifgetm^illC^.^nKkiiVi'^, "fimM wiiaif .Jiigiiimr igi. [
mfiiUlfit^'^ menf.cltriifi^fmjiiferaiiil. . Hwc, clem «8- >
helti<i?iimei;<i.mbem,ii^eU!cfiiiiiiiartnitiiimiimdliurafaiai.
iSff.e(ii^gtimt^frim nuftiimimfpdiaefttiitttmfetsveliii-Tiir' .
rigt dedii^fVpt^ltufilii3tufii^Jefi/ity merdi^o nteriU amtuber-' .
t^ tririf.^efpiirit.'mpatieiitdBttitfeetc?iiribhiiHtu,.hi.i^iJ^i^ifi^\
tki>emfi4.,.ciiH'<>W't''fi'Sfl1<"j^. V*- ■ P^ai^iiiiieriemtdif.
hH ex fys* reltaS», ritrji»iqiit iitT^mimiitSt^ififirtlUemii-.^,
'•Imiif.ee»etteg\M.»ritim,t-?7- '■ - ' ■. ■\^ ■■'-.„•
^'^S/iS*?!'^^/^?^ W^ W fe» .WS<S.1W.«4.
um.iglii- yHckrKir a/bifm ■nmiti atfintia itwwiii.wilJillMi
ttmemti «M filh, dMimtfat, til'^ ••iru Bknurf^
Do taistAm tcribit lakaey: * AtieSe Starc^lk ie Omr:
Itf. Cemf tielemx, mcte dii fyi, /leit iomeur.t: frifantufrt a.ltf
lii/rw Qtf /* laiiiit e/argie 4^t la i^wrtifS&JilKtti et rei^rmU
ene feeoridii fots a- cat^eae U{ ce^^ration.form^Jififfes aii^es 4
)r atieiretltiitt itu Roi faqttes. Mattieureiite d^sfiss ttoces .at^yten
qtiefa tltete &foupfotm/e ile cahaU& sT. itttrigue cortittte la'^ittte^
de Letlox fon rjeute accabUe par fes tnalhiurt & par. ceux de fa fv-
tt^-, eHe meurae cette amt^e i6fs. dmt vne triftr prifgn. Sa iBr*.
Mce iaftatttt ittsqiie^danf ie tmbeatit enterrie fatts pimipt^'0
fitlL torps ikpMe'eemme.eit...iacbette aaprit de ee. de ia indfflw»
«n^ Mtri» Stttart Keiiu d! Btaffe &de-t'MJtrtuiu! PrinctHtm^
JH^etatu fat iufie,dit Fbifiorien d' iMntrir ' tis ei/i^uet de ceuit ^
nfeurentfriJiitmertdEriit^depetir qtim ne frtt atte.fidtiimti patr
pne effeee de refarfittott. ■. 'Vltenus, hoQ -idem de Kraiic^fcae
pcnrid Gr^ii yidin. eiusdcin^je ^ia6 Maria? iinpari matii^
inonio fic fcribit ^AKVV.fi\s-^**Iiaec wietate.fmuMtiar
'fiota miferam iiitatii extut , cumprtnitm tanamfi&am tteginam A»-
ttiatpromutgatam, &pauto pofi capite ohtruacatani, mox maritum
Jitttm eedtrnfufpVittoJtdrtaium, Caihar'ivam Jecundam JtHamjCimitis
Ttiiiroei>>atJSttonu^t'atet',.repndiaRtm, et iam carcerecotKtuJitm*,
UdHamfut flliaat tmianlimflinmtugit cumKai dulict aliat»-
ntm. arittro etititotffantvii^t, et »fit gerierit oilita ^^riai» Sti^
' vdedea ' - ■
ditsimimnaitgentiimtittiBifuaiKdetori, fid lami» Siftriim
'•tfjfet- . .. ■
::' ••;v\'r';. ';" i- m-\' ■ ;;::;'■,;:;:>
ApuS fedtM Mai^retfia facbbi ly. ScotiaeSegisviftiri
Henrici VH. Angforum Regis f3ia, port maririmortem i.
lOi. ex teitamento mariti.ad Scot&e Regimen erat deitinata,
u^ cpnditjone tama;,,ine matpijpniam iteraij^. .:^Chiio-
tbiwlts &MO ^oit Regrs moriem iiienfe j4jcIiemb^o de
'■ 1 Oongkis,
■ , - „ ..-, -1 ■■.. ■-.-. . > .>-.-..i «.■...!•
•' liM. II. p.yil. .-.-.'■.. 17. .■-. >.-.. . i.'. •- .«v» ■""
•• itiiul. p. /0. Vi* %». >. l Op. IV. /. ;«<M.' .1 ■> •«■■ '^ '•'
.Goot^le
t44 ^t- M.r.&immimt^fimiunim
SittgUi,:4Samici-d' vtcgn»:6 M^efai^ t^i^Sait. eatfit^
piocanto wMeflBCj«;(pa«aii»r'itirpFnimarj' t.<.«giMi
HsnriTO VIU.'fiiaamitodlD£i; at q^ran lecimdURiw^A^il
tVM lOvivM. ** I&mauJinrmMargmihamv/le^ai^^mili
viiiiimtAlleitt eik^egh fimre kuiryms , frmm vmfiliSiit-
¥unrmpanmrmiep^ Ju^tOa pnm fUdici a^riiim^ti-
enita, maifiiW''- Sid-net ifla :cmenta,diuoaim («^ .
fffi feat . cmfimime Curia Komana, Henrico SojartC!
mieiis, iUafiriorii Jlirfii. ftam formLie. . De quo L.Aat
»-£« \* EUefeuitremariM^iHema^Sluirlyaprisaiuir.faii
ti^» Sim/m lnaritge amc k rCmte deDMflai. Le l^
isMigktem ftKjrereiren amit fii 'hf^diifiitti, et mit ttt»
HitpqmfahaK&ilniitifafi^lmattectrifiaiieii^emeia, eiAt-
m •itatei let- cm^ideratimi de la HenfiaiKe et dt •lafolitique ^ fo3
%litla mtme lejeretieiie i etoit iegoiaSe di cefecoaimari, amt
alle auaiif(^Jwui le diuorce i la emr de^Rme et etfomtit^ cfa^
ilftnifiemf., 1 uvfane iUugtr^iilaviritit^iJai^liiens.a/}^
'ijurgli. LeamnMkftfigifmimt i^i^GniKi^iiaitn^ie
t AMillaie. Une laiJiit.A unjihpr.it aunrfiiedeux an.m
ifarjiu.t(ftammtiiimm)itla Reiiefmrtmtiieefiipaiirllejemi
tatt mi eUe demeurerdt veieie. Les Etats du Raaumet^etgiit
afemVei recemurem le ieum Prince^ur leur Rw fiau le mm (fe
lajueiV. f( cmjiripereiit la'RejeiiceJiuslaamditi<m,dn tefiameiu
<^ld^iiKiiefa£iratfciittadifeciiiideiiucer,
j, ■'" ■ - $• XIV.''-^- ■ ' ■ „ - ;.;«
■ •jbms Igttjjslt MtoaiJ' ScodaS S^in» sjJeiripiamt tti
■-" ."■■.-■/■'" '"• ■■ ■■•■• ' ■"'■ ■--.■'■ '^' - ■jK^ft
• Ldmy Ttm. I. p. ttj. ie Idtii. IF.
— HifnU fiU tenfmi lit. Xyt. /. 70/.
'iftmi.l,f.ij^,i. .t^ .V; .01 j .1 ,■; .1 .
nan,=./b,G00glc ,_
^ poft prioris marid FrancUci II. . .Ganorum Regis mortem t
Nauarrae Rege, Aoftriae Arcbiduce CQixbeo Princuie ct
-tJvcunri-ueoomiEeenet petita, ommbus Henricum Danaeum
-aiujqua cc nobili ftrirpe prognattjm , ob animi
«t corporis qoEditates praenilit. * Qum tamen matrimoniuih
'f^urimim di^lKebae, de ijuo gvilielmvs CA^se*
iiwMfiW^nnir mamui» 'cmn pita^motim promim ajfenfu ajjimik Rf^
^emcfue dedurat, Marami quifinufior/h» amhkhni maihahat, *t
fuhjfedojh reiiffoius frMtexOt Dtuem CafiriMarttldi^ hoMnemmi-
jpme matttminpartestraxeratyJTemenf^y et aliit tnmukuarffiiuPf
^uarfiimesMe agttantiius: AnJ^ontifeitu^in R^em atimtt^n^f
Jiit Scotiae Kegrna Tnarlium pro fm arbiiricfibi ^i^^et-?- An kegnf
Vroceres e:t fua authoritaie non' tmpurkrevt ? Uf^ma Apdiae quae
'mDlliffimum Darlaei iHgmium^probmnqiie et aph lum patris ammurif
mueratj miferiam Ittueniscoemti, et Keginae adolefctniulne ,quibtu
yeseratcumturbttlentiffimishiminibus^quiRegio im^erio annosiam .
ampliits vigitti foluti^ Regesferre nejcierynt , piacatius tulif. Nfc
abtismetuitj' cam aemiuae Steginae potentiom tam mediocrl emuS^
tione minime ddauQam viderf^ 1 Dariit matrerii mfua potefiate bsie*-
ret j et tmbat in Scotia hinc orituras praeuideret^ quaefiatim concita^
fae-. Ktmin^ <7i/n«&9fi<i^/>rertrf^>//(in;///oM/itf inprimis ^. Meror
1UUS nuptiis tndigtKintes , bic, quod contraSoe ejfent Ang/tae Regimi '
iion confentienre^lleex aemulatione infamiHam l.enoxiam , fed vter-f •
'que reiigionit conjeriiartdae obtentu, ad dijluriandas nuptias figna
extuferunt , vt Re^ina necejfario Copias confiriberet adnuptiasjeiure
ielebrandas,
• - , $; jfy.
' » Jlir fa^MKbTiLJMHMPV.f 7>w./. ^/7;. UtnauMld Reinedl^em/
et- U iui plat idbori. tfOeiKejit , «•' dit pjr w«r, qut lUtoit & bommti '
tt mieux /aity et. te ptut gstatUi at^eUt erniatt^itVuy c^r-futr*,
td beauti defon vifage i( 4ufit U tMuefart duMt^giuft- tt ires l^em-
priji, U Muoit ete infifuit en idutiforte d* extreitts proprts dux gtns
itfaconditiom^et yrcufjpiieprt bien. ^
. ♦^>«»jM/. ?./;/. yr. BVC-HAKAHTS A(/?, ScOt. Ubi XVIL p. S4i'.
., t«liftET Tom. II. p. M-Jn-
Stnuai lurispr. Ileroic. ^.Jk
;,Goot^[e
. i4< C^ lll, Dt. mttnmm fmitnim
■J.. XV.
Kenrici. W. Angloiom R«gis fflia Lu^ooico XIT. (St-
Iqruni Kegi iuerac nupa , et hoc sb 1575. jdefun&>, £i3a.vi'
duaSiii{i>uiot)uci iisium fiiit nupta, de qia. (ii^ubria-re&rt
Fliilippiiiae Iacol]inaelleig(>mcniis.<»ntiiiuanH':*quod'eam'
in Attgliam iicTnm reduci volueric MswicttS VHb Anglo'
nun8ex,FrancifcoLCallorumRege dill^ntienK; aequod!
lecundum leges Regni. terdapars.iediEUQnrCoronae adlfegi>^
jam- vidnam ^>edaret Oum. autem' notuerit Francila)^
jp(! ab Hennoo Vm. I)ellum> dtelarari', etUocipfeeii^edi^
- Donem, quamlibi propofuerar, Italicam impe^, ifaliim'
propoiiiifle^vtRexAnglprum AngHimguenmm iiiGsdliam
mitteiet, qui dttello cum Gallb detxrtaret, ita vt Ri^iiapre'
tium (itvittoriae, diim Ipeiaret: Ar^Iimi a Gillb viSum' iri,
Henricum VIII. accept^ prapblitionem' at^ueBaconibut
Regni. dtchiaire , cum qui duellum acceptauent • vifioriam
reportauerit, Reginam viduamnonlblumin vi^riaepiae-
mium efle rehturuin, ledetiam ad'primas dignitaies elle
cuehendimi: Dum igitur magnus Ihbuli' IVf agillier fe obtu-
lerit, in Franciam venerir, et quatuor Salliae nobiles deuice-
rit, ilhim non foium ftcultatem obtinuifle, R^ham vMuam
lecum ducendi, (ed^etiam iftam ih matriinoiAim dindfle at*
que a Rege Suifolciae Ducem fuifle creatum'. Aliter tamen
totam rem» narnit larkfit** dlcens: Le Duc dt ^tfHk
(qui paulo polt' Ludbuici XIL mortem ab Henric» VIII. in
Galliam minus liierat ieg!itas,y amit cm/inijfa fi>^ foiir
Marie tt Atigjeterre, et fentit remftrefes ef^ances en la veyant
veaue de Louit XIL et celte Princeffe defm cStefe fentit poitr cet
'aniatit la mSme incHrtbtion, t[iieUe aaeit eiu auant qiu d' /^fer
m Roi, Sa qitalite de Uerne Jitt un leger o^acU au loiiieur de
Sujhli d6tit le merite la toucboitpliu qif uue Courottue, Heuri auaii
* Lib. XVll. f. li». ti a. isU. . .;
.•• mf. iC Jnililerre 7eM, L f. ns. at d. IJlfi
I 3iir,db,GOOt^lC
aU^hitm itUffJiatL - 147
ditrg^ m JMaffadmr ie fataHr iteBe Jans tfueUe rtjohiim epe
4Su«r, ^t Je wetumir en /Im^Htere , -tu 4$ ^ etaUk a la Omr ie
^rmce» II Im aimt ofj^ Jmt ^ i§ frimit Jfne /engater foint i mt ■
Jeamd rtarioff Jam 'Ja fariidpmtimu tMemmeJe aeplaire au "Rm
jfm^ere Fttahatraffmi et SmghUt JtantvennJavmr im ioar ^* eUe
^,A»it xamkatttie par iejrefiexiamde/m deurir et dejmamoitr^ ^Bt
Jui ^t jme deoiaratioa oAJitjSert* paro^wt moiut ftuja foihieffe.
& vout joe ajem'tmmez im -^t^Ue daas^uatre imiri-en etat deaf
dpottfer n* ypenfezflut iamait. Son amantfuifi tien menager c9
■4eau fatd ^ m £pmdaufa feUmiy •qt^ ajtant ottemu ie «mfente'
ment du £»i Je France^apret aum 6rit it eeiiti d^Angieterrepaar
ohtemrie fien^ H ipotgaJea!ettememxette.Reine^ dajhetir dejbit
m^e, ia veime )taa grand Hei, dans iafleur Je fq ieuneSe , at J*
vne heamte incomparable. Hy a peu dejeadiMiies exmples. Mait
taqieiiyeiitdepituihem^euxpour^i^oiiCy i^ efi qif itne a&m Jt
Jtardieme iuifit point pertke Jes hmus gracet ^ejhn maitre. TJt
Xeine^Ducbej^ f efi k nom que fe dmna ia VrinceJfe deptdt^
/econdmanage, Jit famohr ijon jrere ce qm t* etoitpaOei etji'
ibargeam de toute iafautitf eUeiepria de n* mfime tamdm-Jim tn~
jSgnatim fUf^_ eUefeaiej at aeparJomier a Si^oii. Ce Duc
rcriiM de fim c^ti i V^fey^ fvi perfuada ie £ot <^ ii^toa phH
aouMeaunmi^etr met F-amtrefarentiimrepttduRoij qidvm-
intqiieiemrmarii^e^ (eiakrijolenneiiemm a Greemmch, au Ut
daiaqutraat* *
?. XVI
■ DeloarmaAlbcrtina, Henrid IV. GaHonim Regis jna-
tre, ehisdemque impari matrimonio Hc rcr3?ic pstrvs
$At-L£: "^'VnfmUmimehommet fdAieamaap^^trit^
Ta mf
• Jiie'7Mtt.LAs-VfioireieI¥aiKoitj'p.TS.'ada.isir- umtAt ^^
* Chron. Tbm. IV. p.471. ad a. itia^ *. batlb Xe/indi aa* qmjtioae
Tom. 11. e. LXIX. , . • ^ ,
*• Sepmi/e aa qaeJHmu ttaafromati^t IMn i!£p. 170. o. & , . .
m . Ctf. Itt, Dt mttrimtm fmmmim
mft^pi^ aiiiffitiiti Ifiprgciiiagriml iKwin Jedrmi/lmeis,
f''U^afUi)tfiuJetmKttAliniAeiifii ejifiMKbinoaiaptriiindt
Oimu Ue Gamfiii/m m/i/»fii»iBiiTiMem^i/.elie en eiuam
flt qi( te Seipmiriit U Maifon i Mriijii etemer hmgiaafm kf
fiimieres (t Esfag/iei ^ ce fik imt refM it Gienne fe mmia
Sneclafile d" tai CtitreJier Ihnt il em tmfls fm fiil Mimflre *
Itmileimi ilferi Ji A^. &»> «1^ Mr^e t Ikirdemm, et fO'
amriit a J^firJtmfmifiiitmimt tfrit h ntmcmim iet MB
ie Haua,
J. XVIL
Eadeir raiAie Hadingusi DanorumKex"<bniiiode«er;
riRu, Vlfildam, filiam priuato cuidam Guthormo dcdk i^
matrimonium^deguo SaxoGiiAMMATicvs; * Wsff^t^
'HaSn^ de^u^ae comugis ffecicj fer qmetem akierfyt0.jk
, iecinit;. * . *
SeBaaiuratiiie/lviiimimtmJermm,
• Qkm^ truci rapidot mteret tet hfu,
.' ■ • ' ,' <
^ fif jmatt fiihimxit: ' ' l \ .
fae taaeat ex 11 Kxtnis tHifrolHt iSes f .' ' i
tiUe finm ii^,t)iet eimmmt.ciir, .\- ..-.• . <
tjxmtiiejifereifci^,- ctudam mmeSm^anmi ^ig^ y^em
ettfmt. Qm lum nemine piturae ferKiimis fihum tnterprelatus. ■
Oiaris vccaiulofliam denalamt: ' iuum hofliiut femiciofum: ianc
fatriiulidufamfirefra^lffini, Euentut augurio rifpaniil.-^quh.
dem Hadil^ifma VluiLfa priuall cuidant Gutbirme denufta^ fiul^
IBpuUe hidlgmiue,fiie claritatis aSeaatione ^eniva^ maritm in
foremis-cmdemtisifite pieldlis reneffafolHcnOfireginamfe, 'qtimn^
ti^s flliam cen/eri maile praefah ,^Ciulu exbortatioms modum , iis*
daufimi veriis, epiOlu ai iffi editui fiierat, : ixflitan cmiflili^ •
, ' ■ . .Goot^lc
\. iBi^hnm iHaefiuBy 149
^ ferehmtum(HB^at:0^feramme.y cmiu n^iHtawn ^fip"
■e*pmafjitexuxobtfTKhrm f O mfeHcein , cwusflemmati rttfiict higd^
tmr httmUitns f O tnfitrtmttaiam frinciph proiemy ^ttam tmJege
flebeitu aeipupairat ! A^ferandam regisfiliam^ cioits decorem igmh
tuttpatery in aijbbnt ac d^caUles' trammijh implexusi h^a»,
i^am matris/iMemi niut jeBcitati ttri cmmerciitm deregati cttim
witmlitiam ifmtot£tia mraiisattreffgt ; dmiitaiemiit^gtiitasvtilr ^
"gatis incfiiut f iagetmtiitem cmditio maritahs extemta/ f Aiji ^iut
'^U^gartHeflyfiqimmefttemvmttspoffidetifidigniim te R^t g^
^wetmm^rohastficervfafieseripejgemtsfndntste re£me ^ frofapim ,
e^eSitmvirtmea^tmat fattgtumsdamnmii amimofenfa. Feficiolt
^bonos aiidtcia,aiiaai baermtate quaefiius. Mmits nrtutr cn^
wtmfquamfiicceffloiucanfien^tur. /Iptiusimoresmerititm^^uai^
HdHwa couctfiat, AidtqitodfeneaiaemJtdiruertnefas'mii.e^-ifuai
fnprio m nmam poftderefi^^pimfa deuerga. Sufficient ficero tot
^ei^tomm f^tti ifimlis lihi fot^as obueniat. Quaefiufrt^ata
^^MTtf, aheri-cedet', -Ltffiu vicimtm eft, quicquid fetuo ■eaufiwi, ■
Sgt illi reguaffefit: tlbi efuandotfue ^aeefla conutmat. Mai» profi,
terea virum reg/nare , quam patrem. ^Maloretii afiutthxy fuamnO'
ta cenjeri. A/^ius eft (fnKiprm intus amptemy quam etaerms venr*
rari. Gfyri^as miiere resj > quam t^eqtd. Ipfe quoqut iiH fitm-
ptrumtquamficeromullraffieasi - rroxitmtmfitiqtiemqiutnmmra
ton^imt, j6ietitedrptafitculeas,fifa3ovolmumaeee§l^it, KM
^qmdumittgameuatii /tifiimmiAim epuium afi^- ttatmmdtni
tagiimum^pr^i^htA-fgiarMusy 'm^tmidar^fictr^ TramA -vitim fa^
mi£driui 'JmuJttg prmfiak^. NuIloiueiinsquamapi^Haiiiltemiiie^
M|ftff iir ?<ytf«r. ■Addtqutdtemuleadapromptumcaediiteraperi'- .
et. Qanrut Rexcapitit cultt^ iittemus fahuUs matttm, barhae ma"
mtm mtilerit^ pHorum^ue perpiexionem crinak JpitOt fiupeSims
' ttiodiHiomJdf^iuefit appScafi ferrum vifceribus fintiat. Minor
itcptpatis fitetcauiefa ferqt^i. Dextera tua.tot fielngm •ehtdex
oirnhK ■J^mefivltrkemmfirorumtuamanextenderie, Th^biit'
ii^^tnn i^m^ •mrjmggeflione vi&us , r^is operOm foScetm. ItO'., .
Uinea<lbdii^iu.g^iteri'mium cdatre JbtmU uoeititio , petim eeumiuia.
^^«IfififrihfmtiitiifimitlqttokeparaMetin, qrmatoruu nm hnga
pju(^dia fiaiuit y quihus aduetfmi twfidias , am rti exigeret , vtere-
tm. ^o cihian cspmae^Jatelks mfrtn^ mi^/lertuat adfcitio ,
•^'; -'i Tl -■■■■■-' eecii-
if Of C 3cj
wmitatmttlmJtdt. Qm-
. . \mamimraarft. Xmmm
J» II II» ffc' f %■ mpm HtApfal^scafaimmmtmm
fint mtj^iMmt, tftmmitmt mmaSu^ tmmmm cMfacitaiu J^mm
imm^ tfimrxmflamm, ifbaanmba^mtimm ammmuaffmm
ftmtt^zmmfmdtilMuauit^a, ^ mmmifiri fmtUmt af-
fitaa,,pmmaamaprtamaalmtmm4. Omfmt txifmetji ^
amwaairtgmmfal^rartt, rT-r. — i. ■- j.r. „ .^ r
atrti^im bmmtre^iimmra' '
», ^mfitraim im A6mm attaffm m-
■tUit, Jtiifmi fatmmtfm trta.mam
flactiai fm aaS^.amt tSimlm
fafa tJumumwm
tmmutmi pttrtt. ff ir~"" "■■^"r-j- ' ■iwiiximM
K««n< aMatm/mftr^i wmf^ii, Jmtfmitfi wifp jfgt
%. xym.
h Dniacltc»» Eficn VD. diaiBtaippif^, Tidoaa
tdiqDit Agoaan /Ubcni Bkndoiliaigid Maaiiaiiis fiUm,
qme itenras niipiiis anipifara, iBftiiutau {ba d^ninte aa-
(iiuai accqnt, imnitqn njniirmn loanoein H. Vagriae dym-
(tam. • AdlMceienmlanSiieoonimRegiiiaChiJffinapro-
oscabat, dumAlexanderVILPainabeaikapatyaRt, n
liahim tjaeadara, SanbiaeBi, diiiiitttnt, atqne eiiadaa
matriniMiiiim cnra Itacifii deCerrjr jmpeAa, nfixndit:
Seiilmmt^SambimemmidtmeUtiliilffia^mmiimfieaH-m
Oreii Diei^ mcbt fibmamgemmmkM bane, nBitfiea mtmfit-
■ turmen QutdititeH ammcb tbm,fivermiijKfitaaii, ^Br
derHemarinixnCerri, iiacb welcber erfireyete, wMwHnHa
mbre, mdbettefie, aSifie z» dem Qitbelifihn Glaimgetrfttelu
m» ibreu iifirmatore dMfolcie Lebr em^amem, ii§ fbwatiem
ieier Perfimfrinfiehaifcllie, waatfiefimderScb an StamSi micb
Jmderi ualeict. Et webre vM ebegefibebm^difieinfitiedr^
ter w» Mleiae Graffi», und an Gr^eime F^im Tnrtiem.
mmmen. Hmaierfebefiemiii; dafifildelebrmai mietrget-
fe.
.•»«fct«i<T(lib. vn.Hiit pi^f.j;ji; •■ " ■
■ n,»5db,GoOt^lc
I ' W^rSn» Haejiuff.. rf(
ir. Wie Jam KlfiB^ErKT dct Phmimmm nmifmarcR XStttery.
£e KSmffin'Agnes, Jieh vcifiendtm Grt^hhamt iti Wagriay,fi/
viel iBemgm Standagew^KyVerbeynuhet^
§. XK..
Dt Gnf&uo Wafi' SSKCDrnm Rege namt ro; i oecE»
VTVS'.* Hic ^datn amalet firmt y Gi^autm' vitlmt et*virgi-
nihlt iwhiUhut-, fi cmditioneinMftiantmJibi' paremyti penuriam
i?ohiliianviriinmaChriflienK'ma^ptrteJiiHaeavm, imienirs
.nm fojjmt, ab'ie haieflii- vinr, etiam fi nobili Ibco- nati
Mptt ejjentry mdiere permi^;- quor ubi reSe faSis et vir^
■UtitfiidifmmremurybomitSmioniareveBeti, haoriOta fiafe
iBtutm\oopimmto'fmbam\^i^,exnialitorenatuey (^A^itim^-
fenfd Hterii iii.ftbolai Arbi^feiifi ntformatufy fcflea ex occafiaii
oemmemorata Magni Grenii viduam, vxorem daro^^-adnmxit .
Duarimomo. Kex tnfijierilhen, liibiliiatit iiifipiihut, digmiatc
traetmtardi Jfhtfienfit eftfibu/ auxerati-
$ XX.
PotensihltaliMraD^iiii^ GuiIicIfflUtKEilcaI)el',.qQi
KoEertQNonnsitino igndbilis geneiis filiamdefpondic, de quo
j^HJC' coimBKX: ** lim kic Robertus Normamu generei
fortuna ignobilit, it^emb ^/nuoiieOi, amino-verfiiti^ima,.mamfire^
nau,aecimin.(fefaJbrtimatmaBnatiaH-bmttmm adieSit oh-
fiditatit ocuUs inciarreret, inehiSimUt vioientiaei Sofiquam. veroi
_/emelaliipiiddefiinaiu!rae;ac pajiceredecreuerarj inuiaae in-vr^
gtndo cefnferfaieraittiae. Bogitilh.' Klxrtatit erat reiineH-^
tiSimus!, ac nemim plitne oimtiumfeniirey aut obnoxie obfeqmjiii^
Pinemi<])Knimagnamiimentiiim,i!>tcwi^hmiU fartuna depref-
• Kj). &UC. ish. n: p. -isi: -
" Wf. Smnliiu lib. rU f. ift. JkxieiL Eb. t f. «^
„Goot^.1e
tf» Cif. Ul. Hi autrjmmh/ammmim
mcmIim/U vtfejim MarUaHmfi^m ttmo uatiu aftBd».
^lMSfieamauJ:imeccSic*tumvtdmmiJiimuJitM.JediL Qm.
hti jmtiMM epmferentiitis , iloltim » au3m-mi rentrfo. hueice» '
Rig Stuvmm Ujmdin^iu Mct^fitm UaMagi/e^ accefttm nimci» m
^m etcceptuTut. efaimatiluu.fntraSij^ eximae iofadtalis Mtnm
cereaii iifmre imtfUlMm^ ieiitiartim hee^ meMimt soniuiu -o^om
fraecepit.: estufuid£Kk.iriiaiiitU^etf ^ mini^i faruitu fp
fumtit ,fineenuun agere tunSalMt mn efi. Qtmqut neetfueuek e^
meff:atiaregiitmferti^met^ agaifograiiu i» tbtHiimciUaffiuut^ '<
^erduftan humoreffiritumreiidulitt deaitquei funtu fi»e orco^^uem
fiiffii exeaitiarum aSione fiacabat fuu Hadiuge$ cuiiu imeritmlt
me^ut /utrat. Quo cogmto HaiHngiu fartm vtuerateri gratiam
rejaiurut extinSoiue/i^efe ntufajiu, Jiilfeujitfitmlgt inlil'
Smiemfumjit.
§. xyra.
In Danhe'Regno Ericns VQ. di£his6lipph^, vidiaoi
reliquit t)^fiaxssi Alberti Bnmdenburgici Maronanis 61iam,
^e iteratas noptias aufpicata, infaiorem fua dignitate na-
(icura acc^t ,' camitem lumirum loannem K. Vagriae dyna-
ftam. * AdnocexenmlumSuccorumK^naChri(liiiapn>-
uocabat, dumAlexan£r Vn.]PaiaabeaiMa{>a(faih[ec, vt
italum J|aendara, SanUaeHi, Jimiitcnt, atqse eiusdeni
■natrinaaium cum Duciih deCeny jniped»et, nlpondiu
Se Uume. <ku Saiimlli mitk aeiltm/Hi!fiit,midiiJie Itm-m
iirm Dien/I mcitjibetnmgammai bHttt, mAtfie a tBegtn feh'
■ iur nttn QucMtiten ammci tbuH,JhvennrfiiefietatA, dli^S*
detUtrtzeein vaa Ctrri, lutch wdther erfr^te, WBit'v£rdtg_
Mxbre., mibetie y&, altfie z» deu CatbeUfibeu GlatAaitetrtttdi^
vm ibrea ii/ermaiore eiiiefolcbe Lebr enpfangeiL, dafi Heyratben
teder Perfonjr^fieienfi^e, vietmJieJomlerSci am StatSt uickf,
Jmdert untleicl. Ei webre wM eie ge/cbeben, itfi ein ftbkcb-
ter ven Aieleine Gr'^iu, imd etn Grt^eintiFirfiin tmt Bie ;g^
minmeii. Nmiabirfebe^ mbl', dififiiUielidirmdt inetrgel-
fe,
. • ro\iitKTi lib. vn. iHt j)«j. f. jj;
tt. Wie dem IGhth &icT det Phmmm ih DenngmarcR Muitffy.
dteKMpm-^nesj^Av^PendrmGri^robamiK W^^ayjo'
«f f / memgm Stmdet^ietaqeniy^ verb&j/rtttbeu
§, XK.
Efc Sufiiauo Wafi' SuecoriHn Rftge nanrat f o; t occe*
srvst^ * Hic ^dam amales fermt y Gt^ammviduis et^virgi*
julms neb/Uimf^ Ji conditionem mftiaramj^iparemy td> pemtriam
lilcbi^m^drarwn aCbrifiierM-mivmpmejiAlattrwny imtemre
non pojfent^ ahir hmeftir virts^ etiam Ji nobiii Ibco- nati
nm effa&t n^iere permij^:. ^r idfi reBe JjdSis et wV'
tutis fivdiemerermturybonmbits. rniare vHkK- hteriUos Jitijj^
tbKm,oogmmento^-/mbam\,mdyexmoiitorvnatus<y ^ R^itim^
fenfd Hterii ik.ftb^ Arb^^mji ii^ormatttp, feflea ex oca^iaa ■
tmmemrata Magm Gremi viduam^ vxcrem ttaro-^.tdiiaixit .
matrimmia. Bkx infiferiUim w^Utatititififftibut, dignitatt
fraetmioreis Atb^ettfis ercfihu^ auxera^-
^ XX.
Pocens ih Iblia^erat Dyndb Gliilielhius K6icabd'Kqtii
RoGcTtQNormanno igndbilis gcneris filiamderpondit, de qqo
^tNNX^conTN-BNA: ** I^idt btc R^tertut Normomus generef.
fartuna igne^Usy ff^nso^nsnwv^ anima^verfutiffimoj.mamj^^
nats ^ ae ctm itt^opes et fortttnat maffumm- bamntm- adirSis «*-
piMtqtis ocuHs ineiarerety inebtSioBUs vioientiaef Pofiauam veron
_fimeiali^ddefiinaKerat,acper^cere.decreuerarf intaaae itt.vr^
gendo- c^to perfeueramiae. Tergie-illa*- Uhertatit erat retinei^
tH^muf., ac nemim plane ommwnfiruirey aut obnoxie objequijiiir
fiinemi-qjitm'tna^3mwn-mentiym^'vtcun^i>um7i fbrtuna aeprvf-
' • Bfi, Suee. Ui. Pt: p. ssf: ' '
^ Hijl.fUrtntituUb. VlLp.tfi.^xiMi.lih.tp.iii GoOQtc
j$A Cap. Ill^ Df matriaamrfrmiurmH ^ "^
j0nm^'eft chara3eremferuiit. Ab bac raediir diumnatm tdiem
fotienaiy muet e Normamafatriji^ aaa e^tibus.anniaa ^mntpie,
p^tihus trisinta, cum Hs faUuf-iJyhdit acjpelwKos eirca mames
amas Lon^aardiae, vbi latrociniis in viatores exenendttyequeSype^'
tunias, arma^y fitisque cofnpalramt. Haec ei rudimenta vitae
atque exordiajuerunt caedibus et fanguine bumano maculofa. In
iis cwn tffet diutiuTy venit in notititmt GuiGeiim Mdfcabelii qtd per
ea tempara ditionem teneb^ magnam partem obiacenrium>Lo/^Cf-
hardiae regionum. Vnde a magnos colhgens anmtas reditus, iif
fiot ex iis txercittts alebat , ^iae res eum potemiae nmine late it^,
cfytum.ficerat. h. Roberti dotes animi ac corporis , ipms dixiimtt,
pradicari audiens concilidrejibi bminem affimtase fiatuit imm-
fidee^ vt exittts morffirauit. Igitur m vnmn e» fHiaintt de^^idef
fmt y nufiirsque p^ paulo parfeSUs, beatu* jibi wdebatnr y ^w^
«i&m, taataefwutif&msy tanique atpmiaitem veibdiicae fibi adc
■imtmffet generum,
f xxr.
lacoba Bauara, Wilhelnii V£ HoUandiac ec Hannoniac
Comiti5,iiUa,Ludpuici.Bauari Imp. ex lyjargarecha Battaua
pFoncpd», primo matrimbnio duxerat, a. 1406. loannem Ca-
roH yX. ttelphinum. Hoc yero a. 1417. dcAinfto, duxic loan-
nem DucemBt^ntiae, Antonii Burgundi filium. Ifta de mi-'
tito-minuscontenta, cmn aiiquandbln colloquium Hunfredf,
Ducis GlQcefhiac, Rcgis Angliae germani, veniflet: atgue
Vt eft«iufce gentismos, vencreumracil&fenhoncmcomraifcu»
iflet^miieramftait, quae virum fbrtita' frigidum arqueimv
potentem, matrimoniff vti nonpoflct-Clocefter, qui fine cwiii
itigc flTet , ncque forma careret ^egia , ftultam eRe fie-
minamdixtr, quac noo virohupfiiKit: aut pofttjuam fciflet
impotentem , in eo coniugio perfeuerarec, in qiio matrimoni-
um ei& non pofiec, feque .coniugem obc^lic, niti Ducem
,. t ■ - - Ctoce-
^ iBuJJrium sHaequih. * ijfl
■GToceftriae, regis fratrem, aetate florentem, forma, "qnam vi-
■derer, dedigna^etur. Mulier, quac raater fieri, ct vinim,
'qiit "Wr eflet, ampIe£H cuperet, vbi tantum fponnini offerri
fibi cognouit, non recu(auit conditionem, fed vt primumpo-
tuit ad illam diuertit: * Eadem ratione hoc narrat mat-
THAEVS vossivss ** fcribcns: Jfiim mdi amoris fa^
fuijfe initiunt ferunt , firentibtu iisfermmem interfe rogajfe GJoce^
firiumAiJJtdii cgufhn^ atque adea diuoitti tum emiftthiecijfe , mari^
J0 Jibi opus ejfe tt herede. Tam commoda occafione arreptay Gkce*
jlriuniobtulijjhoperamjiidm. Idem iam antea dixerat: Abeo
tempore palam comes lacoha eji aaerfita Brabanttm, omnem^ueeiut
con^refum nfugit. Ac_ quo maiori iure id agere videretm\perfiiai
•culgamty ejfe eim adfobolem procreandam tnJdofteum. Ytrosque ,
tamen tanquam leuioris animi arguit lvdovicvs goi-l vt,
dum ita (cribit: -\* Ce' que jiecbit le caeur fieperbe ds f Anghisi
voire {fiomme il efimt perfan age leger') in cominent il Ji mariatavee '
vnefierme amie et Cfnctlbine que Um ne reputoit trop ajfeftr^^ pur
hauoirfatnt pli^ieurs faueurs amres qt^ace Duc Hinc eft, quod
iftara paulo ante cum loanna Neapolitana comparat, fcri-
bens: \^* Les Ammrs de Dame Taqueline comre^ d" Haimtt ne
furetit guerre moins pemiaeufes aux pats Bas^ que ies paiUardiJes
ds Dame loamte Reine de Naplesj qm en ce temps mejine baumit
malfes pais en guerres duiies par tes infamies de fes vilains plat^
firs. Scilicet prout ca£SA& camj ana ait: ***** Erat
* - . - ifia
* Verh* fttnl 0 0 B<t L L I H I Omuent. lih. I^X pi Hf. Adde Caef, Camps'
, nd itd dt Philippo fecundo p. tV. f. tjp lacohjm duti Gloeefirid»
eptioBtm dedi^i dtt ipfd toniugtf an Vtro ttfntuhina vti velit,
\ •• Jhn. ffo3di>d, ^b, XVIII. p. sju di d. 142^.
. %• M^Meirti de Saurgptgne lih. JT. e. LX,p. }w.
*t/ lih. X.t.LyHI.p. 7l4. ^
■ %** Vitd ^iiippi II' A ly* P' '37*
^rumi-IurisprMerok.F.IL V ' \^-* ,
154 Cap. IIL De matrhtmh fminariim
ijla pra^Ottti anhno , ijtgfnio acri , forma egregia/itfci plena , doti'
husque tumammi, tum corpms febx. Maritut vero tenera admo-
dum hahitudine corporij, viribiu wnfortihif, hebetique et tarda
■htgeniot
§• xxir.
Qm racione lacoba aPapa diaortiom cum loanneBnN
bantmoquaefiuerat, docctPONTVs hevtervs, ita fcrN
■bens : * lacoba Jilia baeresque vnica GuiJiebm Bauari Qmitit
■HoHaniSae, non ita pritiem aefm3i, nu^ferat pofl mortem loanms
'Delphini primi mortttfui, loamti Brahantiae Duci, Antonii Burgm-
Sflio. toannes,BrahantiaeDux,vir erat inconftantis valetudinis,
ingenii mitis et ammi parui. Contra lacoba profperaevaletudinis ,
ingemi acris atque alti ammifiipra modwrt auida Uberorum,
quos e loannis Braiami' tnatrimonio nunquam fe confecuturam ff>i
perfuqferat. Proinde caufam occafionemqur aiuortii qttaer^t, in
Hannoniam prouinciam fuam fecedit, neganr, fe in Brahantiam
reuer/hram, quod contraSae mtptiae oh fanguinis prvpinqui-
tatem legitimae nec iufiae firent , exaSaque ejfet infuper
inuita iUi nuBere: Quar ob caufas, cum apud varios^iudices
de nuptiartm iure Utigatttm foret , tandem Vontifici Martiwi Romae .
caufa defertur, cuius ipfa non exfpeBata fentemia ,fid verita mariti
loannis Phi/ippi Bani, ac loanms Bauan pairuifui potentiam, (qui'
^Jerto I^odtenfi Epifcopatu, da^aque in vxorem Elijahetha Lutzen-
burgica Hellandiam occapare mtehaitir^ in AngHam profe&a ,nuhit
Hunfredo, Glocefiriae Duci,fratri Regu Hertrici guinti, qui confcri*
ptis quinque Ang/orum millibus cttm noua nispta Caletum traiicit ,
indeque Hannoniam inua^nf^ aSquot oppida occupat ,facile pqfiea
fihi HoUandos, Zelandos, ac Frifios exifiimatts accejfuros. Sed Bur-
gundtts magis e refita arhitratus fore , fi fuhfang^tdms Princeps di-
^is regionibus imperaret, quodmatemojure eae tnfuam potejlaiem
ejfent peruentttrae ^ fi lacoba liberis non reH^fs diem obiijfet , nuUa
ratione nuptiis Gloc^ii. confiittire velehtft, atneqttam lacoba Ponti-
ficis Romanifententia a nuptHs Brabanti foret liherata: Conueniunt>-
Jue hac de caufa menfe lanuario Artno 1424, Ambianttm.Bonus, Beth-
triSusac legati Oucis Brahantiae et GloceJIriaei ctmque tmttm fen-
. tire
^R.r.Bu,i.ni.l.l,.m..lI. ' , ,„„„GoOglc
'. iBufi^iitai InMqUaH. j^j
me nm p^int yb^ veriis BurgmtdusBetkfor£im albcutus ^e-'
dit : cumfiat*r tuut qmd rMrio diSat jfiqm rtont » patruelem meum
Brabentiae Ducem nm deferam. Doluit ob haec non parum Beth-
forMuty veritus ne fenfim ab Angiortm amicitia alienarettir:
Sie aiam avehti^ysi ' NihilomJmts HochofeijCeteri gxules
utqui profugi, amici iacohae , cum primum iocum vt defiderabant oc-
tupare , atque tuert, nec difatrdias ferere inter ptincipes non pofent^
jff aUe pleratfue omt^a dejcendunt , fallacia faUadam traJunt. Tan-
dem ex cmpefito lacobae ad aures (vt fimt mulieram variae atqiU-
mutabiles voluntatei) crebro atque ficreto ebgannidnti Ipfam cunt
maritofanguimsvinculo quam ar&tffmo coniun3am efe. Proinde
aduerjus leges chrifiianae initum i/ihuc mairtmonium , inaufpicatum .
ac piane tncertmn ejfe , denique calamitofum Reipubl. fore. Ponti-
^em quidem Rom. indutgere, at Deum Opt. Max, non fuhfcrtpfijje
aiunt. ^adem apud Margaretham matrem lacobae repetani. Quid
flttra? Abter^filiaquei^itafunt omnes muiieres natura religtofae, "
et pltujuperfiitione trahuntur^ quam conjiiio reguntur}fitperioribus
confultor^us fidem habent ^^iUorumqiK fuafu laa^a {quicquidiUud
fttit y qaod ei in marito dijpiicuit, ) a Brabantinc clam difce£t, mm
matre in Hannoniamfe confert, inde in Angtiam nauigat, VU dd
eam profugarum- exulum quos Boius regno peputerat maximus n»*
merusyitem procerum quidam^ quibus concordia damnofay et kellum
vtiliut pace erat , breut confiuunt , horum totfiiio laciAa Brahanti*
numtoniugem ab£cat , Hunfi-edo Heinrici Regis Angiorum german»
nubitj nuptias magni^co apparatu celehrat. Deinde cum nouo nupti
inGaHiam nauigat^ Caletesque petit , deciinataque Flandria in Han*
noniam penetrat ,iuffu matris- ffannonii in eiiu verha\.HonoJridiqtU
iurant. Erat autem fecundum gobellinvm: ** lacobaifia
• conJangttineaFhilippi adquem per obitum eius duae iUae haud con-
temnendae promnciae HoUandiae atque Zelandiae reditarae erantf
at fi filios pepnijjet ad Anglos venturae. Anxius fuper bts Pbilip'
put, Gloceflrem monet 2 terras lacobae vt qttamorimum reiinquatf
cuius aduher non marittts effet. lUe fe iure poffldere bona coniupt
ait: Phiiipptm iniuritmt^ quifibi in confanguinea exprohret adtti'
teritim, Vterque^beUo fe accingit: Rexjingiidejejratriminime
V a dtfu~
• AmtMt. Boior, tib. VIU t. XXIF. n.. /,
•• SJb. IX. p. iij. -^ •
nan7,dbvCjOOt^|.C
1 55 Cap, IFI, De taatrwumofsmnarum
j€futartmfiribittemPhiUppus,wifuefifttamhaerfd;tattmreit3i^um
rejpondct. Vtriusq} dura conditio:Ptilippusfihancpugnamaggre£atut\
bincAng/iyindefrajKi ttmendi.-litnricoAancorum etBargundorum arma
cauenda 3 cuius fiater Dax C/arentiae wiuil/tmeapudAndos ia pugna.
ceciderar., Confuluit igitur reifuae IhnricMs ac Burgundo refcrip-
fit offiicorttm controuetfias iure ruelius terminari^ quam arm.t: da-
turum fi operam , vt frater iudiciofi eb/iget , rogare itidem Bitrguth
(dusjaciat: nec recufauit Vhilippus , ^uamuif protrahi te^pus a pofi
fiSiire cognofceret. Itum efi ad Martinum quinium Pontificem /na-
ximum , ^t re cognita inttr Cloctfirem et lacobam nOn matrimoui*.^
''• ttm,fia trdulterium e^e declarauit. Clocefier fintentiam fammi Prae~
Jiilis parui pendnts cmi^ffejjiam terrarum, tum compiexibus adul-
terae fortiut haefit. Burgundus pojiquam iuJicio ludificatum. am- ■
rnaduertit 1 miffo fecioli ^ qiu beliam^^ Cioceflri indicera , adarma
p^ofilfit, Dum autem Gloce.ftrius ad arma fe panit, Diix
Brabantiae dmnem occiK>at Hannoniam, qiiam ettam lacobae
macer, ^rgamha , ipn.cedit, lacoba vero muita reclamans-
que, et pofleaqinm fruftra a Brabantis, ac Gloceftrib auxili-
om petiiffet ; Gandauum abducitur, HoHandoruraqua
fiimptupro digniratetra3atur;*de gito aven tinvs:**
tacwa a Bttrguvda amitinofuo in Flandrtam Gandattum deducitur^
vt ibi regiam vitam, donec ammus mariti placaretur .^ duceret. Jpfa
aeniam crehrp pofiulat , fixttm, aetatem, ammumvmliLkrem, con-
ftiitorum mafttiam excufat , per fuperos onmes obteftatur maritum, vt
~ fecttm in gratiam redeat , attfueconiugem obfii^fuentiffimam recipiati
verum furdo fabula narrabatur, et verba fiehant mortuo. Quippe
Brabantinus animum obfirmarat penitus, aures precibtts ciaufirat ei,
qtiae fe defiruiffet , reconcifiari vUo pa3o pertinacijjime recufabat,
Sed feemina fefuitutis infilens , poji quartum captiuitatis ntetiffm,
apera Jheodorici Meruani ac Amoidi Spiringii, adiuuante mbrii vjU'
irona , virilihus indu&a vefiibus , vrbe^ his comitata duobus, circa
vefperam egreditur, paratosque confient(ens eqttos, citato itinera
Atuwerpiamy indeque Bredaw ac Wmcbemum comendit ,^ traie^oqut,
Meru»
* Htaierus t, 1. ■ , - .
■ •• £/*. rih t. XXIV. m.34. A ' t'
nan?sdbvCOOt^IC
mseqmli iSufirh* 1^7
Merua tnde^ tSamdam tandem peruetih ; Vki Inttp cum VitraUSeiu
fihuy Tranfifiilams ac fitae fa&ionir , ' IhUertdiae tppidis foedere^
mttum B$trgund6 contitat beUum. J^ferat equidemGloceflriusDuc»
Saiuateroj iria baliifiariorttm pedftum miUia facobae auxflio, etftm-
ma cura copias , quibus lacebae fuccurreret , parabat ^fratri Bethfor-
So^net^gkSexatmam-espraebens^quife rm fim beUocompofi-
furas.poUicebanttir, donec inteUeSa fummi Pcntificis Martini Quinti
fintentia , quae fro Brabanto pronmuiata erat , eaque iufia legittma'
queeitisvxor iudicata, eodem tempore dimifia lacei^, aiiam in
AngUa Ducit. * De hoc et lacobae impari matrimonio vberi-
ns Auentinus: *f Moritur tum IcfOtmej Brahantinus, Huttqfridus
qtKque lacoba reptidiata, ajiem vxorem m j^igUa ducit. laeoba
vtroque marito vidtia intercedentibus amicis cum PhiHppo Burgundo,
emitmefita , qui cUm exercitu in HoUandiam hifce diebus con.cefferaty
pacifiitur, Hamionia. HoUandiOj Selandia, FrifiaaiRtum^ pater-
liumque regnitm exafie lacebae permttitur atque refiituitur. Verum
ipfa datfidfm, fe minime gentium absque cenfiUo et confenfu Bur'
gundi nupturam. Ita pax atqueftmma tranquiUitaj ciuibus mutuo
angratulaMtbuj , redit: explofa i»fcordiae mala, beUifuftae exaSae
fitnt, iacoba fex emos quiete paternos., auitosque gubernawt prln-
eipattu. VerumficutiQcio lafciuia glifiere folet, et omnes homines
alahore prociiues fitnt ad libidmem^ animam-, inconfii/to Amitinoj
ad nuptias imparts applicatj clam I^anceni BorfeUio capite minart
nuhit : De boc impari admodum mairimonio maxime laco-
baeam increpat peti^vs bayle, *^* dom ita (cribit:
Que la veuui i •mDauphindeFraoceyetpuis d^unDucdeBrabant^
tt qiu auoit eu auec Je fecend mari vn treifi^e ipouxfrere du Roi
d* Angietetrey fe marie enfin auee t^-vn de fss ftdets par vne in-
fraHum notaire de finfermetu , »' efi ce pas vne incontenence /t ef-
fren^j une rage d* Amotir yvnf fureur vterinefi prodigieufe^ qA'eUes
He permettentpas ds cmpter pour quelque cbofe le fiandale » et ta
»Kprisdetofatlaterre?.Qm)d vetodebica, a BOTfalienfi ac-
... V 3 ' cepta.
• terbd JJme Poati- "Beuttri Uh. IV. e. U.
** e,l ».^.}S. '
*«* Bejpenfe smx Quefiion ^un PtminetMl Tott* XI. p. m
ib,Goot^[c
I j8 Cap. W. t>e mammomo pmmaram
Xy lacobaeam ad hoc (X)ntr^iendum matrimoniiHn com-
int, narrat. renervs sNotvs, * ita ^ibens:
t^aettrum ^wtm iam magnam argenli vm mKtuo accepifet, necfUm
wendo ftfHs cffeti ipfa his £^is F^gncontm ^ii^umt/a compeiat:
Beheotibf^atqtddehittmJiffoiiiam, mon video. Cut Jicemi pluri*
mum peatnianan fihi adhitc fupertfe^ ^niius vti pifet^ fi veliet,
recoUkgens feiatt^qumdo impraefentiartm nen efi mihi, vnde aea ^
hac diluam, meipfam tihi dedo ac proprim dabo , nupttaeque Haga*
eeieiratae. FaSum hoc nonferre vtiest et igmminiofitm pntare^
iftud Borfalien/is attratas tantam eques^ adcJaritatem generis iUiut
nm accederet. Certe Borfalienfi nMiitim nemo fatiere, nec etiam
farere voiebat. Itaque concitatoribuj iis^ autfaiteni cannmentAust BuT' -
gwn^in HoBandiampoJl^uamaduentaffetJe totum a Camite auerteret .
B^anconem od eptUas vocore^^tfrattdulenter no3u namgio probo imp^.
tum, perDeifum, SoteradamumacDordracumjRipemondampropter
Schaiaim aii£bere^captiititateiVinadisqtte,aferuandjtm. Licee ncxi
tam debita, quam potius iDordinatus amor lacobaeam ad hoc
matrimonium induxerim ; de quoMATTHAEvs vossi-
vs: ** tptod FratKi animwn virii, jua quoque ^mte xmsribiO'
deditum tacito quodam et dufa -defiderio perfmderet. Sed perg^
AVENTINVS: QuodtdnPbiiippus incertUm quo pado refciuit^
dijfftmulata aduentus fui caufa^ quafi officii graua^ et pietatis ergo
^mitinam vifum in HoUandiam pergit, luiioqae menfe ftagae ah la* -
coha henigne fimul et magnifico apparatu excipitur. Conmuiii dier
complufcuiosfdtandojiudendoconfamunt. Porro iuffit Burgmtdi
occuheFranco intercipitur^ occaite caPtiuus in Ftandrram, ignorame
vmuerfa lacoha, depoytatur. Peft haec continuo Phiiippus domtm
redit. Tttm demum lacoha cogntfcit^ Franconem in vincuia conie-
&um, captiuum ahdudum ad Fiandros ar&i^ma ct^odia detineri.
Quem vt carcere atque vincuiis liheraret, Hanrumia , Seiandia, Hoi'
imidia, Frifia , auitis, pittemisque honis cediti ea vniverja
fbiiippo Burgundo tradit, Ideo FroKo e cufloMa Stmffiu ad
Bathatm. ,
• Rerum Betjv. Uh. X. f. 14». ^
« jbtndl. mlianit. Uk. XX. p. 4a, r^ ,
■^ ^ I .n7,db.COOgk
Hb^tim huefaali. 259
Batbauos re£ty folfimi ntu laaham vi^em ducir, mtptias btop^'
Jo , fuod infiiiam dim Martmi vecant > ceMrat, Caaertm Phiiip-
fus fmndt as iufius et leptiauu baemy uempe finmepu ImperatO'
Tts Ut^iuti quartiy Qt^aris Augj$fiiy uepas JUbertttatque H^
belmi Beiorumy amitinus lacobae ea praefevte at omnihu cimtati-
biisHawmmaeyHoUam^e,SeUndiary Frtfae accipitur, auieteque
hes ducotus poffedit. Caeterum Framoni , /aceiaeque quasaam Prae-
fe3strasprecatio conce0ttJiimftusque praebtat, Et inteneSo deimie
triemtioj lacoba aegriiudiae centabuity ex hacque vita migrauit
Anao Qnifii t^iS.fe^imo Idus Odobris yfipttltaUagae inpraetoria-
m tthipb iuxta atutmfitum Albertum regulumBoiorum, tetrarcham-
que Haimomae, Selandiaey H^dJandiae , djf/uifiam Frifiae.
Vberius vero hoc inaequale macrimonium exponit^ pon-
Tvs HEVTERVs, * itafcribens: Exinde BurgwB&tsfexceH-.
its cttm eqmtibus in HoUandiam proficifiitary captitmque Bvncifcum
BerfeBium y(cui contra £gmtatem ac quam pefiTemae pacis conditio-
mbus pepigerat, laeebae nupferat^Rapebmndae cuflomendum traditt
fparfafama caftite punitumm y qmd beneficiarius CSens fe impari
matrimonio fatrmaey dammaeque, fiste fita tmfet^ iw^ere ejfet
gufiis^ Sed iacoba priitatis affe3ii>us omma pafiponeus , epera B^e-
deriei Gmitis Meurfiihis coi^tionibus tranfigit: lacebus acSorfel-
fiuSyHoUamiiaey Zeiandiaey FHfiae ac Hamtoniae gubematione ab- ■
ftmebunty retentis advitampcrtorHsj ve&igaiibuSy ac contenti tituio
comitis Oftervantii (^ditia eft in camttatu, Hamioniae fita) Domini-.
que yornani. iS Bonus lacobam , ie^timis nm reUSis iiberisy mortir
praeeejferit j tntegro piereque tum iitre ommumfiiarum regiomm pof.
ftfftemm lac^ yeiusMtr tantum modo legitimi haeredes adibunt^
Liberi, eldcoba ac Borfellio nati, in omnem lacebae haereditatem
fiucedenf. Exinde BorfeUio, in ordinem equitum aurei Veiierit
afcito-, Bonus lacoba cemitatus ab Hanntmiis, Holiandis, ZeiamUt,
ac Friftis inauguratitsin Artefym reuenitur* **
§. XXHL
• Jlw. Burgimd,iih. IV. t. r.
** jtddevoisivuc.l loTis GotLrT, Uh.X.e.LX. t. batlb Re-
penfe aux qutftions ^un Preuinciid Tem. II c. LXVHl. qai fie^uld
txamindt vbtriut, . ' " ' ' olc
l«o Cap. Ill, De matritm^ famiuriim \ ■
$. xxm. \
Subinde Reginae dum infoioris conditionis viris nup-
filTe (ibi ignominiae ducerent, eosdem in maiorem euexerunc
dignitatem, prout Maria Scota Henrico Darlaeo * Stuarto
ni3)ili apud Scotos nubendo £ecit,'de quo qeorgivs
BVCHANANVs: ** Interea regina cwn cotmubiwniSudmm-
um difpar videretur,^ nuper maxtmi regis vxor ipfa regrti iUujlrit .
haerer, aiiotefenti prituiio nuIUs injignioritius hanorttjn firulis c/aro
nuheret, ediSam puhlico praeconio promulgauit , in ijuo Darlaeus dux
Rotbelaius ac Koftae Cotttes appeUatttr. Immo Regiam planc
dignitatem cum ipfo poftmodum communicauit. Hinc
■ etiam Tiberius cae^ Seiano, matrimonium Liuiae Germa-
nieividuaeadpetenti,refpondet: Falleris, Seiane,fiteman-
furum in eodem ordine putas et Liuiam, quae C. Caefari,
moxDrufo nupta foerit, ea mente amatunmi, vt cum equile
Romano ienelcat:**Eidem Tiberio Afimtts GaSus ideofuit
inuijits, tfuad duBa in tnatrimomum VipJitnia,M. Agrippae vidua,
quae ^uondam Tiherii vx9rfaerat,fliu quam eiutlia agitaret.*^.
J. XXIV,
Aft: quinam fint imparis matrimonii, quod {eminae illib
ftres ineunt, effeaus, praecipue eft examinandum. Etpri-
,mo quidem an vxor impari nubehs mariti conditionem fe-
qiiatur ficque dignitatis patiatui- deminiitionem ? In fhtu na-
turali nuUa dignitatis eft praeferentia , nec efiehtia matrimonii
dignitatum inter comuges acqualitatem exigit ac iitde frtiftra
aflerunt, inter eos, qui in ffatu namrali viunt, vxorem ne-
ceflario mariti dignitatem fequi. Potius, vt vxor mariti
conditionen aiTumat , ciuili iure eQ introduStum, Hincfe-
. ■ J,ib. XFlt. p. tfj.
•• Tdalus, IV. Anmil. c. VL
V Tntitlll, I, Apn. e, XIL ' . V-. i
' ■nar,,,db,GOOglC
iBl0ri»m hlMqiuIu -■14 1
ndnKtBilflra; qineiinperiofuUunt, merico ati iHislumdi-
ftinguaidae, quae nuHtmn agnoicum fuperiorem. Ad has,
liifi paSco alieer fir conuentum , regula , quod mariti fequanoir
conaitionem, proprie appScari nequic, dum legibus non
&b(9m cii^bos. Confirmam haec reginae marici. Regina
cnim dum viro nubit, regina manet, nec mariti aflfamit con-
ditionem. *
§. XXV.
R^inae maritorum conditionem delineatum kgati Gii-
liae, cnm imer FrancifcumDelphinum acque mariam
ScoiiaeSeranamde matrimonio ageretur. Dequo bvcha-
KANVs:** inmxiaffi^jr deind^ GaUorum legatus^ amfatis longa
araritm explicfljfet repum GaUormt veterem ac diutumm, in
dmae Seotorum mmett oeneuoUtitiatti^ab omubus et fatgidis vebei
meiiter,£oiltendit'j vtcorona^ quam\itk lumo ac mmftrqfh nomilie
matrimorilalem vOciSdi^ maritum fuae rcginae omem: quoi
tmtine nuflum emoTumentum, nulla potentia, praetcrnudam
vocis illius vlurpationem eliet accelTiirum. Eadem Maria,
Francifco GalliaeDelphino defiinQo^Henrico Dariaeo nupftt,
etnon vxormariti, ied potius maritus vxoris paxticipavit con-
ditionem. *»*
$. XXVI.
I o AN N A, Ferdinandi catholici et Ifabellae Hiipanomm
filia, ^ipta crat Piiiijppo, Auftriae Archiduci, qui tamen,
cum iih Ferdinaadi Rcgis acque p|roc«iim conlenlu, pofl; Ila-
bellae matris moitem, in Caneliae regno regina eliet decla-
rata,reginae ]<imeratmaritus,acreginamariti non leque-
bacur condidoiiein. Docet haec MARiANA *^*dum de Ifa-,
bellae
' * Dehonmeoiididoac e^ lo. kbiuvaituihits ^iepitr/ft
rigin/Ut
** Rtritm fiolitdnim lib. ^l. p. JU.
V Lib. XVllJ. cap.XI.
•„• Tide fupra f,
Strumilur.FruJ.Utriat,f.n, X .
, • ■ ' n 3117,1 b, Goot^le
itfo Cap. llh De t»dtrmi^^ fminarim \ '
§. xxm. '
Subinde Reginae dum iafcrioris conditionis viris nup-
Gffk Hbi ignominiae ducerenc, eosdem in maiorem euexeruoe
dignii^m, prouc MariaScoca Henrico Darlaeo* Scuarco
nobili apud Scocos ndiendo fecic,'de quo georgivs
BVCHANANvs: ** Intcrea regina cum comubiumiQud niim*
um difpar videretur^finuper max'm% regis vxer ipfa regni iUttflrii .
haere/, adolefienti priuato milUs inflgnioi-ibut honorum tituHs claro'
nuberetj ediSum publico praeconio promulgauit , in quu Darlaeus dux
Kotbelaius ac Kofflae ConiCs appeUatur. Immo Regiam planc
dignicacem cum ipfo poftmodum communicauit, Hinc
eciam Tiberius caeur Seiano , macrimonium Liuiae Germa-^
niei viduae adpetenti , refpondet : Falleris, Seiane, fiteman-
furum in eodem ordine putas ecLiuiam, quae C. Caefari^
moxDrulb nupca fuerit, ca mente amatuctmi, vt cum equile
R6manofenefcat:**Eidem Tiberio Afimus GaUus idcofuit
imiifiif, quod duBa in matrimonium VipfaniayM. Agrippae vtdua,
quae ^uandam Tiberifvx^fverat,pltts^u<m(itaiiaa^taret.*^*.
§. XXIV,
Ait quinam fint imparis matrimonii, quod feminac iili^
ftres - ineunc , effeftus , praecipue eft examinandum. Et .pri-
.mo quidcm an vxor impari nubehs mariti conditionem fe-
dtiatur ficque dignitatis patiatiir derainutionem ? In ftatu na-
tiirali nuHa dignitatis eft praeferentia , nec efiefttia matrimonii
dignitatum intcr comuges aequalitatem cxigic ac irtde fhiftra
aflerunc, intereos, qui in ftatu naturali viunt , vxorem ne-
ceflario mariti dignitatem fequi. Potius, vt vxor mariti'
Conditionen-afliMnat , ciuili iure eft introdu£lum, Hinc fe-
minae •
•• TMitHSy IV. Anm4l. c.VL '
• • Tatitnsi l Aan. t. XIL < . >- . i
• . .' , i:an.sdb.COOglC
iUujhnm mtKjutti. H\
BdiBWBhiftr»; qine {mperio fuUuiu, merito ab i8& liint di-
ftjnguendae, quae nuHum agnoicunt iuperiorem. Ad has,
fljfi paSn ^icer lirconuentum, r^;ula, quod mariti (equantur
conaitionem, proprie apj^cari nequit, dum legibus non
^ibSnc ciuiHbas. Confimiant haec reginae mariti. Reg^
fnimdumviro nubit, regina raanet, nec mariti alfiimicoon-
ditionem. * . . .
% XXV.
K^nae maricorum conditionem delineanmt kgati Gif
liae, cum inter FrancifcumOelphinum atque mariam
■ ScoiiaeRegiiiamde macrimonio ageretur. .Dequo bvcha-
NAN vs: ** ifOroduSi/t dein^ GaUorum legalut, ewnfatis itmga
tratitme expUcfijJit reFum GaUorum veterem ac diuturmmy in
imae Sattorum nomen vetieuolejuiam^ab omnibus etfitguJii vebe.
7nenrer,eontendiiy vtcarona^ ^amtille tiouo ac mwtftrqfo nonani
inatrinioriialem vocah/it^ maritum foae rcginae ement: quoe
ji0ffl/i!i; nuUum emoiumentum, nulla potencia, praetcrnudam
vocis illius vfurpationcm eliee accefTurum. Eadem Maria,
Francili» GalliaeDelphino defimao,Hcnrico Dariaeo nuplit,
et non vxormariti, fed potius maricus vxoris panicipavit con-
dicionem.*»*
$. XXVI.
I o AN N A, Ferdinandi cactiolici et ITabellae Hilpanocmn
lilia, qnpta erac EhilippD, Auftriae Archidud, qui camen,
cumiAaFerdinaadiRegisiitqucproc«umconfenIiM)olt Ifa-
bellae matris moctem, in Caheirae regno legina ellec decla-
rata,reginae falcimeracmaricus,acreginamarid non feque-
bacur candidonem. Doccc haec MARi AN A *^*dum de lia-.
belhe
'- * I>elionim.Miiiidoocc|^lo. MiiuvAlTHSJilK didi^l^^r^tf
rtgindi,
•* Rtrimfiotitdrum lib. XVI. p.;U*
V Ub. XVIII. ca(.Xl.
•##• vidc fupra f.
Struuiilur.Prml-HeroicP.n. X
n .,„ed b, Go>ot^-le
iM Cit- lll. De Mitrimim fmimm
tMDaetcAaniemsficIcribit : DemientmiimrfiNgM:f)^feHttt
pncurtaores vrUwn Taurtm emcaaf ad eennewiueenerajes, htiit
eeituetttilnii tertio Idus lamtarii^fabitis aim nalicSmo ^i^entejiim.
quarto , Garjiaf Ltiffiis Vega ^ljfgiams promanfier^ Praefes caeterii
ialiu,K venreli^ frocuratiires nrlium leSo reginae tiiflameitti
tioite de regfi iaerede eiiii^tieailmiiiifira!ietif,d(fmfiae:Mlimtait
,ei^rohata,fecHtidum eam cmfenfit facrametttum hamae dixere^
aunfi Ca/ieUae Heginae matris haeredi ac Hilifpo viro cmtiois
ptreyfraettrea&i^iQithoUco adninifiratmo mnin^.
■"■■ '. . '. §■ xxvn.; ; ,'^.;v ' ';-
In regno Neapolitano ioannaI. quamorfiicccinus
maritis nupfit^ qui omnes inferiori reginae conditione iuere,
ct nibilpniinus priilinam retiniut d^ita^:eni, et mariti r^i-
nm haiii} gefTerunt tituluni:*In eo&n regno lOAiiifA U.
Qi^mpntum cjjm. I^cobo^ Pi^ef^ .Comite .iniit, de quoi
ffANDVLPBVS COL,LENVTIVS: ** Qtm^imilti einui-
riti fraepottereniary vtatm prae caeterii elegitflncobum Narhone»^
femFicenicBtoi^^y^ .itideiuex.^^.GaUoriim Jhrpe ori.utidui^
■jidMt^it^^a*^^ admodtit^ cogttatiitii^ eacomlilioiiefaiiieit, tte Rc
gisfrn Tarenti pritieipis tatttuiit, aut Diicis nolltenjhi^vfitrptirerf
*t iBe fatie cotttitis aomitte cetifiutojuit-contentut,
, $. XXVIIL ^
. ' Eadem,onifiniiant,(]Dae.nollraaetate exltitenim regi.
i«mfn'nttpciaii'isgemiuni, ica, vt plnn addere, liipenncai-
neisifbrer. Aft afa eft latio illitmium, qnae fub imperio
viuont. Hae enim legibas proninciae, in qua commoran-.
tia*, fiibfimt, et inde quoque, an inferiori. nubentes dignica-.
tem tiiiraiant, eit illis venit aeltnmandum. JureRomano
Jbfinsieniina JBatrimonia linaequali-dignitatem affiil% pri-
, . Itinam.
« Tide rAatyl,tMH eollttftlfu H/hr, ilt^ Ub. V.
» Lcp. J8J. .X .1',,'; . . ,V, .-,.;'l. ■.
ftinam. Tcftafitr hoc vlpiakvs * decemens:
\^mime ni^tae d^fftms terfims^ dariffimarum ferfinarum tfp- .
■pcUaiione contincntiit. ' Ciari£?marwn fentinarum mmine fenata-
rmtfiiiae^ mfi qaac viros dari£imes fortitM^non habentur. F*-
mims emm dignitatem clarijffimam mariti tribumt: Fafemes ver».
dtnac pleheiis nuptiit fuerint copulatae. 'Famdia igitw. cUtiF-
fima femina erit^ ^mdiu fenatori nu^ta efl^ vdcpiri^mo: a^
feparata di eOjatii ixfiriorir digniratis nm nupfit. Ex qua lego
iatis aperte patet, feminam nobilem ignobiK nuoentemy'
dignitatem fuam amiaere. Patet hoc exemplo Virginiae
patxidae, quaepo^nupciasfadafuitplebeia, dequoLivi- -
vs: **VirgimaaiA»iifilimn^ patricram pleheio nuptam Vo-
Immiic confitH y matronae, quod e paitibus emtpfiffet ., factis arcue-
rant. Breuis altercatio inde^ ex iracundia nmiiebriin cantentif- ,
nem animorum exarfie^ quum fi Virgima etpatridam etpudicam
hfpatrieiaepttdieitiae templum ingregamy et vni nuptam, ad quent
tirgtfdeduaafit; necfe tiiri^ bonontmque etus oc rerumgeflaribm
poenirere^ ven ghriaretur» FaSo-dei^egregio magmfica «*r-
haadoJ^tiin vicoLongo^ vbi habitabat, ex parte aedium , quod
fatis ejfet lod tnodicoficdlo, exclufit: aramque ibi pofiiit: et con-
^uocatisplebdis matronit, conquefta ii^tam patridaram: Hanc -
^goar^arhiinquitf Tudidtiae pfSdae dedico, vosque bort&r^ vt
'quod certamen virtutis viras m hac ciuitate tenet y hocpudidtiae
nUermatronoffity ^tisque operam^ vt baec ara, qunmiila^fi
quiipoteft^fanSius eta c^flioribus coli dicatur. Eodem ferme
mxitthzft(i%ri,.^quofUadntiquiercultaefly vt nuUa siifi fi)eda-
taepudicitiae t^trona et qt/ae vni viro vfta Jitiftet ^ iusfa^rifi-
candi habef-et. Eadem rationc vALENTiNiANVset va-
f,ENS Impp. rc&ripfcrc: %* Tngenuae muUerett quaeje Gyr
. ., . . X a . . fufeda--
'' • L. 8. D. ixfiiMimiMh ■....•
•• Uh. X t.XXax. itUe «>MmirAfi AritfniA. Htrtktm,
f.HS. ■ ■
\*t.i,Cie,
■ _ng,tizsdbyG00t^[C-
164 ' Op*llt* 1it,mtrmm»fimnartim
naedams Jociamrifa ^fi cmietitae demmdatnfie foleHiu Jpkniorm
geturis coatftbermonm vib'tati jtraeferre nobterintjianm marito'
rum cenditione teneantitr. Sic vALEKT.tNiANVS, TlHtEO'
Dosivs, atqne arcasivs, Jmpp. * decemunt: MuHeret
' bonore mariterum eri^mutjgenere notilitamtu etforum ex eerum
ferfma fiatuimiu : et dmicma mutamus:fi eutem miaerie onknit
virumpofieafortitaejuerint fpriore dignitatepnuataeypcfieriorit
mariti fiipieHtur conditienem, Sic tt ** diocletianvs et
MAXiviisiAiivSilcapp.dxciimintiCum te nonexfenatore ',
patreprocreatumf Jed oh matrimemum cwn Senatore- cmiraSum
timi^hnaefoeminae nomen adeprum dicae, daritas, ^e heneficio
marisitiinparataefi^filecundiordimsvirumpafleafortita esy re^
iaSa adpirioris dignitatis ftatum depifita eft, Rationan I^is-
ktores exinde rumferunt, quod nuilier fit particeps dignicatis
marid , ideoquc eiusdem tdasn confbrs in vilitace et dopedu.
H^etiamBALDVs ^'^craditjfftfJiu/ ^ffw/vrrnm xB^mv
^iam fibi indigno mdfere f cakis rei radcmem antonivs
rABEK*^*reddit, quia abfurdum foret, inaiorem efle
dignita- .
* £ i;. Cie ilgmtMtiigs.
** I. te. Cde Miipt. Mde AaD«. TiiJiarBtL. inXL. tmfuHdL
liki. w.ig, deNobilitdie t. XVllI. m. 16.17. i*c. dkagok,
J^ iKre pAtrie. Uh. VII. e. VIIL n.9. theodok. HdPPtHfiK.
^ iure infetuttm , c. VII, n. if. J^q. TlBEKlTli Deeiawum Sesf,
wl. II. Ith. XIX. u. igs, HTLIK. ab bhhxnbach e. V.
S. XXIV. fqq. lOH. HOLDBiTTMde MobiUtatc e, XXII. n. 1S6,
HOLLBK, femeftr.fi*. //. e. jriii. cakpzot. P. III. c XXXVII.
itf. t.u. KifiPscii>i.D. de Mobilir. \ia.\, c. XIII. o. Ijj. Dio-
NTSIVU GOTHOFBBDI, sliofqiie.
. %* in l. e. enmitt n. i. w. dt candit. *t detmtnfir*t.
*v** in L foetninde Tr. de fenstoribut. lieni frntiuiu TiBKItivsDECiA'
KVs VoU II. Xfp. XIX. H. JgJ. MASTKiLLTS de MjgifirMtibus
Ub.IV.c. XIII, n.2f. FXANcucrs ab Aoaga ad. l. pi, u, 6.et
ay. C. de intolii. 10. lAC. DKAco,^(«rv Pdtriei»um lib. VII.
.' > t, VIII. n.,f.J^q. THVOs. KqM9riJt9K.4e inre infigmmm e.VII.
n. l6.fqq. AMCHOBANTI tOtff. CCCLXXXIX. II,S- TIJtA^TsU
nan7,dbvG00C^[c
i&^itan imequaR- xCy
dignicatem vxoris, qmm maritr^ capieis familiae» ec hoc
propter dignitatem lexus virilis, ec imperium» quod maritus
ia v:»)rem habec ^
§. XXIX.
Apud Anglos quogue maionVnobilitatis ^ina pId)do
(kxL fiiferiOTis nobilitatis homini nubens, dignitatem minoit
Confirmat hancce fententiam larrey,* de nuptiis Cathe-
rinae de WoodeuiDe fic (cribens : C etoizcettelai^linedelM-
tcembota^gveuueenpremieresnocefdeiJJuftreDucdeBetbford^qid .
deshonorant fa naijfance et celle dejonpremier epouxy / eftoit in-
£gtiement remariee auec le CbeuaiUer de. Woodemlle ^uis Comte
deRJufrr. Vinegaiite dece mariage kt amit fait perdre le ran^,
que le fang donc elle etoit (brtie et celui au que cdle s* etott
premierementallieeJuieuflencfaicteniralaCour. /dnft elk
mmait mieux pajffer k tems a kt can^agne etfir fis terres^ ^
m /a viSe et parmiia Bmrgeoifir.
§, XXX.
Germanomm I^busiequidem eiusmodi nupciae non
crant pn^bicae , actamen foemina inaequali nubens, a
fucGcffione eiciudebatur. Sic enim leges alemanno-
R V M : ♦• ^' duaej0wei ahsquejif-atrejuo reiiSae pofi morrempa-
tris fuerint et ad tpjos haeremtas patema pertittgat et vna nupferit
fibi coaeqttaR iibero^alia autem nupjerity aut colono Regis, atU
colono Ecclejiae, iBa quae liberonupfit.,fibi coaequap, tneatter-
ram patris earmn. Res autem aUas aequalittr dimdant. lUa ait-
tem , quae colono nupfit , nan intret vllam portionem terraet qtiia
Jibi coaequaii non nupjtt.
^ : X 3 J. XXXI.
LTS <fe Kohilildt. c. XVISI. n. 16, AHTO». MBER ttl Coiictm
lib. IX. lit. XXIX. ilf. Xyil. 7»LTE1»> Cnf, liArtnrg.
Vd III. cmf. XXXIII. n. il}. IITLJII ab iKlIKlACtt c. V.
f. xxir.
• Hijlcirt / JHgttitrrt T. r. p. 88*
. " C. LFII. ItHMAB H lih II. C. XIX^
n'g,t,z=db,GoOt^lc
i^ C^. IIL De mjfrimcnhfiv^ijaruJM
S. XXXI.
Idem obtinuicIureSaxonicoantiquo. laiure provin-
CIALI enim cft ftatutura :*!>«• Afo/w ifi feines Weibes
Vortaandj oh erghich thr twbt ehenburtig ifi^ mdfie ififeine Ge-
mofin f und tritt in fiin Recht, •wenn fie in fem Beit tritt. ,
Et iure Sueuico: ** Ifi das eine wn zwo Tdchtern mmmn ein
Mtan der ihr eem'afi ifl^ und hat ibn ihr Mittter Gut gelafien^ das
am Erdreicb Iiegt, die andere mmmet tin. der ibr gemiifi ifi, das
foU die Tochter einig und aUein baben die ihn gent^fi gemmmen hat,
£x quo patefcit, &minam imparimarito nupcam nec in
bonis immobilibus patri fuccedere. Idcm etiam audt^rit^
Doaorum Gonfirmatur. Sic enim B. dc lyncker,*#*
ftatuit , nobilem ignobili viro nuptam a materna famitia
cxcedere, nihil vt huic cum cognatis agnacisque amplius
commercj! imcrccdac, neque his cum iila, eiusque marito
atqueliberis. Sic etlam pqiLipPvs knipschild*^^^*
decemit: Amirtiiur Nobilitas^ fi femina nobilis marito plebei»
it iffiobili nubat. Sequitur enim vxor mariti conditionem etjiatum,
etfiatus mariti ^cit et intmutat pnmaeuumfiatum vjioris. Exqu»
in Saxoma vidua nobHis^ qme marito ignobili et pleheio nupfirai, nm
tabetiuri^ ciharifirmii,AmstheiI,nequeMorgeBgabae, nequeGeradam
• vidids nobilium aUat cempetentem. In tantum vt mulier I^oiilit
ignobiii nubens, indigne nupfijfe, etfiliam eiusmodt tam dete priuari,
quam exhaeredari pojfe dicatur, idque oh iniuriam, quae ex indigno
metrtmmo afiertur patri , et loti ipfius familiae. Atque tta mortu9
mtrito plebeio Nobilitatem non recu^erat, fed plebeia permanet ,
qma viduafiSe adhuc amifis in matrimonio maritt proxime defunSi
tt dxdtur efie de eitufamilia , nifi a Princi^e refiituatur , vel nifi
vic^m viro Nobiii mbatj fUQ cafu miui mariti Nobilitatem adififii-
tur.
* nbu I. act. XLV.
■• c ccxcia.
V I>«^ MXVIIL
V de Ntkiiitatei Uh, t t.JBSl S. ^
- nanzedbvGoOt^lc
iBii/Mim wafftt^S, 167
nr: bick CHRistikaevs: '*' Kaec tamen^ '^uae ex ma-
t^mU radio Ttfaiget £gtutas,faciiues aume/iit, quam ea, quae ex
genere et vtrtute fT^pria tlucefat, et iJeQffiparttm cafieem tttrfi-
ter •maat^ vel adfecmtda vota trttttfeaty et inferiarii ordmU mre mt-
hatj rum permittitttr priarwn maritorwm agnitatiktts et privilegiis
vtijfed igrK^iit fiftj quae atm fplen£diairis gra^ fiuri*
Ji ignohili et digmtatit experto fociavit d. 1. foeminae
0*. de fenaiortbus. im enim comtaut eam, quaepriorum ohlita ^
efit vmfum ex pritnrthm adiauari, ait /mp. ** etcefiatiilalitrif
. fiSio } qiM matrimonium ;» viduitate durare cenfebatur.
$. xxxn.
Aft parua eft iurisRomani in iUufhiumcaunsaaSorita^
«C Germanica iura de priuatis, mininie vero de illuftribus
loqui videmur, et inde alia illuClriHm ratio videcur habenda..
Hae ^niun dum nubunc ^ aut cum illuftTi^inferioris licec
dignitacis, auc cum peribna inferioris nobilitatis feu plebeta.
inmacrimonium coeunc Hoc cafu, feminae illuflrem amic-.
cunc dignicacem et mariti fequuncur oonditlonem, minime.
vero S\q, quo priftiiias rethient dignitates ectitulos. Oe,
Qqllu dicit du HAiLLAN:.*if* Les princejfes dufang^JteUes
Jont mariees a moindres, qif eux peuuent tenir leur rang if
CLAVDivs ESPYLLAEvs: *ij^* Comme Mahauk ou MotbH-
defiiU d" Alpbonfe Ro^ de Portugall niariee a Philippe Comte d'
Alface / appella touiours ^eyne et Confiance fille du Koy Louis le
grosJnsriee aRtrymond Comte de Tkeahufe fe fh appeUer h Ueyne
Confiance. En nos iours leanne rf* Autrithe mariee a Franpis de'.
Me£ces Duc de fkretxe fut ^peliee laReyne leanne duramfaviff
-etCAROLVS i.ois'E.Ay:*J^J^'Uefttoutcertain. qmiiytes
■ filks
* luritprttdeMtis Sieroica p.sj.
*' Noaell t. c. j($.
%• ie C Etdt itt dgdires de Ih^snet fib. KT. p.^
•^* mjm fldid. L 0. III. &. w
%V *' <^^'* cap. VII. n. jl. *Ait Jittlt.vU ah Ehrenkiti C S>
f jf txtftTABTS nMit.regni »4»t. L. I. C XXI. p.ft9,
l^anzedbvGoOt^lc
i^S CdP' ^» Oe matrvisnuc fenmarvm
yKffif/ St Frmce, ^ y ler cwtres Wmceges fua^ etimarU^t a gem
de mmdre quiUti, pottr fe que Ja frindpkiti efi vtu ^aatitip^
tieffus toutes les autret^ ijm mtt aux^ tfui enfam mtrex, <n vn rta^
fepari dts Mitret hommes parm lis queis ils me rentrent tamais,
va iiiTpaxd» xcgao Germana de Foix Ferdiiandi CadiQlicl
vidua, Ferdinando Calabriae {niDcipi lictt ntipca, Reginae
tamen rednuic dignitatem, de quo bayle: ^*/? Roy CatboU-
que approaua tette prt^Jitim tt Chieures eut ordre defa Maiefli
^ en parler aux deux parties. Le Duc enfUt ratd et la Seyne »* j^
trouua point J* autres diffiatU^t aue ceUede ia crainte ae perdre
fin rang. Mais on y remeMa , en iui promettant de le cmferuer et
P expedient dont m vfa pour ceJafut. que le Roi catholique, a£ifla
aux noces et apre} qu^ eBes furent faitet ^ il traita Cermainede
Reine et du mere comme Hfatfoit auparauant. De Anglia idem
notum eft. Sic tempore S. Ludouici , comicis Marcbiae vxor
nomen Reginae tueoatur, idque eam ob caufam, quod fHio-
ribus nirotiis Angliac Rcgi nupta fiierat: ** Sic quoque Ca-
roli I. M. Briianniae Regis filia, princtpi Auriaco deiponfata,
retinuittitulumprincipisRegiae. In Gamania Reg^m filiae
prindpibus elocatae olim vocabantur Durchhuchcigfte, aut
purcblauchciseausKdnig^Standegdx^mi, vtpoce ih di-
uifiorie hereditatis Friderici Marcmonis BrandeW^ci de
A. 1507. So haben wir auch die Hochgebohme Furilm vtiftr
lieb Gemahl Frau Sophia gebohme von KOnigl. Scamm zu
Pohlen:*v*SimiIehoaieadnucvfitatumeflenouimus, quod
femina R^ii fanguinis,nubens principi,vocari foleac K6nig^
Hoheit, femina principum (anguine progenita nubens Co»
midjCecineacticuIumfereniQimae, Durchl»icht. \^* Singo- .
lare
• Rfpfimji MHX quefiims iT vn PrevtntiMl Cbsp. f^ luec Mftlt Cl
T A R I L L A s prdiiique de P Educdiion dts Princes.
** loiHTiLLs Cbremqtft di touii Chip. XXII.
\* SPKIHGSFELD 6c ^pMnjTgtO ClU.a.ii.
*Mi* lUud Tcro hic obfcruatu dignum, a dignitatii aequaltUtc ad pncro-
g«iuam~ loci «onfequeDdtm non admitti, ficuti nec < praecedeutia
«aioacqualitatcm djgpitatii w^wncttum vaWiit. Ita cum prioc^
noc
|-,Mr,du.C.OOt^lC
lare eft , quod Cadwmae Bnmniicenfi , quae primo matrimo-
nio \o. Ernefto duci Brunfiiico. LQneburgico iunS^ , altero
fiiilippo Schvrartzbmgico comiti nupferat , OTopterea a Wil-
hdmo duce Saxoniae dignitas principis (Tt aenegata. Aft
iingylareslldjfuenintratjones, et ipfa fe fcripfit: Herzogiri voij
-Braunfchweig imd Liineburg, huncque titidnm ab ^is ac-
e^ic , ita vt noc ad exemplum ncHi (it trahendum.
§. xxxm.
An niuftris vxor marito minus iUuftri nnbens, maritran
ad illuftrem euehat dignitatem? funt qui af&mant, (unt alii
qut negant.' Nos diuJK^endum cememus inter vxor^ ,
^ne iuris eft fupremi et eam, quae fi^eriorem agnofdt im-
perantem. Si vxor funmio ix*aeeft imperio, illa vi funume,
qua gaudet, poteftatis nobilitare et uc quoque ftiperioreni
~ concederepoteftnobilitatem, modo huiiKmodi matriraonio
pa8:a non obftent conuenta , ' r^;nique confuetudines- In
ScotiaeR^noMARiA Henricum Oarlaeum ad Ducis Ro*
theli^i et Rofliae comitis dignltatem euexit (§. XXIII.)
l,lBvss A Kohemiae ducifla, Primisko ruftico nubens, eun-
demBohemiaeducemfecit:*De Regno Neapolitano fcribit
BAXDVS:**^ Regina J^liae mhat atidamfinpticifiobiti^ is
mrnnatur Rex. Angliac Regina elisabeth ii. traOati-
bus matrimonlalibas cum Francifco Alengcniio d. XI. lunii
MDLXXXl.conclufis, dignitatem titulosque Regis Angliae
fiituro conceQIt inarico,licet fibi poteftatem referuaret Regi-
am
nor alteriiu princiiui vxori domi fuae loco ccditt fiUabta non taatU
tatit euadcm honorcm non exhibet. Filiabi» itaqne priaciatBiTi
CQOiitibut m^is, loco non xxBifR principes vxorcs vel ndiiat,ODler-
uauit de LTbOLPP 4e iurtfemin. iBufir. p. I. $. XIV. p. ^
• AEK. STLVIT* A//. AjApW. CVJ.
•• ui cap,^iiifad«it X. de Rtfmftit.
Simiii [uritpr, Btr^ F. //. . t
ng,t,zedbyG0ag[c
ttfS ' Cap. ni, De matritamie fifiunarm
yfifr/ de Frmue, n* y les aniret Frmce^s putr e$immiir a gem
de motndre qusliti, pour te que la prituipalit/ efi vtu ^tiadk^pm^
dejftu toutet iei atttres^ ^m met ceux, ^tii ftifm tittrez en vn rtn^
fipari des aiitrei horames parm let qiuls iU sie rentrewt iamais.
In Hifpaniae i^no GmnKia de Foiz Ferdinandi CadiQlici
vidua^Ferdinando Calabriae |»iiidpi lictt nupta, Reginae
tamen Tctihuit dignttatem, dc quo b ayle: */f B^ Catholi-.
atte approaua cette propo^tim et Chteitret eut ordre defa Maiefii
4t en parler aux dettx parttes. Le Duc enfut raid et ia Reyne n*j
trouua point d' autres difficult/j aue celle de ia crainte de perdre
fin rang. Mait on y remedia , en tui prvmettaia de le conferu/er et
P expet&ent dont m vfa pottr ceJa fitt, que le Roi catholique. ajifla
aux nocei et oprei eftf eUes furent faites ^ il traita Gerviainede
Reine et du laere cmote ilfaifoit auparauottt. De Anglia idem
notum eft. Sic tcmpore S. Ludouici , comitis MarcHiae vxor
nomcn R^nae tucoatur, idque eam ob caufam, quod fHio-
ribus nuptiis Angliac Rc^ nupta fiierat: ** Sic quoque Ca-
roli L M. Britanniae Regis fflia, princjpl Auriaco defponfata,
retinuit titulum principis Regiae. In (jCTmania Rcgum filiac
glncipibus elocatae olim vocabantur Durchiauchtigfbe, aut
urcWauchtieeausKflnig]. Standegebohrcn, vipotc ih di-'
uifiohe hereditatis Friderici Marcnionis Brandmirgici dc
A. 1507. So haben wir auch die Hochgebohme Fiirilin vtifer
lieb Gemahl Frau .Sophfa sebohmc von KOnigl. Stamm zu
Pohlen:*#*Similehoaieaahucvfftaramefltnouimus, quod
femlna Regii ranguinis,nubens principi,vocari foleat KdnigU
Hdifiit, lemina principum fanguine progenita nubens i^
niiti,retineat titulumfercniilimae, Duiuilaudu. *;^* Singo- .
lare
• Sepcnfi MUX qutftimt J* vn Provhcidt Cbjp. f^. liMC Kftlt «C
V A R I L L A s prdBique de P Educdiion des Princet.
*• loiHTilLE CbromqM^ de Louis Ch^p. XXIL
'.«SFKINGSPELD dc Apsnagio C. lU. n. ij.
*M* lUud vero hic obftruatu dignuin , a drgnitads agqualiutt oA pnero-
gatiuaia loci «onftqucntiam noa admitti, licutincc «piacccdentia
aaioaciiualkaKin dfgpituu ■rgumeatum vaUbit. lu aun princiint
noi
l!an7,dbvG0(.:)t^lc
, iBuSritm htaeqmR. tff
breeft^quodCatharmaeBrunfuicenfi, quae primo matnmo-
mo lo. Emefto duei Brunfiiico. LUnebiii^ico iunfla, ^tero
ftiilippo Schwartzbiirgico comiti nupferat,OTOptercaa Wil-
helmo ducc Saxonfae dignitas prineipis fit denegata. Aft
fingylaresfirf)fuenimrationes, et ipft le (cripfit: Herzoffiri von
-Braunfchweig und Liineburg, huncque ticdum ab ^is ac-
e^ic , ita vt noc ad exemplum non fit trahendum.
§. xxxm,
An niuftris vxor marito minus iDuftri nnbens, mariciBn
ad iHuftrem euehat dignitacem ? fiint qui afimnant , fimt alii
qui negant." Nos diftii^endum ccnfemus inter vxotqm,
quae iuris eft fiipremi et eam, quae Ci^^eriorem ^nofcit im-
perantem. Si vxor fimmto praeeft imperio^ iUa vi fiinuraef
qua gaudet , poteftatis nobilitare ec fic quoque fiiperiorem
~ concederepoteftnobilitatem, raodo huiusmodi matrimonio
paOa non obftent conuenta , ' r^^nique confiietudines* In
ScotiaeR^oHARiA Henricum Darlaeum ad Ducis Ro-
thelagl et Roniae comicis dignkatem euexic (§. XXIII.)
I.IBVSSA Bohemiae ducifia, Primisho ruftico nubens, eun-
dem Bohemiae ducem fecit: ''' De Regno Neapolicano icnhit
BAXDVs;**^ RegitmJ^liae mbat cuidamfin^licimbiU^ is
nommtur Rex. Angliae Regina elisabetm ii. tra^ti'
bus natrimonialibus cum Francilco Alengonio d. XI. lunil
MDLXXXLconcIufis, dignicatem citulosque Regis Angliae
fiicuro conceQIc inaric(^licec fibipoteftatemFeleruaret Regi-
am
Yior alterius priacii^ vxori domi fiue loco cedit , filiabui non eaatU
tatii eundcm honorem non ezhibet. Filiabiu itacme priaeipiHn,
comitibut nuptis, loco oon ^xSSSi principes vxores vci nduai ,oDfcc«
uauit de LvnoLwt 4f itiitfemii. iUufir. p. I. i. XIV. p. i%.
* AEH. 3TLV1TS bifi, Bobtm. CVI.
** in KAf*^mficdiut X. de Sejiriftis.
Stmui lunspr, ffttfi^ P. 7/. t
nan/sdbvG00t^[C
i^S Cap. m* De matmaimio fetntnantm
fiBtsdeFraiKe, n^ y les autres frimceps pair et^ mariHr a gem
^ moindre ^uatiti^ pQitr te que la principaiiti efi vtu ^aaiitipm-
deffus toutes les cutres, ^ai met teux, qui enfim tittret en vn rMg
leparidesautreslxmmus permles qu£is ils xe remrent iamais,
in l^fitpaniae regno Gmnma de Foix Ferdinandi CachoUci
vidua^Ferdinando Calabriae priocipi licec nupca, Reginae
tamen retinuit dignitatem, de quo s ATti,B:* U RffyCathoii-
que approuua cette propojttion et Chiettres eut ordre 4e fa Maiefii
tP en parler atix dettx parties. Le Duc enfiit ratd et ia Reyne n*y
'■"■'' .... • f ^t peri'
4'
Ir
troum pmm d autres diffjcult/j aue ceUede la trainte de perdr»
fon rang. Maii m y retnedia, en lui promettam dele conferu/er et
f expedient dont on vfa pour cela fut. ^ue h Roi catholi^ue, affifiu
ttux noces et aprel qu^ eUes furent jaites ^ il traita Germaine de
fjnne tt du vtere comme ilfaifoit at^aramnt. De Arwlia idem
nocum eft. Sic temporc S. Ludouici , comitis Marcniae vxor
nomen Reginae tuwratur, idque eam ob caufam, quod |wio-
ribns niytiis Angliae Rcgi nupta fuerat: ** Sic quoque Ca-
roli I. M^ Britanniae Rcgis filia, princjpi Auriaco defponfata,
retinuit titulum ^ndpis Regiae. In Gcrmania Regum filiae
principihrus elocatae olim vocatantur Durchiauchtigfte, aut
Purcmauchti^ausKOnigiStandegebohrCT, vtt)ote ih di-
uifiorie hereditatis Friderici Marchionis Branddjurcici dc
A. 1507. So haben wir auch die Hochgebohme FUrftm vnfer
lieb Gemahl Frau .Sophia gebohme von KOnigl. Staram zu
Eoh]en:***Similehodieadnucvfitatumcflfenouimus, quod
feminaRegiifanguinis,nubens principi,vocari folcat KdnigL
Hoheit, remina principum fanguine progenita nubens 0>
mitijretineatucufumlcFaiiaimae, Duichlauclu. *^^* Sinjgo- .
me
• Jteponfi aux qutftims ^ vn Provineidt Cbjip. f^. haec tcftit «
V AH.tl^LAi prsSique de P Edncdlicn dei Princes,
** lOiHVtLLE Cbreniqift deLimis Ch^p. XXII.
•»* «'^•^'esPELD de -*/<»rfi« C.IlI.n.13.
*M* lUud Tcro hic obfcruatu <]ignum, a drgnitatis agqualitatc »i pnero-
gatiuam' loci conietpieotiam non adniitti,ftcutincc apiaeccdeatia
«dinacqiialitawm digpitatis argutncntmB valcbit. Ita cum piinc^
I an7,db,G00t^[c
lareeft,quadCatharmaeBmnruicen(T, quae primo matrimo-
luo lo. Ernefto duci Brunfuico. Liineburgico iun£h , altero
iTiilippo Schwartzburgico comiti nupIerat,|Mt>ptereaa Wil-
helmo ducc Saxonfae dignitas prineipis fit denegata. Aft
fingylares firi) fuenint rationes, et ipfa (e fcripfid Herzogiri von
-Braunichweig und Liineburg, huncque titidum ab diis ac-
cepic , ita vt noc ad exemplum non fit trahendum.
§. XXXIIL
An illuflris vxor maritp minus iDuflri nubens, marittgn
ad illuftrem euehat dignitatem? funt qui af&mant, funt alil
qui n^iant. Nos diltinguendum cenlemus inter vx(»:om i
quae iuris eH: fupremi et eam, quae (uperiorem ^noft^t im-
perantem. Si vxorlununopraeeftimperio, illa vi fummae,
qua gaudet , poteftatis nobilitare et (tc quoque fliperioreni
concederepoteftnobilitatem, raodo huiusmodi matriraonio
mGta. ncm obftent conuenta , < regnique confiietudines- In
ScodaeR^oMAjtiA Henricum Ihrlaeum ad Ducis Ro*
the^Ei etRoffiae comitis dignttatem euexit (§. XXIII.)
l.ZBVSSA}k}hemiaeducina, Primisho ruftico nubens, eun-
dem Bohemiae ducem fedt:''' De Regno Neapolitano icribie
BAXDVs:**^ R^naJ^liae mbat cuidamfimpUcifiobiU^ is
mmmrur Rex. Angliae Regina ehsabeth n. traOati-
bus matrimonialibns cum Francifco Alengonio d. XI. lunii
MDLXXXI.conclufis, dtgnitatem titulosque Regis Angliae
£uturo cDnceQic maritc^litxc fibi poceflatem feferuaret Regi-
am
rxor altcriu) principli Txori domi ftue loco c^, filiabai non auii<
tatit eundcm honoreni non czhibct. Filiabus itaque prinfiipunrj
cqaiitibut nuptis, loco iion cefliQe principei vxores tu nauas,obfer«
uanit dc tvttoLFt 4e iureftmin. iUufir. p. I. f. XIV. (k ig.
* AEH. STLTITS ib;jf. A)6m. C.VI.
** in Ci^,_^mfic4»it X. de Rejiriftit.
Stnm lurisp; Hfnif» P. //. t
nanzsdbyGodt^lc
iSo Cif.lll. De iMirmmMfimmmim
am, prout habent verba: * Et f autaitt que dtlaf/m &
dit tres ilhtfire Diu efte dematide, et que teile a tmouri ete fk
fenfee, mentionetvehnte, que immttnent i^et k dit mariage
tonfomne ilfoit couromUcommeRMfAngleterre, etjouijfe de la me
participation d bomteur, tant et durant et tottflant ledit mariage
eti icehy dijolu, numement,pendant le temfs du Gomemement du
Rffiaume en la minorite des Enfans, qid t£inmt du dit mariage:
ladite fereniJJime RMneprometpropofer Ja dite demande aux troit
Etats de fon Rotaume, quijeront aSemblez auprocbain Park'
ment, a la pretitierejemaine de lajeance iceux: - - enuers les-
cuels Etats ladite lereniRiine Reine promouuera de tout
u>n pouuoir, q^uiec le confentement du dit Fariement, le
dit tres-illuHTe Duc, apres le mariage confbmm^, iouilTe de
■ la furdites demande. Aft hoc non procedit, fi vxor inuftris
alterius fubell imperio. Non enim matrimonium, &daut
natiuitas aut fummus imperans, omnium fbns disnitatum,
illuftrem coniertfplendorem, nifi forfan confuetudine rece-
ptum, vt maritus illuftris feminae dignitatem participet,' .
prout apud Neapolitanos vetus inoleuit conftietuao, vt vir
comitiflae inter comites (edeat, licet vel maxime a natiuiiate
comes non Ct. **
j. xxxrv.
Aft quanam conditione liberi illuftri ex femiria editi ha-
beantur, et an venter nobilitet valde difceptatur? Gentium
moribus omniiwclarumeft, matris quoque (plendorem li-
beros partictpalle. Sic enim de Romanis tacitvs: *j^*
eimtium ore RubeSius Plautustelehrabatur, cui nobiiitas per ma-
ttem ex lukaDru/iJi/iafamilia, De Ottone Imp. dicit ev-
TB opivs, *,»* quod matemo genere nobilior fuerit, quam
"«podjIitMORT eirpt iiplmelique Tom. V. P. I. tt. CLXXJU. p. 40^
** PATL. cHxisTiNASvs iurispr, btrote. 4rt. 1. d.4tf.
V -*>»•'. lil,, XIV. (. XXll.
,•„• lib, VH. c.XL. '
ngitiz=db,.G00t5lc
n9(erao. i^K ctiam svETONIVs, * de ip(o! Pattr
TZotto mterm foitn frmlari) mltarum a magnarwn pnpin-
imtatum. DeMacrino iuoiore dicic teebellivs fol-
Lio, ** ifiiiijvmt matre KibiU,fatre tmttiafirti a adbel.
imparatii, atipe ab vbima tmlitia infiammm fememtau iuif
im etjflendoremfitlimem. Hinc etiam riaail.1 VS: \*
Geitut tmc matemafifetium
HobiUtai dabat, iiuertm de patre tsxdac/
Bt ovibivs: *»»* . '
ISncfiit Biander, ^ ^uafiaa thnu vtrt^,
tliinUarfitraefit^iiat matris erat.
Hinc etiam Iaq)ias matema iidignia a liberis praefeiit
vidcmus, idque ob lucceflioiKm mateniam, de quo clav-
Divs favchet: *»*** Ce que 1' on dit eftre adueni 4
plulicuis qui pour eftre heritiers de plus riches, ou nobles
maifons que celles de leuix peres, ont charg£ lcs aimoiiieg
de lcurs mcrcs commc eft aUez commun ea Esjngne.
% XX5CV.
Excipiuntur etiam lure Romanofbciiiliuc uicides, QA'
pbicafi, atque Fonticae, quibus ex iingulari priuilegto fint
conccfTum, vt liberi illarum fequaiuur matris conditioncm.
Sic cnim vlpianvs: t Mumcifei /am fater, mn rmtr.
Y» Nifi
* Fit. Otttnii ineioui.
— Tyiginu T/rdnnii t, W,
■ V ILjliHeUit.
•«• //. tifimm.
•,%• W- /• * e originiiii tnmt. iUi ciiiiti aiiTH Inriani.
Hinic* p. ij^
t .L. i. 9r. sd i/hlimiiifitlm.
l!an,5db,G00t^lc
tSt Cap. itl. XV mstrtammfmmunum
Kifimatertut origo 'aaitdtapriuilepto. Vt ftita WenJSm efi n»)
tejffion , vt qtti matre Ikenfi efi, Jtt eorttm mmceps, Etiam D^
fhis becidem trihmtttm. Etimt Ponticit boc ex benejicio datvtn.
M^uodad-oa^o quaefttos auidath^ fed falfo refirii^tmt. Ec
j VI. I A N V s caeTar refcripnt : Ees indulfenait veteres Primpes
ex materm geitire curiaUms Jintiocbems adfcrihi^ quospatris con'
ditia * ituOius vindicaret iuri citHtatis, Apud Lyctos illud pc-
culiare j quod a matribus filii fibi nomina induant. Et fi qui»
obuium percup^ecur, quisnam fit, guaue familia patris, a
macribus, autisque procinus genus mum repecet. Adde,
quod (i qua ingenua leruo nupi^ric, liberi , qui ex his lufci
piuntur> ingenui exiftimabancur: fm aucem viringenuus, ec
quidem incCr eos pnmarius, vxorem duxerit extemam,auc
pellicem, iufcepci ex his lib^ nspucabancur muiime ingenai.
Similem legera apud Xatitbos efle, vt non a pacribus, fed a
imabribDs nomina rumantv cradit flvtarchvs:-'** Id
vero exinde ortum efle videtor, quod apud eosdem viri vxo-
.rum ira^rio parebant, vt fcribit Heraclides, vel quod ad
■.&miliae certitudinem facere videretur. In Hi^nia quoquc
acqae Galfia, ^teque Ko^is atque Prouiriciis obtinere,
HfipjpiNG, *** et TiRAQVELLvs, *;^** tradunt, vcli-
beri matrum nobilium denominationem adHimant, vt ideo
diftum iTt. ventre annoblit. Idem ^ud And?gawen(es confue-
-ImiiKeffeirttirodu&umrraditRENATvscHoppiNvs.*^**^
-Idem PiSamet^hon legibus fint ftatiitum. ****** Si aucu^
roturier prend femme nobleyks enfans fuccedermt a celtt^j md
Jerd
• L i2. C. ie HetHritnibuf i l. i. ^'. si Mknicipdlem etihi eom-
menuterm «evMDLiKo.*» vtitiiim vtnter ? Oy. lU. $._ XI.
*• de virtutihas muUerttm p. z^g.
V de lure Inj^niitm e. VII. §. n. «. gp
- \t» de.Nthi/itdKe,XlX.f.Xiy.
\%' in LL. ylndinm^ t. U. C.j.n.t4..if. , •-
%*•,* LL. PiadvitnSnm^ Jrt. 2S6. '"''■'
□ igilizedbyGoOglC
ilhtfirium maequaU* t$% ^
^aiu^U. Appd Anifegauenfes, Campanos, Trecenfes,
Sencmenies, Uauimontanos, Meldenfes, idem confuetu^nes
obtineL Sic enim de Campanis francescvs cona-
KVs. * Male Campani vicim mfirij ^ ruhilitatem etiim a tna-
tre fibi Jitmmt , patre licet igmbtli. Sei Jk efi vfus. Eam ilU -
taufim adferunt , faod attrka qumiam heJ&s rgnltis et fene exbatt-
fia eorum nobilitate conueHtum Jitiffet , vtmatrembi&natar, ^ua»
fuam patre pleheioy/^^Iemiorem ^eneris conjeaueretttr. Quod tffia
mbilibus ht bonum conuertit, Parua enim aotepcpmtfiltas £t^
ims ex pieke hommtbtu coUocare, mbilitatis cupi&ffintis. Ego autem
^fiimOyti^etwrume£ey fui afyn erant Hberi, Potiusvero
pAVLvs cHRiSTiANAEVs, ** haoc adfert rationeia,
miuipo/lmagnam nobilium Campamrutn infeffis lannen^us prope.
ir^am claaemf Comes Campamae ipjorum vt^is cimeffit Joc^t^
lenty matrimmum atm ^aoiiMtfSy datopritulegio, qued vemer m-
iilitaretf ex fuo priui/egio diffae viduae plebeiis , aut in perpetua
vidmate confenefiere, fuatn ignotis, aut extraneis procis adhaerere
mdJuerunt. Eadem raione carolvs loyseav ***
jbribit: Vrai efty que les touftumes de la Frince de Cbtm^agnef
afiauoir Trqyesy Sens, Meaux^ Chaumonr, Vitry portent expref
Jmeta: quepeur eftre mhle iljiijffifl iT eftre de/cemu de mere tuible.
AaStor ifte hoc priuilegio tribuit Caroli Calui, ob fexus fe-
qiuoris in proefio ad Fontanaium fortitudinem et virtutem.
Eandem rationem affert thierriat ita diflerens:
Cettecouftumefeghjfapartnyla Cbanmagne^ tfprw la BataiUede
Tentetuiy pres (f Auxerres entre Cbarle/le Cbauue et (esfreres ou
ia ptiu part de lanobteffe de Champagnefia tuee et furent domtees
kttres depriitilege aux Dames et DemoifeHes^ depouuoir dotmer
. leur nobleje a leurs enfatis^ encore que leurs marys ttefi§ent no-
hles. Addit tanien, hoc priuil^ram poftea fuflTe aboJitum,
dum ica ^x^^Jl-ffl.adaemt auela cour recogmi£am le rompla-.
. y 3 c^neot
* in Comment. iurii , t. Xlf. C tr,
•• LL. FiSauitnJium art. CCLX3CXVI.
*," in libro dfs erdrts defimplts Gtniil bommts tbap. V. p.-JS'^^'
itf4 ^P' ^^^' ^' m^tmmo fmmaram
temaaitmhUgiafezfiSfmteiihChanftgne, aanifclabrocit
i taites mefaiBumces far t aboUffemem de ce primkge.^ * Sic
edam pere daniei,: ** Selat ks anciennes cmtumes Je
Cbanifagne k tienlre , c' efl a dire la mere, amuhlit ks enfaxs^
quoiaue le perefoit roturier ettm pretend ^ue cette Coiitume a
tirefin miim de eette bataiUe, eit ilferit taat de NMeffe de ceite
Province, t/lC il if en refivit presque ptus pour perpAuer iec Famd'
ks UAks et ifue ce fut pour :) fuppUer et rempUr le atrps de It
iiohkffe, que ce frtuikge fut accord^ aux femmes nobies:
Idem adferit BocqvETVs *,* ita fcribens: Et fmr k iour
ihujmrl a foint t egard aux dius ceHiumes elm lientpour, cer-
tain en France ; que te ventre amtoliiil peint ; lellment qui fml iffut
depere roturier et de mirt mhk,font roturiere s* ils »' onl ohtenu
arreft ie cour des aides; Contraiium taroen fcilicetlianc coit-
fueradinemadhucdurare vult expilly. *»»*
«. XXXVl
s, Tndiai
ApudGifccanw, Indiae populos, Reges etiamnumac
Patricios,quosNairas ipfi apfKBant, viit vnquam fuos im-
perii aut bonorum, ied nobilium foeminarum liberos , etiam-
fifpwii fiicrint, haeredes habere, auftor eft lo. bodi-
Nvs : ***** QB'"^ "^ '"P™ ''i&us expillyV
ex osoRio , **"** expreilit ! Le Naires Gentii.
hommes de Calecutfont loidours heritiers tes mfans de kursfaeurs^
et nm ies ieurt, pource qii ils ne fcauentfi ceux que kursfemmes
ieur mtfeiis,pmt i eux, etilsfmt au meins ajiurees,que ceux de
kurs Joeurs ki touchem de cette cofte 14. Sic etiam ivstvs
HP-
' iU Nohkfi I. tart. m. it.
o» ilifioire de Frante Tom. L p. tfu
V iu '"'ll ik Irtneififst. Xll. (. XL' ». 4,-fa^
»„' mfinpljidi>y,Ln.2j.Jif,
•,%• ii KifM. lib. I. c. III.
%*** de Segn. torlug. tii. II.
nan,5db,G00t^k
iBifirimn maeqttaH. \S%
Ll^siVS, * iiem de feMem primariis Loaanifti/ttimfambis d'
ferh , ^wter tTa& itu i^, vt «viiJitatfm per f»ej»inas transmit^
tantyCt qiudemfic.,vtfi^mrpleheims, aut impary talem nMkm
Jttcat, aieri e taU cvmu^o nati baieamttr noiiiesj etfitnataria atqna
aha mttmavfi/rpenfi Lictt christinaevs'*^ auQor &,
^tftklmater ex taS natiaitate, non aiiad transmittat in iiieroSy
fuam pritiiiegittm , qtio babiles redduntnr , vt poffint defirruire offi*
tium Magi/iratns , /eu Decurionitm, tt alia id genus.mmiayod quae
nemo mfiex hac ^atricia famiRa ex aHqno latere patemo , vel mater-
00, orimdus, vemt admittendus, In Hijpama quibusjam faml.
]iis idem ius dk indulnim, ficud de Atttoma Garfia Tatainenfi
lUFeHifpanicoiuit cautimi, vt defcendences, tamexmafco'
lis, quam ex fbeminis di^ae Auoniae, matr^ gaudeant
prmilegiis. *^* Immo in Hilpania moris efle, vt in mafculo-
rum dcfeOii foeminae quoque confervcnt et tueantur nomi-
na et in^;niafamiliae, tradit Bur^erifis sal on \^,* Idem-
que in mnlcis ItaUae lods conferuan refenint&r^/«rr/,%%*
Idemcont^;ifIein61itsMin'<?7»BOFFAE, Do£tc»is Legum,'
qui nominatur dedomoStandenfi, refpe£bi matris, tmacoc
iiiATTHAEVs DE AFFLiCTis. f (^ianiuis etusmodi coit^
fuetudines phirimumi^pugnet, la BODiNvs.-^Limitator
etiam praenita ^Tertio, fi ex fingulari Imp. privilegio liber»
conce^tur, vt matemam prolapfam, nomen atque timhim
adfumant , id qnod accidere fcdet , quando familiae illuflris de
Repufolica bene merita in fbemina oenneFec, vt inemoria per
nupcias at> interitu viadicarecur. iii*
$. 3C!CXm
• in leuMiffj L. IX. C.j. .
•* Ittrisprttifnr. Heroicd, Xah Z f . Z/.
*a*MTLER AB EHRZHBAGHy t. F. f. XXXV.
•*," Q)nf, Mir. n, fj,
W* bOpp iKGK de iare injlgniiim e. PII, n. jVw
■f 4^ (. mulier n, i. tiB. II. P. xttu
* tf ^e Rtpuhl. lih, Vtt m. 7^/.
ttt Ai^P»* <iA.iTifAt.iMt de fjtriu t. in. $.111 n.lT' nAVnt-
'&k
t4$ Q^.IIL De matrinmh feTnmoittm lllujlrlfmjnaequali.
§. XXXVII.
Germani in propagmda quidem nobilitatc matris refpe-
Kerunt natales , nobilitMemque , * aft nunquam in ea fuere
opinione, quod {(da matris nobilitas liberos nobiljtet. Po-
tms ad auorum imagines confcqucndas in coniugibus. ordinis
paritatera fanper cfcfiderarant,!ifaerosque ex impari matri-
monio natos deteriorem fequi conditionem ab antiquiflimis
^ediderunt temporibus.** Hinc femina ilhiftris ex iliuftriura
ordine prognata viro nubens inferioris nobilitatis (eu [^ebe*
^e condicioois non niti lituros editpIdbeio& et inferioris or-
dinis nobiles. *»* .\
§. xxxvni s^
Inde fi foifan femina Regalia habeat &uda et viro in-
ferioris ordinis nuberet, quaeri poHet, an lit)eri exinde nati
rucceflionis fintcapaces? Quodomnino negandum.vedetur.
Germani enim tiberos ex maequali prognatoisi matrimonio
deteriorem fequi conditionemfempo' voluerunc> et inde quae
de, matrimonio inaequali illuftr. virorum iam (uperius diximus,
^oquc vcniunc applicandx Hinc liberi matre illuftri ec
patre minus illuftpi geniti omnino fuccelGonis in illuftres
dignicaces, infignia familiae ec eis connexa feuda (unc
inc^ces cap. I. II. left. I. §. 31. fieri tamen poflunt capaces
per imperatoris et agnacorum conlenfum cap. II. Se£i. L $. 42.
m minwib&sfeudisetallodioilluftri fbninae liberos uict»-
^inaequalesjindubitatieftiuris. CAP. IV*
Cf s &B AMAX& dd Ltg. Extn^ $9. M, j/. C i» ^cMriomh,
VOL9BU Jt NobiiiUU t.XU U.21.fyq, MTLBft A> IHKSH-
■ ACB e. V, j. XXXT.
• f ide C«p. n. Sea. I. $. xj.
«• vide Cap. ILSed. I. $. jl
«*yl>ehacquaeftiooe ioter recmcutanmt«mi.ts«irs «t <If iv»
B B V t Q. Hic in difT dediffertntiit initi Romdn. tt Geranuiiei. i»
4igMdte vxoris tntendit. Tentieai nobiliurc, quam tamen fto-
ttRtiaM •TM>VfHt9ia<til]btat«iiW«nafM^}proliif ccfuB^iik
Summtrit. tff
C A P V T IV^
DB
iaATRIMONIO INTER PERSONAS
DIYERSAE RELIGIONI&
SVMUAB.IA.
f T. ^ |. XL
ftriiutMrj^ DBptiM cuBtperiiiMs latcfcnaipla huiunnodi fluCruMitf-
diuaiic ccMgiotui uoa uot iltt- onimmedjaactiMfiiataapdacCM-
titac* rm R. Fet£uitm, £r4«rduccacifc
$. n. f: XII.
Jiw» ^uiM ttfitiu» ct qui3cnV.T« OtituMiu Ethmcui CtwWa»
linic pcniuffiw. Chrjfitaoaoi dusit;
f m. §, xin.
QaodctitiMM/^MiM/fliaudaui- AlphooJi V.L^ooisR. IbrQC^iU^
tatum e& la« Mauronun R. nupfi^ ii^im»
f^ IV. «frf cum Ei-mmigiUtG«hotagiB»
bre B*m, nuntw cnm ludaos^ aft Aniaiiae ft^e nuptiai init.
Boa cum alib diticdM nli^oaii f. XllII.
Iirehibkac TJdeatur. Stephdinu Hung. R. Henrici IIL
/. V. iororcm 6t/2MwituHrimoDioducis
Itu tero CMmitMm tuqxia cum oi^ ct Chriftiwwn pto&etut, nl^itt-
fid^ui noa pcrBBttic. ' acai.
$. VI. i, XV.
b GermMdA noo tolcraoeur oqttiM Excit^Ia graecorum inveratoanii^
ioter perloDai naai ex reccptii qui et occidcotali ccdffia Aauui
tcliglontbia ooo proflteotei. ouacliucruiic.
/. Vfi. %. XVI.
Aft liotae emt auptiae inter Luiht* Msrgtuthd Hcorki m. Gall. R. fi-
«aaoit Catholicoiet refonnatoi. Ua CathoKca inuita coa^ eftid
. , - - ^ VHL ttuuiai Btm^ci Natnc. xefoDa.
C4on delnnt.rationei. quae matrtmo- rcus.
nia cum pcri&nii diuc^^e Kligt»* g, XVIL
Dii ruadcnt. ZwaS*/ J^W^-M/ Qio Cardlo L
I* ^ nuptias quacrit cum Mdri* Phi[i|^
"Aft&ctiweiituti-quat JIIm diflb*. pi III. HUb.R. filia, etobicdiancc
dcnt; XbeuenhuUtfi cooira kocce m*-
f. X. trim:
(^ganaodo Hbi confukre poflTnt ma- ' %, XVIIL
irimonia tneuntes cum perlbnii di^ Aft poftea Hcwici IV, G. R. filiani
uerlae nligiaaii. Jimr, Miriiim, daau
^tMlfirittr,HtrM,p,Xl, X ^ Xvmu
gk
16$ Summtriat
$. xvnii. s. xifv.
CUrolus II. R. Ang. matrimonio Hbi De mMriraonio ittter L>. Friier: I.
conianiit 0//i4r»iM(LiifiMniann eledor. primogcnitum lo. Frid. IL
R.'P. fitiam. ' ' feu medium atque Bit«morAm ist-
&. XX. ^'''* '• ^^S- R°™* fili^m faepe
... ,. _ «itatura , aft rcs " fucceffii , Mruit. ,
HtUppit duci Aurelianenfi ^nuptura ^ jiijj „„„,!;, [,„;„) ptincipis.
dabatur£/»/iA.Cii«-fc«rfPaUtina, ^ xyvi
quac auitiiiacmrepudiuiiimifil. j,4,-i.fr,„„ Badenfif Jl/«Mtfr« Ba.
§. XXr, varicam Cath. Txorcm cligebat.
}nVo\onvii Hetttpieis iMgtQonilAt^uX' ^ XXVII,
cris Chrift. accedii. j^*^^^^^ Guilielmi ducij Bav. 111.
g. XXII. filiam habint.
In Suecia leAmatt HI. cum Cith*. $• XXVIII.
ri«* Polonica,Rom3no-Catholica Lidtmem Irn. principem Naflbr. in
nupttas celebrat, quae tamen Si- caftra poncif. traaliiOe vxorls fuM
fismHHdo filio Rxre infauftae. jb-tnbirgicae adiutotio cooibu.
Chriftia^us II.Daniae R. noreitt £ vynr vvvuit
habuit UabclUra Auftriacam. „ ?* ^^^^' XXXVU.
£. XXIII Varia esempla Germanorum prin-
« , , ,! «ipiiai,qui fibi matrimonio' pcr-
De BHdn. Prop^ii Indiarum matn- fonasdiuerac rcligionis iuiixeruDt.
iiiontocumifmf//M, MauritiipritH « wvvriii >
, cipis Araufion. forore hic agitur, »• J"iAVim,
quihae nore efiuii fublaMjilom- CmtoU W. nuptiae cum Biijahetbd
^m 0/&r.<n illuftri Hiipania ftirpe Chri^ittd Brunluicenfit quae Au-
oacara , fibi cotifortem TiEae clle guftanam cum Catliolica mutauic
Toluit. f rdigione.
§. XXIV. §. XXXIX.
El Ducibus Henritus D. Lothar. Kuptiae CharlgttdeCbrifiindtS^hiM
catholicus Cdtbdrindm Borbon. . Brunruicenlis cum .^/«»'0 jpttri'
fibi fociauic. ir/z Ruftbrum principe.
. *
W,c^t
C^. IV. Dt ittMwmm interptrfmustiurfie ntpmis, i<!>
CAPVT IV.
MATRIMONIO INTER PERSONAS DIVER-
SAE RELIGIONIS. t
$.1. '
auemadniodum cmne id iuftum eft, quod, t« Cnim alio-'
rum non violat, ita quoque nuptias inter perfonas
diuerfae religionis iuftas efle, minime poterit dubita-
ri. Dum enim perfonae diuerfae religionis inter fe matri-
mDnia oontrahunt,exinde aliis neclaefiones oriuntur, nec eo-
rum To fuum violatur , et hinc legi naturae huiusmodi
nuptiae hiiud funt contrariae. Deinde nec fini matrimonii
nuptiae cum perfonis diuerfae religionis conttariantur. Di-.
uerfaeenim religionis perfonas, fobolem procreare, illam
educare, libique mutuo adfiftere poHe quis dubitabit?
IvnE DIVINO posiTivo nnptiae interperfonas &■
neriae religionis variis interdicuntur locis. Sic Deut. VII. ,
v. 3. ifet^Sif^tatematmgemihuscontrithitae^ autjiliasveflras
ilionm fiUis duceiida, aut iljmm fii'as vefiris filiis comuiigeiiJo.
Z» Et
t Hmc mtttiiuo v»n» illullram rcripu. FkiKciscvs dttssbl-^
. . DORFivs Je MMrimenio irni ineundo eum iii. qui ixtrt
»KJ</<»i/»«Anor.i«ilS- 8vo L.B. de LTMCKEn indin: A»?«»i
iuSume& tirtd ptrjcuai iiuerfal religiomi. 10. ad. GRBGORorit
ia, ie iiMrimnit. rerflmtrum SuirUe riUgiouli. FRID. .•Bw.
• A R F z o T. biais. diiftnaiipnibus Witebergac 1 7 J J. ventilatis ie et
quti iufum ef cirit uuttitipirfoudrum iiuerfde reUgionii , qui;
" rum ptiori yiii iufum, alleri ^uii eenjlitlum fit m huilBinodl
miptiis, pcrtnOavit. .Adde alrericvm ^bhtilbm * «flprw*
lib.II. e. XX. ctsioRcii mc. oi:iiBi.ii M, iinultimtw»
eumiitfiiiliSJi&ochuijoi.
ifa Ctf.IV.Demtiimmi»urpirfum
Et alio loco: * STam relifas Ui luaiombut, cfud tct reSSif,
fobae^ti/, atmqiie eis comatbia mfcveritis et tnutuam babeatis •
veeestudinm,fdtcte, lebwatn Deum veftrum imt itan vcbit ifiat
maes itatimes e^^mt/itrum eje, Jed eas vebitfere rartquamdeci'*
futam auandam, et ebicem et hterwnfiitmtlum etaiKulosJpiiutt,
vtaae Mm auferamini ex bac tam bena terra, vobit a lebooa Deo
veflrodata.Et MALACHiASConqneritur: ** Froditor efi Lt-
iaait,ft^ nefas in Jf-aelitit ac Hier(fo^fimt fijuidemfr^atiat
htdaeutfmttm Dei quod amatdt , peregrinique DeipuePtm mari'
rat. Euertttlehoua virum, fil idficerit. Hafce prohibkio-
nesKcetfint, qui vniuerfiiles efle credant, •,*eit ip& tameo
textann coUatione (atis dare patec, illos (olas ludaeonim cum
incolis Canaae, Hetueis nempe, Gerge&eis, Amorraeis
Chananaeis, Fherefaeis, Hetaeis et lebulaeis, interdicere
nuptiaSgetficparticularesefle prohibitiones: Quod etexinde
flerfcicuom, cft, quod nuptiae cum Edomitis, Efyptiis etPer-
ns luerint permiilae. t Coniirmant idem e:(empla. Sie
lacobos Patriarcha Labani , quj idololatra iuit, tt filias Leam
atque Rahelem duxiile iatis conftat Aegypti proprinceps
Ioiephus,a Pharaone Rege AsnathPotipherae Pontificis He- ,
Uopolitani filiam, obtinuit vxoicm-ttt Moies, Hebraeorum
iegislator, Z^oram, Pontificis Mediam'iamm lethroni»
flnmdiizitvzoreiiii tttt De Dauide dicit Samuel, quod
vzoiem
* lofia 2}. r. n. ct. 13. Cun qno cooftousr Esod. 34. t. iS.
•«C.B.T. 11.11.
V s""»' <!»» ^!^ Bedoicka P, D. ;.>);. aitaiiiiTi
it cniugh f. )yj. p. JJ5.
}B>iii>. ji»ii9iiTsdc>«r>««M». fuii), ii,q.q. II Miif>
nov.iiS^tU nuftiij Jiuerjke rttiiimtf.je,
ft pfootpuct Eiod.t^ T.if*-
ttt GokC 41. T. 4ji
ttff aoiII.T.11. n \
VKmnlBlneritMaadBraTbdraaiR^s Gefurii filimi; t
Sakioini, I^araoDis Aegjpdi Siaffl fumft in anmmonium.f^
De Aiaatai Xavs nBtrimoaio oimEfthciaEbraca tttia
cmflat. itf Haccce matrimoiiia,Iica com infidelibus eoO;
ttafta,niwpBinmfigisliacrisfcgmtiiritqirobai%
f. m.
Odode qid mptias cnm peribnis dioe(& i^gionil ini^
taladas eflenegant,adnaiiiqiioqaefbederis texmspiouQ-
cant, camqoe in rem afietmt raia p A vlli : * Vxt
aBi^ataefimairmemtqmgiidhi mt marinu iha, fuijt if-
mierTtTiiaritgfiiHuSjliSeraefl adau veHt n&ndiMiyMODO Ili
IIOHINa Aftveiba,fiaMHnsS>,Mg(bmiMi»,quaevalda
exagitant contradicentcs, non idan denotant ac nubere per-
Ibnae iiiae ic^ionis, fed imiunnt potius, ■ maeriraonia hi
Dei nomine dle incunda, ac lanSa nec pionna (eu libidinofa
dTe debere, qood Onmino et mter perionas diDa& idigio»
nis fieri pofte, viz erit,' qni neget; Deinde icenim veifaa
PAVXLi afleinnt, qm mdt: ** Ne iueatit n^w* ew* iit-
tredalis: qued ejtim ea^hrtittm.ltifiitiae twn itmfiitta, ata ^aaa
tenmttadt IueisrtoBteiiebris?aitt,qttaetincordia(3)rifi9twn BeUaX,
autmaeJarrjidelictatiit^B. Aft liic teztusnon de ciullt
ct (odau , {ei pocias de fidd communione intellcendus vi>
detor. Sienim deduili ccfodali Gonunum'one mcelligere-
tur, oomeplanecaminfidclibtiscommerdum, omm^acuin
lisibedcra, paSaque IbrcntiUicica. De matrimonio vero
Imnc textuio plane jntcHfgi noa{iofle,uioBctite aknIsabo
, ftL9tm.1S.^
tt n.Iteg^II,T.r.
^ confi» libnim EH&lr.
• I, Corintb. VII. t. 3^
••n.Coi.VI.r.14. r- 1
bioitizedbytjOOgle
ai Caf,tV. De mairimmu mtirp&Jmu- ' ,
vel exinde patet, qupd in (equentibus PauHus iubeat, exire
ab infiaelibus et fe (eparare ab iis, qi^od in matrimonio (ieri,
exprelTe prohibet iple PAVLLVS.*Rurfus alia pavlli
TeriiaaHminthaecce: Haereticumbomnem dmtay **cxindc
,et Hupdas cum haereticis vitandas efle condudunt. Aft de
fpirituali haereticorum fiiga hic textus eft intelligendus,
prout ipfe feexplicatp avllvs , *»* eteum interpretatuseft
GERHARDVS *^ magni noqiinis tlteologus. Tandem
bannis adducunt verba: *»*»* Si jau veidt adiM,qm bmu
doBrinamJicutn mnferat, eum in damm nm recipite rtetfue fal- ''
•Dere iubete i qui emmjaluere iubet, farticipat etus frauafaBa,
Si igiiur alienae religionis homines non fiint recipiendi in
donium, muho minus in fbcietatem. coniugalem eos efle re-
cipiendos, argumentantur. Afttiechunctextum generaliter
effe intelligendum, vel exinde patet, quod ipfe (CTuator of-
ficiaamoris et charitatis difparisetiamreligionis hominibus
praeftare exprelTc iuflit^tncc omnc confijrtium etcum infi-
dclibus confuctudo cft prohibita, fed illa folum, quae eftcon-
iunfta cum contemm dei et aliorum fcandalo. tt Ergo quo-
que lohannis non omne.cum diuerfae religifinis hominibus
oonfortlum interdicit, hoc enim idem eflet, ac Chriftianos
mundo exeiie iubere,ftd fidum iubet ne iis aures prebeant,
eorumque dogmaca a^umant, qui (his fint contraria. Fotius
non prohiberi Chriftianos infideles in feao coniuges ferre,
elaris teftatur verbis p a v L v s : 'ittt ReUjat autem e^t dicc,
'■' m» '
!. • I.Cor.VII. i.n; • .
•* I» tpiJieU Ai Titum III. i.iA
^ •,* I. Cor. V. V. 9. ecio.
*,/ teco dc ceniugio Jf. 6gi. p. iijj.
V«* '" cpifloia II. T. 10. « II.
\ Luc. X. T. }8. J7. '
tl I.Corintli. V: 9. 10. ■ ^ '
tttI-Coriiiih.VILT.ij. ,, ,
. ' I ,,r,db,LjQOt^lc
Auerfae R^^giemx. ' '-■ $f%
jm dominus ^"Jujuisjrater vxorem babet injidelm^ et haetajenti'
fi(r,vt hahitetcumillo^tiejlimittateam* Et muliery quae bahet
marittm injidelem et is affemitur^vt hahitet mn illa,ne dimittat
eum. Ex .qiiibus abunde fatis patet nec, nouo ibedeFC
fuiptias jnter diuer^e perfoDas religionisefle interdi^. .
§.' IV.
Romanis^niaeriniDniain conlbrtioomnis-vicae^-in-diui;!! '.
cthumani iuris communicatione conliftebant. Hinc vbi
nulla diuinorum iurium et lacrorum commnnio, ibinuUa^
quoque nuptiae, et fic interdiuerfaereligionisperfonas nuUae
erant nuptiae. Pofteaquam Chriftianarum ficris Romani
acceflere,huptiaecumludaeisfubfeueris prohibitae lcguntur
poenis. Exftat in hanc rem conftimtio valentiniani
THEODOSii et ARCADiicuiushaecfuntverba:*- JVir (juii
huheus mulfertm Chtiflianam in matrimmium actipiatf tiequelu*
daeae Chrijliamis ctmiugiam Jortiarur f neque/i^uij atiquid huiui'
motU admijiritj crime» huittsmodi vicem cmmi^t adulterii ohtinebit^
libertate iti accufandum pubticis quoque vocihus retaxata. . Mk
. hoc refpeau ludaeonim folum ex fingularibus obtinulfle ra-
tionitxis, quoad reliqiios vero infideles religionis diuerfita-
tem nuptiis impedimento handfuiBe,exlegibiis *» aeque ac
Yariis radonibus euincere conatur BACHovivs. ''^*
^ V-. -. ■■ . :
, AftiVRE CANONicoeoniinus Subium habet , quod
abftinendum fit anuptiis eorum, qui erroneam profitentur '
religionem. Clare hoc patet ex decreti verbis :CflW 0n^i«-
I» Gentili aut ludaeofiSam tuam tradere. Caue inqudm jfntilem
.■:: - ■ ■ . - \:. " .' °"
• U «. C. <fe /«iioV. '. '>.
"L.il.C.4t£pifi,pjli„i!fiul,f.S.ivi.C.de^aliiue.
',''iTratliruKV.t.i.b.th.ia. ■ ■ . <■ •
Goot^lc
tf^ Of. IV. ZV nATMmit tmir ptrfinu'
tiuMatmi ttfue aEmigivm- htc tfi httrtiktm tt l
sUtngm a fide t*d vxwtm arcejar tiiL * et paulo poft. Nm
wortet cvm bomtHiiits bttrttidi mifari cvmiiiia it wljiUtt 'vti
fliat darefedpitiut accifere. ** Ciini qiB doElrina condlionini
gttorandaacaaenaeaiifeadimtjColleSi acEKHASoo.*^*
5. Vt
InTmperio noftroKoinaBO Genmnlco non idfi trcs 8<'
|ie reIigiones,Lud>erananiminmi, refiMmrata ac Catholica
tolerannir, reliquaedaRinantur et ex imperio profcribontnr.
Clara inhano rem erifcint pacis Refigioiae verba *»»* Dafi
alle fo obgemeltem beyden Rdigionen {nen^e Catbolicae
«t iiib Lutheranis reibnnati con^rehendmtiir, ) niditanh9ii>
gig, in diefen Frieden nicht gemetnet, fondeni g^nzUch
ai^e(ch1o(&n feynioHen. Eadem tabuhepicicWe^ihalicaa
difponunt *«♦** fed praeter rdigimetfifer nmiHatat miB*
alia infacn imferic Romam recifiatur ixl tdmHr. Ex legl-
bus igitur Germaniae publicis non tolerantnr nuptiae cum
perlbnis, vnam ei tribus rccepos religiotiibus non profiten-
tibus, initae, aft non eam ob eai^am huiusmodi naptiaenon
tolerantur, quod eas in fe niillas feu iniulhs crederent Gei>
mani, fed quia in imperio commorari non patiuntnrpeiio»
pas religionem a aibus leceptis diuer&npiofitentcs.
$. vn.
Aft licitae in Germania funt nnpdae inter peribuH^'
fjttae vnam ex tribus in S. K. L receptis profitencur rdSgioni-
- bos
* c. 15. C 18. qu. r-
** C l^ C18. qu n
iia,JiafiMlii^am nrt» maimmmim «w» /«iftw» iiffit
reUgiimit. C VIL
•^* ^aiinocDiatr, ^^ ■ - .
V.* Aw* Tl, fi«fc • ..
l!an7,db,G00t^lc
V
lwt,Catholic3m nempe, rdarmatam mt Lmhenmiin. Ex
paqjsenimWeftphalicaedifpofirione, qui yni ezeribushilce
letigionibus accedunc,pro naerecicis mberi non debent, ec
hiac, quaedehaereticorum nuptiis vulgo aHeruncur, ad ma-
trimonia inter petfonas, vnam ex tribus hiice religionibus
pcofitentes, applicari nequeunt. Deinde omnes, qui vnam
ex hifce religionibus aflimiunt , tanquam vnius reipublica?
ciucs in S. K. I. toleninturetproindel^uc Jadunt, quae pte^
b€ii contta pairicios-Rbmanos monuenlnt; * An ejji vBa ama'
aut ittfi^mor tfittumelia potefi^ ^uanpartfm ciuitOTii veluti to»-
tamnatam^indigmmctmmbio baberi. Quidefl aliud, quamex*
fiUum iiara eadem netema^ quam relegationempali? Ne affimtati-
kif, ne propin^uiratibus immifceamur, cauent^ ne Jan^is Jocietur.'
Tcrtiotara jrace religioia** quam Weftphalica Lutlierani
aeqne ao renrmati et Catholici iubemur, ea omnia ^cere^
qi^e ad conciliandam aMicitiam familiaritatemque inter tres
receptas tdigiones fecere poffimt; detient aro religiones ac- *■
qualibus fhii iuribus et niJla pars aliquid rufcipere, quod ia
alterius yergere point c6ntemtum,*^*aft quae potell efle amicir
tia, 6 rettediaadiliamconciliandamidonea, qualia nuptiaeXunC^
penitus interdicerentur?quae ilirium efletaequalitas, fi non ae-
quo connubioipm iure receptae inGermania religiones &uereii-
turTquitandemmaiorpbtefteflecontemtus, quam coniugii fo-
cietatem /pernere? (j^isl igitar an nuptiae inter peribnas re-
Itajonem tolerataih profitentes licita fint, adhucdubicaret? ,
'i^ndem fi et ipfae pacis Weftphalicae tabulae nihil, quod ad
haice nuptias poflet ap^Ecari, habeient , (iiflicerBt , nuptias
inter tolecatarum religionum peribnas non. prohiberi, ' fic-
flue ceflante prohibitione vigere libenacecB. - <
: . $, .vnt
• •pul XnrinM Ub. IV.-c. IV. . •
*• Art.. 14. ' - ' \ • -
' V Anic. L AR.V. n.l. j;. ctililu. ,.. >
^imiiIiir.PruJ.ffer>ie.P.ll, At ,, Cooti\e
tj ito Cof. IV. 'BtvMmkk mter fnjinst
renccs lum paciicQncnr, e&catid! cz I^inm naturalhnn prae- -
ccpds vcriQue patcnci, pacri acque ac natn cft fdiaqiKnday
- ua tariien vt pacri , tamqtiam (amiliae c^id , femper vomm Gt
decifiuum. Patrem igicur dbi finge faecerodoxum, ec hunc>
- cq Vbe^ in cironea educare religione , nonne ob viol^
Dco fiberisque debita officia quwi^ani (x^nTciendae mevfus
matrem, (i quaeei eftreiigi6,cniciabunc?et quomodo candem
; mater, de vcra reiigione ncis informata, coram Dei fe excu*
iabictribuna]i,qnod amore,qnemip(a indidic natura cener-
rimum, neg^e€to,libcn;K,quorumraIus praecipiia eius cuia
■ «(fc debebac, erroneis reUgionisprincipiis educaripeixriifent?
Et fi quo<}ue vel maxtme pacrem cibi Hn^s oithodoxmii,
noone periculum eft, fbre vcliberis cum ipfo la£^ ct prima
cducacione, macri relinquenda, erronea religionis macemae
■ principia inftittarentur. Sed dicis. his omnibus per paQa
' poceft confbli. Fingc igicur fn paclo dc liberorum religicmc
-efle cautum, mnclocum omnino habebiint illa D AN H A V E R I : *
' jitlt eiiMCatio tota ortlmifxo,atit tota heterodoxo,aMt SmiMatee.gr,
'fnerorumortbedoxoy pttellartm heterodoxae ^ fer faSacmmtAiaRa
■fermiftetur, Si mho4o}co totti periculafa efi , faltem oh ca/um «wr-
•iis pra0uentaneae,'ante'jolidam educatienem acadentis. Qmetiim
•conjciemia ahibit defunBurus a prole.quam fua vitiofervattere c<^i-
tar dtfdpRnae Allophylorum? j^ Jola beterodoxai heu vubiera •cm'
fiientiae perpetua, toties viuacia^ quoties natos intttetitrcamSdattit
vel patius Jhrdidatos irtfemi ^ haerefin cum ipjh laSt imkihentes, qmt
tripere peqait. Si mmidiatei dimiSatum -^ pericuUm et vitmtt.
conjcientiae mordens , vbi nondum cauterio obamuii. Deriique ^
tri(ijffimi duentus fbere matrimonia.cUm [^ribnis diuertae
rdigicMiis, omni ticetadhibica diligentia inita. Sic Alphoufiis
Lcgionis Rex fbrorcm Abdalhe Maurorum.R. in matrimo-
'niumdedit, afl erenta a Mauro pudicicia matrimonium e{t
~dffroIucum.(^i XnL)HenridNauarreninuptiaecumMarga-
tcthaCachoiica, etlanienaParifienf^et difndiispeipetui$,quas.
-I /^uottium
• tittol.eo9fiieut. T. I, jMI. fL ». feJ. ^ •
■.^lc
•^ . . tBntrfit nll^Mlt. . ■ ~ . t|t
diuottioin feqncbatnr, fuenintjnfiiuftae. (S. XVI.) Carolil.
..AngliaeR. nupciae cum HenricaMaria camcdica nonibluoi
regem ad religionis mutationein commouerunt, fed quoque
.poft inminKras exinde ortas in Anglia turbas, ei et regni h
■ capitis iaauram cohciliarunt. (ii.XVIIOCaroIus,praeceaentis
. 'fiIius,Catharinam Luiitanam duxit, aft non fterile ioluni ftoit '
.hoc matrimonium, fed perpetuae quoque diflidiae inter
Goniuges fuere. §. XDC. Nuptiae Eliiaoethae Charlottae Fala-
tinae.cumPIiilippo Aurelianenft iponlam non ad Cathdicaiii
, Iblum religionem ampIe£Eendam commouerunt, fed quoque
cmentasvaftationesPaIatinatuiaroe(rerunt.J.(XXI.)Ioanhism.
; matrimonium cum CatharinaFoIonica, natum exindcHIium
. Catholicae Religioni addi£him Sigismundum a iuccedione in
■ .RegnumSueciaeexdu(iL(J. XXn.)quodetreIiquain(equen-
. tibus addu£la coiifirmant exempla. Tandera n l%iec omnia
ex matrimoniis cum peribnis diueriae religionis non eueiti-
rent,nemo tamen negabit, tutins omnind efle pericula eui-
tare, quam eorum incerto ie committere eiientui, et melius
omnino inter pcribnas paris religiohis, qiiam inter illos,
quae diuerfam profitentur, procedere educationem. Hinc
cum velipfa re«a ratio iubeat,' vt bonummaius praefera-
iims' ihinOri, imO rninus bbnum ic^£hi melions ({Uiquam
m^um ^oicat, latis certo argumentari licct, praefecendas
c(fi> nuptias cum perfbnis foae re%ionis. ..Fiaecipue vero
.inQ(besha(ce,quanaimfecipoteft, euitaicidehent m^tias.
: Ke3eem'm.dc{jl)liiudicat avctor vii^jtK CAitoLi irv- ,
sovict Fabtini: « Ceux quela prouidcnce de Dieu place
fur dethroneslbnt vus de Idn, lcurs exempdeeft contagieisr,
principalement s'il eft inaQuais: et ils foos refponiabtes non
ieulementde lcurs naauuaiies aftians, mais 3u(&. de celi^
v<|*i le fontenles imitant.
•?•■<* .1,1 . • ....'!. ,.•■-. ~ . •
(II Ci/. ///. De mirmiim Jmaferfiuu
$. X. ■ ■ • -,
Aft fuadent interdum a neoeflltas et racio ftatus miptias
cum perfona dioeriae leligionis. Quo caTu et (ibi et b't>era-
rum educationi, quantom fieri poteft, paSis eft profpicien-
dum. PraecaeterisveroconiungenihcumdiueiuerdigioAi
addiflia peribna orthodoxa in vera fide fimdctur, v(;periiia-
/ionibus, adiaUam doSrinam ducctuil)us,valide lefiftatnec br
cile (educi patiatur, deinde lilierum (ibi niisque religioais
exef citium et vt ceremoniarum ordinatio a fe pendeat ftqxi-
Jetur. Teitio, iuiamentopromitat lietODdosa coniux, nec (b
' nec fuo permiflu alium , petiiiaSonibus ad feducendam con-
lugem orthadoxam efle vfunim, et tandem quoque ortho-
doxaconiux, vtiibiliberonimeducacio, donec aa difcretio-
nis annos venerint, permictatur,prDmitti,iIlamque poft mor
tem non heterodoxo parenti, (ed aliis veram rdigionem
proiitencibns rdinqui curec Exemplo (int paSa inter (ja-
rolum I. Angliae et Henricam Mariam de tolerantia idi-
gionis inita cacholicae. ($. XVIII.) *
'■ $. XL
Ad exenqih nunc|)rogredior. De iis, quae in (criptnra
occiirrunt facn, iam (upra ($. IL) quod ad profana attinct
inedia anxte non defiierant Reg^ pagani, quiChriftiuias
duqeMntiviioces: In Perisinim Miftwia Ctsnu Rex Perfa-
Ttim jlrdMvChriftianam duxit vxoreni, de qoo votum fecit
ad Sergiiira Maityiem : ** Etmm feliataxem meam iraer-
jiretor,mme*miun in/!icrisvafistietiiiMei,aimJierftirer Berra-
ims, oratti te, vir j^cte, vi me auxiiie tuo aditaiares,et Sira
■ 'tmciferet. Et jpun^umi iBa Orifiiaiu efet, e^ ver» Graeah
* Hae pangrapht a L Tique ad X. lint edftorii;
'-** THEOPHTU siuocATfA. lib. V. c 3UV.
nan7,db,G00t^lc
AurfitM^imt. tti
nmpienaiknm, vtperkgesiia(tnshabeic 3bm ini
moniononpofleni^rdmnr fnpter meam erga te ^euiem^
kgumfeamuy baKdaxi, eam^pne taeterisvxaeAu, indies
fxeniffeSit et amo, et amam: Atfie ita aaitini itmtmm nam
rtgarej vbi Srafietu grattidajieret.
f m
hbgnos nieGanorain Rer clodovjirvs, adhue
Echnicus.Chilperici BuigundicanimRegis iQiamChrotildeni,
{xdcnm &tispaelhm, tt vere Cbrifiiaiii/^mmi, intcruenU
enic AureSauo Confiliario ac Legatario luo , nutu diujno in
conii^em fiimik. * In Francocum veto Geftis ** poftquam
AureBamu clodovaei mandata detuliflet,Chrotilda tali
modo refixxidifle defercnr :falutem icito Qodouco et fam-
mt rmnfit Ucitum, vt mibat Chriftiana fagami tameufi Dominl
Oei vebattat ailfiierit, cai Jeruiii, ipem ca^etr, quem aiere,
maiat Smuae rrferan maiefati, tt maumfiifeipiar imftroMtit.
^nm ratione vero diSa Clmxiidi!! CUdaiiaeum ad religionem
0^y;iV«aBpennouerit,docctBORico,*,*aliique lcripco-
MSrenunFrancicaiiink
J. XIH.
AlphonfiV. Legionis Regis 6ror Thereffa Abdallae,
MaororumRegi, nupiic, qoae tamen cum ipfo noloit con-
cumbere antequam Chrilliana lacra fiierit amplexus, de
quo fingularia nanat lo. marian a, *,»* fcribens: Interea
A/ma-
* Ih FngnKntis de JTtf mh ^tmorMtl Rihui gi/ii tfui <dW c h l s IT ■
Hm. 1 1. jij. Gi/t »Mitr. itp. XII.
t ** lib. /£ de Gcftis Francorum^M^ du CBlf Kl T. /. p. go^.
V ?• 805* GKEGOlttVS TVKOMBMIII Bif, BrtUt. Ep. C XXI.
P. DANlll. TOIQ. I. p. 14.
. . n„,t,z=db,tjOOgle
jamAa^Mi^f)bey4^faBoms^To\adettuvrhUJtex^Sbu
^:. AbdaUsmtwTAVd/rV, et Ther^un Alfbnfb jratre Legioms,
S^ge iifi)mMK€acmm)vx0rmbabm£eii^mMt ; prouidebatitr^
aidagio vf wiits^ regm viret altemaopefrmtoretemdereaf,
Vohtte vJrgiM {lampromoueadae relinmis occafio erat Mattro'
miftrisfacns imtatio , quod velle fe focere JtmulabatJ Toleti,
quo deduSa erat , m^tiae friuc^fali /^faratu celebratae.
Ludfsfejiisque epuks comduium ad nmltam m>Sem produSumf
remotdeminfai virgo ton gemoH im^fia, Adefi Maurus «-
eenjus aOiditate ex^eadae ubidims* Ilhy Apage /»010/^, tad^.
fum nelas,. tantam foedicatcm duarum rerum opcio datur:
aut noftra facra fuicjpe m tuique noftroque amore fruere : auc
noftri corporis eontafhi abftincre debes. Alioqui vlcioncm
ab hominibus pertimefce noftram^igntHnini^mnon n^e£hh
ris:vindiftam nurftinis ChriftianonMn (an£licwis, et caftimo-
niae vlndicis certidimi. Vtrinque' exitium capici tuo tmmi-
nere.vaces denuncio,Iuxuriane pdlis blandatc ia praeceps
agat. Haec dixit. libidittes furore Mauri aures occluferanty
* mSatus dejponfatae virgim vitium affert ^fimul grauiMtm» morbo
iti^citus falutt d^erata^ Therafiam cum ampis mmteribw ad. '
fratrem remittit. lUa Legione in D. Pelfi^i.v^ftf mvtfitOi reliqua
aetate pietatis ftudiis y cmuque religionij, acceptam ignoTmniam
folahatur. Sic eciam inovndis SigiberciMediomatricum
Re^s- atque Krunichildts i3ia , e R M e n i g i l pp Qochorum
Regi , Arrianae religionls, connubio iimOa eft f^ucis anno
quingenccfimo fepcuageiimo nono; verum eius potiflimtnn ,
diligeatiaErmenigildus pociflimum ad cadiolicam religionem
reuocatus eft. *
$. XIV.
Anno 1002. s+BSH AN vs Rex Hungariae adhiic ptaa* '.
MUfyHenrici IL Imp. fororcm oislam (ibi in matrimonium
eSpietii^
ngitizsdbyGoOglC
<'HW IKj 9"^ tSHB lub GlllinJAIML HHldB fwglOniS 40ft*
dincaeqifi nmfr, & qi> *»m*nsTA saxo: • HfcrMi
^ramGJsfamiaHE «aarae fimintmtBt Hgww», flr
/qCMSTBr RAHVS n Aftnnw^^dKSbriiicMn;;»! eifiEtixr,
«Ssi <wn wDen m> fnmtntt^ ckmji Qmftnrae rengidnjfe
rmMmrmm et /mriU^tijmatts fiMamvtm^ tmnmmgaitjm
^xftmnmfnmifit. Uem tfidt alteie^nr <SEM».ACiM^
5is: ** 0«! Hmgenrmmhaaams Mthrriar itSu, iccttm-
fttraiJAmChrifit cmMmiturter GistMmfirtrem imfermtris^
fmewfi» namnnim rep^aibK fiairfiama ngem- iiitAirrt,
u fi a ittmnlimgtnrmit gimem l^iiuiri exftttm, fi im ',
imjiiimiSccptaaas^ aami,
5. XV.
Inter Graecoram aucein Inmp, T^uFes fuenint, qul<oft-
ioges fibt quaefiuerunc ez Oiciftiams Occidemalibus. Oe
MaaekCm)ieiii,qtaCub SecuU XI medinrii impennit,
fcribitNicETAS CHOKIATBS: *t* Vxtrtm iixit Attmmi^
nam, exi&fflri Primifum famtUa' maiMt: qmae lum tamfirmam
terpgris turabaS-, qmm mami fiikhritydiiiem. Jtaaut «mn^m
. ficis et afcitiiiis mameKit refudiatii, vt ^uae tiecoraet midienm
las iecerem : nanrali nbire cmtenta , virmm ermaiemitfilgf
hat,c«^antiaet graidiateaimm^pemititiafratiita* Erat au*
-tem ifia bektha Berei^arii,, Miibacmfii Cmiitii fiia.*in,*
De ANDKONico Cameia idem ***»* dicit: ANDRONt-
cvs Inaeratfrii Akxtijfafmn, regis fyanarumfliam, matri-
m9moJmiuiigit:itihiivereauidiauieffoetm et vetujjinex fi^i^
vxoreui ■
. . • td «. nm. '
' ■* id «.ibio. AddejlTCTOftSll vlTAB Armc». p. )09b
..-V «ARTIIB cpKH^IlliU I.^p. 6u '
■ •».• TAJ.HEEVI. Kf. PdUt. "Cap. 11. f. «5.^
*/•* AKDKOMICO COMMEKO-Ub. I. p. JOO*
&Tuuii luritpr. Hertie. K IL ' Bk'- A-' ,
I ;ir,d»,LjOOt^le
JUmaha£f,filiUiObey^^fa3iems ape Toled giiu vrhilMjoe ^iSiu
^:. AbdallamMraardJlii, et There(iain AUbn& jratre Legioms.
%ege (inmaacSx^}3S)vxffrembaiui£ei^mautjproadebatto'^
eimagie vtvtfiHf^Hf feffd viret tdtema sfe^mores ataderem^
V^Ietue virgine (^namfnmouemiae reU^ms occ<ffio erat Maar$ '
moftris facrtt imtatio , quod veUe fe fdcere JtmulabatJ Toleti»
qtM deduSa erat , mftiae princ^kiti (^paratu ceiebratae.
iJidtsf^is^ epulis comiuium ad mukam neSem produSumf
remetae minf^ i virpo toro peniab' i/igiofita, Adefi MaUrus it^
eenfus afiditate explendae Bbidinis, Iliay Apage in^uity caii-.
fum nefas,. tantam foeditacem duarum rerum opcio datur:
aut nbflra (acra fulcipetu tuique nqftroque amoK fruere:auc
Oo(hi corporis conta^ abftinere debes. Alioqui vkioncm
ab bomimbus pertiraefce nofl:ram,ignQminiara non n^le£hi-
ris : vindiftam nurftinis Chrifiianoium ianaicaris, ct caftrmo-
niae vindicis certiflimi. Vtrinque- ratitium capiti tuo immi-
nere.vates denuncio,Iuxuriane pdflis blandate in praeceps
agat. Haec dixit. Ubidtnes furore Mauri aures occluferant,
' kUtSattis dejhonfatae virgini vititan qffert ^fimul n-auifiimo merbo
it^citus J4iutt> defperata^ Titerafiam cum ampks tntmmbm ad '
' fratrem remittit. lUa Lepione in D. Pelfigti.v^fi mvt/nOi reUaua
aetate pietatis fiudiis , ctmu^ue religioms, acceptam igmmimam
folabatur. Sic etiam inovndis SigibcrtiMediomatricum
Regis-atqueBrunichildisiilia, crmenigilpp Qothorum
Regi , Atrianae religionls, conhubio iunOa eft ftlutis anno
quingentefimo leptuagefimo ndno; verumeius potiflimum.,
diligeati^Ermenigildus potiflimum ad catholicam religionem
reuocatuscft. *
. §. XIV.
Anno ioo2.s't'EPHANVsRe}rHungartae adhn^^d- !
nusy Henrici II. Imp. fororem gisl am fibi in macrimonium
■ " eipedit^
eafpcttkv qine ^cii'iulr0Bnftiaiiae fakirti TcTtg\orAs'^on^
dJHone.^n lu^tfjdfeqooiikVKALXsTA saxo: * Vhrum
fororemGi&aralmiie^ memtirim. jha^nm ijex Vt^ariirm^ aiii
jfofiMST^rHANVSm Bi^tHmoi^^diSuf^mcaihtgitM.eJipc^it.
Sed.eam Aaere fmfnm&ait^ .iJ^Mw^.Chriftianae retigioniK
rt^mfma et fiarib^imatis. f^aueatay aon imid^mejm
Ji^c^iunim pvmijie. Idetn dictt Sigd>ekn$ G^^MmVA.Gt,-^
Sis: ** QensfimPormPBbaSemisidaieiamiudedita^ bocteith
foreadJidemCSjrifit conuertitur fer Gislam f&rorem iu^auiris^
^tMwsftaiba^rmmregi^adbae fuaii^iamia regm^addmtit^
u fe et totam Ha^arQnm gemem ha^tixari e^^tait ^ !fA Ht
hapismoS^e^bmjsiefivotatus, : ^- ■ 'i -
■■$. XV. '-■- ' '_■ .. ^ ■■."""■
Inter Gi^econim autem Iin^- pliitts fuerunt, qin«on-
ioges (ibi quaefiuerunt ex Chriiti»ns Oceidentalibus. De
Maiueie Omhem^ qutfub Seci^i XL 'me^urh impbruut,
fi^bitNicETAS cHONiATBft *^* Vxorm duxit MemaBr
namy exifh^ri Priudpum fimiitia'^tam: guae tion tamformmt
torporis curahat, guam ammi pukhrttudimm. Itaque omnihiu
. fucis et ^cititiis ornamemft refudiatis, vt quae vecordes mi^ereu»
las decerem : mumraU rtSare comaita , virtutem ohmmemisfid^,
hat f coi^atttia et gi^ata^tate ammrgemilitia pritedrtoi JErat mt^
Aem ifia SEKTHK Bere^arii,y Seiishacenfis Cmitis Jilia.*^^^
De ANDRONico Cmmteno iifcm ***»* dicit: ANDRONt-
Gvs In^atoris AJexHJporfmnj regis Fram^wnJHimn, matrj'
momopdiuugit^mhiiverecundatuseffhetus et vuusjemx j^riv^
^xorem
. * «d 1. tboi. . • : >
** id X. 101O. AddftaTCTOKBU TITAB Memiti* p. 30$b
-%*«AHTB1.P COHHUtCtliU I. [>. tfl. '
•*»♦ TAtMERTI. Jii^- f^ Cap. \\. (>. 65.-
%V AHDKOMICO COMMEKO Jib. I. p. }00.
Strumi litrispr. Herok, P: If; ' •■ Bb *
,,Goot^[c
>s«
Ctf. IV. Dtnftriittm hurttrfinU.
vmrat adde/iaaalim, rv/iain it taiiBm'mii6m a/tu XI
mt^ift^Hfatm^tSk /liiikmiaa- IL -^iu. Sc*af,ba.
SfiiSm <r- /aB- fmMH Qmkgm iait^ jSamun- Sii^am V.
Viigiiriae RciisjSllan, it bac i^iaSa tmon fumisMmuu
Jirrdteiifis M$r<^ms'firoretnatMebaertin. Hntns nefesAe» -
lirpnieiis ULJi&tniuii^ar^ :hM.fii8ui a. tjif.prieri nuerimem»
sdixit jrnunK&Esnn^f. Bnaifiaeenfis Smis filiamakeram Jlmm
Jntaid V\i&itaiiiiaeDneisfiliam',6eipaS. cvicHenon:*
Anae4e ■Sauojre, proniift t* an. 1336. aocc Andronic Paleo»
Wgtte, IU. du nomlEBipereiir de Conlhuuinapie fumonuni
M lofe^&s deMicfacl Psiledagw Empereui: d* Orienc et de
Mane d* Anhenie ec petic fils d' AndroniB Fsilepk^ae dic I*
vieil, auffiEmpercnrd' Orient et d' Anne d" Hongne & pre-
miereFemnie, etnonpoincauecicDucdeSileiie, comme a
4cr>c;vaAutheurp«u~exaS, EUe arriua sl Conftantinople T
»1, 13:7. auec vn train fi fiiperbe. ec S mwnifique , que r Hi-
ftinien,(]iti aremarqu^ cec ^qencnenc a efte cencraint dedir^
Ql^ilJwPa£eit.€eiis]/ ^tpmet ks Reynes et.tes Tn^atricet de
Grece. u a enpqre ob^ni^ qoe les Gentib- hommcs Icaliens,
quiacsompagneiiefic cette Prinoelle en ce voyagCjappriVenc
au]t Grecs 1' vfage des loi^es ct dcs Toumois, qui au^iara-
oanc leur eftoienc ipconnuj. Elle decedg i Coonantionopje
r ^. (345. Ghi^ ^lanc de 1a Pofterice d' Anne V. a oubli ^
•ecte AliJaHoe. loannes VI. Falacelegns loannis Cantacuzeni
Tutoris liii (iliam Helenamdwiit vxorem. Alceiam Tfilarem
Theodoram Turcamm Sulcanus Orchanes duxic vxorem.
loanncs VII. Pa)ae(ilqgus fecwdo macrinloniq duxit S^iiam,
Theodori IT. Monti^rrateniis Marchionis fiHam. Dauia
Cmnemu Ferfarum Segis filiam fibi matrimous oofwltuic
Bulgaroruml^ez Susmanaus, AmuraciTtoatfitti Sdtano filiam
fuamdcdic inlnacrimoniumidequoficCAONicv^oHAl-
. . . ■ . COCON-
* Hift, i»Saaiii« Ton.!. p,.];x>;
„Gopt^le
t;oca,M9 »tS«i * .Sfilnfflnus- - affinui Amri fiiSns dab io
vxoreinfiliafisjfoBBBexcoHenifc, sBraide, qiamvxocEa
vulnqcacds ABetat,:pragnaanL ■ ^ .
§. XVI. " ' .
ApnclSalltts, liARGARi^TirA Hfenriciin. GaDonnj
IRegJs, fiK* admodam CathbKca, jnuita niatrimonio.copdat^
fcitHenrico NauattteRegi^pdlea Galliarum huius noraini|i
quarto,det}uoP.DAjhEi.:**Cette Princefley auoit beaq-
coup-fle rdpugnance: et, 15 nous fen croyOns elle m^m^
c«te repugrtance toit Sjndfe fiir ce quele Frince de Ntuaraf ,
ftoit CahimHfe; Creft la raifon qtfelfc en ajpporta \ la Rein^
Metc, lors qrfcHe iiyparla flexe niariage; 9ar quoy qrfelte
fOt natutellcment J vne humeiir vn peu galante, efle &oif
tres catbolique , et eBe -en etoit retoabte J Madajne fleCui^
ton fa Gouuemante , qui eut grand foin de V inilruire et de r,
eleuer dans la veritatjle Religion, ^e la premunir contie les
mauoais difcours qifonluyiaifoitfouuent U delTus, contre
les liures dangereo]! qtf on Iny mettoit eritreles mains,' et de
h fiire de temps en tcnips entretenir par le Cardjnal dt
. Toomon, qui hjy d&c«iuroit les artifioes des h6r&iqiiesi
Bluysppren(Mtis'endefcndre. Quelqnes-vns attribueret»
oetteauerfion.a T lncBnation,qu'elle conleruoit.ponr le DuS
- de Guift: mais cctte raifoti ne (nbfiftoit plus, puisque co
Prince feoit inarii depai» peu auec la Princefle de Porcien.
Ouoy qtfil en foit, dle ne put fe rdCiudre J confentir J ce
ipariage : et n' oftnt pas itffter ouuertement 4 la volont^ di»
Roy et de la Rejne, qui hiy iafoient fnr coh les plus terribletf
menaoes, elle fecqmpofta dans tnut le refte d' vne fflani&«(
4faireconnoitre,qnec'e»oitinalgreellequ'onryengageoit: ,
Bb 4 En
■ * de Rib. Tureuii. lib. tp. 70. K
•* mlliiri iilrjmiTm.ULt.ni^- r^ ' ,
■ f ;,r,. „L.OO<;IC.
itt Ctf. JV. Di mirimtmi hurterfiui
'En efiet elic ne vbaliit iannis (^ner Iccontr>& de nurilige:
BBis non oUhiit :oe ne&s le loidenaiH' dea fiancaiBes, qni
6oic le di!(-hiiitim6ne d* Aouft^ elie f^ eondtiite i f Egiift
de Notre-Dante, pour y aCKndre leRoy deNauarre auec
les autres Prinoes et Seigneurs Hi^^uenots, qra s* toient
letirez 4 1' £vech^, «fin w ne pas awQer ik hi Mefle.- Db
'qa'elle ibt dice, le Marerchal dc Damuillt atla qucrir lc Kof
de Nauarre. Le Cardinal de Bourbon, qui iaifoic la tiktbai-
niedemanda ila Princelle, fuiuanc la &rmule ordinaire, &
«De n'-acceptoic pas ce Frince pour ^poux. Elie ne dit mot:
mais le Roy, qui &oit aupr& d^elle, luy ponffit la t&e par
iderri^re auecIamain,ceugneforc£ palu^poijr: vn con/entf^
inenc, et fur cela on la maria; Veruro nuptiae illae lolcini
adias ai&aracu peraSae, ^Laiaimtanfinfim cruentaban-
tui. Aft iniauttae fuenint ct poft multas diiCdias tandem
Siflotutae.'*
%. xvn.
Neqae~recentiori tempore .inter Reges, prindpesque
Eurapie defunt exempla. A. \fai. Ucdbus Sniriiu, Magni
Scitanniae Kex mulca cura, qua rAione filium fuum CarSim
jBUffl Philippi 111. HSpanianim Regis filia Afona matrimo.
nio iungeret, adhbarwac. Proponebat hocnegotiumd.35.
Fcbnnrii Parlamento et lioet midcis hoc conlilium ob religio-
nis difparitafemadmodum difpliceret, nemo tamen concradi- '
tere audebac, vc ideo Marcio menfe, Regius princeps cum
Bndcingfaamio Quce, inHifpaniam micceretur. kheven-
HiiLi.ERVs Oims*ya Anla Hifpanica cacfareus tunc erat
iegatus, qui id potius agebat, vtdf£ta Maria cum Ferdinan- -
di. IL Caefaris filio defponderetur, omnem lapidem moudne
• dequgiofhicaipilGdcdiueniil. inccrim fooftr. . 32MMnw lib. CZXllI.
Cjooglc
yt matrinionium hoc impcdiret. Ih hime finem (ixiptnm*
exhibebat, quo demonjfhare conatus, tllud' in pemiciemRegis,
eiusdemque filiae, omniiimqiie Miniftrornm fMc: Erftlich
-ftehet darauf die Gefahr des Leibes, in diefern, und in ie-
nemLeben, auchder Seele,'undnicht:dleininderhi(antui,
fondem atich in des KSmgs, tmd aller der Minifter Peifen
fofich za die(en Heyraihs. Contraft braudien Men. Die
■Gefahr des Lejbes wiirde fiyn, wann Biro Durcfa). die In-
■fentin Maria fich nicht mit des Printzen von Walles, ihre»
<3emrf)4s, Wiflen und Refieion vergleichen wolte, dano
nieiK zu zweifeln , ^a& er aiten Fteffe ankelHen wird, fie enl*
wwfer durch Liebe oder (iewalt zn feincr Keligion zubrin-
-gen; dahero dann zu gewarten, dais fie entweder rine Mar-
tyrinodereineCaluiniftinwerdenwurde. Fielen Ihr.Durchh .
nun von der Catholifchen ReBgion afa, fb waren dadurch alfe
capiodationes in fauor der Catndifchen Religion tmd der ar-
men Cathoiifciien inEngeIandau^richtet,fchonzcrgangen,
nnd Ihro Durchl. die Infantin wfirde mit andem Apcftateu
£igen, dafs (ie mchr Gott al» ijen Menfchen fthiidig, weil
(a die Veranderung der Heligion vor recht befnnden. Wenn
Bon" (das Gottgnadig vcrhuteD folches gefchehen folte^
was wQrde ias nicht mr eine imanslOfbhlicne Schmach<ies
Hochifibl.' Ertz-Haufes feyn, dafs ffch bifsher noch nie mit -
•Ketzem beflecfcet, nnd was (ur Sarfien, Wernen ond Klag-
Gefchrey wurde man wieder denKdnig imd feine Miniflros,
«inter den Gatholifchen in Spaiien nnd Teutfch-Land h6-
len ? wtll ietzt gefchweigen mr fchweren Rechnnng, fi> man
an ienen Tage, (h Gott (Be Lebendigen entweder zor ewi. -
gen Freude, oder lur ewmen Verdamnifs verurtheileo
•Wffd, wegen fb vielen unfcfiuldigen Seelen Verluft wTirde
geben mijfren? Pergit inde, atqiie per exempla demonftrare
«ooaair, Ai^iacartun filianim matrimonia cum exteris pa-
^ Bb 3 ... ram
lya Oip,lll. Ot vutrimam ater pirjitutt
nim (uifle felicia. lade contoidit , Itnpencorc^ qui caoi
Proteflantilxjs diOinuilauerint , vel iisdem priuik&ia concef '
ferinc, varia hia iliifle apercos. Inde docec , & c^us exiftac,
vc Kex cum fratribus fuis moriacur, ninc peiaSo lioc macri-
Monto ruccefGonem ad iamiliam acadtolicam , deuenire deii*-
re,quod vc euitarenc,. AncecelTore» pocius lilias AuftriaBB
fuac genci reteitiane. Ex eadem eciam raaone thmffm llt.
tligm fifiamluam Marum Teriaaida Snuflo, Ferdinaidi II.
Imp. (ilioprimogenicomaribnndran deftiinfli^ caios vlcimiB
vonintac! inhamndam. Demum neque ex racu»; ftaeis
hoc tnacrimonium efle deducic. Condudic tandera, fi cale
macrimonium in vtilicacem rei Chriftianae vei;gercc, potiuB
efle, vt Imp. filia cum Regio Aqgliae Frincipe; Fhil^pi BL
vero filia cum Imp. lilio iungerecur. Dom igitur fuper hu-
ius matrimonii condicionibiB ageieuir, incer quaepDCiflima
ccat,vt in Anglia Cacholicis ReligioDis libeins concedera-
tur;GREG0Rivs XV..J'iijwad WalliaePrincipemlicteras*
dabac, in quibus haec habemur: Qm&e, am in Kfpamiuai
:Catbc/licumKegemtet«mdms Aifirieci Cuut^i nxpnihtf, de/ide.
riitm hoc tuumlaadare apprime vokimus, tum Hiam Iwuleiuer' m
pr-aefemi rerum opportumtate tefinri, te adprjeeipuas Priucipatut
noflri curas pertinere. Cum emm Catholitam virginem aatritm-
mo tibi iungereftudeasjfacilexomicerepojjiams, veterailla Chri'
•ftianae pietaiisfenuna, imae in Regum Britannorum amnas edeo
■ feUciter Jkruervnt, in vifcerihus tms, Deo inerementa iasaerem»'
fcerepofe. Nefie emm dusmodi miptias asnaret^quemteneret
Catholicaeretigionis odium, et RomamieJedisoppreJio-deleSaret.
Dum ieicur Imperacor P. Mar. qui ipfi erat a confeflioiiibia
(entenciam luper matrimonio iiliae luae cum Walliae Frincipe
p^iilaflet, ifte fcquentem inmodumeam exponit: *»C^
miiumlfiercum Afueropro recreando Popuk Chrifti (qui cot
annis
■ • dtant. c I. p. a^j. et apud Df- uoht Toffl, t. p. U. p* ^b -
•««xut apudKHBTEHHQLLllU p. t6l. ^^ " l'
. ' , I ,,;,db,Googlc
iuirfit ngpimui »»»
ttaas in AngKa liib fugo finiimcts Calm'ru((icae gertRirr) ■«
JUiim iudko Ucere^fedfanpnt expedire^ Aula CalboRca Gema-
rdcamagiifiroderii A^IiaequamlSJpamca^quaenaturamntai^
Siftemriemlii (vt ex cdmmeniariis Hilpanicis Itqutt) mn
ttmt. blmiiiittKliSVE-NHui.i.E!t,eflnubiietame*t,etmetu
fiiiut^ritmBt,qmfrude«tiaettenmtu£»eeo>fiientiaenmbu^ ,
A^H^M/otvinat, cuieharaEfleriure cmcredipotejl. LicetdU'
Mm ») Imp. KHEvENHULi:.BRO mandatum faerie tnss-
raill&m fiiper diao macrimonia tnt£tandi; nibitomintis tra-
aanisde fflatrimonio cum Regio Priocipe Anglicano con-
tliuiabantuf , atqoe certae conaitionss proponebantur, qua
lacioneCachoiicae Religioni prolpiaeretur, miae tanienPapie -
afquecardiAJtlibusminuspIaoebanc, eo qooa (alcim Reginae
famulicio , non vero in vniuerlum Rel^ioni Catholicae nieric
proipe3iim. Dum igicurAnglorum Rex radone cercorum
cs^iicum y . Religionem concementium et ratione firmitatis
omniom articulorum le vberius dedaraflec, dilpenlatia Papa-
lis in&qoebacnr, acque paSa incer vcrosque conuenca in An--
gliamnuccebancur, quae Rex d. ao. Iuliii6ij. I&lenni rica iu-
raraeacocoofinnabac * Nihilomious inter Hifpano» plures
ennc, qai grauibus ex cauiis hoc macrimonium minus pro-
tocnt, ** idque ea ez tatione, quod eiusmodi matrimonia
ccmcilioram canonibus linc concraria, acqoe habuerint exi-
cufti infelicem ; hoc eciam matrimoiBum nec rei Chriff ianae
acque t£(iaaiae profutumm, potius vlcimam pemiciem ad-
lacamm, etfi vel maxime asara^froBuJh iuramentejuerim
^ conr-
* i» ^ibttt KBBrunniitMii Tbm. X.f.stt^ oMnt luec pi^ apuil
IvlirM BBLLvis Oejlerreieiifibn Ltrin^Ctdmitib. yU.f.iit.
du lion rTmr,ie. f.lt.n.CCXWJ. f. 41:
*• exMt Ictipluin »oc« de CAM>T)'mro CamerattispaniCM Prae.
' fidis c. J. p, 177. aliudquc FatrJl f aAKCllci d« i«avi cootn hoc
natrimonium. p. y>6. . . ■
•• , Cooglc
19» Ctif.ty. Deaatrmtim in/erfafiiui
cmfirmata, nihiloinini» Anglos ijla non efle lennturos. Ein-;
modi ctiain Demonftrationes fponlalia impediuerunt. Dum
igitur Hilpani tetgiuetfarentur, Princeps rwius in Angliam
reuertebatur. /floiiiffaatemtocomiocatoRrlanientb^qnod:
<lie 19. Pebruarii 1614. initium cepit, quidquid ha&enuS'
apod HiTpanos fuper boc matrimonii negotio a8:uin fberac,
j«r BuAinghamum pTqwfiiit, atque in confeflii Parlamentii'
inatrimonium liocce tanquam re&ioni contrarium, fii&de-
crecum et onmia haSsnus iSti caflata, * quem irr itum matri-
monii euentum iam fuboleuit,quiCwolo LudouicoPakitino
erac aConfiliis ioh. ioach. rvsdosffivs, a qoo
habemus Vationum ct argumentonmi colleaioneni, qua pr*
banir, Afatrimonium inter Principera Angliae et Infantam
Hilpaniae nunquam eficQum habtiarum.**
$. XVBL
Nihilominus viuo adhdc laciih I. de Matrimonio Ca-
rHi WiMm frimipu axa Hettrim Maria, HenriciTV. R.
Gallorara filia, Ludouici XIII. forore traaabatur;*»»licet
pindlo poft defimao lacobo I. hic nutriraonii comraaus die
g: Maii ifiaB- per Careban demum confummaretur *^^*
idemque diaam Henricam Mariam duceret vxorem. *****
Verum de hoc matrimonio i, a K R E r ****** fic feibit : Peu
de-
• Vberiu» 3« «vapud KHEVEKHiiLlE^M T6iii. IX. p. ifi».
LvDai.>FS er^ Sditu-SUme tkr ir<lt lib.XXlIL tap. VIII.
Ub. XXIV. c. VIII. '
. •* extat inter ipGut confflia Politica coniuiidiBi iii^elfi,quo<l ct ]»
«ptftolis p. 84. doccc.
V patcthoc cx dntdrjaime ttgjtorMHt tacosi I. d. lo. ^OT.
1014. (]» cuitietHlcbanfivtiahoceoiitn^ inuritiion1a& ntnnea
legatorum GiUorum praeponeceturMpud ot laottT Tem.H.
B/II. n. Ca-Vll. p. 46g.. "^ "^
-V* "*"' *°"^"*" "I""* ''^ "o *» i" Toiti. V. P. n. n. CCLXV. p.47tf, -
%V ■•*""» ■^- ' i^if'""»''^*"- Qu«wlM.p. 4. '
»,«■/ C,I. p»^ ; 1,-:- ■..■• .il
■ "D,-,r,d1„GOQt^lC
iutrfit SiS^MU. Kt
deioun)«pris,leOiie de EoidEinghain ftit depech^ en Fra^-
ce {m' f^Maieft^ Angloile, pour amener la nouuelle Eeine.
6es voiages n' 6coienc pas heureux et peuc-toe n'eut-il pas
. mieux reafli 4 Paris qu' J Madric,et Charles n'efit ^pouT^ ni t
I«^ted'E!npagoe,ni laPrinceQedeFrance, (ileMariagedel^
4eraieren'«ucpas&£trapauanc6ponrs'enpouuoirdedire. La
mautfiife^tle, ou plutotlamauuaiie conduite duFauori cair^
foit oes degofics et ces concretems. Satione Seligionis vero di-
Qa^ (fenricae Mariae cales concei^e fuerunt condiciones.* _
Lelifate exercioede 1a Reljgien Cacholique, Apoftoliqitt
ct Romaine efl accord^ \ Madame, comme auili a toute i
iiiite, et aux.enfans qui naicront de fesOfiiciers ;pour cec cflet
fnadite Dame aura vne Chapelle dans touces les Maifons Ro-
iales, et ea quelque lieu des Ecacs du Roi de laGrande Bre-
agnequ'-dU£letrouueet demeure. Que les dites Chapelles
ler^ om6es comme il appaitienc, etle Ibm et-lagarae.eii
ieront commis a cels qu'il plaira i madice Oame ordohneiy
l^ pKidicaciou d£ la Farole de dieu et adminiilraciQn det
£Mr^3ien8,la Melie ec tous Ofiices niuins pourront libre-
aienc et IbleiBneUement ^cre faics en icelles felon . T.vfage Ror
mdn: 'mim couces Indulgencesec lubiles, que madice Dame
«btiendia du Pape, y pourronc eflre gagn& : fera^ufE dohn^
au Cimedere en la Ville de Londres , auquel ccux de la fuice
de Tindite. Dame, qui viendront a deceder, feront inhum4s
iidon r vfagei de f Eglife Rpmaine, «e qui fe fera modefte-
metit: le quel Cimecierefera ferme, en forte qu'il ne puifle
sftrc. prophan& Que madice Dame aura un Eu^que pour
fbn Grand Aumdiiier,qui aura coute iurisdi£tion et auchoric6
neoef£iire poHr les caufei qui regardent la Religion, lequel
panrra proceder contre les Ecde(iafliques,qui (cront fous
u Qiarge , felon les conflitutions Canoniques. Et en cas
que
.. * cxtanc spud dv hokt c. . p. 477, ~ -
Slriuii' Iurijpr. Hmic. P.II. Cc ,, ,
l!,,n7,db,LjOOt5lC
i}4 Cit. ty. £V tuirimmtimirperfimu
qDehCoarfecnliere ielsafitde quelqu^vndes&Eodefii-
Itiques potir quclqnt crime qui conoeni& f Etat et qu'ells
eflt fait inArmer contre hii, elle Fcnuojrera audit Eu^que
kdit Eccleiiaftique, auec les chaiEcs et infc«matioi& fmes
Gontre hii, afin ^' 9 connoifle du oelic: leqod cfiant priuflc-
gi6, il le remettra entie' ks mains de h dite CotEr Secniiere,
apresrauoirdegnnU. Etpourtoutes antres iantcs, foont
ramoy&lesditsEtxJcioftiqnes an fusditEu^qnc , pour proce-
der oontre euz, felon les Conftiindons Caioniqnes, et en caa
d* aUcnce ou mdadie du dit Eutque, celui qu°il commettia
ponrlbnGiandVicaire,aura lemiSmepoaDoir. MadiieDa-
ine aara vingt-huit ¥r(aes ou Ecckfialtiques fiir T Etat de
fi Maifbn, cn cc compris fes Aumdnieis ct Chapelbin^
pour dcfemir ks fiis dites, Cbapelles, ielon qutl knr fea
(adonnJ:et<iancnnf entreeuxeflReguIier, ilpourrarete»-
nir Ibn h^it. Le Roi de h Grande Brets^ne eft obligipar
iennehtde netJlcher,parquelqucvoyequcceptri(reeftic,de
iaire renoncer Madame i a Religion Cacholique, ApoftoU-
qne ctRomaiQC, ni h porter i Chole quelconqnc qm y foit
'contraire: La Maifim de Madame (era compof^e anec va-
tant dc digniti et auffi grand nombre if Officters, qu' ait kk
jnais eu aucune Reine d' An|^cterre. Tous les Ooniefti- .
qiKS qne madite Oame mencra en Anglcterre, lerontCatho-
UquesetFnmoois, choHui par Sa MaieiK Tres-Chrftienne^
et od ils viendroient i monrir, ou qne maAte Dame en
voulflt cbanger qnelqnte vns , clk en prendra en lcnr plai»
ff autres Cathdiques et Francois, ou Anglois moycqnant '
qne Sa Maieft^ de h Grande Bretagnc y comcnte.
J XIX.
CAKOLvsII. patrisfiicceflbrGallomm artibDsinduSns
Calarmm Lufitimciim loannis IV. PortugaBorum Rcgis fili-
am flbi copnhtiit, fiirorem etiam luam Henricam Mariim fti'
liffo AmeSemifi Doci ddiioiiEuiit, coius pafteri ad Magnac
Bntan-
iitrfiu Mffmiit, , tff
BritsdmtieRi^linimprKtKiidenjm. OeraguvaonBtrian»
nio & foibit oiLBEKTVs BvKNETvs: * LeMariase
du Ratet de f IsihBts iam conchi, je Comte de&mdwj^
6iceaaafi ea Pomi@l, oQ il ^poufa h Frinceire au aom de
Coa Maitre. L' ^ASaire fiit alais commumqu^ aux deuz
Farlementsd' Ax^etene et d' Ecolie. Qyi lecrpiroit! Le«i
' «<prits&oiei>tfifoitcliangez,quema%r£touslcsmaax,qur
vneReiKFapifteaaoic caafezroasleK^[Depr&6dedt, ilaT ,
y cut , dans P vn cc dans 1' aniK Pailement, {Kilanne qui ^,
<^po@c i ce Mariage qoe Mylord Cadilis, qui fit la Fr^xjfi-
tieadc prier le Roi d^epquTer vne Proteftante. On auoic gallS
fi fint « vne eztnnuce af autce, quc n'v euc qu' vne leide '
voiz qoi appu^ cec ams. Dans 1' £te de i66a. Charle*
<t Catnerine & rencontr&efic pour la premiere fi)is i WiST
dKfter, 01) r Archea£que de Cancorbe^ fe rendic pour leiir ,
donner la Benedi£tion nupciale. La Frincefle ezcrememeac
bigoce, ne pouuoit (bufSir la vfie de ce Frilac, ec ne voulut
pDinc prononcer ks poroles de h Licurgie. Le Roi les dk
ibrc i la bace ec T Aicheviqae les d&laia Mari ec &mnMv '
Ceci fbnrnic dans la faite vne raifon , quc qudques peribn.
nescrurenclufii&icepourdiflbfidrece Mafi^ parce que f .
on prftendoit que le codentement des Parties n'y &oic pas
intetuena, et que Ce ne poniioic &re couc au plus qa'un Ma-
inage de faiL Mais, le Duc d^.York me dic vn iour, jix
I^ard Aj^giffmmt 6omi la Bau4iBim matiak fehn k Rituei
Ibmmi me U, Dx i YarK, auit iti thmn de la ceremtmti et
pelttReme, tnfiirmee d* hrmt qm aunit Je la Diffibaim dtfi»
Mariagefiir ce defattpreteiiditdefiniukte, U mtit dit, deMat
feujfiellefenittbligieieiiimelkrijinteiiuieiuiee. Le len-
demain des N6oes le Roi ecriuic a Mylord Crarendon vne
Letoe, qoe i'ai vfie, etparlaqudl,e ilporoicvlans concefte^
Cc s ?ue ,
filamintajltrlfiuileUSrtKbBmtgmlit,tf.}4f.liiiifluttt
*"•«•""•*•<«* Cooglc
• 1i« .Ciif.W.Dttiimrimmiaiiiurfirfiiiu .
gae h ]Con<bnunaa'on s'et<t[c enfiiiuie et qoe P Epoax iecat
fort content de 1* Epoule. Ceftince ni'3 dk lui-mftne, que ti '
Keine aiioit iti enoeinte , et le cdebre M^cin WiUis allBra
Mi^Loyd, dequiiele tiens, qa'elle aooit auort^ d^un En-
fant, deia fi form^que (i I'on y eik bien pris girde, on (
iinroit pfi di(tine;iKr le Sexe. Quoi qu'il en loic, Fenune
efleftiuement fterile, pagant peu^e (a peribnne, et d' vnc
iHimeur aliez incomiiKide, elte n' eut iamais le bonbeuriT
ecre ooniider^ de Ibn Mari» ec iic todiours ibrt petite figurft,
j] eft pourtanc vrai que ie Koi te contraignit en fa faoeni',
pendancqueIque;|Bnisetdevit plosff publiquementMadame
ralmer. Mais, il (e lalla de tous ces ^gards g^ians, et en
lecoua (i fbrt le iou^, ^u* apris aaoir lei^ M masqne, il entre^
tinc des Maitredes lusques a h iitt de & vie, d^ine maniere i
icandalifer tout le montfe, et i couurir de honte cous les Ec-
d^lbltiquesqui le fcruojent. Jl lui 6x)it ordinaire,de Venir
des Appartemens de ces Dames i ]'Eglife, Htns en excepter
le ibur de communion. Sa Cbur fe tenoit en quelque facoa
diez dles, et cous fes Minilltes fe m^ccoienc dans la depe»
dmce de.ces Fanorices;
f. XX.
Ijidom'ci XIV. GaDorum Regit fratri, FhiKppo Amel^
nenft Duci Elifabetha Charlotta F&ina d. XVI. Kl. Decembr.
1671. paranympho Maiefchallo de Pkjjy!, fidem coniugaleitl
addbrit; Haec refbrmatae mno erat religionis; veram prt
die auitis (acri$ nuntium mifit et dein aa XI. Kl. Decembr.
ip(] Duci in manum conuenit. * Kac de religidnis mqcatione '
(lC fentit AVCTOR vitae cakoli lvdovici, **
dum ita (cribit ; Ce qii'on i encore ibrt blam^ daas nofln .
Frince, c', eft la iacilite qi^ il eut i coniencir que Madame la
. . D»
"•>•"»••. ■ „„.;„Googlc-
DDciicftf arioBxfaigcaAdeSdjgila. nasqiAlciok
[KifuA qDeh-liEioK: daEh boaoe: i ne deooic pts pei>
■acnn: qa voe Riuudlb nffi cbae, et wffi digoe if eOie
dkrie, qac T cfiaic ccfe & eatn£Uk vne crino^
m'3 ne eo&oir pas bf- meane , cc poar hqueno
ole anoicdc ranec&o. Afais oo a piesque coAiain
vA panBf les Rrinocs Roccflans, que par vbc nmaals
6cilw, ikaat&deRqiielemEpaules oonliainfleiic kuc
Sdigiaa, li dk eftoicdiflbaiteaehleur; etilnerefloic
{ksqnedeTOirqiie parvnefoiUcflehooiaife, cccneiene
YOBpis nomma (f vn cenne plus fbir, ib confentilienc qiK
feurs fiDes &crifiaflenc kur Rd^'ao »1' innnft d'unMaria>
gs, a (e depactiSeiic (fes (endnieiis qm lenr deument cftre les
phjs&crez. AnlE ne iranqii»ton pas d' accnbuer 3 cetcs
hciieoainpbiClDcetaaslesiiiaDKors qui arriuirent i noftte
EieSair; a ron dic, non lans fimdemenc, qne pour fi puni-
tion,HdablacioDde(esEtaiseftoicarriueepar oeilx-Hine{^
iiie,dontilcnnroic^tcepcot£g£. le lai qoi r Jl bicn de h
timliiti i vouloir piniaex dais ks (ecras de la Proaidenco
£iiuie,aidirepolitnKnientquedieofait cecy^oaceTapoor
vne celle rai(ba. Maisfianchementil yaicvqudqueaiolo
de (i (enlible, qu'on ibien de la peine a s empooher de
croffir le nombre de ccux qui onc ainff iug6. Pour reucnir
alaBaronnequifittantdefracas dansle monde,aquioaa-
ia canc de de(ordce dans la Mai(bn Pdhtine; on ne peuc pas
d^oikr, que R&damc T Ekarice n'euft beancoup de tort
dans le proc«d£qu'cIIe tint d abord,Iors qu'elle commcnca
de s' apperceuoir de 1' intrigne de fon Epoux. Cai^au Itea
de le (airereuenir par lcs caredes et par la douceur, clle le prle
dun ton (i hauc et li ITer, qu'elle ef&rouchaoe Prince natu>
reUement galarid et hdnnefte. Elle luy dinioit les douceim
dn Mariage, lors qu' il euft eSi plus i prc^iosde les luy per-
mectre, a mesme de les \ay alTailbnne de couc ce qui Ics pou-
Ce 3- uoit^lj.
liS .Of.IV. Dtnuhrhmiiaiiiurferfiiut ~
aBC la t:!onlbniination s'e«)ft enluiuie et qne I' Epom ^toir
Kut oontent de Y Epoi^. Ce Frince m'a drc lui-m^e , que fo '
Reine atmit iti enoeinte , et le celebre M&lecin WiUis aiura
. Mi, Loyd, de qui ie le tiens, qu' elle auoit auorti d^on Ba-
(ant, d&t 6 formi,qae S Yoa y e6c bien prisgarde, on en
anroit pfi dillinKuer le Sexe. ^pi qu'il en loit, Femme
eSe£Huement ilirile, pagant p«ai3e ia perfbnne, et d^vne
liumeur aflez incommxle, elle n' eut iamais ie bonheur f-
etre ooHlider&: de fbn Mari, et fit totiiours fort pecite figure,
j] eft pourtant vrai que le Roi fe contraignit en fa faueur,
bendant quelque^ems et nevit plus fi publiquementMadame
Falmer. Mais, il le lafla de tous ces ^gards g^naiu, et en
lccoua f! fort le iou^, <]u' apris aaoir letS \i masque, il entr^
tinr dcs Maitredes lusques a h fin de fa vie, dtine maniere i
icandalifer tout le nunufe, et i couurir de honte tous ies Ec-
d^aftiquesquileferuoient. Jllui &oitordinaire,deVenir
des Appartemens de ces I>mies i 1' Eglife, fans en excepter
k ibor de communion. Sa Cbnr (e tenoit en unclque facon
diez dles, et tous fes Miniftres fe m^tcoient dans la dqiai-
dance de.ces Fanorite&
§. XX.
Lndouici XIV. Gallornm Regit fiatri^PhiHppo Aurelfe'
nenfi Duci ElifabethaCharlotta P&ina d. XVI.KI.Decembr.
1671. paranympho Maiefchallo de Pleffi, fidem coniugaleiti
addixit; Haec refbrmatae tunc eiat leligionis; v^mm pii>
die anitis (acris nuntium milit et dein aa XI. K). Decembr.
ipfi Duci in manum conuenit. * Hac de religidnis nn^ione '
(ic fentit AvcTOR vitae cakoli lvdovici, **
dum ita fcribit : Ce qn'on i encore fort blami daas noftn .
{"rince, c', eft la facilite quf il eut i confentir que Madame la
. D*
• loisHii id Fiiili Agfo'. p. }<b
iviflt KtSffmu.. • ■_■ -. ' tjf
Dnchefle d* Orleans diaiigeaff de Itel^fon. Puis qifit etoi^
perfiode que bfienne efloida bonne: il ne deuoic pas perr
mettre qn vne Princefle au(& chere, ec aa(fi digned' elbe
diirie, gue 1' eltoit celle li endjrafliift vne cr^ance,
qa'tl ne goficoit: pas luy- mesme , ct pqur laquelle
«le auoit de 1' aueifion. Mais on a presque touiom >
"Vfl partny les Princes Proteftans, que par vne mauuails
lacilit^ , ils onc l&uflert que leurs Epouies oonleruaflent leuc
Seligion, fl elle eftoitdiflerente delalear; etilnereftoit
plusqiiedevoirqne parvnefiiibleflehanceuie, etqueiene
veuspas nommer d* vn termeplus fbrr, ils confcntiflcnt que
leurs fiUes lacrifiaflenc leur Religion »!' intereft d'unMaria<-
gs, et fe depaitiflent des fentimens qui leor deuoyenc eflre lei
plus (acrez. Aufli ne manqux.c-on pas d* actribuer i cette
lache complaiiance tous les malheurs qui arriu£renc i noflre
Ele^cur; ec Ton dir, non fans fijndemcnt, que pour iapura-
tion, li defolacion de fes Ecacs eftoic arriuee pai- cedx-lj mef^
me, donc il croyoic ^tre procigi. le fai qui y i bien de la
t&n&ici 4 vouloir piniaa dans les fecrets de la ftonidenc»
diuine, ec i dire poflchicment que dieu &ic cecy oa cela pour
vne celle raifbn. Maisfranchementil yaicyquelqueoiofe
de (i fenfible, qu'on ibien de la peine a s empdcher de
groflir le nombrc de ccux qui oncainfi iug6- Pour rcucnir
f laBaronnequi ficcancdefracas dansle monde,etquicaa- .
& tanc de defordre dans la Maiibn Palatine; on ne peuc pas
d^lauoiier, que Madamc V Elearicc n'euft beancoup dc cort
dans le proced^ qu'elle tinc d* abord, lors quelle coriHnenca-
dc s' apperceuoir de 1' incrigue de fbn Epoux. Cai^aa liea
dc lc fairereucnir par Ics carefles ec par ladouceur,ellc lc prit
d'un ton G haut e« (i fier, qu'elle cf&rouchace Prince natu.
rellemenc galarid et hdmiefte. Elle luy d&ioit les douccurs
du Mariage , lors qu' il euft edi plus i propos de les luy per- -
raettre, et mesme de les lay aflaifbnno dc touc ce qui les poii-
Cc 3" lioit
l)t C^, n^.. Ot marmiiim imtr firfiiut
ooit rendre plus agtAMes. EOe oi fic tant, en vn mot,qD'eHe
alifaialecouer decePrince,etqa'eIle ne pflt plus le lappeBer
par- touces (es recherches cc par couces fes romniinons. Abis
qooy qu' il en fbic, onne&uroicexcnrercePrince; ee ileft bien
henceuzidesChreftiens,quifedirencReibrniez, etdoncla
Morale deuroit eftre plus Ku£re que ccUe des auocs, de &
rehdier (i ouuotement et de conunetcre des aQions, qui peu>
Dcnt auoir de fi tBrriblesySif/», Caix ipu b frimdaue df bie*
fjaa fwr ie TbrSnti fmt msdeld*:ltir'exen^ eftmttaffeux,
frindfalemeitt t' ii 4? maaat : et ilsfoB reffmfMi, mnfeale-
meitt deleitriiiuotiuifei aSiimt^mais ati^ ileceUet qaffefetit em '
let imiiam. Exi.idc facilc patet , Miim cfle, <niod a v c t o x
ciARii EVRorAEi'* (cribit,iplirdigiomsmeRacemfiii£ie
rdiSam.
$. XXI
Noam ell inter Folonos exen^um BESivtOlt, Lu-
douici Poloniae R. fiUae, quae in macriinonium a lagcllone •
LichinRonimpiincipe petica, eius pedcis ante non annuit,
quam nouus Iponfus lacris Chriltianonim accefiiflet. De
qoo cROMEKVs: ** CaetentmHeiim^abherrebataharhari .
■ matrimomo. fraepefkae eratoribus. caufae, quam d rem mn xn^- '
traretu ,ip£bui ae rebus vemfixi, mmrvm fud Cbrifliaiiae cun
llfrbarti aftaeje nm liceret- —adhaec Oratoreirejfmderuii: fued
adrili^ommChriftiammattiiieret, Itigelloiiemcumcaeterisjrii- •
trihus Cbrifiiana matre natum, iam inde ah iiuunte aetate Chrifti-
ana reUpione imbutum, non aSenum ab ea gerere emnami, tfiamr
idi eius atjifieriis de tnore imtiatus nonfit. Sedqwdmultisfritf
tifibut viris fetentihus tiegauit, id eum Hedmgi et matrimfm»
eiusdatvrume£i,vtfepanter et fratres et gentem fiiam maem
Cbrifiiams tmfieriit imtiarijtt curatitfut.
j. xxn.
• Tom. XXV. p. ).
_**Tule locum a^EOUBKO integnm P. I. turisfr. ber, Cip.IV. f.]»We
i xm
bsvECOKVHRegno, ipANNEsfStnmn» l><iy,po>v
fteafiibtertui)oinineJi«}^(eculoXVL Cathmnm Polcmcam ^ -
fibi iunzic matrimonio, deqaoio.LOGC£Hivs:* fo«rn>
lohuuKS Finnoniae Dib, Ericifirattr, iwFiJmim frijfiSiu,
SHjisnnndi AugulU, ftlcmae Rigisfinrtm Caiarinm Pon-
d^ae religioni addiSam, in matrinomtimyfimitris fadm nf
tir vtrumaue rtgmon Sutciat tt ftiomae etmmiffioms tt ataidtia»
-n^fSiayjtdex aliiscai^frMfcrtim diucriae religionis, daqiut
fofea , rtgB Snetiae inftSx lamegraiK, dnxit. Qia ix bac aw-
trimom'0 mgnatm Sigismundus equidem adPoloniaeKegnum
fiierat eue^is , edam defiinSo patri io Suecorum Regno fuo-
ceffit; Vcmm, dum Catholicam Religioncm in codem in-
trodQcereconaretnr^iterumfiiitdeie&us. cheistianvsIL
Dmiae Rez Ifabellam Phili{^i Auftriae Ducis filiam duzik
vxoran.**
i. xxm.
Antooii Nodu Lufitani 13ras cnc EmnnDel, de qaoi
iMHorivs: *J* tmnamid, Prortgit hdianim dinatione i
fntrenaSns, amSan regne txtorrem in GaUam A^tampitfi-
tnMt ifi ,et pefi eiiu mortemin BelginmadMaitriiiumPrtneiptnt
Ara^uuti^imfi ritt^t, cuiusfirvrcm blanditiisfias CMtam, yliut
ii^atiis, ctmubiofibiiuiixit,taauttm,fifimam oaolibtranatt
mattffaSa^,mbiat*tSnixtllas ftcontuut, ct aulam Ifabeh
lae Axbidurifaefrcfieutando Itdfam Cfiriam, ilhifiri W^iamca
ftirfeiutimi,ex iHiusgyiiatccoi^xorcm acctpit, ct diSa m vrbe
extremum Hem obOt. uat haec Aemilia Naflbuia ipli a. 159%
nupta. Hoc dcmatrimonioficfiiibitHVGO qKanvs:*Mi
• ■lir. tTIC. lib. TH. p. ju
•• 10. >li»iiT< Bf. DMii\m. m. iMnite.
%* tTiuii. LafiMc, p.i;. IO.TIITOI NaC dmBie. mt. XHt
||. 194. de hoc matriinonio fic <ltcit : AcmilU ifi an hhr jm. Prian
Emanucl KOniai Aotooti too Fbnugall Solta n DflA in llgllaill
Termihlct, Tddieti Ge ctL Kiniir KMiiak
, - ■ I ,,r,db,GOOglC.
aoo Otp, tV. Dt dttivmim imnperftMt
$fm tanrn ifite^rum idiW^audiwnfufty fed comipcuni moerore
domcftico, dum foror ijtjm ^ etiam ex nuare,hsm^% nuptiale
fbedos peragit clam fratrem, ordinesque^ dmare fimia^ a
Ouia tale adfoBumfadlius vema ijuam ajlei^ jperabatur. &•
faBam baBemu to foaio Germamfue moribus Emanuel vuku et
fermmefeHexerat^ haud abjitrduf imter ahfifdijumdacbraytt m-
feratiMtm ciere^^md iwtemxregiofangui/te pervimat^ueimurioM
^aterms fedihus exfularet. Antonium tnim patrem oftentabat^
ati bretfe in Uifitanos regmm. Hic cum fratro ChrlftophcMO
CaOiam AngHamMe^ et cunSa FbHiffo bo^tia oberraiUy viu vir-
gine ec quoties ubuit adita , C^aam mos Ucentiam d^dtatjretaata
ix veteriJimpJicitate,.p<^quam ipfaperiit.Jinfpem Haffouiae a^
. nrrarf/ ffl(7diTi7;,quanquam,praetercaetera fcntuRae,rdtgio,
Vtriquc pacria 4'^^^^^' Prohibiti confpeBu prineipis nov
- comugeSy lemendae tku irae VefaUam concejferunt: inde regttSi
An lutitmdiam, baud amUs fMultatihus priuatum intra modtim
,. viuere Jpe5(d>antur. Id eo triftius fuit in Araufionenfis filia,
Saxonum nepte , quod ame atque etiam tum Borbomaejbrores
auBoritate procerum et diBa i ftibUctdfaeJiorentes indamosmofftit
fokmihis aeducehantur* Quippe Paliuino priiicipi,exiis qui
Imperatorem^cgunt ^ Ludoutcd luUana nupcum i&rat). Henric9
Duci BuUmo Ifabella: Et FhiUppo Comiti Hanouien/i baudjper'
nendae inter Fraacones opulemiae Catharina Belffica cognomento
tothcabatur* Carslam vero , ^uam Brabanti ^uaaamjuo de nomi-
ne dixeranty ambierat Claudius, TremoUa ftirpCy Tjuarsii dux , afmd
PiBones clarae potentiae: adus cemugii trgo^ fmtd ad wjemof
'aanmatreOaUiae moresyregemfu Hemricus Fredericus Z^^
tionem Ubfram ah ordinibus impetrarat,
§. XXIV,
Necinter DucesdenmcExempIa. henricvs, Dox
X.otharingiae, CachoIicae.Keligioni addi£his Ca^arinam Bor"
bomm,' Antonii Kauarrae Regis filiam duxityxorem, cum
qoa tnricn Mnquilhm ^ne traiileglc vfiam, ^t quo I A c»
B vs L id Parhinientum incer alia loquimr: der Herzog von
Baiir,undC3tbann^voafi(nicbon,Heinrichdes4tenK0nin ^
in Francknich eiiitee'ScliHxlhr, find untofchitdliclHr it&
gionen,itberinf9l^er.Eini^eitbey(animenindcrEhege^ ,
wefcn, dafs>er keiiiKbefiere Gemahlin, und fie keinen fift
fem Gemahl hat antreiSin mSgen. Im^tenlahreSirerEhe^.
Int fidi g1ei<£ viel.ElBerfaiemiig, Afiei^6n und.-Uebung;
hsy ihn v^mieKfaii hlfen, ate ^eicli ii»gi{ten j die^eichi-
iiiinigleafdeirOdniither. Barifdhen beyden PeiJbiten war liSi
bC(cblfien,^^die8eJi]gioriibqr^Seite eefi!tzc,'man SeSd
eineSeel, niiSicinziT^ren Leibemi^&ndemineinem, fomit
zweyon N«hmensenennetTtotden,4chtenm6gen: danB,fl«
Ttdoen mic eioad' UuadCjimd ilkeGtdanCken gien^ iW
«nem-Henzai. ' . . V .';-!i ' ' ■ ;' ■ ': '
':.'.' ' i. 'ixv^ . ; " "• ;. :' '7' ■
Ex Germaniae DudboS' de matrSnbnio intir ip. rRt-
frSKrcr Eleftoris ■'fiBum Wihiogertinim',. ,»b, i-KiiSici-
ev '!rf'n.' aWj»t tf ()*i I6r k.ilf ;'I^inji3dlI.'«tgis (tom&^^
mm Bliam ftSC aanrt». ■IPbftqiiaineiiimii^rFerdliiaridtritf
I. ratibne relisionis atqueeleaionis ipfiris irt Romanoram Re-
gem difiidia fiuflent lilborta; de iisdem componendis,fubinde
agelnctir, et {ler TnKtetum Cadaiienfem de a.iJ34. com-^
gQ<itioms'm{cium ficbat, '2101)6 \inicqiiemi'tfnnO 1535. idenf
Traaattls^V^iennsreconfiriiWbatur. Dtim igitur ipfe Eleaor
Viennae praeiens eilet, "per Tcgios miniftros matrimonium
inter vnum a filiis Elf^ris, atque vnam ex filiabus Ferdi-
nandi I: proponebamr , quod camen Eltfiar ex >eo cai3lte,iqnod
anibo armoc efient impiiber^s, Tenuebat. In cbimtiis'vero
S^irenflbus a. I544.quibus Eleaor iterum pra^ens erat, per
(^ranuellanum hoc matrimonium demum proponebatur, id
; ' ' . ' ^uod
iSkriiiiiH [uvtr. Hmk. P. II. Dd
ao> < Cif. IV. BtiHflrtmmi intkpafiiM
qnod ettam Ble&bif hauddis^cebat, dnm ffliits i^as nani
rnaior iam dum quindecim enct annoRnn; fola tammTcIigio
obfta()at Dum •^i^ ad hoc negotium ceni Deputati defti-
. narmuraCaeiarfsquidempatte^Mnitiiiir Ar«urrk(<j^tm(<^
^tnKT, ipart&RegiSj lo.Hofiiuimari, Si:^- in ijrun^iteht et
Str^cbm, a patte EleQnris vero Gregmus Bnak, et Rrmci.
fpu Bmarim , per (ingulaFcm Traaatum d. XI. Ili^i. 1544.*
amne negotium itiit cowpoftmn: das Ktiiagl. Maj. ihrefedi'
iibeToclKer Fniulei»Elc(>noc«ii.(iimcdecenn9ii>iin^l,fo
^Zwifink der ArittigehSdfigiaii, voi-, iihd<diefie%K
Mamlbiaire lahre erreidit,-mitWiaen tihdWiBendcrKamif.'
Kifylerl. lyid Kdnigl. Maieftat aucb geineiner Reichs-Si3nde
zU chriftiioher Vergleichuiig g<bracht mude, datzu ihis
Nb^deMaieilatett, M^ aucH OBr.l^biir-tBrftza Saoiirsen,idtf
vermfiglichc Hiime und Ffitdenmg zn erzdgea atietUg
irSren, benantes Chur-Piirdieqs illcefte, und im Fall feines
tddlichen Abgangs, den andeiti Sohn, auf den dieChur zu
§achiea6ehle,' e&lich zuyerm^lhlen z^ iageh imd yeripre-
cben^l^ idem TraSatnsajblf^jtqiie RegeRamanOf
raijij^fijji ptihabjbfi giusdetft SMBfiBMpii ?^gus i^^M^
idmt^Sxmi ita &Sx(.::fufmmSm HirffJittimo , jiMado $>■
xoaiae ilux, fr> Bjmmorim regeVadiBwAtaammagnollent',
baec autem in coi^uentu Maio menji tratuaSa res fiiit et ob/ir*
^a^iam SmQpromi/it. Caefar^ imucempaSionem J^alem «S^w»-. '
igv/ ^qae Cfita^sc^tffirmat, •^uda^e 'boc jnrpetfto revtfauerat,^
ef,JiCIiueii/fm nwri centi^gat shjque liberit mafcniif, vtei Saieo
/eroriits ttlierique mares ommno fuccedant ,fermittit , ea tamen con- .
ditione,JiquiJemant£bur^caJitm(ie reUffonecontenerit. ArSio^
ris etim vi^^-cau/a, FerJinandttr, i^^jrobante Caefare,fliam
fiam Eleiioi^, SmmsJiUo lum maximo de^endetj fi cfnei^th:
." ; tli.
* cuat apud HORTLtosltVM FrfMben ilf ttnlfrbin Kriaei f. tL
lib. III.cXl. . , ,
•• lib. XV. p, iiu"44<. '■■■- > )H- ■•■ ; ,
" . , ■ n.,„e.jbiLjOOt5le
itimfiHlltS^mt..^-^i ,«93
- J^JuUarcatatm^ et magtto JikKfo Tegebatw vtrin^, jfir, vt m
Mati^Miiir quidettt atque /kii qwcquam de » fcitvnt., nattt aSa
^esfiut a faueis cnfiiiariis, et Catfar Grauuelk^iilin , Terditumdue
' Ji^isatitatm, Sax9 fetuanutit at^e Bttrearjum adHhuiti Incenni
idiiisl loec (ponSdia fub coomione filtimifoerinl; canuaQB^
poft.bienniuni Henricas.tL taasQilliht'.Otlfl)iiat,ociOa^<'
ilophonim, Wiinehbergenfein Ducem, Herculis 11. Fernt^
riemtt Ducisiiliam primogenitam AtmatHfio, Friderici|)ii>
mogenito Adtoifenri. MaterRenata Ludonici ^l. GidtotuM
Vttgts filia^ Herculi, Eorrariae Dnci mipca^ ErangelicsiiKd» ,
{ieicmiaurespraebaerat, coi £Hiebanrin aok, M. Antonlta
FTarainfas MARCELLTs polincbnivb. Saxoniaevero
£le£iar lianc coaditionem ablanmnon>lanedetreSabat,iid^
oi&Duoi Wiir<enborgico%nigcabatj k com Ferdinan^d b
niionB fiiit fiii,'ceita paSa iniuiflev ^iqnibus ipii Jfiits IVndft
tnndi confenfu icedere hautliceretj dom veib Ferdinariiiiw
(ine dubio ad Cbmitia Ratisbonnam a. i54jS.iindi&a vetiire
ddieac, le per legatos fuos CaeTaris atqueFerdinandi ihentem
vieHe «x^orare. Hoc fa9»,:re xaim WBiteBbergioo: Doco
fiiperliMmatriihonio TbesiisaQmifn: DaniJgituciB^
fijs comMit^Radtbdnenfibus 0. i$46. &ti9 adpatecet, nfl.oiS
bellum'eneexpe^ftdam,de matrimdniaAuibiaco non ant^
pliuscogitalntEle&ar,pociuseum Wiktenberglco de tWi
rnrini^mairinloniaagdnti !3iEEPHiNV«eciam lo. Fride-
rici emgiem oon fidum Ferracuniij feil etiamduos nobileirea
miaeint, nec alienosle gerebai Ducifla vna ouAi Ducis fta-
tre,cain&nkI^BiTarien&, in tanium vc eciam legaoim Po:
Ipnicum , qoiprincipem luuenem pro filio regio peterenc di-
ipittei^nt. &ianuittamenhocn^otiumpoltclademMiilil-
bCTgetiiei», atque princeps luuenis Ferranenfis cum Franci-
lcoXiuifio fiiit m?ri^:Joft pig^TOjitejitipiieoi a,,«f3-
Albeitjis Boriiflrae' Oiix eMarctiiohiEus Brandenbuigehubus
Dd a ,.«
aoi < Ctf. ly. BtiHilrBmm jwifc {irfms
qood etian Ble&brfiiiuddis^cebat, dom ffliils qpfiiis natu
imior iam dam quindecim eflec annomm j fola tamcnrcligio
ebfta^tat. Dun v^ ad lioc oegocium ceiti Depucati defti-
. i)afmuraCaeiarisquidemparte,Mni2«irftr<)Mcrii<6n»atf^
fani/, i partei Regisi lo.Tiifikmm^, BJn inGnmpitUa
- SniciaiB, a paite Ele^ris vero Oregmiu Snek, et Rrmci-
Jau Burctribuyfer fingolarem Tra^um d. XI. Sfcrii. 1544.*
emne aegotiunt iiiit «Knpofitum: das Kfiaiel. Maj. ihcs fedi-
AeToclKer Fi$ulei»EfcOnor«tt(tanadec^n9n)imfUI,lb
^ZMriiink der Ari^nhHdigioB, voi-, iiiid ehe fie Sne
ManiibahK lahre en«idit,-mi< WilRn dtdWiBen dcr RSmiC
Kfyferl. qnd Kfinigl. Maiefliit aocb ganeiner Reichs-S^inde
Mi chrifflioher Veigleichurte g<bracht vnii^, darza ihts
^bexde'^''^^' ^ atNh ov.Cbur-SBrftaa Saoii<°sen,a88
vermf^liche Hiilfie und Ffirdenmg zu erzeigea erUeckig
wSren, benantes Chur-FiMleqs iiltefte, und im Fall ieines
tfidlichen Abgaigs, den andem Sohn, aufcfendieChurzu
S^hfcnfiehle, elutich zuyeimStilen zfi &geh und yetipre-
cSnUpei^ Idem Traaa't|isabIffl(B.»tqpe Rege Roni»ii<>.
ro^fiji i^tihaWte ^&usif^sWiBW» »^iau« &«i»<S*
atms,^,Saxa ita lxxp\(.:J<ifm>ribu HliruJitiima, fMitdo $>■
xpniae ijux, /v» Ramaaorum regeYes^&visnixannottagmliertt*.
baec autem itt coi^uetuu Maio menfe trafuaSta res fidt et obfer^
imtiam S3110 promfit.' Caefai;imiicemi>a3ioiiem Jfa^ Saxo- '
t^sii^iieCliiiaifis.^coi^niut,.-^wdtafe.iocpirfefMre(Sfaiieratf^
tt,fiCliumJim mm caiti/igitt absipie liieris mafcvlii, ttei Saiai
fororiiu Uherique mares mmmJiiccedMt,fermittit, ea tamen coft^ .
ditione, Jiguijem anii butic cafiim ik reigiom comemril. ArSio^
ris etiam viit^.caiifa, Ferdiiumdus, i^pnhaiite Caefare,filsam
Jimi^Eiaiiormi, Saxmiifiliotiatu nuiamd^aidet)Jiifmy«r.
. ^ ■ -■ ■tii.
' eiui apuil ttoaf Ltt» va Trjiulm dii intfitu Kriita f. n.
lib. Ifl. c. Xf. ...
•• lib. XV. p,'flW44<. .■....-. .■> ■.>.•.!;.'. •.
• - no,t,zBdb,GoOgle
■iwjudrili^ms, amt^umiBafiimatura^i, fcfitrliis bte-vi^
■ 4efitiiarcontim, et magnojikmfo tegebatur vtrinque, fic\ vt.iie
Lam^amiB ipadem atque /ixii quitquam deefi/iirint^ nam aSet
resfiatapaueissen^iiariis,etCae/ar Gratuieiiaiadnt, FerdinMdiu
' Hefttuamm, Saxt ffuamm atme Sartartum aSihiit. intenfll
idaetbacB rponlalia fub comBaone idltifnifiieHnc ^ntnSaj
soft.bienniuni HenricusJII. toae'QiHh£lOelptimt,BeiCiii^*
uophonnn, WiirtcnbeTgenfem Oucem, Herculis u. Fem>
cieolis DucisiSiam primogenitam 4wi>in,Io. Fridecicijui-
magenito ftcit ofierri. Mater Renata Lodqoici XiL Gdtmihk
fEsgis fiUa^ Herculi, Eemriae Doci nuptat E<ran|^culCi^ ,
^^ni auces praebnerat, cui faiiefaanr in ^xAa,- M. AntoniQl
{Taniinins MARCEI.LVS folingenivs. Saxoniaevera
£le^br hanc coadkionem ol^latam iion>Ianedetre^bat,&t
liiiiDtKiiWtirtenbargicofignigcabacj K cum Ferdinanddb
laiione Qil&i, cenapaSs iiriuifle^ilriqaibus ipfiJiitsF«ldi> '
linhdi ccnienfn cedere haucUceret, idam veiie Perdinaiiiiis
(ine dubio ad Cbmida Ratisbonnam a. tsff-' indiSa venire
d^eat, & per legatos liios Cae&ris ati^Ferdinandi liienteni
wHe «pdorare. Hoc hSto ,,k txm' WDneitbergiOK Doce
fiiperhocmattiBionio TbaaiBuCluina. DanUgilivin^
a^ coinRlisJiatisbdneafibusia: p^ &cis adpawiBt; nii.affi
bellum.efleexpe£landam, de matrimonioAiohriaco non ani:
pliuscogitabat£le3Dr,potius<:um WQrcenbergtode A>u
rxnn^matrimonioagebatL ajEEPHiNVsetiam lo. Fride-
rici enigiem Qon fi>lum Ferracunu^ fed etiam.daos nobilei^ea
ihitt^t, necaiiettos&gsrebatBiieiflavng omh Ducis Srv
tre,ca>diitd>i)aTanenK, in tmlum vt edam legacum Po-'
lonicum, qui principem luuenem pro filio r^o peterent di-
ipicterpnt. EaanuittamenhocnegotiumpbSclademMiihl-
bdgeraenr, atque princeps iuuenis Ferranenfis cum Franci-
fco Cijifio fiiit mfiritaH: Port pidtoris libp^tipaeia ^,.«0.
AlbertiisBoruflue' 6i& eMarchiohiBu *" -^ -i-l .-a..-
lenbuTgcolibus
Dd 3 . . ■ a
Coc^lc
«14 Cf. IV^Di MOrkitiiut iittn frfiim
«s SigisiliujlMf Aagofti Foloniirum fimribus vnain-Io.Eirl-
■4erico inDiori in mwrimoniuni proponebat, n^xmdetnt tti-
mcn Eledor : & prius Gom Ferdinando foper matnmonio
wfiuftriaooloqaiyElfe. Duni igimr £leSoi- Fenbandi men-
«on eaplaranit, iOe phne remiehac, coquod dc rd%iane
' ■£iilletoomd<intam,aiiqBelVabKp£ueaaitmtata8,et
licet Albenu»Dtiz FotoakiBB Priiirapein dentio proponenc
nihfl tamcn cfiEo:it,quin podiis la Fridericas der Mitcicrc
«d(r,H.. didiis4..ij35. Agmem Muitii EleSnris vidnani
l!bt.'mae^omO upiiliret. . ISbe. yao drca aimi dimiifiiaa
idkmSa, nfiiCtiitabac ncgutlmu Albcrtn^ atqtie lo. Fridoico
oon firfum &d nann iratri qiAslQainiiljiiiiieliiiodeaiwfi'
U» Fdenicafpniponebat, vtrisqae lainen boc matriiaonf.
lanpananquodincammunione adhuc vfeieicnc, parmn ob
adigioaii diuerfiatem recu&ntibusi^itiaala. Frideriaic, am
fiiKdtlo. Giaifidraioonfei&, exiationibospQlicids^Ytviref
«aitasatagis ftmaicc matriinofiii Auftriaci aegodinn rtfih
&Habat, cau£niqae per Wilhekam luliaoenlem, qai Eleoao.
raeAuftisicaeibcorcmiMiimnhabcbacinmatrimoaio, ag^
tnc, Seidiaaade tamen, tunc Ca^re, rcnnentc. / md»
WiOcteabergicut Duz per Betram Faulum VeKerimi , Lor
oieciaiii, HeNnlis K. FeisrariealisDaGisiiilJainKcunde>^ni>
m proponebat. Haius caoia Lucam Tangelinmad WSr-
teMfcergieum et Vergerium la Fridericus Duz mioebat, vt
de. ftwi iprinqpis fliae, tdigioois iainre atqae tioM
DoeiciwiadOTireret. AgtsBum ctiam per Hiw<'n>n iuit d«
nntrimoiBo.^MDaicp, atque inde mipctianda fiiaRffione in
KegnumFdoiiialni j fiogala ouncn GoBfilia peiucut .euaa&c-
rHBt * ' ^
•'JclibtngiiUl 10. loicil^fllfl M&I^ii» S/iUtt-CiiaiKli t.Ot
c !fl. Tberiin agit. ^ " ' . . . ..
5. xxvt
tii i.nt
Goot^lc
ilgtrflt M^tnla ' Mf,
4. XXVI.
rHiz.iBEKTvsBaden(is Mvchio a. I5S' matmnonio
~ .fibi iunxit Meditildem, Wilhelmi IV. Bauariae Ducis filianij
quae in religiQne Romana equidem genDaniit^ conceSit Or
men, vt liberi ez eodem matrimonio in Euangclica reI%ion&
educarentur, quo ipfo eadeni Relig^o in Baibm linea nuc in-
croduQa. *
§. xxvn.
Philippi Ludouici Principis Neoburgici SiiK DMQfe
oior woLFQA.Navs 6V1L1ELUVS, vt partes &as i*
lutiaonifi ruocefligne magis finiacet, a. 1613. nuptias cebr
bnakaiaLMiigiakiia, Guilielmf BaunaeDudsfiiil, oe«
multb poft d. 15. Maii. anni fequentis 1614. iMgle£ba
AuguQana, quam haSxnus coluerat, confeffione, RomanO'
Catnolican) religionem ampiexus eft , et, MilTa in parochiali
templo Dtifleldorpieiili magna lolennitate cdebrata, Eochar
rifHae Saenmentum, cum coniuge Itia, morePontiiicio acc&'
pit:**Hoedematrinionio(icfcribitPAVLVSPiAsEcivs:*,»
fraedpue iht pr» iuliacerifibaereditAte dtfirabenda princifes foffb-
^imt» etvidtBtim noms artibus certanar, eiorta Ji^picione ie
'We^mig» WiVselnu Neoimgico frintipe, pojl comnMmt am
jlSa Diais Bauariae, et Rgligienan Romttnam CatboScam per ^
fim/iijceptam, ne coi^entiret Hijpanis, qm omaes modcs potiantk
iBaPrmmcialuBaeei^^yuurelant. Alteraveroconiaif, Ca-
roUnti Catbarim, loannis II. Bipontint Duc» filia, ipfi a. 1631.
impta aCathdicis,1ioetabiisaaIincin mortir agone conllittua
Taldeagitaretur,niillarationeafidefuafiabducifuitpaffii.*«,*
Dd 3 f. XXVUL
* cOfif. mttoF. ^. Prer, Jmfi,£jk, iK c. g. ti. n. p. ]]}.
** apud rAxiTif Hill. Falat. ^ 104.
^ *«* CfalMLI». Ig7>. UERCVILaALLO- «ELGICTBT0in.Xliib.-tf.II.50.
HeLTicvs V. B. p, i^ LTaoLrHXrV. B.C.U. n. tj. fBaOKB*
Hillor. EccW lib. IV. c II. n. uo. Bileritiirillliiiciit^ti/iilrir-
.(«.p. I. cap.IJI. f XC.
•„• lOlBHis Ap. Pe}ir. f.y>(. , r^ ]
«•< Ct/.iy: OtiluMmimulirper/aut ,
j. xxvia
loannes lunior PrincepsNalTouius fineae Si^cnfis duzit '
a. i6iS«in matcimonium Erneftinam Arembergicain, quae
etiam imricum ad lacia Catholica permomt. *
f XXIX.
Anno i62g. Btifababa S^a, lo. Georgii, EleSxiris
Brandenbumici Tilia, lanuii ^dziuiUi vidua, fiiSo Hamn
Ouci Sno-Lauenbnigenfi hiit nupia neque Feligionem muar
uic ** An. 1636. Francilci IL Ducis Saxo-Lauenburgenlii
filia,Hedmg;isMaiia,Hannibali Gonzagae S. B. LPrincipi
fiiit elocaca. *»*
§. XXX.
Anno 1639. b. Antm. ^^nitr^m Princeps duxic in ma-
trimonium Annam Mariam Chriitianam, Brandenburgici
Marchionis filiam, tamen inReligioneEvangelica conftancis-
fima, de qua 10. wolfganq rensh %^* und ift die
DuichlaudiCffifte Fiirftin in deh Winlien.Stand Afylum Vn-
flariae.gewejen, derer man es nechftGotc allein zu dandcen,
dils-das Exercicium Auguft. Confedionis in Ktinig-Reich er'
haken-worden, nachdem iie liire Wohnung in Oedenburg
genommen, und durch vielerley Handlungen am Kayferlichen
Hofleund Incerceflions cheilsdurch ihre abeeprdnete, theils
durch die vnirte hoheHSuferSadifenundBrandenburgdie
Sache recommendiret.
■§. XXXI.
* [UHOP. [ib. V. cap. V. p. 41^
,*• VuHoFp. lib^ IV. c. X. de Duc. Suo.Uiienb. n. n. KBHion^lTt
BrMndeiituiv CeJkrnhdy». pag. ^i.
V c ^- n. 9. p. •". 18*.
*<,• BrjnHtnhurg. Ct4imbtyHl p..jUf
|:an7,db,GdOt^le
. . Siurfiii nSiMji ' > »7.
Die ■Vm Maii 164& Eriau Ade^biu Coiries in Salm-
flnSw,. nnirimoaium contnxit cwn JVIagdaleiia^Mauritii
HaisiaeLandgraqiilineaeCafleUenfisfifct.* , ,
§. xxxn.
Thilifpus GmUdmui Eleaor Paladnus a- 16^ matpmo-
riio Elijhhetham Ainalian Geotgii 11. Landgrauri Haffo-Dart^ .
ftadii, ffiam H. Septembr. fibi copulauit, qnae paulo. poft
Pontificiorumte%ioniacceffit,aft eandemviduareliqmt. ,Eo-
dem Anno 163. Au^u/la SifUa, Augufti, Principis Solistaccnft»
SlaWaicejhoVnncipiLiikmiiiw, Duci Saganenfim nH>
Oum c6nu(^iit, quae in religione Euangelica conftans pow
tfiariti 6ta, Notibergam habitatum concefllt, ibidem a. 168*.
aefijn£la. ** '
§. xxxnt
■ CHAKLOTT A GeorgH Lodom'ci Pnncipis Na^niei^
fis Rneae DiHenburgjcnfis fllia anfio 166«. a v ov s To Gomitt
a Ufmz, foOtsi Ferdituadih Gobem Comiti Affertmomi a..
SaBximii arnio j68o. nupta VinarinfinHungaraanno 1686.
mortem obiit. *«*
.$. XXXIV. ,
■ rtnDBitrcTsDmtHoMato-^WifenbnreenfisCatholiaK;,
ainho T673. fibi copulauit CmUmm exDucibusLigniamfibu»
gentis Piafteae vltimam Lutheranam, cum qua mox diiTedit;
vt pfflfca ambo fegregem vitam ageient ; *»»* Hians ver»
•IMBOI. iHSf*. JV»«m»>. lik.n.c.«.d.Coi»it. Safa.0. Ij.p.ll>
<!)• - ■
•• i0H»»iiEi ad nnEi »;/!«•. J".»/^"». p. S"?^
•«•■iMHOP.V/i/. y. cajf. VI. 0,46.?. m. J41.
*,.' iMBor. Htiill' froanim liB.1V. cix; ».4». I>.«77' r^,, ' |„
iog: -Ctt- tV-Ot nmtimnik mm tff""
Pacris Ph0ippi Ludouici fiUo nsEafenior, DarotbeatHfdfiba,
Euangelica, GeorgioLudmco Sinnenderfi} CathoUco in manuni
conaenit. Tettin vero w ffliabos FHdcrid Due. Holft.
WifenbuTE; ' Ekaiora Margarka, a. 1674. Liditmlhani»."
Friacipi Maximillaito £iit nopta. *
$. 'XXXV.
Hie IV. fcri. 1678. Otrihs ^fafltae Landgranins, Wan-
&idac ad Wetram fedem habens, in fecondo ii)atriniom'q du-' '
xic JUataJrinam lulimam, Conraem de LeiriKgri, EmioonU
ct Dorodieae Waldecdae filiam, Geoigii Haffiae Landgri'
vii, c lincaDarmftadtienfi viduain, ** quae mariti reiieionl
PKiIlo poft quoque accelGc: 'O&Derotbea EIiJ}Aetha,Vimip^ -
Ludoiuci Dacis Hoiratiae, Ilneac Witjainirgei^ filii fcribif
IMHOFTVS*»*eaaimoi66i.d.30.-Ofifc6br. Gevr^o Luimct
Cmiii SiHzendorfio inmaimmaiiiiemtteoqiiefrjuafiti a.iSgi.
fato fmBo., fequenti aimo Ludataco-dc Rabutin, foamiide Ra-
bmin, Dmim de Sellesi^'» awa miiiari, in SMTcim Cae&reo
ekiniiam gradum' Geoeralif equinim pcacfeffi ofatiaagi'
nnpfic
^ XXX^VI.
AVGVSTi, qui lo. GeOEgium I. Elea. Saxon. patrem
canquam filius fecundo genicus^colebac, MagdcbuigenfisAr-
cMqiirc&paCul AdmlinHlratiDris JUiu ^^uartogaiifut Heiri.
dlt, Capimli Magdebnt^enfis **«* Praepoficus, Bifi&etbtm:
iUfertiosffl Refiinnatamfo.GeorgiiPrincipis Anlialcini filiam
eo cempoisAbbicil&mHenioidienrem d. 30. Marcii i6g6.
diixit
* c. I. o.T|r. p. »7^. «* *77'
«liiHbF. lih.l$e. tgp.yft-fti^,
V c. I. cap. IX. p. Z75. . .
* .* huius vJMm (ingnbri cun lcriDGt 10. CHRitT. lieKUAItll^l^
" iaft.H//(,p. Llib. Iir. C.VIII.P. 172. 17).-
fyitrfie JleSgiaiu. tSot
dwrit vitoran ; ideoque a. legg. eandan' refomnBBn relt
gionem fuit ainplexus, quam tamen publica au&oritace i
Thedogis XJpfienfibus yidemus copiubtam apud SCHSK-
TZIVM. *
f. xxxvn.
Minime nos motantur exempla recentiora, dom Mauri-
iiiu Gmlielmui Dux Saxo-aticen/u a. 1689. matrimonio fibi co-
pulaueritMariam Ana]i3m,FridericiGiiHielmEk£korisBaa-
denburgicifiliam, Caroli Megapolitani Ducisviduam, religio-
nis R^nmffae. Jo.£rmftusDux Siix(hyifuiriF^-i.^^&xit
■Qtrt^am 1^/rotheam, Friderici Haffiac Xiandgrauii filiam Kem
Jvrmatae Rdigionis. io. •Guilidmus Dux Saxo-ffenacetifit a.
1690. dnxit Amaliam Guiliclmi Friderici Naflouici Principis
fiiiam,Re1igionlsrf^maMc. Hodiemus Dux Regens Gmlielinut
TJenricus a. 1716. fibi copulauit Jbmam Sophiam Carolam, Al-
. beiti Friderici Biandenburgici Marchionis gliam. Inter ho.-
diemos Dominos Marcliiones Brandenburgicos, Carolut Gui-
lielimumietiaaOmUia<xitBsi.i8. MaiiiT»). matrimonio
fibi iunxit Fridericam Lu3micam, hodiemi Borunbrum Regis
Poteirtifliml ffliam fecundo eenitam. Princeps vero haereSi-
tariufi, Tiunc Tero Marcnio Baruthinus, primogenitam
fridericam Au^uflam Regis fiorufliae filiam d. 20. Nou. 1730.
duxit in matrimonium.
% xxxvm.
' ReceDtiiBmtim efi exemplum AugufUifimtlmiieratoris nofltl
. CAi^OLi VI. qui a. 1708. lofipbolmp. procuratore, cum E^Jh-
^tba Qtrifiina Bnioiuicenfi matrimonio fiiit iunflus. , Qua ra>
tione iila i8m'8nte.quaniGueIferbyto diicederet in iccreto religiO'
nem Oitboiieam fiierit amplexa , poflea vero KL. Maii &&> folen-
ni
• SileS. DiJt- niol.t. n37-fii-
Strmiltir.Frml.Her«e.e.l[. Ee
-' ^ - - I ,,r,do,G(;x5t^le
Sio C^. /r. Dtmsirimmu mtir perfoMi
ipt cohfdEone, ReTigionem EumgeHcam abmrauerit; dbceC atw
,cTOR DiARii HisTORici: * Elle jivoit d^ja emMBilif la R«-
lieion Ron}2ine_avant de paitir de Wolffenbiittel, mais comme
cela s* ^toit fait en particuiier, et qu' il en falloit un Adle puUic .
et folemnel ; elle tut oblig^e de laire.une &conde. abjuratioil a
Bamberg entrc les mains-de rEte^urde Mayence. qui s*y^rou-
va pour cet cfFet Cela le fit le s?. Avril dans T Egli/c Catbedra- '
le en prefence de tout le peuple, aufbn des Ctoches , et au bruit
duCarion. LeChanti/* 3>£>n(7B&ivit t*Ad6d'Abiuration, et
\c lendemaia la Pnncenc recCt la Communion des Mains dumc-
, V» Ele^eur, apres s*etre au^uauant coDfeffi£e dans les fomaes*
Le foir elle pardt pour Ratisboime» et en^ite s^ ^tattf embarqu&
Ihx le Danube, efle continua fbn voyage pour Vienoe, od ellQ
arriva con^e J* ai dit le 13. May. Iplam vero Iblennem fidei
Catholicae conre0ionem eadiibet paha evrofaea ^ tdi
modo : DUfi Hachfurfil. Wolfmbuttel. PrintxeJTm ifi vwgefiem
£&ttagf ziotfihen u, und 12, Vhr nach vorbenf einge/angten Bagage^
WHgen ttnJf Ktit/cheninhi^gejagetianteneue Ho0a/tt/ffg^ ehnt
•aimge Enhohmg per ^oQ^y eingezogen y Dert in AbTvefinheit Ihrer
Cbitrfmfii. Gnaden za Mliintz.der BamhergL Oher-MarfihaB vm
Schrvtterthag mit allen CavalUeren entgegeiigangen, uadDerofiiieff
datCotn^^mcntahgelegety toerauf^ KJ^firL M^efaniey Herr
CrafvenParr, k^figed^chte Prmtxafitn, aer gebeim Ratb Barm
-■ von Intboff , £e Obrtfi Hofineifierin Gr'ifin von Rindsmaidy un4
'noch eine andere vomehme Dame, der mfige Ohrifi^StaUmafiery ,
Saron von Stat^enbergy tni&e Znmur geftihret , •worhey hocb viek
Officiimten , cSva^eri tmd Dames gevxfin^ denen £e vSUige Hofi-
haitung eiiKerStimet marde». Gefiem Nachmittags nm 3. Uhrfrfnd .
Ihre ^ttrfKffil. Gnaden vom Se^f hereh^efahren, tmd hahen der
. J^rintzefin £a Vtfite gegehen, und feynd fidann meder m Sefboff"
btnaus gefahren 1 Heute fruh um 8 Uhr aber bahen fiefich xmder
berem begeben, tmd in Dom-Stiffi vor dem Altar iCanfers Heinrichs
und Kttmgundae das bohe Amt folenmter umer tre0cher Mufic cf
Jebrirett taekbem £e, Printze^ mit b&cbfier Erbauticbkeit in Bay-.,
feyn vieier loo, Perfonen heygembnet^ uater tkm/im aktr, nach dem
- Cndo
■ Lettres Hift. luin typf. p^dn.
••P.LXI.'p.4»j.feq<i. n '\
^ ^ . I ■ . : C.OOglC
GfCdp hat tBtfiHe profeffioneiq fidd cathdlicae mit lawter Stimv
.dtttticimhgeuget ^ wtdfodamy ebe das Amt ger voUendet^ ddt
kocimunii^e Giu empfmggn. Nacb geemdigtern.Amt ifi dat Te
Deum Is^junus gefimgen, mdfi fwrt Ibn Cbnrfur^/. Gnaden m
Fontificat&us v/teder m ate Sacrtfiey hegleitet ■mrJen, to(ffauf erfi
fie Predigt gebalten viurde. Ihre Chtt^tirftl, Gmaden hegahenJtA ■
meder in Seebaff', die Primzefim bitigegen iiieh in der Pre£gf. 20*
Endedee Gottesdienfis , nacb wtcben diefelbe dtircb Begleitimg de»
vSlBgen Hof-Staats nacber fioffrefabren^ aUda u. artOe Weiber ge-*
J^pff, denenfie Se erfie Speip aujgetragen^ und alies Gefcbirr^
Mrige t TeSer, nebfi emetu Ducaten in einetn Beutel mitge^heit,
Margen vtrdfie zu denen P. F. Soc. lelii fabren und aUda Mefie M-
ftn. Ueiermorgen ader tingfiens Mittwofbs aher Toirdfie ven bier
atifirecben , uiid ibre Reifie firnergegen Rtgenspurg fortfetzen. Offi,
~ gedacbte PrintT^fiin bat die Zeithero gantz aUein nehfiDero Gry^
Ht§meifierin und nocb-einer Dame gejpei/iet. Das obsedachte Glatt-
benS'Bekandnifi ahei- hefiund i» i&ejen Worten: Icb Elirabetha Chrt- •
Ittna, Hertz^in von Braun/ib^oeig und IMttehiogyglauhe mit fteif^
fen undfefiem Gtauben undhekerme SffentL alle undiede .Stucke, ^
in den Mfil. Glaid/en^ den die HeiL Rffm. fSjrcbe auf die Wetfi
gebrambet, virfafiet feynd , nemlicb : Icb giaube tn einen GOtt Va^
terj AUmicbtigen Scbspffer HitnmeU ttnd der Erden , aUer fichthah"
fen und uifficbtharen Dinge, Vnd in emen HErm lEfum CHrifium>
den Bngehebmen Sobn GOttes, aus dem Vater gebehren von Eviig-
keit, GOtt ven GOtty Licbt von Ucbt^ einen loahren GOtt vom-
•aiahrem GOtt, gehobren und nicbf erjcbaffen, gieicher Sithfiantzund
Wejens mit dem Vaterj durcb ihn fiyndoUe Dinge erfibaffen., der
■ tim uns Menfihen und unfers Heyls loiUen von den Htmmefgefiiege»
ifi, . und hat^durch den betligen Gelfi aus Maria der Imgfiauen
jFleiJcb enficb ^enmmen^ und ifl Menfib -worden.' B- ifi aucbjur
ttnt unter Pontw Pilato geneutziget loorden» bat gelitten., und ifi
hegraheny imdam dritten Tage, lautderbeil. Schrifft» loieder auj-
trfimden, Er ift genHimmelgefabren, fitzi za der Recbten GOttet
ies Vatert , und ivirdvnedemm kommen mit HerrUchkeit , zu rich~ '
den die Lebendigen und die Toden , deffen Reicb kein Ende lotrdjeyn.
2di£iatiheaiichindeH beiiigen Geifi, einen HErm uad Leben£g*
Ec a waeMT
,Sle.
-tit Op.IV' D0iutrimm9mMrper/otuu
machfr , Jo voti im Vater ind Sohn autgebet , der , fmt dtn Vateit .
Utid^m zugleicb -wirti angebetet und geehret , der geredet hatdur^
dte Pnpheten, Ich glattbe , eine einige , hei/ige tmd Apoftol. Kirche.
Jch hekenne eine Ta^e zar Ver^ebwtg der S^^nden, tmd enaartedie
Aufferfiehung der Toden,_imdejti- Lebender kiittfftigen Zeit. Atnen !
Dte ApofioJ^chen ttnd Kirchen^Satzungen famt aUen mtdem Ordnitit*
gen undHebrduchen der Kirche lajfe ich z», und nehtne ^efefiiglieh
/tn. Item : Die heilige Scbriffi veifiehe ich , ttnd /afefe zu in und
nachden Verftande^ •^velchetihdlttJtndbifiherogehaltenbat die^r-
Hhe , itnfere heilige Mutter der da zugehSret. von dem recbten Ver^
ftand ttnd AusUgitug der heil. Schriffi zu ttrtheilen , tmd Aefelhe ■wig
ich auch nimmertnehr andersy alt nach dem einheUigen Verfiar^
der heil. Viter atmehmen undauslegen Ich hekeimeauch, di^wahri
baffiig und eigentiich fiehen Sacramente des neuen Gejitzes Jeynd vm
mflo lEfit unferm Herrn ^ einge/etzet , und zur Seeligkeit det
tnetifchlichen Gefchlechtes (^"wte loohl mcht aSen Menfchen aUe za-
j^teich^ nethwendig : Ahnemiich: Se Tauffe^ Ftrmt^g, das Sa-
crament des Altars , t^e^Bufie, letzte Oeh/ung, die Priefier-Weiht
und die Ehe : und das die Sacramente dem Menfchen Gnade mitthei*
len , aucb dafi Se Tat^e Firmung und die prifierUche Weihung obn*
GottesUfierungen undfckvcere S^iden racht mSgen vsiederhtiblet ■wer*
den. lch nehme auch an, undlafie zu aUe gevs^liche mdbeixiihr-
te Gebr'duche d^ Cathollfchen l6rche, (Tte fie hey Sffentlicber Dar-,
reichung diefer hochermeldetm heil. Sacramenten gebrauchet, Des-
gleichen nehtne ich auf und an aUes fammentlich und fonderlicb toas
von der Erh-Siinde und Reehtfertigung des Sunders im heiligen aUgt'
meinen Concilio zu Trient erklaret ttnd hefchhfien ivorden ift. Icb
bekenne auch xug/eicb, dafiindem hocbheiligen Amt der MefieGOtt
dem HErrn ein loahres, gigentlicbes und verfihnliches Opffer fiir
die Lebendigen und Todten aufgeopffert Tverde. DaS auch im aUer-
heiligften Sacravient des Altars ivahrhapig, leiblich und tvefentlicb .
fiye der Leib undB/ut mit Sefltn Gottheit unfers HErm I^ Cbri'
ftt, und dafi die gantze Sulftanz des- Brodes in dem Leib, und dte
gantze Subfianz des Weins in das Blut Chriffi verwandelt iverie^ '
nnekhes die aUgemeine Kirche eing Veiioandlung einer Sttbfianz.tA
Ae andere nennet* Ich bekentK, dafiauch tffiter einerjeden Geflalt
eUei»
'8'?
wSeh itrg^lmze maurthnUe Chrifivs md das.^wabre Saeratmrtrfef^
ties F^roimleicbmims gemfien tmd empfangen •iserde, Ich baltefefiig-
ikhdafHry da^einFeg-Fetierfejr^imddafidenen Seelen^Jh darin- .
nen verhtmtet , durch -dir FurbUtr, Alimofen y und andere guteii
Wercke der Glauhigen geho^niaerde^ Defileichen da^m^atuhf
. ^. Heben HeiHgen y. fo tnn Qtrifi^ r^feren,, ebre» uttd anraJfenJolT,-
mad da^fie auch GOttfur mf bitten , darzu am\ , da^ihre Hetlig-' -
thOmer in £hren gehalten vierden JoUen, Jcb bekenne befiandiglich^
Afi nian die Bildmfe C^riJBy der Mutter GOttei, aUezeit lung-
frauen ^ und aridete- Hei/igen baberry und bebalten,- aucb depenfelbete
gebiArende Ebre uvd Revetenz., {imdas,JoJie unsfur halterr wn^
fvrbiideny)erzeigmfilL Uh giauBe auch fiir gev^ify daji Cbrifiitl .
den Ge^lt des Ablawes in derKireben geMen habej und dafi defieit-
Gebraucb dem Otrifilicben Volck hach nutzhch und heilfam feye. Dit
beilige CathoL und Apoftol. R&mifche Kirche erkenne tch afs eine Mut-
$er undMfifierin eiUr andentlOrcheK, Und iem RSmL Bifchoffj al>
drt-Heil. Fetriy Fiarfien derA^fiel^ NachkSmmlinffy und Cbrifii
l^ Stadthaher y gmbe tind fanoSre icB ivakren CehorJanK Iten^
a^andere Stikke,Ja von den Heil Kirchen-Ge/etzen,. und aUgemet*
nmCoHciiienmdmmemiichvondem Tridentinifchen Condlio.ver'-
ardnery nehme icb ur^ezximffelt an^ hergege» abex alle Irrthiimer
md Katzneyen^ wekhr von der Kircben verdammet, verwor^enun£
verfiuchtfiya^diefelbeverdamim^xrtoerffeundverfiucbeich^eichfaiJr^
iHefen ■wabreu aligemeinen Glauien, aufier tvelcken niemand feeS^,
itn taerdeny den icb da gnemoirtigyjreytoillig, bffentl. bekennr,
ttndviahrbaftig hahey denjelim loili icbauch mit GOttes Hiilfe bifi'
anmein letztes EndegamZrUnverletzt und befi^ndtglich halten un£
Mennen, Ich vnil amh fif vieimir meglich, aUen Fleif antsenderft,
Anm.diefer Giaahe von meinen Unterthatien eder vm denen, ivel-
^meintrSorgenb^blenfrnnd, gebalten, geiebret und geprediget ,
vertie', Dar verbeifiF,geabe undfchnvere ich ElilabcthffChriftin^
al/iivakr mir GOtt beljgT, und'diefe heiligf GOtte* EvangeliA Quiq
i>felnifladtiesiies Theologf hac de re coaTulti, fenikTmt,. doceC:
AVCTOR DIARil HISTORICI-* Sur /a demondefaite» Ji
mtPrincefieProtefiantr, peut en conftience^ (a caufe tTun maria*
Ee j getk
■ • La CIIF DT CABllTBT dcs FuDCtt, M». TOg. p, ig^. , r- ^^ \^^
i: anzsd bv VjOOQ It
ti4 €tf,lV, De mmhmmo mter perfinar
d« U Foi, II) fi ia DoSrine cathoiiquf efi telle, qm* en feijant prom
ftgkms de cette ^hpMt on n* a paint U vrayeFoiy et atf^m'ne
feutpasfmefimfaltft. Onr^eHdqaa letCathoiiqiusne fint p<aiu
dMs t erreur ians lefmd ie la Do&rirte^ et qi^on pem Je Jauoer
dans cette Religion \ Premierement , parce tfue les Catholiqites ont
'm>ec motUf (c* eft le Etotfbur Lutherieu tm parte ) ie mme^n^
afe de ia Fai •■, car ee principefolide de iafoi et de ta Reiigion On^- .
ttenne am^fie en ce que nous cri^one en Dieu le Fere qui nous i crii t
• 0U Fils de Dieu ie Meffie et Sauveur qui nous avm Ae' promis^ le*
quet nous h effi^ivemem fauve ie la Mort^ du pechi^ du OiaHe^
et dt t enfer : Et aut Saint Efprit qui nous i /c/airez. Nbiu ap*
prenons de Commandemem ie Dieu, ia mamere daat nous devons
vivre emers Dieu et ieprochain j le Pjter nofter nout aprend eonf
fuent nous divon^ prier , nous apremns ati0 que noas devons nout
Jirvir iu BaptSme et de lafainte Cene^ puit que ie Seigneur itfiim,
fiituezeforaonnez. Ufam^outer a cela^ qut lEfas 0>nfi jioma
£ux ApStres et it ieurt Succefieurs ie pouvoir d annoncer aux Pecheufx
fenitent ie pardo^ ie ieurt pechez j et aux impenitens tirede Diem
et fm cbitiment , et par conjequent ia fuifance de refemr les peche%
'de ceux-ci , et de les remettre aux autres ^et ^efi poitr ceta que vou^
lant itre abjoiits aa mm de Dieu , «00/ nous froitvons queiquefeit am
^feffionaly put deciarer et confefer nos pechez etc. Tout cecija
trouve dms mtrepetit Catechirme, qui eft m ahregi de taDoSri*
ne ChrStienaey tirie des Saints Peret et des ApStres : Ce Catecbit-
me qui efi commun aux Cathoiiques et aux Protefians^ renfemi*
ttus ies preceptes iu Decalogue y /<r Pateraofter, iesparoUet ienS-
tre Seigneifr leJiis-Cbrifi touchant , ie Baptime et ia cene ett, Dant
la Priface ie fa GmfeJfion d* Auxbourg , mus y Ufbnt^ que les Cath»'
^ues et ies Protefiant comhattent tous fous itn mSme l^iit-Chrifit
Ellejiit encore ians la conclufion dufeconi Articles^ qne n6tre Do-
ffrine n' efi pas comrake A ia Dodrine ie PEgitfe Remmne ; mttt
Jgavons mSme queparmi ies Cathoiiques oH trouve itsgens.iaiSet et
vertueux , qut n' oljeruem pas exaBement ies Droits ies hommes , «1
gui n* aprouventpat P bypocrffie que let autret prattquent'. Nout.
r^pwdmi
iSif/lrimhmpadh *<5
rfytmdmfnfiimidSiUi ftefE^UJi Cr/iftoin^eflireritableE^Iiie»
f»r« que c'efi nnt affgjimie am ecoute iapareie deDteu et qm re^
ftk les Sacrements hflttuez. ae lefm Chrifiy de mhne que Us Pro'
tefimu i & efi ce qm perfome nepeut nier, autremem Hfaudrmt
Jtret queumr eeuxqtuom^/et quifMettcoredanffEgUjeCathom
Uqut^ firoient Jamnez. ce que nous n'avotu.jamaij dit ou ierit, Au
teatraire PhiU^ Melanchtm daas ipn abreg^ de rex^ea, veu$'
mantrer que t Bgiifi> Cathoiique a to&jours^tti ia vrttfe EgUfiy U
qu'iIproupe par laparoUe deUieui la DoSrine de ieursCatecbismes
le perlvade, en ce qtfHs admettem ies commandement de Dieu , b
ii^bole des Ap6tres, f oraifm Dominicaiet le Bapihne, ies Euott*
pies et ies E^tres: d* oii iesfideies.mt itppris ies primipes de iavra*,
ye Foi. V ^iife Caiholique enfeigne auffi hien que nous, dans iet'
tcritsetdans ies Sermdns de ieurs Do&eurs, qu^mne peat itrefaU'
vique par lEfm-Qtrifi, et que Dieu tf a pardonniup autre nom aux
• iemmes, par i^uil iis pmjfent Itre fauvez que ie nom de fEfttss
Siue ies bomnus rafmt pasfeuiement juflifiez deuant Dieu, par f
eiccompiiffement defes C^rmiandemens, mais atffipar ia mfertcor- ^
de de Dieu et par la Pa^n de ndtre Seignettr lEfus-Cbrifi^ Cat
JEgiifi Catbalique croifconmte nmsetel toupurs enfeigpi, qite dAuie
ia creatim du monde jus^ues k prefent perfomte n* a p^etre fauod
quepar lEfits-Chrifi mediatear entre Dieu eties hommes. Let Dom
deurs Cath&liques et ceux de ia confej^d^Auxbourg mfiignent^ga*
femem, que iespecbez ne petiaent itre remisquepar les meritet et
f9r la Paffibn de iEfus-Ojrifi. A T ^gtnrd de ia penitenee et det bon-
nes ofiuoree , je crois que ies Protefims et ies CatboUqaet cenvieih-
■Bent detoutescercbo/es,et quetouteia differenceqi^onypeutren»
eontreTy ne co^fie qtie dans P expreffion et ia maniere de parier, .
' AyanteMimine'toutes:eeschofisferieufimerUjW)tttdkiaroMquedaH»
fEgiifi Catbeiique Romatne, iiy d ie veritahie principe de ta Bi e$
mt'einyimt vivre ei meut(ir Cbritiennement ; Qut par CmfequetO^
la Setv^me Princeffede Woifenkuttet peut fmkaffer etfi marier
avec PAr^iduc ; principaiemept fi mus cmfiderons qu^eUe^ rfa poi
(herch^ifi procurer h maritue dire^neni tn indireBmtenr ; muit
mlil Ita efi prefemi par ttn effet de la Divme Providence, mfecon^
wu t parce que ce Contra3 de mariage poura Stre utiie. afon Duchi
et peut-etre CMtriher d ebtemr unt heureufe Paix* U ftmt feur-'
' ' : ' .■ ' ' tm ' •
•■ ■ ■ " lianzsdbyGOQglC
tiS C^. IK D* M0tmmu htfr perjaut
«tmr xt/f^iereTy tpCm w /£m ^dt U mitrmnire J" tifiirer Id IMU
ffm Vrote0antey f «*«* « lutftijfefom dt cmtreverfes , ^imne
lui prop«je point tPArticUs def» centrairer ^ Ufienm, mais iljwm
tinftrmre hrieveittent etfimpUment tUr chafes qiu fimt neceffimet k
fittfalut -, par exemfie Je rait^amtifimmt defin-mme^ 4Sr impem»
tence emtiifMeBet de PitmiUt/ Jevaiu Dieu^ def m^eres A Uvie
hamainey deJacharit/jmiertJespaitvreSt -tleT amoiiriltDiem.et4m
^cbain^ tout ceiafmt des boimes eeirvres-aifenfeignent amfilesOt*
tboliques. Licet JnTeqaenti aiino, Helm&ddeo^Titeologt hoc
j^ptumprofiionon adgnoueriat, de^ojdius AVTOJt dia-
- Kll HISTOKICI: * IjtceurJeVienneeftdit-vnetucantenteda
fumotrfitit Hehtfiad» ^ufujetd^mne Deciaration qrteile wnttb
Jitire j et ^ui -»* efi pas ^ia g»St des Ecdefiafi^uet tathoiiqnet Ra»
Ottins, mais de ia qneBe poartant^ eiie ne puevoit gmerres fi dijpen*
Jir- Vous avez jfem que dans ie temt dm Marume de ia Frmeefi
MzabethdeBrttnfmc-WoifnAutteiavecieRud^^uaaiet Hfom
4ans le monde wme ^nfuite de tetie mmuerfiti daite i Helmfiad ia
■ih^-^juitihie Avrii 1707. par iaqmeiie vn •decUroit ^pumte JVnp»
^ffe pouvoit en Jiirete de confcience tmkrafer Ja ite^ion Cathoiiqua •
timtaine, Mejfieurs de /* ttniwrfite d' Helnfiad defavomant cet Ecrit,
ei afin que perfomte it enpretende caufe ^ igmrance, iitenant drefi^
Un aSe autentique ie 7. Septembre^ et tmt -anwfi aux frin^akf
Hniverfit/s Protefimtes de t Earepe^ antr' -autres a^;eile deCamtar*
bery en Angieterre. ■ Qmique ces demx Pieces fhint -afiez paiGqueff
/ avo&e qu eUes ne fmt point venSes jusqu' immem kmr entier-, Jiu
irememse ies infererm ici , et ^eux ^mi ies ant m* obUgeroient de met
tes cotnmani^uer, Quid de eiusmodi matriinoniis Gt fenden*
Aum, grambus^i^;unienQ5exporuitpfentiffiinusT1ieolqgus
^KILIFPVS XACOBVS SPENEKVS <*
J.XXXIX.
-: • LiTTisi iii<T«ti<tjrKL 1700. i;og. pL 5^5^
, V ptolegifibes Bedemkta p. IV. p. jgi. ktztet IheoL Bedemtten p.TI. f,
I7S.])4- I<^ >"»"*> cl. p.z5}. vbilM^tniiiintitaoon.
mm dioeifie tdigtoiui ahibuit Caulogian.
ngitizsdbyGoOgle
£uerjae Re/igionu, ''iif
§■ XXXlXi
Q^a racione AlexiutPetrimtz, Roflbiutn Princq» hle-
rcditarius d. XXV. OSobr. a. 1711. cuni (iarlottt dri/Hiu
'Sdfbia Frincipe IBrunruioenfi, 'Forgauiae maiTimonio fuerit '
iunte * latis eonftac, qnae tamen conOans manfit in Reli-
gione Euangdiea,
'Caercmoilfai dtfaibic £f aioiTS 7Jf4fr. 0«r«M JbM £L /. ^;y>
CAP VT V.
DS *
MATRIMONIIS ILLVSTKIVMPER
PROCVRATOREM.
, SEC T 10 1.
■^ PRAECIPVA IVRIS CAP1TA CIRCA
HAECCE MATRIMONIA
EXHIBENS.
». 1 J. VI.
Matrimonia pet procDrttoRni Diofffi iDuftriuin rado «&, ffas vcM>
abandqoilODUS iamduinceni- de iis podHimum loqoiQuir, qni
poriba5obtii>ueK,quoiiAbn- fuperioreoi 0011 agnolinint.
hae cxcmplo pcobatur. #• VII.
^. lU GallinupttasperprocuwtoremMfflU-
Huiusmodi mattimonia iijbGftuQt «X miliaqi 1. fifu habebant.
legum Rom. dilpofitione. i- VII.
, |, III. Lnibua Dei poGauw-Nuptiae ptt
Ggm(looetluscinoniaimcoid}>int. Proc funt permiflke.
«. IV. i- '^-
NecGtnnanorumconCietudinesma- lure naturali nupdae iblo conlbilli
isiiaonia per proaiatorem tepro- petfidontur, « nuBa necellano re-
u^ra quinutur fitlennia»
Nec illuftres foliim' fttl quoque pri. NihilominusdifikreQliaiotfflpoofiUa
uati nUplias per pcocuratoreffl iue- «t oopliu cemancc.
iim. ..*•''*
ammtmitlr.amit.t.a, tC ■ ' ', ,
*'• Sinaarit..
. u _ . e^*. ^' cuntomilludcaiifinBmnLattdef^
nlorcs: Frocunior q/M ^ j Jj^J^^T"™"™^
i M t S- •"' *!^* . """'««"'pottft <bri',d jcomU
»• ."■ " °»«»u m nuptui onnr vel rptdaic, Aft cettiui d Gf»
' UiaoiilqjatiopcrftaicoDJiigalis. cialt "- «« un»
ajWia m.,rii.ioo,„ii conanma. Ma„J,t«n c^tj?)^ l.g«rf«B
,' 5» XVI, • • vy vra
?■«,■-, »™',ill ■ ... «VladisJaujPoLRnnupti«pn>.
apiper procuntoc™ matnmooiali» curatoriai cum Aooa Cilii iiiDu.
iiKaadviiivsnir,licetmatrimanim «lauit. '
iKiiiaua» bi coofiiinmatHiD. c XXVIIT
„,„. , S. XViri. smaitoiio Jie noo hab^Hocnm.
Matrimooium per procur : ininim k XTrri( ~*««.
omnia iun et e£^ reri ct Imit^ W....A' j / «.
Bimainniooii oSuciT ^^ ""P*" oondum pcrfcan, mandalum
™: '^r^ '"« ■•«"cs™ coque reuocaio pto.
«... * *'*• «uralor ampliui agerenequiii
Qm buiosmodi proeuniofcm conffi- « y^^y^
t XX. ConftnOj in nuptiii procurilociii fi.
Q9lpo«.«.„„p,i..i„.„,rf.,c..lB. r*^°""™'«*'^
mi pfocuiator } t, XXXL
Mttft™!™. ?' v^'' Benediflio facetd. non quidem dt
Nccieimnae prokibcnni» procmato. neceOiiria, at inier Caiholicos tht,
"• ™* . que illa nupiiac fieri nequeunt.
' S- XXH. § XXXII
^"'"f^^r '"''',"* '"'"• «""i AnnKcffitioannuIui&dandusinicr
fplendida ft« dignitate. illulhc. « ,uomodo . prc"a^
§• XXIII. deiur. ' ■"
Potefl procuraior conffitui rel vnui, ^ XXXIII.
' rel pliiri6us hoc negoiiiim poieft Ofcnlum mterdum taoguam^firaiati
commini.eiquoraodoaplutibusCt matrimonii Cgnum aeccilii nno.
agendum. tiisprocuraroriis. *^
Ptjcurator debet habere mandatum, Interdura qbonue thalani a nrm,.
d. quo 0 dubiuar^iuramento pro-' „„r. &'Sn&;« ApeS
«• I .
Summaria. ^tt^
. «omlaus ^iuiRetur oiatnnKuuQ.- . tioBCtn oinlaTiocdnfiunb.eiiiaduf'
%. XXXV. terium commitcic, d^quc altcK'
StngDlaris ritt»* coetntiotii vzorxim conlugi beUaadi cauQam.
limilk, apudG^os reruatur. §. XXXK.
$, XXXVI. Quam bcHaodi caufam et is dat* ({qf
Matrunonium pcrproairatorem ioter cum huiusmodi coniugeadulterium
abreotet cqotradumt cft pe^e(3um committitt et inde iuJla fuiflet bd>
' '&ec itttoratioDe indiget. landi caila Maximtl. imp. cotltia
§, XKXVII. Gallofc
Q^iiuramatrimoniianiiugitper pro' $. XXXXI.
curatorem ddponiaiac^ <Iea^at lut Violata fioe comii^alit Ia«&e coq*
«ufen* illam taedic. iugi iut eft ■ ouptiii pcocuratorui
f. XXXVIII. ■ re^cre.
Aaultetii defioitia. ' $• XXXXIl.
$. XXXIX. De Germanorum ouptiit p« proc)^
•Coiiiiix per piociiratotiim cbpolf- racoicm.
SECT 10 n.
EXEMPLA MATRIMONIORVM PER '
PROCVRATOREM. :
f . I. f V.
^Uodoueui Fr. Rei cum Chro- Matrimoniom Eduardi Angliae R.
r
tcchUdeMrprowratorcmma- prmwgeniti cum Eleonor* FerdX
X-^ tnmoo» fiut lunaut. fti. CafldlK R. fiHa procuntorioia
#.11. a». f «»
Jntcr IjTimmdum tluiIoAeoDaiitem #. VI.
et Lanciam Raymimdi pcouiaciae LudoaiciMn. Rex Hicrofclynianmi
comitis Gltam a. 1140. matrimonium .i399: matrimooium per procurato*
Aiit omtraAum lacobo Arraganiac rcminit cum yelanda^ lohaiuiit
. R. pfocuDitotem ageoce. Arrag. R. fiUa.
§. III. tf. VII.
MMripKMhim iuer Amedeom !V. Ludmiicu! Dux Bauriae, Ludoid^
Sabaudiae conutem et CaeciUam Sabaudiae ducis fifaam pcr ptaw
da BeaiH procuatoieHandmde «««« ^^ ™"B«-
ScjIeUo 1x44. J. VIII,
i- IV. MatrimMitHB inter Philipptim M^
foter Manfiedovi Friderici H. unp. riam^iAoElum ducem Modiol. ct
- filiam natoralem flt Beatriccm Sa> MariamSabaiidicaBifadumcftpec
IwidicamMoCBmotiOMiaiae&k pnKniatoies.
Ff» f IX.
%. TX, r. 3EX.
La^id $icili«c vtapt Hierofolrina- Fhitippi ir. R. fKlp. npciinMwi m-
nim R. nutriinoiiiuin cum M^rg»- debanir Eliiabctlu Hcnr. IL R. Fr.
mbaSabaudaeAprocunuorium. fiGa.
$. X. f. XXI.
I^crici IIL imp. mairlmonium cuin EiufJ. matrimotarBm procur. nimAi>-
Elcoo. LuGtana per lac Ivlotzium na Max)m.IL imp. fllia.
procuratorem. $. XXII.
f, Xr. MutimoniumnKrCaroIi DC R.Fr.
Itfatrimooium Gileacti Mariaet Ducb - o El(£ibedu MaziBiiL II. uo^
Medic^aneQfis cum Boiu dcSabau. filium per prDCDratorei fit.
' dia per procnrafOKni. f. XXIH.
§. XII. FerdinaiKlus Medicet Etnirja« DuK
Phnibcmis I. X>, Sabaud. ouptl» pcr ChriftierDant Lodicringicam per
procuratorem cootniit cum Maria procuiatorcm Atat.
Sfoniairfediol. 9- XXIV.
& XIIL lAqMiaeMafBarcdiae AuttriaCM «Dm
Maria Bu^undlca curo Mnimiliano PhilippollT.Hi^ R. ptr pnKun-
Archid.perprocuiatoieaiiiutriitL: lORia cckbraatur.
coacnzib ,^ , \ J- XXV.
C, XTV. Vucnus oe his ooptip;. .
Ib. GaruioDC csm Blanca Maria Me- . „ . ^. ^^V' <
dioL celebraF puptias per piocurat. Albenof Aaftnae Atchjdf. pft)cant<».
£^ y^f ' torio nooune cum ICibcUa' Qaim
■ij«dmili."ni I. nupuie a.n.' A.M &|™i> IMwi Ul. HUp. fiB. c«. •
Britaonica per pfocuratoien iiiiit ^ g XXVII ^' '^
'"'"^ « v«r Henricoi IV. Cblliae R. comMarit
«L j L-'*.- • ■ Medice«,Ro6eri» BeUonnfc mO.
fhira do hocoiatrimotuo. corw^iSwr. """'^ ^
§. XVII. *. xxvin.
Afargaretha AufeiKa PhilibertD Si- pftuA» Dfenoriua io Mofcoina cbm
baudiae duei liinili litu Qiit iuooa. Miria matriawaiam cootraxk
5, X VJ il. pcr procuratorem.
Vatrimomam ioter Catohun V. f XXIX.
Archid ct Mariam R. Anglici fi- Philippui IV. R." Hifp. oim lAbelti
liam, WTosque impiJteret, per pro- Hennci IV. R. G. fiia et Ludouf
ninitorcm. ctn XIIL R, 6, eum Anna Maria .
/. XIX. ■ Philippi III. R. Hi^. filia diucrGi
-t.odoBkua XII. Gall. Rei cum Maria *°'» perptofliratortm contrahunt.
" Henr. VH. Angl. R. filia matrimo* ■ ' !• XXX.
Bttu» fiootiaxit pcr procnnttOMB. Mfil^ IV. K. iU^ cob Mnii Aa-
■ "•[ .
ai Tat. m, Jiip. Oia p<f pnKn- S- XtSXT.
ncoran- CaroK W. R. Hiljan. mfr. ann M»
f. XXltT. rvi Anaa FalatiDar procuntM*
twiiiiiid XIV. R. Gall. malraiiODi- lorcphix.
iun cmn Maria TbcidU pcr sn>- $.. ZX]CXir.
^ cwratorcnu LeopolA loftplri Car. IXicis locliai^
/. XXXn. n^atrim. cum £li£ib. Caiola-d^cis
AnanDcIisIl. Aicb Sa&audiatnupttae ^mei, eii» pcr piocurac.
com Francifca Mar. Aurcliaocnli j/ XXXXIII.
pcc p(pci«atoceni iiiilt comiaaae. lofjpl,; r. jmp. matrimooiunt cura
$- XXXIII. Wilhclmina Amaiia Bcunfuiccnr.
LeopoUi imp. matrim. procur. cnm pncuz.
Maria Theief. Bifnab. Eluid. cum "^ , XXXXIV.
■**°*'?^?vJ?iy** ■ CatoIu.Vl.mmElirabethaChriR!n.
-4 . '• . ■ i,;i..„/i,m VT Btonruiccnri piocutatoie kreph»
Kuptiae proc: inter Alpbonliiin VI, ■ . .„,,i,„,,
Pottog. R. et Mariam Fr. Elifib» ■""P- '°|_ '"^-v.
'''"^'t XXXV • loannis V. USMoiae R. ouptiae cnn
-^lSrCharlotB p2«Lrpec pro- I"*?''» ?"'-^"°^,
'""•°""/'^VI FridcriciI.Bor.R.Si.n;atrimot,riim
h traaat: nwr. Caiolili. R. Hiq»!, nim Sophia Indomca Mcgapolita-
VlSriao Udouicae Philippi Au- na Sucrin. 170J. pcr promatorem
S. a™ -d. mattimotK, Focur. «mtiaa™ Bcjrim. ^«ifirmatotn.
'•^'■'"TmVII PhiIipputv!-R.1S?p.A.;7.4.Enfih.
• bdplini mflrimonium'cnm Mari. Paimento per pKicum. d«lt
• aL. FcnJnandi Mac Elea. Sa- »x«cm. jj^j^^^
■ "^" ""^^SS™ Fiancircn.^Mari. Princcp. hccdir.
i,.n - iJijSn^ilu n,«r cum ModenenG. eum CJmrlotta AiBle
''SiS^J^rocS-"'" V^Au...p.rprocu«.cop,.
• J. XXXIX. ■""• 5 XXXXK.
»a,„ MBni« R. Beidcftci^ lodouicas Dm Aurct cnmMarii.
, ami Mari. Spph. EUt Pal, P«r Aogufta loh. BaJcnli p« ptoair.-
. pocoiat. iunginir. ■ ■j^^ j^ matrimonhim,
§. XXXX. • L.
hDeomoriae nopiiae Fecdhiandi III, Mitriraomoni Catoli Bmao. Stibaudi
'Trindpi. Flor. haeredit. com Viol. comPoliKM Rhdnfelfci* pcrpr».
Bwrice Bauaiica. curatorem.
lc
XX. ■ , t: .-:. i !tVi: .' - .
- procurator. cum Man«, StanuUi ■ dawnim .fcSmw huKiii OroH
*""• ■ jc f rr ■ ^'^^ ^°'"' ^''''°'- <^i™ primogcii.
» . ■ S* - - Comitis Armaniac
fcr inramentum &epe confirmantur r- „^^
• marfimonia per prociiratorei iaita. ' '-**'•
«. LIU. Multa fiQgutatia cominet procuratib
Acc^ai hifte natrimoniis «miuli Johannae Ducacn Ducitfc eom Lu.
' bcopdiaioet oTcatum. dontco dc -Nauaoa ct iaeo aadu*
§. LIV. . *=«*"■ iot^«.
Mandata daatur fub ciaufula fubftitu- c LVTII.
toriactcitrarcuocationem. „ - ^ - ',
K ^y Connrmatur tioc matrmionnmi ' ct
Wiici(;il<.ci.&Wci.>ccmjrrimo. «■««« ,""ft™torUc «hibca-
' nia fimt tniu.
' SECTIO t.
PRAECIPVA IVRIS CAPITA' CIRCA HAECi
CE MATRIMONIA EXHIBENS
ELABORATA.
- 10. AVGVSTO HELLFELD.
_ .. $.1. . .— .
Non nollrisdemmn temporibus nuptiae inualuenint per
procuracorem , led ab anciquitiimis iam dum eoium vfus
obdnuic, necvnquam veri et legicimi niatrinnnii effi-
£his huiusmodi nupciis func denegati. Vc proiana caceamus
.«z lacris huc Ipeflac exemplum abrahae, *qui(eiti6
fiio dedic mandatum ad quaerendani (ilio fub ifaaoo vxorem,
Jkl quidem ex pacriae potelhcis iuie, quae apud Pacriarchat
maior, erac ac noftra aetate. Seraus procuratorio nomine
Rebeccam duxit, quae deinde io longo eoque felici fiiic mscri.
monio cum I&aco. -
« eniftts c. 3DnV.
i,=db,Goo<^c
Vtf^V, VemUi^mH^itbt^^pvtrmraorm 323.
$.11
Valejtt qdoqae kuiusmodi nuptiae ex RonKinonim
jirincipiis. clare enimdciiSteftaturpAVivs: * Vir lAfens.
txoreni ductre peteft^fimna iibfhis ta&ert nonfofe^:Qo(Xt huius.
diuerfitatis ratfonem pompokivs ** jmiiieref»^'ahfetai per Ut^.
teras eius vel per nur^hm pojje ^^re y placeti fiini^umeius
- SeducereTitr, Eam vero^ 'quae khejfet eii litteris vel fUmcio duei rt,
^tarito nonpojfe: dfduBione emm tfut ej^-inmhrki nmin vxeris
domuk': ^m^in domfcilium matrinwmi. ' 'Ronidndienim fponft-
Ita aeque ac nuptias cor^enfu peffid v<^ifc(1liit; &c eniiil>
TLPiAjJ^vs: *^* Nuptiasfion concuhitus^ fed cift^enfus facit,
qui cum per procunitorem aeque ac ipfum fpomum dcda-,
rari poffit; (atis patet nuptias quoque per procuratorcm ficri
pomifle. Imo dedufiio ad domum pcr procnratorem per>
s^ poterar, modo ad domum marid vxorxleduceretur.
J. 111.
Eadem quoque difponit ius Canpnicum, quippc quod
macrimonia pcr prociiratorem noil improbat , (ed potius
vbigue fat claris permittit verbis.. Sicenim bonifacivs
VIII. Pont. in decreto de anno cia cc lxxxxix. verbisr^**
Procurator non alJter cenfetur idoncus ad matrimomam contraben-
dum, quamfi ad boc mendatum babuerit Jpeaale. Et quamuif
alias is,qui cbnfiituitur ad negotia procurator, aHwn dare pojjity
m boc tamen ca/u Cpr^ter mtgnmn quod exfaSo tam ardmpoJfH
perj"
* Vih. IL StKtent. tit. Jf.
•> L. J. D. de ritM mtptidmm,
•,* in L. )o. (ie XeffuHs iur. atm goa conftntit L tj. D* <2r cfiti^tf^
mbMtet,demoHflrstieoibm. ■
%,»*' ^. S». At preeuratoribus mi. qood capiiuluro lOtEPllvs TltJl
d« ORp s H A tdhis, Profeflbr et 'lenator Hifpalenfis lo pr.de 'mdtr^- ■
monio eontraSo per proturatorem vbetius explicauir^ .quem deindc dt
XT9BVi«fuDac matrimmiis per frMitr4t«rum linSoA&iwn,
^^le
tmathtin immittere, nonfotmt d^iaan aUwii,iufi btx eijm
JpKiiditer JU crnmifniii, ■Smep p^KnnMi', mftfim cn-
tmxirtt 'fl-'- iiemiifo; ^fiant ^refMcatBSi- tmtraSifin pcfifBt*
dum matrimoniuni ab-eadefn, Iket tom i^; ^tam eaatm ipia ^«r-,
trexitreiatmiinm^imiuaraii temiut iffMVrent,iuiluu maaith
(xiftit , a6n ilUiu cmfi<Asitfecit,fine fnfirmitatm babere ne~
admt. Gamquaconientk iNwocBNTvis III. ia decreto
deanno axat. * Fipnt enim et Canonico iure imtrinranl^
per confaifumi» «t liCB hic con&nius in ecclefta oorain par».
cho «I.eiUsimcirtigatiDiMin lit dechnndusy non iippe(^'r
tamen, quo raiilus pxocuracor canrenfum ineciilelia a paroch»
interrogatus,declararc poffit, ac proinde matrimonia per pro-
curatorcra iniri pofTc , dubium non eft. ** Aft lunt tamen,,
qui dubia mouem. circa huiusmodi matrimonia, ob aaQori>.
tatem concilii Tridentini, ex cuim dbcreto: %* mirrimmK,
tonirabojitur viro et muiiere interropatit aparacbo et eorianmii-
tuo confenfu imeUeBo. Ex quo loco ar^umentanttir : *ii^
Vbi vir et mulier a parocho non interrogati nec eorum mu-
tuus conTenfus intelleQus, ibi quoque nuUum eft ma-
trimooium. Atqui in matrimonio per procuratdrem,
Don ipfius viri vel ipfius mulieris fed alterius, pro-
curatoris nerape confenfus a Parocho intelligatur, ergo
matrimonia per procuratorem fubfiftere haud pofie, fibi per-
fuadent. Aft monftrauit iam iU. de lvdewig: *»*»* patres
oonciiii Tridentini clandeftinis nuptiis obuiara ire voluiSe,
ideoque citata conftittKionu nouella, trinam prpclamacioneni,
teftiom ac parochi praefenciam, imo praefendum interroga-
tionem ac relponfionem non alla ex ratione defideraflc, quam
. vt
• C. Xtr. it emaSf. <m<r«.
•• E. riltiiHilH iuiCMKn. Ui. l til.Jt. f. ^ >.!<>
V&#»« XXIK t.L
«^* TiKAQyBLLTS /" tigihui amilAieUhllt ti T.confbltenHOb
•.V uiUbclk>d< •>«>«»•»> i8>/r./lrfm»'ill>n>kili£I.Qv. 01
t& fumrtNmk. »%%
vt 'dvidefliBa.caldiuuMiit' iponnlis, fiuiiiiiie vgto coih.
grcgacps eoncjlii pancs proliitaiifle aut fiifiiilifie matriinoiia
per procuricoreiii. Pocen parocho pcaefente ad incerrogracio-
nemreQioiKleri, poceft dare confenfus dcdarari ccintSligi,;
(icec ^nfiis vel iponla pracfens haod 13c, fed pcrprocurap-
lem agit Hoc taraen nec^ eft, vt iii ecdeita-panxbi^
lieoonleiilfacerdorreddaar, ec iniie pcocitficoiiianclarcai
yctbatim pneTentc paToiilio conTecratnre, (blet pra^egt
AMutacTariisinfiaadduEHspatetexeiMplis.* ■
§. ira. i
AftiBagaa.^matrinwniispflrproca>:atotem.«(ldd>itJk-
tier«iQ*ta«H>orum.principiis> irli enim matiinraaii e£fa^
|kim«<»nM(ifii|«dxx>nciibi«u«inici«coenibeiifiigenlaiistheri^
gcrdittm&fi» cpatumdiun inferri leniperputaiint. £k
auibtta collnanc, ■nacrinKrnia^jiennantlnmper pirocurMireB
S^fiaf^p^fe^Sba, Aft muitwam «j nattiaKinii pid^
SionemGainwi^QHctihicuittdcfiaaanmfedftfaDidnliiiii
conlccnlioncm omnes nncrimonii diefius prodocere fenper
TOluenuU. ** Hanc vero per prpcuracorem iieri ponc, quis
pne&aBx negriiit? Non inde fides caniqgalisTiencur, non
foboles pcocrsamr, fed cotus aSas iaicdemnicaceconiiftit la-
^cciamvitfiaGennatuaeprmcipiimexemplamonftraot p<r
pr»-
* ricle Paragr. S«A. TI, (vi, jo. ji. fqq.)
.« &pccaUior Sazo lib. IV. tit. 4^ du ^«ib ift ihra MMia Oliofii*,
'. . vaoQ fit in fein Bett ttitt.. cum quo cpnfeititI.aBd.Rechtp.UII.Tit.3t.
' '^^ I. Ncc priwRi tbloiii. tn incce faere opioione, ftd illaifi quoque peatt
tj'. atllhff -ffrfimniMlf ■ *^ 'iioptijl~frideTici Ifl. AKKitAf erLvtrs /Ml,
Ridtriti III. p. t4..(Qh«8w vtrht C*tftt luwiiiiarf, ii^ tktmttnm
~ - mgre /rdlitm tffvtri^ UttntiVuP» Lttnarttm in vlntt tomfUxnt'
• ■ •nnt^idri, £t frntfinti tUgt ntnSitqne fnttribnt ntlinntihiitfnftz-
iiititnttttrnmtntqnenUnddBnm-epnifidntitmtifinbim. ErMUtif
\ T> fmtjminyifili,tntMfiiindi:iywairmU. atfU tti^Mlldt tlltnlf
1. ttSitBimfiJiiilietMmtinmipa irmninitmr.
;Vi... :
Striliia bimfr. Hertie. f. U ' ' -^Sg ■|,„:db,GooQre
Ml Cip. V.DtmmimKiStilkJhim
$. DC
Ez K&ae ndonisprincipin imcriiiianiini dkinirper-
ii£hKR, (i negotium co penKncom eft, rt maerimonn offidi
<6 altem parte remcdiis violcncis exigere poffimus. lam ve-
ro im^e naturali inter omnes conftac , ((Mum, paSiBir (elara
conlenfum nobis ios dare cxigendi abaltero, qnaepaSofimt
promifla. Eivo ^ooque matrimonicmt Iblo pa9o ieu eo»
lenfu fic pei&ffinn. -nmolac igicur in duracuiam de procre*
inda et educanda iobole (bcietacem mas et (eminacoDKnler^
finulac qnoque vni parti ius eft ab dtera exigendi, 'Vt ine-
dia ad piocieatianem foboKs neceflaria adhibeae, (icqne per^
(efhitn ade(^macninoiuum. * Hinc ad maerrmonii peTfti
(Sionempulhi de^ideraricur fdemniareQ ocrcmoniae, qm^pe
Ot]ae(uper(!oae (unc omnes. H(nc quoque ncc bene^otio
ncerdotalis, nec de^Sio ad domom, nec confcenfts cbal».
ini, ** nec concubicus accedat afafoluce neccne e((.
-$. .3C. .
Kuptiae confenfii per&iunmr ( $. 9. ] idem quoquc 3i
^on(alibus eft dieendum, cc inde videri poflec, nullam phne
incer (ponlalia ct nupcias remanere differcntiam ,-quam tamcri
cfle omncsvnoiatemuroie. A(^-licec(pon(aIiaaequcacma-
trimonia confenlii perficiaotur, aliter camen in macrimonium,
alicer in (ponl^ia confentimus. In matrimonium damusco»
fenfum, vt.alter (htim iura confequacur cx macrimonio ori-
imda omnia, in ([XxiIalibiB vero bacc nondum conccdimus^
fed
* coalpiniMpflaiivkciHBiUKfialitfae-iDiRoilMmimct eaaoakuni. D^
boc teftaiur. c. f. C. 17. qu. x. dc illo rero L. jo. de R. /. L i;. i^ c»».
iU; ti itmnfr. Idem de HebHCii anerit i E L D B H T s lib. V. c. IV.
' ** in iUuftrhini tamcn nupiiis liint ncmpla , quibus conftcnlinn ihafaimi
• -- ad-peffcdionem mMriisaiiii nccelBiriiim credidcrunb Sic in nupiiia
Frtderici III. impcratorii aim Elcoqora (.ufitaiuca cooftcafio- tnala
Tfjebatur apaftfr^l|fi.pcQu&P.'l,cIU. i.'^a.'iJoc«t; ' .^
- C.opi^lc
faMc im tottb'
> «.
nocTSATeK &iBBr, tfa wAmhbl Jkao tteMgWk
JB fe fi&^ML Iiide feqiMur, pracDntofciD ncpm (UCTC
diaia,eaqDccxAeivBvafanate. ranc^quicQMndicrilK
vofcmciii aifcyd nwipit, procfwtur boh cft>
f m
MiuiiUMiii confe«fo pnficiunmr ($. 9>) bm voo '
■eraiinaefieaBoasipGis aaAnnivalide dedaraimB con-
lnfini. Eigo ct iiaSn per alias per6BeR pofliiniiB imtrinn»
ai». AlicDaTaieatt daraiiio in fe fiilcipicns iiegat!a,jnx>>
cnramr dianr. Eigo ct tHfcas per nrocaiatores poffimc
Talide ooaDahi, et qpidein perindeeft.nueTnacancumpais
fiBTiTaqDB can6n(iini decwet pcr procuraKUcin.
$. xm.
Ex CDnienlu legicinie decfaiato oritur oblintia Ec
cumperindefic, fiiie qois ipfi, Ihr peraliuindcchretcan»
lcnliini (§. n.') &i$ pacct, qnod is, qui per procaracoraa
conlenfiim in imcriinoniDm dcclarac, at negocio obligetuc
procncacoris. Ec cum ius oUigationi relpondeac; lacis d»i
mm eft, procnratnrem , qni nomine aherius in macriinanlum
conlenft, aheri parci ios conccdere perfeSum, enatqueiMli
officioium imtrimonialium impleniencuin.
f XIV.
Ex prirais iuris nacniae pfincipiis conflac, conlenlum ia
alccriospromiirumiusoperari, alcenim ad implendnm pro>
milfiim cogendi. lam vero con^nfum npn ipfi praelcncet
^um, fid quoque per procuracores valide declaramus (§. i%)
tf iode qiioque per procuracoris confenlum ius adquirers
Gg3 poflb.
- ; • <gk
Ut Ctf. V. Dimiuimmiiiill»]hrmm
J. PC
Ex RSae radonis principiis nncriiBoniain dicinr pow
{eSnm, 6 negotium co peracntum eft, vt matrimonfl emea
^ altera parte remediis violemK exigere poffimus. lam ve-
ro iore naturali inter omnes conftat , fcmim, pa&in> felam
conlenfum nobis ius dare exigcndi ab altero , qnae pado fijnc
promifia. Eico ^Doque matrimonitint li^ V^f ^ '"'*'
lenfu & petiefSim. ^midac igitur in dnratnram de nrooe-
snda et edncanda (obole ibcictatem mas et femina conieniere^
Sknulac qnoque vni parti ius eft ab attera exigendi, vt ne-
dia ad procrtationem (bbolis neceflaria adhibeat, iicque per>-
feamn adeft matrimoninm. * Hinc ad matrrmoQii perfei
iftionem |iulla dcfidcrannir folemnia fca oeremoniae, quiMe
DQaeiuperflaae fiint omnes. Hftic quo^ nec bencAaia
3acerdoeaIis,.nec dedn^o ad domum, nec conlcenfus thahh
ini, ** oec concubitus accedac afafolute necefle cft.
■ ■ -J X . .
Nuptiae confenfii perficiumor ( $. 9. ] idem quoque 3i
lpon£diDii8 eft dioendum, ec inde videri pollet, nullam phme
inter iponfalia et nuptias remaneie dif7erentiam,-quam tarneh
clTe omnes vno latentur ore. Aft licet Iponlalia aeque ac ma-
trimonia confenfii per^ciantur, alfter tamen in matrimonium,
aliter in fponlalia conlentimus. In macrimonium damuscon^
&nrum, vtalcerftacim iura confequacur ex macrimonio ori-
imda Omnia, in ftxxifalibus vero oacc nondum concedimus;
. fed
* cnMpinml pfloimk cb» iuie nalunfrilis RomaflnB et eaaoakuni. D^
hoc teftacur. c. I. C. 27. qif. t. Je ilfo vero L. jo. de R. /. L ij. <fe eait-
/it! tt iitimpt, Mctn de Hebfaeil a(]erit s E L D I if v s ]ib. V. c. IV.
' ** in iUuftrhini tameo nuptiis fiint exempla , quibus conftenlmn tbahiai
ad perfc&oocai inalriaMii ncccffiirium crcdidcruiib Sic in miptjil
~ "' ' - • coiiftaififr imU
Fridcrict III. impcratoris cum Elcoqora fridttanica _
Trgebanir « pan«J^oq6f.psut ?.!,«. Ul. |.'^doc«l.
..iglc ,
. fr fmmtttmh. »i»
M lUaaBedoconlatimt», vt aUqiiando biec inra confe-
qwi s^Mnptus debeac, et lic inter JponliiUa ct nnpciasiuie
fwqae TMOne leaianiet omnino difiacn^a.
J. Xt
pRttcvsAToi dicinir, qui vidente ahero eaniKgfltia'
ih (e fiircipic. In^e iequimr, procuraeorcm negoda gcc«re'
jliena, eaqoe exsjcerins v(4untace. Hinc,quiooatiaaKariuS:
vtduHCatem aliquid fiiTcipic , procuraior non cft.
j. xn. .
t&rimohia oonlen& periiciuncnr ($.9.) lam vero '
ierdioa acqoe ac nos ipibs noftrum v;didc declaramus con-.
fcniint Ergo et noftra per alios periicere poliiunos matrimq-
iria, Alicna volcnte doniino in fe fufcipiens ncgotia, prO'
cmator dicitnr. Eigo et nqitiae per procuracores polliint
yalide contrahi, ec quidem perinde eft, nue vna tantum par»
6iie~vtraque confeniiim dccnrcc per procuratorem.
$. xm.
Ez conienlii legitime dedarato oritor oblKatia Et
eumperin&6c, (ioe quis ipie, fiue per alium declarec con-
fcnlisn (S. 12.') iacispacec, quod is, qui per procnracora»
confenfimi in macrimoniuin declarac, cz negocio obligecuc
procnracoris. Ec cum ius obligationi reiixindeac; latis <3an
mm eft , procuratoicm , qai nomine alterius in matrimoniun»
conienfi, ahen" parti ios concedcre perfeanm, cxtoiquendi
officiomm matrimonfalium implementmn.
f xrv.
Ex primis iuris natorae principiis conftat, conienlign in .
alceriospromifliimiusoperari, altcnim ad implcndnm pro>
milliim cogendi. lam vero confenfum npn rpfi praefeme»
^um, iid quoque per procuratores valide declaramus (§. i».)
£)t inde qmque pcr procuratoris confenfiun ius adquirers
Gg3 polSi- ,
- ' . : • '81«-
tja Ctp. V[Dt mammShittufiritim
pofliimiB perfeaum. Prociniitor igioir duin in nrbmUniiJ '
2]tenus, deofHciis mammonit-adimpleiidis, conlaicit/ jw
adquidc mandami , qoo promtttenteiri aii (^ii macriniartla-.'
lia exhibenda cogere pocdt/ :Hinc quoad peifeSionera
iMcriniomi ec inde eaunda iura nil incereU.^e ipiv/iuf per
procuracorera ne^ia gsraraus. Vcroque cafu alceioirail
oMeruantiam ofEciorura matrimonialium, ad vires prbcre-
andae educandaeue foboli adhibendas^adcoiporis vfum prae?
. ftandiiin cogere pofliimus:
. jr- XV.
llle aSus, per quem declar^mns, nos eRe iii iruicione
hirium perftaorum macrimonii, dicitur coNSVMMATiir ~
M ATRIMONII. Si hic a&is declaraciuus fit per «irt»
Qmibola, coNSVMMATio dicicur »YMBOt.icA. C gr:i
conlcenfiothorigenialisperproGUTitQremcft fpecies cfmfiim'-
macioiiis lymboTicae. '
- 5. xyi. ■
lura, quibus frui cupimus, iam hsbeamus necefle £11.
lam vero in conftfiiimacione matrimonii declacainus,nos a£b]
efle in fhiicione iufium matrimonialium ($. 15.) E. ante,
conjummacionem macrimonii, iura, quibus &ui volumus, .
iam habeamus necefle eft. Dum ance confummacionem,
iura iam habeamus macrimonialia, facispatet, nts iDa per
ttonfiimmaciooem macrimom'i non accipere, ideoque iura et
•Uigaciones^macrimonii non dependere a conliimmaca matri-'
monio, fcd a folaeius perfe£Hone, quae paQo fcu con&nfi^
fit. ($. 9.)
,; §. xvn.
luca ec obligaciones matrlmonii c!c eius conflirnmatione
Bon pcndenc i^ 16.) Inde eciam in macrimbnio per procn* '
racorem celebrato iura ec obtigationes macrimDnii peiftSe
adeflequeunc, liccc nuHa acceflerit confummatio. Nonigi-
t|ir in matrimoniis perprocuratorem neceflario requininciir
con-
cenfeenfio thahmi , o&aiiiudo , ^ique lyinbdic) rims , cum
00019^1912 cx iblo iani QTiaiiair.matriiiioniali conienfii.
§. xvnL \
ImcDm per pocuratonm niatiinionruun c^ venm^ te^
gitimuiq ct perfe^um ($1 'la.) Inde <Mnnia,qtiae de vcr»
et perfeaoprae(KcaBturmatnmdnic^rtmt quoquepi^icandi
dc matrimonio per procaratorcm , etonmes efFeGus, quo*
ycrum ac perfeuum habet matrimmium, mihime quoqae
denegan£ funt macrmionio per procuratorem. Inde ex ma~
trinumfo pcr procuracorcra mito, mwuum coniuges in cor>
pora ius acdpiune, obTigantm' fibi inuicem ad procFcandam
cducandamue fcborem vires commod»e, vxorparticipat
maritf dignftwm, * Rberf pro legitimfs habentur, coniuges
£bifnuicemeenenturadmutuum adiutormm fide1ftatemqu&
fraeftaadamecquae fuotaliae matrimonil obligatiooes^
f- XDC
eoniun^. lOMie^ qiuid vim ppjbtnt , <wfWpU. , Sic ia nuptin
C13 I3C Lxxxxviii. 'inter Leep^dnm ISfefhim OMnm^ LotharJngiae:
«hiceiB et Eiiftbetbam Cdnl^r^^^ip?^ '• <^cti AURHanenlTl filianq»
celcbratis, fpoDfa dignitatcm daciflMLothatingtflc tndi^Mndeati) (bdoi
. . poQ cppula(ionem.cuinprocuratorel&dani elY conleQiitita» ideoque Regen»
^- Calfiae vidcre atnptiiu nec rahrit nee potnit. Stcl^lf. f. 41. Elfuptia»
Cirofi II. Regii HiQMniamn cMO Hm» LHifiKif*, Philippi Aurelia»
"Mtdris Therefi» Philippi IV. Hifpaoiae Kegi» fiJiar pmi cOpulat
Kocuraioriam pro Rcge Franciae <IT habitr Sic cnim iriAitivM '
* • '»»jift>AB"v»T..iy'. Bf^r^ liift^vaafy-driteti Gtprdtngt gieng 4*r
I \ iOKiKtf «k erfi 4U fyf, V.if*^ t^dijej. 4et.^4stiif dlt Koenigin^vm
" JhfM3inkk.ditMti^e\lttM4jfmpyJcb tUrdufin dit Kmftbij tmJ*f
, . • |V„,7,db,CpOt^[C
t}9 Ctp. y. Oe mmmctiSjiSufrm»
poflianus pepEeaimi. Procimtor igttrir dutn in prdniifnMt '
alterlus ,' ae officiis matrimonii adimplaidis, cotdentic, ja'
adquiric mandanci , qoo proiniltenceiri ad t^sai macrimotfli-.i
lia exliilKnda cogere poceft.' :Uinc quoad pecfeSioneni
itncriAiDnii' et-inde enunda iuia nit inceFcH.^e if&fia^ per
proeuracorera negocia gsramus. Vcroque carualcecmnad
obieruantiam officiorum mactimonialium, ad vires procre- '
andae educandaeue foboli adhibendas,adcorpc>ris Wum piacr
• fiandoin cogere polGimus.
Hle aOus, per quem declaramns, nos elle iii fruicione
iurium perfeaorum macrimonii, dicicur consvmmatkt '
M AT RiMO Nii. Si hic aSus declaraciuus lit per otttX
^Tnbbla, consvmmatio dicitur srMBOLtcA. E. gK'
conlcenliothori genialisper proeucatoremeft Ijpacies canfinii-'
macioiiis fymboTicae. '
. 5. xyi. •
lura, quibus frui cupimus, iam hsbeamus necefle £11.
lam vero in cdnTtKnmacione matrimonii declaramus, nos a£b]
efle in fhiicione iu^ium matrimonialium (§. 15.) E. ante,
eon&mmacionem matrimonit. inra, quibtis frui volumus, .
iam habeamus necefle eft. Dum ance cotifummacionem,
iora iam babeamus macrimonialia, {acispatet, nps illa per
conrumfflacionem macrimanii non accipere, ideoque iura et
aUigacianes^macrimonii non dcpendere a confummac» macri.
monio, fetl a fola.eius perfeflione, quae paS» feu confenf^
. luraec oHigaciones mxrTmonti ex eius confiimmacione
non pentknt (§. 16.) Inde etiam in matrimonid per protiii-
racorem celebraco iura ec obligationes macrimonii perie^
ailefre <]aeunc , licec nulla accelleric confummatio. Non igi-
(\nr in matrimoniis perprocuratorem neceflario requjmntar
con-
^* V fnr.pnairwnrfm. aai
confoenfib tbahmi, o&ult.datio, ^i^ei^bolicfnttis,ciiin
. QBmivni cx folo iam oriajatur-mammoiuali con&Qfii.
f xvnt ^
tnitnm per procuratonm matnmom*mTi eft venin^ h*
grtimum cc perfeaum {§. '12.) Inde omni2,quae de Vero
ct .per&£topraedicaiicur matrfmbnio, (unt quoquepr^dican^
i^ macrimonio per procHracorem , et omnes effe^his^ ^ qaoi
yerum ae perfeQum habet matrimcmium, mkiime quoqae
^n^andi rune matrnnottio per procuracorem. Inde ex ma^
trimpnio per procuracorem mito , mucuusn coniugcs in cor-r
pora ius accipiunt, obT^janciu' ^ inuicem ad procreandanx
cducandamue ibborem vires commodare , vxor participat
maritrdignicacem, * Tiberi pro legftimis habentur, coniuges
fibi fnuicem tenentur ad mucuum adiucormm fidelftacemqne
{raefiaadamet^iaefimtaliae macrim(nm obligaciones.
j: XDC
- * Ttnfc fiinulac eopalniff fi^ ^pAattm inanli cenrus pcr pracutanrcai
■Goqiufiftt; itionitr. (piad T4rH pcobrat 'CI^b^Ia. . Sic ia Duptiit
CI3 iscLzxKxviir. inter Ifcptldmm Sfftfhum C(r«/Mm,. Lotharingiae
Aiceoi ct Mifiihttbnm CdrelM^yhW^t I. ducis AUrcKanenlh filiaa4
celcbratiS) fponfa digiutatcmdiieinacLocharingtst independeRtii ftarinh
poft ojpuUtionenLcuniprocuratore&diin clt coniegn^ta, tdeoquc Regein
'' SSatliae vi^re amphiu nec vQhrit nee potBJt. 'S«a.4r. jf. 41. lCuptia»
:■'■ €dm& II. R^ mQ>anlaiiun cMD i^u liAmit^» Philippi Aunlia*
j:.. ■9insfilf^ct3DC},nviHV^ PaaS}S,per procutatorcm. celebrabancur, ct
... .jtcradis.pn' pro^uratoretn cacretiioatispriiicqiifla tao<)^uam Regina ha*
•-■"'fcbaWirjde qilb-'ETwrr»s»jj(»*ilrifc *riw/ XlHK po^CEs^gaeif
'■^'■■'■MdTiA Jherefi» Philinii IV. Hijpaniac Kcgi» fiJia>. poA copulationetn
BrocuralMiam pro Kege Franciae cff ha&irr Sic «niin diavivm '
' - i«jioi>*B'v»T.(:y'.,i»,4r».^-MV^;,w«'*''-«*«* Gepr4enge giaig 4*r
i\ Ktemg-HM trfi -4»$ fy,^ft»t fijtdilies dttJ^dpti^ mU 10>emgin>vs»
'Ihfit^ifb,4itMet0e\)ilM4,M^ifich ddroLftn dit Siu/tit, JOtMr
, . I ,, r,du.GpOg[c
1)3 Ctf. V.- Be tuimi—IU ilt0rum
f HK. ■■"-•;.
Procuratofes nnptiis Tneundis confttDcre paAam emna^
quibus nuptias celelvare non dt prohibitum. Et quidem
conftituendi funt procutatores ab iic ipfis, qul inter fe coniu-
mi ((icietateai ingredi cupiunt, non apatre feu a tecdg quo-
^m. Procurator enim non nifi vbKntis negotra fifi^'}
•os nffi volattm Mgat,tt mw nifi voknti iura adqnirit ($. Xlj
(onas igitur procuratorem inuito eo, qui nupdas inire ddKt,
oonftitiii, is quoque ad implenda matrimonii officia inuitunt
nec oUigaE, nec ilti matrimonii hira adqnirit, ftd imperfe.
3um init matrimonium. Hinc licet magna nt parentom M
liberos poteftas, illa tamen in liberomm nuptiis locmn ha-
bere nequit, quippe quae in foli edncandi potellate confillib
Ad educttioneift vero liberoivm pertinere niatriniooia,nems
affiimabit.
$. XX.
Procuiator declarat confenfum alierins. - Dui igitur
cb^nfum alterius in nuptias poceft dechiare, il]rquoque
in nuptiis ineundis poceft cfle procnrator. Inde pater pro fi-
Ho,fiIinspn>patre, materprofilia, &aterpro(ratrei*feneZ
tt impocens rcQe in fe potcft fiilcipere prOGuntons matri- •
inonialis mnnia. ^
.: _ . ■■• $.: xffl. ■ ' .
Feminae iuRoatnrali i Cilsli^endis afienis negotiis«oa
exdnduntur, qaippe quae akerius vdnmatan aeqiK ac
ttiifculi poflunt (Kclarare. ' Iiide apcttUm ell, qnod Nnina
peeounucdas vices malcali iq nVnlncuiio cdebnililo etjnns
. , ;• . . iUas
• QuDil &amn in nup<iil CMi^Vl iiaflft 91« ToMnl ftntf iMi
procurarorioeiui oonrine d. q. Aet: cp p ctyBi. tvm St^SOKhM CtftfiM
' audffl «bucktnlKtttenft celebrMitb Sialfli".|M4a t^itimi ptfacept
hereditiriui HaHb' gluJilUiJuHll no«iiiHl.p»llwWi.|m«<iM|il**Ml>.
di«e procuHlorio, focotcai ftfyxtium copiiLvt obi f^.
■ptr pmmratarm, . i}|
jOftsfemirtaepoOitniftinere: * Hinc duo«dam ma(culi vf..
pFocuracoFesmatriinoniumcelebrarequcunCiidquodetiamva*
let de duabus feminis, pFQCuratorio nc»nine macrimoniunji
cdebramitws , vna peiibnam maris altera &raijiae fuftinencis.
j. .xxn.
Frocuratorooniei^um altemis declarae ct rattone hutus
«onienfas rq^racTeiitat akmim. lam vero ipC^. re3a ratio iii»
bet, vt incer rq>ra^eniantem et repraeTentacum (ic fiiHiJit».
do; inde ec inmatrinkmiis perproairaCQrcm nccefle eft , vt
haec obreruetur fimiiioido. Proinde procuruoris dignicas
quodam modocommicccncis refpondeac o^mtatit et quo emi-
nentiori dignitace committens eft, eo 'eKunendaris qaoqve
generistega£um,minunecene^. DequoB, de^lvdbwio: *^
pr^^iftmt txemfla ttexenfiMnm vmadmis xmeainu , ^udm
JHiurJUM fixuttminprofiirMtribia ^id' tmtr.ikemdmm murimimnm
aon ef impertinenj. Afi ntMim exjt*t extrn^ioHf qmoifinuim* tire^
' mMtrimmmtm ^tmtrjiiemdmm egtritfrttmrttevtmu Mai tc^Tanmat -
^crfiMUin fitftmuit m miptiit jfttcTirfAdlrtMducti ff^ JJkkfif* Cfdint
$p£tm^ tMii^ «mbiii i)iii Sdac conm foncifice , KpcactuitAt» Ifabet*
lam, Albcrto eli copu1anis.Tide Sod.lL %.\6. Singularia liint, Quae d<
JUfthotifo VI. PoMQgiUtae R. narrant Memoires hifori^ves et PtAiti^itet
fjerAmtUtdtU HorsAYa T. II. Artid. crr/MMUfx p,(Sf.£nj6tf6.
-, SUxdbit de Sduoie Dfichiw de ^imtomrs et Aumkle^ ne vautut pds
'' foi^ir qm U Mdrquis 3e Samdi^ jbm Ambdffkdeur extrMrdimAire
dpmuu U mnUm * cttte Princejft ddms U fertpmie dtf. epomfdillit em
qudiiti dtfrtcmriur^ fMimi fe pratiqme wdimdirtmemt-aMis ees rem-
etntres:. 4e forte qi^ilfilut, qm U.ifitme Hiine duimii proturdtiem
00 Duc de Vtmdimifpour U rtprefinter m iittt «trmMiie, mr pttr
vme fimguUritd nemueUe P Eueque dmc dt Xjtm m4ri4 les^ deux pro.
turemrs eiifimAlefdMoir^^li Dut et PAimbs&tdeiir, Q tihiridii.fe fit s
URotbeBe. . !. ■
** ia diDC de «M/Wm. ;«r ^mw^. (ii£ VI.*c. n. .
StrmmJur.Pnid.Herm.P.lU Hh " r,^,^^i,.
fl3'4 Cap. V. ■Tfi'mairimviiirt'-rBit^n'am
tomSiaU^pfoaff-atiorKodbiiki tominejnotoiiJratttpSJmorummtu
nertutt el tmagiraim imtartm, Deitute perjimae ae^otifatidae hO'
■teftda ratioy tte etm aiio tn coSoquium de/cendaf, aiutm aan eo,qia
rnter purptiratos r Itmiffa dextrapoUttend/^ModtfmmodojJidatt-
iaitu^endaaae ejet procwatario Ucet nmitie bamita ituUgno, Por-
ro ctm in jUetnrtibttt tn^tiaHhur pritnar occvpet in itu ac reditu
fractkalor entaibiatirjaegre Boc ipfimferetu.conmtiaejfipraeirel
lkmavilis.ac kttis tutae , t^iem proeeres fetpuerentvr. ete. Sic XV
jnittiin>nioiiiicr:&9inini<niTdo&e comiteni atqoe Laxe~
jnRajnnondiiietaifiariispnKiindae conddsffliiin ci3ccxxxx.
procmator.fiiitJjamrSexAiTagoniae. * Inmatrimonioin-
taOtrobau VI. iiiqien aaa Eifiletia Cbri/lina Brunfiucenfi
Ani clalacavin, procuratCHvni e^it bfepbui Imp. **
idem etiam in matrimpnui haatii V, Portug. Regis cmn Ma\
ria Jiftna h/epbmcTiSaek procmator \*. iUxtrmliam L pco-
eurator matrunonii cnm Maria BurgutidiraA.'cloccca.XKVa,'
ftiit Ludouicus Dux Bauariae. *»»* Eiusdem imperatoris
cuiti Anna Britannica piocurator Engelbertus Nallbuftis
fuit. ***** SabaudiaeNothusprocaratorfiiitPiiMwoS».
biudiaeULicisi cnraAfe^im;Jo Auilriaca f Ferdinmdi Medicet,
ikfai^(Ethiriae Sods, in matrimonio cum C6n^<i»ioCarali
Lotnai^iigiaefDhcisffliaprocnrStor fiiit Carolus EgoKsmen-
fis , CarbS VM. Regis Gallorum filiu» natuialis. jj Aer-
ttts Auftriae Archiduz Fhilippi III. R. Hirpaniamm fiiit pro-
cmtor in matrimonio cum Margamia CaroU Auftriae Ar-
-' ' . . <^
! • nie Sea n. * I.
-»iileS«a.U.-1.44; ...
V **»•••<'«»
*„•«««» 11. J.IJ. ■■
■ •■'•.'.•'sVariB.jf.ij. ■ "• • ■ ■ ■•■ ■ ' ■;
t SWHolI.^17. ...
■tt S<aio 11.'^. i). ■ " '■ ..»-•-.■ ;. ••
tjOOf^C
■■- " , ta:f*t*tmrai. ' .. ^ ■ -ajj
-diiSfKis filia. * :Bt 4icet &bin(]e alii. l^gaci , qui ex illa-
4lriun^-ordine jion ellent, ad hunc zStum £^rinc dedinati , ta-
Jes tamen iuount, (]ui in ofiiciis eminentioribus eraiit confti-
.tuti , prout Henrici IV. Galtorum K. procurator fuit in matrimo-
-nio cum Maria Medicea Rogerius Bdlogradus, Magnos Fran-
-ciae.Hippaicbus. ** . pSitopr Aurefianenfis procurator in
jnacrimonio cum Eliiatietha Charlocta Falatina A. t:\ojiCLXSL
fiUit MarechaUus Dux de Fledis. Fridmcvs III. imp. ad matri-
.«nonium cum ,£Ieonora LuHtana .contrahendum mi& laco;
fcum Mozium. *^* EduardtuAn^ae primogenitus lo. Man-
lell Cancellarium Londinenlem et propofitum goncralem mi-
.^t procuratorem eidemque lo. Clarell clericum/iium iubfti-
tnit, *»»* proatfuadebat rllorum temponim religio. Igno-
Aiinioium (lue dubio haberecur , (i periona inlerjoris leu in^
■mae fortis procurator ad perfonas eminentiffimae dignicatit
jmiccaecur. Prouc grauicer culic Maria Burgundica legatum
^egisGalliae,.chirurg;umpIim, eiquedixic^ feilio uoaindi-
getB et fan^ eflc. *»*** , "
; j. xxxm ■
Procurator fiilcipic ex Toluncate comraittentis eiusnego.
tia($. XL) Indeex v<)9uncace commiccentis pendec , an vm
Qu pluribus negotia expedienda comniictere velit Hinc et
in matrimbnii negotio ad yoluncacem condicuencis redit, vni
{m pluribus conimi3im procuratnrias tleinandare pattes. t
Hha Sie
• sAm.ii. , .
•• Sefl. II. f.lj.
•/ Sea.ll. <.io. - •■ ■.
.•sca.n. f.). .,■.»■
•«*•' ^'"1" ^'ft*'*' ««^" i»^" *'• "f- "•
+ Galti >n nutiimoDio Maximiliani I.' cum Atina Britanmca putarufit
gutcuoonium tanquara cem IpiTituaicm pff moim IBO^ «flcftf-
n an.,5d b, GoOt^k
33« Of.V. De mntlimni Viifriiim
Sic Qtdmuiu vnicam Bltcm mjfit * Amaimi Oas SsibsnK
diae Humbertum de Seyflelk) ** FHdiriau 11. |mp. Man-
fredi filii (ui natundis macrimonimn cumBcatriceSabmdapcr
vnicum faltem procuratorem QuaUeriwn nempe ^Otra concir
nauit.»»* LVDOvicvs II.RexHiero(blynarumtresconfti-
tuit procuratores hac formula ; et ipfostret et iues ipjorumfe'
tirmu^ cremimus et ordimuimiu noftros veras et indubitatos frO'
tyrasoret. *f^* LVDOVicvs Dux Baoariaeadmatriinonia
<ibT iungendam Mathildem , Ludouici Sabaudiae Dads filiam
A. clsccccxvii. quinquemiitt jprocuratores. ***#*
PHiLiFPVs MAKIA ANOLvs MCCCCXXVII.adma-
trimonium cum Maria Sabaudica contrabendilm, quatuor i»
liquit pntcuratores. \ Auia Britannica, vt copularetur
MAXIMILIANVS I. quatuor mifit procuratores, infcrto ta-
men procuratorio clauiula : de four et au .nom 3e nous kt treit
euksdeuxdetditsfeurs^ qaimieux vaquerypourr9nt.]\ Siplu-
ribus mandatum de matrimonio ineundo datur, abiolute aut
omnes coniunfiim agere iuffi ilint, aut ablentibus reliquifi«
vni feu paucioribus agendi permil& eft faoiltas. Si omnibus
coniunoim agendi data eft facultas , ' vnus abfente alte-
ro valide concludere et matrimonium perficere ncquit, Si
verovnifeupaucioribusabrentibusreliquis gerere eftpcrmis-
fiim, tunc nxfentes valide agunt
$. xxini.
ficienilunl, «kotpit mMrinuHiitim cnm Aima iDiialiAim habuQ.
nint, quod quaiuor conftituti legati,.MC TDi pafidcnduin aego-
tium commiuum Sc^ U. f, ^ fioc
■Sea. II. /.I.
•• Sea. ir. /. J.
•.• Sea. II. <. 4-
•^» SeS. II. <. li, , ,
•,V s«a. II. 1. >
tSe«ipll.|. I.
n Seaio U. f ij.
. n,,,r,db,Goo<;lc .
.' fft fttainmrm- <t)7
$ •xsm.
Froeuratori vt fids habeatnr, mandacum litccrfs coiv
Cgnatiim, ci tiadt Ibler. Hoc in fmna probante conceptum
onmibns quibns intereff , ifludqne exigentibus , monOrari
oportet, qui ft fbrfan de qutbus<hm dabitant, iuramentum
ineerdum a procuratore de veritate exigunt. FaSum hoc in
nuptik inter AmeSeum Sabaudiae comitem et Caetiliam dfr '
Beaox initis.* Interdum quoqne ip(i procuratores de ratiha-
bitione canerunt , fuaque omnia bona hypothecae conftitue-
runt. £xempla habemus in nuptiis Pbilijp Mariae AngU,
ducisMedioIaiieniis, et IVIariae Sabaudicae. ** Inqnorunx
contracfaimatrimonialihaecceverba: troqm mhikminur fui
fyrtanettta er ohligerime ommam iottf/rumjiavm prmijermt^ ^uoa
ipfe Dammu Dwtpraefentem coiaraSum ratifcabit, et v[tro ra^
tijkaiioaaafuamfaciet. Tdem quoque iaSiim in nuptiis Lu<
douici Bauari et Mathildis Ludouici Sabaudici ffliae.*** Si-
mile obleruamos in matrimonio Ladouid Hieroiblymitani
Regis cum Margaretha Sabaudica, quoprocurator (womifi^
fe efTeSurjm, vt omnia feruentur Cib obligatione omnium
fuo™„bonorin.*»,.
§. XXV.
Mandatum e({ vel generale vel fpeciale. Vcrumqne in
Dtoptiis poteftineondisncum habere. Spedalium exempla
iiiWKbtonim, plurain fe&ioae (ecmidafuntobuia,generaIe
vero mandatum fiiit illud, qood dedit Abcaham feruo, de
filio Ifaaco vxore procucanda. Ex vcroque ccmmitcensad
ezhibenda matrimonii olK» perfeSe ohUgatnr , cc hinc fpe-
• HI) 3 cialt
• Scak) n. /. j.
•«SeaiolI.f.|.
%• s<aio II. f. 7;
•;rt«-s«aio u. j. 6.
nan,5db,G00t^fe
ciale mandanim in nnptiii aUbluce^and eft neeef&riam. Aft
iectfremagis proeedtt, qui ipeciale ma^ damm a grocuratore
«Kigit, dum negotia cum procuntore ex generali matidats
contra6ta , iacilc poiTint impugdari -et oppofita eiEcepcione i
procuratorem de non cogiiatis contraxilfc , dolofe egiire, fpem
de fe eonceptam non adimpleuifle, euertl Hinc et ius Ca-
nonicum in nuptiis per procuratorem ineundis fpeciale exigit
mandatmn * vetbis : Prwurator nm 'diter cmfftur idertetis ai
mtttritttomtim cotitrahaidtm , fdatti Ji jidhx ttumdatttmbabtterit
Jfecitik. **
§. XXVI.
' Formiila hnius mandati , podeaquam vfu inualuit ,■ vl
inacrimonialis conienitis in eccWia coram parocho dedaici
tiir, plerumque ante benediffionem iacerdotalem clare ac ver.
badm praefente parocho ibiec praelegi. Fit haec praele£iia
' rogante feu iulxnce parocho vel a fecrecario quodam.vd
ab ipib.parocho, cui eum in 6nem a fecrecario quodam cradi-
tiir. *«*
• ■ ■ - -J. XXVIl ,
Procurator fufcipic negocia ex voluncace commictentis,
t§.XI.) quicynque ieituralcerins negocia ex commiccentisvo.
luncate non geric, ille nec procupax>reft, necconienlu fiio
commiccencem obligac. Inde qui in macrimonio contraheh-
do alterius procurator exiitit-, nec praeter committencis con-
fenfum agere nec fines mandaci excedere poceit Procuracor
igitur, quialiam, quam dominus voluic ,' ad macrimoniuni
ineundum-perlbnam eligit, qui miptias fd) atiis, quain <^e
• j»ae-
* cap. Sn. &fr«r«Mr. io S.
•* huRCce locumiliuftraujfvberiiisTCLA deoitEMNAiib. dt. Pilrte If.
*,* ElciBpla huc fiKicatut vidc Sc&onc 11. $. 24^ ]]. 41. 4]. 4$.47. Jl.
nan7,db,G00t5lc
pHKftJifMt ftiit condirioBiTxB , Gontrahie, qoi inuttoionfti-
iQcne; alHBii febffinrii proGuratwein , aut ineaain ineondi iMh
(riincKBi GBauenmin negligit, inusriide agit, <t iniriinin haod
oU^ camrahentem. Sic hgeno po&a Vladislaus di£lus
nlaRiia-prftreconiDge Hedwige, iinfu pioceium impcrii A.
cI:>ececiJ' ARnain Gliae (ionutem in matrimoniunv per
pWMiiatoms rogauit, ot«nuitC|ae, aft qoia vifapaelheior-
Hia DH minimi piacebat , iratus eft legads et de oiAbllRiido
oogjtauitmatriinoliio. Dequo i>i.vGassvs:* DefiKnfiait-
%tma^Q)tamjh8tmimoua»etmtimmmmmter wiadislaa»
tt Mnam vir^nem mais faSis jiaiis^-fiederihits flabiiiiim tt.
ta^ifMmt. Mmtert emm etre^atiert iHml WtatHsliau Ftkmae
tUx Si^iMitt tenatre, fudAiPia virge fanmfraefiantitjiniue
^tffareret^muehatiir. Viideetinpneosfiitsh3Ximm(leOhi~
tbcw,IS»e2kamdeRo^givetIoamemdeJ^Jcbian,qtitdvi/avir'_
gint, evntit^itHem famtierant mafrimtmi,fiiit iratitr ; i»r iiidigna*)
fitm>ifiiftereiaiciptmimtiidJif^/imKsiiUifnt,imilttrmem-
fB*Hi>mfrtt^ t>iptffUttiir,remipt.
■;■■'■■;;'':> i xxvjit
.;>'</ Ne^atiaJiofba.iioncuifilxt^oairnf dominittiaws, (ed<
tirarntrCinariii>^iiGHfaii«a]uafit>tes, cah»m «ligimus per-.
finheioiduftriam. Hinc arainaeieirnoftra voinntaie noit'
»fiuj cninegofia nofeacommiAnus, ilia cKpedire potelt.
'iSljat eo magistin laatrimbnTO ineundtvlocum habeat necefle
iSti. ."jBfli«aiB>itjatrinionium arduum admoduni negotium',.
cxquomagnnm enft(^ptMeft|ieri^unv,ideoquc omni cir»
enimpeSione per^endum, qucid noH a quolibet nec ab alio,
fad aMloiiiplb, eui cft commifliim, expediri volumus. Ncgo-
tia idkni ita commiila vt per eum, non^ er alium, ^xpedien-
dalinr, fiibftitutionem BOh acfoiittuiu^ ac proinajs.procura-
• i ..-■■; .C;J ■■ in,uIi.^Q-.' '"''
• bi/trid immira Jibt,li ^ i^,
n an7,d b, GoOt^k
sjt Ctt.V. btmtrim^miifrim
ciale mandanim in napdit aUblutdatid eft neeel&ian]. A(l
ieetireinagis proeedit, qui Jpeciale ma^damm a rniocuiatore
exigit, dum negotia cuot procuratorc -ex generali mandata
contnOa , iacile poflint impugnari cc oppofica exceptione :
procunitorem de non cogitatis cuntcax ilTe , dolofe egifle, fpeni
de {e coneeptam non adimpleuifle, euem. Hinc et ius Ca-
lionicum in nuptiis per procuratorem ineundis fpeciale exigic
DnandatiHn * verbis : Frocurator mtt 'ahrer ctnfitur idffieus ai
matrimotdwn contrabaultm , ^itam Ji ad boc tuMtdartttn bahitmt
Jpedde. **
§. XXVI.
> Formul» hnius mandati , poflxaquam vfu inualuit ,• VI
biacrimonialis confenfus in ecckfia coram parocho decbret
riir, plerumque ante benedi£Honem lacertlotalem dare ac vcr»
batim prademe parocho folet praelegi. Fit liaec praele3ia
' rogante feu iubente parocho vel a fecrecario quodam.vd
sb i^ parocHo, cui eum in finem a fecrecario quodam tcadi-
tur. *»*
- f. xxm ; ,
Procurator fufcipic negotia ex voluntate committentis,
f J.XI.) quicynque igitur alterins negotia ex eommittentisvo-
luntate non gerit, ille nec procurtloreft, nccconlenrd (uo
committentem obligat. Inde qui in matrimonio contrahehi
do alterius procurator exiftif, nec praeter committentis con-
fenfnm agere nec fines mandati excedere poteft. Procurator
igitur, quiaiiam, quam dominus voluit , ad matrimonium
ineundum-peiftnameligit,qaii>nptiasfubaliis, quam^pne
- ■ - * ■ ■ prae-
** hujicce locum iUuftraiuc vberius tcla de otEHNA lib. cit. Pine II.
*if £f cmpla huc &cieBUi Tide Sc^oae 11. Jf. 14^ ]]■ 4'* 4I< .4$<47* !*•
naiiJedb.GoOt^lc
>■ terfmarmrm,- . ' «J»
j)l*(!a5f|e«'fcBt«ondirionibus, o(Htohit, qutindtoionftt-
tuente,' ahaii (iibftituitprocuratorein , aut medain inenndijiis-
eimonii isnuetitum negligit, inualide agit, et innilum haud
oUigac contraheneem. Sic lageilo poftea Vhdislaus di£tus
iitonn»prHiit:coninge Hedwige j fuafu ptocerum imperii A.
oI»eCieCS'AHnam Ciliae lionlitem in matrimonium per
{yreautatOW; ^ogauit, Obtinuiiqee', aft^ qOiaTirapCKlbeKir-
- mailli minimt placebat , iratus eft legatiset de difldnendo.
oogiitauitmatrimonio. Dequo ulvgossvs:* Z)<iSwy«o'»-
litprt^iiiQUamJaBanittnouora-etmammmmmterWtadtsimm,
tt AiiMiH<iiirgmeiit mxit faSit nmtpiejbedrrihu fiaHHiae er.
tm^fmaa. ^mere eigMI et refimdere iHd Wtadishus Fehniae
Stix aSfiuntf temere, ^nedAtaa vir^oftrumpraeftantiifirmae.
fibi ^areret ^motiehatur. VndeetinprmrJttaslvtariumdeQhi-
ehtmt, I&ie^kim de Eogvw et hdtaiem de ^afchian, fucd vifo vir-^ ■ -
ginty omA^ionem ptnx^ant mttfrimtmijfait iratidr : nec itidigna*:
fUli>tli'fiiiftmkaectftmMriMfifoliitm«>taUtpa,naiktrim
fliMtijui>fimifiueigmgniitur,remifir.
"^ '-■:■' '::■■ s xmxir ..'
.;<:./ NSgotfa-.nolha.Koncuillbectiaatinf oomnmciBius, (ed'
«ra«TOrl<inar.jiiI(iic»biB:quafitties, xetrtam eligimus per-
fedaeMdnbiam. HincatdinaiiieiiirnoAra vdnniate noit'
Kfi'isf catn^^oculnafliracommifimus, iHa«xpedire poceit^
Id^ eo ii»^'sin matrimbinD ineundolocum nabeat necefle
^'j . '.-^flitsim&^atriniontuni arduum admodum ' oegotiuiiv
ex quo magnnm cnjUipf p«eli|)eri^um^ iibiiquc omni cic-.
cumipe3ione peragendum, quod non a quolifaet nec ab aIio>
fed a&Dlailiplo, eui eft commimnn, expediri volumns. Nego-
tia idicni ita commiiia vt per eura, nonjier alium, ^xpedien-
dafint, fiiUticutionem aon admiccunt, ac proinae.proQura-
.(.', ■■, .11:2 " . niuii.i .ui-.' •'"'•
• bifma nlmu ttt. 3C p. i^,
nan,5db,G00t^le
14* Ctf.V. Dt mmmmiu illiifinim
torjCuiimcrimoaiiinaindicuiadeinandau, «litmiv perqwia
negodum liocve pen^unr, fubftitueFe neduit. Hoic »ali*
acceditntio, obqaainfut>ftitutiaiocumlHbereneqiac. N%
mo eoim ed procur^tor, nili qui ex domini voluaeDe aegoiia
fiicipic, committens vero, dumin conftitiKndo procaratort
perfoinlan refpexitindulfaiam, non voluit, vtper^iumne>
godnm expednunr, et iic qui fubilitutus t& a procurao»^
obnaacommittentisvoluncitem fufcipit neeocium, ideoqas
nec proCuntor cll, nee obligare fuo confemu poceft princi*
palem. Cum quoconiemic ivs canonicvm verbis:*
Et ipiamtis aliat r/, f «i eot^Utmtvr ad negHia fncurattr^ j£m^
Hanffffit-, i» hoc tamai cafu, fnfter nagiam, fud exfi^t ftm
arliufiifetferiaikm immiaere, amtaerit icfittare aliiae, aifi
tKeiiemJftcialiterJitammfum. Aftlivoluntacedomiai^fctr-
ftituendi conceflaell poteftas, procurator alium poflb fubfti-
tuere, eumqoe maniuntcmabligare viz eft dubiam. £(•
«mplum buius fubftitutionis in nuptiis Canli IL Hi^iaaiaruffl
regis cum Maria Ama, |%ilippi Guilidmi Palacini «lcCtorii
tnia obfennmus. Kex enim procaratorem conftituic Leo-
poldum imperatorem , cum poeeftace liibftituendi, qui filiura
lUepfaam^ Rom.tunc Regem,Iiibftitm, et hic d-ag. Aug.
i£gg. procuratorio CariJi nomine di£lam Mariam Anpanrw
bi iuntit ** Peitinet huC quoqoe mandatum Efloardi Ani
cfiae K. primogeniti, in quo fum verba : Etfifirte, ^utd «k
fit, fraefiSm fncuratar in via Jeficiai, hco fialumiemjitlifii'
itBtmt eiiem inimmihm. Eandemdatitespotifiaemeinttfraeik
Swiinegotiimconaiiialefnifiifmdim.*,^*
j..xkix.,.
*C.iti.tefnirinr!liiuin(, . ' '
•• ,id. iofti Sea. n. f. 41. .... 1
n» s«a. B. f j.
nan,=db,G00<^.lc"
. §. xxa.
Obfigado orfOD' ex conlaifu ab alten parte aocqiata
Qdundia iginir vna pars dieriiB nec acwOit contenfi^
neceninaoceptaiikjtanHliDaltera qtioqae perfeSam non ha-
lietafaligationein,<M faam iiboc mutaiepottftToluntatem et
nebocare conlenrum. Hinc fin^ coirfcnfuni in matrimo» ■
Biuin «EcGR po' 'procuijiojem efTe dedaratum, cx ibla hac
«DnfenfiB decbrarione, nec ins me obligatk) enafciiar per>'
'ftfia, iiifi ab-akn^ paite acceputio acceffirit. Vbi ad ne-
gotiam pe!ftiien*ii*"peiftfta a^h datnr obligatio, ibl ab ar-
Mnoaiici£d^BAd;velitno1ituehcgptiumperficere. Hine
licet dedaratus per procuratorem conienfiis mmatrimbnium;
co tameniiondnmacccptato,<»nimittenti ancgotiorecedcre
tt con(e(]aei1ter mandatnm' renocare, omnino liberum dt
keuocato maridato, cefflt cohlenfiK committentis, et tic pro-
curator nec amplius procurator manet, tiec obligare poteft
mandantem. Et perindeeft, fiue procurator mandati reuo-
^tionem iciat fiue ignoret. * ' Vtroque enim in.cafii.cefiat
tjoiiledfus corfHmemis, Gne t)ao nec procurator efle neo
tommittetnem oWigare poteft. Aft tamcn aequitas iubec,
■n pKomratOtv^qai ignoraifs mandati reuocationem, ex man-
3ato 'Cglt ac iBde damnnm ferifit, eius reftitntionem accf-
diat, V. g. 'frfablijTKitheca bonoram de rato canerit etc. li-
berandus omninoeritabbacobligatione. Confentit lus Ca-
Aoiiicumfn verbistemis a nobis iam varic addufti : JomJS
proatratar anteauam cantraxerit a domino Jiierit remcatui, coH-
traSum jxiftmmn rnatrinumum ttb eodem^ Ucet tam ipfe quam 60,
nm Jia cmtraxit,reuocatiaiem buiuimeii femtuj iffiararent mi-
' Uiu
.* Hiic pertiiKt exempliuo SintiriU Angliae R* oii per procDratpKm
cum Sabau4iae principc de Duptii) agenlj. fmBto licet negotio, le-
' cellii a Elilakedillm dc Voodeiiill» duiils Tid. Q»f. IL Scit. II.
#. 14. p. 71. .
Muft Imvtr. Herm:,r. a. U ,, ,
n„,t,z=db,CjOogle
«4S Op. y. Dtmttrimtmii Ubiftkia
Sia mmnti txifiit, tm iHiit ititfaifks dtfttit,Jim fufiniBtiu
Um tiibtre mviit. Inde ec iri ilJubiuin nupciis, inecrduiB
ea aAibita ot caucela, vt ante dedaramni coofadum lcgati
faiterTOgaremur, vtruia eonim madaaiin fitrettoaaim: Fa-
Bxxa boc inniatrinionioGralcaciiMaiKK,DDdaMediatanea<i%
BumBona de&baudia,dequawrbain(lninicnci:* « «aif-
titndim teficfa adfmttimi attdiSiu Ckjfiiimjfimu. D. mfia;
fttx imimigmitJriiiiiSm Damimim Irifianiai fe girtmimfr»'
pitatartmSSi Dit. dittit, aa fnturoHrii fyi mtmdanmi^ r^
mcattm a fraidiSo Dtt. iiciMtdiilamafi <nu Dtmim, fd ftt'
itm DiL Trifiama nfftmiiad» afendt, fmd mn trat rcmtatnm
tt tMimu ttc. £x quibus lainen patct, leuocationem man*
dati locum cunc noo habeie, li prooxatorio confeniiu ex at>
l«ra pane iam conienfiK et acGeptacio aGcefleiil, nmc enim
acceptacione faOa akcri pcricCfaim ios dl qiBrftnm) qao4
jnuito auftrri nequic.
J. XXX.
K&trinKXunm conienfii poiicicar. Hie yao vt indk
ligatnr, eitenio quodam dedatandus ell Sffm. Qatdunii
vero aahibeatnr l^numy an liiterats an *aba iiai aiiud wnd-
dam, perinde eH, modo de confauu exinde clare gobucc «t
diilinae. Nec iure Nacurali incereH, quooiodo declaiecnr,
in ecddia (eu extri iUam, coram parocfao fea ta aUence,.aa
interro^onem porocbi, fen absmie pracuia intemiBaciaix^
tefHbos pracTentibus fiue abfentious, modo conlenfiBded»
retur. A(t raSo de inodo cpnfenciendi omnino potcft eo»
ueniri. ** Q^pd IT iaQum, eonoentis smniao ftandum mO»
dusque adhibendus cft praelcriptus.
§■ XXXI
; •st&.n.f.xL * '
^ ** Kc in D^is .iUuffriuai Iktpt conitninifN. n ffmnc. io la«rofiniAii
eccl^i% more ridbiuque confuetis- Fwtum .lu)c in - nupdit Heo>
ftd UU. GaUerua R. cum IvUi^u ^ Mcdicct ioiuf, qiunim di-
ptowi'
J. XXXL
Hhillrimii fimnnonnn impcnmdain mpt^ KoM Iblo ,
perficuonir Gaaleii£i (§. 5>.) pknimqiie tamai pnncr oqn» -
iailuiii,YtdeeodbriiBca(iftec, aliaquacdaniaoosdtreialenc
(jgaa Gxonia^ lade bcDediOio 6ccraoodis ia illdliiiim oui
pciis neoeiEirio qnidoB faaud dcfidccaair, aft' vt co m^iB do
confenfii oaoftcc matrinioaiali, tanquam ritus, qui ab anti-
dquiffiinia imsduit unipatifaus, iatcriUuftres qaoque adiit-
bnur, ec GonfeaTaa cacam parocho in cccicfiK bae decb-.
tatur. Illi^faavcrakquicad)olicampco6tentw'rel^poacoi>
ex principiis rdigioBis fua* aoa oro ar^rip, icd neccffinA
omdas mcdiance lacerdads benedi&iooe oelcbraie oporteFe^
Vei exibdc patct, quod ipfi iiibfint cadefiae legibus,<t coiici>
lii Tridentmi patrcsclsite fimxaunt, lafiiM mgleSaJaar'
Jmt k>iidi3ime imtat, Ji^fifltre «m foj/e. Inde quoque it,
luArium procumnribtts ia iqandads hepe dacum inueninius^
vt maccimoiua in ecclefiae facie concnhanc. Sic Ludoui-,
cus II. * Rez HieroGiIymicanus cum lolanda, lohaimis.
Arragonum Regis flia, macrimonium cdebrauic, vbi in ta-
bulis piocuracocias faacc oUeruamus: cranmKi a triiam
wm mfins txm prmrtnm, ftiStm, n^uitnm geftns et '
mmms fpttitkt, ad tramfereiibim fi ferfimliter imime mfir*
tt pv wir/ ad fraejaitiam fraefati Kttii et ftremBimae domi-
mu Mmdae Btgiiiae Arri^mm trtSanim» et tmraiaidia*
mmiiie mfin et fn iitiiscimJira(fataiBiifiri<3elaiida,ferveria
if fraeftmi et in fade faitiae~mams ealejiai, a efi merit,.
• ■ '■ ■ t /yemm/aidmii.
Ii » §. XXXtt
olofiii cnatUQd ia hoxt. Tom. V. P. IL p» 4. Similc quogi»
Bi notnui Elifibetlue Clurloioie, Ciroli LuJooici, Pabtioi BeSo-
' tis filia cuni Fhilippo AmliaiicaS Ducc w comainiin Siauil,
Tom. IIU. p. itf. , ■ .
•.Jca.tt*Vt V I
t44 ^- ^- ^ mitmuuu •imfirim.
§. xxm
Kpn iKceflaria quiifem, (ed in figoum firmati matri-
monii externum aoxdit quoque annulus, qoi apud Catho*
Vkob eft benedidus. ObKruainus Ibleninem annuli datio-'
nem faSam, iir mipdis friimtt UL. cum flfeiiw», Lu-
fitanica .d& quitais Motzius- imperauiris^ Iegatii& fic lo-
quitur * igoframiminatus M. Saccb Motaus nuttintpracfaH
Friderici Regit Rompurmty ta»^am frecurator eius ad buue
aSirn ctKftitututy retma iifantiffam Dimum lamram n /ium
kptinuat m<iraa,ficut maudat facra. aclefia Ramaut, atjue tt
koc amtuia fi^arnaba- ad Uatdm. et gieriam cMtdfotemis. ets. '
In inftnimema nisxiarum inter GaleaciumMariam Mediala-
nenfemetBonamdeSabaudistperprocuracoreminitarumhaea
(am: ** DiSo Cardiuale fiifumte, frout fiifulatut eft^a di-
Sis iQsi^jfima &mace\la Born et.Magmfico' Demsn l^fiai»
mmine quafi^afer verba de- fraefettti ad nuttrinmmn contrO'
bendum, eum re/ponfione affirmativafitbficuta aimubett beuediSum
M aitero digitorum iHufiriflimae domceUae fofidt^ E^ quibus .
iunul patet; aniMilos modo. ipfum dedifle procuratarerat
fflodo, qui benedixit, parochum illos impo&iire. Sicuti .«t
fiogulare, eft, quod ipfe ipon^e pater aniuifum digitO-jnK
pOHiit, prout faffaim aino 1660. in nuptiis Mariae.Tbere-
fiae, Philippi IV. R. Hilpanorum filiae cum Ludouico Qat
lico celebratis, vbi de animlidationeDiariumEuropaeum:*,'*
Der Bifibofffiagte naeb diefat die bfantin m dreyenmaihii'
«i fie denKhae m.F^rgnchreicb 7u ibrem Gemabl baben woSU-t'
Worauffie ficb Jedet mabt za ibrem Herm Vater dem-iOmig'
nandee^aftzttzeigenydsffJfiedeflenlVillenbegebrte. AltderlQ/mg
Jrein wilHpte, amvxrtete fie aucb mit ja zu drrfen mabien,
pteicb aacFder Printz von Han tbitt. Der Slmg ibr Herr
* Vatir
•Seflio II. fX.
"• Stdio II, <. XI.
♦.• scfto u. <. xm Cdosle
ftr pntmtimm. tts
VdtrJUcktt imt Mechm HMtc dcr i^attm fmer Ikinr
dcn R^ fe$cr m Fingcr, vnificfel iarafvct iba mcJcr.
§. XXXHL
Aliqmndb oicuram iit %nam perfe6U. matrimoau et
ti Oliid magis 6nnandum acceffifle, ex wiia colligf poteit -
exemplK. Sicln contraEtii maDimoniali * interCvolumL '
Sabaodiae dncem et Blancam Mondsferatenfem haecce fimt
verba: Vocata et interrogattt pracfato iltulinlma JSCmcaJcr
JieSaUtf' I- V. DoSarem Domimm Georgiim Natam et fim~
BtcrdiSur Dem. Attadus de Ferejla diS(t proeuratori» winM^
larumr veUens iUud matrufUnOi» cattrabere et ns ilhd confemirt^
jcr verBa de praefenti Jeamdum kget 'Bsmaiar te deereta af^
fioUca^ qui cum amba rejpeitdi£htt Je iSud veUe- mttuff ctiam^
ititeruemeftte ojhda irt vehememiut Jfgmim Jrrmdti matrinami^
iecreuermt £Sac partesr dd tonuemioner. Fer ofculum quo*-
qtie finnanit inatrimonium procnrator CaroH V. pbllex
Ront fmperatoris, lohannes de Berg-, de quo inftnimentuiil
matrimDniir ** Qiibur fcraSis immediate jofi Imumodi ver-
Borum Binc indeproiationem idem orator etprocurator nemine qnt- ■
fiipra in -figmon fpor^um hmusmodiy eandem tbrifioRam dsmd*
uam Manam dmfculatui efi, Simile fa9um in nuptiis Mar.
fftreitaehx&ciasaB Cum Fhiliberto Sabaudiae duoe initis. %*
. ' §. xxxim.
InO' tt pemtns: perfeSum habeietur mstriiiionium, iii>
tecdo» ime> iOuffaes^ accef&t thabnu confcenfio'. ObferiB-
mBsTndomoAiftriaca qnatuor,^ quae huc:pertinent,exein-.
pla. Kjmiimeli &&ximiIianiLirap. cuius-proeunitorlii- '
aauiciisIiauaruskiliiBiMariae Burgundicae confoeBdit. '<',«**
Ir? Altenun
• Exltat apuJ lii »aH k. T. Iir. F. K p. 144.
•• &«. II. 5. XVlir. . r -TT- ,
•.•Sc9.n. ^.xvii. - ■
' ...•s.a.u.^.m i„,:.,.Googlc
I4< ftft V, Dt murimmu iMt^riim
AIceraRiin eiusdem imp. nuptiis cmn' Aniia Britannia fca-
bemifi.* TertiBnieiieinplam pnidxtMaigaretha Auflriaca,
quae lecundis noptiis cio idi. Fhilibetto Sabaudiae dud
nubens cum procuratore Sabaudiae Notho leStum confcen-
dit.**- Quartumhabet AMELOT (fc ii HovssAYE ver-
bis : \*le Cardiiial Oargt tiaiaml epoafk t Ardx^idxje A»-
ve ^Autrichey en quaHt^ de.pracweur du Roi Sigimind UI. 3»
fobgtit. Vn autrefeigmir tdamit , Herera ipa roforte cefaity
ifenditfmtleMm, aBafi caicie tmt arm^ a cctf de la nmvtBt
Itfiite. AqueBamifhia nocbef ditcetbifierientvnodehiAiahaxa'.
ioret delR/yJa puro todo annado en ia cuma a lado de ta'Regnafier
teremoma que tet Reyet de Pohma en tal ea/b aafiumiran. Cela
grriva a vieme en ijfi. au moit i Avril. Aft nec iKcelGcatil
elttoncubinu procuncorius nec ampUusvfu feruacur.
J. XXXV.
OUemant tandem et Galli ritom, qni avetemmoKnW
done vxorum originem tiabere videtur, ec in (snuffl per>
fdSd adhibecur itncrimonii : Sic de nuptiis Carali II. Hifpan-
niannn Kegis cum Maria Ludouica Fhilippi AurdranenGs 6-
lia per procuratorem initis limieks: } M.k CardauH*
BomOoncommemm kiceremomet du anlru^. M.deloi Bo/tiuet
U moit prefenti dani un Btifit treiiipiects i tr et m armem
Sar et a argem meln enfemble i et % tm aiant eti benifarlt
Car£ndlA(.le Prince de Conti mit F anaeau an quameme Doigt
de ia num gaucbe de Madenmfille tt lui duma let trehe tie^et
tor enfu iemariage fourltRa tElparne. Simik quid£i£tiiiil
in nuptiis Delphiu Ludouici atque Mariae Annae Chriftinaa
Fe(dinxndiAuriae£leQQrisBauariaefiliae,dequo lvnig.**
Kadh
• SeS. IL f XV. m
•• Sca. II. j. xvn.
V tbmirtlUjlerivillllttUlilUlT.tm.lmhtlMmt-rl'
t s«a. II. f. XXXVI. .
tts,a.ii.<;xxxvii. • -,-,-, ..GoogJe
.ftrpnanunm. M?
KtcMmimtrudiiit&CariimdivfitbtHOcUfilkiMMiwm
B>»jl, mkber ixn GeldndSillitr wuer anaider vermfibt war,
meybetyJrtimerBriBititammdBrmtmterbabeiierStimmi!
Jjidemg DoMiH vm fymSreicb mSet ihr Marim Amam Cbri-
fiim,fiallhierregemairtigiJI,ZMeiireH<jmthlete. clifemm
ieyderjfeits nut ^gemtwrtet, bat der Cardinal die tbgenamte g
GoldfiScken mi den Riiig dem M. k Daifhin IHerreiebt, mkba-
den Jtfw der Madame la DaifhiMe m den fingeriefteckt, imd ibr
itOeU^ikkiaifdieEbegegebeH.
$. XXXVL
j-iicet autcRi itistrinionia pcr prdcQratofcni contnQa ob
.«onfenfam nratrimoniakin piadhtum veta fint atque l^ti>
ina^ £ibinde tamen videmusifta a praerentibus GOniagibus
ibure confiimata. Faanm hoc MCCCCLXXVIL dum
Maximilianus Aullriae Archiduz in Belgium delatus , matri-
iiioninm,anceaperLudouicumBauanimcontraQmn,Gandaui
coniirmauitjfacnopeianteantiiiiteTomacenfi. * Idemqno-
que ia£bmi in nuptiis Ludouici Delphini ciun Maria Anna
Chriftina Bauarica MDCLXXIX. celebracis, in qnibu*
gocuratorem ^ente £l^ore Palatino, et facra operante
ndiutore Frimigenfi matrimonium Monachii fuit perfc-
Sum , pofteaqnam vero Iponfa in Galliam venit , facra rmlits'
itint repedta, ** de quibus antecedenti diximus Pangraph&
Mem nOum claloccviii. quo anno Fridericus I. Kex
fiDra(Iiae cum Sophia Ludouica Megapolitana Suerini fml
inatrinaonio innSn^, Carolo Leopoldo fracre duceRegenie^ .
procuratorem agente. Hoc vero matrimonium die XXVin.
Konembr. Bendtai Iblcmni ritu init confirmatnm. *«* Aft
patet, nec necef&tati; iuille hancce repetiu°onem bene-
_ ' diaio'
• SeA n. f. Mlt
•• ua. II. /. xxxvn.
'.•■St&.tt.f.sxxxn. „. ,
I ;, rid^COOl^lC
^»0 Cip, JV. Dtmtiritum(illi^tiiim
-4i&torif nec per'9hin msuottiii vaa^Sk v^Udjatemnnpd^
«uam antca habuerim e\So)o confemu per procuratQFeiti de-
«larato. De quo i.vi>ew]0: * AUitxiflimat,fimftut
tckbrataeferpncunttormf i^ ffinvwutfe aiiqitaiterarioaeMt
Termatiwt, Oueniam tMmbii faaramevtion perjici foterit per
^foctiratarm^ ferfeStmate ita tim requirat Jel^imaaiia muae
-piftauratiohii. Contraimperiiihent ; matrinmiim per procvd'
horem initvm, eo hahetidum fro iti^erfeSo vtateiUMab vtratjite
JartefraefeiiteTiMtimiratimi. SiqiiidieiiiDribiuacvfuiicBid^
vUm certe reiteratio fimel comraBi fer procuratarem matrimomi,
Jiterat rarior^ eeittrafetuli^iwmj^ tnfiitmis , legis inflar intro-
. AtSum , ttf mtitrimouia abfentitmt a praefetuihiu mncept infiaura-
.natarbabeatur^itacoamibitmtfeifeMumy talla ratiane im Jf.
Humvoaiuiat.
5. xxxvn.
t^aedjt altetiim, .qui illi aufot vcl den^C, quae vaa
'debentur pcrfe^o. lam veroexmatrimonioprocuratorio
.coniugibus ius quaeirtum eft perfc£lum, vlum corporis ad
.procrcationem (obolis nece(lariunv, mutuum adiutpnum, fi-
aelitatem^aque iura exigendi. EigoquicunquehaeciuQi
coniugi per piocuratoiem deIpon£itae aufert aut dcnegai^4i^
. dit illsun et per ladiooem dat cai^un belli iuftificam.
-^ $. xxxvin.
Adulttriuine(l concubitus coniogis cumperlbmi eztra-
iKa contra fidem conii^em datam celebntus.
5. xxxvrai.
Coniuges, qiiae cum peifona extfanea Gontra fidem.coa-
jugalemconcumbunt,aduIterimncommittunL ($^38.) lam
vero matrimenium procuiatorium veie coniuges ^cit ($. 9.)
quae
- • din: dc mMlrim. ilUfr. ftr tnairaltrlm ii& VIL c. tr .~^
I ,,r,d»,Coo<5lc
fir pncmnttrem. 149
qoae fibi inuioem fidem debenwr coniagalem. Ifinc li poll
matrimonium per procuratbrem initum coniux concomtHt
cumperibnaexcranea, ti^iusmodiconctibituser-itadukerium.
Qijifidem vioht coniogalem, offioiaviolat, quae coniugideben-
tur perfeSa, quod dum in adultcrio fit ($. 38. ) per a(hilte-
riam violantur officia coniugii perle£hi. Hoc qui lacit, alteJ -'
rum laedit, eique dat caulam belli iullificam , ergq coniux
per prodiratorem copulata adukerium committens, laedit vi- •
lum eique bdlandi fuppeditat caulam iuftificani.
§. xxxx.
Auferens , quae^ure debentur pet&£to, laedit alterum.
lamveroconiuxex maerimooio prc)cunitorio iushabet quae-,
litum exdudendi alios ab exeratio iurium.matrimoni^dium
penes fuam coniugem. Hoc ius qui intercipit, ius io-
ce^cipit pcrfe£ium ($. 39.)acper comequens laedic datque
caufam belli iulliHcam.' Hinc cum.Anna Britannica, ijuae
Maximiliano 1. Rom. Regi per procuratorem erat delponiata,^
aCaroloVUI. Rege Gallcirumcaperetur, ctadmatrimonium' .
cum Bege Galliae iueundum cogeretur , Maximilianns re£te
beiluni aduerfus Gaflos parabat, ct Henricus I. Angliae Rex'
Germaoas ad bcllum excitabat, eius verba haec funt : * Quo
circa veftras CellKudines hortamur, vt auita fua et confoe-
deratorum potencia, pro canta macula et nota iniamiae abra-
denda totis viribus incumbant et bellum bofti indicam, qun
talis vltio (umatur , quaimpollerummaior femperGennani
imperii ratio fit babenda.
§. XXXXI.
MatrimoniBm eft padum bilaterale. lam vero omnia
haecpitElafamconditionata, etoUigacoria, (iexalteraquo-
qne
*' in Uttcris ad Rom. imperii ftacus apud OATT. (ir MTf/irUw,
^ . lib. 111. Gp. a.f. XllL
'armKlwr.fnid.fkrm.?.n. Kk rfvirtl,-
tso pif.V. Orvuniimmh M^iim
que parte 'Obligatio' sdimpletiir. Vna vero parte fuam non
adimplente cmligationem , . altera quoqae non obli-
gamr. Hinc ma coniuge paSonim ridante fidem in
;)rbitrio alterius eft, paftis vtrum Ihre et in matrimonio ma-
nere aut illud delerere velit. Idem quoque in matrimoniis ob-
tinet per procuratorem initis, Matrimonioenim perprocnra-
~ toremcelebratoetvnaconiugeluamnonadimplenteoDligatio-
nem, in laefi arbitrio eft a matrimonio ob violatam fidem vel
igecedere vel illud continuare, et remediis coafiiais ad conti-
nuationem alteram partem adigere. Poftquam igiturAnna
- Britannica in nuptias Caroli VlII. ItFr. conftnfit, mere ab
atbitrio Maximiiiani pependit , - ei fna quoque parte vel ab
obligatione recedere wl ad ooniinuandum matrimohiura An-
nam bcllo adigere et armis iniuriam vindicare. Hinc pec-
cat, qui primus datam paaomm 6dem alteri denegat , ' non
peccat, qtri ftaSa ex altera parte fide, ex fua quoque parte ad
paQi obleruantiam fe admi6him haud cremc ec a paftore-
cedit.
§. xxxxn.
Quod ad Germaniae (fatus attinet, flli ant pontificum pfo».
feentur religionem , aut eorum haud (eqmmtur caftra. Sta-
tns imperii, qui Catholicae religionis panibus accedunt, in
matrimonii caufis pontificis ecepilcoporum legibus viuunt
Hifce vero legibus macrimonia per procnratorem (imt per-
mifla ( $. 3. ) et inde varia macrimoniorum incer illuflres ca-
tholicos habemus exemph. AIl tamen eorum matrimonia ,fi
lata efle ddient, ex praefcriptis legum in facie ecclefiae , le>
cundum mores, ritus et fblemnia ecclefiae funt celebranda. II-
li vero flatus, qni proteflantinm nomine vem°unt, pontifi-
cem et E|»fcopos in rebus eoclelaflicis nec iudices agno-
Icunt, nec eorum legibus viuunt, et imperator de caufis ma-
trimonii vincdum concementibus, ex principiis (iiae religio-
Ait cognofcere nequk : tiiQC protefbiate» priacipes aut nacu-
Me vst pmpMR iegibus in matrimonii cauHs Wminc, ct Ga
incer illos mammonia per procur^ccffem fidilifiere ec re£ta '
rado tt exdi^la &tis pxibant.
SECT 10 n.
^XEMPLA MATRIMONIORYM PER
PROGVRATOREM
C O LL £C T A
A
R ^, 6. * T R F K f a
Matrimonia illuftrium pcr procuratores ab antiquiilin^
iam fu»unc Kmporious. Haec per cxempla ex medi?
et recentiori aecate demmta hic ilhiftnl>imus. Seculo quIiK
toiamdum chlodovaevs Franconim Rex cum Chrote-
chilc^e Chilperici Burgundiae R^s filia a 492. matrimtHii*
um per procuratorem concraxit , de quo F s. e d £ o a-
R I V s '.* Porro Chlodouaeus kgatiaim in Burgmdiam fae'-
^tts mittent amhubat CbraiechiltUm, Et cttm nm fffet ticitum tam
vidert , Chlodouaeus Aurelianum quemdam ex Romanit , ingenttfy '-
qua poterat, ad Chrotecbildem praeuidendam £rexit, AiiUe ntfifin^
gulus, adinflar menSciperam ad dorjitm ferensy vefte deformiy iiUt
porrexit partibus , annu/umCb/t^uett quoeipotiuscrederetm^yfe^
cumportans, Qtmque ad lamtam ciuitatemy vbi Chrotechildis cam
germana Saedeleuba fedebat y vent^t., et iUae hofpuaiitate peregri'
nos feSantes eum caufa mercedis fitfcepifem et federeius Gtrote'
childis lauaret , Awrelianus verho jecreto inciinans ad eam dixit :
Domina mi grande verhum tibi nuntiaturus fum , fi iocum dare dig-
noiis vbi fecretiusfuggeram. lUaannuenSy inqttit, loquereydixit~
que Aure/ianus , Chlodoueus Rex Francorum me t/irexit y ad Je j fi
voluntasDeifuerit, te vult ad cubmnis fui foaare conjugium. Vt
certafias, httnc anulumtihi direxit, Quem iUa' actipiens, gauija.
efi gawBo magno. Dixitquead eum : Accipe centum filitlotpro la-
Kk 1 hrit
•ffijt. ErMt, B{it. r. Xmi. p. 71%, «ait. CBBlM. ^ ,
»5ft Cap. V, De maivimmk iliufirttm
ioris tuiimmrfy tt-am^tm bme metot^ FtfimiwrnamfeB^St-
' mnumtuunti et dtc ei : fime.vult matrmimio Jociare., prmmaper
legatos a patruo meo Gundobado po^uletur. Legaii fm-venietUy ei-
. tentaadfraejensfirmitateplacitumfuhceieritateiriflituant. Nifi
ed perficiendum fiftinent t Aridii cuittsdam Jhpientis de Cimftantine~
foit aduentitm vereor ,■ cuiur ainfiiio^fi prius venerit, baec cmnia
4ii0fiahMmur. Anrtiiamts eodem kahitu quo venefat , tediit ad pro-
pria. Cttm iam prope Aureiimenfe territorium-, nec prbcui a DomQ
prope acceffijfet^ qttemdam pauperem mevdicumy in viafecum itine-
ris ficium bahehat , cuti iam Jecuriu AttreHanus fopeire deprejfus es'
fet, a Caiiegafuo Mra cttmjoiidis eiusdem Jitratur. Citmque afonmo
txpergefadtu Jwiffitt j-moertfre fiemts ettrju Kieiacf \perrexit ad-fro-
fria : dirigensque pueres ad mqmrendum mendicum , qid peram
^us portahat. Quem adprebenfam AureHa«»praeJintaHt , a^qte
fortiter tridiut caefum permifit ire mendicum. Protimts AuteSauttf
CbJodoueo regi per fingttia narrans fucc^anem^fu^ge0i»nesmmtiat,
Quodcum Chiodoueo vtiHtas §t corijiiium Chrotechtidis piacuijfet .,ie.m
gatosadGttndohadum dirigit.,petens, vt Chrotecbiidem nepiemfuam
ti in comugium focianJam traderet. QmdtUe denegare nfetuentj et '
/perans maicitiam eum Cbiodoueo imre , eam fe daturum fpondit. Le~
gatiofferentetfoiiditm et deriarium, vi mos erat Francorum i eampar^
tihus Cbiodouei Jpmfunt : piacitum ad praefent petentest vt ipfam
ed cdniugtMm tradtret Cbiodoueo, l^uiio fiante mora, imtopiaatt
Cabiiiono^ nuptiae praeparantur. Venientes eum celerttate frand
■ Cbrotecbiidem aGutiJohado aeceptam ieuantes tn haftemam^ cummul^
tis thefaurit ad Cblodvueim dirigunt. Cbrotecbiidin cum iam com-
periffet aduentum Aridii reuertentis abti^frio y dixit ad feniores
francoi : & vuitis me demino veflro praejentare^ remouete me df
haflema^ et fupra equum ieuate et quantttm protinus potueritis, iliis
fartihus acceierate. /» hac haftema adfurnn nen pojjum venrreprae-
fentiam. Fravci ieuata Cbrotecbiide fuper equum , feflini ad Cbtodo^
tieum pergunt.
• , 5- n. .
Inter Raymundum.ToIoiac Comitem , atque Ilagciam -
Raymundi Uerengarii, Prouinciae.Comitis fitiam, ahno la^a
matrimSnium fiiit contraSvsn, lacobo Aragoniaeet Maiori-
■ saruijir
^ csnnn Ifege |»Y)ctiiait)re, prout inJequens dcclarat Inftrn-
■mentum : * Nouerint vtmierfi, tptod ms Tacob$u Dd^atia Rex
Arrfgomae Mmmcarmm et VaOenaae, comej Barcbinmts et Vigeld
■tt Dcminiu Montis fe^Um^ Procitrator nohiUs viri K. Omitis
JUa/ae nomioe ip0tu k. Cotmtis recipimmj Vos Lanciam Jiiiam noHMt
wi X. BerengarH Comitis Proniitciae in vxorem R. Comitis anteiB-
^ffi p/acuerit Domino Papae etfuper praetfiSo matrimhnib JtfxerH
. dsfpenfandtm vsaue ad feptuageftmam proximo vemtaam. £> nos
Ijinciafitia nohiiis vtri R. Berenparti Cemitis Pronineiae recipi^ttr R,
Comitem Tohfaein maritamnfiftrHmvohisDomino lacoho, RegeAt'-'
ra^otuae in di9o matrtmonio procuratere pro di9o Tolofano Comite
txtfiettte, fi placuerit Domino rapae et fuper di9o mairtmonio dttxt-
rit £Jpenfmtdim vse[ue ad feptuagefimam proximo venturam. £t
boc iuramusper Deum et San9a eins Euangelia neflris proprits ma-
Hihus corporaiiter ta9a et praedi9a facimtts voluntate et affinjit Pa-
tris noftri Domini R, Berengarii Comitis Prouinciae et matris no-
firaej Dominae Beatricis Qtmitiftae Preuinciae. Et nos R. Berenga-
ritiSy comes Proutnciae ei nos Beatrix Comitijfa eiusdem praet&9oma'
trtmonio^ gratis et ex certa fcientiay nofirtm praeflamus afienjitmt
furantes per Deum etfan9aDei Euangelia a nohis corporaliier ta9a^
^uod praeift9o matrimonio , fuh fomia praemifia comrahendo^ dohi-
inus operem efficacem et in nuUo contraueniemus aliqua ratione vel
caufa. A9um efi hoc tertio/dus Augufiiamto Dvmini MCCXL,
pnmo tefiesfimt I. Arcbiepijcoprts Arelatenfis, R. Aquenfis, F* Epi-
fcepus Tolofanus. G. ^Jcopus Cerpentoraeenfis. E - ' R. de villa
noua Alherta G. Raymunai ludex Contitatus Prouinciae R. de A/ha^
' tiano Arcbi-Diaconus Gerundenfis. Signum Guilemonti fcrihae^ tm
eiaus praejintiapraediaafa9ajimt.
$. III.
Tali ratfonis A^trimonium d. igDccembr. a. 1244. '"■■
tet Amadeum IV. Sabaudiae Comitcm et Cectlhm dc Baux
per Procuratorcm fiiit contraftum , de quo tale habemus Pro-
curatorjtun. ** ' In Cbrifii nmine Amo incamationis eiusderA
Kk 3 mtlf'
' * cxtuapudDpin. de ltdbvic. r. /. j^jk n. F.p, at.
*» m»»aaiiuuonT* Ttm.J.p.J. a.CCClXIII.t'iSS. ,^ ■,
S54 ^' ^* ^^ matrmumis iBKfirhm
mS^fM Aiemejima ^taira^m fiaru , tt deam ^tkU fif^
§e$id.hamarii, Re^uaaeFrt3tricoRimafierMmbi^aeore,m»um
Jit ommbu mStrms bomimimt^ afmwit^ ^mi en Bmhm^
Se SeyJeSo caiftinaus Procwator a nobiU viro Dwmmt AmaSa Co'
mte Sabaudiae a in Italia MarcbioKe^ Jiaa cemiwetur m Btterit
m£it ^ diBum Domimm Comitem, lubili vin Barrah Domim
Baucit ad defpoHfatidam Te Dominam Ceci&am FtUam Nobiht viri
Barrakj Dmini BaucH praediSi et ad matrimomum comrabeti'
dum, per verba de prae/emiy cum Te Domina CeciUaJiipradiSa
aufforttate etmandato, et poteftate ntibi data^ atque concejfa^ a
diSo Domino Amadeo Comite Sabaudiae, Te diSam Domiaam CCr
tiUam praefemem^ et cet^emiematt in diSum Detmman conatem.
Egfi diaits Hmnbmus ^ SrfgeQ» j taiufitemfrocta-atori0ttSj teim
vxorem iegitimam accipio, et in Te Ceciiiam Jitpra£3amy namna
ipfittSj et mandato cenJentiOj et tecttm nomhte ipfius Donmi Qmitie,
et mandatOj et in perjimam ipfitu per verba depraefenti, matrimo
mum contrabo ; et ego Cecilia Ftua nebiiii viri BarreJi , Donuni
Baiuii fupradiSi» nen errans\f non decepta, non coaSe ei eli^uo,
eertioreta de perfma diiU Domini Amadei' Cmittt SebauJiee , ei
Marchionis in Itefie perfamam-, volens cum di3e Domino Comitei
per verba de praefenti matrimenium contrabere, Jcient te Domimum
Hambirtam de SeyJfeUo > effe procuretorem conftituittm eDomtno A-
tnedeo Comite prae^o j ed contrabendian metrimonium mecumy «^
mine , et mandato diSi Domini Comitis, per verba depraefenti te
di&um Dominam Humbertum de Seyfello , tanquam Procuratorem
di&i Domini Camitts, m perfonam dtai Domini Atnadei Comitit Sa-
baudiaej etloce, etnomine ipfiut, in virum meum accipio^ et cen-
Jentient inperfonam diHi Dmiini Amedei comitis, me ttbi iB3o Do-
mno Humberto recipienti procaretorio nomine di^i Domini Comitisf
tanquam Procurmori tpfitu Domni Comttis ^ et in perfimam fius »_in
vxorem legelem do , et concedo ; bis omnibtu peradis , ad omnem du-
iUationem rempuendam^ ego Humberttu de Seyjjetto paedxBus^ fu-
Prafanda Dei Euangeiica corp&raliter a me taSa, me habuifteman-
dattim de omnibus fupradtSisfaciendis, a Domino Amadeo Comte ■
fupradiSot ficut m litteris tpjtus Domini Comitis, di3o DminoBar-
rah mifjts etfigiSo di&i Domini CmititfigiSatit, exprefte continif
ptr procttrata^m, %$$
t0: •FaStmfmt hoc m CapeSa Beatae Mariae in Aura^a. Trae-
Jrnte Domino GmlkrmoCapeUano eiusdem cafiritqm-mediante^prae^
Sffum matrimonim» ftiit contraffum. Tefies alii ad hoc vocati m-
terjuere NoiiSsvir Rodttlphtu de Baucio Princeps Attraicae, Vher*
tut de Baucio nepos eius, Gtddo de caflro nouo^ WiUermus 3e SahranCf
Vomintu Aymo de Compeyfioy B. de Baucio. Canmicus Atiiniiuenfif,
Dommtts Hugo de Monziaco. Signi Lambert»
§, W.
Eadem rarione intcr Manfriedum Fridericf H. Imp. fi*
lium naturalem acque Beatricem, Sabaudiae DucifTam Came-
rad d. ai. Aprilis 1247. per Procuratorem coneraSimi fiuc
macrimonium, prout tequms Procuratorii tenor docet; *
Vmterfis tam praefentibtts (fuamfutmitf praejentes ^teras vijii-
ris vel audituris: Gna/terius de Ocra, Capuanus Be3us, et Da^
nam Imperatms Notarius et Capelianusfalutem, et Syncerum di^
leSvmis affeSum: Nouerit vmturfitas vefiras qmd nos autoritatf
procuratiom.u et fpeciaHs mandati a Donuno I^eratore nafisfafft,
oiligauinms eundem Dominttm ImperatOfem, et Manjredum Lan^
ceum BUum eius, et m anima ipforum itirauinius, et imamento
tenemm, Domino Amedeo Cmiti Sabaudiae, et in JtaHa Marchioni
infaUibiliter facere, et procmare, qmd praediSus Manjredus Lancett
fiUtts eiutdem Domini Imperatotis ducet in uxetem legitimam Bea-
iricem Omitijfam Sabuctenjemy fiUam Qmiitis fupradiSi, ttsque
fer totum menfem Maii proxime fmttrum, apud Trinum, montem
Caierium, Ripoiasfiue Cherium ad diem certam, qitam praediBus
Dominui Jmperator cttm Imberto de Saxellis, et Imberto CafieUano
AuiUanae Nmtciis et procuratoribus ComitisfupradiSij duxerit prae-
figendmn, reftitutione, Cafiri Rspularum facienda memoraiot vel
vel praediSis Nuncits fuis, n^ Dmina Imperatore, injra fefiutn
Pentecofies proximo futurumf refiituet eideni Comiti SahiHdiae li'
htre cajhrtm Rippolartatt, cum omnibus iuribus; luftitiis et perti-
nenfiis fuis tenendum ab Imperio, et ab ipfo Domino Imperattfre,
et haeredibus fmsyfibiin Imperio fuccijforihus et faciendmn ex eo,
ficMt de aUa terrafua ad mandattm^ et voluntatem etutdem Do~
• ■ Iflffli
'dmapdddiiMOJiT. Jhn.lp.lu, CCClXXlF^t^m* ,o|e
3^g Cap. K Dt matrimmis Uhi/lrium
mtni tmperatorii wf nunmrtim fitarkm guerram et facm tmici/f
« Inioiicis Imperii. Idem obiigauivtus eun^m Dommum Impera-
tarem praediSo Comiti^ qiiod iam Dominus bnperatar dabit prae-
fqto Manfredo filio infeudum et bmagium, tottim terram a Papia
vsque aa MonteSi ^cut per diuifionem, et aliot fuos finesy usqiu ad
maritimum lanuae defigpantur i Dahit etiam ei Regnum Arefgteaje, .
. qtumdo, di8o Domino Imperatori de confiHo etttsdem Comitis, v'tde~ •
■ titnr expedirey et alibi tn Imperio, et aliis terris JttiSy etdemfilii
fuo iuxta voluntatem, et cmfilium diSi Comitis magnifice prouide-
hit. .Ad buitts autem ret tefiimonium^ et perpetuam fiiynitatem^
fraefentet Itterits eidm Comiti^ exinde fieri fecimus, figiUo noftro
mmitas, ASttm apud Camberutcum Aaao Dominicae incarnationis
MdcXLVIL die Dominifo 2i.AfriIijs. indiiliime,
■§. V.
' EduarduS) Heorici III. Anglorum Regis primogenicus
a. i254> matriraoniura per Procuratorem contraxic cum Ele-
onora, Ferdinahdi III. Caftellae regis filia, prouc Procurato-
rium * habet: hitic eft^ quod dileBum et fpecialem noftrufn Ii>-
' hannem Manfelii CancetUirium Londmenfem^ ac Praepefitum genera-
lepi praefati Pairis nofiri prudeniia praelegit ad hoc negotium pro-
feauendumy prockratorem nofiruth et nuncium confiituimus ad ma-
tnmmium noflro nomine con&ahendum per verba de praefentt cum
ttme diSa mbili Alienora, praediila Segii Cafiellae et tegionis fi^-
rore, et ad eaomnia agenia^ quae in afienfitm matrmoniis contra-
hendts fuerint necefieria: firmiter promittentes, nos ratum etfir-
- mum habiturat, qtudquid fuper boc mmine nofirt diXerit facten-
ditm. Ad cuius rei jecuritatem plenam damus eidem poteji^tem i»
emmam nofiram praefiandi cuiutHhet generis facramentum^ quod-
cunqne fuerit necefarium ed praemifum negotittm p-ofequendum et
tsmplendum. Et fi forte, quod abjtt praedi&us lohannes Manfefl
patris noflrifecretarius m viadeficiat, locofui dik^tm.et fped^m '.
clericttm noftrtim hbannem Ctaueil fubfiituimus eidem in omni^f
emdem dantes patefiatem circa praediQttm negmumy quam praediSo
lohanni Manfeli deSmus et praefcripfimusfuft formofuperius de-
'Claratai
' . • cztU.iQDowni<lcLT»SV<«i9P, M^^4lffr9. Ul,p,t^
•Sf
xUnttt. Qmti fii&m m frmmifi' wig$m mmmtm^0n pn A^
mumdr limtre JfmuMr fnmfimms *t mfirmme ^fmptr boc h^m^
iu et tmOs Jm fimdis SMM^iui evfmrth frtsfiitimmt fiar^
muatmm»
i- VK
LDdooicas n. Rck HierofolymiuniB cam Ychs^
da, loannis, Air^ionam Re^ iuia x 1390. macrinMf*
hium ocmtraxd: per tres Prbciracores, prout feqaens Pro^
curatorium docet * ; L^taais U. Dei gratid Rex lerufakm
et Skiliae Ducaius ApttRae et Prmcipatut Cepmee^ Dux Andegi^
miae^ Ccmitatuum Proiiinciae et Forealquerii., Cenomaaiae Pedemon^
tit ac Rmtiati comutnotumfacimus per praejentes miuerfo et fin^
guiis tam praefentihusy ^am faiaris, ^ttoacmrA dudum pro hem '
tradato etfinauter concordato m/ltritnolii& per procuratoreSj hahentet
ad hoc plentm pojji et fieciaje mandatum inter nos et illufirem
yolandamy filiam honae memoriae' iBuffiriJlimi Principis Domini lo-
hamir Arregonum Re^isy cum certir paffii et conuentionihus tontetf'
juih et dedaratum in priuatis Inftrumentis 'propterea fa&is., nos
func exiffie)ites prout nunc furms in nubili aetate^ totis defideriis
■ ^eroptanteSf ttt huiusmodi matrimotjium compiefetur de fidetitate «
mdttftria nohis potis oh experta Magnificorum ac venerahiiis vire»
rumlRoherti de Drocis q^ndam coryangtanei ^nifiri cari0mi Rtiy^
ptitndi' BernariR Fiaminp MiUtitmy leptm Do$ms maioris et jK
cimdarum, appeUatioaum protdnciae ludicisy et Amulphi la IthiS»
fuondam Praepofiti Aquenfis, (^^liariorum et fidelittm mftrontm
£le3orttm pleniffme confidentes., tpfos tr^s et duos ipforum feckanf,
ereauimus^et ordinauimusy noftros veroset induhitatot procuratoreSf
faSoreSj ne^otiorttm geftores et nuncios /peciales ad trensferendum
fe perfmaUter nomine noftro et pro nohts ad prdejentiem praefaH '
iUuftriftimiPiegis et SerentJfimaeDominae YildndaeyReginae Arrago*
num, traSandumcme et contrahendum nomine miflro et pro nahis cttm
praefata iUufiri Yolanda filia ipfirum Regit et Reginae per verha
de preefenti, et in fecie fanSae matrrs Ecclefiee, vt efl morisj buimsmoS
tnatrimomum fidemmfendum et compkndtm et f^er moe nomina
- ' mftrt
.' * apodDom. dcLTVBVie e, Lii.iy,t»if»
StrmmIur.Prud,Heroic,?.IL "U ' ^ ,
i:ai^7edb,G00t^lC
•lis Ctp. V, ■•fl»'lWm*Wrtj»'%fri»i»
ti^ihu tonji/etihn , praeft^Hdam tt ftmmUm^ mttmmr«dku$ mf
• t/mt fffmscmMie twKu>. ^» '/ iP9^ ^«^ An» C^unui fiu d^
talitio ip/iui Yolandae in di&is pe&is et cmuentipmkus confiitiau *t
ordinatot, CQnftituta et ordinata, nffignandum et ttfidendtm^ et plttra
■^tiu facieniim^ prtndnm et exer^jidmnt qu^ eruni ad petjeaio^ ■
jtem, di8i m/itrimonii neceffaria et «tiam itppmmia et in taiikusjleri
^ti^etay prout me0rag patenus itterar noftrae aauftatis^figiOa mw '
Mtttae.fitper bac faaae tatiiis cfutinehunt, Ef ptomde waefati pror
citratores et mncii noflrii voUntes noflris obi^e manaatisy adciuU
tatem BarclMhmehJemy vfi irant fraefati Rex et Regina afiVo/akday
nrum jSiat Je perjonaiiter transtukrimty et m Ecclefia msnafierii
fin^i Cucupbarif V^enciae Barchinonen/fs Vkecefeos perJhmUiter
dxifienuhus diais Deminis Rege et Regina ac reUfrenao^in CbriJI»
Domino Geraldo tpifcopo lurdeTt/if qui in maiori altari ejusdeih
JEcciefiae in Pmti^alibus celebrauerat Tmffam, ttmc facetmtaUtet
htdutOy et coram i0s conftitutis diBa iUupfri Votanda, filia ipjhrum
timinomm R/gts. et Reginae, ac praedi&s Roberto de Drecis et
Jiamnmdo Bemardo^I^Umingimiitibus, procuratoribus, et nunciit
jl^ris yfaais Jolais in talikis per Ecdi^am interrdgafionihts eidem
Voiandae et pracuratorihus noflris fupradiais per diaum Epifcopum
'Uerdenjem et haiita congrua rejponfione fuper eisdiin interrogatiom'
kuty cum iurisiurandi ^eiig^e a praefata Volanda et Roberto d^ Dro»
aset Rjnimundo Berjiardof procttratoriius et nunciis nqfirts; a<pi¥
hfam J^iandam iii antmamjuam et per tpjos Rohertum et Raymun~
aum Bernardum in animam nofiram in tuambus diai Epifcopi cor^
poraliter ad fanaa Dei Euangeiica iuramento praefiari in taiibtu
dffueto memareH Robertus et Raymundus Bemardus procuratoreset
tiuncii nq^i ac nomine noftra et pro nobis praefatis Domnis Eegf^
M Regina praefintihus volentibus et confintiemibus cum diBa YO'
ianda fiiia. de voittntate et confinfu diaorum Dmimrum Regis et
Reginae Arragoitum cum nohis mediantihus eisdem prociiratorihuf
tt Hunciis noffris matrimonium per verha iegitima^tU praejhui im*
mediate pofi foierenem alebaiiontm miffae p^aediaae cdntraxermit^
prout de contraaa "Buiitsmo^ Ugitimi matrimonH pieniul ei Jattus
c$nfiat f^hHco inftrumeif»Js^i&rjpt$ ^fi^^Oi^ufiu' eo. ie&tur^ jmf
ttu Petri de Pome. Seere^aru diai Qamm ^gis Arra^mnm et notO'
ni fMpfit^Am Dmimn . ^,
th <lw njfgfinySiwaif mafit Sefumtrit, fmd mefu mfntmjf
mut imetfEcc/^ tt fiat im eaJem.
$. m
D. ja Iilbaeiiriir. 1417. Ludcaioiist Dik Bnnriae, M^
«hildem, Ludouci Sabajdiae Oucn, Principis Adniae filiam
per Procnratoin fbos, Bemhatdiiin ComiteiB de 'rhicrihn^
Magiftmm lohannem de Ftaachfbtdia, Snrae Theologi^
<ftvKflbnnr, Egenoliini de fiot SandiieiUem militein, b-
'Voacherini Fmonatafinmi^-ct HeBricont Siedenx de Mil-
temberg, Canonicum Ecclefiae R Hariae VitEinii in noui
ciuitate Spirenii, fibi delpon&uit atq^e per annnji aaditionem
.flbarrhauit, prout Inihuinentum dduper coniefhim docet, i^
•0 fHjiftrpradiSi Proairatores PrKUrarmo, ^fiifra, rmum
•jmt^kamorgamim vittu vocir praefaii Dmim Comitif Faltttitiy
ttpus nominetraediSam inclytamDamceSam MatbildeatintiiSo
mmsne de/jmifarmit; ettp/atn aceeptartatt fli ie^etimameiiu vxf-
ttemperviertttiefraefeitti,adiicientesetiamixrhaiaec: Hluflrie,-
eeejeeeyiu Domimu »fier, DmimtLudciiiau,>C6mes Patatimu Ria-
i>i,SaciiiemaiiiImferiiBleSar,ttArchiii^4Jfir,Ba»ariiu^ Dii>e,
■votmeiftamet penero/amDomiceSamMaebiidem deSahamia litam
Jjm/am' diieSi^imam heneuota cordis affeSianefaktat, et mandaf,
vobit, quod iftfe fer msjiue mediatuihus nobis et mhit mmciantihut, .
recipit vos injiiam, et confentit in vo^anquam in vxoremjiiam legi-
tnxw)? atijae fraefat^ inclfta DaniteUa Matbildis de Siha^a
ibidem in continenti Jine aJiquo intervallo, injraejentia, qua /itfna^
etin/ra rejponditin baac,verha: Et ego Matbiidit de Sabaudia
. vohis Procuratoribut vebiti orgam vitae vocis diUi Domim Comitis
Palatini, praeiiSttm Jibitanonem facientihut et verha.praediSa
frrferattimi vt ffn, mediantihu vobit, et tmciaailmt micii
LI 2 praedi-
' ' cxui rnflnimcntmi apml da uoiii. Taa. H (i. n. o. ISV. p. ff.
-'•^S Cf. V. •Btrmurimitiihiilii/lrium
'DCfn^ ct Mf tflnllStll M^pfW 9$ ff9 ^R^M^ tl^f9IIUIIt9HI flttnfntfti SV
t^Uku tonjiteium^ putfitndlM tt faamUm^ mtt nm redinu tif
■ MHM^ ftJfiMramqug mKu-^ >0co- *t fofint, frv fi^ttt Cmntrst fru d^-
talitio ipjius Yotandae in Hdis pa^is et cmnentipnihus confiita/tu tt
or£natos, CQnfittma tt or£natM^ ^gnendum et tradenitm^ et plura
•wHk fecieiidm^ germSiim et txtrwtditm% 'qu4te eruni ad fetfeaio- '
Mtm, diSi mtitnmonif neceffaris «t etiam ofportima et in talihus fieri
^tt^tay frebt mafirae patentes Jtterar nofir^e taaiefiatisfigiOo mw ■
Mitae.ft^er btc faSat mms contineiunt, Et fninde praefati pror
turatores et mtncii nefirit voUntts nofirit obediri mandatiSf adciut-
tattm Barcbi^enjem, vSi rrant fraefati Rex et Regina afYoMtdOy
tmtm filia^ fe perjonaliter transtuierunt, et in Ecclefia iiumafierii
foiiSi Cucupbarif Vtdtndae Barchinone^s Dioecejeos perJomUiter
exifientihus diSis Deminit Rege et Regina ac reufrenao^in Cbrifio
JDomino. Geraldo tfijcofo llerdertfit qui in maiori altari ejusderh
^cctefiae in Ponti^afibus celebrauerat rmSam, timc facetmtalitet
ifidutOf et coram iffis confiitutis di^a iUufiri Ydanda, filia ipfprum
JDominorum Segis. et Reginae, ac praediSis Rohertb de Drocis et
Mavntmdo Bemard&Flamingi mlitihus j^rocuratoribus , rt nunciis
M^is.faffis Jhiitis in taUhus fer Eccl^am interrdgationibus etdem
Ydandae et frocuratoribus nofiris fufradiBis per di&um Ififcofum
Uerdenfem et babita congrua rejponfiotie Ji^er eisdHn imerrogationh
kus, cum iurisiurandi ^eliffone a praefata Yolanda et Roherto de Dnf
aset RaymiMikBerpardaf procuratQiihus et nunciis nofirisi act&
Mittn J^hndam iii .iinimamjuam et fer ipjos Rehertum et Raymun-
aum Bemardum in antmam mfiram in tuamhus diifi Epifcopi cor^
poraliter ad foftSa Dei EuangeUca iurameitto fraefiari in talibus
ajfueto memorati Rohertus et Raymundus Bemardus procuratortt et
uuncii m^ri ac itomine noftra et fro nobis praefatis pomnis Be^
.et Regina fraejentibur volentibtts et conjentiemihus cum diSa la*
ittnda filia.de voluntate et cmfenfu di&orum Domimrum Regiset
Reginae Jrragomtm cum nobis mediantibut eisdem frocuratorihut
tt Huiuiis noffris matrimonium ftr verba kgttima^de praefenti im*
me£ate ptfi folermem alehationtm mijfae praedi&ae fdntraxerimt^
frout de contra^a iuiitsmo^ k^itimi matrimonii pfenius et latiut'
confiat publfco inftrameimji^i&rjptt ^fi^^Oi^io^ ea leffteat^ ,mt-
nu Petri dt Pomt. Seere^artt dial Damm kegis Arragpimm et natth
■m fMlp/U-^m Omm^mUkfim tiiwitti/liu tim^fim ficm^-
th Jie mgcfimafeciaklt an^ Seftmiru^ qmi kcifU i» fitmlf
aiulsruajExdi^ cffimtutadem,
5. vn.
D. 3a Nbaemtnr. 1417. I^dduiaist Dik Bnnria^ Vb^
<iiildeni,'Ludoaiai SatoadiK Duds, Principit Aclniie filiam
ber FrocHiatoKs fiios, Benihatdam Comitem dc THierilain,
Magiftinin lohannem de Franchibcdia, SHne .Tlwi^ogite
^Pnrfeflbrtnii^ Egennlftim de Aot SsnchieAreffl nnlitenii, lo-
'Voacherini FrntonocantiBii^et 'Henricum Kiederet de M8-
femberg, Canonicam Sccfelue B. Mariae Vii^nis in noaa
ciuitatc Spirenii, libi de(pon£iuit atqve pCT annufi tcaditionem
.filbarrhauit, prout Inflniinentum dduperconfeQum docet, i*'
•Hiit fnfer ]iritt3iSi Procuraieres FrKuranirio, ^^tfra^rmoM
'^tm^uant organmi visae wcis praefaH Damitii Comiipr ^alatfili,
initu nminefraediSam mclytamDmia&tm Matbiliait-iit 3iA>
nmHm de^farmti et-iffam aeeeptanaa w legiiinum eliu iur».
'^fvmper veria dejfraejenti , adiicientes etiam verba haecr akifMe,-
tee>xilfiaOc0aimmfer,DmiiMLiidaiicks,:CmeiPelatimuRI>t.
■iii,Sai;rillimamIisfirHESeScr,etArckdapljir,Bauariae^Dii>c,
■ms fficiftatn et getKroftm DomiceUam Marhildem de Sahamia /ium
fpoufam- dikSi^inum heiauola cordis affeSimefalatat, et ma/tdat^
vohii,quod iffe per fieifue mediantibus nohis et nobis maiciantihut, -
■ recipit vos infiiam, et confentii in vo^atttpiam in vxoremjuam legi~
.■timami Mifie fraifatif iiicijta D^iftOa tittbildis de Sibaudia
ibidem in conttneitti Jine aliquo intervallo, ilt.praefenria, qua fupna'-
etinfra rejponditin baec,verba: Et ego Matbildis de Sabaudia
. vehis Frocuratoribtu veluti organo vitae vocis di3i Domim Comitis
talatini, praediSam faSHtmimo* factentihu et verba.praediSa
fnfermttbut vt Jifra, «tediautihu vobis, a moKiaatibtu micii
Ll 2 fraedi'
* txui iDAninttiinm apnJ da uoiir» T«iii> Q. ;. n. a, tXV. p. 91,
frat^i, elmim Bi^ri/imum Primifm a Bm^ OiiiMfmw
.■PwRnvm Ijtddmam ICmitem fahiimm Rifm in vinm meun
mfemiti etjit jerfratdiSa, et fufraferiftit vcrki iffa Dmi-
teVa Matbildis, et Proeuratores }raeii3i qmjifni mmitie H-
ffum Matrimmium fraefmialiter ttmtraxenmt, inj^er etiam
frteHSi Pnxurataret wfsfw pofifra }mujiae,etjiib ehlira-
. jioae mmum hmonmt praefatt Damm Comitis Paiatiai Jt&ii^
, tidem DemiieBae Maibildi fi^ulauti, it reeipieuti pramfermtt,
ified pum priauii. iffii DameeUtt Mesbiidis Deo -daate veuerif
■adHeiielberHim^iuxtt fmtSaytoni^a et erimaa iu i^rumeat»
Jtoittra8us,£etIimrboeampS>caicefta,^mteeKtuiKpraefat*t
lilbifiris Domimis Cemes Falttimis Rbeni, ipfam DomceUam Ma-
tbildem in profria eius ferfona, Jaie ferfinaliter de^mfabit, et
tBBa Jfa^ttHa ct Matrimonium confirmahit per anmU traditie-
tiem, odhibitis etiait^ circa baec aUis fiAem/iitatibus dehitis et CM-
pittis, aid maiorem rcbtris Jirmitatem fraefata Bluftrii Demi- '
teBa et fraediSi Procuratms in ammatifuam, et frintifisjiti
'-JciUcet fraefeti Illiifiris Domini Comitis Pitlatjm lurarum, ad
SanSa Dei Biaimlia, taSis fcr^iuris,queitomrafnediSa m
alifto nonjietifii aHmflehuiitur, quaejifra iSa, et-faSaJimt
.fiiper ifdiem omnSms, et JinguHs amhae partes praeiiSae remii-
Jiervnt uos Ketarios piAlicos,Jiib debito nofiri Notariatus ^eio^
Jibijieri due, etflura eiusdem teneris fOilica bifirumeaa.
f vra.
D. n. Deoanbr. a. 1437. Taurini contraaum Ibit ma-
Irimoniam inter Ptiilif^xim Mariam AiKlnm, Dnccm Me-
' diolaneniem et Mariam Sabaudicam per nticmatores, prout
Inflnimentani defiiper confefhim * h^Kt: S^iamiiirem Ma-
gnificus et geimeofus Miles Deminus Vmkrtus BtfiarJus de Saiau-
dit, Domimu Gajparins DeminutiJHemimeieris, Diminus Man-
fiedui'
•mfmulurieHsuoittrretau (■JH-a 9» Uki tntomi.
lOH. u. fy U, g, i^
'. . - Coot^lc-
frtAu e» Mhr^Mitiu Sak^unnm iJHUitet, ef. pfaefatt t>omim
Duas S»Hu£m MmrtcbalU, SptQA^qu* Dornmus Fetrus Marebi-
aadi Ltgjmn DoSar famofus^ rnnes ipfius Dermm Dttcit Sabaudiat
' Confilioriii et Prtcuratorts ad infrafcri^ta kgitime conftituti^ ficut
confiot puhiicis Rtteris fignatit per Guilieimum Bolomern eiusdem
•Domini Ducis Sahaudiae Secretarium vigefima qumta OBobrisy Aih
fioDomiai miUefimo quadringentifimo vigefimo fiptimox ipfius Ehmim
Dttcis Sabaudiae Procurator/o nomine. Fra quo nibiUmtHus fitb Ju-
ramentOi et obBgatione omnium bonorttm fuortm promifirunty qued
ipfi Dmimu Dux pratfintem etmtraSum ratificabit, et vltra Rati-
jmtioiKmfimt Jaeitt, et operabitur, ^uodipja Domm Maria Do^
mceHa pratdiSa tius fitia, ipfiim fimiiter raufcsAit, B'Vlteriui
tbSi Procwatores nomine tfiam pratfatae DomtceSae Dominae Ma-
ridej pro qua, Scet mandatum non babeant ittxta morem Patriae^ vt
^eruerunt^ fimiliter tamen f^ iuramentOy et obtigatione omniitm
fonorum fiforam de rato promifirimt ex vnaparte: Et reuereniB0- .
mits in umfto pater et Dominus Dominus B. Dei et Apofiolicae Se-
Ss gratia Arcliepifcopus San&at Mediolanenfis Ecclefiae Maxtmus,
dig^ffimttfue in Ecclefia Dei Prattatus^ et Venerabitis^ atque ma-
gnae Retigtoais Vir Dminus Frater FiUppus de Prouams Praeeeftor
Domiu Sandi Antomi Mefii^i^^ienfis ^ nec pon fpeSabiUs Domtnus
Francbimus de Ceflilione luris vtriusque Do3or fatrjofus, ConftriariuSf
et Alwjfius Erotus vir vtique NotabittSy Secretarius Ducalii et omnes
oratores et Procuratores praefatt iUuftri^i Domini Ducts Me^tf
iani ad infra fcripta JPecialittr conftituti,ficati de eoram niandato
tonftat ptdr/ico Inftrumento tradito^ et rogatoper Donatum de Gfero
de Erba, Arnio praefintif et die tertio menfis Septembr. ex altera
Ihraefatormn mtorum iliaftriffimtFum Domhmum fuorum laudahiU^
fropffitum txeqid vo/entett ad laudem et g/oriam AitiJ^i ommum
rerum conditorij, ommumque bonorum, praejhtim matrimoniaUr
Sacramemi praecipui auSorts., qui non fint magno nryfierio fixta
illadie, qua Pabricam vmuerfam compleuerat, SanSi^mtitm ifiud
Matrimomi Sacramentum inftituit pariter et benedixiij ad Idudem
atiamet ghriam SanSae gloriofijjmae Dei genitricis Mariae, quam
Dtut MatrimoniaBs Sacramenti vinculo non fine magno confilio coa-
^T^m ejfe yoltttt, cuius fuamfiimum SaigSi^mmqua Mariiu fw.
Ll 3 mtm
. ' , ■ Dgit.zedbyGoOglc
nA ^p' V> D* mmrimwt iBnJfrim
ir.en vtrumMg' praeHSenM tmit^itim jtmd firin^aa Jwtimak
ipforum imttcem ammontmJirmi,ffmam vmonem et tmtnda^iamjii^
turae in ipjis ffrauiter etfortiffime bonae prokjkatitmis importats
et denique adlaudem et ^loriam totiur coehjlis Curiae triumphoM-
tist nec mn ad perpetuwn Jlabilimentum, conferuatianem, et aug-
mentum fi^us ipforum Dominorum^ <t Jubditonan fuonon pacem
perpetuam pariter, et tranquiiUtatem i ex certa fiientia^Jponte
et detiherate^ Momimbus ^busft^a, perjbiemnan ftipuiationem
in verbo Principis^ et Jiajide luramemi •manu afrperaiiter taSis
Jcripturit, rmerwttj Jinnmarmt et eontraxerunt^ jit^ ineunt, fr^
mantf et cotttrahunt verum, Jegitimum et induf»tatum Marimt-
mum inter Praefatum iUujiriJ^man Dominum PhiHppum Mariam
JbigluiH Ducem Mediolani, etc. et praefatam iUuflrtffimam Dona-
&mm Dofninam Mariam de Sab^tdia tiatu maioremJUiamprM-
fati iiiuftriffimi Damini Sabaudiae Ducij etc. accipientes praediSi
froatratBres et oratores ipjius Domim Duds Mediolam eitu n^
'mine eandem DonuceUam Dominam MaiJam in veranL, iegittmam
et indidfitatam coniitgem et vxorem ipfius Domini Fbiiippi Mariae
Duds Medielanij et verfa vice jiraediSi Procuratores Demim
Ducis Sabaudiae ipjius Dondnt Ducis, et praefatae DmiceUae
X>ominae Mariae nomine, accipiemes etadem Ddminum Phii^pan
Mariam^ Anplum Ducem Mediolam in venmi, legitimum, et indtwitO'
rumMatrimomum interPraefatum iUtifiriJfmumDomimtm^iariam
Angban Dueem Medstdani etc. etpraefatam iliuftrijmam Dmuce^
Jam Dominam Mariam de Std^atidia natu maiorem fikam praefati U-
h^Jfimi Pomini StibtatdiaeDiais^etc. accipieutespraediSi Prooh
torares et oratores ipjms Dotmm Ducis Mediolttni eius nomim emdem
DomiceUam Dominaffi Mariam in veram, iegitimam et indubitatam
coniugem et uxoremipfius Domitti Philippi-Mariae Ducis Medio-
iani i et verfa vice praediBi Procuratoret Domini Ducis Sahau-
diae ipjius Domitii Dticts, efpraefatae DotmceUae Dotmnae Ma-
'riaey mmiiK, accipientes ettndem Dominum Phiiifpum Morian
Anglum Ditcem -lidediolani in verum, legitimum et indubitatum
. jpfus Dominae Mariae comugem et Maritum^ Quae m^a prae'
diSi
ilSf amm vthut^ fartu ProairatctTs Jamkermt ytt ceiara-
Mmmt JiA ifia eviditnite mpracipia.f nudiBy et Jitie praelenns ■
QmtraBus ikeUeSa^ et nm aUrer^ videUat^ fifanBi^mus Dth
minus mfier P^^ projid clementia , atuaiente Domino jitper impe"
dimentoprae^Bo vigentis inter eos cof^anffdmtatis dijptnjauerity
'taifttr ^uod matrimmum le^itimum efe pjfit inter praediSos.
D. zxxL Auguftia.i432.coDCra9umatqaeperbene-
didioaem laoerdoddein coahiminatum eft matrimonium in-
cer Ludonicura Sicilne atquc Hierofolymicanum Regem et
MiffgarechamSQbaudicam, inCaflroThononio, RegisPro-
coratorem agcnte Petro, Domino Bellevallis proutln^mimen-
tum * habet : Per hoc pu&lrcum Injirumentum ew^isfiat mam- .
jefium, quod ctm pridem Matrimomum per verha.de futuro contra-
ffumj^erit injacie San3ae Matris Ecclefiae, ■^olemnizandum intar
Seremjftmmt Principem Dominum Ludouicum Tertium T)ei gr*tia
Itrafatem et SicUiae Regemy Ducem Andegamae , comitatuumcfUt
Prouinciae Forcalquerii ^ Cenomaniae Comitem , Mdg^t^co Dotmn»
PetroDomino BelleuaUis primo Camhellano, tn Prauincsa Regio (?«-
iemdtore, ac Procieratore ad haec JpeciaRter conjtituto pro ev agentr
ex vna ; Et inclitam Domiceliam Mflrgaretham de Sahaudiafiftatn
^iuralettt et legitimam iUuJir'^imi princifis Domini noflri •Dmini
Anedei Ducis Sabau£aey Chahlaijii et Auguflae Principis MarchiO'
%us itt JtaKa Comitis PeaemOntium et Gebernarum^ Valentinenfisque
et Dyenfis, ipja iUuftri^mo Domimt noflro Duce Patre pro ea contra*
hente.partihut ex altera, Confiante publico Inflrumento dato Thono'
tti^ (ue vigefma fecunda menfis lulii Anrd rtnUffimi quatertentefiml
mgefimi primi, nouae indiSioniS' Uinc efi, quod ipfa inclyta Do-
miceSa Margaritaad Arnios puhertatif peruenta, defiderantes prae-
Sdae partes buiusmedi Matrimtmii contraSum^^ conuemt , filetn-
mxare, amflituti propterea in teflium fuhfcriptorum et mei Netarii
fubjcrtpti praefentia ac procerum, Periterumet aSonmNetahilium
multitu-
' •nmd a^\cn^Taakin0.&tiea.deSdV»ftPrmvirr*34f'^Vi^.
• hahvt ^ uoutt ^Rm, fi. p, IL f. »sf-
■ ■ ■ . t^ie
%44 C»p,IV, DemtriiBimitiS^fifim
muitUttSne c9^ofseorMmIttueren£j^miH(^fitpgtfiJkiimoh»
anne de Bertrmaiis.mifnMti0me ^mna jlrckie^Ja^ Tarentafien/Sy ai
£uma celehranAm ^aa in PohtificaJiiMs exiftattc i Vtdelket me^
moratur Magmficus Domimu Petnu Domintu BeUeualUs Procttrator
ipfius Sereniffind Domini Regts Ludouici ad huiusmodi Matrimonium
pir verba dt praefenti contrabfndumt ipfamque Inchtam Domtcel'
lamdefponfanmtmde nouo fpecialiter conflHutus^ vt eJocebat peroUas '
ipfius Domini Regis Patentes iiteras eius propria mamifignatas,JitOp
^e SigiBo cera rubea impendentifigiUatas, quarttm etiam tenor m
verbo ad vertnm in^erius tfi imertus\ tunc affifiem^us fecttm fpe*
ffabilibifs et egreeits Regiis Cgalmariij t qui m diSo Matfimom Cm-
tr^ffu cum eo affuerum, ac etiam plurtDUt aliis noiabi/ibusmi/itHttt
at Scutiferis, tam per ipfum Dominitm Regem, aitam etiam Sertnis'
fimam Principijfam Dominam Violandam lerufalem et Siciltae Regim
ttam i^fius Domini Regts Genitricem^ ad huiusmodi fhlenmia Mstri-
aonii aujpicia decoranda defiinatis ex vna parte : £tjitpradi3a /w-
eiyta Domicelia Margarita de et ctm' autboritatty iuju et licentia -
praefati iUufiriJfimi Donani Ducis eius Patris, cum muitor^um Prin^
cipum, praeiatorumt Baronttmt et dOorum Procerum praefuigen^
Comitiua, afiantis iuhemisqiu et authorizantis ex aitera parte etibi-
dem vifis acfoierti indagine proJpeSis per ipfum Dominum Afchiepu
fcopum praediBis tam dfpenfationU qttam nouae Regiae Procuratio-
ms iiterist et aiiis neceffariis ambabus Partibus mutuis coHjenfibut
Matrimoniitm Jieri appfaudentibus , ipfe idem Repus Procttrator,
twnine praefati SeremJJmi Domini Regis Ludouict ,per formaiium
verborum de praejenti ad haec necejfariortim expreffionem., AnnuiP-
qaefacra benediSione infufi in digito appo^timem praefatam incij^
sam DoniiceUam Margaritam vxorem iegitimam ipfius Domirti Regb-
reeipitj -et vice mutuajpfa inciyta Margarita de authoritate ft can-
fonfu praefati liiufirifimti Domini Ducis di3um DommumRegem la^
douicum m eius verum et iegitimum virum i» Perfona memorati
eius Procuratoris excipit , fubfiquentibus etiam MiJJarum Jb/emniit
benediffionisqtie munere. Pro quorum indubia firmttate et perpetua
obferuantiaf ipfe Regius Procvrator promifit^fub fuorttm omnium ^
bonorum exprejfa obiigationej praemijfa omnia lauaari etratificari
facere per diBum' Dominum Serentffimum Regem infi-a tres menfet-
proxiniosyetc. 'ASamPIateamagaarttmhaetntmCafinlbancm-i^a
vitimametifisAugufii.M.<XCC.2aiXU^ . - ^ X*
■ f X. •
Poftauam in AKonfi Siciliae Regis aula, pra^rito Gal-
torum Delpliino, Friderici ill. Imp.matrimoniumcumEdii.
ardi, LiriitaniaeRcgis iilia, Alphonfi V. qul tunclmperabat
'Ibrore, fuiflec decretum, misli a. 1451, nuntii Imp. lacobus
Motzius et Nicolaiis ^.anckmannus in PortBgalliam , ^uo-
rum priori diOa Eleonora procuratorio nomine, fblenni ri»
tu fuit defponlaca. Dqcet de eo, liiSi Motzli Oratio ad AJ- ■
phonfumPortugalliaeRegem.habita,* qualpfum fic adlo-
quitur : JVowr tua Maiejlas ^requam Joquar ,^ 'quae Jk nqftri
taufa aduetitus j af>udNei^b'm quae geftafmt inter tuos tt Cm-.
fareos aratores^ lam diu tibi relatwn efl ex his, ■quae sUic ton-
tlu/a/imt. J{oc fi^ererat vt ad tontrahendtm jmtrimmium per
verba de p-aefenti^ cumfraefaxA fororetuafaos ^ocuratores Cae-
fartransmtteret, Inde^fequitur oratio ad Eleonoram habica,
quam tali rationeconcludit : dixt quaefmifaHurusy fiacc^s
*^lori(fiJfinmn DomimmmeKmy Domtmon Frederiaan SjBmamrum
, r^em , virum tuum.Ieffitimum ex ordine rituqttefacrofvtSaeRoma-
nae et vniuerfalis ecckfiae. f^nimo quem iam te dicis acdpere,
vtrumque hmc tftare atque ampIeSi mente. .^c dsc : ego irffahtu-
Ja Domind Leonora recipio Fredertcum regem Romanorum in meum
maritum homan et iemimum, fic manSat fanBa Ecclejia Romana,
in perjima tui sriagwi lacobi Motx^ fuiji^ientis frocuratoris
ad hunc aSu/rt. Et egofraenonanattts M^Iact^ M.nomitieprae-
fati Frederici Begis Roma/torum , tanquam practtratw eius ad hitne
aSum tegitime con/iitutuSj recipio te iTfantiJfam Dominam Leono*
ram infuam iegitimam vxorem, Jidtt mattdatfacra EcclefiaRo*
' manai atquetehocamtuhftAarrahoyadlaademttgtoriambmm-
^tentis Deii etadfelicem vtriusque pOrtisJlatum tt optiinamcoa^
folationem : vt duo in came ma longo tentbw-ejimul viuatis , .^ene-
retisqttefilioi etJiUas, qiUDeoet%ommbusjfhaacc^ti, vcSisqia
fmbtu
* «xtac apttd «KBBiitTU Tem, IL Scrift»r.f,ji,
Sttimi btrisfr. Herm, P. //. Ma . ■ ,- i
- . l .n7,db.COOglC
jtM Cap.V^ De tutrmmu iSuJlriiim
JimhusfipertduMt, Repkofitui' et lentdiBiomhu mmum lene »'•
fietirium, JintanturtiMfttte oetenut. Jn nontine fatris etjilii et
jiiritusfaii3i. Amen. Faciunt huc etiam verba aenea*
S Y L V 1 1 : * Fritiericus autem ex Itgatis pofit^uam Je meritunt Re^
piae Virginis, et ad Qtrtmam accipienaam nibU tmfedtmenti apudttth
%s cognoiut ej/i , animun proijiis ad coronationem intendit y Vien-
nam fetit. ret Auftriae dijponit^ Sacerdotes duos in PortttgaSiam rf-
rigit, qui armula coniugaJi ex contSSo fponfitm fuharreent, aduen-
tumque fuum ad /jttinum pertum auam eelerrime^ri fuadeant.
Matrimonialis igitur erat defponlatio per annuli fubaniutia-
nem, &K conwira tamen figurato.
, $• XI.
Dte decfana Maii '1468. celebratum foit Galeacii Mariae
Ducis Mediolanenfis matrimonium cnm Pomicella Bona de
Sabaudia, procuratoremagentefratreipfius, Triftano Sfor-
tia procuratore, de qno Contraans Matrimonii docet : ♦*
DievenMartisdecinmSStmenfsMtriiindefefuentis, Amio, In-
dia'Kne, et Pontigcatu praediais , anteofiium Capellae diSi ajlri
Anbafae praediais , ilU^riSima Domittella Bona de Sahaudie ex
tjna et D. Trifiaw Sfortia Procuratore, et Procuretorio nomine , ^
/itpra farte ex eHa , ferpmaTiter etmflitutis ceufa cmtrahendi infe-
■ tie Ecciefae, etfiUmmztmdi Matrimonium iam ^aum in praefen-
tie dirifiiatuffimi D. no/lri Regis, nec non SereniMmae D. D. Caro-
lee trencortem Reanae, ac illuftriffimarum Principum D. D. Agnetit
Je Burgumlia illii^riffimi Primnpis D. Ducis Borhonetifs Matris , /9-
0ntuie Ducifue Borhonenfis et Reuerendiffimorum ac Exuerendorum
Di Df Ceroti hugdunerfis et Gerotds Turonenjis Arcbiepifcopontm
preeiSBorum, loanmsAbricenfisEpifcola, ec suhilium virorum Ar-
■maui& du Chafietet et Yuonis du Fou Scutiferorum, eliorum qmtptt
tlurium Domimrum , et Dominarum in multitudine copiofa iifiantium,
anteiBaus Chriflienij/imus D.noflerRex interrogeuit praedi9um O»-
mnum Jhftanum Je gerentem Procureiorem diSi D, Ducit, en Pro-
aira.
• vitdmdtritim.p4g.4t,
«• fuatapad GViCHEnair. Sift.Gtni*t..d* Sauojl Prtutlis f.j^y.
per procitratorem. tSf
em^atoriifui Ma»datam ejfet reaocatwna praediSo D. Dace Medio.
iani eiui Dmtino : fui qui^m D. Trifianus rejponiendo affieruity
quod non erat reuotatum ; et conttnuo Reuerendiffimus inChrifloPa- -
terjet D, D. loannes tit. S. Sujannae Cardinalii Andegauenfis vide»
nuncupatusy prae/litis iuramentis Jolitir htJK iflde nominibus praedi~
8is i videlicet quod diSi iUuflr^mus D. Dux' Mediolani et iuuflrisji»
ma Domicello- Bonafibi inuicem alter alteri fidelitatem et legalitattm
. tenebunt. etjefe intticem cufiodient in projperitate et ir^rmitate,
neque fefi permutahunt pro alterii, aeque bononmtf meliorum atit
dtterim-tim , diS» D, Cardinaliflipulanie , prout ftiptUatus efl a S-
S^ iibiftrisfima Dotmcella Bona et Magntfico D. Triftano nomtne qua
/itpra, per verba de praefente sd Matrtmomum contrabendum cum
refponjione affirmatiua fubfecuta , Annulum benediSum in altero £• ■
ptorum eiusdem iUi^isfimae DomiceUae pofuit , bisque a3is , vt
paefertur S3am CapeUam Cajhi introierunt adMlQam audiet^m*
De quibus praemisfis omnibus etjingulisy ChrilHanisJimus D. nofler
RfXj et D, Triftanus Sfortta Procuratores, et Procuratoriis nomini'
tus quibtdsjupra petiertmtj et requifierunt a nobis Notariis fubfcri'
piisfitifierifeu confid vnum , feu plura ptAIiea Inftrumenta.
j. .xn.
Fhflibertus L Sabandiae Dux a. 1474. com Maria Sfonia,
Duce Mediolanenfi matrimoniun) per Procuracotem contra-
Xic , de quo SAM. ovichenon : * „11 mourutfans
^laiHer aucuns Enfans de Blanche Marie Sforce ibn Epouie
„Fille dc Galeas-Marie Sfbrce Duc de Milan, et de Bonne
„de Sauoye. Ce Mariage fe fit au mois de lanuier de l'an
ijmil quatre ceQs feptante - quatre , i Milan : qnefa Saintete
„en auroit accord^ la difpeiue Corio ecric que pendanc que F
„on faifoit b ceremonie du Mariage auec les Ambafladcurs
^deSauoye, unedescle^de la voute de la Chambre oii
„l'onelloic afTcmble, fe d6tacha aveccanc de violence, que
,jfiFpn nefe fiic oft^ promptemenc, il n'en fiicpas ^api
„unfeul. Prelage infiulible, quecemariagenefetoicpasde
Jongue dur4e. > ,
* Hifi.iUSaujlTm:i.f,!7i. '8'
^tl C»t- V- Dt 'mirmmiu illulhum '
■ §. xin.
Poftquam MariaBurgundic? ann. T477. in pleno Senatn
declaraflet, fefeviuoadhucpatreCarolo, perlitterasfuanp- •■
nu lcriptas , ec tiansmlflas ad amantem , Maximiliano iam
dum fuiffe fubarrhatam, * remanferuntGandauie Caefaris
L^tisLudouicus Bauarus ac Cancellarius. AHBauaiiis poft
paucos dies femlarmacns nomine MaximilianicumMaria, Frln-
cipum more, concubuit. ** Pleniusveroremexpbnit Fvfr,
C£Rys ^»* ita (cribens : „HertzoB Ludwlgaus Bayem,
nlielTe ihm , ak Stellverwefer , im Nahmen Ertzhertzog
„Kfaxiipilians, die Printzelfin an dle Handcraucn, undhieE
„a nach Furftlichen Gebrauch, mit ihr das Beylager. Er
„war am rechten Fus und Arm, mlt lelchten Hamlfch an-
.„gethan,. und zwifchen fie beyde, ward eln langes blofles
„Schwerd geleget. Die Hertzogln Margaretha, famt der
„Frauen von tfilwin", fhin(fcnauf einer, und dieRatheauf
„der andern Seite : ijndwarddiefe Trauiing den 26. April
„umMitteiTiachtverrichtet„ Pof^uam ipfe Maximillanus
in Belglum adnentaflet, atque~die xvm. Augnfti 1477. pa-
QadbtaliaGandauIfuillentconclufa, d. xx. Augufti ab ipfo
matrimonium Gandaul confummatur, facra operante 'loiv
pacenfl antiftite, et praefente incer allos Leg^o Pontlflcis^
luliano, Cardinale Oftienfi. *»»*
5. XTV.
Die XXV. Nouembr. 1487. MatdUae, Vngariae Rfegi»
filius, loannes Coniinus cum Blanca Maria Galeatil Mariae,
Mediolanenfis Duds iilia per loannem , Vaiadienfem Epi-
fcopunt
• »00. iiir. IX. p.i?y
** vttbifaMroyri HtrTetl Jter,Jiifr.tili.I.e,PJl
','lih.r.t.XXFl.p,tff, , .
itiiLi.it. UuimHijMJ,y<rf.e.r. «i» ■•!.»«.
lcopnnt procuratoittm fuft {ubarrhamsr atque de^onfatu^
pnmcPelponfatiomshabetIn(btiniencuni:^ Hahita igitur ad
ounc a3umpuilicai acjhiemniy ac ormtt^ma oratieneper Magni-
ficmtty et Garijimitn» hirii vtriusque Do&orem Ddmimtm loamem
Francijam ie Marchian^y DucaUm Cor^ariam mfirum^ mprae~
fintia fraffati Rmerendij^i D^Epifcopi Varadinenjis praefatorum-
0Z>. Segis Dttcis Patris et Filii Oratorisy ac Mandatariiy ac iUu^
^iffmi O. Ducis Me^olmu^ nec non illufiri^ar, tK excdkntijpmaa
Dtminae Bonae Ducifae Mediolam Matris'praefatae tncfytar vir~
^inis Dominae BlatKBat Mariae^ ac vtriitsque Semttorii oraims^Pro'
eeruma/ue, et AttHcorttm eitttdem tlhjirij^i D. Ducis Medioiam, ef
Per ipjiim D, "hamtem . Francijcum ipja Domma Blartca Maritr, nunc .
aetatis, vt dicuury etmorum qulrtdecimy vel ciriit intrrreeata fttit -
. eontenfayetj^ontecontentattiraceipere,etaccepitacacdpitittnttt ,
leginmumjponjitm et maritum praefatttm iUufiriJJin^m ^. loattnem
Coruinum Ducent^ Iket abjentem^ tanquam praejentem, fiuframo'
mhiatttm ~Reueren^lfimttm D. Epijcopum Varadienfem eitts Frocttra^ ~
torio et Mandatario mmine praejentem, fiipuiantem, er recipientem .
in eum amfentiendq per verbd de praefemi, Vicg verfa htterregatut
idem ReuerendiJJimus 0. Epifcoptts Varadienfis ftiit contentatttSy if
■ amtentatur Procutatorio,,et Mandatario nomine praefati iUuflr'0mi
D, loamjir Ceruini Ducis accipere', at accepir, et accipit in ettts iUu~
firyfimi D. loamus Coruint Ducir legittmam 'Jporrjam, et vxorem
fratfatam inclytamvirginem Dominam Bhncam Martam ibr prat^
Jentemfiipuiamemjetreciprentem,in eam di3o Froauratorio, et Man^
detario nomine confimiendo per verba de praefenti, ac idem Reite*
•renSJJmtis D. Epijcopus Procxratorio ei MaTidatorio' nomiue praeno'
minati iUnflrifiimi D. Ducts hr fignttm veri, et f^itimi matrimonii
ipjam D. Blancam Mariam cum duobus arniuBs attri germnas^^pre*
ctojas habentilms defpmfitutf et deJpmfae,quodfelixfaufiumqueet
dittturnum fit; Uenttncitniter prarfati Inciyfa Ddmin* Blattca Ma~
ria et Beuerendifiimus D. Epifiopus PrDcuracorio-, et Mmdatario tio~
mine praefati iUufirif/imiD.Ioatmis Ducis eiicepioni nottfaSaeprae'
diSae defponfatiohis cumtnutuo vtrumque confenfu per verba df
praefentty $ra0Sormque omnium, etfingttiorum^ nmficaSorttm
Mm 5 «^fr.
* otat. apud du MOirr. Tm. Ill.p. //. tr, XCiX-p. 174,
- Goot^le
ftTO ^P- ^ ^ matrpimUs tSuJhitm
it gefloruniyac mmihur pr^atimibus, et defenjtomhut ht emtrarittm}
De ^uibus omnibus et fingttiis idem mdyta pmina Blanca Maiia-e$
Beuerendij^tu D. Epifiopus diSo nomine, 'et vterqne eortm iujfe^^ •
" rtmt, et ngauerunt ac iubent^ et rogant per nos loannem Antonjtutt
de GirarMs Papienjem et Filippmn de Gmite Notarios pubticosy ef
Canceliarios itifi-a JcriptoSj et vtrumque nofirum in fiHdum ptAUcim
fMfici debere If^umentum vnum et plura eiusdemteuoris.
5. .XV. , .
Ineunce lanuario a. 1491. Romahorum Rex Ma^milia-'
nus, et 'Anna, minpris Brieanniae Dux, fiKa natu maior Fran-
cifci, poftremi Britonum Duds, qui (ine liberis mafculis obiit,
clc ineundo matrimonio inuicem dant fid«n, mittitque Ro-
manorum Rex ad Britones Engelbertum IL Naflbuiae
Comitem, 3i£himab hiftoricis Aurantiae Principem,£tWolf-
gangum Polh^iniium cum;duobus peditum Germanorum
milHbus, qui Duci Annae praefidio eircnt, decubuitque tunc
Engelbertus cum ea, nomine Romanorum regis armatQs, vt
erat Principum mos. Talc autem erat Mazimiliani Procu*
ratorium Oeniponti d. 20. Martii 1489. * „Savoir faifbns,
,,que hous conHant, a plein eflens, grande loiauc^, bonne pru-
'„dence, difcretion et mffiiance que favons ^tre es perfbnnes
^e nos apiez ct feaux le Comte deNaflau, Notre Cou-
,^n, le Seigneur de Polhain, Marechal, Maitre laques ite
„GondebauTt, ndtre Secretaire,~et aufi de Loupian, noftre
. ^Maitre d' Hotel ^tant par del^ iceux avons commis, (urdon-
.„nez ec etablis, commettons, ordonnons et ecablimns nos
jjAmbaflaijeurs, orateurs et Procureurs Speciaox, en leur
^onnani, plein pouvoir, autorit^j et mendement expres par
„ces prelentes, de pour et au nom de nous, les trois ou ies
„deux desdits Sieurs, qui mieux vaquer y pourront expres
Ktransporter par devers la dite DucbeiTe de &etagne, lui di.
„dire et
* cztatapud Miil.tBRTM Mdxmiliane J. Vorfi.e^. XFfLf, a,i,Hi-
xiGii>t Ced.Gem. I>iflmi.Jim.J.n. LXyil.^^,
fr fnxurnvan. *7'
^re tt dedarer et 3 ceux de fbn Sang, anr Barons, li^obles
x,et fubjets de la djte Duche, fi befbin i^t notre vouloir inten-
„tiaii, et defir an iait dudit Trait^ et AUiance de Mariagc
■^ entre nous et elle, entendre et Savoir fur ce le fien, et
„p>irer et condure de n£tre part les dits Trait^ et alliance,
^lon que I' avons dit etdeclari audiis Ambafladeurs fiancer
^pour et au nom de nous, la dite Dame Anne DuchcIIe et .
^re promelle et (erment /blennel en X ame de nous, que la
„prcndrons en notre fcmme, ct epoufe , aufli de en ce cas re-
„cevoir le reciproque i favoir de nous prcndre i urai et leal
„^poux et man, felon Dieu ct notre mere &inte Eglifeetau
. ,jfurplu$ iaire en ce que dit cft tout ce que bons et loiaux .\m-
„bafladeurs, Frocureurs et (H^curs peuvent et doiueot faire^
„et jusques \. la Conlbmmation dudjt Mariage, ainfique faire
„pourrions fi prefens y ^tions, et de ce en bailles leurs lettres
„tclles que befoin fera, promettant en parole de Roi d" avoir
«et tenir pour agreable ferme et (lable, i toujoUrs tout ce
„que pw les desTus nommez les trois ou les deux, d* iceux
^ra fait jure, promis, conclu et palR, et S en bailler
„nos Icttres de Confirmation et ratihcation en forme du^
„quand requis en ferons. £n temoin de ce, nous avons ^it
„mettre noftre fbel i ces prefentes.„ Quatuor igiturhic me-
morantur Procuratoresr quos etiam inSicat Guido Aliexus
I.OBINEAV: * „Les procureurs nommez par Maximilieit
),pour epoufer Anne de Bretagne, furent le Comte de NafTau,
„WoI%ang Seigneur de^PoQiain, lacgues, de Gondebaui^
„Secretaire des .ordonnaiices et de Gueires du mesme
jJVino^ et de Loiipian, X un dc fes Maitres d' hofleL Leur
„)ettres de Procuration font dates d' Infpruck, le 20. de Mars,
_de r an. 1489.,; Verum, dum Comitis NalToniae nomen
\ai3S. fuerit expreftiini, foupulum hos tDOUet. Celeber.
^CHWAB»
' • Wjl^l it trintK tmi tt.t»J,
nan7,db,G00t^le
ATO Ctp. V, De matritimiii iBuJhiim ^
et geflt^uin, ae mmhus probatimibus, et defenjtonihu: in cmttrarium r
De quibus mmbus et firiguRs idem mdyta Umina Blanca Maria et
Reuerendi^mut D. Epifcopus diaa nominej'et vterque eorum iujfe^, ■
' ruttt, et rogauerimt ac ittbem, et rogant per ms loannem AntoniuHt
de Girardts Papenfem et Filippum de (Mmite Notarios pub/icos, et
Cancellarios infra fcriptoj, et vtrumque mfirum in fblidum pubUeuut
fmjKi debere In^umentum vnum et plura eiusdem ienoru,
$. ,xv. , .
Ineunte lanuario a. 1491. Romahorum Rex Maximilfa-
nus, ec Anna, minpris Bricanniae Dux, filia natu maior Fran-
cifci, poflremi Britonum Ducis, qui fine liberis mafculis obiit,
de ineundo matrimonio inuicem dant fidem, mittitque Ro-
inanorum Rex ad Britones £ng;elbertum IL NafTouiae
Comitem, diOura ab hiftoricis Aurantiae Principen^^ftWolf-
gangum pQlheimium cum;duobus peditum Germanorum
milUbus, qui Duci Annae praefidio cHent, decubuicque cunc
Engelbenus cum ea, nomine Romanorum regis armatds, vt
erac Principum mos. Tale autem erac Maximiliani ProcU"
ratorium Oeniponti d.'20. Martii 1489.* „Savoir faifons,
yyWLz nous confiant, a plein eflens, gp:^nde loiaut^ bonne pru-
„dence, dilcretion et fuffifance que favons ^tre es.perfoune»
^e nos aQiez ec feaux le Comce deNaflau, Notre Cou-
yfya, le Seigneur de Polhain, Marechal, Maitre laques dc
„6ondebaiJt, ndtre Secretaire,-et aufi dc Loupian, noftre
„Maitre d' Hotel ^ant par delS iceux avons commis, ordon-
■.„nez ec ecablis, commeccons, ordonnons et etablifons nos
«Ambaflatjeurs , oraceurs et Procureurs Speciaux, en leur
^onnanc, pleiri pouvoir, autoric^^ et mendement c^res par
„ces prefentes, de pour et au nom de nous, les crois ou les
„deux desdics Sieurs,. qui mieux vaquer y pourront expres
^transporter par dcvers la dite Ducheffe de firetagne, lui di.
„direet
* extatapud iiui.LRtiVt* MaxtmilUna T. l^^/.e^. XFfLf, a,t^
mGiTM Ced. Gem. D^Um Tom. X. n. Lxyil^^. . -,
per pncurataretn, 371
^re ct dedarer et J cenx de fbn Sang, aiSrBarons, I^obles
„ce {ubjets de h dite Duche, fi beToin iait notre vouloir inten-
yfiott, et defir an fait dudit Trait^ et Alliance de Mariage
^' entre nous et elle, entendre et Savoir for ce le flen, ec
„pifler et condure de n6tre part les dits Trait^ et alliance,
„reIon que 1' avons dit etdeclar^ audits Ambafladeurs fiancer
„pour et au nom de nous, la dite Dame Anne Duchefle et ,
,3aire promefle et ferment folennel en I' ame de nous, que la
„prendrons en nocre femme, et epouie , aufli de en ce cas re-
„cevoir le reciprY)que a (avoir de nous prendre \ urai et leal
„&>ou}[ et man, felon Dieu et notremere (ainte Eglifeetaa
. ,/urpIus faire en ce que dit eft tout ce que bons et loiaux .\m.
„bafladeurs, Frocureurs et cffateurs peuvent et doiuent faire^
„et jusques \ la Conibmmation dudit Mariage, ainlique faire
„ppurrions fi prefens y dtions, et de ce en baiUes leurs lettres
„telles que befoin lera, promettant en parole de Roi d" avoir
»et tenir pour agreable ferme et ftabte, i toujoUrs tout ce
„que par les desfus nommez les trois ou les deux, d* iceux
„(era fait jure, promis, conclu et paflS, et d" en t»iller
„nos lettres de Confirmation et ratification en forme due^
„quand requis en ferons. £n temoin de ce, nous avons -^it
„mettre noftre foel i ces prefentes^ Quatuor igiturhic me-
morantur Procuratoresr quos etiam mSicat Guido Aliexus
LOBiNEAv: * „Les procureurs nommez par Maximiliett
kpour epoufer Anne de Bretagne, furent leComte de Naflau,
„woI%ang Seigtieur de Pomain, lacques, de Gfondebauc,
„Secretaire des .ordonnances et de Guerres du mesme
j^nc^ et de Lotipian, 1" un de fes Maitres d' hoftel. Leur
„Iettres de Procuration font Sxes S Infpruck, le 20. de Mars,
_de r an. 1489.,,' Verum,- dum Comitis NafTouiae nomeit
\aat fuerit exprefliim, fcrupulum hoc aiouet. Celeber.
?CJ1WAB»
* BiJltlrtitlrll/^rm;tt.tT-
..Goot^le
»71 af.y. 'T)t mtttimiiiu Skpium
SCHWART2IVS * equiaem,ad FaHg«ram«* prouo.
cans, primarias legttionis panes obiifle dicit lohannem Lhal-
lonium, Principem Araufionenfiem. Verum Fuggerus-61.
~ tim nominat 4en Tritazm um Vraaien, iiomine non mdicato.
Porius Engelbertus IL Naflbuius Comes primas legationis
partesobit)at,prout nobisindicauit iosephts delarisEt
fcribens: Ikgmlbert ie Cimtc ieNafaufut (befie f amhafidt
it celm itm tefpoufa fokmeUemera, mmmde Mdximilian. Idem
icit 1 0? T E XT 0 », tt et quod potius lo. Chalonium Maxim.
in hac caufa habuerit contrarium, dum ita de hoc Engdberto
fcribit!- JJichtzu gefbhweigen der viden und gefanriichen
Scyfen, welcbe er, wegendes Kayfeis, iiber fich genommen
. "2s da er durcb die in Franckreich an der Weft-See oder
''Meer gelegene Stadte in Bretaigne gezogen, dcn zweyten
Heyrarfi mit Anna, einer «intzigen Tochter und Eiilin
,,des ietzen Hertzogen Francifci, in Bretaigne odcr Britan-
nien, hemacher Zwart, Konigiriin Franckreich zu mifien,
"welches Werk er auch alfo weisundldiigiichtraairt^und
' "fo feme gebraacht, dafs man wegen des Heuraihs gantz
' ' wohl^u frieden gewefcn, nucli das hocbzeidiche Beylager
"fortgangen w'4re, wo nicht lobann, Printz zu 'Vranien,
"Herai Philiberti Vatter, daffelbe verhindert, in^ieme er dier
"felbige Braut, feine Mume Annam, Carlen, ■ deflen Namens
"dem VIII. KSnige in Franctreibh, zu wegen gebracht- t+J
Enauit ieitur ffABBicivs tl||, dum ait: Jn ea kgatime
inter
• miii 'i ?«"■ ■*>'■»' Oiiudligiat amiiim tiisnimfiim apul
MBHCKE» Tem. IIL p. sii.
— ^iigiHir Bhrtn.t. mjl. ■_.■■.
t r<tfc« <& f mpirt iii Trinai f crenfi p. /«.
{t Hijftuifilji Cbnmc. ttp. XI, p.M.
Ut Uon dicit-iojtpH ie la risi c. L « r. dakiei, Tnn. B.t.
1517. « jmioiucH I.VC4I trmiim IHmnfi.1.1^.
tWt Oritt. *"»"• *** Wi/. ft' , ,^
fer proeivatorem* 979
iHter viroT imUtares locum primum temierunt VlM^aiigtu P^
iemius, Comt Auftriacut^ et HugOy Comes Leismcet^ i. ASsttia,
dam diEtas Hugo miiumd fiierk inter ProCuratores^ fed can-
txttii inilituniv quos fn ^uxilium milferat Maxiimlianus, parti
ppafcfberit, prout lobineav * ^^z: WQimtede UJfeneuc, '
Capitaine iT me ^artie d' JUmanr.
. / §. XVI.
Hodumetritnm delpontatibnis matrimonialis defcri&it
MLYDORVS VERGiLivs**. it^aeimiUttau Td temporis
coeiehs, nuptiai cnm Anna Frani^ Ducit jSiia per Procuratoreaf
facity et itt pueUa, ^uoJprom^ prjiare rvi^ione' teneatur, nau^
tes modo peragkur; noffeeniin tnfeMenti^ Annanudaytorum con^
ii^alem matrmis nomu^.,ac prinap^tu uftibtu tngreditury et pro'
turator mariti vice, -cuiits in eo negotio vicarius erat, alterum crtu
gesnutenus, mra flragula imicity ferinde^ /juafi ita pueUae notitid
h^ita, matrimonium pro confttmmato baheatur. Sed parim valaii
ifta religio apud eum, fui banc praedam alteri eripere uvehat,
Confirmatlioc baco de vervlamio %* dicens: Ma-
3nmfiiaaus-eovsque,tumapudPrinc'^jfamipfam,tumapudCon/ilia''
rioj eius principaies praoualuity vt matrunonitfm per Frocuratorem.
evnfummatum fuerit, cum Caeremoniat tunc temparis, in hts partiius
noua. lieque ^ntmjo/ttm publice dej^oitfata tp,fed «tftww tanqt^m .
i^tptaperjmmiatradatayatqtteinthaiamocoUacata: pqjl^uam att^. -
ttm decuhtupt. tngreffut efl Leg^fus Maximiliam cum /iterisproJ-
ciiratumis, et afiantibuj muitis, tam viris, quam fbemmis primariis,
uhiam fuam ad Genu usque nudatum, inter Lintea vuptialia inje-
ruitf mt Caeremonia illa confttmmationi et cogniiioni aSuali aequt^
pokere putaretur. Hoc fa3o Maximilianus (cuiut moribus pemtae
in^tmi trat^ vt negotia Jemper femifeSa relinquerett et reliqaa
ma^natione tantumfortt eonjimtmaret: tanquam Sagittariiu ma^ '
* Tbm. It.pag.tsis-
•* fc/fw. jAgU m. XXFt, f. Jit-
\*.pag. Ho.
.StrumIttr.PrtdHtrM:P'Ih Nn - , GooqIc
fl^4 Cap,V*'Oematrim(msiBuJhiam
Uify qm ftpttas , ad atspit^m vtque attrabcre imt JoUt: cm ttim
temfame fmffet fponfam fuam praefens amplexarit quam buiuf.
modt laJibria mjiituere) omnta tam pro certis-ducens, neglexit ad
. tempus, cogitationem de Niatiis^ et heBo totus inaundt. Hunc
vero Kui ratione te defponfandi tunc Principum morem fiiifl^
Hocec nos pontvs rtEVTERvs * dumaic: Initio Jam-
mrii amti 1452. Rom. Rex et Anrta Britonurti DuXy -filia natumaior
FrarKtfcipqfiremi Britonum Dudsy quijine liberis mafcuHs ohiitydein.
etmda matrimemo inuicem dantjldem, mittiique Rom: Rex- ad Britones
Aurantii Principem, ac Poihainium Germanum, cum diahtis pe^*
tum Germanontm ml&ius, qui Duci Amtae praefy^ £§eutt dectt'
hUtque Aitrantims cum ea nonme Ram. Regis amatus, vt efi Prirt'
tt^um mas, Idemconfinnat iacobvs vnrbstvs, quica-
Inen Polheimium concubicum figunitum cxerctufle dicic^ diun
ica-loquitur: ** Do lies Kmig Maxtmilian ein liibUch Amt vtm
ier hedigett Drivakigkait Jingn^ und dre^ Bwimgeiii lefen, und ver-
zog damacb nich lang mtd jchtcket feiner Diener ainengnam Het-
koto von Folhaim gen Brittania zu empfahen dte kunigHche Praut*
Der Tvar tn der Sta^ Remis erltchn empfangeUy und iafelhji Beslttf
der von Polhaim die kuaigliche Pramty als der Farjien Gewo^ait
iSy das ire Sendpotten di FurJiHchen Prau-wt mit e'm gewaptn Mtm
mit den rechtn Arm und mit den recbten Fus blos , itnd ain plos
Schwert darjcbwi/chen gelegt bejcblaffev, MJh bahn die atten
tltr/iengetbany tmd ifl nocb di .Gezoonbait. De Polhemio eciam
to. cvspiNiA^fvsF%* De Anna Iocucus;-^ffl/i«r lETtf;^!»*
^10» dePolbaym Aii/iriae SaronemyetdeincepsAiifiraUum terror '
frni fupremum Capitmtatmy /itum arat^em condormiutt: fed tm
traikxityquemctiwaCeqmtur ATHTOnivs vaiiillas*^^*
et A^ttoLovs. FER»0NVS %\* , venJBp, dum Polhei-
mius
, a JterUM Aufir. Uh, IK t.m
.** Cbrtn, Aufir, /, 77/.
*^ A^utimitidtie p. 4fj,
V Hifi. de CbdrUsVtitp,af: - ■ - v
%\* Hifi. Carfii vm,f,3.
l!an7,dbvG00t^[ti'
•fer fncm-aitrem, _ a^y
mhis legatns fiieKt Secundarius, ct Scripcores amedidi En-
gelbemmi Nanbuiutn, qui etiam Aurancius di3iis fuifle vi-
detur, dcfiniant, potius iuis aflendmur. Ideuique matrinio-
nium in Comidis Noriber^fibus a. 1491. mk conHrma*
cum * Verum hoc ipfimi matrimonium quo minus confiim- "
maretur, Gallorum arma artesque perfecerunt^ dum Caro>.
his VIIL ipli di^am Annam praeripo^ **^
$. xvn.
Simfli rim Margarecha Aufhiaca, loannis Hi^niarum
Prindpis viduaa.i5oi.Phih'bercoSabaudiaeDuci per matrimo
niumfiiitiun£h,dequopDNTVs hevtervs %* Exindc
dejhonfatvr Margarita As^riacOy laantds fS/paidartan Primipts
viauaj Philiberio Sabaadiae Duci wd ad eam acterfindatit boam'
Jkam ad Arcbiducem nattit Ugattotiem ducenttrum qidnquqgitUa
equiti^ Verrii Dominusy Margaritae domtts PraefeSutf cotifti-
tiaa eiusfamiUa, itineri cum ea, nohilique comitatu, fe cotntmttitf
in mandatis hahem Margaritae comitattm Geneuam vstjue Archi
iiucis fumtu deduceret^ reduceretque. Decimo ]Qt, Nouembrit
Bruxella aifceduttt, perque Hanmdamj PicarSam ac Franciam
piuionem Ducatus Burgundiae ct^ut feruemwa; iadeque Dolam
in Comitatu Bwrgundiae^ vbi eam, nomine Duets Sahaumae^ater
ieiui notbus in vxorem Stcit, ac cor ex adtunaate foBwn^ in cuius
acie appendebat maxima immenfi pretii marfforita, praefetttatdt^ .
addens matrimotdale cingukim, in ^m vigintt Jex vi/ebantur ada~
numtes, carbuncuH ingeraet decem^ ac quam pbtrimae margaritae,
Choreis adfatietatem duSis^ itur cubitum. N«bus SabauSae iux^ ,
ta Jponfam femi-armatusj more principihui conjiteroy decumbit.
Aderant Proceres vtriusque fexus, qui Jponfalibus praefentes fue'
tatit, Pojieoftam Sabaudus paululutn decubuijetj ac iocis Jace-
Nna tiijqut
'. «^ totrrsHi/or. ^tm. Per.X. A //. $. LXtL
%16 Cap. y, Di nunrimiamt iSu/lrium
tii/qtUt ioccy ferfimt , tm^tpu cnumentihu, J^«i/m fimmim
impedimjfettjurgens, verhts admodum ooneftis pro mercede ofiiUum
petit. Anmit iUaySabaudus in genua fi coniiciens firurturum fi illi
per emtiem viram protnittit. IUa fitrgere eum luhet i no&emqttefi^
Hcem precataj pr« exhHrito officio adamamem magf$t^etii^ aurettan*
nuU exfartet inditfiiah dtu mno^ cum ofitda^ *
, §. xnx:
' Singulare eratetemtU) matnmonjiinterimpuberes CvSy
fflrrhati inter (irolum V. AufHac Afchi-Ducem atqne Hi-
maniae IViridpem, Maximiliani L Imp. nepotem oQ;o,atque
Mariam Hemici VTI. Ajiglorum Regis fibam decem anno-
rum, pront fnffrumentum defiiper confeQum d. XYII. De-
cembr. 1508:** docet: Fer praefim puB^cum tnfirumentwn
cunSis appareat euidmtert quodAmto Dommi millefimo tfuingentefi-
mor offakOy in^&ione duBdecima^ Ponrifieatus San£Hffimt in Ofrtfit
' Patris et Domini noflri Domini luliiy ditdna frouidentiat Pa^ae fe-
(itnM AmtofixtOy met^s ver» Decembris die decimofiptimay m ema-
dem m^aa Cgmera m/r« Palatiumfiue Manerium BegjulB ilktfirifi
fimi Ex^ellentij^mi et Poient^ou Principit Domiui mfiri metuendifi'
mi» HenricijDeigratia^RegisAi^Iitieet Franciaeae Domini Hikemiae,
Bichemotmt vulgariter nuncupatumy coram eo,dem exceliemisfimo et
Potemijffimo Domino nojlro Rege^ in mbiftum iUufirium vtrorum ac
Keueren£^i et Reuerendortm Patrttm Arcbiepifcopi , et Eptfco-
ponuty Ducify aliorumqve Procerttm et Afagnatum inferius nomiaam
jorumyBofirumRicar/&Spencer etloannisBarett pidj^corum autorttate
jlpofioHea Notafiorum Juhferiptorum:, praefintiay eonfiituti perfona*
Uter m^it et tSu/lris vir liAmnes dt Ber^ryjitper Zomamet de
. Walbam Camerarim et Milet on^mt attrei Pellerij» MamnttUaai^
ifiuina fauente jclemeniia EieSi Romanarum Imperoforisfemper Aum
ffifli, ac Germaniaet Hungariae, Dahiatiae, Croatiaey etc. Regit,
neenon Caroli Dei ^atia Archiducis ^ftriaet Principis Hifitanfih
- rim,
•Contntaui MatKmeiualib a. iS..Septembr. iptu tmttpti^fu
cHlsont dans ie,iA"i(Wff' 4l»>ia¥OM x. Tim- lK*p>tpttS'
-** «oac apud iiiMi«irii CM. Qtrm,'Iiiilm* T*l->t*Sl4- ' / ,
.... ' :^'^'
rwKt vtrnu^ Cidliae et Ter^ti&m etc. Cmmijfimuty arata\
Jfroeuratgr-^ FaSor et Depmatur, babenr tnter caeteray injuae
procuratiottir ttiandato contenta^ (quod in prae/entiaJifr^iBa
realiter produxit, exbibuir, atque tunc ibidemper Ma^firum Epi-
dium Vandem Damme Imperiakm Secretarium puBlice /egi fiatj
pienampotefiatem, auSoritatemy et Mandatttm generale et J^ciaie^
tam praefati Rmanorum Imperatorisnomtne-prqprioy quam etiam .
tutorio nomine et tanquam Avi Patemi^ Galematoris et Admini^
firatms Perfonae et Bonorum Nepotis fid CariJ/mi CaroU Arcbi*
ducit Frrncwir Hijpattiarum JupradiBiy-quam etiam tanmne ipfiut ,
Cardli /rchiducif et Princtpif, autoritateque et cor^enfitpraifati
Maximiliani RamamrtOn Imperatorif eleSiy vt Aui et Tutmr . J
JifradiSi Jponfa^ per verba adhoc apta^ cum clemjfima Domina -
Mariay antejati metuendi^mi Domini nofiri Repir AnffHae; nonti-^
ne praefati ilkfirifiimi CaroU Archi(hcir At^iae^ Pnndpir^ /ff-»
J^aniarmi.etc. prttea reaUter et cum effeSu contrabfndi, caetera-'
^ faciendi, proUt in Juae,Proeurationis Matdato, tumihi^ntf
te praimittitur realiter exhihito et perkSoy Sipilhque Sacrati^'
Wae. Caejareae Maiefiatir atque w/Lx Archiduar et Principis W-'
Uamarutiit, quo in negotii/commamter eor tangentiBus\, vt ajperiiur^
vtuntur Jigulata atqueper eosdem, vt apparuJt,Jid>Jcripto eij^na-^
tOf plenius contitietur, ex vna. Nec nonJt^adiSa clarifinna DO'
mina MariOyRe^a fiKayperfimditer et profiipfajpartibut ex aU
terOypofi certas oratumeTyMatrimenium et eius £ffmtatem, ae '
nimtmla alta commoda et quxftem regnarum et Reipwlicae Cbrifiia*
naey quae exir^Mfe^amtwr,. cancementes, per Reuerendifimutai
Patrein DominumWilae^nam Cantuarienjem Archiepifiapum totiur
'Anpjiae Primatem et ApofioUcae fedir Legatum JagSae canceUa^
riumprimo, etper nohtlem virum, Dminum hbarmem le Sauvage
Militetn, Dominum ^ Scanteca Praejtderttem amfidaticr Ftandrtat-
p;cuttdoloco,ekpa^ifianepnfofitatffpotfaiia,inpraejentiajupra'^
diSa puhlice tMtnuicem comraxerwa (iih injra fcripta forma ver'
'hrmf videWcer, FrimOfpraefa/us ikhilis et lifcl^J viretDo-
Nii 3 ' . ndmr ■ .
fjt Caf.iy. De'mirimtms ISufrlm ■
aiiiiu Itbmts dt Birgii.fipir Zmmiammigiiriui, mtitr, Vret*-
rotw, el faSor fupratUSus, it eo umtime accepit pratfatam clari0~
mam DotUiHat» Mariatttper tttaitunt dextram, et aixit eidem, adreci'
tatiotiem praefati Domitii iobautiit ie Sauvaige, fuh itac farma.
„Le treshauttet puilTantPrinceetmon Trcs reduoble Soo-
„verain Seigneur Charles,parlagrace de Dieii Prince d'E-
jj^iagne, Arohiduc d' Auftrich^; Duc de Bourgoingne e(ci'
^par moy lean Seigner de Berghes, fon CommiUaire et Pro-
jjCUreur a ce, par » commiinon et fpecielleProcuration, pre».
^entement lcve, declaire et publice foufliranment conftitue
^ct ordonne, et moy mojrennant, et ^ vous ce Hgniffiant^vous
^prens, Dame Marie, 4 fa ftmme, et espouze, et en vous fe
„confent comme a'£i uraye, Femme et Espouze. £t mon
„dit tres redouble Seigneur vous promet, et mbypour loy
„Y0us promeftz, que d' ores cn avant et durant la natu-
„relle vie, il vous aura tiendra, et reputera popr fa femme et
^Epouze. Et fur ce, en vertu et pouvoir deftus dites, il, et
„moy pour luy vous en baille fa foy.jj, Et ceiuittetit&, retra-
dis eorum manihui, ipfa clarlijima Pottitna Maria denuo accipietu
praetKtatum Nohilem et iUttJlrem virum, Domitlttth.Iohatmim de, BeT'
git, Brattrem, et Frocuratorem praediHum per mantm dextram, ds~
xit eidem ■oerba feimentia,tiideUm. ,Je Marie, par vous Je-
„han Seigneur de Mrghes, Commi(raire«t Procureur de tres
^haut etpuiffant Prinoe Charle, par la grace de Dieu, Prin-
„ce d' Espaigne, Archiduc d' AiuWche et Duc Burgoigne, i
„ce par (a Cbmmifnon et fpecialle Procuration, praefente-
^raent leve, dedaire et publicc ct foufSfaument conflitue et
,Jprdonne, et vousmoyennant et a moy ce fignifHant,Prens le
^it Scigneur Charles 4 Mon Mary et Efpoux, et en luy je
„confens cbmme i mon Mary ct Efpoux. Et a luy et a vous
„pour lui je promete quc d' ores en avant durant ma natu-
„relle vie, je I' auiay, tiendray et reputeray pouf mon Maiy
„et Espoux, Et fur ce luy baille et a vous pour luy ma foy,
Qmhus feraSit imttk£i6e pfl huiutmoiitieriorum hiiicitule fro-
Utiaieni,
■ fer pnatrmonm, 079
Uttm^i i^ tfttt*f ^ Trpcurater ngmni qm p^iM fignum
tnfaUum btuusvKdijeandtm ciarii^numDominamMariam deofM-
us e0, et amulo atireojitbarraujt et ipfius digito me£o impofuit,
Quem annuJum ipfa darisfimi DominaMaria vt/penja eiusdemCa-
rofi Archiducis Aufiriae, PrincipU Hi/paniarum_etc. gratantrr re^ '
tepit et acceptauit : Super quibus omnibus et finguUs-,. tam"^3us
Dominus tohannes de Bergisfuper Zomam et Waiham Commijlarius^
oratoTy et Procurator-, quam clarisfima Domina Maria praenomina-
tUy hos Notmios fupra et fuhlcriptos y tnum vei plura exmde confi' '
cere puhlicumfeu pubiica infirumenta infianier requifiuerunt ei re^
quifimt , et eorum vterque. A3a funt haec omnia etfingtda prout
fupra fcribuntttr et recitatttury fub Arme Dominif ae IndiSione FoHm
' tifieatUy menfe Ae tt Uao praeaSit.
, V . $. XDC '
Sic Lndouicus XII. GanOTum Rex a. 1514.0101 Maria,
Henrici VII. Anglorom R^s filia, macrimonium contraxit
:per Procuratorem , praut fwjuens defiiper confe£lum Inftra-
itientum docet. * Jn nomtne Domniy amen. Hususpubtid ifh
firumenti ferie cunSit paieat etddentery et Jit notmti, quodanaa
iiusdem Domins miOefimo quingentefitno decimo quarto, indiSione
Jecunda^ menfis vero Septembris die decitaa quarta. Pontificatus
SanBiJfimi in Chrifiopatris et Domini noftriy Domini leenisdiui-
naprouidentia Papae Decimi qmofeamdo , in noftrum notarionm
fwUcormJtdfcriptorum teflimn injra nomintiterum adbaec vocatO'
tam in Ecckjia Celeftinef^ium Parifiis^ et intra foiemnia Mijfae
fer reiterendifimum in Chrifto patrem ei Domimtmy Dominum Re-
natum dePrie, tituli SanBde SabinaeyfoMSae Romanae EctUfiae
_ fresliterum Cardinakmy E^copum Baiocenfem, alta voce celehra-
Taey $raefemiapeff(M^ter exijlentes Sere^^mus et dnifiianifit-'-
9 «n«31»dapuj FKBD, tSairAKD. nm.J7.p.rM> KECTEILBB»
TKAiTES OE PAix Tam. IL p. 44, du MONT. Tom. IV, f. l.u.
C.oot^lc
ftgo Cap.V. DanutrimiiiatWu^ium
mus Trimepf Domitatt nofter , Demimtt iMhufaa Del ^rwtik
Prancormn Kex, tx vm i etiuhilis frpotens vir Daminus Cart^
' hs, Coities Wigorniaey Dominus de GomeTj frimut Cambeffanus
potentijfftmi et exceOeBtisfimi Principis Oomini Henrici, An^iae Re^U
frocitratar, ^trator et amhasfiator, ac nunttus fpecialis litteratorie
amfiitutus praecterisfimae ac Serenisfimae Principis ac Dominae > Da^
winae Mariae^ 4i3i Domisu Henrict AngHae Kegisjororis per /ittt^
ras prvcuratorias praefaiae Dominae Mariaejua mana fuhfcriptas
' fic etus figtUo rottmdo in cera ruhea cum dupUci cauda pergameneu
: impendenteJigiUatas,iiluarumtenorfequittar: Maria Francorum
Eegina et firor potentisfimi inuiSisfimiqtte Segir Angliaeet Francsae^
vniuerfis etjtngulis praefemes Jitteras injpeaurisfa/utent, Sdatit
qmd cum in quodam traSatu matrimmiah de datafepimi Jiei men-
Jis Augiifii vitimi praeteriti inter potentisfimum et iUufirisfimum An-
eliae et Franciae Regem ^ fratrem nojhttm carisfimum, et ChrilHa-. -
mtfimum Principem Ludouicum FriancortimRegw/. maritum mfinm
SleSisfimumt peroratoresfiusadhochincindejitfiicienter auSori^
'fatosy cmcordato et amlufopro Matrimonio inter nos et di3umQni^
Jiianisfimum Regem^ nunc maritum mofirumy tunc habendo et cw-. "
trahendo inter caetera contineatttr ,. ^uod pofiqitpm nos eum procura-
torefiut oraiore 4i3i ChriJHanisfimi Regis ad hoc fpeciale mandatttm
' habente matrjmonium perverha depraefenticontraxerimus (quodqW'
dem tertio decimo Jie menfis Augiiflivltimo praeteritoperquam lihen*
ter fecimus^ vt per inffrutnenta publica defuper conJe3a fatis lucit*
lenter c<mflat ) tdem Chrifiianis^nus Rex Ludeaicus £um oratore no^
Sro , per nos fufficienter autoryato i ad ettm in regnitm franciae mis-
Jbfimiliter tnatrtmoniumper verba depraejemi contrahere debtat et
teneatttr, prout in qtiodamtirticulodejitpercof^e3o plenius conttnf.
tur. iios igitur foiermifaiionemeiusdem matnmonii magnopere ctt'
pientest it guid quid nobis perdiSum traSatimfaciendumincumbit
* adimpierevoUntes^ de induflria^Jidel%tate»integritatey etjingulari
prudentia carisfimi confanguinei mfiri Caroli Comitis Wigomiaej Do'*
mini de Harbeos et de Gomer, primi Camerarii potentisfimi fratris
noflri praedi3i, eundem Caroium carisfimumconjangtuneum noflrum
tenore praefemittmfectmus , oreBnauimus ,' « conftitutmus , facBmtSy ,
erdinamus et conftitumus nofirum verum jt itidubitatum procura-
■'-'■' ttnmt
ftt fndirattrm, %%%.
9artm-,*9ratorem_i mi&aifiatorem^ fcmtndtini Jpm^/tftjy Janter ft
cotuedenses eidem potefiatem et mmdatitm fpedaie fro ueiu et tW'
mtme ntfln praefattm La^maim i^anco^um Regem Chrifiiamtju
mnmasfiiandi u defpanfandit pdem w^ram fpmdnf^, et etiam per
verha de fraefenti matrimamttm cttm etdem Cbrifiiams/tmo JPranc»»
fjmi Re^ contrabenS , nec ran mmes hmefias filematates diSm»
aSim matrimonii per verha de praefemi concementes, canfderatit
dignitatibas et exceSentiis per/onarum antrahentimn ^ et omnta alim
et fingu/a neceffaria feu tpportuna di3um aSum concementia , e$
qnae nee fi praefrntes effemus^ faceremus^ etfacere teneremttryfo'
dett£j exercendif et peragemdi prmittentes Senafide, e$ m \ferh0
Prinapisj qt/od ^uidqmd per diiiidb Carolttm eonjangnineum et pror
tttratorem nofirtim dtBum, faSum , promifium , gemtmue futris^ rtf-
X«m, g^atum, et farmum babebimus at tnuioJabititer objeruaiimtts»
In qttorttm fidem et tefiimoimm har Utteras mfiras patemes manm
m/tra fi^Jcrip^nus , et fipSf. ttofiri appen&me commumuimus. Da*
tttm in ciuitate Lon^enfi vicefimo JecttttM &e Augtifii Amio Domini
mUefimo quingenufimo quarto deamo* TVok. Martard. Sgitatum. ,
Marie. Ex altera^arte tdem Demitms nofier Rex cupiens * £t fttm^ .
msperey vt iudican psmat ydefiderane matrmomum pm^generofimt
__ et iUufiri^mum Principem Dminum Ludotucum ttOrleanst Ducem
de Lotigauillat Marchionem ^ Rotelin, magnitm Franciae Cambef*
ianumy tpfius Domint nofiri Regts procttratoremt ambasfiatorem et ' —
mtnciam ^ecialem, eiusque procuratorto nomine ctm M3a domins
Maria nomraQum perfonaiiter cotttr^ere , quandam membranam
papiream, quam tttncjuis tenebat mamhus^ gaBco fermone confcrp'
ptamiegit, dimt, at protulit voce aJta et inteiiigihib ^ verha fequett^
tiacontinentem. Sequuntur&rmt2lae,quibusinacnxnoiundera
0}i promiferunt
§. XX-
Fhilippi n. Hifpaniarura Regi9 Procaratori , Fhilippa
AlbenfiDua, a. 1559. ElifabethajHenricilL Gallorura Ke-
gis filia in matrimonium tradebacur, cihus caeremoniae taH
rationer^runtur:-* ^PourlesFlanigailIe5,qui(e foront ala
„faaucc
• apud Donunuinl^ LTDiwiep.^
Stmi^ Jitr. Prud, Broie, f. //. ' '0© , „ „.d b Goot^lc
ftSdi Cap. V. D* mgmmems aUHfhium
'^^haute (alle du Lou vre du Roy Gatholique et de-Madame B.-^
j,le ai(n^ du Roy par Ics Erinces a qui tout (era ordonn^ A-
;,pres Ic Concract de Mariage leudans la Ch^bre du Jtoy^te
jjRoy et ia Reyne entreront cn la (allc. Les ArobafTadeurs frrfSiit
j,affiftans en la dite (alle, les Fian^aillcs (e feront par' un C^-
pdinal. L/Cs Fian^ailles laites, (e commenceraun Bal. Le
^dit Bal finy : le Koy et la Keync fe pourront retirer dans leurs
juChambres, bu Antichambre, cependant que ron,drefIera
Jjles. Tables- L' affiette de la TalMe du Roy fera fur Je haut
^desdeuxtabIcs,4o^ansen potenceaceHeduRoy. . Les
„princcs , Prmceffes , et autres, ferons affis ea la dite table,
j,ainfiqu'il 5 et^ ordonnd. Apres le foupcr il (e danfera uft
j,Bal et apres le Roy et la Reync iront en leuf logement d?
J;noftrfe Dame.,»
§. XXT- . - .
DiSa vero Ifabella dcftinfta, idem Philfppus II. matrf-
hioniuffl de praefenti cum Anria , Maximiliani II. Imp. filia,
per procuratoces a parte Caefaris Bardhem Adamum a EHe-
txichflein, a parte Regis, vero Didacum aSpinofa, Cardina-
lem Madritia. 14. lanuarii 1570. contraxit, quodtamcnde-
inum vtrisque praefentibus, per benedi^lionem facerdotalcm
^enirilandum , prout verba contraflus habent : **= Qui qui-
demDtmmi Baro Dietrkhfiain Caefitea^ et tSafiri^mur Cardinatit'
^tbolicae Maiefiatis eorum frinciftmt et cmfiituemiam'ftfpe3im ''
vominHui di3hque eoram facultttitbus vtmes dixermt^ qmd cam
ad omnipotentis Dei gloriam et homrem eiusque Orthoaoxae fidei et
'Reltgtoms catholicae conferuationem H augmentumj publicae Pacis
^ ftabilitatsm ft totius Chrifiianae Jieipubjicae emeium,emum,^ac ad ■
tonfirmationem-, corrt^faiumem et increnienimn affimtatis , neceffi-
tudims , btntuolentiae , qrSorumque fraternitatis et coniunHiBms
« vmctUortmt^ quae inter Caefaream et Caiholicam Maiqflates imerce*
■ Amt, et qtUbus nuUa alia neque vetus neaue re^rns necefiitudo prae^
f^riaut prae^m potefi , necdebet, traaatum fuerit Mairimoniitm
.'-. ■ . .-.i ;■ '■■' ■-.■-■ ' -■ W/l*
fer prtcwatorem. ' . ag}
tiiter- praefatum Serenl^nium Begfnf 'Cathr^ktim *f ■ Seremt/im^ ■
Ooniittam Amam j natam Reginam- Himgariae ac 8»betmae, Archi
httcijfam AufirJaefiliamprimogenitam Maiefiatir Caefareae et Sere-
mfjwjae acPotenti^mae Avgufiae MarJaej eiusjegitime vxoris. Pra-
' eitfs Matrimottii conclufione et.effeSu ( negotio prtus cum CatboUcd
Maieflate copmuntcato ac de eiusfcientfa £t vo/untate) de conmtini
confetifu etJnter iiiflas Partes y traSatum ^ pa3um.,ionuentum^ca]t^
^lufuJn et tapitulattan niodo et forma feauentiiusvt :■ quodannuen^ .
te Deo Optimo Maximo ac media difpenfatione , gratia et ienepiadt»
a SanSisfimo Dommo Noflro Papa conce]fa.,vt con/angtunitatis etafi-
fittitatis propinqtiitate^ ^uae tnter CathoHcam Maiefiatem et praefa-.
iom Setenisfimam Principem intercedit , von obftante, poifit intereet
contrabiMatfkmmiitm^ 4i&us SertnisfmuTRejcCathQficus.ac Serems-
fima Princeps Anna debeant contrahere ntatrimonium per verba , ( vt
aiunt) de praefenti, quaetuxtafanSae Ecciefiae Cathoiicae Rwnanae
legem et ordinem verum conflituant ei efficiant Matrimonittm, ^iiod
quidem primum fieri per legitimtm etfuffictens mandatumCatholicai
Maieflatis. in Aala Caifarea , vbi ipfa SeTenisfima Princeps Arma re-
fidet ', Ac poflmodum confirmarij contrahi et ratificari in prdefentia,
eum dii7a Smenisfimo Princepsin haec flifpaniarum Regna iraduda
ftterity ■vbi nitptiae folemnizari dsbent in facie fanilae Matrts Eccle^
.fiqe^ receptis fanBis henedidiombus. : Quod quidem Matritnonitm
tam in aifeniia , per mandatum , quam tn p^aejintia coTftrahenthm.
fortiii debeat effeSum tempore a praefatis Caefarea et Catholica Ma-
iefiatihus praefcribendo. Cum enim jnter eas tam iene conueniatf
et ah omnibus adeo iuerit expetitum , ■exiflimandum 4fi ac in Deo
fperatifrjUud qttam breui semporefutteram,
§. xxn.
Eodem temporeMadrki contraaus roatrimonialis int»
Carolum IX. atque ElifaBetham, Maximiliani II. fjliam fe-
cundogenitam per Procuratores , di£him Baronem de Die*
trichftein , atque Raymundum de Fourqtlevaux fuit confeftu^
in quo haec habentur ; * .,jLes -quels dits Seigneurs Baron
jjdcDietrichftein, etdt^ourquevaux, ^u ilom.dcs^fusdites
'■ Oo.a ■ . .„Ccfar6c
■*;iipwldu«0»T. f./.^i/f, . ^ C(H)qIc
a34 C*l, IV. Dtmt$rimhSiill^firim'
'nCcfar&et tres.OiixtieineMaie(kz, kurs Frjhca nfiie&i-
j^uenKiu conftituans, et nfent de leun dits Pouvoirs &att,
,qu'i r honneur ct gloire-de Dieu Notre-SeiaKur, et ponr
„la confcruation ct ai^mentation de b firinte Foi et Keligion
^Cathofique, ct poor rtebliflementdelaPaixpuhlique, et
„benefice de la Oirctiente , i quoi s^adrelle et doit aadrefler
yf union, parentclle, et licn maieniiant Mariage entic tels
^rinces. A iti trait6 Marisee entre kdit Rm f les-Cfari-
„tien et la Sereniflinie Princelfc Il^beau, n6e Rdne de Hon-
,j|rie, etdeBoheme, ArchiducheIIed'Autriche, etc.recoh-
,3eFillederaMaieftiCe£ir&,et delaSereniffinie,etTre»-
i,Haute Dame ]' Imperatrice , Madame Marie faftnHne Ic-
pgitime ; pour raifon duquel Mariag6 et poor ce quf touche
,et conceme reffet d^icemi , de commun accord et confeiK
„tement, Talant faJt favoir et communiqu^ fuivanc h chaige,
,que leurs Princes leur avcient donn&, audit, Sieur RoiCa-.
„ttiolique, et arec intervention desdits D^putez, ont flipo-
„16, paQifiS, et vcctti, en la forme que s'eniuit.. C eft i
^voir , qu' avec h Grace et benedicUon de Dieu, les diis
„S^neurs Charles, Tres-ChretienRoideFrance, etSere-
„nifnme Princefle Ifaboau, feront tenu de fe fiancei*ct epou.
;,fer tOT paroles deprefent, qni foivant 1' ordre' et conftiration
„de Sainte Mere Eglife Catholique Romaine, falTent et con-
„ftituene urai Mariage : lesquelles fian^aines et 6pouiaill<3
„foieiit taites, ec fe &Ilent en vertu de fui9i&it ec legitime
„Pqiivoir dudit Sewnenr Roi Tres-Chretien, et moiennantla
^lblennelle Afnbafude, qui i cet e<Kt, ainfi qu' il i iti traitt,
„doit &re envoiee i la Cour et Palais de fa Majeft^ Cefaree
„0)3 lad Jce Seresiflimc Princefle tft.~ Puis apr& le dit Maria-
„ge fbit confirmi et ratifii en leur prefence, quand laditc Se-
„renifnme Princefie fcra airiv6e ct traduite au Roiaume de,
,,Fiance od le Mariage fe celebrera et folemniiera en la hai
^ SaincB Mere £gEli;,,poar ca recevoir &S fiiintes benel
ftrfmmMrtm, agj
^,£^0«, r ef&tdes ^ielles fiao^aiOes et Marnge, promjis
„et p^, txat prf pouvoir ccHimie par prefence, doive et s^
„eQtende ^tre , ec fbit lors et ^ tel cefme , qoe par lesdrtes Ma-
^eftcz Cefar^e ct Tres-^hrctienne fcra afSgne et aoifS, 6- '-
„tant eHes, fi confbmies de voIont6, ecledit Jour tant delir£
„de tous, qn' il faut prefupo^er et e^)erer en Dieu, quMls*
^acoinplka avec toute brievet^pontble.,, Qt^ rattone hoc
knatrinuHUum.poftea fuerit coi^unroatum, tradit thva*
. Nvs^, dumftaicribit: B^xdad^ helHetj^ac domejiica^ quae
' rmpt^icamJpeSabat^ cursfilutus %am de mptns propriis ante, cot^
traitis-, tunc yero ceMraniSs cogitare cepit, eoaue co»fi&o Meferiant
J ad Mofam vsqne proce^, p-aermjfis VI 11. Kal. Decemhr. Andtm
et Aiencmio Jratribtts cttm Carok Lotiwingiae DuceJororiOj Gtdj^
de quo pffiquam •ixorem duxeret, iam Jecurus degehat Aumalio e$
Momorantto DtuibiUy et aiiis procertbus ac CCC. circiter eqtiitibut,
qui vementijponfae reasiMwune obtuam prodirent , eamque bonori-
fce Sedani exciperent, tgftur Sedamper htmorijlce excepta ab Hettrico
. Roherto Martiano BulSony Duce, et tntff comitantihtts ns, quos dixtf
Meferiam deducititr in aedes Rep apparatasj vhi a Regina et Clau'
dia Ij>tkaringiae Duds vxore et Margarita peramanter excepta efi
tn inferiort aedium atila, et in Jiiperioremy in qua rex eam expeScf
hat^ Seduiia^ pfifofttas ^kitationes a Tremreifi Arhiepifcopo VIL
viro morefolemni Caefaris mmae in reps manus confignaturj tum
recitato matrimonii contraSut Sfx pef vice cJmcellarium, quod aSum
tfet, ratumfe hahere reJpmSt^ et magnasfe ^atias Caefari et /»- ,
' ferii VII. vtris ac prindpi^nsy atque inprimis tpfi Trevirenfi, Argew
tinenfi epifcopo^ marcbioni Badenfi^ et Hobenloenfi comttiy qui aderiint
frocuratores, a Caefare nominato,agere dixity et Etifabetoam Caefa-
risfitiam honore et amore coniugali Je profecutttrum declarauitt
fafiridir, qui in VI. Kalend. Decemhrj indditj magna ae regaUpom-
pa celebratae nuptiae^fatra fadenteCaroh^bomo Cardinahy mter-
fmere pripdpes et procerei totitttfere reeni et feminae inprimis nu-
mero amplius IXX. pannis orgentets vefiitae. Kex ttmc natus erat
XX. annes V. meufeis: E&fabetha XVI. cui guhernatrids loco aitri-
iuta Magdaltna Sahauda^ Amae MomoraHdi E*M wdtta» antiqni
Oo 3 morit
•ub.jarn,t.nuttUhhxiLt.i3^ ,
. . - I .Mr^dojGodt^lc
a"Sfi Cap. V. De matrhnovm iUafiritm •
moris ^ puiwis matrma, <lque fuhregatur loanna Vtmva Co/fsrtea
Claudii Cfaromontii Danpetri vidua et vxoris Atherti Gondii Coniitis .
Radejtaruin parens, eauitis honorarii ioco Siipio Fiifcus Ludauici U-
'Jiufy qui res nouas Genuae ante XXII- annos molitus fuerattfrater,
pofi donatiMum et conuima nm-e folemni pera3a,^}afliludia et ctteras
mptialeis ^mpas tandem £um piuneribus honorifice Jimitlunfur
ieeati. * *
§. XXffl.
Ferdinandus "Medices Magnus Etruriae Dux defJofira
Cardinalatu,,anno i588- Chriftiernam Caroli, Xotharingiae v
Ducis filiam per Garolum Egolismenfem, Caroli JX. R. GaU
lorum filium naturalem procuratorem fibi fecit copulari, de
3Uo THVANVS ** fic fcribit; todem tempare Ferdinan'
us Medices Cardinalis magnur Etruriae Dux de vxore ducenda
41 Uberis adfrmandwn imperium toUendis copitans^ cimjn Gallia _
iam cum Regc^t Kegina parente de acfipiema Chriflierna CaroU '
Lotharingiae Ducis et. Claudiae Kcgis Jbroris F. convenijet, vtfe
Cardinalis dignitate citm bona Pontifds gratia honorifice ahdica-
ret^ Nicotaum Tornobonum SanSti fep^dchri Epifcopum Romam mir
Jit, cum Jiteris ad Pontifcem et coUegium Cardinalium, quibus coUt
fas petftioms fuae £xponebat, huic et^ loanm Nicolino oratoriapud
fomifcemfuo Senatus datus IV. Kalend. Decefnbr. porreSisque U~
teris^ Caefar, 24arJiUus aduocatus tmt/iftorialis pro ttratoribus verba
feciti Twn recitatis piSUce Uteris-^ j^onttfex cum CardinaUbus in
fecretius cuhiculum cmiejjit^ vbi exquijitis eorum feHtentiisj iuftam
Ferdinandi petitionetn ejfe pronantiauit^ etquanih facris nondwh ■
vUis initiatus ejjet^ vt vxorem ducere po£et,pratiamfecit, aSae ab
oratorihas grafiae^ etpro grata tanti hen^ciimemorifi duaepdr
. tri artifidt ftatuae argenteae Jmgulae LX. pondo^ ad S. loannis in
Laterano Bajtlicam, effigietn rtferebant, Ferdinandi nomineyt^
petifaefunt,mox Horatius ^icellarius., quipaulo ameinpatriam
indi-
, •» Kuptiarum Caeremonias dercribit T£odobb G.ODBfitOT Qtremi-^'
'. niel de TrAmt p. 4^g. ftqq* .
** lik:xCII.p.sso, - ' r-' \ '
per proairatorenti . 187
iauiSiifis exJoHndrio veSigali cempatrattr oplhui, reR&it QaMdcm-
tejferaty cttm mandatts vbktis Rex Carolum Engolismcnfem Carolt
XX. naturalem filium magntim Frandae- priorem cum alii td ambitio'
J^^affe^arent^ , officio defungt ho/uity itaque- is coram Rege, Regina
parente ac totius aitlae proceribus Bkefis io arcis Sac^Uo pofl Vefper~ ,
tinas preces Chrifliemam procuratorio aomine in vxorcm accepit, in
taetitiae fignifcatifmem mox (fi/phja per vrhem tormenta^ et puhlice
tfccenfijgnej^ Rexque lamijfima conuiitia iegfitos principuns- tnuitatosr
excepit, - ■ : ' . -
§■ XXIV.
Margaretha» Caroli Auftriae Archi-Dacrs filia, ciim
Philippo III. Hifpanorum Rege prccuratorio nomine (acra
eelebrante Clementc VIII. Pontifice,d. 15. Nouerhbr.i^pS- per
Albertum Auftriae Archi-Ducem fijit copulata, de quo m e r- .
fcVRirvs GALLO - BELGicvs; * Die vero Domimea^ qui
if, J^oiiemhr, celehrandis fponfalihus diSus erat.^ depojito luguhri
hahitUjJa/itam onmes vejiem rejumjerunt, quain re tantus Jp/endor^
tanta^ue omnium magnijicemia, non inprincipum modo vtriusque Je-
xus vefi^bus^ cu/tuque et ornatu immenfi fumptus et pretii, fed in v0-r
rio J/oridoq^e au/tcorum ami&Ut quofuam quisque familiam reprae-
Jentahaty et producehat^ enituity vt nihil preciofus fumptuO'
fiusque vel ipfa Ferraria vnquam viderit^ Pontifex ad fUm-
mssm temp/um accepto hahfiu et diademate Poniificio, Jacrum ce/ehra-
turus in fo/io confederat. Regina candid» ami&u vnionihus genmits-
. que precipfijfmis excu/ta fummoiiue fp/endore^ vt tota quaft marga.'
rita praefiantiffima^ tota gemmea videretttfr *nter duos Cardinaies
Santiquatrium et Fame/ium_y matre cum Archiduce proxime Jequenti'
ius cum Jtequenti Frineipum et nohi/ittnj comifatu ad idem temp/um^
quoii aureis argenteisque- perifiromatis effit/geBaty deduSa ftdt-
Fofiquamfub aureum cum matrefolium excepta, et.Archidux tre*
gione" fuh fuo itidem confedtffer, facrum fo/enne Fontifex aufpicaiut
efl. Apfio/icofidei fymbo/o decamato^Regtna a Cardina/ihus ad Pon'
-tificem cum matre et frequenti furfexus comitatu dedudtur. Ar-
chidux ciim Juo item- ex a/tera parte^ accedit, Jam mandati in-
firumento, qued a rege GiiboRc» Archiduci dafim fueratypuh/ice
' prat-
• Tom. IV. lih. m. p, fiS. ' .
18S Ctf.V. Dimm'amS> illaftriiim
tfmUBi Vmtlfex matrmmium iiutr Regm PUSpfum ftr Mtr-
tuaauunculamltgiitumiiiKriusmmmeaimfiifntfiiiaMiirgmelbtm
Se^inmn frae/emem matrimonium celehramt et cmfirmauit. . Cm
dtaiile cum ad filium reiuSa iterum efet, Priaciftt tmutt uu/fica-
Hjmiii tmftioj rnurtntir gratuUti funt.
$. XXV. •
Qt^ibus ridbas atqne formulis hoc fiierit &aiiin, rlteriu»
dedarat khevinhulleevs, Comes^* dum ita fcribit:
ffir BUflL HiyL fia^ ias hoht Jbiu dt Sfiritu SauHii mit grofer
Stltmiut au, uud mtrdt» 2. Epifltluni 1. EvmgeSa iu griechifcb-
md lattiiufijbtr ^acbgtfmgen, mi alt iai CTtia iiuomtrt jw-
■ Jeihfetzteficb Ibr HeyL in tin Sefiel, und £e 2. Cardinalti SanSi-
quatro und Famefio gmgen %u der Ksmgfn nut dim B^tz-Hertzag,
itni nach voHbracluar geliibrL Reverintz,fubrtm fiij baiii zu itm
^tar, da man im Grmlt,fi itr KHnig iem Ertz-HertzSg.fich mit
ier KHmgin zji verebligm gegetea, abgelefen, uuidi bechftgtiacbtt ■
KSnigin auf lim filbirin Stuckm: mi dtr ErtzrHtrtzog aufiu»
rabfammttm Volfltr gelmiity hat itr Bapfl zu ia» Ertz-Hirtzag
iii folgmde Wort iirtit, Pili Alitrti, Arcbiiux Auflriat placit iM
Frocuratori, CaihoJico ^^i Pbilipfo III. FilunoPro accifiri Marga-
■ ritamah Aufhia iniigitimamffonfam,ttvxQrtmfirvirbaiefrat~ ,
fitui ficut praicifit San9a Romana tt Afoflolica Ecclifia, gliitba
Wort thiit ir.alsdan zu iirKJfnigin ; mi aij fit uni darFrtz-Utr-
zogja gefagt , ffracb Ibr HeyL weiter alfo, « tgo « pifrii Dn
mnifottnlis et Afnflolorum Petri tt PauU, &tndat Matrit Ecclifiae
vos matrimottio it iflud' Sacrammtum inttr vos cmfirmo in runme
' Patris, It filii, It Spiritus SanSi Amm. Hieraufift die Klinigin
'wieierum in ibrtn &tual mt dem vorigm accompagnament gangnL
da ibr dii fohmthmflm Hirrm zu iim neimi Stanit cMcb uni
Hail vott dem A!lm'dchtigmBejiMnfcbt. Hae vero nuptiae po^-
quam Eegina in Hilpaniam fuilTet delata, XIV. Kl. Maii.
1599. Yaleiitiae a[»dentibus fueruntcelebratae, de quo *HV- ■
ANVS: ** tanJauuiftiittekirdnJiiJia XIV. KuL Maiat de-
fiinaaUf
• Ahh. FerMntnd. Ttm. F. p. Ath
*• U.CXXlLl.tjt. „ ,
■ ,n,,r,d»CL.OO<jlC
ttrpnatmrm. it*
JIAtna, '^ Itigtna.ex mK^m» frsama ctm AJhm HieiVli
Bmfir etiJb^riim nmrtmena* fiipaia f^denriam' vemt, tt aaSerr. "
rMam fartamtvhi triampbalis ttrtM ^xfiraStu erat^^aa aiffcai^^
adi^mjipretii^etttmit onatojithaiumfca ad ftmmim vriis tem^
pftim fipcejfity tjtlo Rex fer perpdam tx proxtrao palatio J[iii idetm
tempuiaduevit^amhOjab Arctnepifcotio et oratore Pontiftcto, ei Ho^ .
iertco' a ^ajiro .Ca^tBmali ijijpalenfi Ardaep^cop» exceptij heic liM^
ftiat tt Po^i/iceper iiegiiet I^fantit ahfiratiam teiehratae^hi prae*
^ii^\iihoreton^Voiiti^'a auSoritatetiettiio amjirmatt^fiiiit, 'fiO'.
aHqueperaao iH froximam falaiimn, vhi franimnjparaimiientt,
.tmincSnata JitttiKeJimit.
'. -li ■• ; :^ 5- xxVL ;••
-- 'Hpe.{a)si«Kdaaaper>Qo, Jd«in, de qoo difhjiii, Alber- .
^,' 'Diix Anftritc; pracdnKoiio nomliiie Gum irabella
Ohiia Ei^enia, Phil^ppi II. filia, fidt copdacus, de "quo (htiiri
I^ERCVjtivs CAHo "■ BiLGicvs: ♦ Aljfiitit iiaerfa M^
ntm iViwMB (legendoiri liBe i]id)j6 FdntiSce) AiciiAix </\Jber-
na, dan SiJliKBini, amfiiiilijn^s nimJati), Ii^imtis Seratijli-
'laae ptnane ioinparrrttf ffiw Jimtiter ^teBo, Uabetia-Clara Eiu
fmafer kganmfiiim AjbenoAnbiduci a Paatifice iefpcHfanir.
HQArjicitKH£VBNHv'Ll,Gsvs ita Icnbens: uiii.Jer Her.
»? tvff S^htt Jicb lulendem Eriz-Hertzegia^dielOur^
fim, mifich mt IbrDarchl. lishierm GeixmaAtiger im S^
mn'der &remffima Ji^ertta Dorma JfabeSa Ciara Ea^etiia vut
fhfterreicb^des Cathdtfiben KSmgsPbiliffi II. Tocbter, eten nut
denen TongenJVortenmd.CerenumieHwiJprocbeiL Qiod lads
dare' docet, malibtikis patDJSe ibeminaiaDi jlimbiam«fl9
prbcUBitufeb, - .
5. xxm
Wenricus W. (jbdloram Rex, poftquamcuinlfargare-
t)ud'UOitiianie(!^c,prI;num.per<le|^tum jwiin Soipae
. ■ •■ ■ .■> ,. ■'.■.' ',' '■, ;' ■ . .', ,Nico-
.:<:n.il..p. iif.> .'. .\...v;,
armiiiIiir.Prmi.^enic.P.n, Pp ,',,-.,„ Gootjk
' ti» Ctp.V. DemarimimtiBiifrimi
KiBobam Vpihnam, Daminani de SiBay de uuBUjheiUtt
cam Mari» de AfcAn/matrimonio d. s6l Aprilis 1600. TRi-
aattim coniJDfit, * inqiioineer^fiiitdennitam:„Ptenue--'
jemeot le dit &igtteurGrand Duc n promis et pi-omet bail-
Jer en nom et loy de Mariage la dire Seieniflime prrfente
Je &a bpn gre, vouloir et eonJentement, comme eBe i de-
liat »»& Seignear Roy tres-Chr6den: lequel lemblsde^
jnest, i p«omis et promet par ledit Sfeignpir de SiOeiy de
i-ptmdte Ifemme et loyaule ^ioufe la dite SBTeniflimePria-
-ceffe felonlesLoix et Cofltnmes derE^i(eilepKii6t qoe
_6iit fc ponrta: Et des i .pcefcnt promet, d" ordonnerper-'
Jbnnage de la qualit^ reqiiile avec Joovoir (uffi&nt ponr cn
zfafi iiometcomiiMAoeiRiwdeblVb^iifWulcrpi-pa-
^lesde pr^ent)ad!teiereni(SniePriiicefle,jb attefidam^
-oifavec la prefence desPaitietle Mariage poifle tee con-"
j^rme et Ibiemml^ cn la face de nStra IVKrc Sainte Egli&,'
^pooren recevoir Ib iaintes Benediaions'.„ Miiit pxiOo
Tioft Henriau Magnum Fianciae Hippardnim, Rogmqm
B^gardium, qui Florentiae cumdi^a MariaK&dicea pra>
curatocio nomine maErimoniam contnudt, de qiio t^va-
Itvs:''* btetimdtifUca inffmisheVi tunufiriam.de mmamt^
m lugi' ""' Mtrii Meiieea, Fymtifii Mt^ Etrmie Ductt:
f. wpitiunl mnfnte inttnm£im efi, prius am Margttrittt He» . .
Wn S. F. erCariililX. form ame XXVHI.mBKscmraSm, '
tmtifeiiteiiiia,iPraixifiImtiOirdiiuiUhttii,miOumeffet ieclara-
ium,fntims Nic. Brulartus Siterius, ^ tfudPomificemregii,
eratmt muuire Jiiigdalur,JFIereittiam cum mitadaiisampli,^k'
ixtnrrii, v; tmdicimiiu iib» apiait eieemeiiiis Re^s mimiiie
fibfiri-
* timttpiiia iii>tit:7im. f.f.ff.f.^ ' "■
•» 1». CXXy.f. f4». A(He rintrili illfttn le Bain h feui
f. sn. U «RAiH U Pie tk Htmj U Grdudf. yrs* Jttim«'
niLLii AmU Mimmi. ttm, r. I> tjii.^ tn.*M T>m.
Bii.tm , - .'. '( ■; , ,■ .■; ,, ., :
ja^iriStntyf^^d' Rai m Saitut£am Pnf«/iiiras'^«tidi mm^
tum SptnjMa cmr^>ttuii ad PerdiiMmiim magmtm BtrkriMf P«-:
um, Mtn-iof fttrtmm ptr RogerUm ^eOogsrjihtm magmm B^muia» .
tiipparclmm ttastittatu ttim XL. e nthiMtate deleSa Ma^Ua fdmtJ
tt Uhurmtm XIL Kal: OStAr, tifpttiit^ tridtu pofi Fiarmtiam tnp;q~
Jktj et a.Iohanae et Aittmua famiiiae Mediceae nataralihut libenx'
per - bmorificefxceptus, Ex Palati» Pititritm_ ibutam ei firqcej^ Fer^
dittandttt ipfe magtmt Etmriae Dttx cm^ tmni aaUca cemitata, ef
pofi mut'uas Jaluatiottes ae gratuiationes cam mandata^ quae a rega
BeUogardim haheim^ inttj^iffet, afhho in Paiatitfm ferrexere, at
BeUogardiurad Mariam dedakus litefaiei Reps manufcriptat por* ■
rexia is mandata ttmp^afidei Juae cormmjfa expo/uit VL, Nan,.
Vllikr. Vmcentius /ifantuaeDux cumHeiionoraMariaeJorM-e,fuaii»
f|t vxtrem dttxerat, Florentiam venit, et pofiridie Reip. Veuaae «r#-
t&r-PetTMs Aldoh-aadinus, Cardinalis ad Regeot Jegatus de pace de^
flinatiu m itinersFtorentiam £tiertit\.vt uiiptiaiilms ceremoaiis Pon~
^lainomiHeinterept. IV.Non. vrkemjoieimiipdmpti iHgreffiiSjguef9'
tid porfOm usque vrhit magnot Ditx aim magna non foium' aui<t»\
fed ismuerji fatri trdinis comttatu vememem excipk, et Od latus fini* ■
fimmatmeoiiKedensyadmmustethpiumdeduxu: vhiin ptdeet^^-
h defienderunti et pofi peri0as ptditkas preces m Paiatiiim £^Sa^
fmt, a eoena, quae lautij^na parata erat, ad Mariam faiutonitm .
AiMraudti^ perrexity £e Jiquenti nuptiales eeremoniae peraSar
tffo itgatofecra'~peragentei et ad dextram Maria : ad laemrn ma-
gno Etritriae Duee Regiaae pjtruo adfiantihus; pofi Jaimiiiajliius
Magni Bruriae Ducisfacro lattaefo aidutus efi, profoe eo fide ii^^t ,
Senatut Veneti Orator, tota ^s cboras traniaiSa, aenamjhmptao-
J&n artijkiaja jpeSacJa exceperuat. Ftduciarii vero buius
liiatrnnonn fblcmnia ta)i ratione dcfaibuntiu::* ,^oni(ieur dc'
^BeH^iarde Grand Efcuyerde France, apcompagn^ dc qua--
^nte Gentifc-hommcs, aflaDprter hfirocuratidn-duGrand
^^Ddc de Floren^i a fin d' Epoufelr au nom du Roy Marie-
^e Mcdicis ia FhnciSe. H arriva ^ Livome lc 4o. Septenlb»
fjet tMSs loors spris 11 entra ^ Floraice, eAant accompagn^
', ■ ■ ■';' ', ; ' .■ ^P ^. . • "^^'
• apai Daurk de iJJ)EWj&'Jpp. n. nip.34* A4de UBWAt»
dc«iRA» mjtor.iUfraut*liv,XXXriLh^4* ^lc
pt^ Ctp.y. Di «wiMWiiij il^Jlrium
g^ Fiiiiees leao ec AntohK 9e Medicis xieo Uo gmd nonw
,,bcB de Gendls hammes, qui r eftoient aB^ reoevolr ; conime
^ djt. arriviS devanc la phce du Palais de Pit^', it tencomra le
,yGrand Duc de-FkHence ec apr& la lalutation mutiKUe,!! W
,3it <bn Ambal&de an nom ou Roy en peu de pacoles^ et de
^ ilentraaaPalaiSj oulelairmesmeuficlateverenceiia
„]feyne, et lujr prdenta les lettres de Ix Maje(t£, ec.deux
Joiursapr& il donna au Grand Duc le Pouvoir, que^e Koy
j^ envoyoic Le Duc de Mantoiie arriva aolli i Florence _
Jk deiDii6ne jour i OQobre, et le lendtinain y airiva T
„AnibalIadeur de Veni&. Le F^^CIemenc VIU. eoft bien
„<lelir^ qne la Reyne euft reoeu cette Benediftibn^des Nopces
,;de I» main, ec qu' elleeufteftdiEomeimesnie^cauledii'
^bil^; Ipa bbnde&^pourquelquestailbn^nepouvanteftre
„eIG^3u£,~ it envoya le Caidiiral AJdobrandin, Legac ea,
^rance^ et lon neyeii, pour en eftre les jparoles de piaeient*
,^puUa eiitre les mains le quapfme OSobre ks Ftacen^
,jtins ayans eft^ advertis^ que le dic Cardinal Aldobran£n ar^t
,^tvoi^ ils s' ailemblerenc eni tres-gnind nombre au Pajais
y^ Fity, ponr accompagner le Dnc qui V alla rec;voir i h
„porte de la ville,- de la ils conduiiirenc le dic ITeur C^rdin^
,^edinsIavilIeengrandepompeec(bIemnft^. CeCardinai
,f&ant pr& ia porte de 1 ^liie delcendic de cheval, et fe
,^ttant i eenoUx baifla la Paix, qui luy ftt OTefintcei puis
^ encra en T Eglile Cachedhil^ ou ayanc iaic la prier^ ilvdla
,^ Falais Ducal. Apiesle£)uper,pieIeiisIenandUQcdef
„Xo(can^ ec Ducs deMantou^:ec ^e Braciano,Tes Frinces le-
^et Antoine.de Medjds; et le dic ITeur de BBlIqgardQ Grapd
,EibuyerAmbaIlailairduRw,iIrepreIaita i la Heyne fian-.
• jfite K contenienKnt, qtieleF^avoirrcceu de ce Mariage[
„et d' ime iafoa meslfe de i[ravit£^et d; mod^ftiei ^wc doB..
,^oair, (bn dilcours plein de beOes paroles nit trouvi trcs-
,a^re^: .«i|er iIron^raioic.dc$ e^Harwpe^ gra|»iB9 d; tin
•■';;.■.".. ',_-... : , ■ ■., .;,,:; .ipgrtq^c
/M- fn^iiitturm. .' in
i^gnndljieh iSrtaat, pirb nio]«n ^d* iltlfi luoratt Hyine-.
„nee, non ieulanatt>anx &n3les'des Koys de France, ec des
^^Docs de Toicahe, m^ audi de touce b Cfareftience; non
jjfiolenigK^auffi jpour fes Rmumes Clffeftiens, mais pour.
„tout lemonde; deqnoyhBeroeenKuedejo^,eedefaoa.;
^espoir, remercia fi^ iain^te a une telle gratification et luy'
,jdSt: que Diea 1' aj^afiUi brduitne, elle croyoi^ que n
,;Benedi£Hon da Pape portoit scvec elle (fcsgraces^ dont ella
^^cheroit de (e renifre digne etcapablc, (e recommendant;
,;pla9 hoDiblenient aux &inS^ pci&^es de (a (ainflete et dp 1',
i^eliib : Ce qu' eOanr dic d^irnie fafon m^eOueufe, camiilM^
,^de cotit cempsoetteiPrinGefle enltuie de cominendement
,i&uveRlin,Ie(£t fieurcardinal Legatihangea fort iaduArieu-
' ^ment de propo^ efhmt raiw en admiration S une fi .belle.
,;vivacite S efprit^ ei^ d* nne n jiaiiiie elognence, que nul n'
Js& y reparor: Et ainli fiicp^^ cecte joamee cbacon s* '
,;efkint recire aveo tooti» feshomilitez ec comtoifle^- qui (e
,;teuvera penfer. Le cinqaieme jourd^oQoEseksE^xxirail- '
„tes iurent oekbrees ufayenieiit i la Ko^^et en cres belle
.„cerenionie;' !e legat dit^ Mefle; 4 maiit-dtoite yavoit un.
^p6isfe;deBr^ tf wrttiBnflfc (fc trois de mez, ftapifleZ;
,{en bas; de venux aamo^, oii moiita le dic Sieor Cardinal
,|A!d6brand!n Lljgat, ct bii il s' aflic en une chaire : la Rey-
,^eetMorifieiirIe GnndEscaverdeFrance^s'aIIanietcre i
,;main ifroite ia Legat, le Grand Duc i gauche. Le Sf,
^SiaitS Dne 'preitMji ta nracnaBon, qu' il avoit ponr epoor
,,6t>la Reyneau notti duRt)y,elfefutIev^pardenx Prebts
^olSaaficectequelrLegatavoitdaFapepotirfaice cec of-
Jiix: Ceh &ft les Ksp«i(aiiles (e firenc, etlecanon cira de
,;tpiis coSez. ' Stir le (oir fiit praepare le fi^per cres- magni.v
. ,^q(iiraent,envf«ide^fempiirafieez'ec artifices; od apres que
Ja Reyne epoofte <e fat affifle ayant i (bn coft^ droit le
^(iisdit Caimnal Aldobiodin Lega^ le Duc de Mantoue, et
:Pf j ■ JeGhnd ,|
s^4 Clf-Vf Dt mtrimmif M^riiim
„-le GrindCac JJe Fkxaes, a ieBmStmj U^akVhA
,jnio Vriino, Dqc (b Braci»no fsrui( d' Efti^, et D. lean
^^fiere du Grand Ducd' E&han^n. Le refte de la )oiim&.
^fac employ^ en danfes, «t le« joiics fuivazis eacoaifecct~
. $. 3CXVBI. - ■
MenleDecenibriilSo}. Demetriusiile, fjuidefunSofio^.
iffio Ruirarumr^um occupauit, <i modo inter iliiltT^ eric
r^erendus, per legaH», cam Maria, Sendoniirict^ Palaj- _
M fflianupaasfiinciariasiionnxit, dcqUo piASECtvs *
Xec m moribuj affanhai in^iodtm Primife/araf diffu mixdu
aHegramtofy ata iudidur- in dirignia JtatupubHct : max mm
Rfgrio &ieciae. beihm demaaiarat : autra ^Arcat H Teartarta
f^armafia^turw>iRigiPolmaeJirifferat,>iecdiaufuiftatmfa-
tis Jecurue. Expedieratetiamxm^i^mknUosMde^aitfandam
JSfi vxorem PaJatim SeadomirieafitGearm Mmfxei, , ci^ ope
ad tantvm fafiigiuma/ceuderat, fUam Mahtiam noimue fretiefio-
ribus gemmsc, et maximae aefiimatiems vmiiihus deprei^isex
lieteri tMimro Ducum Mofclmiiae, ecai eius ta/ian in Poloniam
transmims. Hioc^ magis Mojcios .^ffi»iit,Jid iffi Daietri»
itrtt frofuii iii eoj iltneim^eifaratam ca^lfiratores diffiulerim, .,
iimec cumffoufafi^Jlex HUfritiofaimtgrt, duceutismimBorum
aurcorum tammumum mHUuu aefiimafa in Mofchaaam rcdiret,
QuodeiusiegatidumeJfiminPolaua([fiemfeitaiiffirvffiettaiium -
arcamrum coufciij friiuyum ea tmaiera ^as^ae fairemjilidti y
praecauerant. ■ Vna aonttiis LegatitDemetrii ad^^Mfitm: atia
Legatio adfuit ad Sigismundum Pokmiae Regem : et Creceuiae
menfe bmus amd Nouemhre, fraejemercge, et Jrequemiafroce'
■ mihPoIomae, qui admptias Regtas adjfoxiimatt Docembrem iit'
fruSas coi^iuxeraatfJfoifaUa lOaeffa^atuJiferioJueriataii-
' :.,•., iraia
.' Ctnn.p.ai). hHt tTiaui*! roiiiiiiiicicii aftr.VUt
ini—.t.tt.Tuykuiim.aUXr.I.un. ,\^|c
iMa. SextiA0cMfinn Frau^ SkiHartij/idt eitiiaiii, et
iiirisfifi&MKnximrimet.mipitemrttAetaatfitttiQitidUaiiit
iit^fiateiiK*ia\tiiaaiir.y ' .i y.\'.C' . :.
:.■■■'. ;.;."'':: s:'icx^:'v;:, ';•'. ' _ ■•
i , QiM. rakioe PhiBppijirlV. ■Rqx ttap^iuar^
Ii(^i!H«iji«j.rV.,Kegjs (fe^i»eiaia,.sltgiielgi(}oiiicusi3{lU.'
C!tf«iB»Plfe?j«to ,^imMara,.PIulipBiJJL.Hi^ Rf.;
g(5 prSaflgeniB, ih>p tenipbrc, veram ^ueifij. in kjcis a.
|g^0^o^si6i5^ innieem niammoirigfbenintiijnai, docet
. ftoi ittcjtJkiit, U rASsVR, * iia%i6au-. „Le9 deuz
^Cotfsi^^Ptittixait^fasiK&aaitam^wsiqxhix.
^ebistqadesdeuznnrK^&feroit k. '10^01« iour i8,0^o>
^xn i BooFdeaux en Guieme, et i UarBos en Cadill^ Le
„Duc de Leniu, oa bign k ttac d* Dcem (cai £k, ie Wtrou-
„ve loqs deiix nonqii^ ctt cQflerens auteurs , eut la pi-ocura-
j,ti<<n Ah^* ^^ Firancs poiK igovSs V JaBuM d' E<pagne au
sliomde&Maidieir&Ctir&ienne, coinineIe|)u«de^iJIe'
„deUoic^pou(er Ktadanie ^izabaii de, Franm au nom (&!'
^gFrinee fE^^e. Le Cardihal de SoBrdis Archev^uede
J^tndeaia donna la b&ldififfin raiptiale, dans fimEgliie
'«Cat&ediale, l'./^dEieifJ<]ae de Burap^.en, fic aucant dansh
j^lieiin^ ' Je.ner^artenipiis^jcUed&ailife^deuxce-
^inionKs; Itatrotnf^Ia^KK^i&istcrgazecces; maisiitne
.comrient pas 1 yne Iiiftoire f&ieufe ; La nauvelle prinocffe
^E^KignepartitdejBourdeanx eroi&jonrsapr&. Unepe-
„tite amjie f efcortqic&us le cammaBdeinsnc du Duc de
^GuHeet^MacfofiaU deBril&c On anraa le i.Novembre
^Baibime, etle &oa3'avai;a Jus^qes i S. leaa de Laz.-
, Le ■•
/*^aji.iftitt/XItt1imff.1t'fiirtlit.3»i MISfiimT ir.
■ ' Boitn ptp M^miu Kk xy, f».T.t.iii, liiiriu Br*
tnm<UtHmmi4lt1ithiS.l.i^, .,' . .
^Le Roi Cadv>1iqae4iK)& cbndait &Slki Fontatabie. : U
„£cfaai^dee dcuxPrinotfles&t&it furlajiviaedeBidaffi)!
,e|ui TepaieJa Fraaoe^ l' ESpt^ae.' > Qn obrenii fcninilea-
„(eiiienc toutes ies fbrmalitez reqoiiaai pateiSesoccafiofU.
„Les ducs de Guife, et d'(Jccda.£rent aaendon i toates leuis
„demarches. Cbacun craignOic de donner aop d^auancage
,',i r autre natioe. II fiillait conferver du nibins vne eealit£
„parfaite des deux cAtez. CdurlipaSoifpoUrteplus nat^
^, qui ne lerittuoitqu^^aprez quaOues aVanfieiri^iWqad^
ijquedemarcte^de cdui versleqiielilalloit: delicatdlfe qid
„paroit badinc et ridicule entrtles paiticulierif; mais c^eft
„quelque chrfe de ferieux et d^impO^tant dietlcsFiinceS,
^Luineif dontb finKUrai^inehcbitiCoiis lesJoDri iclc hConik'
;,niifllon de porterKsleccrcs, qi* lipiffl ec fi m<3e eiiiVireAt
i,i la NouveUeSetnij^obrJj feliciter&r lanheUrciire itivfe
„dans le Roiaume. EHe entra daris Bourdeaux 1e 21. Novem.
,-bre. Qioiqae le Roi Catbolique euc conduic fa fille Jnsqaes
„^ Foncnibie, 3 be vOulut leceVoir P^ppufe^e fbn fils 4a'
,-aBurgos. LafierciSJIfp^nOle^Tieperjnettdtpas^WuTipjie
^de fiuri a la Princefflfc de fVance ■ pTus d' horineur quS LoiB»
_n'envouloutiaiieirin6nte d^Efiiagne.,, i,vdoifv;»
toc dc re (ic fcribit : _Der Infent hatte dcm HcrtzOT; von
,iQuJfe VoHmacht siifetragai die Princdrul voii fiai^
^cH par Proeuraoon (iiric lie es rienheri^> in'.ieineiTi'Na&«
,^en zutrauen, *elch^- denn' iri der ErtzbifchefHfchdii
,;Haup&irchen zil St Andreas jnic den gewitoilichen Cere-
,;ihonieri gefchAien. Der Kfinig inFrartckreich hatte deM
,rHqrtzog yon Wedaj eJnem Sohn deS Henzogs Von I^
,,ma Obriifcn j Keni^l. Geheimeh Rath ( premier Minifljre)
,iVoIinacht ali^ti*<nj, weKher- i»i 'dfeffdben Nahmen die
,;!iifantin Aima alclice Tochter des Kdnigs in Spanien ebeil
„denfelbcnTag zuBurgos n3UKi.„ KijiyENHliiKjiys'*
"'. ■ '., , ! . * •>'■ '. . - ■ , '. ; ' > ' . .jjtj^eiiai^i
fir. tnonHtm. W7 ■
cthtmdicit, copulamperPnxwacores iamdumiuiCeiaQanii
bcnedt^onem vero acque c(>iifummaiion$ai d 25. Septerabr.
ifi CaUia&ifle peradbm,
§. XXX. . -
D. VIU. Nouembr. 1648. Mactimonjum inter Fhilippum
tV.tiiipaniae K%em atque Mariam Annam, Ferdinandi III.
Imp. 6iiam , H^)aniae Regis procuracorem agente Ferdi. '
nando IV. Hungariae, Boliemiae Rege, tali racione fhic con-
traQom. * „ Am 8- Septembr. 1648. .N. C. wohneten Dirg
„Kayferl, Maj. dem Copulacions-AEtu der Kayferl. PririceiSn
„MariaAnnamicdem KdniginUungem und Bdhmen , an
„ftact der.Caihol. Konigl.Maj. in Hiipanien zuiiof bey; und
„?war in Beyfeyn des Princzen Lebpolds, Pabftl. Spaniit und
„Venecianiiaiea Ambaiiadeum , .oer Kayierl. und anderen
„fiihmehmerHerren undFrauenzimmer, welcher Solennilli.
„mus Aftusdurch IlireFiirftl. Eminencz Herr Cardinalvon
„Harrach verrichtet, - das Te Deum laudamus gefungen, die
„Stiicke dreymahl gelSfet, ein ftatcl. Feuer-Werck und PaO:
-„quec gelraicen, und alles daf^enige in fbigender Ocdnung
„vorgenommen worden. Erftl. iic man felbigen Tages ge-
„gSi 6. Ulir Abends aus der Romif Kayferin Zimmer auf
„dem zuru;kftehenden grolTen Saal vor den alda zugerich-
„teten Alcargecreten: die zu.Hungem und Bdhmen Konigl. .
„Maj. voran : darauf Ihro Kay(erl.Maj. und nach derofelben •
~ „die-KdnigL Maj. zuHiipanien, Maria Anna zui" Rechcen,
„und neben Derofelben die RSml.Kayferin zurlinckenHand.
„Der GrafTvon lafsnftein aiif der Konigl. und der Fiirft vbn
JDiecrichfteinauf der Kayfcrin Seicen. Denn gefolgec das
„Frauenzimmer, dieKonigl. zurRechcen, unddieKayierl.
. „zur lincken Hand. AUda auf de^ Saal war ein Beth-Stuhl
brmitirispr.Uirm.t.U. Dq ,, ,
- • . ^ l>a,-„rtb,CjOOglC
»ff Ctp.V. Dt mtriatms iUiifriiim
^^4.Feir<bnenzogerichKt, crftlichiijr dicKanigin; mit
„cihem locli Gold gcfticbcm Tcppich, rnid de^lcidien
fur beyde ]• ~ -
„SefleIn und Polftem dameben fur oeyde KwferliSie ].
^Maj.mitgclbGold geitOcktemTcppich, Sefleln nnd Pd-
,^m, und hcmadi mr Ihro M% dem KSnigglcichfalls, mit
^eincm roth Gold gefticktem Tcppich, SeHel und Polfter,
„nnd di& alles nebcn cinandcr in eincr Ordnung. Hintcr
„dicfem Beth-S^uhl war aucb ciner fiir Diie Durcnl. denErtz-
„Hertzogcn mit rothen Sarametem Tq)pich, Seflel undPoI-
„fter zugcricht ; Nach diefen ftundcn iufto intenialloDanien .
„auf einen grolfen Tiirckifclien Teppich, gegen denenfel-
„bigen iiber war ein Ort zugccichcet fiir dic Bothichaftter,
„und hintcr dcncnfelben ftuiflen die Cavallicis. Demnach
„man nun auf den Saal alib in Ordnang war, bcgchreten
„crftlidi vorgedachte Eminentz , Herr Cardinal TOn Har-
„rach, andemAltarftehend, vomHcrm Bifchofl^zu Wien
„FacuItatcm. Nach denfelben befragten fle die zu Hungam
,;nnd B6hmen K6nigl. Maj. , ob iie von dcr Kdnigl. Maf. in
„Hilpanicn rait gnuriamer Vollmacht verfehcn wSrcn, flch
„mit Dirtr Maj. dcr Kfinigin zu vermahlcn ? Darauf trat der
„Spanifche Bothfchafltcr, Comte de Luminare8,hervar, und
„iibcigab mit gcbiihrcnder Rcverentz die Kfinigl. VoUmacht
„Ihrcr Maj: dcm KSnig in ihrc felbft eigcncHand. Derem-
„pfing felbiaj und rcichte fie deflen Obriften Hoffineiftcr,
^am Grmvon Aucriperg, derfelbige eab fie dcm Sccre-
„taria Sommennann , wclchcr fie (ifientlich laut aUefen tha-
„te ; Nach Verlefung derielben liefs |dcr Herr Cardinal,
„durch jemand dcr Seniigen, dic Pabftl. Dirpcnfation auch
„fiffend. und lant ablefen; Als dicfcsgeichehen, tratcnlhre
gJUai. die Konigin znr Rechten ad cofnu Evangelii , Ihro
„Mai. aber ^er Kfinig zur lincken Hand ad comu Ebiftola&
„una darauf vcrrichtete Ihro Eminentz der Hcrr Cardinal
„die Copubtioh mit der gew<)hoIicI>aa Formula und Cere-
unmiieo
t«r pnesrtuirm . tn
„monien , dabey Ihre Maj. die KSnigin , ehe fie ihren Wil-
,,len erkl^iten, fich g^en Ihrer M2). den ITiyier irandei^
„Und Dero Conlens einnahraen. Nach verricnceter Copu-
„lation gieneen beyde Kfinigl. Majeflacen wiederam in mre
„vorigeSesfiones, im ZurQckgchcn congratulirten Diro Maj.
„der Kayfer und Kayferin Ihrer Maj. der Konigin. Unterdeni
„A£hi Copulationis wurden die Stiicke zum erftenmahl los-
„gebrant, und darauf alfo balden dasTe Deum hudamus
„gefungen ; Nachg^hends zum andem mah1,und wie man zur
„Pafella& zum dritteranahl. Nach Vdlendung deffen gieng
„man vom Saal eodcm ordine, vrie vorhin zmlidc in ihfer
„Maj. der Kayferin Zimmer. Die TafTel in dem -Zimmer
„war geftellet nach der Breite, nnd der Ort ffir Ihro Maj. die
„Kdniein in der Mitten zugtricht. Zu Derofelben lechten "
„fur Ihro Maj. den Kayler, und fiir die Kayferin zur lincken
^Hand : Ftir Ihro Maj. den Konig aber neben dem Ifayfec
„zur Rechten Hand, ad caput tabflae, und flir den Ertz-
.„hettzog der Kayferin zur linck;en ad finem tabulae. In dem
„andem Zimmer worden zwey Tafleln zngerichtet , £iB[r
„die Damen und Frauenzirmner , und ftund denen Both'
,^aHtem frey, ob fie auch dabey verHeiben .wolten odar
■„nkiit5 HieraiififtMontagsden9diefeseinanfehnl.Feuer.^
„WercK gehalten worden. Freytag den 13. Septonbi-. gc-
ngen Mittag gefchahe der Aufbruch von Wien nach Icalien,
„und weiters in ^anien, deneti beyde Ihre Maieftaten der
V,Kayler und Kaylerin bis naqh Laxenbur^ auf 2. Meilen ron
„Wien , nebeiift einen fiattlichen Comitat das Ceieite ge-
„gebea„ . ,
5. XXXL ■
. DiellI.Ianiii66o.MariaTherefia,PhilippirV'. R.M-
{paniae filia, Ludcinico XIV. Kegi Francoinm , pront per pa- .
«eiuFyrenaeaina.1659. defihitum fiterat, pcocuratQremagen.
nan7,db,G00t^lc
jOO Caf. V.J)f matrhmniu iSafiritm
ttLudouico deHaro, Principe Fontar^ae , imcrimonio jun-
gebatur, prout t>rARivM evropaevm nos docet : •
uie Heyratb VMrde in der Ktrchen -zu Fontarahien dttrcb den Bi- -
, fchcff-cmfdmpehmeseidten^ •oxkber h^Tiemhnen nur etHcben
vornebmen Frantzijmcben Hefrert md Frattenzinmer , als dem
Jkrm von BaviUon dem GrefyMeifter vm MarJiUaCy dm vmVil^
Uqvier, demv&nYardes,aemvmSovurey dem vmV/etz, dem
von- Vavailksy dem Herm Marfchal. vm Ple^s, demHerm Gttme
' Gauds und dem vm Brietme^ und dem Frauepzjmmer aher, vm
htttgfrauen undFrauefty der wmNacaiUesy der vm V/etz mdder
-. vm ]!datteville y erlaubet vwrde ; denn ts battm dse Frantzajkn
Z» St.&haftiany ibre Luflzu b^JenproJiUnpelepenheitverttr-
Jaebty daji aucb der KSnig in ^ammjtch dartiMr Beklapt battey
• defiaegmv!ardamFrantu.Hofeverhotten,daP}£inerobneaesKSmgs
ErlatAniJi dabin ziebm folte. Nahe hey dem Evangelien-Buch war
■ einKifnigi. Hifnmel, Jabe auswie ein Betty mitA,Vorhangmundjf, '
Vmbamm mit Ptildenm Blumm geftickt , ' und aarhty ein groft Ta-
pet ttndein Stut] aufwekbm derKffnig in Spanimfcb meder/atztc»
JDie Ir^antin aberftunde ibnt aufder SnckenSeitey der Bifchtffvm
Piuapeh/ne reichte ibnm im hinein gebm das Creutz zu kSffen, und
als die Mejle anfimgy wekhe Caujier dafi num das X^ Deum ktu-
damUsfang) ftiU^ebakm^ ward, knietm Jte htyde nieder. Wie ^
der K^g in ^amm der Infantin gewabr fourde , deim Herr i^e-
inentel batte Jicb hey fie geftellt, Sefie er die Geifitiebmy xbekbe
xiiiifcbm ibm ttnd ibr ibrm Stand hattm, binahfteigm, umfy
deftofreyer zufehen^ Nacb voUender Mejje, nahetejicb'der Herr
Bi/cbi^zum KSnige, toekber da at0ut/dficb hedeckte,. md init
der Infantin aujrecbtflehm bliehe. Der Frintz vm Hafo trat
auch berhe^,'tmdttlerreicbtedemBifchoffdie VoUmacbty •wekber
felbigCj me aucb die EimaUigung vomFt^fty itnd ^e Jib/agung,
* Tm.Ul^p,S7i.L0tu<ni TteMfimt^tfirm^ii^ttlim^n.p^jtfj,
LAKRE f 7S0.de iTMnte Tim, ai.'9,n;t> dciiuiEBrs. Mn,
fir procMratprem 36^
He die htfaatm dm Standen attf ibres- Herm Vaters JOlnigreicife
imd Lande ^tbanbatte , ahlafe^ viekbe^fie nacbmahls mit einem
Eydjcbwurtekraffiigte^ Der Herr Bifcb<^vonFr^usfimdais
Zeuge von >^iten Franckreiebs dabey , ' in dem ManteUin wieder-
Frantzbjifcbe Ordnu^,'mmit aucbfeine Herren Mitbr&der mcbt
zufrieden waren. Er gab ibnen aber zttr Antwort ^ dajiderjlerr
Cardinal aljb mit dem Printz vm_ Haro defwepen ware eins-
geivorden , / die Mejie^xaar beretts hey Nabe die Hefffiegebalten
ais er binein kam, dem» ' die fo darzu bejtellet waren , batten es ibn
tncht eher bericbtet. 1 Der Eifchcfffragte nach diefem die Infantin
z» dreyen unter/cbiedenenjnabien, ohjie den Konig tn Franciireicb
zu ihrem Eb-Genfahi babeH vjolte, ixoraufjiejtcbjedesmahizuib-
rem Herm Vater, dein Konig watidte, ammmgen, dajijie des-
feh Wilien begebrte f Als der KiSnig drein wiUigte, antwmetejie
aaeb mit la z» dreyenmahien, gletcb auch der Printz. von Haro
tbate» DerKdmgjibrHerrVater,ftecktetnith€decktemHinate .
der Infantin Sr. l^ochter, denRingfelbft andenFinger, umjie
fei daraitfvor ihm nieder 2» Fuji : Aher der KStiig nahmfie -aiftt ~
hoMhey derHand, zogfie wieder at^, ttnd empfeng^, da er
demtjicbdes Weinens nicbf entbaiten konte, mangefeben feinef
HaheittadEmftbafftigkeit. Die Infantin die Kifnigin BieJJe ihrer
Seits aufdie Leffzen aus Standbiffiigkeit , um desWeineiU Jkb-m
ejitbaiten^ und mehre andere Thratien ibrem Herm Vater za er-
fparen. - Nacb voUbracbten Gepriingegiet^ der KSnig zm erft aus
aer Kirche, und Uejie der Irfantinais Kdmgin in Franckreich die
recbte Hand, die abe}' Jolcbe nicht annehmm toolte , Jiindern et-was
hinter dem Konige nacbgisnge fatJien fich darauf zu Jammen' in die
KittJche, aUtoo der KSnig der Knmgin den vomehmften Piatz Refte»
hegieitetefte auch im Heraljieigen hift an Dero2hmner'ttiidbegahfick
dtnnacbambindasfeinefHntdasMittagsMafilaUeineiKCttneimKii,
§. xxxu.
Dfe IV. Martii 16^. Carolus Emannel H* Dux Sabau-
diac com Francifqa Maria AuFelfanenfi imtrfiAonm^ in Fa- .
. ■ ■■ - . _ ■, .^^lc
io% ■ Cap. F. Dtmtrimoniu iBMfiTtum •
htio Regio Farifienn contrasit , procuratorttn agente Comice
Sueflioncnfi, dequo lvnigivs: * Jbmo i^. den ^MoT'
tii gefibahm die H^ytatbs Ceremenim der AiademvtJfUe de Vakis
emer Printzejffm des verjiorbenen Hertzags vou Or&ans^ mit dem
iiertzoge von Sweyen , tind in Ataejenheit dijien , mit dem von Sr*
ffyheif hierz» kevolbtacbtigtett Herm Qraffen v<m Soifims. Hiffz»
um viard bodtgedacbte PnittzeJ^ Braut, in einem gantz gSld^e»
^udee mtfilbemen Blumen t aacb fonfl mit Berlen und Edeigefi^
nen au)s kii/fS(hfie bekieidet , durch erfl gemeldten Grafen de ^is-.
fonst imdden SaxmJ^ien Ahge/hnden^ in affer Pracbt und Herrlich'
krit 1 tw» PaSafi /rOrleans in das Lonvre gefiihret « tmd von dannem
vom Kh'nigey zwifiben defen doppe/ter Leib^Wache^ ttndiM.Schwei-
fzem, in ^ CapeUe bey einer grofien Mfnge zttfebenden Volcks he*
gleitetj ■aorinneny in Gegenvart heyder Ksnigin, des MonfieuTy der
Madamcy der MademoifiUe von Alencon^ der Printze^ von Gmd^,
des CarMndts tt Efie , des Her/zegs von EngiUen > und andere Eyrfli.
Bedienteny vomebmer Herreny Dament tmd des gtmezxn Hfsy der
' ficb aujs pr'4cbtigfie gezieret hatte , der Herr Cari&nal Anthonio , ^
Heyratks Ceremomen verrichtete, Nacb denfeiben •aardfievon dem
JOiruge bey der rechten Hand bifi an Dero Carojfe ge^bret , itndfol-
genL von den vorgedacbten Perfonen nacb i^em PaUafliOrleans
%egieitetf des Nachmittaes aber Ihr da/elbfi von den IQmigL Maie-
fi'iten , und den erfl erwehnten attcb andtrn Printzen undPrimzefim*
nen dii Vifite gtgeben ^ ttnd zugUicb Abfibiedvon ibr genommen,
^ xxxra.
Die XXV. Aprilis (t n. 1666. Margaretha Therefia, Phi-
iippi IV* Regis Hifpaniae filia fecundogenita, per Procura^
rcm, Ducem di Medina las Torres Leopoldo Imp. matrimo-
oio iungdiacur. Paucis hoc caeremoniis, fliit fauum prout
DiARiVM EVROPAEVM ** uosdocet: Diefer Trmer-Tjt:
rmmefdgte m ij. zj. diefis, Qiu^ der Ofter &msagy ttacb hev'
• Thedtro Cermcnidli. p. Sf0. _-
•• n». XKf. atj' cx quo babet tVKloi TbedtfMm Cu^nmudU
T^JL^. 40». tvasxiiii ffhsatihnt dtrmit, lik^LXFl
e^^.rLn.if»
-. ' l^,Mr.d..G00glC
fir treeurjitorm, yo%
itrkyCakti^} erwmidertvndJrBUchere BegangfMjl; dem 3a
Yermrtags batten aUe ausBt^fche Mimfiri bty der KSm^in Rf
gentin AudiemCy vxtrinnenfie m iiefer Ofter-Zeit die Complimen-
ten abUgten^ md ibrer Maiefiet nocb vielOfiem z» erlehen an-
wun/cbteni Des Nacbmittags aher geven Abendtm 6. Ubr ^eng
'tndUtb die hisber fo offt und vielmaBs verfchebene D^amng der
J&nigl. Jnfantin, in VoQmacbt der RHmifcb Kay/erl. Mmefiat md
Txoar mit kleiner Fracbt an Seyten des KHmpi. H$fes vor. Hinpe'
pegen liejienjicb an K^ferLS^ten umbfo viel^riicbtigerjebender
Cnrdinai Cohmui, der Duca di Medi
i Medina de las Torres^ uadder Ajtt-
bajadew des Koj/Jersj l&rr Grafvon Piftti^en. Erwebnter Dn-
ca,oder Hertzog^aefentirte den Kojferl. nerm-hrautigamy md
hegabfchfepigen Abendtnit eiwraar pracbtigen Carojfe (wor-
innen er. oben tmTaJi) undkofiharen Dhrey, itt GefeUfcbaffi des Ka^
ferl. HermAmlaffadaars des Hertzogs von AJha, Graffens Pigno-
rottda tmd Hertzogs del Jnfatidato, aufs Palatium wiavermablete
fich dafe&fi^ wegen der Rifmijcb. J^afferl. Mqjefiat mit b3cbfigf
dacbtef J&nigr Jnfantin. Die Zeremotde gefcbabe durcb aen
JUrm Cardinal Chbma^ welcber aucb der Jitrfjerl. Braut, in Ge*
genojort ibrer KSnigLFrauMutter aUenMimfirentmd SfoniJcbeH
Grandes den Ring uhergab, worauf die KSnigin felbiger ahbaU
die rechte Hatid Eef, die Spanif. Grandes aher dse HlhSe kSffeten,
vnd nacb diefer T^emome ward al/bfort ein eigener Currirer nacb m
Wien gefcbickt fdiefe Zeitmg anden Kariferl. HofTM Sberbringen,
Hoc dc matrimonio fic lcnbit pranciscvs wagne- ,
Rvs : * Ap^arandir imerim nuptiartmpampis , aula deJiMat,
Margarita Phi/ijfi IV. Hifpaniae Regisfilta, dudum Leopoldo Spoa-
fa defiinata, fedob immaturam nuptiis aetatem^ dslatumfuerat ma-
trimonium. Ingentes J^es fecumAuftriae affer.ehai. ReBquitPhiRp-
fujfijium vTiicum, Carolum ; fed'corpuscuio adeo Inualido, vt nec vi'
tabsfore, nec baeredem datutus crederetur. Itaque eRtgm ie^hus^
Jiliae in Menarchiae fpev» vocabmtttr, B magna erat exfpeSatio;
(tmm
- * Sifi, letfeUi Tm* Z/. ata"
_ ■ _ nan/sdbv"G00t^[c
3^4 ^A ^- Hemtriamiisfllufirittm
cMhtam^ tMta am dotej obttetiturae e£enti Earttm n^ta matcr, ^z*.
refia Ferdiiuntdo IV. fremiffa fuerat. Mt^a grandis tegatio, qua
Sponfa Mediolano Vtennam aeduceretur» Menfibus hic aliquot mnfine
graui fumptu exa3is, intelieihtm efi: Therefiam^ riuali Ludomc» '
GaSiae Regi^ (xfftffe. Quare vacais Legatit, nonfine infigni deiecore^
^mum redeundum fiM. Qmhusfea artibus^ feu autboribus ad fa*
Sumadeo adhorrens^permbtus fit PhiHppus^ pofl diligentem indaga-
tionem, vnde rejcifcerent. ncm haht^. Hex Procerumfiudiif fe ada-
. 8um excufabat, qui, nifitaU merce neceffm-iam tum Hijpmme Vyrt~
naeam Pacem, a Gallia redimi non pofie^ crederenf, Diumahant Piim
Bticif Pbilippttm dolm fko ohfecutum^ vices ferdinandtt Caejarired*
dere voluiQei qai nuper deferta Hifpaniae caufa, Monafierienfem
Pacem imijfet. Ingentem amicitiae^ quae inter vtramque Domum -
'fii plagfim infliSam futfe in confeffo efi^ idque emptorum fere pro-
cerum opera; corrttptelis eittsmhdij iam tum in Madritei^em Aitlam,
haudfane timide ddrepentihus, Qma tamen. Eegnijurtius omnihitt
fe ahdicarat Therefia, ne in vnum olim Imperittm coaiefceret Hifpa-
nia ac Gallia, Margarita demqtte vna etiadehat tanti haervs Imperii,
Nec partim intereraty tali pignore velut pofilimiruOjHifpaniae ptsfef^ ..^
fionem, ajferi Aujhiacis. At enim Imperiorum arhiter Deus muuts
adhuc erroribust baec defiinata fttfpendit. Nuptiahbus in caeremo-
rms Dux MetSna -coetius , Caefaris Sponfi partes obiit § Lamhergio
ih-atare^acy qm buic fuccej^t\ fattingio praefentibus, Anno
1673. altera vice Leopoldus loip. cum Claudia Felicitate. Fert-
dinandi Cardi, Archi-Dugis Auftriae, lineae TyrDlei^ 6*
lia, Dietrichfteinib Principe ProcurtttoreOenipontimatrimo-
niofiiitiun£h2S,de^o francisc. wagnervs:* Haud
^upofiy Caefar iter aliud, haud pauJo fefiiuius^iiraeciumfStyriag
vrhem principem, nUptialihits facris peragenHs deflinatam fufcipit,
Vnus tum Leopolaus jupererat, nec protelandas fPes Auflriae, ac Ett^
ropae ratus: mox a Margaritae morte, QaudiatnFelicitatem injpon^ :
fam deligit. Septennio ante, cum jyrolim viferet, formae pra^im- .
tia taSus felicem dixerat maritum, cui Felicitas obtingeret. Ambita
fuerat a hcohoEhoracen^,qtupo^ Carolum Rexfuiti flringiquetaU
VttKttfy^
" vita Le^otdi Ttm. L p. ^i/.
MettloJMgBamtmuiuoptahMt. Oj^t Hfe riiu^ Catfari ; Mariam
l^fnfem Thalamyetgrandium calamitatimconjirtfmnii8us^bo<^que
Jitis malis fttptfftitem. Nata efi CiaudiaFen&narido Carob Arcbi^
Duce Oenipontinoi matre Anna, Cosmi II. Florentini ^ia^ non eris
' folum vmuflate,,[ed propriis boais ingema /inguarum periiia, omni
repariai virtutum a^aratu^tanto maritotSgna,dignaex iUoBritan-
mae Euripo fubduci. Dietricbjieinius princeps ^imttm Oeniponttjb-
lemmbus ceremoniis Jpoisfaha'' caefaris ftomine init, Jacris vperatua
Tritentipo Antiftite. Inae Craeeium dedu3a,mpaaeque in Eggen-*
bfr^iciaatee.* • ^
^ ' §. xxxira.
Poftquam Parifiis d. XXIV. Feljruarii 1666. coritraOi»
Matrimonii inter Abhonfum IL Fortugalliae Regem atque
Mariam Franci£:am Klifabetham, Sabaudicam,di£hm Made-
moifeUe d* Aumale fiafTtt conclufus, ** in eodemque intar
alia fuiflet definitum, quod macrimonium propediem porPro-
curatorem fit contrahendum. Fa^m nop Rupellis, dum
cx GalUain Ijifitaniam nauigafe vellet, de qufl Dtarlum Eu-
ropaeum \* Unterdejfengiengen am /7. 2% diefes zu RofcheUe ik
einem Haufi, tuorinnen ebemaien Kifnig Heinrich dergrofir geiegen,
die Heuratbs Zeremonien zwijcben der Mademinfelle £ Aumale und
ibrem HerTn Vater, dem Hertzoge von Vendosme, als GevoBrrfdchtig-
rem des Ksnigs in Portugali vor, 'weiche der Bifchoff^von Lien ver''
ricbtetey viobey ibm die Bijchffffi von Xaintes tmd Lutjbn afftftirten*
Nacb demfeiben ftiege die ¥rwt%efftn Braut oder diefe neue Kffnigin
auf ihren Throny dero dfr Gejandte von Portugatt^ (aer feibigen Tag
fefnefr^ntug mit la, Pagent.alie in Atiafener mit Goid geflicitter
iiberey bieit) ais nunmehr feiner KSnigin i^compiementiren er-.
Jihien^ Ifh etiam d.11. Augufti 1666. in Vlyslbiwnae portum
aidpulit. **j,*
• ** §. XXXV.
• Solemnia dercrlpfit LTHio Thcatf. uerem. Tbm.IX.f. 4^,'
•* eztat. apud du moht. Ttm. FLp. ULp, m>.
* » Tom. XV. p. su.
*— ' ITHCK£KS $cb0M-BibM Uh.LXVL tap. VI, n, jx. Male igitur.
' StruuH lur, Pmd, HeroU, P.IL Rt laskbt
|0#. C0f.y, DtmmmmmiiBt^rkm
J. XXXV.
. , Ad XV?. KaT. Deccmbn 1671. Elifabttha Charlotta C»-
roli Ludouici, Falatini EleSori? filfa, Mec^ cum Phil^pcv
Aorelraneni^ DUce, Ludbuici XlV^Regis Gailorum iracre
' per ProcuracoFai^ Marerchalhun^ Duoem de Plcfns fiur co^
pulata. Connenerat de eodem in Contra&i MacriinoniaU
d. 6. NouemfH:. a Verfaflfeff Amchifay * his verbfs. C ^a
^avify motr dit Seignettr DuctF OrUens fren^g pottr Fmme\tt
tpmfe ma dirrDame i» ^imejpeSMzabetb CBarfottej parfu Mnia~
ge, cwrm attsfi ma £ta Dama fren^a ptitr Mar* memSt Sitipiettr
Ducf^emeBemnu i laface de iajaiitte Eglife CatffHqae AftfioS^
qae et Hiomaine. At^tSt fue le p-efent QmtraB de Mariaff fer0
mis emreleemvnsdemai^&^iieiirVrifxe Faktift.ce qiu fe d»t
faire tmeffimimem, ma £te Dame ytnuejfe fere tvnMte jasqi/ em^
ta viiie de MetZy anxjrair de munSt Sle^neiir Prince 'BJeSeur F^-
ii^m, avec mt eqmpage, meattes et Baiitj canvenatlej ifa coiK£tion,
le SSeur Mar&bat Duc ^Ui Fiesfie Fraffin^fe trottuera en ia £te Vilk
de Metzie la part de Sa Metefii et i^niotidit Seigneur Ducd^Or-
ieane, avec Procuratian fuffifame pourfaire ie§, epomfailUsaoec ms
diteDame_Rvieefieyanmntdrmann£tSiignenrDuc> EafiateieSt
SSenr Mdricbal ^oufira en vertti defin penvoir et Procnration mm
£te Dame Prmcefie, ie iendemaiih ai deuxjourr aprA f arriv^e da
ladite Dame Primefie ^Metx, avec toutej lej foumutez reqid/et*
Ape4i qmi ia £te DemePrincejfe fira cvnduite par tres hame it tfet
ptajfante Prmcefie Amte de Goffzjgw/, ^ MmtoHef Qimtefe Paiatf-
ne dn Rbin, Dmbefie de Baviere Douairierey au Ueu 0» iltiaira h,
mott £tSeigneur defe trouver, dans lequeiiieu le Mariagefera ceit^
Jirme et confmme. Qua racione vero Ddponfacfo ip(a die 6.
Nouembr. 1671. Mecis iiierit oerafh, defcribit diai^ivm
£ VROFAEVii. ** „Uncerdic(em Verlauff trug (ich mic dcr
' PTalczi-
lAiRiT tSfioire ih tirMee Tm. 111. p, 4J0. ip|jm]a&umd.>*
Augufti a Parifionim itrbe dicit dircefnQet
* cxtat dani sscvifl, Tom. tF.p.jgy.
** Tim. xxy.pi^. Addc LaNifiii Theatrnm Qerema^te Aar.
Uhsf* I
fr/namtrm. }oy
JPf^leulchenChar-Printzefniictinsuiivcrhafteszit Dina
„nach' dem dinch Venninelungder venrutibten Pnnceffio
,JFaIatiae,gebohiiierHertzogin vonMantua,C)uFdiLinitEin-
^nrilligung der Konigl- Mareft. jnFranckreich, dero einiger
jHerr Bruder, des Hertzogens VDn Orleans Kanigl. Hohei^
.ndorch jbren gevoHn&htigten Herm Alanjuis ae Bethune,
„deni2.0£lobr.zuStrarsbuiKbe^]hrerC}iur-rsiiitl.Darch1.
„zu Ffaltz, iind dero vielgeudbte Tochter, Printzefle £)i&-
,„beth Cfaarlotte DurchL geztemend ehdiche Werbung chua
^hflenidarzuIhroChur-Fiirfl]. Duidil. Dero Viiteil Cori-
,jlen3 gmtoi,- und niichft der Ihio von dem Koiiigl. Ge-
„vol]iSi%t^;teDedrchehener Verficherung,dafs hodigedidi.
„ter Princzeflin DurchL in Dero Religion nnd (Gemflens-
,^reyfaeit nichtbeeintiSchdgetwerden ^lle, der Heuraths*
„Articii vonlhrerChur-Fmftl.und inehrhSch%edaditen
„PrinrreHin Durchl. Duidil. fo dann Nahmens der^onigl
„Majell. in Franckreich and Dero Herm Bruders KSnigL
jloheit, von mehrgemeldten Herra Marquis de Bethune,
«vczmdg deflen habaider, aind in originali UberreichRr Voll"
„inachten, unterfchrfeben und gdie^t, darauf der Heuraths-
,,Contra{3 vaftatet,uiidvi>nBuerK6ni|;L M^eltund de&
„Hertzogen von Drfeans KSnigl. Hoheit, wie auch aii ftatt
,y[hixrChur-FiiriH, und derPrintzeffin Durdil. Durdil. voii
„dem Chur-Pfaltzildien Herzu OevallinachtigtenKefiden-
,fai Herm Paur von Kammii^n vollzogen worden, auch
„hievon offtgemeldter Herr A&rguis Cfaur-Fiiiftl- DurchL
„die'Expedition -m Strashurg zugeftellet, fo feynd darauf
^hJichftgedachterFrinceflinDurchl. Cmtt. lhremFraiien.Zim>
,^er,init der audh hochftgemeldtcn verwitdbten PrinceQin
,^atinaeDurchl. den i. ii. diefes von Strafsburg a T incogni-
„tb, iveilen es des Heitzogen won Orleans KSnigl. Honeit
„al& verlanget, nacher Metz verreiBeii wofelbft ofit hSchft-
„be<agter FriiiczelSn DurchL Nahmens des Henu Hertzo-
Rr » „gen -
je| Ctf.y, Dt mtirimmu ill»frhm
ySaivm OrleamKfiniel.Haheic, vortDero GeVoilmSchtigeen
^wfandcenMarechalDucduPIeflisFnslinjWelcher lichSlda
,^c des Hertzogcn KSniglJIoheicgantzen Hoflhtt befunden,
„durch den£rtz-Bifchofftu vomAnbrun,Bifchoffen zu Mctz
„den 6. i6. diefes in der Kirchen, in Beyfeyn der Marefchaux
„de Crequi, Vaillac, Gerainbant, und vieler anderer vomch-
„mer Frana<i(ift:her Hcrrcn und Danjpn offend. gedrauet,
„darauf das TeDeum I^damos gefungen, die SciiSk geltif^
^und derPrinceflin DurchL untereinen HinnneI,fo von den
^athshcnn dcs Orts getragen wordeti, aos dem Chor in die
,^utlch, und daraufind«KdnigsHai]6gebrachc,aIIda lie
„an einem Tilch allein liczend in einen oneocl. Gemach, da
,^dermanu zugelaflen, tnSirt, von des Henzogcn KonigL
.^oheic Hofft^ bedienet, der lelbigen Nachmittag von dem
- „ParIa'Iflent und denen Corps de la Ville compiimenciit, und
„auf den Abend mit einem Feuer-Werck verehret worden,
„und in fumma^alles mit allen m^lichften Ceremonien und
„SoIennicSten, zu jedermanns grofur Fieude.uad Veigniigea
^aa& prachcigfte eigaogen. *
§. XXXVl
In TraSatn macrimoniali incer Carolmn It. Regem Hi-
^nniae acque Mariam Ludouicam Philippi Aurelianenfls fi.
ham d. XXX. AugufK 1679. ** condufb, macrimonium per
Frocuratorem iamdum aefim'ebacur, hls verbis: Premien-
nmt C, efl i ffffvmrj atufa Maiefl/ Tres QyrStienae prmet de dott-
ner en nom et ioi de Mariaieafa Majefli Cathoiiqtte, tdSeret^lJimt
Frittcejle Marle Louifei a ce prefevtef prscedante fiuj< /' autmte de /o
Majefti Tres Chrhiettntt qttt la cherit et veut hien la marier cmtne
fi elle l ejleit fa protre PiUe, cmme aifff prmet fa Majeffi Catholi.^
qut
• Addc LiMiilBl m/eif.dt Lnk XIV. Tem. ia.t.tt. tlHH
■nm. ir. f. t). ' : .
>• ciiat.ibn •ECflil ]in,/r. «. CZjr;XiL«^ ,
' . n,,r,db,Goot^le
/per procnrtmem, : 309
fitf fifirefemei fir U Marqms de IjM^Bah^es fm A^^aieur
xtreordinaire ^frendre hfanme et EpBufe, la Sereniffime Princejfe
Marie Lfivife^ peur Stre le dit Mariage paffm aceompli etfolenm-
file pl&tSt qtte faire fe poyara fuivant Us amfiitutions, et en face
de iafainte Egltfe Cothoiiqm ApofioUque et Romaine , par parohs de
frefent en la G>ur de fa Majefie Tres-Chretienne, par tres-haut et
puijfant Priiice Lovis Armand de Boftrbon Prince de Conti chargide
ia Precuration du dit SeigneurRoiCathoUquey cor^ormAnent i la di-
Jpenfe Apofioliqne fur ce obtenue par les parties^ pour lever If* empe- •
chement que pourroienty apporter ies degrez de parente confmgmmti
^fem entr" eUes. Eodem tempore etiam hoc matrimofuum
per di3um -legatum eztraordinarium fiiit conclulLun,'cuius
caeFemonias cw radone defcribit de ^imieres: * Imm-
fiasement apris la ^Paix de Ntmigue, le Marquis de los BalbazM
vint avec le Cara&hre d* AmbaJJadeur extraordinmre en Prasice^ de-
mander enMariage, pour leRoi d* Efpasn^Jm Maitre, Marie Lomjky
<r Orl/an^ JiUe de Philippe Duc d Orlfans. et de Henriettt^ fiQe da^
Charles premief Roi i* Angletterri. llfitjon entr/e publique a Pa-
ris le u. luin avec beaucoup depompe et de ma^ficence., et fut rtd
anjvite i t Audience du Roi a St. Germain en Laie, avec tout P ac'
tiieil qtt' il venoit propofer devoit $tre le fceau de la Paixi la Vrin-
cefie mfut acsordie, et la Cerentmii s* enfita Fonteneblau^ au mois
^AoHt de la moniere furoante $ Mademoijelle /toit condmte par Mr,
leDaufm, qui lui donna la main droite» et Monfiettr la Gattcie, E3k .
avoit une Monte de gaze raiie £ «r, qui avoitfix aunes de iong,dont
ia queve itoit portee par Mademoifelle d' Vahisja Soeur, M^demot*
feue d' orleqns, Madame la Grande Duchejfe de Toscane, et Madame
de Guije toutes trois defcendantes de Ilenri le Grand, vencient aprhy
tt itoient fttivies deMesdemoiftUes de Bloisyde Mantes^ et de la Du-
chejfe de fiemevil. La Reme irouua le Roi dans Jbn grand Ceimet
Jur une Eflrade , itant accompagne ,de M. le Prince m la Rochefur-
yan, deMIe G/mte de Vemanmt^ de Mr> le. Due d» Matnej et de
Rr 3 Milt
• Bif. ie levit TJV: Uv. W/. p. ts. Jiqq. Similon RelatioDcm «•
lubet I.VKIGI7I TheMtre CterimenUti Tenu V. p. 41/. Add«-/
VIARIVU BTKOjrAETU Tom, Xlh P.t99»i»t. Addfi fcAftllT
je| Ctf.y, Dt mtirimmuilliifriiim
yStavm OrleaiuK6nigl.Haheit, vortDero (jieTOlIinSchtigeen
^Ge&idten Maiechal Duc du Pl^lis Prislin, wdcher (ich allda
^itdesHertzogenK6'niglJ{oheitgantzenHof!lattbefundeii,
„durch den£rtz-Bifchoffiu vomAnbrun,Bifchof{en zu Metz
'„den 6. i6. diefes in der Kirchen, in Beyfeyn der Marefchauz
„de Crequi, Vaillac, GeraAibant, und vieler anderer vomeh-
„mer Frantzfififbher Herren und Dan]pn dfTend. gedrauet,
„darauf das TeDeum l^damus gefungcn, die Stiick gelfift,
„und der Princeflin DmchL unixreinen Himniel,fo von den
„Rathsherm des Orts getiagen wordeU, aus dem Chor in die
^utfch, und darauf ind«Kdnigs Haufsgebracht,allda (ie
„an einem Tifch allein fitzend in einen dnaDtL Gemach, da
„iedermanu zugelaffen, traSirt, von de$ Hertzogen KonigL
■^oheit Hofflaat bedienet, der felbigenNachmitcag von dem
- „FarlailTient und denen Corps de la Ville complimentirt, und
„auf den Abend mit einem Feuer-Wertk verehret worden,
„tmd in fiimma alles mit allen moglichflen Ceremonien und
„Solennic3ten, zu jedermanns grofler Freude.uad Veigniigea
„w& pdchtigfle cigangen. *
$. XXXVL
In "foEtaa matrimoniali inter Carolnm It. R^on Hi-
Ipaniae atque Mariam Lodouicam Philippi Aorelianenfis fi.
liara A. XXX. Auguffi 1679. ** conclufo, matrimonium per
Procuratorem iamdum aefim'ebatur, his verbis: tremm-
taent C, efi a /fovoir, quefa Maitfit Trtr OsrStittme prmtl tlt dm-
ner tn nom ti loi de Mariaieafa Majefi^ CathtJiaue, la Strtm^e
TrinttBe Marie LBiiifei k ct prefente, fnmctdanlt fuut. r antmlt de /a
Majtfi/ Trts ChrStiemej qtii ta tbtrit el veui hien la marier comme
fi elie l tjleit fa fropre fiutj totnme ani^ promtt fa Majefii CatboH^
• Aiit LiitiiitEi afoir.ielMbXir. Tm.m.t.sik t.Ji»lt
■am.iy.f.U. ■ .
-. as».imt nctiii.tiin.iy.n.CtXn,t.43f.
■ . , -»i»,Goot^lc
,%tf prKwrattrem, T 309
4Mie rtprefetttei tar U Marqms de tnt-Balh^i fm ATaiajJadeur
fytraordinaire deprendre hfemme et Epeufij U Serenijjfitae Princejfe
Marie Droifi^ptiur itre te dit Mariage paffm eccompU etfilemni-
ft' le plikSt que feire fi pottrra fuivant its conflitmions ^ et en face
dt ie fatnfe Eghfi Catholique ApofioUque et Romaine, par paroles de
prefent en la Caur defa Majefie Tres-Ojretiemtti par tres-haut tt
pmjfam Prihce Lovis Armand de Bourbon Prince de Conti charg^de
la Precuration du dit &ignettr RoiCatholique, cenform^ent i la di-
Jpenfi Apoftoliqtte fur ceobtenue par les parties^pour lever if* empem-
chement que pottrroient y apporter les degrez de parente confangdtniti
quifma entf etks. Eodem tempore etiam hoc matrimonium
per di£him legatum excracn^inarium fiiit concluluoif cuius
caeFemonias c^i ratione defcrihit de ^imi;ER£s: * Lnme-
diatement aprh 2a ^Paix de Nimigue, ie Marqttis de ks Batkazies
vint avec le CaraBhre d* AmbaJJadeur extraordinaire en ^ance, de^
mander en-Mariagey pour le'Roi d* ' E/Pagn/Jm Maitre, Mdrie Lovifi,
rf* OrUan^ fiUe de Philippe Duc d OrUans, et de Henriettt^ Jiile da^
Charles premief Roi d^ Angletterri. llfitfm enltie puhliqut a Pa^
ris le II. luin avec beducoup depompe et de magmficence-, et fut recA
enjvjte i t Audience du Roi a St. Germain en Laie, avec tout P ac-
' cueit qu' it venoit propofir devoit itre te fieau de ta Paix,' ta Prin-
ceffe luifut acsordiei et la Ceremmii s* enfith Fontenehtm au moit
ff Ao&t de la maniere furvante ; MadmoifiUe itoit cmduite par Mr,
leDaufin, qui lui dmna ta main dreitef et Mmfieur la Gatici>e. Ble
fivoit une Mmte de gaze rai/e d" er, qui avoitfix aunes de tmg, Amt
la quev^ itoit portee par MademoifeUe »■ Vahisja Soeur, Mqdmoi-
feUe d' orteans, ^adame la Grande Ducbejfe de Torcane, et Madame
de Guifi toutes trois defcendantes de Henri le Grand, venoient aprh,
// iteient fuivies de MesdemoifeUes de Bloisjde Mantes^ et de ta Dit^
ehejfe de liemevit. La Reine troteva te Rei dans Jon grand Cahmet
fitr une Ejlrade , itmt accmipagni_ de M. le Prince de ta Rocheftir-
yanj deALtt Cotnte de Vermanmis, de Mr* le^ Duc du Maine, et de
Rr j M:ia
* Bif. it Uvis Tlf^ liv. Pllp. it.Jiqq. SlmHon ttUtiaatmtX'
tubet tVHioiTt Tbtttro Ctermgnislf Tm, y. f. 4^/. Adde-'
jPiARirM BTftorAfivu Tm,XLhp,isp,i9t* Addt fcAfttiT
jiQ Cip. V. Dt mtrimtSi Wafirim
M. f' Dui JiVennJi»t, almt JerrKre lui itnfiniuml, 0t intm
U mi taili far liipuUt ity tnmt titi Ecriuin. Lt Siem ft xdt
i h tnmgauhe Jtfa Maiefi<- mnit^ a^ttn ftutibl ikrfiirt Btci
it Itt Frinai « Primftt (pB la jiavciail, imnt&au tud^ftir t B-
irtdf,etfivarmt i ta irme it i la gmAi Jm Haienfvrme it m
Jmi -Circle, Cepmdaia M. le ChavOiir Je LnTaive, MKmfapi
ie M. Je Marfuii tte Uxdti, graml Mlilre ikt Ciranmet, et lle
Mr. Bumeail, Imreduaenr dei AmiaJJadeiiri, etdt alli preadre li.
le Marquii de los BtUazei, jui lcgeoit i f HStel du Ctevtd Uttnes
dani lei Canfet du Ra, et aprii im mair fait irnirfer KmteU
Cour t^ iiy awitune Cempagnie de Gerdi frencoife i Om^ et
me ^deSujfei, il le mena Chez M.le trme ie Cnii,lequdlere-
eul Jdieut tt t/ lamci iiue deiut pti ven hu. L' Alilujiidemr U
fris de le mener chez le giiyiif» de fahre It Orimmie iei Fum-
cmllit, et ili iBremfe mittre diiiu It CaroSi Ju Koi luprii Ji t
EladSer dtfer-i Oievai, ib traverferent U Cour deiFontaJnet, it
defceadiml m lai dlj Eicaliir des SSnx, o» les eent Smjes de U
Carde fe tromiirent ramez en Me fur let Jepex. el furent resui. i
la porte de la Salle Jes GarJespai M.le Duc de tuxemlmiri, tiim-
me en, eimt Capitaine, Uiiuil lei CmdiMt Jmi le Ceiinel iu goi, <m
U. le frince Je Conti mirn, mmt P AmiaJfaJeitr it Efpagneift
dtale, 11 Mr. le Chivalier Ji XDrriuneifa^gaudte, le Irinie juat
pr>ifaplacitAtii^adiur/-iipnchaJuJtinp«trJilifmremam- ,
pimmtMntmiulM/inMaitre. Jlfetma»itenparlimtjir^uu
nluleifrhicetielaMmfonBiiileet Mr.leChevaliet ie Igrraiie
in firmt ie mlme. /Im-tit ijue ai fiincei furtninmtezfur T
Ejtraje, Mr. ii Chancelier y monti mffi it prit fa pjice ierrien
le Roi, i la Miin Jrale Ju Fiuteuili flu^ursSeignems ie miripie
' fa mtm fouchec Aprii celaMr. ie tmtfmi f mtmca mprii de U
tdUi, it leuri Mije/lez f (tint ijifet imiJenrs Fimeiiili, il cimf
menea li leSure iu Contrltt 1 maitSpeineeut-il li une panie del
quaiiuz du M it E^guyi/ue faMijeJli dit, e" eji ifez, el la^dej:
pufipia la OmtrSt. U Rtini, Monfeipmir U Datifai,et lei Vrl».
DanzedbiGoOt^lc "
ftr pnamirm 3:11
maPrrii(iJit cbbMuJm SUale^mni^JairkRofaiaie
^i&rte ffpnt ^h Mn t Jiffia£adeur,Jigut zm feid it f mare
ttte. CiIeeraitfdr,MiltCiirSiuldeS(Slhn,Tef>(tudeJefbii-
hif PmitjKittix,erJiavi de M. F Evfme i Arkr, a def JM 1*
S.liK,AimllmerfduRti,d»P.dtUCbiuJe,eafejliiirdeSaMii)t-
fii, et de (ful quet autres ferfimes Ecekfiallimet, ettra ^nt
k Caiina du Rai, ou il / aflt, dam mfaiaeSil <fl mUd ntxit
frefarefurt^raievif-i--asdtSaMa3efii. La-ieffiu Uaie-
imifeBe kaxt menitfar Mmfiiiiiair le Daufin, etfar Mei^egr,
i afrofha, et Af. k Prince de Qmi, i itaxt mif i leur maiii
' irMe,frtfeiita ler Difienfif de Rmie et la Frociiratim du Rai it
M^gm auCardiiial, i^ljiteiijiiiie laCeremimiedefFiani;ail-
kf, et demtixia i ce Prince, f il frmeiiait ac nom de Ctarkfji-
am, Kdi^ ^dgne, lefreiSrepurfemmeMarieLmfeit Or-
Uatismilxnnoitlafrelhtte^SltrquoikPrinciietantiiiclin^
Te^3iin^meiit iniatit k ijii,pmr demander ta femilfim de
farler, refaidit ^ eui,et Madenmfetk mjit dtmeme, lort me
k Cardiiittlbi dtmanda, Si eSe framtrtfif de.frendre k Ra i
Bffagiie foierjm Mari, Lefjiaiifaitksainfi aclietles,mje fri- -
.farafoarlacetebratimdHMarragekkndemaiii. On avoit choifi
lagraiide cbi^lk duChateaafour kSeudehCirimonie, Oit
Jfavoit ekvi au milieu ane Efirade de tnit degrez, et comerre
enrilremenr $ wi Ti^t de Perje afond ior, k queliroitcoiitiert,
i m aurre lafis de veleurt viokt femifar tout defieurt- de-Ht
Ser, ^ occttfoit JeiJement tEffoce <nf kfPrinceptduSangde
vaeia aooirpiace, afris quoi k Tafif de dejbuf tontiimoit, Aje
■ hut de lEffrade ily aant un Prie- DieUf aa dejfiit du mel Ittiient
rrUf Dair du memeveloarf viokt, (emlr aujfidejieurs-de lis & ori
etcettroitDiaf,^iattsfantenfembk, i{ enformnent qt^ un/eul
aa'/(ienioitJiirtoKreCfi largeurderEfirdde. Leurf M/tjefiez,
itant entrees dant la Cbmelk, / avaniirenr wrt l Efirade etfri-
rentkarfflaeesafrifduPrie.Diea, MademafeUeJemitentre
' Uurt Mmefiei, et tmi ki trincet et Prineejfet, / iltntflacez
fekn
.^le
fiJm/furrMgy le Cerdinsl de Boiiilhn parut revHu de fei kshit/
Poiaificaux. Ilfaiua t Autei^ ie Roi et la Reine, et / alU as-
feoir dans tm famemi f «i iui avoit He prefarifw ies degrez de t
AtteL Eitjvite ieurt Afaje/ttz^ /iievies tUs Princes et defis Prmcts-
' fis qtu itmm derriire eHesfius Je baut Dais, en defiendirent , et
aUirent h P Autel , Monfetgneur le Oatf/h et Mmfieur menirens
. Mademoifiiie fur^ites aupris de M, i< Cardinai de BoSiiOor^., et iui
' eputtirent ia mam. M. ie Marquis de los Baiiazes% qm hoit toA'
jeurs occompa^de M, ie ComteduBriemie, amduifit M. ie Prince
de Centt ou ptide fAutel^ et ce denuer / itam ms a ia Main droi-
»e de Mademmfelie y M^ie Cardinai de.Beiiiiion commenge ies C&i '
motttef d» Moriage. M. de kf Balbazes iui avoit prifemi dans U9
Bttj^ treize pi^cesd^or, et tm amteau ^or et 4* argent miiez em*
fembie j et te tout aiam itiheni paMe Cardmai, M. ie Prince d*
■ Omi mit P.amteau au ^uatriime Doigt de ia main gauche de Made-
moifeSe , et iiti donna jes troize f^ces (P or enfoi de Mariage potir
le JRoi d E/pagne. Sur quoi le Cardinai aicmtfait les mSmes deman-
des que a-devant k t imet at atttre et eux oiant ripondu de mSme
, Ptiu ceiafutfttivi de ia Bmediffion nuptiale. La. PrimceSe fiu &-
fms cf temf-la tofitoitrs traitit en Bemet jnsques ifin iepgrt poi^
tE^gne»
f xxxvn.
Paulo pbft d XXX. Decembr. 1679. ComraOas Macri-
inonialis inter Ludouicum Delphinum acque Mariam Annam
Qiriftinam , Ferdinandi Mariae. £le£h}ris Bauariae fili^m,
Monachiifuit conclufus, "^ in quo conuenit : Prermremem.
Qu* avec la grace et kenediffion de Dieu , preaOabiement o^teniie '
laifpenfe de fa ffainteti , a raifinde ia proxtmtte et confimguiniti en-
treMoi^eignetsr ie Dauphin, et la Sereniffime Princejfe de Baviere, '
ils fajfent celebrer leurs EpoufaiUes et Martage par paroles de frefint,
feian la forme et-folenniti prifiritte par ies facrrzCanoni, et Con~ .
fiitutions de i* Egife Cathoiique , Apofioiique et Romaine^ etfife-
rent ies dites EpoufaiUes et Mariage au Palais Eie3orai de cette viUt
de Mumc, en vertu tUi pouooir et cmn^ffimy qui fera i cet effet
■ fer prMtNmmi 1*1'
itimifar inm£t Sitgntur le Otutpbw, tjm h rati/iera et actmpHra
en perfmtK quand lo Sereni^me l'rmcejfe Marie Atme Qjrifiine d»
Bamerefera amende et arrivee en Frahce \ fnon dit Seigneur leDaw-
fbin fe joigttmt avecfbn Alteffe» et reievant iet ^nedi^ivnsjie P ,
E^lifei etla conclufian et rat^cationdu dit Mariage fe fera dans le ■_
tems accorde' et concerti entreja Maiefii et Menfiemr le Duc Maxi-
fmlien, mqnalitiit Admimjtrateurytt legitimeTitteur etCurateur,
RicusacqueCeremonias huius perProcaratoremcelebratima-
trimonii defcribie ro. chrtstianvs i-VNicfivs;* Nach' .
dem die Heyrath des Oatiphins in Franckrekh mit der CBur-Baye-
rifchen Prinrzeffin voUiommen gefihio/en , ge/chahe den 2g. fan. die
Verm^tnng in dem Herules-Saal zu Munchen, loobey Ihrv Chur-
Furjil. Durchl, in Bayem auf erbaltene Volimacht, des Dauphins
Stelie verireten , und der Herf Coadjutor von Freyfingen die Tratf-
mgs-Cer^monien verrichtet. Einige Tage zuvor langeje derHertTJog
von fre^ai irt der StiUe mit den Heyraihs Prafenten dafelbfi an^ da*
■von aUeindieEdeigefieineaufxoooooCronengejch&tzetiourden. Nach
" 4er Trauung foigete ein herriiches Mahl-, unanach demfeihen joard
em' leunfiiiches Feuer-lVerck geworffen, leeJchesJeinen EffeS nacbfei*
nen Wunfchmit grsfier Ergiitzftchhit der Zufcbauer gethdn ^ unt^r
vieimahiiger tS/img des Gejctmtzes. Hieratif begab Jicb dte nun~
mehrige neue Gemahiin des Dauphinsnach Franch-eich, und langta
endiich nach vielen tmter Weges'genojfenen Ehren Bezeugiingen z»
Chaims att , aUmfie shrenfoiennen Einzug hieite. Nachdrm Ein~
zug derfelben gefchabe B9rechte Copuiation und Hochzett, sndem
der Cardiifai von BouiUon, als Grofi-AUtnofen-Pfieger von Franci'.
reicht demMonfieur le Dauphin die ziveyte Heyraths BenediBion in
der Saai Capelien des difch&Jfi. Pallafis in loeicbe die Madame /«
Daupbine von Jeni Hertzeg von Richeiieu , ait dero ChevaJier d' hon-
neuTt und dem Marechai de BeUefms., ihrem Ober-StaUmeifier ge-
fuhret Tvorden, Nachdetn fiun erwehnter Cardtnal dreyzehen Gold^
fiucken un^ einen Ring, toeicher von Gold undSHber.tmter^ einander
vermifchet wary gevseyhei, fragte er Br'autigam tmd BiatU mit er- .
hakener Stimme : Lttdvjig , Uauphitt von Fi-anckreich^ rooUet ihr
. ■ ■ ' Matiam
* JbeatroeaereMonislip. n,p,4^,.Aiimt.i>UT Tm.y.^.S4,
StrmiiIiir.Prud.Heroie.P.nl Ss •
■ . l^anzedbvGoOt^le
314 O^ V. De mstrimcmis iJ^i/lriim
Mariam Amm Cbrifiinam ViSariam ven Bayfrriyfi aUhier- gegeti'
vtdrtig ift, zit eurer Gemahiin, mdihr Maria Anna Chriftina Vi3»'
riavon Bayem. •woliet ihr Luei-ivig^ den-DaupJnn in Fianckreicbz»
euretn Gemabl haben ? Als fie nun hpderfeitr mit la geantioortety
hat der Cardinal dse obgemeldie dreyz£t>en GoldStuck und deft ^mg
iem Mmfieur le Dauphin uberreichet, ivelcherden Ring derMadame
la-Oauphine an den Fmger gefieckt . und ihr die Goid-Stutke aitf^e
Ebe gegeben. Nach geendigten fijUhen Cenwonien gab der Cardinal
den neuen Ebehuten den Seegpi ; und viard femer eine kffilich*
Mablzeit angefieUety das (^efchutzgelofietyUndvUIekoflbare Feuer' .
nsierck angezMndet. Des andern Tages gieng diefe KSrtigl^ GefeUm
fchdffi in die Mefie^ •me/cben Dienfi aer CarMnal felhfi verrichtet,
uitd loar dieKJrcbe Uberaus pracbtig vm unten bifioben^bebangen
undmit dem Silbenverck der KimigL Capcl/e gezieret. . Nacbgehal-
tener Mefie bfgabenficb Mmfieur leDaupbin und Madame ia DaU'
. fbine zum Altar, itnd knieten beyde aufdie vor Semfelhen iiegendt
Ksifien^ da der Bifcboff^wm Orleans, als Ober-AUmoJen-Vfieger dei
kiinies, und der Bifcboffvon Condom, als Ober~ASmofen-i^fiegerAr
Ma£ime la Daupbine, eine Decke Vffn St/berfiiick dem Monfieu^U.^
Dauphin und Madame U Dauphine aufibre htdupter ausgebreitet,
md diefelbe mcht eber Viieder berabgethan, bifi dafi diegemshnl.
Gebetb verricbtet •uforden. Nacb emgebiirter Mefie y md verrichte*
ten Gettesdienfi bat man 0ch meder in den PaUafi begehen. Des
Mittags nacfo voUendeter 7iffij baben der Madame la Dauphineih^
re vemebmfie Bediente den Eyd der Treue abgeleget, Bfii. der Herr
Bijcboff' ven Qmdomt ibr- AUmofen-Tfieger , bemacb die Hertzogin
ven Riehe/ieu, als Dame d^hanneur, die Marfcbal&n von Rocbefarty
alt Dame d* Atour ,' £e Marggr'ifin von Maimeium , als TitAeyte Da^
fne^Atour, der Duc de SscbeJieu , a/s Chevalier d^honneur , der
Mar^uis de Be/iefoni , a/s in Atwefenbeit feines Herm Vetters dia
SteUe det Oberfien Sta/kneifiers vertretendy der Herr von Cboma'.
ranta, a/s Oher-Hvff^-Meifler^ und deffen Sohn derHerr Chonart,
ait Surintendant , und dir Herr Fagon , a/s vomehmfier Leib - Me^
dicus. Den p, Mart. erhubfieb dergantze HofnschdemlMfi-Haufi
des Bifchoffs von Cha/on. Den lo. gieng dte Reife nach Rbeimst oid
- hegabficb der Dauphin mtt feiner Gemahiin nacb St. Remtgy. Deo
n< ukemachtett jur Hof zu BJines, des endem Tages zu Soiffont,
w»
■8l^-
fit fntmrmrm, jrf
•t* iamtn tr im 13. tuch YiSers Gififrez glingi, Jafdkfi der Ui-
hemfchen Cmoedie bejioohnete, Wtd fich einige Tagemit der lagi
■mtd andem kurtz^weiligen Sachcn helufltgte. Den ty. kam der Hof
■ nach Dammariin , unaendl. den li. nach St. Gertnain altM i£e Ma*
datne Dauphine die Omtpljntenten vm denetCzu Paris ttnd attdem
groffen ewpfenge, Nach derZeit hat tnan ikr zu Ehren alUrbanJ
ordeniriche Ergotzungs- tfndFreuden Spiele anfleUet^ lafen^ tmd viard
fie ihrer Schiinheit und Tagenden hather, hochgeptiefin. Den 20,
fUhrtefelbige derKSnig nach Verfailles-, mid regalirte fie mii kofi-
baren Vraefenien, gleichwie der Hertzog von Qrleans zu Si. Qou
gethan i Sonflen ward von ihr hocbgerUhmet , dafifie bey empfanse- -
nen GlHckToimfchungen einen jedenauf feine Sfracbe nut m'iwtli^f
yerwundermig geartfmrtet habe. .
$. xxxvm.
In contra£hi matrimoniali inter Viaoreiii AmadenmDa-
cem Sabaudiae atque Annam, Philippi Ducis Aurelianenfis
fil^ a Verfailles d. IX. Aprilis 1684- iamdura fuit defini-
tUm. * „Cefta fcavqir, quefaMajeftdprometdedonner
j,en nom et loi deMariage, niadite Damoifene Anne d' Or-
„Ieah$ la Niece, 4 ce prdente et confencante , fbus 1' autori.
„t6 et confentement de Mon dit Seigneur, le Duc d' Orleans;
„fon tres-honori Seigneur , Pere et Tuteur, JmoniditSei-
„gncur Viflor Amadee, Duc de Savbie, fuiuant les confti-
^tions de T Eglife Catholique Apoftofique ct Eomaine.
„Comme audi ledit Sieur AmbalTadeur prometaunomdudit
„Seigneur Duc, de prendre ma dite Dam'oij[eUe Anne d* Or-
„leans, 4 Femme et Epou£, poijr ctre lc dit Mariage folenr
„ni(S en 6ce de fainte Eglife, le plfit6t que feire fe pourra,
„par paroles ,de prefent en la CoHr de fa Majefti , par celiii
„qui fera charg^ de la procuration du dit Seigneur Duc de
„Savoie.„ Quaratione ditla Anna Maria cum Viao're A-
_ madeo, Sabaudiae Duce , procuratorein agente, Meduano
Ss 2 Duce
- • attt Ami «ECTi» Tem.tP'. n. CtXIXlW,/. fff. Q^^^^^„\^
jitf . Cap.y^ De mttrimtmi iUuJtrhm
Dnce; defciibic io.christianvs LVNiciivs ^* ;,An>.
,^0 1684. den 10. Fcbr. haoe bey Sr. Konigl. Maj. inFpmck-
^ich der Savoiiche Ambailadeur Audientz, und erhielee'
^'n felbigen nach at^gekgten Con^limencen, dafs die Made-
„inoilelle Ihro KdnipL Hoheic von Savoyen zur Brauc und
„kiinfitigen Gemahlin Verwilliget, nnd die Heyraths Ver-
„bijndn^ gefchloflen, und unterfchrieben werden fblte.-
i,Den 2$. dito begaben fich IhK> Maj. mit Monltcur in Oero
„Cabinet, und benefTgleichfalls des Herrzogs .yon Orleans
«Printzeinn, NFofelbft fie ihr vorftelleten, dafs der Hertzog
„von Savoyen fie zu heyrathen liichte, urid vcrlangte dem' ,
„nach ihren Confen^ und EinwiDigung darfiber zuvemeh-
„men. AUdieweilen lie fich nun ws Ko^igs nnd Mon&ur
^Willen, jedoch mit ctwas ThrSnen-Vergienung, bcqiiehin-
„te,'lb wuxde fb fort diefe Heyrach richtig gemacht , und
„dieMaderooifelledemMonfieurbeyderABendmahIzeitzur
,^ihcken Seiten gefetzet, auch nachgehends von demglh-
„tzen HofFuna dftm Fraritzofifchen Ambaltadeur, Nah-
„mens fe.ines Herm Principalen complimentiret.' So ward
„auch ebenmaflig der Ehc~Cbntrauratificirt, und gab der
,JCdnffi^derBraut ohne die Edelg^eine undluwelcn, ifrey
„>nahl nundert taufend Cronen. Den 9. April. Abends um
„6. Ubr begaben fich alle zu Verfailles anwefcnde Printzen
„und Printzeflinen vom (jiebliit in dcs Kdnigs grofles Cabi-
„net, famt,allen denandem Perlpnen, fb fidi bey der Ver-
^mahlung der Mademoilelle befinden fblten, wie »ich ia>
,^panifche Ambafladeur, nebenft dem Comte de Mognaii
„Sr. Kdnigl. Hoheii Extraordinair Envoye, wclcher diePri-
„fenten gebracht hatte, und denen andem Ateefanden und
„vornehmen Perfonen vom Savoyfchen Hoffi. Hieiauf
„fieng der Herr Colbert Marquis de Croifly, jBs Staats-Se-
„cretarius an, dcn HeyrathsContra& zu verlefen, legteden-
„felben
* TbtdtrtCdtrmniiSlhm.SI.f.^t, r
ptr pna»at«re«, : 3U-
„lefben hemach auf den Tifch vor den Konig, dem er die
„Schreit>.Feder darreichte, {elbigen zu unterzeichnen. St
„Maj. befahl ihmi , folchen der M»lemoi(cHe zu iiberreicbea: '
,^iefe trat herbey , und nachdem fie dem Kooig und d^iey,
■ ,idem MoniTeurqine tiefcReverentz ablegtc, und''die(eiben,
„am Erlaubni& gebethen, unterfchrieb Ck denEhe^^ontraa.
„Nach Ihro niiterzeichneten felbigen Seine M^. und folgendL
„das ^icxtK Konigl. Hauls, naeh ihren gewohnlichen Stel-
jen : desgleichen that der SavOyfche Ambafladeur, nebft ,
„den andem , die ihn unterzeichnen fiilten ; and als Cdche^
„gefchehen, vermahlte der Herr Cardinalvon Bouillon, als
,„&roIs-AlImoIen-Pflegervonf rancloreich, den Herm Her-
„t20g du iVfoine, als des Hertzogs von Savwen Anwald,
„mit Ihro Konigl. Hoheit, der Mademoilelle, Ib bc^de
„ichwartz gekleidet waren.' Des Abentk hielt der Konlg
. „wie gebi^Mich» ceffentf. Tafftl, wohey die Phntzeflin-
„nfti ihren gewcehnlichen Rang nahmen. Am fblgenden
„MorEen verrichtete der Cardinal von Boainon die Yermah-
„Iiing bey desKdnigs Mcfle, wofelbft die Princzeflinnen ■weiis
„gekleidet , und mit Edelgeftcinen fchcen gezieret , wie auch
„der Hertzog von IVfeinelehrftattliph angekleidet gewefen.
„Sie verblieMn a&f den Fufs-Schemel des Altars, der Her-
, „tzog an der Lincken , und die Hertzogin zur Rechtcn, der
„Kcenig aber (afs in (einem Gebeth-Stahl, und alle Frintzen
„nndPrintze(nnnenv6nGebIuth an ihren Stellen- Nadl
„geendigter Mefle tratderPriefter zuVerfailleszademKoe-
„nig mit dem Regifter der Heyrathen , welcbes Se. lifej. un- .
„terichrieb, dergleichen andi von beyden Rntheyen und
„dem Savoilchen Ambainideur ge(chenen- Darauf nahm
jjSe. Maj. die junge Hertzogm bey der Hand und begleitete
„fie za einer von der Leibtetfchen, aHwo fie-von Deroiel-
„ber^ den letzten Abfchied nahm .; . Sie fubr aber nar dureh
xldni HoS', om in fo Mondeur Gemacb <bs Micogsmabl za
Ss 3 „heh-
lc
;,nehnKti. Nach tlein Eflbn trac dic Hcrtzbgin iit die Kiit-
^che,und nahm inBegleitungMonlieurzuIuvilly ihrNacht-
„hger uhd am Diemftag Morgens von dero Herm Vater dca
^etztenAbfchied.
f xxxvm
Petrus, Lufitaniae Rex, de&nOa priore conjuge Marit.
Francirca Eli&lxcha, ad fecunda v8q tranflit cum Maria So-
^hia Elirabetha, Philippi GuilielmiEledoris Palatini filia,quae .
cum ipro per Emanuelem Tellefium Syluium, Comitem de
Villa Major, Regis Procuntorem Heidelbagae d. 2. lulii
11687. fiiit copolata, de quo thbatrvm evropaevm: •
Am TXKntn lulii gefihabe die Vemahluiig in der SchlifiXt^elk
mit fimderhabren Pracbt und Ceremmietty und war vpn dem grof-
Jen Saai his in pedachte C^Ile eine Br^i^gebauetji gedecket,
tnit Tothetn Tiich Uberzegeny und z» beyden Seiten mit Dragonem
befetzt gevxfen. AU tiun der ASm anfeng kamen vorher ^ier
itnd zwantzig Laquayenj und zvxlff' Pagen dei-KonigL Abgefani'
teoy welcbe eine grwu Jammete, mit Gm undjilbemen OaJhnen
vnd Spitun dermajkn verbramte Liberey, die Pagen aber Mantet
Sher tmd uber ndt goldetien Sfiitzen dertnafien verbramt hatten^ dqfl
manvomgoldenenProcatfajlgartiichtjgefebetL Hieraitf hmen
die lOmigt. Portugi/ifch, dur-PJlUtzi/che Hiff-und vieljrembde .
Cavalliersalkjikojlbar tmd reich beUeidet, daJJ man faft mcbts,
els GoU und Silber gefehen. Diefen folgete der Kimigt. Gefandte
felbft, tnit eitiem fehr pracbtigen von Geldund Silber ' gefticktem
Kieid angethan; Femer die Cbur-F6rftl. Pagen und endticb die
KHnigt. Braut, welche eitwfchHne Kron von kHftlichen Perten und
andtrh unfchHlzbaren Edelgefleinen aufdein Haupte batte,ttnd volt.
Ibro Chur-Fiirftl. DurcbCDero Herm Vater, zw SchloJi-CafeUe
lefihret tarde, ISnter derfetben abergitngen die Chur-fHrftL
trik.
* Tem,XIII.p..if. lTi(l6|i Thutrm CdtrmenidleTim. 0.f. at'
, ' ' ' Cd(.i'^lc
fer proeitraterem. ■ j!>
frintzeH, 3a vnter tfejlen die l^tm^ren und Pauckenjkh taf^fer
boren Uejien. Wie ntm die Kifmgin zur Rechten, urd der Amaf-
fadaa^TMr linchn Handjicb vor dem Altar eejielkt, •amrde th-
erft die Konipl. Vollmacht verlejen, und dar^adfheyde Theile nocb-
tnahls von &r Verfammbmg gefraget^ ibre Erk/arung zu'thun,
Vnd elfjie mit la seantvoortet^ gaMnJie einander die Hande and
•Bwde durchdenWe^b-Bifcbaffdie T^auung verrichtet i viorauf-
unter Trompeten und Paucken-ScbaU die Stucke hJJgebratidt^ und
Sahen gegeben worden. Nach vollbracbtem ASu hegleitete der
Chur-Fuj^ die KHnigin, und der Amhaffadeur die Cur~Furfiin aus
der Kirche, dadie KHmgin auf einen 7bron gejetzet, und auf die
Arthj wie beym la- Wart gefcbeben, venerirt worden. Hierauf
wurde Tafel gebalteny fo in die Nacht his wn i. Ubr gewabrer.
- Anfelbiger faji erJiUch die KHmgin aUeinmit derKron undKiSnigL
Xjefcbmucky damach der Chur-Furfi und die Chur-FiirJHny nebfi 3?-
tien zvje^en frinceUimmc
§. xxxx.
Die Vnr Novembr. 1688. Ferdinandus III. Princeps
Florentiae baereditarius cum Violama Bcamce, Ferdinandi .
Mariae Ele&oris Bauariae filia , procunuorem agente legato
Florentino Marchione Corfini, de quo 10. christianvs
lUNioivs: * „Den 7. 17. Novemtir. 1688. liielt der Tofc».
„nilche Envoyi Marquis Corfini zu Miinchen oflentl. Ein-
„zog, und hatte tald darauf bey Sr. Chur-Furftl. Durchl. Au-
„dienr, wwauf den foleenden Sonntag die Heuraths-Cere-
;,mo«iien mit der Durchhuchtigften Prmtzellin Violenta Bea--
„triii, Sr. Chur-Fiirftl. Durchl. Schwefter, als Braut des
„Durchl. Grofs-Printzert von Florentz gchalten worden, -
5,welchem Aan Ihro Chur-Fiirftl. Durdil. von CoUn, Printz
^oIepb^Clemen^im Chur-FurftL Habit beygewohnet, und
- " „der
* Bum OurmmuUt. f^
- '•n.,,,r,db,GoDt^le
}it Cit.r.Dem»inmmuibfiriiim
;,nehfflen. Nach dem Eflen tnt die Hertzogin ifl die KiK-
,lche,und nahm inBegleitungMonfieurzuIuyifly ihrNacht-
Jager uhd am Dienfiag Morgens von dero Herm Vater isa
yetztenAbTchied.
§. xxxvrai.
Petrus, Lulitaniae Rex, defunOa priore conjuge Mant
Francifca Elilabecha, ad fecunda v8ta tranliit cum Maria So-
^hia EUlabetha, Fhilippi GuilielraiEledoris Palatini filia, quae .
cum ipfo per Emanudem Tellefium Syluium, Comitem de
Villa Major, Regis Procuntorem Heidelbergae d. 2. lulii
(687. fiiit copulata, de quo thbatrvm evropaevm: *
Am ztvnrn lulii pe/cbabe die VerTiuhbaig in der Scbli^O^lk
ittit Jbiulerbabren Pracbt tmd Ceremmien^ imd war vfH dem groj-
fen Saal Us in pedacbte CapcUe eine BrHckegebauetJh gedeckhy
mit potbent Tuch iiberzegen, und 2u beyden Seiten mit Dragonem
hefetTX geaxfen. Als nun der A3us an^eng kamen wrber ^er
md zjvantzig Laijiuyen, und zwi/iff' Pagen des- KHmgl. Abgefani.
teUy vxkhe eine gttine fatnmete, mit Gold und Jilbemen GtUhnen
vnd Spirzen dermaJJen verbramte Liberey^ die Pagen aber MHnsel
Dber imd uber mit goldenen Spitzen dermafien verhramt hatreny d^
numvm goldenenProcat faji gar nicbu gefeben. Hieraufketmen
die KOmgi. Portutififcb. dntr-Pfilnifcbe Hoff-md vieljr-embde .
CatiaSiers allefo koflbar und reicb bekleidet, daji man fafi nichts,
als Geld und Silher pefeben. Diefen fhlgete der KSnigt. Gefandte
felbfi, mit einem febr priichtigen von Gold und Silber geflichent
Kieid angetbani femer die Cbur-FiltrfiJ. Pagen und endUcb die
KHmgl. Sraut, vxlcbe eine fcbiine Kron ven kHfiiicben Perlen und
andfrh unfcbHtziaren Edelgefieinen aufdem Hal^te batte,imd vat
Ibro Chur-FHrfil. DurchL Dero Herm Vater, Txr Schl^Mipelle
gefithret wurde. ISnter derfelben abergiengen die Clmr-FiirJU,
Prik.
* lim.XIII.fiir. iviiic^ Thtiumm CairnmitUtint. ILf, ^jt,
Gocit^le
ftr fmnramm. ■ 8^5
frintien^ Sa vtaer iejlen die 'B-da^ten tad fauckenjub talfer
b&ren heJSen. Wte nm die Kdni^m zur Rechten, und der Ambaf-
fadettr tmt lincken Hmdjicb vor dem Altar gefiellet, mtrde zu-
erfl die KSnigl. VoUmacbt ver/ejen, und daraiff beyde Tbeile nocb-
mabls von ^r Verfammlmg gefraget, ibre Erkiarmg 2u' tbtm.
Vnd aifjte mit la seantw&rtet^ gaWen Jie einander die JTdnde und
wurde durchdea IVeyb-BiJcbqff^dre Traamg verricbteti vx>raif-^
ttnter Trompeten tmd faucken-ScbaU die Siiicie loJJgebraitdt, und
Salven gcgeben worden. Nacb voUhrachtem ABu begleitete der.
Cbur-Furfl die KHnigin, und der Amhafiadeur die Cur-Fitrftin aus
■ der Kircfoe, dadie KHmgin ai^ einen Ihron gefetzet, tmd atff die
Artby wie heym la- Wort gefchehen, ^xnerirt worden. Hieratf
wurde Tafel gebalten^ /o in die Nacbt his um i. Uhrgembret,
Anjelbigerfaji erJiUcb die IQinigin aUeintmt derKron wdKHmgl.
pefhnuckj damach der Chur-Furft und die Cbur-Furftin, nehft de-
nen ziveyen frincejjitmm.
J. xxxx.
Die Vnr Novembr. i6g8. Ferdinandus III. Princeps
FIoFcntiae baereditarius cum Violanta Beatric^ Ferdinandi
Mariae Ele&oris Bauariae Hlia , procuratorem agente legato
Florentino Marchionc Corfini, de quo xo. christianvs
tiiNioivs:* „Den 7. 17. Novembr. 1688- bielc der Tofea-
^nifche Envoyi Marquis Corfini zu Munchen oSentL EIQ'
„zug, und hatte bald darauf bcy Sr. Chur-Fiirftl. Durchl. Au-
„dienz, worauf den folgenden Sonntag die Heuraths-Cere-
;,monien mit der Durchauchtigften Printzeffin Violenta Bca--
„trix, Sr. Chur-Ftirftl. Durchl. Schwefter, als Brauc <^ '
„Durchl. Grofs - Printzert von Florcntz gehalten worden, '
„wdchem hScn Ihro Chur-Fiirftl. Durchl. von Colln, Printz
^loieph^ Clemens, im Chur • FikftL H^ beygewohnet, und
»der
* Vhmt^ CdtrmoBhdif. ^^
sao Ctf.V, Dt mntrimaMi iUnfiritim
„der We^-BiTdiofTvon Freiftigen die Copidation verrichtet
,;hat, womach in Be^eyn aller Churf iirftl. Peilbyen Mahi-
„zeic gehaken woiden.
5, XXXXL -
. ' Die XXVni. Augnfti 1689. Carolus H. Hifpaniae Rex
cumMariaAnna, Philippi Guilieimi Falacini £leQ»ris fila,
rnatrimonio fiiic jun^us, loiepho, tunc Hungariae -Regc pro-
curacoitm aeente. fiicum nerctibic liiuiGiv;! : * «Weil
„Ihro KfinigT, Majeft. in Spanien nadi AUeiben dero erften
^Gemahlin ilir Abfehen auf die Chur-PFalaUche Prinizeflin
„Maria Annen gerichtec, als ift Micwodis den 24. Ai^ufti
„der Graif von Mannsfeld per Pofta ani Spanien mic dem
,^8nigl. Anweihungs.Schreiben und Vollmachc an Ihro Mi^.
„den'KiqrIercum poceftace fiibfticuendi, und RiblU. Dilpen-
' „(ation zu Neuburg angebi^et, und osichdem wcden der
' ;,Ceremonien ein gewiflerbelchloHen, der nabefte Sontlg,
- „als aS- ^^^ ^^ CoDulations-SoleHnitac angeieczec worden.
J^reytags zuvor als den 26. gaben Ihro KayferJ. Majeft. Ihro
„Chur-FUrftl.DHrchI.dieVi(Se,vonweIcherfieinherabgehen
„uncen anderSciegenempfangen,undnachDeroZimmerge-
„fbhret, urid nach geendigter, Vifite zuriik begleitet wurden,
„da Thro Oiur-FQrftl. Dvuchl. ?war Ihro Kwt Maj die Sde. '
„gen hinauf accompagniren wolten, allein Se begehrcen,.e5
.„m<fehten diefelbcihnen die Miihe nichc machen, worauf
,;Ihro Chur-Fiirftl. DurchL antwtirteten, Jie k6hnten diefe
;,Gnade, Ib ihnen ieczt wiederfahren mit nichtmindem Re-
„Ipea erkeimeri, welchcm ohncrachtet Ihro Kayferl. Maj. '
„nicht verwilligen wolcen, dafs Ihro Chur-Fiirftl. Duriji],.
„weiteralsin die Stiegen mit gehen folten, Ilire Chur-
,,Fiirft). DurchL inhaerirtea ihrem vorigen, «nzei^nde, ■infs
„(ie ibvon ohne Ihrer Kayleil. Majeftac exprcSen Befehl
nidit
^* ThnurtCMrememdliTem. Il.f.^, ' ^-- 1
.1 ,w..-.L.oo<5lc
fertnamnmm. '. . 'jtr
;,nichc abftehin kdnten, dahingegen diefc, ohne eines Bb.
yfeUs (ich anzumanen ^gcen, (^ verlan^en und begehrtea
„«s nur, weiten aber Ihro Chur-FiWH. Durchl. ohne Beiehf
„nichcs an ihren Deflein nachgaben, Iprachen Ihro Kaylerii
„Ma^. Ib bitcen und beiehien wir es, d^n 'fchlugen Ihro
„Chur-Flirftl. Durchl. in die Hand, wcldie diefelbe kiUletei^ '
„und ohneweitete Conteftation gehorfameten. Soncags Vot».
"„mictag um Ji. Uhr begabiitdidersSmmcl. Hoffin fchCner j
„C!ala zu der nechft amSchlofsgelcgenenfcfuicer-Kircben^
„da der Princz Alexander, PMdiUtor zu AM;fpurg *nm
„etftenmahl pontificirec, Ihro Majeft. der Kayfir, Kaylerii^ ,
,,KOnig in Hungem famc den Chur-Fiirftl.Haufs unterdeflen
,^and communicicec, und die Andachc durch einen Sermon . '
„geendigec, worinn ein lefiiicer dic Herrlichkeic des Taget
„vorilelKtc, als an wdchen Geiftl; und Weltl. Verldbnifs c»
„1ebriret,Printz Alexander mit der Kirchen: Princeflin Ma-
„ria Anna mit einem Konig vermahlet wordcn. Mitt^
„hidtenIhroMajeft.offeneTafel,IhroChur-PiirftL JDorcfi.
„aber, die Chur-Fiitftin, Pfelcz-Grafin und Princeflin Mari»
„Anna, Spanifche Braut, fpeifleten in einem Zimmer befo»
„ders. Ura 6. Uhrbegab fich der Spanifche Bothfchaffier
„Borgeniannero nach der KdnigL Braut ihrem Zimmer, fahe
„lhro Chur-Furftl. Durchl. alloa zqpi erften mabl,und nach
„gemachten dreyen Spanifchen Reverentzcn complimentirte
„erdiefclbewegen vorfeyender Vcrmkhlung. UmgiUhr
„gieng Ihro KSnigl. Majeft. in Hungam, als Subftitutus Ihro
„Kayrerl.M;5eft,gefolget von dem Spatiif Bothfchaffier, <b ^
„die KOnigl. Braut, obcn ^ h francoif^ fonft in einer gu^tle
„enfant gekleidet, an der Hand fOhrete, Dann Ihro Majeft.
„der Kayfer,Kayferin,KSnigin Pohlen, Chur-Fijrftin in '
„Bayem, IhroChur.Furftl.DurchLzuPfaltz,Chur-Fiirftin,
„Chur-PHntz famt iibrigen Prinezen und Princeflinen duich -
j^das Schlof^ in die lefuicer-Kirche, der Kdnig (etze (ich auf
itrumilut.trui.tkr<nc.t.tL Tt. „dem
}U tStf.P', Dt tfftnmmSt ilii/lrhim
^don Chor zat rechten, die KSnicl. BrAut zur linckai, Ihro
-^Ms^. der Kayfer, KayleriD und iibrige Henicbaft an die
„Scit£ her. Nach verrichtccen Gcbeth trit der K^nig zuin
KAItar, wohin der Spanifche Bothichaftcer die KSnigf Braut
^auch ftilirte, und hinter lelbige tkh llellete. Daraif Ihro
^Chur-Ffirftl. Durchl. von dem Probft zu Augfpurg einigft
„Schreiben vom Konige in Spanien cineelieierc wor£n, imd
!^ais fblgl. die Anwerbung nebftder Vmlmacht an IhroKay-
^erl. Aujeft. cum potcftate fubfticucndi die Braiit im Nah-
^cn des Kdnigs in Spaiien zu crauen, der Kfinig). Secrecai.
^ius in Spanilaier, die Pabftl. Difpcn&ion aber gemeldcer
,^E>robft in Laceinilcher Spcache : Der Frincz Alexander fien?
.„nach dielem dic Copulations-Solenniciit an, iragte Ihro M^
' ^ft^ den Kdnig in Hungam, ob (le im Nahmen Carls K^
„nigs in Spanien ecc. dieie PrinceiSn Mariam Anmm yor
Jhee Eh-Gfemahl, und vicever& erkiennecen, welches der
yKdnigmiceinem ungesSumcen la beantworcece. Die K9>
„nigL Brauc fahe fich um,wie aber von Ihro Majeft. derKay-
^erin und.Ihro Durchl. der Ctiur-FuHlin ein gleiches zu
,ancworcen (etbiger angcviefen vurde, gab iie auch ihren
,Confens, da (ilenn die Copulacion mic gevohnl. Gebec nnd
„Singen, uncer dreymaliger Lofung des groben GelchOcze^
^aucn Sahre der Burgenchaflt geendiget. Das Te tkma
^audamus intonircc trurde, und zuletzt die samtliche Herr-
^haflten der neuen Kdnigin zu gratuliren heran tracen,
„velche Ihro Majeft. dem K»|ler die Hand kiiflen volte,
„fb aber felbiger mic einer oluigeancen Mine declinirte, die
„neuc Kdnigin embrafCrte, nnd thac aucli die Kaj^lerin nebft
gdenen iibrigen ein glciches. .
§. xxxxn.
Die Xxni. Oaobris 1698. matrimonium interLeopol-
. diiM lofephum Cvoluin, Lnharingiae Ducem, acque Elifi-
. • . . betbain
bcfliam Carolam Phifippi t Ducis Aurelianenfis filiam, Fon-
tisbellaqui contrahebatur, procuratore Duce «f Elboeuf. Cu-'
ius caereraonias lvnxgivs* deTcribit; Die Ceremompn der
Vermahlmgjind darinnen bejiandeni den 22, OSobr. Abends um
5. (Jhr fandjkb der Duc £ Elbei^ als jpeciaUier dazu Gevolh
macbti^ur des.Herm Hertz/^geo vmLotbnxgen nebfi dem Grafai
ie Cauvan^es md Mr. de Barois Extraordinasr Btveyc derHer-^
zitgin vm Lothringen^ za Fanfainebleau, in dem Zimmer der Ma^
iame^ aihvo eucb £eMadmoifeUe war^ein,wohin er wn demGroji^
Ceremomen-Meifter dem Marquis de Skzittvilie und dem andem
Ceremomen-Meifter^ Mr. de Cranges geftihret wurde^der Hertzo^
von Eibeufundder Grqfvon Couvanges nabmen Mademijeik^pe-
To die Groj3'Hertzo_gin von Tojcana die Schieppe tiacbtrug in dte _
Mitten, md fuhrten diefeibe in der Herfzamn von Burgwidiek
2dmmer^ wo die PrintTen und PriaceJ^nen beyjammen waren, dar-. .
duf gieng man in das KiinigL CiAinit^ und wurde der Heuraihs- •
ComraB zwifcben MadefodyeUe und dem Hertzog von Lathringen,
■ dem KSnige durcb den Staats-Secretarium Marqitis de Torcy md
Mr. de Pontcbartrain prae/entiret^ worattf er unterzeicbnet wurde
im fclgenden Perfonen. Der lOfmg Mr. ie Dai^bin, Hertzog
vni Burgundien, deJJen Gemabiin, derpuc deBerryj Mon/ieur^Ma'
dame der Hertzog md die Hertzo^n ven Mourbon die verwittibte
Princejfth von Conti, der Printz ge Ctmtiy MademeifeUe de CondCf
MademoifeUe i Engvieny der IJertzag tmd die Hertzosin de Mai-
Bf, der Gr^ von Tboitiou3Xy der Hertzog w» EibeiJ^ d(_ Gevtdl-
rakchtigter des Hertzogs von Lothringen, der Gr^ de Couvanget
md im*. de Barroisj aJs Envtrye (der Diie d Ajijou bat einer un-
^Mlickeit wegen nicht mit dabey /?jm hSnaenJ der Kbmg lacei
aSer undfeine Gemahlin baben fich nicht mterfchriehm. AJie die-
jp Perfanen^ ausgemmmen deh Hertzog von Wbet^ Jpeijeten det
Abends bey dem KMiee, md "wSrde eine'fch^ Mujk gehaken.
pen !$• 'wurde die H&dettiotfelie.vM Snen Lothringif (^vfdkiikb-
Tt a . ti^en
• Tbtdtn GiermMidU T. JX j». ^y^ , ,0 [c
ii94 C^. V, Di mttrimnm ■iBk/frinm
agtik ^ernuhlsmt gkicbm CerfimKen»ttsitrtn3mmtrJlhgHMWity
erfi m /kr Madarite imdbenuck in JesfacvbiGemabiinZimmcrgef^ret, ■
no der KSnig mit elUn Primzen und Vrhitz^ffijmeu ficb hefand,
Hieraufgieng man in ^ Capeffe, wo der Cardtnal Cnt^fi» £e Mep
bieh, wtd£e Vemablttnti.Ceremimien voHzogj bemacb gtfchaben £a
GliichsSn/chnngen, undwnrde Madei^i/e& aufgleicbe We^fe vMe~
der in ibr Zimmer gefiikret , Jpeifeten nscbmabh ley Madame , md
'ourdt in des KMnigs tiutfdoe nach Paris gefiihret. Die Printzejshi
bat aSen tbren A^jbruco von Viterl. mnd Mutterl. Seite renmiairem'
nii^ini ^i^egen tfi ibr iiber ibrm BrantScbttz nocb eineSunann
^ 400000, iMres accordtret worden., und htieb olfo £e Praetinfien
der Madamed^Orleansan SePfeitzvorden Duc.dt Cbartret tmd
Jeine b^heru Man bet xwar anfHi^bcbfageu •milen , ob b3tten des
Herm Hertzogs DurthU zujalcber Heyrath fich mtem refohirety
* tbeilf •aeil fie wegem ihrer junren ^bre nocb Jrein Beueien zum Ebe-
fiaadegebahty toeits vielleicBt aus angehobmer Averfion gnen die
Praniz&f. Al&antz ats welche dero Herr Vater fAon euigefiblagen
geheht. Weil aher gleichmbl (Befe Printzefiin nicbt nnr van ?erfim
JebrfihVn und iiehenswurdig •war^fondem eucb der Hertzog, in Cm^
fidtrauanjokbtr HeyrethJfeinefi lange tntzagene tandt toiedtt he^
'Jrfach * -" ...... ™
wvmmcnyfi hatte man Vrfach za boffen. et 'wiirde folcbe Bie recht
gl^Lfiyn. Die Printzefsin als loelcbe nacb der TVeuuug eint
Seuuereiue Hertzogin vm totbringen wrdmt hat den Ksnig, laegm
des Ceremonieis mit denea entkvf FranttSfiHertzoginutn vmGehlut^
wiier mcht feben Hfnneny SONOERN SiCH NACH PARIS
incognito hegehen»
5. xLm.
Die V> kmiarii 1699, loleplnis Rex Romanonmi matri-
mraiiam Mutinae concraxic oim Wilhelmina Amalia , lo,
Fri^rici, Docis Bronruiomf^ filia, procuratOFcm ^|efn&
Raynaldo Ateftuio , Duce Mucineiiii Ritus & Caeremonia$
eopidattonis deicribic LQNiaivs: * „die Copnlacion der
„R(fmi(ch. Kdnigin wurde deq 5. 15. lanuarii 3.1(390. in der
„HbrczogI. Capelle zuModenaicdgcttdergcftalc vdlzogen;
* TbeMrt OartnmnaH Tim. II /. 4EI7> ' .
. fa timtnurtm. -. W
JSegsti lo. Bhr Abends verAigtt fich derllwtzog von Mo-
„deaa mit leiner aniehnl. Svite ia der K0nigin Zimmer, und
pgiengevon dannen, nach einigen verrichteten Cpmplimen-
,^en, uflter einen pomp^ofen Gefblg, nach der Hoff^Capelle,
„Vor der KSnigin gieng dcr Hertzog vpn Modena unQ der,
„Cardinal de Medices , welcher fowohl in feinem eigenenv '
^fals^aachides Grols-Hertzogs von Florentz Nahmen,di<
„Ktinigl. firaut zu.complinlentirenwar angekommen. Der.
^(taiigin Kleidui» war von filbemem Stiick mit gUJdenen!
„Blumen, fo in <terMitteirmitviden E^lgefleinen von al-
,|lerhaadFarben auseezieret, den Schvveifftrugen ihr die.
„Marggrtfiin von Efti, und die Graiin von Novelara, der,
^Cammer-fcfeifter aber.derMarggrafFvon E(le flihrete die.
,JK0nigin bey dem Arm. Nach der Kddigin iblgte die,
^ertzogl. Fr. Mutter, und die Hertzogin von Mbdena, und
„nach foKher kamen die prUchtig aufgepuiztenDanjes d' hon-
„neur. Oie HofT- Capelle war mit ichsnen TapetKn vqit
„Carmofin-Damaft mit goldenen Frantzen aasgezierec. Ge-
„genderihohenAltarvvar eine Erhcehung gemacht, welr
„che miteinem Carmefin-SammetenTeppichmitgueldenen
,JFrantzen bedecket, darauf %. Selsel unter einem Baldadiin
„ftunden, worauf fich derHertzog von Modena, als reprae-
„fentante des Rdmifch. Koenigszur Rechten, unddieKocnigL
,3raut zur lincken Hand fetzten. Auf der Seiten vvar eine
„andere Erhoehung verfertiget, wofclbftcn fich der Koeni-
„ein Fr.Mutter, die Hertzogin von Modena, und mehr an-
jjdere Standes Perfbnen nieder lieflen. Nachdem man nuil
„allerfcics Platz genommert, hielte de^r Bifchoff von Reggio
„einen Trau Sermon, und befahl dem Kayferl. Secretario
„Pne], dafs demHertz(^ von demRoemifch.Koenig ertheilte'
„Pro<airatorium Nupti£ oefientUch abzulcfen, nachdcm der
„Bi(<:hofF nachmahk die Koenigin imd dcro Fr. Mutter Dm
^e Einwilligung gefetget, fo gieng dic £in(egnung fiir
Tt^ - „fich
l\^
iif Ctp. V. Dt mtirlmmu illufriam
„<ich, nnd vvechTdcen der Hertzog und die Roenigia die
„von dem BilchofFgeweyhce Ringe : be)r dem Alcar itundea
„der Rayierl. Envoy^, Gnif voo WindiTch Grac2, der Sp><
„tiifche Envo)r£, Fagani, der Chur-Fiirftl. Hannoverifche
iEnvoyi Quirini, und dcr Marchefe d' E(W, welche der Bi-
,^hoff zu zeugen diefer Copulacion anriilfce. Nach diefem
„vvurde dasTe Denm latidamus uncerLoefiing derCanohen
^^ungen , worauf man aus der Kirche in voriger Ordnung
„in dieHerczoel. ziibereiceceFaradeGemacher fichverfuget,
„i>ifs die TaSd ang^ngen. Das Banquec vvar in einem
„groiren Saale zagerichcet, -und w^r oie Tafiel aui cinen
„erhoeheten, und in Form eines Amphitheacri, gebauec^
„Boden, uncer einem Baldachin gefcczec, daran der Herczog
„von Modena ond die Koenigin oben, nnceh an aber die
„Koenigl. Fr. Muccer neUt dem Cardinal de Medices f^ife-
„ten, die Herczogin von Modena konce wegen ihrer
^Schwangericteffi nicht zur TafTel kommen, gegen der
i^Roenigin fiber war eih andefcr BaMachin au%erichcec,
' „uncer dem das Fortraic des Roemifch. Koenigs hieng. Al-
„les wurde cndL mic einem anfehiil. Ball befchloflen.
§. xxxxini.
Ad recenciora cempora progredimur, quibus Auguftis-
fimo Imperatori nofh:o Carolo Vi. tunc Hilpaniarum Regi,
Elifabecha Chriftina, Ducis cunc.SIahckenburgeofis, poftea
Brunfuico-Guelpherbytani filia, hodiema Augufla, d. 23.
, Aprilis 1708. matrimonio&it iunaa, ipfo facradsfimo Impe-
racore lofepho, Erocuratore. Ritum Matrimonialis fiducia-
riae copulae fic defcrijrfitDominusDr. E vc H ari vs gott-
HEB RiNCKivs:* Saiifien hmte Jer Kir^firl. Hof in diefem
3^br dat Vergmigept £e Vermiblungi-Cermomm zweyer KaemfflH
nen mzujehevy isohey unjer Kayfer aSezeit ifte SteUe ^s Brlituigams
. * Lehltt lofepbi f. ILp.J^f. IVROP. PAWl ToMi tXXUS'{< a^fi
LiiMioi Ibedtmm CMTtmuiaie "^, IX. f. 4jt. o]^
i» hohtr Terpm wrtreten. Die erfie •toar dit Vrmeffin KSfahetha
Chrifiina von Wolffenbuttel.^noelcbefihoninvorigenJahrzurKSnigL
Spanifih, Brafft aeclarirt worden trari die andere 1001 die Ertzm
Hertzegin Marta Anna, toelche fich 'dei^ neue KSnig iw PoriugaS^
^hatmet der V. verm'ahlen lieffe. Von beyden TuoUsntmr die dabey .
vorgefallene Ceremomen kOrtzJich beruhren. Der Heyraths Contrt^
rayiben KSmg . Carl den III. in Spanien und tierWoJffiniiittel,
Prmtzejsin tourde ^Ubereitzu Anfang des Apriiis durch den Graf-
fen von Trautfen, und die beyden Hoff-Omtzler^ Groffen von Sin^
tzendorff nna Bfiron von Seilem. Wolffenbiittelifcher Seite aher "
durch aen Barpn vdm Jmhoff^ vol/zogen undbefiegeh. Die Vermab'
lungfelbfi aber folte den 23. April. in der Kirche zu Maria Hietzin^y .
tDe/che nacb C/ofier-Neuiurg gehSrtf und Se Zufammenkunfft in dem
JKsyferL lufl-FaBafi Schon-Brwm angefieUet toerden. Befagten Td' .
^es fri&e erhub^ch der K^yfer. in Begleitung unterfibiedUcher Ca*
.vaUieri nacb ScbSnbrunni toohin die regieremie Kay/erin mit der
KSnigK^rauty um halbtoegj. Uhr^ gegen g. Vbr Abends aber die
vermtttbte Kayferin mit dero ErtzhertzoginnachfiUgte. Umto. Uhr
.begohenfich der Kayfer undK^yferin mit der Braut, davmjene iit*
Goldund Silber^ diefe aher in volligfilher Stuck mtt den kofibarftek
•Steinen angekleidet •war, von Sch&n- Brunn nach Maria Hietzjng ik
folgender Ordnung: Erftlicb fuhren tn emigen Kayfeti. Hof-W'4gen '
etlicbe Kayferl. Minifiri^und Cammer Herren. Nachdem kam der
kofibare von rotben Sapimet mit Gold geflidete Kayferl. Braut Waa-
£en ,• mit 6. NeapeStanifiben Pferden befi>an»et, deren Gefihirr von
iauter rethen Sammet undGeld, des Kutfihers. Vorreuters itnd Mit-
tel-Knechts lange Unter-Rbcke, taarn vonfeinften Gold-Stuck^derer
erfien heyden Ober-Mcke aher von rothen Sanmet .mit Goldgeflicktj .
aufdenKopffen trugenfie,theiisfihioaTize,fheiJsge/befiimmetebobf
Htiuben mit Federn. In befaeten Braut-Wagen faften ohen an zttr' .
.Mecbten der Kayfir, zur Uncke* die Kayferin., unien an aher aSein
fie KSmgk Braut. Hierauf jolgten in einem andem Wagen die
Aeyden Erfz-Hertzoginnen des regierenden Kayfers , mit der Graffi^
Bretinerin, Diefen fotgten in vielen Wagen dte gefamten Hoffr Oa-
men, undendl machte den Schlufs <A> Kayferi. Haffihier-Garde in
Jch-oiortzer und gelber Livr^e mtt taeiffen Fedem au/ihren mit Go(d
$/tir^aittn H^en* Die vermttibte Kayferin mi$ ihren drey Ertt>-
. * HeT'.
- ■ . 8'^'
)fl| Qip. V. De matrimmis i&ifiriim
Uertztpmen , md einen Gefdg vm vieltn Ki^ifirl. mdamUfn f9-
tentaten^Minifiren, Hof-CBvaUiem und Oamen •waren fclyon ia d&
Kircbej uad traten £nen Ankonmienden an der Thw entgegen.
Bey dem Bntritt in die Kircbe gteng der anviefende hohe Adel voran^
imd diefem der Printz Carl ven Lothrtngen > und diefimtl. Ertz-
Hertzoginnen. Darauf kam der Kayjitr, toeichem heyde Kayjeriit'
pen die Braiu in^^ Mttte ftihrende , in Be^leitmtg des Frauen-Zim-
meri folgten. Der Kayfer nlibrtefich alfiAald mit der Klfnigl Brant
dem otAen Altmf^ vor •we/chen er xur Rechten.fie aher zur Uncken
fiehen hUebe. Die uhrif^e begabenfich in ihre befondere Stuhle. Der
Cardtnal von Sachfen , Ja nebfi femem AJfiJienten vor dem Marfiun-
diy fieng nach nnem knrtzen Eingang die VnWdB/angi Ceremomen
0», una verlangte von defn Kayfer geiuhrender maffen zm tmfief^
fib Er auA mit einer genuefamen VoUmacht von dem KHnig in Spanien
vtrfehen v^drejfich in dejfen Nahmen mit deT Printxefiin' von Wolff
fenbiittei zu vermiih/en. Der Kjiyfer befahlfemem Obrifi'Ohnme~
rer, dem Graffen von Trautfon, mejelbe ihm zm uberreichen^ nficb*
er befichtigtfy und dem Ober-Gtfrmerer •wirder uherliefferte . diefir
aber dem KSnigL Spanijch. Secretario Heinrich Gunthem von Wabr-
fiadt-, Sbergab j ttm Je/bige sffemiich abzulefen. Sie war meifienthei/s
in Lateinifcber und etwas Spanijcher Spracbe befchriebeny und vom
KHnigi TBie auch verfchiedenen Prandihus , a/s Zeugen unterfcbrieben,
tJach Ver/efung tUrfetben , verrichtete der Car£nai die Vermih/un^
Ceremonien^ toohey die KHnig/. Braut, ehejte mit dem ^aviort ihren
WiUim erkmrte^Jtch gegen dte regierende Kayferin yiendete, mdnm
tieffer Neigune dero BnwU/igung eimahme* So dann SAerrei^
der Cardina/ aie Vermib/ungs-Umge , davon 'einen der Ktpyfer der
Braut , und den andem diefe dem K^yfer bebSndigte, Daraufgaben
Jie einandfr die H'dnde, aber ise/che fi fort vom Cardina/ der Seegen
gefprochetJj das Te Deum /audamus angefiimmet , undfig/eicb von d^
vor derKkche im Geixsehr gefiandenenStadt-Gard» das Gewebry Toie
auA) die umoeit davon gepfiantzte }g. StUcki zum trfien mab/ ge^et
lourdeny loe/chesfie gegen derMitten det lobgeJimgTf ttpn andern^
mah/y ttnd zum Ende zttm dritten mah/ wiederhobiten. Alt man dm
yerficui Te ergo /jnaefur^ui fange , •murde dem Kayfer, tmd der
Braut , 'wekhe heyde Toieeur an ibren vorigen Ort fttmdm , Twey vm
Xio/d itnd Si/ber Stikk gemachte Poijiergebraehtf umfi /nnge zs M-
?^-
- f€r fncKraMnm.' 329
tH, iifi/Ecb S^ Verficul gen£get, Nach gtpchhjfenen hAgefang,
^ tind wftdem Gjrdhifif angepigten gevrShTiIichen ESrchen-Geheth y he~
eabfich der Ka^er zu. der nittmew- ^amfihen Klfmpn , die grata-
- lationt Comptimenten ahzulegen, vdches aiKb von £n aHdem b^^em
• Attwfinden verrichtet witrae, Hferanf verfi^te mmfidth pot-
iAtaney noch keyzuTvohnen, DU KHmgm fuhr mtt der Ftirfiin vm
.Ijchtenfieiny ais ihrer Ehren Dame, die tbr den ScbiBeiff getragen^
^.ttnddemPrintzCfrlvmLfftbringen^ derfie nach Mayiand begleiten
folicy mch fetbige i^acbt aufHeidersdorff'. Der Kayfer mid Me
Kayferinnen famt dero Brjz-Hertzogin^ begahen fi^ 'mUdir nadi
S^^hrurm^ die verwittibte Kayferin aber mit ibren Prmtzejiimim
' gfgsn t. Vbr zurucb in dte KjtyferL Burg. Det andmt Tages t^bth-
benfich ^efamtl. Herrfchaffien nach Heiders^ff"^ alhoo dte Spani'
Jche Klfnigirt ^e 'dUefie B^tz-Hertzogin des regierendm Kayferiy
Mtaia ^fipha , avr Firmtti^f»hrte , der Cardina/ von Sach/en ver-
.richtete aiefiiie, und •wttrde diejunge EriZfHertTxgin vm aer RSni'
ffn mit derg Nahmeu , EUfahetba fmd BUdmfi hefcbencket.
5. xxxxv.
FauUo poft Joannes V. Lufitaniae Rex d. IX. Julii. 1708.
-cnm MBTJa Anna Jofepha, Leopoldi filia, procuratore Jofepho
Inip.cGpuhibaair,dequoicenHnRiNCKivs: * „Wasaber *
^dic VemdhluAg der Ertzhqrtzogirt Marla Aona mit dem
,,Koenig in Portiig^ anbctriffc, fo war 6er Koenigl. Portugie-
„fifche Geheime Rath, FerdinandTellcr von Sylva, Graff von
„VillaMajor, ais cxtraOTdinair Gefandta* allbereit den ao.
^ebr. in Wien ang^ai^ und hatte feicer dem aMbnderliche
^AudiemzbeyderaKa^erjdenbeydenKayferinnenundden >
^Ertz-
*/. ii^/>iff. LiiNiei Tbeatnm CdtrmoniaU Tom.ILf.jfy.
Strmiihirisfr.fbrm.p.U. Vv . C.ooqIc
' }}o Ctp, V. De marmomt Sbtfrim» '
^eitzogen gcbabt, wo^airf' er anch zn der junem fctz-
^enzogin zur Andientz gefUhrec wurde, wel(£es bislier
„nodi m\i kcinen ausl^duchen Miniiter gefcheben war,
„den 7. Jun. bieke er feinen dfTentlichen Einzog mit fender-
j,bahrer Fracfat, und hacte des fb%enden Tacs oeffemlicKe
^udiencz. Am »4. chat er in der Kayferl. Surg bey dem
„Kayfer und den Kayterinnen AnwerbmiE um die Ettz-Her-
ffzama Maria Anna,zoeinerGemahlin feines Koenigs, dfc^
,,,(enNahmens-T^ z<«leich gefcyert, mid der Ertz-Rertzo-
,\£in Brufi-fiild wm Gefandcen Qberreicht wurde, Zur
^rauuhgwurde der pte Julii angefetzt, da denn am vor-
JaagAKoiai g. die KoenigL Bcaot in der fchoenen Capelle
,^des Heil.Leopoldi, bey Austeczung feines heiligen Lei-
„bcs,'dem Gottes-Dienft beywohnte, und die Conunonion
iempfinge. Am Vemiablungs-Tage aber felbft, verfamle-
■,,ten fich zu erftdcr Koentel. Portugififchc Gefandte, wie aoch
„viele hohe Miniftri des Kayfers nnd der frembden Pocenta-
„ten, nebft einer groflen Menge Cavalliers und Damea
^Abend zwifchen 8- und 9. Uhr gieng die Proceflion ibtai-
„der Geftalt durch den Cpeufzgang in die Kirche; baid
«Anfangs fahe man den Kayfer in einen prSchtigen Mantel-
•^KIeid von giildenen Sbnck, didem fblgtenlieydelWyierin-
■^,nen,dieregierende gleichfatlsineinem guddenen Scuck;
;„d!e verwittibte aber in ihrer gewoefanlichen fcbwaitzeh
^leidung, welche die Koenigl. Braur in d«r Mitte fOhrten.
jJBefe war in einen koftbahren filbemen ond ihic Juwelen
„au^geziercen Scuck eingckleidet, und tmg eine mit dem
,/are(ien eidelgeftcinen febr aitig ausgezierte Crone aof dea
„Haupt, den Schweif aber crug die Graefin Breuneiin.
',^ndlich kanen.die faemdfcfK Ertz-Motzoginnen, imd
„daraaf die HofT- Damen in unfchaczbaien Zierach. Der
„Kayier lind die Braut nahetoi fich ^u dem Altarrwoiluf
„dcr Leib und das Haupc des Hcil Leopoldi, n^ nocti
'- . „an. .
'rfoiem dNjr. hefllgen Leibem, ansgeretzet •V»eit,\xsi'tach
^einer kleinen Verweilung wurden die Trau-Ceremonica
.„von demCradinal voaSachlen,in Beyfeyn uncerfchiediicher
,JBifchoeSe und GeiflL vor die Hand genommen. Er verla&
„erQIich toit laiiter Stimme, vvie iinn der Cardinal voin
„Bamberg,. BiTchoffza Fal&u, Erlaubnits gegebea, diele
„Vennaehlung an feiner Statt zu verrichten, und zeiete
jjiiernachll: ao,da(s es nun auch nothwendig vare,da{; ihm
,^icht allein die erhalt^ne Dispen&ion vvegen der luhen
jBluts.FFeund(<lial}t,.[ondera aueh dafe Mandatuin procura-
"■„lorium von dem Kayfcr vorgezeiget vvurde. Die Dilpenp''
,^tioii liclle der Kayfer duren feinen Eleemofynariiim, als
,^ratonotarium Apollolicum in anthentica abiefen, auch .
"Kuach vorhergegangenq-.CqHatienirone dcm Obrill- HofE
„CantzIar zufteUen. Das Mandatum aW iibensicbt^ der
„PortugiefiC;he Gelandte dem Kayfer, diefer leinera Obrift-
„Cammerer, und diefer dem geheimen Keferendario, vel-
„cher es yor dem Altar auf der Epiftel Seiie , wo dieKoni^
„Braut ftiinde; Ih Lateinifcher Spracbe laut und vomdiml
„ablale.' ,Der Cardinai ira^e darnach den Kaylerob/ec
„im Nahmen des Koeriigs in Portiffiall gegemvartige Braut,
„eine gebohme Koeni^. Printzemn zu Ungam und B6-
„heim, Ertz-Hertzogin zu Oefterrich &c. vor elne Ehege-
„(]bons wolte? worwf derKayfcr antwortete: IciiwilliAIs
„aberi]eF Cardinal die Braut befragte, obfieden Koenig in
,JPortugaII , Johann den V. Zum Gemahl wolte? wandte fich
„diefe, ehe fie ihren Willen erklarte, gegen die regierende
„unyerwittibte Kayferin, nahm 'derfellKn Einwilligiftig mit
„einiger Neigung an , Utid fprach , Ja , ich wiH. Nach die-
' „fem' wnrden von dem Caidinal die Vermahlungs-Einge uBer-
" „nichc, davon d«r Kayfer den eiiien der Konigl. Bram an die
„Hand fteckte, den andem aber der Cardinal vor den Kocnig
„ih Fortugall lo gleich wieder zuftelke, wonuf die Bedeu-
/- Vv a " ' ■ itung
iji , Cif. V. Bi mtnimmiu iStfriim
'yfaosiia Ringcs !n tendcher S^pndie ver)e<en rvnrde. Der:
^a^er tind die neue Kdniein eafaeo nach diefcn iivc Ifin-'
,dc zuiammen, iilxr weicne £r Ca^dinal die Stolara l^tc,
„und den Secgcn iprach. Endiich wunje dcrAmbrolianitelie
„Labgelane nnter Trbmpetcn und Paucken angeftimme^
' ,und l)ey deflen Anfang ; Mioel und Ende^ von der, vor
;,der Kirche iii Gewehr ftdiendcn Stadt-Garde zu Wien, das
^Gewclv, wic anch die in dergcgen Qber getegoicn Au ge-
„p(lantzte 36. StDcke geloict. Nach Endignng dieier Cc-
„remonien wurde die Kpn^in in Fanugall &Sr eine neae
„Schift - Briicke nach Chnr-Nculxiig beglettct, und alles znr
^Abrcifie feit^ gcmacht.
f. XXXXVt .
Dle XIX. Nouembr. i^oS. Fridetictts r. Rex Bomnbrani
cum Sophia Lndonica Megapoh'tana,Svcrini matrimonio fiiic
junaa *. Carolo Leopoldo fratre, Dbce Regente, Procnrato-
rem agente. ** Hoc vero Matrimonium &JCXVni. No-
uembr. Berolini folenni ritufuit confirmamm, cuiusCaere-
moniae, poft folennem proceflionem tali ratione defii^ibun-
tar:\*& baJd nun SrMiyefl.Jtcb derDam-Pfone ^mhert^ vxrie
■ Itym erfien Eiariit S: Miyefi. iie Infirvmittal-Mifictif gerHh-
ret, md ianat aiigebiiltm, his dieggntu frtctfium angtlaiaet,
miJitheinjeSirmfeinenOrthegMnbiitte. DerKSmgmidie
KSnigin nabmen ihren Platz ai^ einer .3. Sti^enhocberhahenett
tfiraie iie mit rotbem Sammet helepet, mdaufden Seiten mii jebr
k^haren Terjiamfchen T^ten hefangen. Vber der Iflrade war
ein BaJdacbin wn irothen Sammet tmtpoldenen O-onen und AdJem
iler
* 4e fyot£^bm pcr ipftm Regcm .coMafltl vide LtTTKit ai> -
fTpkiqvls Sfft. I^ri.f.^2,
- Em^^fiaiu i^. p. m. i.T)ii<ii nedmm aKrmmLUt Sm ■
Il.t.ltf.i.k cwtlM CtHmilmii,ijtf,f,j^
%' InKtatiJiti fama f. lu. itut» 1. 1 . '- ,
_ ■ ■ I ,,r,,rj,Coogle
iher mdiiergefichiiihwekBmiiUfmtaKSmj^. Wme» 2U~
feben vjar. M dem ^ Ecien dej Boldacbin hieiis eiHKsmgL Matr
tel, ebei^cillt am raten SarniKt mit nicbm £eUenenBr«aiMi^^
Jiuttert;tadmit gol^enes Crmm imi,4dlem^lefiideiti,B(ildiitMi,
Sher mdHier i^reua. Ih der ABite iw denen 4. Seitatdet
taldaclinfalK manjedesmabls eii» teldeCartaicl>e,mit Ses KBnigt
tad der KUdgin NitmiK: lAer tkm BaUaelfin Jihiieheten- -f-
Adler, welcbe in ibren lOaaen goldene Cerdms tmtgri^len^gitiiinM ,
Quajlen bielten. Diefer faldaejnnyeurdf imden^^. Ecken mmfie-
benden Kindem. empor getragep, w^be mit demgfiVTm Balda-
tHn fcUenen in der Lufft a fcbaebm, und den KShigL Mam4
tber iie sanru Efira& ausriireiteni t^dafi^gaiitutUaz,
viffweCj^emomeder&nfemmgpefcbahe, umdemBaldacbinie-'
dechet tUsr. Umer dem faldacfin Jhad eiU goldener Tijcb Tm.r
Jcben 2. geldenen Guetid^und geldnm Teuc^em. ' Um £ejeti
eriaienmPlazJiundedasK^^.HaifindJldtmjremierli^ni-
firr mi denen iArigm Grandes des Hofes famt denen vemebmfim
' Domm, vjelcbeier Proc^m ^efelgel warm; Der BiJ^ejf aier'.
fitindevor tlengoldenmiycbjhnjlmt ilejilifii.uverrimen. Das.
Sirige Theil der ISrcbe viar rms reicbem Tupetm Sieratl ieH^n,
tmamifweijen Wachs-LicbtemaufeimfonaerlicbeWetJefehr^jSn
■ erleucbtet i der tuji-Bodm nnd die Simen, auf toelAfn der ttoff
nnddie Zujcbauer fiundm, vjarm niit rothm Incb iekleidet. Diefe
Jo herrrtch ausgexierte Ciom-Kirche viar mit einergvofem Artzml
■Mmjtim erfiiUeftUndhatteman voir denjGrof- Bfittannifeheii Ge-
f»ndtm,l/fjilirdSaty, eme aifonJerlicbeiogezurtltchim derEJIref- ,
de auftenchtet. Gegm Sier zurJJmim tefandmfcb die Envmes
direrjrmidm Pinffances nnd andere auraauige ASsmfier, m ierm
eigenm dazn angrwiejeim» Logen. Hach gemiSgier Infrummal-
Mufcke wurde aufdm Cber ind vm der Gemeint und wt&r Mufice,
der'4^eVersliusdmi ua.Pfalm gefaiuins Woraufder K»mgl.Bi-
JchoffVr/invmBirmieiimzeRedetban Nacb ehejin tralm iey-
derjeits Ksnigl. MafiJISim vor dm Bifehoff, und nachdenijie ■oon.
demfelim, wegm d^ vorhai dur^ einm Kifmgl. GevoSmichligtm
n» Scbmrinfefebloffenm EbeUche ferUndm^ irimen imd iefraget
■'. Vv } vsarin.
m C9- V- ,bi,mtirirtiiiif igi(/hhm
pariH,hififip iir ^JMfiM.vm hjim Mmfiitn VMihTlitlJfU
(trwortj KndJ^ecb rucD verricbtetem Geheih den Seegen -Gmet
yher diejit KjmgL-PMr, Hieraufwirdeii die Sliicie dreyihaht vm
3e» Willnl jeUfety imen Se %mia Stldntetqtie tufrr derKirche
jHetmM mi ■deHii/me» feAr tnuvtriete! /» i£r KJrche aber
itm-de HKhaubJt gefitntfn ttnd mt^dret, Endiich ff^t nacb geen-
lSgUrCertinam,diel&il.Herrfd>tffiiinttT dmScbaUJtrerPtii^
c&n.md Tnmpettn « vm^ir Ordnimi viitdirm iu der Jiirdn.
iesbinK»iigl.Sciiltf.
. j. xxxxvn. ■' :\- . -;.'■
. . Die XVL Septonbr. 1714. Fhilipppus V. Rex Hiipaniiev,
defimSa priore conjuge Maria Ludouica Gal)rielide SabauiJa,
matrimonio (ibi copulauit EliCit>ethani, Odoardi O.Dusis
Canneniu Siam iplo p;ttre Procoratorem agente, d^ quoi.ii'.
VIGIV3-, * i^Nachdeni der FabfU. Legatosi L«tere,. Ibra'
„Kninentz Herr Caidinal Gozzadini, d. 14. Sq)t. in dem
„VDn Parma ge^genen Cartauler □oiter ubcniadxet, und
,^n folgenden ^Hig in der bey da%em Yor-Gebau l>efindL.
,)l(^6nai'und.koftmr<l-g«ziertenCapelIe&h, £unt deOiat
„ZahIreicKen GefelgunMedienten, ein^unden, undaU-<
^danuT dem aus. rodiX^ermofin mit Gold verbordirten au^'
,ierichteten Thron unter einem Baldachin gefctzet, wurde
Jjeilelbe, yonhicfigenHerm Bifchofftn un3demI)bm-Q.
„pitul inB^lei^jng der s3jntl. Geifflichkeit und Ordens-L«u- •
„ten emp6ngai„ welcher- Anrede feine Eminentz (^ehend'
„angehoret. Sodann hatten Ibwohl Ihro Eminentz der Herr
„Cardinal Aquaviva, als Oiro Durchl. der Hertzog, wie auch,
„fhro Durchl. Priatz Antoa. auf prichiiBen GoW gefticktenii
„Zeug aufgezaumten Pferdcn, im GefoTg dler inn- und aus-\
Jindifchcn CaWlieren, fo dnrch die nnzchlbare in fchSnftei'-
„neuenLieberey gddeideten Bedieitten, derer vide, befof-
yderft aber die Hcrm Henzogl. mit Gold verbiSmet zii fo-
" ■. ' , ^■.
. * Thiturt C4trmtmtU7^fff.g.ii»,-
. . ' . - n;.„5db,Go6glc
' fif fncitfotvnHU a%
jxti, nach vorgcdachter CapeHen begeben,anda (kh ktz^
^didicer Herr Cardinal dent Herm Cardind Legato zur
^cchten: Diro Diirchl. der Hertzog zqr Lincken Hand
j,Ihro DurchL der Printz abcr, untcrhalb gefezet hatten^:
^d beliebten Ihre Dordil. eine auf Rotnanifche Art ge-
^„inachteKleidung anzuhaben, diefie^ (bIangderPibftI.£e.
^tus hier verUieben auch ftets geinigen. Indellen Wurde
^er Eintritt angeordnet, wobey auch die Herm BilchOfle,
.jJVaelaten, nnd die mit deih Herm Legato angekommene
fPm^^ias zu Pierde erfchienen. Uiid nacbdem der Lega^
jfits gewdhnliche grofTe Uberkleid aggezogen, hat man
Jich allerfeits -wieder zu Pferd begeben; Und ■waren der
jAat Csrdinal Aquaviva dem Herm Legato zur Rechten,
Jhro Durchl dcr Hertzog znr Lincken Hand geritten-:
ZDabey die von Rom miisekommcne Schweitzer und deut-
„fche Leib - Wachtcn ncoft a. Comtiagnieri DragOner cin
^errl. Anfehcn, aucH die Kutfchen famf den Laftthierei^
■ ^itderBagage ond andem ein fchrgrofles Gefolg ma<ji-
^tcn. Wie man (olchcreeftalten bis an den, letzten Schran-
,^ta des St. Mictoelis Thorgelanget, flunde der kollbahre
„aus Gold imd Silber Boden verftrtigteBaldachin odcr Him-
^el bcteitet, welcher mit 8- Siangen vcrfehen, und von la
' ^viel Herren aus biefiger Regierung gctragcn; untcr fclbi-
pgem aber der Hcir l^^t zu beydcn ^iccn vic obgcdacht^
^gleitet, bis za der aufs prachtigfte in und auswendig
„gezierten Hairot-Kirch gefflhret wiirde; allda man vob
„den Plerden aogeftieeen, alsdann fich in gedachter Kirche
„an dcn hohen Altar o^cben, ond den Ambrofianifchen
JU>b-Gelang, Te Deum laudami», oncer Lo&brennang de- -
„rer Sriicken ijurdj. vortrcffliche Mnfic abgefudgen. Nadi
-Votendung deflen aber find in dencn Kutlches mit voIK-
^m grollen GcfHg von Ihr Hertz<«l. Dnrchl. die becden
^nn Csdii^ ia daofelbea.Pidhff begleicei, uod aHifc
pariH, iifrfip itr ^^nffim. mt hydm Mtjejlitn iMjirliolJtl»
(awortj Kndjhecb rucD verricbtetim Geheih den Seegen-Gmes
iiher tStjis &wrl,'Vaar, Wera^-mtrden die Stiicie dreytttabt virn
3tn WiBeH jeUfet, ienen Si gmla Siliatetqiie aufer derEnte
jiietmM nSi demtlmm fenir amvtruti: In <ur Brchitiher
ivnrde mclilMbii gifmffn ttnd m^drit. EmBid) fftng, nad gim.-
iGetirQritimiie, diiKaiigl, Herr/cbaffi nnttr dim ScbaB tUrerPau»
dun md Tromfitin « vaigir Orimng imdtnm tm dirJUrtH.
mbdnlMgl.Sd>l^.
:§. xxxxm /■ :\- . ■■•;■;■
. . Die XVI Septembr. 1714. Philipppus V. Rex Hiilpanuiev,
de&nSa priore coDJuge Maria Ludouica Gibrielide Sabauiia,
ipatriinonio (ibi copulauit Elifabetham, Odoardi 0.,Duci$
Csmneniu Siam ip(o p;ttre Procoracorem agente, d^ guoiiK
l^iGi vs ; * ^^Nachdem der FabftL Legatus i LJitere,. Ihro'
„£jnincntz Herr Caidinal Gozzadini, d. 14. Sq)t. in dem
«von Parma g^genen Car^uler □oiter ubemadxet, und
,^n fo^enden ^g in der bey daligera yQr.Gebau beiindL.
,iGJt6nai' und koftmrft- gczienen Capelle iich, &mt deflen
,,zahlreicKen Gefblgutid-Bedienten, ein^unden, uodaQ-i
„daiai^ dem aua rah^Icmiofin mit Gold verbordirten aiif •
,,gerichteten Thron unter einem Baldachin gefetzct, wurde
JSerlflbe. vanhiefigenHerm BifchofFen unddemlJom-C^
„pituj inBe|Tei^jng der s3mtl. Geifflichkeit und Orderts-L«u. •
„ten empfangen, welcher' Anrede feine Eminentz l^ehcnd'
„angehoret. Sodann hactcn Ibwohl Ihro Eminentz der Herr
„Caniinal Aquaviva, als Diro Durchl. der Hertzog, wie auch.
„fhro Durchl. Priatz Anton. auf pi^htieen GoH gefticktenii
„Z«ig aufgezanmten Pferden, jm GefolgaJler inn- und aus->
JShdifchen CaWieren, fo durcb die unzehlbare in fchSnftef'
„neuenLieberey gekieideten Bediehten, derer vidc, befor-
|,aerft aberdicHermHertzogl. mit Gold verbramet zn fo-
' ■ " . , hen,;
» Itiatti CdinmaiialiTkn.lf.t.it».
■".■'. - n<,n7,db,Go6gk
■ ftr' pnciiratinm. ■ ' JJ5
^en, nach vorgedachter CapeHen begeben,anda fich letztge-
„dachter Herr Cardinal dent Herm Cardinid Legato zar
^Rtchten: Ihro Diirchl. der Hertzog zqr Lindten Hand
j,Ibro Durchl der Printz aber, unterhalb gcfczet hatteiv:
„nnd belrebten Ihre Dnrchl. eine auf Rotnanifche Art ge-
^achteKleidung anzuhaben, die fi^ fo lang der PSbftl. £e-
„gatus hicr vcrwieben auch Qsss getragen. Indeflen tvurdc
^cr Eintritt anffeordnet, wobey ancn die Herm BilcbdtTs,
.^raelaten, nnd die mit dem Herm Legato angekommene
^,Cavalim zu Pferde erfchieneh. Uiid nachdem der Legat
^as gewflhnliche groffe Uberkleid angezogen, hai man
^ch allerfeits vie(ter za Fferd begeben; Imd varen der
^err Cardinal Aquaviva dem Herm Legato znr Rechten,
Jhro Durchl. der Hertzog zur Lincken Hand geritten.;
ZDabey die von Kom raitgekommene Schweitzer und deut-
„Icbe Leib - Wachten riebft i. Cpmjiagnien Dragdnef ein
,,herrl. Ar^^thea, auch die Ktnfchen famt den Laftthieiei^
^itderBagage nnd andem ein fehrgrofles Gcfolg madi-
ffifO. Wie man fqlcheigeftalten bis an dctt letzten Schran-
„&n des St. MichielJs Thor gelanget, ftunde der koObahre
„aus Gold imd Silbcr Boden verfcrtigttBaldachm Oder Him-
„mel bereitet, welcher mit 8. Stangen verfeheh,undvonfi>
' „viel Herren aus hiefiger Regienmg getragenj unter felbi-
pgem aber der Herr L^t zu beyden Seiten wie obgedach^
^gleitet, bis zu der auft prachtigfte in und auswendig
„Sezi4rten Haupt-Kirch gef8hret wurde; allda man vob
„*n Pfcrden abgeftieeen, alsdann fich in.gedachter Kirche
„an den hohen Altar Degeben, ntid den Ambrofianifchen
JU>b-GcIang, Te Dcum laudamas, unter Lofsbrennong de- --
,,!«(• Stfldcen durdi vortreffliche Mufic abgefungci>. Nadi
-Voienduag ddlen aber find in dcnen Katfchen mit voBi-
^m groflSi GelMg von Ihr Hertztwl. Dorchl. die beeden
^ton Catdii^ ia derofelbeii.FilIaft begleice^ und dCd^
/elbi- n
^ Cip. V- De mttrimiilu Ha/lriiim
Jdbten Abend auf der HeitzoeL Sehaii-Buhne die MuG-
^lil«he Opera vorgeftellet Dronkn. Sontags den iS. ditp
„gelchahe in der E>oin.Kiichen die Vermiihlung der Her-
,zogL'Prinoe(&n, welcher in pritchtigen mit 6. P/erden be-
,/pannten Wagen Ibro Dordu. die ^u Muttcrncbft dera
,^ch Anverwuukeit Printzcflin, (amt zahlreichen defol?,
„das Gcleite gegcben: denen beyde Henen CardinJle, vnt
„auch Ihro DurcM. der Henzoe und Printz Artton baki
„nach&lgeten. Ea war zu EoiK des Kirch-Chors ein aus
„Brockat von Silber Stijck mit goldencn Blumen ^ziener
„BaIdgchin, darunter a, gleiche SefTel gedellet, zu(ehen,«-
„gen den Altar aufgerichtet, allda IIvo, DuichL Herr Vt-
.„ter der Hertzog von Parma, lb'die Stelle des Brautigams .
„veitFeten, undnchrechterSeits, dieOurchLPrincellinabeT,
„als Brant lincker Seits rctzeten, fodann beianden lich in
>„weita:9 ausgebreiteten Umzirdc tjes Abhang^ gedachten
„BaIdachins Ihro DurcM. die HertzogL Frau Mutter und
,,Printzelfin rechter Seits hin : dann linckcr Seits Diro Emi-
„nentz der Cardinal Aquaviva nnd Printz Antoa Auf der
. „Epi(tel Seiten aberunter einem andern CremoGn (ammeten
«mitgoIdenenStriChengebramtenBaldachin, hatderPaUH:
.„Le^ius nach aimelegter Kirchen-Kkkiung, unter dem
«Gonesdi^H iibliowr maflSn, die Vetinahlung vollzogen:
„Dabey der Vice-Legat di Arbino, Herr Ludouico Anguis-
„coIa, das PabdL Bceve der in 4. Grad beftehenden Di^ien-
•„(sition : Dann der Vice-Lerat von Ferram Herr Gerhaidus
„Giandeniaire, die aus Madrit eingelendete VoUmacht laut
„al^le(en; WoraufdasTeDeumlaudamus gelungenund
, „der Gottesdienft verrichtett So damrdie hdoift erwehntc
^Braut von 4. Herm Bifchofren zu dem Altar gef&hret,iind
„derofelben die durch Ihre Eminentz den Herm Legat ee-
^•weyhete, und von Ihrer Fab(H.Heiligkeit zum Gelcnenace.'
„aber(chickte goldene Rofe eingehtodiget vurde, irelche
„aber.
' » - ^ fmxratmm* 337
,^ber die iW^hh Hraut, ausGrofsmuthigkelcalfbbaldindd-
„(%cr Dom-Kirche zum eurigen Andendten hinterlaflcn:
„ W obey abermahlen die Stucke abgefeuret wurden. Fcmer
,>begab man iich allerieits in vorhm gemeldtem groHem Ge-
,fii\gi zwifchen zu beyden Seiten im Cxewehr (tehenden
„Trouppen und auf den Placz geflidleten Reuterey vorbey,
,,nach dem Hertzogl. Fallaft^ aUda die SpeiHung au^ herr-
Jichfte angeordnei^ und die Taffelnoffend. auch Abends ein
^urczes, doch annehmlich^efetztes paftorale oder operett-
„gen in prei&wtirdigcr Mufc auf der Heitzogl. HoffSchaut-
«Biihnegehalten ^urde. '
§. .XLVm.
Die Xn. Februarii 1720, Francifcus Maria, Princeps ^
haereditarius Modenentis cum Philippi 11. Aurelianeniis Du-
cis, Galliae Regentis filia Chwlotta Aigle Valefia , Parifiis per
Proairacorem, Ducem de Chartres matrimonio ftiit copuh>
tus, cuius caeremonias iterum lunigivs * defcribk: Am
n. Ffhr. 1/20. Tviffde die, Prmc^n von Valoist Tocbter des Herm
Regehten, mit dem Erb-Printzen von Modena, am Ksnigl. Frmazbf,
Bofe vermahkt. Diefe Printzeffln kam In Gefelifchafft der Madame.
des Herm Regenten, des Hertzogs von Qjartres, aer MedemoifeUe utid
VrirttzeJlm von Montpenjier , fo der Braut den Schweiff' nachtrugt
indem KSnigL Pallafi des Thui&rieSj undbegab fich hieraufin das
Cebinet des K^nigs, alkoo aUe Priruxen und PrmtT^ffirmen von Gt*
bliith verjamrn/et laaren. Nachdem aUe ihren Platz genommen, /ajl
der StaOtsSecretaritiSy Abt du Bois £e Fhe - Stiffiung ab , vjekhe Ji
dam der Konig^ nehfi denen Printzen und Princefflnnen vim Gebiii^
the unterfchrieben: Der Grofi-AUmoJenier, Cardinal von Rohan^
verlobte hieraufdie PrintzeJJin von Valois mit dem Hertug von Char-
treSj laelcher von dem Erb-Printzen von Modena darzu ievoUmSch'
tigefmar. Hierauf tvurdefo/gendes Te^es die Verm'dhlung inder
CapeUe das PaUafit det Tmlieries volhogm. Der Herttog veif- ,
Cbar-
Stnidiiar.frttd,^ernf.^.lt . '%% \ ■ r- ^.,
i''iii7~jbv vjOOQlt
%i9 ? Ctp' V' De m4trm>m*s ilbtfiritm ,
Chartres^taekber ^ermahh den &b-Trint%en ^aefemme^ hmen-
nen iurtzen hofibaren ^ntel um , und die 1'rintzfjm von Valotf
•B>ar_^le}chfaUs febr kojibar gekleidet, der Cardinai von Rohan ver-
richtete dte Vemfahlungs -Ceremmie ^ und nach der MeJIe war ein
berrL Vocal-wid infirumental-Mufici Als.diefis gefcbehen, nahm
der Kifnig die Bratu, toekbe man nunmebr Printz^fin von Modena
'^enrite, BeyderHand, und begleitete Jie bis im feine Caroffie , vKrin
■die Prittcemr bis nach Antibes geftihret loerden foIUe ; Nachdemfie
nun von aem Kjhtig Abfchied gemtnmen, ftieg fie in die Corojfet zu
jteeUherfich die Hertzfigin ven Villarj-Brancas Jetztet,Jo die Prirh-
tejfin aufihreReifie hegleiten foUte, und ah der Kutfcher fragte z
. n» erfie binfuhrenJhlIte?Jo antworteten Jhro Maj. der Kanig^ nacb
Modenat nmrauf fie der Kutfcher nach dem Paiats Rojai fubrete;
Sechs Kifnigi. Pagen und zStaiimeifier ritten vor der Carefe her,
7.eben Ijjquayen giengen an den Thiiren derfiibeny und das Detacbe-
mentvonder Guarde za Pferde, fo fie auf der Reifie*efcortiren Jofye^ '
ritte iinier derfelben her. Eine Stunde darnach begab ficb der Mar-
fuis vo» Sabran nach hbdena, die ^oUzogene Vermahittag zit notiJU
ciren. Die Princeffih aber bieitfich, viege» dti Ceremenieis, kis zt$ ,
iiirer Abretfe, inctgmta a(tf.
i. xxxxvmr.
Ludoirfcus Dnx Aurclianenfis die X. lumi 1724. pum
Maria Augufta lohanqa, LudouicrGuiIielH% fiadenfisMar-
chionis fiiia, Raftadti procuratorio noraine fiiit copiiia-
' ' §■ i-.
Carolns Emamrcl Viaor, dum adhuc Prfnceps regfus
«flet Sardinfae dic XXIII. Mi 1784. cum Pdixena Emefti .
Leopoldi Haflo Rheinfeldenfis fi(ia, procuratcrem agente lo-
fcpho fponfae fratre, matrimonib fiiit iunaus, cuius caere-
moniae tali modo defcribuntur: ♦ Nachdm imy.. Im. Ibro
H>d!-Furft.Durdtl. iHt Vrimffm Polixma vm Htpn, mmmbra
Kani^l.
* «tm.Onu. ia.^r'*-t-V*-' ,^ 7
f^ pmitratnrm. 3J*
Ksmd. TJoheity.mit dero Frau Tant« Ihro Durchf. derverimtihini ■ ,
Furfiin vm Na^au \}fingen etc. Und den ip. diefes^ d^ Snrdinifcht
*Ahgefandte Marquis d' Entrenes^ zu Rathenburg angekomwen,.um
&efe Vrmeffn bey denen Hoch ■ Furfil. Eltern im Nahmen Jeihes KS-
%iges vor dejfen Cron-?rintzen 2M begehren, er durch einen Cavallier '■
in einer Kiafihht mit 6. Pferden eine viertei Stund vor der Stadt
' abgthohlet_ii}OTdeny tmd- tndem vof ihren magnipque meiAlirten
Haufie abgefiiegen, fchickie erfiigUich einen von feinen CavaBieren
fiacb Hofum Se FurfiL Perfonen insgefamfzu complimentireni den ■
20. ruhete er aus^ den 21. vsurde Sr. ExceQentz in einer Magnifiquem
■Kutfche^ mit & Pferden , benebfi gebHhrender Cortege^ zttr Audienz
- abgehohletj und unten beym Anffieigen an der Treppe^ von dem
Beffifchen Herm Hoff-Marchall und 12. Cavalliers ^pfangen, Uber-
aU mit Leib-Guarde hefetzet, vorerfi gienge er zu den 2. ffoch-Fiirfil. '
Eliern, um ihre Printzeffin Tochter zu begehren, damach begab er
fich zu der, Princefim ^ iveithe ihn in Ihrem Audientz- Zimmer un-
ter einem kofibaren Baldachin empfieng, •Kelcher er auch Briefe vom
Kifnig, der Konigin^ itnd CronSPrintzen mit einer zier/.' Anfprache
ubergahe-, Worauf fie ihm etne fchSy^ in kurtzcn Begriff isohi gefa^
fie Antioort gahe, mit einer foichen Majefi^tifchen gnHdigen 'md .
hertzhafften Manier, dafi oUe zufehende^ deren loohi sa. -waren dar-
iiberlhre VertBunderttngund Ver^Ugen nicht gnugfam an dert Tag
gehen kSnnten. Da diefes ve&ichtet ■ioar, hegah tr (tch zu Ibro
Dtirchi. der vermttHten ^^rfiin von Naffau-Ufingen diefer Princefi
fin Tante, bey ■meitber fie auferzogen 'worden, hemach -murde er
■zw Taffei geladen, und Magmfique tra&irty altuso dieKSnigt Braat
zum erfienmahi den Kang vor obgemeidten beyden Fiirfiinnen genom- ■
men, der Herr Ahgefandte hatte an der laffei einen Arm-Sefei, toie
alie famti. Furfii. Perfonen. Den 22. -murde der Heuraths-Contrak
von beyden FOrfiiichen Eitem, Ihrer Hobeit der Cron-Princejjm, und
deren Herrn ^ruder Printz lofeph, auch den Herm- Ahgejandten a!U
in^-in Arm-Sefieinfitzendynachoffenti.vorhergefihehenerVeriefungy
unterfchriehen. Den Nacbmittag kam der Heir Abgefandte^ un^
Ihro Hoheit kofihahre Iieiveeien in Nahmen des Cren-Printzens zu
praefenttren. Den 23, Aiends gefchabe Se^opulation, nach dem
vorher hochgedachter Mgefandter fich zu Ihro Durchl. Printz lofeph
itt fiin Zimmer verfiiget^ denfeihen ein Schreihen von Ibrs KHnigl,, ■
Xxa Eobeit
^40 Ofi, V, Df muiimmu iUafiriitm
■ HobeU dmCrerh-PrinnvMSarJmtti Ster/uffrtthfmhetugfkthepy
£t Procttratun der Ceremomen der TrMtme mit Hochgenietdter
Crm-Vrintzefiin infiinem Nahnen zu vnricoteni Herjiacb •warife
mit g. Trompeten undPaticken das Zeichengegeben., und tGeKHmeL
Bratit , vor ■welcher z6. CauaUiers bergiengen , und j. Frliuleins den
Schleiftrugen, von ihren Procuraiions Br'iutigam gejuhret , nacb ihr
aber der lierr Vatery dero Fr. Mutter von Ihro Durchl Frintz Wil-
belm von Ueffen-Cajfd, vielcher den Ahend vorheroy nebfl feinen.
ziveyen flerm Briidem angehmmen war , die Vertoittit» Futflitt za
■ fiaflau - Uffingen vom Printz Max^ die Printzej^n Philippina vo»
fiejfen Rheinfelfs vom Printz Geor^^ die aller kleinfle Prmtztipn
Chriflina von Herm Baron von Lentrum, ■welcher als Oifer- Ihffinei-
rheifler mn Ihro lloheit, undGefimdter von Ihro DtirchL vonHeflen-
Caflel da -loare , auch geftdsret werden. Nach iknen foigete das AdeL
Frauen-Zimnier hintmter in den grojfen Saai, der- 2jo. Schuhe iangifl.
en einem Epdey vom Sadl ■wdr eine AhiheiJung mit einem Baliflre hali
Mattns hoch geviacl. * , mit einem Teppicb beugt ^ der Altar unter «-
nem grofen Baldachin , aufder eintWSeite ein andcr Baldachiu uher
eintm Ibron 2. Ssaffel hqch, z-wey Sejfel daraufdie Kd'nig/ BratS
key l^fung vieler Stuck und Ahfiurung 2. Regimenier Musquetiere
durch ihren Procurator-BrZutigam geJUhrety undfich dabin gefitzet^
gegen uher •war eine lange Banck miteinem Teppich, vordie iikrige
okgemeldte FihftL Perfonen , als nemlicb Ihre Durchl. Printz Ernfl,
' mIs yiater, feine Gemahlin DurchL als Mtittery Ihro DurchL die Fur-
fim zu N<ifl'au Ufingen, und dieubrige Fi^rflL Perfinen, bimer W-
chen Arm-Seflel /iuttden i Man hat aher otfiruiret y da/sfiefich nicbt
gefitzt haben. Aitfder einen Seite neben den Thron^ 100 der Br'att*
. figam faffe iftund unien aufder erfien Staffei der erfte Herr. Ahee~
Jandiey.neben ihm der Z-weyteyUnd fifortjhre CavaUiers undBe-_
dienten, aufder KonigL Braut Seitenjiuvde dero Obrifl • Hcff- Mei'
fterin, Frau Generaiin Baronefivon Butt/fry und fifirt indem Ba-
Hftre, das iibrige Fraiun-Zmmer undCavaUiers, das austoendige Ba-
/iflre ivar mii Guarde Corps befitzetj dafs niemand beydringen kbn^
te. Het nach tratt ein Caaa/lier hervor, umi lafi gantz /aut diePro-
curation vem Crcn-Prtiuzen in Spanifih. Sprachcy •worauf^ afs der
Bifchvfffin Gebeth verrtchiety 'wurde ■medrr wie vorhm berrltchge'
feuret* lUertufkam der Herr Hof- M^rchai tnit 3em idarchaUu
Stab
ftr frumtinm, J4i
ilrtfft, der KanigL Srdut awzMzeigen^vor den Altar mit Jero BriiMH'
gamztt treteniAls esaHdemviar^dafs Jie fich dieHimUgeben folttn,
trat die Ober-Hofmeillerinliervor, um der KSnigl. Braut aafeiner
Credentz-Scbaale den Haadfihuh atratnehmen, Als diefes verrichtet •
viar^ gitnge das hohe ?aar viiedtr zitriick , und fetzJefich aufden
ThrtMtdadasleDeitm laudamus va fchsnfier Mujk gefungeiiviurde.
UachdemViurdeniBieftir die Stisck gelofet ^ und gienge tnan in vori-
fiet Qrdnung durcb he^derfeits fiarcke befetzle Guardes, vielcbei
recht pmpeus ansfahe in der Crm-Prinlzefsin Audietltz-Zimmer , da
fieb eue O-on VriMtzefsm umer dem Baldachin ftcUte ttnd die Gliick-
toiiti/ibe empfienge j vielcbet die Herren Ahgefandte und iihrige Vit^
tmntiicbe CavaUierj, duM an ibre» Rang iiim aafdie Kniefilzend
yiidaieihfeHandmJfeiideverrichteten. Quaratione iftad. 20. •
Augulli 1724. Thohoni fiierit exOepta, et matrimonium '
ibidem per nouam benedi£b'onem fuerit confirniatum,
confammaiiimque, ibidem defcribitur. * Auftor Diarii Hi-
ftoricificfcribit:** Ceft le Marquis d" Entraues qui a h&
choifi par le Roi pour aller feire la demande dc la Princefle
de Helfe-Rhinfels a Rhotembourg. 11 aura un train magni-
fique, et fera accompagne de tout ce qu' il y a de plus bril-
lant parmi la ieune NobTelfe de la Coqr. Idem Diarium ait:
Le 23. dm)afl£, pour auqnel on iailbt i Rothcmbourg la Ce-
rcmoniemiMariage parProcureurilfe fitiThonon degran-
des Rciouisfances i ce fuiet. *,*
§. LI.
Recentiffimum matriraonii per procuratorein contraOi
cft exemplum Ludovici XV. Gallomm Regis cum Maria St?-
nislai Rcgis filia, quod die XV. Augufti 1725, Argentoratl
fiiit ixlcbratum, culus caeren;onias atque ritus DiariiHifto-
rici AVCTO» tali ratione d^ribit: \ Mr. le Duc d' Orleans
Xx 3 erri. -
* KCKlf-CHKONIC Augudo 1714. p.lg4.
** l.ETTItE$ HISTOIU luillet i;l4. p. }f.
*•* LETTKBt HisTOK. Sift. i^i^. p. zo/. VhcHus adhuc fingulas cKrt-
inoni», Tna cumoraUoD%s1ubitis dc&ribitKliiM-CBitoiiic Scpt>
1715. p. iio. feqq. >
^40 Ctpk K XV flufrmmmr iUufiriam
> Hoheit dem CrM-Printz iwr Sarjtmen mheriiefen» htneheiu geiethfPt
£e Procuration der Ceremonien der Travuw mit Hecbgemeidter
Creu-Printze/sin infiinem Nahmen zu verricoieni Herjiacb •aarde
mit g. Trompeten undPaticleen dat Zeichen gegehen^ nnd iSeK^mgi.
Bratit , vor ■welcher z6. CauaUiers bergiengen , undi. Fi-Hu/einj den
Schleiftrugenj von ihren Procuratiom BrUutigam gefuhret , nach ihr
aher der Uerr Vater^ dero Fr. Mutter von Ihro Durcbl. Priniz Wil-
helm ven Hejfen - Cajfel, vielcher den Ahend vbrheroy nehfi femen.
zioeyen flerrn Briidem angekommen war , die Verwttite Furfiin xu
• Naffau- UJJif^en vom Printz Max^ die l'rintze0n PbiJippina vam
hejfen Rheinfelfs vam Printz Georgey die atler kleinfie Printze^
Cbrifiina w» Herm Baron von Leturum, ■wekber als Ober- llo^mei-
fiuifler ven Ihro lloheit, undGefimdter von Ihro DitrchL von Hefihf
Caffe/ da 'joare , auch gefiibret wcrden. Nacb ihnen folgete das AdeK
^atten-Zmmer binunter in den grofien Saal^ der 2jo. Schuhe iangifiy
an einem Epde^ vm Saal viar eine Mtbeiltmg mit einem Baliflre halb
Manns hoch gewacl- ' , mit einem Teppich belegt j der Altar unter «*
nem grofien Baldachin , aufder eintWSeite ein ander Baldachiu uher
einem fhron 2. Sta^el hch. zwey Sejfel daraufdie Kanigl Brattt
bey Difung vieler Stiick und Ahfeurung 2. Regimenter Mustfuetiere
durcb ihten Procurator-BrZutigam gejShrety und flcb dabin gefitzet,
' Zegen uher •war eine lange Banck mit einem Teppich , vordie iihrige
obgemeldte Fiirfil. Perfenen , als nendich Ihra Durcbl. Printz Ernfif
' als Vater^ feine Gemahlin Dttrcbl. als Mutter^ Jhro Durcht. die Fiir-
fim zu Nafiau Uflngen, umi die-Jfhrige Fifrftl. Perfonen^ binter loet-
cben Arm- Sefiel flunden , Man hat aber obfiruiret , dafs fiefich nicht
gefitzt haben. Aufder einen Seite nehen den Tbron^ tm der Brau-
. $ipm fajfe yflund umm aufder erflen Stafffl der erfle Uerr, Abge-
Jandte , neben ihm der Z-meyte y und fifvrt Jbre Cayalliers undBe-_
.dienien , aufder Konigl. Braut Seitenfiuttde dero Ohrift - Hoff'- Mei-
flerin, Frau Generatin Baroneftvon Buttl^ry wtd Jofort indem Ba-
liflre, das iihrige Fraiun-Zimmer ttndCavalliers, das ausvsendigeBa-
iifire "war mit Guarde Corps befettxt^ dafs niemand heydringen k'6n*
te. Ueinach tratt ein Caaailier hervor, und iafi gantz iaut diePro-
euration vom Crcn-Vrintzen in Spmtifib. Sprache, woraufj als der
Bifchvfffin Gebeth verriihtet^ •ivurde loieder lo/e vorhin herrlich ge-
feuret* HieraufkemderHerrHof-Mi^hatvtit 3em Marchalls-
&at
fer prccitratarm, . 341
J>rf>, ier KSnigl Srmtt amMzeigeny.vor den Altar mit dero Br'Auti'
gamzu tretfniAls esandemviar^dajs fie fich dieifinde^gehen fiilten,
trat die Ober-Hofmeijlerin }}ervor , um der Kiinigt, Braut aufeiner
■ Credentz-Scbaale den Handfihuh ahxunehmtn. Als diefis verrtcbtet
w«r, gienge das hohe Paartoiedrrzuruckt undfetztefich aufden
Tbron^dadasJeDeum laudamus infchSnfierMuficgefungenmtrde.
fiacbdem nmrden ■wieiUr tUe Stiiclt gehfet , und gienge man tn vori- .
jef Ordnung durcb beyderfiits fiarcke befitzte GuardeSy wekbes
recht pompeus ausfahe in der Cron-Printzefsin Audientz-Zimmer » da
ficb m Cron Prilttzefxiu unter dem Baldachin fieUte md die G/iich
. 'ounfche empfienge, tgelches die Herren Abgejandte und iibrige Pie^
montifche CavaUifrs, dajgs anihrenRang.kam aufdie Kniefitzend
'widaieblogeHandi^Jfendeverricbteten. Quaratione iftad. 20. ^^ •
Ai^viti iTM* Th°honi fuerit exCepta, ct matrimonium
ibidem per nouam benediaionem fuerit confirmatum,
confummatHmque, ibidem defcribitur. * Auftor Diarii Hi-
ftoricificfcribit:** Ceft le Marquis d' Entraues qui z hi
■ choifi par le Roi pour aller faire la demande de la Frinceflfe
de Heflc-Rhinfels a Khotembourg. II aura un train magni- '
lique, et iera accompagn6 de tout ce qu' II y a de plus bril-
lant parmi la ieune NobTcfle de la Com-. Idem Diarium ait:
Le 23. dupafl^, pour auquel on iaifot i Rothembourg ta Ce-
remonieduMariage par Procureur ilfe fitiThonon degraa-
des Rciouis£inces i cc fuiet. *i^^
$. LI.
Recentiffimum matrimonii per procuratorerp contra&i
cft exemplum Ludovici XV. Galfonim Regis cum Maria Sca-
nislai Rcgis filia, quod die XV. Augufti 17255 Argentoratl
fuit celebratum, culus caerenjonias atqueritus DiariiHifto-
rici AvCToa tali ratione delcribit: | Mr. ie Duc if Orleans
Xx 3 arri' -
■ * xeKif-CNKONic AugiiHo 1714. p.lg^.
•• lETTHBS HlsTOiu luillet 1714. p. J5. .
»,• LETTKEt HiSTOR. Stft. \jiy p. 197. Vbcriui adhuc fingul» caer6>
monias, vna cum oiationitDHliabiut tie&ribirKiiiH-CBitoiiic S^u
1715. p- JK). feqq. >
^ )4S C^' V. 2V mmimcms i^rium
omvaiciU n. Su m<ns ^ajfe ^ enfre g. ^S 9- beuret iuftnr^ le
iems etantjl fombre qtion neMtfimt difiinguer la Marche. 11 alla
defiendre chez le Marechal Ditbourg^ Gouverneur de la Province,
qui le regala ajji^>er. le /j. au maiin ce Friwe aila voir le Rsn et
ja Reine Siamsfas ,€S S- A.K. lajvrure Reine de Fraace. II dina .
, avet le Koi^ Us 2. Atahajadeurs^ le Duc de Wirteaberg^ et leBrioc
* ^e bereditaire/ottjils, le M^ggrave de Dourlach et Je Prince be-
re^taire , k Prince de Birchnfeld, ie Grani Prieur de FrancCy
etpUifieurs autres Seigneurs tattt Memands ^ue Francois kKf. Jw*
- .itoit marquepour tejour des Fran^aiUeSj en(re 4. et Sbeures du
JbiTj Mr. le Vuc £ Orkans auec touxe fa fmteje rendit au Gouver-
nement accompame des Cimjfes des 2. AmbaMdeurs i^ de celui du
Marefchal Dutou^. 11 etoit eihhabit de ceremome auec vn Man-
teau de Drap ^or^garmde DenteUes (t argent. ll.fut re^u par
k RpiStanistasJur i^FfcaHer^ et conduit datts vne Chamhre otf le
Cardinalde Rohan^ Grand Aumonier de France f attendoit. 'La
Reine et la PrinceJJpfa Jille / y etant rendues , Mr. k Duc d Or^
Jeans remit fa procuration a Mr. k Cardinal qui la lut d haute-
voix, et ertfuite ksFiancailks /efreut auecks cerimonies accoutu-
mees^Mr. kDuc d orkans^ comme reprefentant laperjonne du Roiy
• 'fut reconduitjusqti afon Carojfe par k Roi Stanislas. Lejoir il
yeutvngrandSal, cbez ce Prince^oukRoiSfamslasfetrouoa
avec qmntite de Dames. Le ij. ks Ffoufai^s Jurent cekh-ees dans
PEglife Catbedrde^out onavoitjujhendudevant U grand^telun
Dats de Vejours Cramoiji, brode des Artnes de France eide Na-
varre fcusleqvel etoit un grand lapis, auffide Vehurs galmne
d oTy avec j. Fautemk et j. Carreux de Velours .galomtez
de meme. A cote droit du Grand Autel, coatre k PiUer etoit ekve
m Dais de Drofd Argent, pur k Cardinal de Roban, vis a vit
duquel etcdem^. Fauteuils fans pais pour Mr. k Duc d Orkantf
et les 2: Ambafadeiff-s Lex^ Trm^s et ksGardes^du Cdrps StoietU
" rangez depuis F Entree de t EgUfe jusq^ au Choear en 2. bayet,
Sur k midi ia Marche fomttm^a du Gffteoemement^vers ta Catb^-
drakf
. ptr prKUratsrm, - , 343 ,
iraUj mtjon tUs Clccbet et m brm du CatiiH ies ren^arts, la
, Gami/on^dara les ruei depitis U Porie du GoHvernement jUs<vj
a r Eglife , . « / Entree de. iaqvetk ie Cardiml de Rohan , a la tete
defon Oerge, re^ut leRaJStamslas la Reine et la PHncejjekcyale^
. et Us eom^mentA. Enfuite les Orgues ayant €ommence ajaiery
de mime que les Irompettes £5* Timbales. S. E. les conduifit, fous
le DaiSf aux ^aces, qui leur avoient ete treparees. Mr. le Cardinal
marchoit devant; apres hti les 2, Aitihajfadeurs j enfvtte Mr. le
' Ducd" Orleans jjiavi immediatement de la Frincejfe Royale, q^ k'
Roi Stanislas et la Reine menoient de ^haque cotepar Ja main. Mr.
,k Duc (f Orkant koit vetu de la meme maniere tjue kjour des '
Fian^aiUes. La Friticejfe etoit habilUe (f xme Robhe de Gntr, de - ,
Drapi Argentjpamie^vnegrandequantitedebijoux: LaCm- -,'
teje de Linange mportoit ^ la Reine Mere. ^ris que L. M. et
' ia Princejfe eurent fait teurs Prieres ^genotix,E^les s'' approc^' »
rent tfc tAutely Su etoit le Cardiital de Rohati, en Habits Pontiji-
taux^ aceompagne de fes A£iftans. S.Enu s* etant toumee vers L.
M,qui reciderent quelquespas, ei Mr. le Ducd Orkans s" etara
mis ^ la droite de ia Princejfe, Mr, le CardinaL, kurjh vn di/courSy
. et kur doma ta BenedOfiort Nupiiak , ettfvite de quoi Mr. k Duc
S Orkans mit la Bague au doigf de la Frimejfe et reciit /" autre (T
EMe. Desque la Cardinat eut protame ks mets. Ega vos con~ . '
Jungo, k Duc deNdailksy Capitaine ies Gardes du Corps, Je mit
, dep-iere la Reine et ks 2. Gardes, de la Manche en leurs Habits de ^
tirhnme,fe mirent^ afes cStez, et eonimencirent i lafervir ehmme
Reine dt France, Aujfi tot que le Roi Stantfias et ks Ueines ethent re
fris kars places Jbas l^ Dnis , on commenfala Mejfe. Aprh /* Ele-
vatian, la Keine de France et Mr. le Duc d* Orkanfy j? avanc&ent
de nouveau vers C Autel, o& i' itam mis a gtnoux, fur des Car-
reaux, ils re^urent du CardiTlei de Hsban Jii fecende B^n^d'iSifin, pen'
dant taqueUe les z. Se^-vans qui e'toient t Evique de Langres et- le
Cojpte a' Bohenloes leur i tinrent le Drap tP Argent Jur la tjte. La
miffe iiam finie le Cordinai fit Jigner Jur les llegiflres de P EgHfet
its Reines^ It Rot^amslas, Mr. le Duc tt 9rke«s, Jes AmbafadeurSf
. U Princt de FonMt pluffeurM atttres ferfmtes de difiinaum, Enjui^
■ /r .
144 Caf- K Oe matrimams iUtJlrlm
te t. M.firtirem de i* Egfife dans le mime wdre qit ESesy itmem
entries^ Excepti que Mr. le Dm if Oriean/ dtmmit la Mmn i Is
Reiue ae Fr/ince, et le Rai Sianisias i la Rtine fm Epoufi. ' Au fvr^
$ir de ^ Egitfi-, ie Cardinal de Rcban ieur fit encm-e un con^itmeni,
et r 0» retoums au Gwverment^ dmt Us Gardes At Cerfs et iet
SmSes awUnt occt»e tous ies Pefics.
$. Ln. -
EiuSmodi matrimonia pei^Ptx^curatorcm contra^, fub-
inde per iuramentum conBrmabantur, prout videmus in pro-
curatorio inter Raymundum Comitem Fholofae et Lanciam,
filiamComitis Prouinciac,* vbi infertum fiiit et hoc: rw*.
muster Deum etfimSa ^us Euangelia a nobis corporaliter taSa,
^uoapraediSomatrimoiuCfJuhforma prafinija contralxndoy dabt-
mus operam efficacem^ et in mdh contrauememus alifta rattom vel
eaufa. Idemfa3:um fuit in Procuratorio Eduardi, Henrici
ni. Anglorum Regis primogeniti a. 1354- in quodicitur:**™.
iusfoBum inpraemfo negotio nomtie nofiroprofeauendo tenerefinm-
ter promijimus et ohferuare j ac Jhper hoc infiteais ettoBisEum'
geiiis corporale praeflitimus iuramejuut/i. Immo, ipfiProcura-
tores iuratoadftrebant, feliabuitfemandatumjprouti^jwiw/»,
IV. Comitis Sabaudiae Procurator a. 1344. Ego Hipnbertus de
. Se0Uo-praedi3us ^ fupra SanSa Dei Euangelia c&rporaUter ^ m
ta3a , iuro me babuijfe mandfitum de omnihus Ji^adiBis faaendis^
a Domino Amadeo ComiteJi^adiBo.*^* InLudouici II. Procu-
ratorio a. 1399. didtur: Juper hoc ttomine noftro et inammam
mfiram et fro nohis iuraraentttm quodlibet, in taiibus confuettmt
praejlandum etjaciendum. In inftrumento fiiper Ludouici
BauariaeDucis matrimohio cum Mechdlde, Sabaudaj dicjtur:
ad maiorcm r<^ms firmitatem pratfata iUaftris Domicell^ et prae£-
Bi Procuratores in ammamjiimn , etfrincipis fui fcilicct praefati
iUuilris Comitis Palatini iurantnt ad Satka Dei EudngettOy
ttdif
*-f. n. Sea.1,
*• f. III. Sea. IL
V i. m. Sea.JK > : .
XV. \..% •■ifmfmmKitirM..'.-^ .. ^
■imttfr^ ifmfiiai^etatcfi&i jwa. MiramaiBim matrisia.
~ -iiijdenma-J&lippilinlNCuiBfr^Angliim/OocmMa&bMi^
&mDtql)eMMi>mSibgiHU6inaj i497iiiaaeAaba&irhiahan f
ttt fii pdc siinmti»i.;^mim ttiffiMu^ uSit fiiipmisj imrm,
fin»tiurtnt tt cmrmtBU, etfm inciUft, fnDmu tt uiunititm
vet-tm_,U;gijhiiitmeti»dtibit4rtuni/A^rmuwuii.
p-,i PotHBwum^yeifi^TiiiihwtiWtBwJiipialfdeJpBafitioiiean-
«HlJitsEne^aii a£a<^d)tt.tt^itiO'4 {)«i)at,(itaum luit ». 1417. n
jnaBimonio Ludousi, BaoaiaeDacistljmMechtildeSabauda*
v4nw£ SaavieieJiaimtiiifiifi i».dipt<fiifpffinfi,gtfiM a. i^j,.
In motrifflO^icrLudpiuei, SioliaeBegid qum >&i^aieth&S»
fcairii:** jacobus Mteziw i*»ifr»n '113: A^. p^
9i~i4^'^'-^e6iMrMtD'ti.vSt3ilSittidit^] e£iiig /m'aiimiUJubai\
•«tt. *»« Trtftam» SJOftias^iQaleicii Martae, DacisModioi
■ knenfis procttfator -a. 1468; immiUn bemdiatm Jn alteto dig!-
tortmj »)ftae'deSai91dTa'J)^it.-'^*'.'^pifi;opusVartdlenfis '
hljmtte-jcrannis Ojiuini i487-'Sfincam.Mariarti Slediolai
liMeffl ctirft'dnobt*4 mmi^ diii^l^-^Miuis^pfedtfia iBiitiiita
W^^ixSM- "iiifi^^^SbBHS^ai^t 'iihjifimifjmara^tii hz-
tfimpiiii i^tfaBom fiieHiife bbl*iai:';^ni!iiPfii£Kirh foip in Carbi
fi H. Ki Hifo^niae copnla cnin Hfem LiK^ouica Anrdhnenfl
a. 1679. ?f^**j* et tudoiifei . Etelbtuni ciim. Maiia' Annf
■' J i" • . , • . . ■.. 11, , J.. .t, lUi i — _,i_
; ,,«>:iAfu.. ■ : .,;;;;..?5^ ■ 'v::.: :^V:;^- ".: ■'.
' '"f.m. '■ ■■■."-■■ ■• .• f : ■; ••• '•.
: "■ *.t S:ist ■ '■ ' ■ ■" •---■'> r" ■'>'■ ■.. ■ .. i.
•'■••,i'^.xr.
v.'<-xiv. • --:■ ■■•:•,
•.••,•/. xxxvL ■ . ;. . -
Strimiilitr.Pnii. Hmit.V.tl. .i:?.i>J^..j j . '^' ■? .•
. . no,t,zBdb,Go.Oglc
^iiiiM , piaa in Conera£fai micninOBiaG jnnr Carawni Ail<
Srte Aidii-I)Dccin^aiipe'Hsttmi VU. RAngloaim fili-.
am, de Joanne de Boigis fnper Zonmh wlicitnci.** idan
oraor et procunitor, nominetvt fiipn, in fignnmlponiUinin
huiusmadi eandem chrilfimam Dominam Mvitmdetfiiilimu
tli, a imik fubsnrauit et ipfius digito medio tmpofuic.
$. Llffl. ,
' ' Cbncedebaneur etitm Proeuratin^ dfra reodeacioneni
ctperfubftitudonem. Ezemplum in Lndouici, Regit Hiero.
folymaram videmus Procuratorio, \* in guo dicttur : tfjot
m^ trtfiitto n imt Imiu pmmmmli mfi finitfifiipiimts
« virmaue iffirum, ilr »iJimhu tu^ it finui fiiiiu mriiiu
ffmiUi0n fimMlkirflfi>*"-fiMi*im,iim»!'pr»tfi»imm
Jiie friufimis fHid IrfiriimiH^ - «ititi ' mnca jreiip«il)niem
^iontm procuratoran noSDoitra , iJr rtro* ne^ /^/iS/Mk'
miu, mifiiiiamut cremuu ttfijnmnr iriliiitnau.mfiru mTi twt
nu ttinMiuM prctMTiMm, ftOiim n Miptienim fffitrt/ tf
imxiiu fieciaks. ^intki ex Trillano Sfcirtia quafaxhator;
sinPnicuratorii itii mandatum IDuce Medu^ioenflfaetni
uocatum ?*,«►* AdimWw»»«<'<a«i»pK)caratoriapbtaaiit
Rftringi , prout in ifto Theobaidi Campania6 Gomiti» a. laip,
iidjecenjnt autem haec Ipeci^Jiter et exprdle di£bCbniid(fi qt
4X>incs, qtiedfi praefali rix et rtgina, Maltr tiiis„fipradiBascm-
Mtntieats infia praeaffmn termmm iutn adimpUrint ^ tidelicet /»-
jrt triximim fefitm SmiB Andreat apoftiiU , tffi txainf mm tnie.
renttirtii, vtlpratdiBat dtmialkt,ittc matritmimnicenttabtri, nec
sliatpa8iovsch/eniare.\*f*QamdoqaevmispT<xxiMt3itai
fublHtuitur.proittfit iDproGuntorio SiMrii AiJ^liacp(imo-~
• f. XSCiW. .v;.c .' ■
•> §. xvnn ..,,■.
V*. VI. ■ ■'• - • ■
»„'(. «..
V»' >>r>im«. ^ 0. Vnt
'. , 1 3iir,db,Goot^,le
1- ■-'.:•■ far /bi—i'a(»<ii; '> %^f
geniti, In qoo habttar: *. tffifiht, piii dfit.jraaUaiu
JUfln»i)ai|^ fmiiiK^ri fmtttnu m m tbfatf^ loco
/» diltSnm ttffeatUtt clmam m0nm Jthmnam ClirtB. ' iobt
(tituiiniis eidem in omiubus emdtm dtaiteijiagfit^an Hrcaprtie^. '
■ iS^m Mgotiim pn/efunit&m , funm praeiCao J^itmm HUtnjgU Jem-
imnsttfraefcnf^niufitifBrmafuperiiuiUcltirata»**
. $■ LV.
Sidbinde matrimonium per Proeuntprem £nei<!s locii -
(uit contraSum; Sic Fhilippus rV. Eex Hilinoiarum cunir
Iliibella', Henrici IV. Gwae Rezis filia, amue Ludouiquf
XIIL Gallorum Rez' cuiiv, Anoa Maria, Philippi in^£^;ip
Hiipaniaisprimogenita,. vjioampore, d. iSvOclobns ifiij:
yerum diuarfislociafibijnatoanmatrimomofiienint iunCii. \*
Circa Mauritii, Sal^audiaB Ducis matiiinoniiim fidudarium
cum Aloiiia IVIaria, iratri? fiji filia d. ig. Augudi ifi^i. con^
tFaaum,fiiigularequidrefert.SAMVEL ericHBNQN.*»^* '
i,ita &ribens: „La fblenihit6 du Mariagele fit d' rne lacoi»
^jenraordinaire ; car cbiitme te Prince Maurice elloit i Nice^
„et la Princelft Lbnyfc Marie' J Turin, le iVbrqpis de Ci-
^es, le mesme jour, qn: le Contrafi di Mariage fiit.drefl4;
„comme Frocureur et Deput^ du Frihoe, ^oufa la Princeffii -
^iTurin et k Maiquis de Fianezze comnie Procureur de I*
„Prince«e alla i Niccj acoanpagn^ dn Nonce de £i Saintet^ ,
„ou il 6poufa i fon nomie Prince, 'Maurice. Ce raariage^
„qui fit dianger de profeflion 4 ce Prince, hijr acquit vnc .
„grandegloire,parcequ'il prefera le falut des Eflacs deSa-
voye , et le repqs des peuples i fes propres interefls.
Yy » LVl
•f.'V. .
•* detali Itibftituikae Tberius egiloKIVIIA pbIII.p.los. ,
%• XXIV. ■
•••* «if- Saul^. ik &mfi Ui. tU. f. IV- ^^ m«atii C»
t-73- ■
■ nanijb.Goot^le
141 Ctp,K. Skmmri^mmakfirmm
Taiis qnoque ift procuracio td «ontrahendum matrf.
fnoflium nomfne Carbli, fiiii BemdtJCHHSjVice-CoiflitfsMe*
dttilanenfis cum primogenica, Comicls Artnaniaci a. 1382. et
^idem. huius tenoris : * fo mmine Domini, Amen. Amo J
vatiuitffte eiusdrm MCOCLXXXl/. hdi&iottr V. feeurnium-confuetu^
dinem ciuitatis Mediolani, die X. A(Ien(is lanuarii. Pateat vnh
uerjis et Jingulis hoc praefeHs publickm infrimentum tnfpeSuris,
guojt tnpraefenda mf mtariift wtaj-iorm.f* tejlism-ivfra Jcripto^
Tunt ad hocfpecialiter vecatorum er roga:orutu.Jpe£IahUij et egreg/tu
-miles dominus Carolus - vi cecomes , tuitus Magnifci et exceyf
T^miii, donjini Bemakottis vicecfimitis demini Mediolamy Brtxia^,
Vergamii &hmnaef hanioB., ParmSimptTialis vicarius generaj
Mf, in profftmta^ volttnuiee et etnfin/i/ pt>t*efati magriifki dvmim gA.
^^iforisfui ea^tiaMtif., M.paratut^;m'Mcentiam jmttis ptaefaA
^tfr^n^Cartfovatafuoinfirafcrtp^immsetfatgulafacimbet-CM^ '
plandiyfpme et e:f certa Jfietuiai.mn .lyvocaftdo ptoflerea o/ifBtd
0lii4d procuratorijuflt. ffi^u^' « pHJov^piJ^fra fitypti Sf^gfriiiQaut
jiiper fi/iis ne^atitsjecit, ccn/iiiui^ et,oraiffaurtf,af ffeit , ^ainftftfut
it erdtuat nohtlem virum Rogerium cfivefif ^jajjenieffff evamuiatupt
fibnte Jiifcipieniem,fuum veruntj certumf. iegili/nfun pi'ocuraterejh
fpijjimy ac nimcium Jpeciafem^ et quidquidmeiiusdici eteBepoi^
fytiiaiiter ad tra&andttm ^et ventiiancmm$ et comrahehdum mttfa^
hay stc etiam perficiendum matrimoniunt per vhh'a de ptatftnii pn
ipjit JfeSM et egregia miiite domiuk Carbio at eiut iunmte',cUm
heaahUi ek rmijua dtmmnprimasfntaMii^/iris ptmeipis damiw lor
hanms Comitit Anuem^ci, ^ociitfififeffemine nu^cupetur, hecma
^onjaiia cumpraefatQ dtimipa cmite, et in iffam dfminam cfo^-
ttendumi etvt t^mquam iti ipfim dtmimXarfili veram tt iegitadam
vxcremy et ad recipiendum ah ipfa dmintr confenfum tam pexverha
4epi(aef:nti, quffm de futuro reciproca, Simittter pro dido miirf~
fctwfc et fporifaiihus comrabenSs ef perfidendis, et adfuiufrr.ari^tiiaf
et difponjandum ctm annitio praefatarii imiimfn, gt^jft e) t/mjouam
veram et Hgitmiaiit •%xbivtrpraifati dommr CaroR, « ildjbfemniter
a . - t ■ ■ ... - . '.' 'Pft^it'
•' ^'Attat JiitBwnnj* WiiV«ir& et'P>fitHhafandi Ce&ffidne-^U'
UMmemorm» f^eramToBk,lp.tst$. -^ ^
..... ftfpommoym \ \^- -34»
'rfpmtbit et babebit fr«efet*m tfolmiutm fr» fita vera cviifirtr et VMq-
're /egitima, et ad fmUem pmimffiwem recipTKim red^evdum ^
freejata mtma, videUcet ^Miiffk domina perpetno babebitj ira^^
i/it et reputabit praefatttm dominam Carclum ^ fja vero et iegiU'
momartio, ad ifuaeHbet alia,vtiUa c ''""■ ■^^' '■ —
Stio contrahenda et Jllemniter perficic
' pmnibus et finguhs promiffionrbtts tt
'Jemnitetibui., et chufijis oppertums. jSem^ ad.ctiimu9ievdHn{,ei fm-
'afcendum cumpra^madmmafieuU^txmaperfttt^ pra eUjpecn^
■fum praefato dominB genitore ftto, de doteper^eamfeu eum confiitu-
,emia,danda et fiiuenda praefato domino Carolo de^utmiitate et qud-
Mtate d^is ac sBfali^i et fttmimentifrsm eidemvmfuo daodorutn^
*frout eidem procuratori fuo yidebitttr cunuenirey et prvut conuenerit
^am praeUkato domino comitey vet vt fupra oltera psrfona fegitma
. eius nminey nec non adyeapiendum a c^rt^ iUt^re prinape dmino
xomite Ai-meniacr, nec non a praefata dottma et ettam a 'quahbet A-
'^titna perfona pro eis et ^uoShet eorum^ quattthet prami^nes, et
thHgati&netj et cemientiorfet nomine et vice., n ddmlhatm ipAm
tbmim Par*& ei prqefatae dominae, et caitisfilitt eorttm, tt oatfc
^"i^mma mm iSis po^s, modis, fnwit, temriiust facramentisj abH-'
%getiaeibitt ferfinalibut et realibus renuntiatienikus et fiiemnitatihtu,
tt ciaufulis de quibtfs, et-preut diSe profiitori videhitttr et fiacuertt,
et prout partes etiam comienerint, et pro pretmiflis et eorum occajtone
\4>biigtatdum preefatum domJnum Corolum et bone praefati Oomini
■,Curoii pTaejentiaf nfuttti-a et generaliter ad bmnia aha^t fingubi'
'■^'fd^evaay quae iit praeSSis et citca pratdiiia et^comiexis et depen-
dentibus ab eis et quae facient fiu tangant, quomodoUbet nt^tttiuift
Jupradicfiimj fuerint vtilia et necejfaria, et diSo ptotaretori fuii vi-
debitm expeaire, etiemjiin tisTequirttur fpectalt vel magis fpecta^
^le aaadittum, protmttentes Jolemniter praejatuf', tnagnificus et excei-
Jfus ddminus BermhSj Jominus Medioie^'f: et praefatus dnmitius Co-
rotys natus eius , et qaiiihrt "eoruitf mlhi liotario injrd Scripto, A
t publicae petfiinae fiipuianti et recipienti norftme ef vice rt Od partem
et vtiiitatem praejatae ddminaeiet-ciiiusiibet per/bnee cmus intereff^
' aut intere^e foterit quomodoiihet injuturum,fe etfue bonepignori
^ tbhganHo, perpeim fir^iuia etrmrn er tmtm haben «r tmere,^»
:■ ■■' •■* -'Vir } ' - ttndere
^f ' C^.V. Di mmhmiiiu itii/lrhm'
'tMtrt M tifiihun, iuie^J f)r iSiim pnemmrtm Jinm Mm,
iBSiim, fi» gefimapuril t* frtiiXi, tt fira prtuSUt tt fmuUi-
iet-fruSdorimi, et tbBum fiium fnemeaerem ■^aiiftu temfere lu»
reiucmre: dmi et eonea/em diSitj (mjlitiieitt di^fu» fraatratbn'
fltmtm, liberitm, genertlt tt /ftdtle mmtlatiim, eum A«M| Jiieril
el generaliiulmimfiratieiit impratdiSii a arca fratiiiSt,et fueliiet
^prtedilbrimi reKtmeiande iiyiiftr exetptiem frtu&atram eimattm
ttjinpiltrum uett iea aSemni etfaSontm , et amni freiluioai et dt-
faifim i* eoatrarium, et depraediSi/ waefatut magmficat doad'
nui Medloltai, et fraefatur dtamui Car^, et quilitef etnm
matidaueruitt per me Tbomam de eapitaaeit de Vitomertate mta-
- rium tt caneeUariumfratfati demiiu pabticum cm/iei ii^ruratatiat,
etfmBarwnJitorumafpai/me muairt in rohur et teftimimiumfrae-
..nu^wi; ^aui juidemprecuratorium duret et ditrart debeitt usqile
• ainieiifa ^uatuer fnmmejiauroi taatumet i^vttra. ASala
iSediolaai tit aula babiiatioait praefati Domini DommBemabeidt
fiib faiU iiiferiori rejpicieati verfut- urolium praefati Dema^
■praefemAusprofecwidis ji^ariit Get^redoto lipraHde fUo mm^
damZemlbeU et bbaimiae deCermonateJiliofitndamliuK)ifit,eai^
'M»t ciuitatii UeHelaai aotmii, interfilenmt ibi tefttt tuUUtM
'Sapieas vir domimi Seltramotui deFerrariii legum doSor,fifyif
' gmndam domial lacobi diSi ComelU, lobatmolui de Madiii Jiliiu
mundflm domini Mirami, Anripinus de Oemona, filiits auondam
dimini Cabrii, et Rxrigmas Sc MeferJUiat ipmtdam Seliraai
amneitrei eamerarii pra^ati Doniai Cnatiteiviratii Miel^d
notarii idoneiuxatietrogati,eu. . '■
Ec ego Tbomas cts.
§. Lvn. .
Potiflinniin hic conlidenndum eft matrimonram ima'
lotunnam, Duiacii Doci&n et LudoQicnm de Nauaira per
procuracorcs a. 1365. comraElum, cuius procurationem, cuoi
muka condneat wigularia, hic adducemus integram:* I* D^
' «n iii •BiiTiiBi uiiTiiK tc T»i>ri BTMliB. Oleffieat
Veiiram Mmamimram Jmf. i. f, 1484.
V.-: '. 'ptr^J^mMntnvim': . ■ -t I5i
Smm0Mtitih«eemdm MCCCLXy: pmySc^
tmsjmt^ffnmm QtTifiopams et dommi mfiri Jtmim Vrbmi /iiuins
' fnuiJentia pefM V, tm»lil. nunji Martii, die penaltimo eiiudenu
in, imdiMione. Per frae/hu pttHicttrn h^utnentitm pateat vmuerfis
aiiu firiem in/^fSnrist gmd ne, notari» pnhiic» et tifli^tts tnprtt'
firiptis vocatij et confiitutis, ac vafientibut gnte proefintiam fie3^-
kiiis et iUi^is doimnae ^awtae DuciSae Puratii, repn Aibaniae O,
bonorit Matuit S, Ai^eS dominae^ ac Grauinae comitijae^ eadem do-
phna duaffa PMkiice ajferuit et nsrrauitfiuforacuioviiuevocisffi
kabere inteif/um animi defi^inm ac bonam voUtntfitem, /frmumaue
fropofitttm, cumfpeSttbiU et iilnfiri d0f«n» domine Ladouico de Na-
uarra Deo Duce^praeuio ei a£^e,partnteiam amtrahere, et eidem.
matrimonidiiterjociari, iuxtamerem JanSae matris ecciefiae et CO'
mmcas fimSiones:. ideirco fipiens ipfi Domina dtiajfa matrimonium
^um ad optatum effeStm perdud conceffa pienarie vt dixit , defideL
mdt^riae. ^ fi^aemiaey et iegakt^tis meritis experimenta^terfi^'
mtit nobiutim -et drcum JpeBormm virorum Federici de Campit et An-
^oH de LoMduifi ^de Ne^ofi ficretaru ipfiut dominae ducijjae etfif
«tfijlufif, ufas priufintes et •wiemes omm via, iure.modojet firma,
muikusmeimui ^pcttciusi6a,cei^eri,etinteUip poteft etdtbet, ataua
mpraejetiti* negotii perfiStone Jatu fieii ^ dante Domino votisjuis^
fetir»"co^itmtj creauit acfinittter ac ieguime et iireuocabiiiter «r-
iBmrvit fms veros et iffftmios proctp-atores ^. a8orer,fa3ores, nego-
tiorum ge/hrest et amboffiatores foUenms adeundi vtce, nomine et -
fro fariefua praefentiam diSi Domini Ludouid d^ Namnra, ee U-
^uentli,tra&irndi,conuemendi et recordtn^ cum eodem t&nnim ^pa^
remeia et matrimonie Jupradidit ficun^tm formas, cominemiat e$
$awortJ qatntndtfm capituiorum condnentiitm ^uotdam cauteias^
aedamquapaSa , coudidones, et eonuendonet, fuas ei quae di8s
nim tmdffa fetit et vuitfibi per diilimi damimmi iMdomum anta
_. M4 prdenutti et firputer itttendi , et inuioiabiter obferuarij figilio'
mm annuloficreto feremjfintae didae dominae 3<d>amiae Det gratis
^rufaiem et Sidfiae regmae^et figiBs tamparuo conjiieto, qup ea^m
demina. dudjfa ufa efi et vdtur, ^uam n^gno et impendentt ^3ee d<f
mmae dudJJ^e, qu» nouiter vd tncepit munitorum, et vbipncurato- '
res et antbdfiatorft fupradi^i ipfius deminoe dudffae cwflituentft m-
wAuarm. inpim fmmmfff <w^« ^«jv M denttfu ^^t^do- ;
■ "*.'''■ '•«wr.
Miaedi
iamint
,^le
if^ Csp. V. Dr mtrmmHr-iHMfirwm
tico deperenttiatt matrhamu /ifnaSSif,'am*^0mm/^£^
fwri, caaularum^ pa^oram, canJUmitm^eemeni^mi m eis ima»*.
hbili obfirttaiime tJiSa domma dmiffaamflitmns cam anfimfn.y.h*
rteplaci/o et ajfenfu di^edonunm reginm» de tfw affen/k Ormnitpk
Praeliito nobtt ctm/h/ie e/odmrer ,mc mmfiiibeitutmiej casp/acen%
tla^ et cmfenpone lUaflris daminae dmmae Mariae imperatrids C.
f. Acayae et Tarenti ^mcipijae matrisfuae, prout per litteras ip.%'
Jiut dominae imperatricit fm ontdB^nott figiUatit tam didae dminM
repnaey gnamfraefaiee dtminaa^duei^dire&ae-j fvtft, Jpontti
wftinrarie , et imafde aedit , dt^riinit et conee^ di^/s pmcaratak
ribui et amhaffiaMnhus fuis p/enam Rhetam wt onminndam pt^tefy^
ieTR» licentiam , auBmiatem etjpeiiate mandatmn cantrahendi fpm»
faiitt et parentejam cum diSo domno Ludauico per verha apta mu^
tuum cmfenfum exprhnemia de pnefkmi, et prmittem& etmdem
. dominam duciffam in legitimam vxorem ipfius Domni Ludtuid et iw
6piendi eumaem dminum Iji^uieum pereadm^ verha de pra^nm m
[egitimitm viritm prae^tae dominee Duciffaefeeundmrntum mfm
mam diSae facto Janaae Somanae natrieefcii^a«j-*t vmiuieniiA
dem dandt quodmatrimammi ipfum pre partediSae dmmae doiiffm
ratumetfrmumfltetfireutariMCC^tMmJiihcameiiStpaeiSfetmii^
j^iiomhus et conuentio^hu fifpra diSit^ et injuper teeipim&.eeiqf*
ceptdtidipro di3adomna ductfa etnminejko vctmftamit,um^m^iii^,
et afer^m matnmoniafem eiusdem Dbmini Ludemci pef mrha^eeimk
depraejenti, qttibus ipji doTmnus Ludotticia m perjbnas didanim
pracaratorum et arnba^iatorum pi-aefa/ae dominae dueifae-,- tt i*
Mt» cmfen/iet tn vxoremfuam legitimam eamdemque dmmanfAu^
Jhn recipiet m vxorem , ei quaecumque paffa , premiffioms^ cmrnm
ticnes tjponfones er.poBieitationes aimt cmienientla, eaptdiefitia^vm
/laj neceffariif, expedientesjVtiies, nece^arias et oppof/4mai inprvmf
jims velaliqm^praediSorumx et dt qm^us /SSi^eiCuraiare^ifmnk
Sa0ateres cum ipJoDominotudouico etidemdomnWs LmAmitttsvmm
els adinuiam conttenerin/ et daxerint j concerdandi j recipieȣ et bm
iusfTiodipaSa, cmuerttames ^ promi^oBesy fpmfimes^ et poeimatid^.
tiiftipraemi£aqueoinnh etmfi-ajcriptapeenis et obi^ationi^ aw^^
iiifandi' rekgioms m animam mSae dominae due^a» prm/lam6im ,
eJuf ah eodem dmimtud^ico reeipien^ et fidtprmifaet a^^em*
wiffe Jhtetttj^mantm et^hy^gimm "feijmafnui^ ' rmortmk^imiimymit
*■'■'. vai~ "
cmttf fktifff^ffit m ce^adis memrMUy xi gemanlittr 4td ^enmg m
fnffd» aiit virka, diSa ^/aSa tnatemaaitL^afftruma^ mff»JiaM^
il^0etfiiiMj^ttihuetferfmufwew<,^mpiext verMf -etintBkr
conjhifiis et a^enjiit fimiugalif imMSiptnrt \ei^jmimr *t. A^Aeitir^
■acintelSgitttr^ exphmturrtiahetar, ae imek^^exfrimi fit^ at
.bgteriy et per upiae inter doannam jiuc^am ^ praef^ianjtmmtae
Ltuktticumv licet Mbfemer et feiitoMoi^ ^veramm^nmimimufier ^mf^
ia de prMefittti.piaefl xt dehet £t co^ewtfieri^ . jcomnal^ur atimmmt
.tehari.t idicendi^ faaifndit ei^rmetidi, jxcgiaidiy «AMovaifif^
.fmie peripfmdoaanamdiic^mmti^^^MememtjSfrai^^me-^eryJm
ferfeaa prqpria £cijfienetjapra»,re^i.,ax&ntti.eiMc^^arii^el^
JiterJ, 'efprtamttipolfet et ddiei feu deieret^ ..etiam/i ti^a fintvd
^^jittt -efuae r^aniaxttm .exigaiit.pr^tereajfeaale^ dc- mdiarv £{ ^wr» .
S^a.€xifiirept^iiamfinti{la.,fimatisfimperdidii .caMeiiiJrpa&Xi
Uttventiomlms-fit cmditioi^us ^anttntis tt ^xpre^s.i» ^apiudis.fi»
fna&ffitJ •vaieas ipfa Vomina duc^ tonjSituens, '^mdfi ^afu jflt^
n^ctit vel infirmkatis, •veliufta aUqua eaufa fuperuenerit per ^uem.
vef jfuam alier pr&ciiKatarjm et amhaffiatvram ipfbrum praediSia
neqmuer/t Jnter^e^-. fi^ eo ■cafu aiter pracaratormi ipjarum
paa impeditus, jeu fttperfifs, praeiAStt ^emma ^t. fir^uia poffit j»
valeat mdhoare^ me^are ^ . fimre\ pmtt ejftt .. nd praediSa
tmnia Aearmafis^ula m prami!\f!rt'afQmlp«aaiiter ^r injb/idm^^
confiitutus: promittens ipja DomtJta duci£a snibi praedi&o notarit
puhOte infrafiripta , tamquam puhScde perfimae, vice et domino didi
dfonini Jjidouici., et arumum etjiapdorum^ quarum ficu ^tdus imen*
efi vtl.imerent^ aut mtereffe poterit^ vtfuatrumyftraimty^^atmm
et firmuinperpetuo k^tmmn, et inmolabilitir. *t eneoacajfe fir^tuf
ram tatma quiqmd per dtBos procaratar&s net Anbaj^atares fuot vel
alter.um. «orum in Cafiiut enarratis tn fraarniffis « xirxa praemiffa-
et quolibet praem^anim , ac dependenttbus , emergentiims , cnmexis^
H midemwus ex eisdem^ «m» di3orttm capit^arum.y cautelarumy^
pa3erum,.conuemionttmrA€onditiBHam ienad etJntdeiahUi .olrjerua-,
tifsie promijfum puhHcumypaSwtt^^aSam^diaumy pracuratum ^gupd
jwrit quomodetibei fiua gefium, 4t «jKi ^mqmm tempera mn vmtu^
ram,i
.Srruuii'Tur.frud,lUroie.?.TI. Zz • ^
' ■ nan7,db,G00t^[C
fum, ^SmamtMt fiSimpTH raffrr«, net^vemenckj facieniSi «tii «&•
ttndi-ikenmmfttitmamijia. ea vfitrampttrta et eheiitai etmfi^et
^Sos fracweamu /ms atue •aafimtMtionem.etperfefiimem Ofimitan^
fivemikormui' feoiniffo s8upafe&iems ei cQafunmmknii'^ am
pt^ iton reuKmttram nec.deraeati/rom in aitqiio direQe velper ok/i-
^uimtf per fe^velper oHumyfiu alios ptthHce-^vel occulte ^ fub hypifi'
tbeta et obligatiotu emnium bonorum fttarittn .praefentium et futttrt-
rwm. . Et proinde carpora/e praeflitit ad SaaBa Dei evangeiia iura*
msiatiatf me pfaediSo notarJo puhlico infra Scripto vice, nmmte et
fra^moreim procuratorum , et m^ffiatvrusn^ac emmmn^et fii^ido*
fVff. fiwnM» yfw cuius interefty vei imerefe poterit m fmuvmn^prv-
fm£^mm^ bypotimmn^ (^Hgatumemj et iuramema praedi3ff ah ea^
dem domina dfuijfa copflitmo , tfuae tamquam facro fanSae Romanai
Kclefiae ac dtSi Domini fapae fedis apofiblicar huTmUs et detms^
nttne ignoransi vt dixit^ ame eam et dictum Jominttm Ludmacum
vndefi aiiquod confanguinitatis vel affaiittttis inpedteni^topulam hu^
immodi Tnatripumi ceiebrandi , extitity propierea huoMter pnett\
ftata^ qitod fiforfan tnpofierum contingeret inter praefatos Ammam
duciffam et ihniinum Ludouicmn gradum canfangmnitatis veJafftmta-
tis adefie ,per quti mer ipfhs firte difpevftttme ^ctae JimCtaeRmtt*
mae matrit ecclefiae, feu demiiti Jimjmi fomificis eiyfaiir^^p^lvfiiafj
matrimmimrimm potuerit ie^time ceieirarif « cajtt ipJo.^gir prar-
.fata demina dticifia tBctae ^ R, Etjeu dicti domimjummi pwiijicis
atfedis apofiolicae dijpenfatianem referuatam^ in quamumpro rohore
m Jegitimatione dicti matrimemi fuerit neceffaria ac etiam opportuna^
quilms ommbusfic peractis, dicta thmina .duciffii conflituens /tioimt
atiam et.mandauit qaod.per me praedictum injra fcriptum mtari^
fuhiicum conficerentur y.et flerefit inde vttum^dufi, tria et piur» , tth
ties qtioties fibi forent , Jeu fuerint y necejfariaj expedientiaet WHiaf
adimnem requifitionem et mandatumy ac preces ipfitu aut aiterius
eius nomine ^jica infirumenta. Atta fuermtt haec Nfapoii m 8e-
, ginaii caflro nouo yft^ anno, pomificatu, menfe die , et indictiojfe prai^
fmtibus rrunrenda inCbriflopatredomiua iuliam Dei gratia epifiopo.
Cafiner^ dictae dowmae duciffae cartcfliario acmagnificis et potemi'
hus viris domim Neapoiaona dkfiiiis Vrfi e^ptit^ Mamtpietti io^teto^
tt prtthonotaria regis Siciiiae, domim Nicoiao de AzzaroHs di; Fioren- •
tia ctmite Melfidcy mogno eimdem rt^is ^liae fenefcaiio donHna
vv - ::■..■■■. ..-. ■Beth.
:Fniac*lcii df.Cflano cotnitijk. Ariamt Ragonr de S..Seuetim, ttrc »oif
^hmpo £rcncif0 di San&o Vm , tiy^\ Sctae domina^ ■Qu^iie M.- -
Jfi^^jfywffaiUo i iudice Francifio ^S^tamde Sderm et yffid^e N'c<i^
. ^cbmuBn de Neapoli peritis iniare cii^ pmgifiro.Fetr^^e Lem)m,
^jfradictae dominae irjiperatricis rattonaHy lacobo comte de Salin»
notarioj lohanne deMaguntia mtarjo dictae dominae Qucijfae,. et
jintonio Cronelio de Neapoli clerico puhlico apofio/ica auctoritate no~
t^io tefiihur ad traemifa vtKati/ et rbgattf, & e^ Nitolaus Si'
fHlit&c. ■ . ■> • , ;
■■."..■," "■ . . . >.-■ : , - ^
'.. ^ Teniir Va3orum . . > , ■
de^uibus fuprafitmentio.
-.-■• fiaec_^mt pacta, cmuentiones et condttiones ijuaepeti tkhent pttc
Frederiam ACtimpis et Antonitm de Landulpbo cmfiitutet et ordif
}6atos.procitrstoFtt.etamh^j^orefperiUttflrem et exceliemem dmir
ntm litkamwm Ducifiam Duratii , regni Mbaniae , et bonorisMon^
. ^isAn^eU dopiinam ^ acGrauinae coniitijfam ft^er matrimomoy Dea
fraemo et actore^ contrabendo inter dictos procftratores et amhafitd^
(ores ftopiine et pro partf dtaae dominae ducifae ex vna parte^ ei
ISufifem dbminum domintim Ludouicum de Nauarra ex.parte alterd,
fecundum teTiorem procufdtorum et amhafiiatorumpraedtctbjiimyqttas
fuperiiochahentah eadem dmmna ducifia ; nec non fecundtm tem-
rem yCmditiones 3 et formas notatas et declaratas in capituiis tnjra ■
fcriptis procedentibus de certa Jcientia et heneplacito fereniffimae d&^
_ minaf mntinae ^bamtae DeigraHa ^er»falem etSiciliae reginae.iU
lufiris materterae et Serenijftmae deminae domin^e Maviae ieadem
gratiaimperatrf6s C, P. et frincipiffae Tarentiy matris^t JigiUis re-
v,erend. atilae dminae ductjfaefigillatis anulofecreto tam dictae do~
minae reginae^ et figiUis tampartio cortfueto^ qm eadem domina dt^
cijfa efi et vtitur^ quam magno impendetiti eiusdem dominae ducifiafy
quo ipfa domina nouiter vti incoepit. In priinis, e/uod dicta domiiia
dttcifia contentattir, et plaeetfibi , ac gerit in mente, efiqtte htfimto
yropofito contrabeni& matrimonimn etmt tScto domim Ludoutco de
N_anarr$ , fecmdum quod continetur infirumento procitrationis rf po-
jefiatit praedictae domina^ et comitifiae, per eandm dminamdt/cif-
Zz a . j^
.gle
1 f 54 ^<^* V. Be autfvmmih ilhtjlritm
ttfuiiiitendamfitmmamifea. ea v^ram pttrta et oitefita, n infitpn
f63as jvaciiramat /im antt vaajMmaan o^ftim,
■ftmniiferami- fm^ia ifip>sB»pwfr&imif eii confvnmotitnisi ata
foj^ m» reuxaitaram nec tierogataram in aiiqao dtreQe velper ohH-
fuumt per fe vtl per oHum , fiu a/ios ptttHcr, vel occuite , jtU> hypg>'
tbeca et i^itgaHont mmum kmorum Jitortmi praefentitim ttfutura-
nm. . Et prdnde arporale praefiitit ad Sam&a Oei evangelia iura-'
MrmMwr, me ptaeSBo wotario pittlico infra Scripto vice , nemint tt
pra^lmrttai procuratorwn , tt atidfojjtetormn , ac owmttmytf Jntj^iio^
wumy^onimjru cuiits wtereji jveiimerefe poterit in fuiurtmi,pnh^
mffiotum^ bypethecam, okkgattonemj et iuramema praedida ab ea^
dem domina dfuiffa copfiituto , ^ttae tam^utm facro fan&ae Romanat
atcUfiae ac dt^ii Damini papae fedis afofiohcar butniHs et deuota^
nunc ignoranfi vt dixitj. ame eam et dictum Jotainum Ludotacmti
vndefi aiiquod confanguinitatis vel affiitttmis itipediensyvopulam htn^
iut^otX matrimomi ceUbrandif extitit, propierea bumSiter.ptMi^
ftata-, quod ^forfaa inpofierum contingeret inter praejatos Ammaat
ductjfam et dtminum Ludotucum p-adum confangmnftatis vet affimta-
Sijt adejfe , per qu4s imer ipfotfine difpenfattme ^ctae fmciae RmfO*
nae matrij ecclefiae^feu doinim ftmnu pomificis eKf&dir^^api^itatr^
natriT/imium non potuerit /egitime celdrari, n> cafu ipJo.axigif prae'
fata dtmina. ^cifa tBctae X R. E,feu dicti dominifimm ptmtificie
atfedit apofivUcae dijpenjationem rejeruatam , in quantumpro rohore
<» legitimatione dicti tttatrimonH fuerit itecefiaria ac etiam oppertunay
qiubut omnibusfic peractis, dicta domina.ducifa cmfiifuens voim*
0iam et mandauit qmdper me praedictum infra fcriptum mtari^
f«hiicumcai^cerentiir,.et^ereiitindevnimydi^^ triaetplur», /fl-
ties qiKties fiti forent , fiufuerint, necefaria, expedieniia et 'Ot^ia,-
adcttmem reqtti^tionem et mandatum, ac preces ipfiut am aiterius
eiusnamneptdibcamfirumenta. Atia fuerimt haec Ncappli in Re~
,ffnali cafiro nouoyfab anno, pomificatu, menfe tUe, et indictione prai^
femibus reuerendo in Chrifio patre domino. iuliam Dei gratia epi^pn
Cafinenfi dictat dominae ducifae canceliario ac magnificis etpotenu-
bus viris doimno Neapoiaone. defiliis Vrfi coptite' ManupiettiiogoteiA,
et prothonotario regis Sictliae ydomino Nicoiao dt Azzaroiis di.' F/oren~ • '
tia imite Melfiae^ magno eiutdem tfgit Siciiiae fenefialio doniina
v:^ ' :.\-'- ■■...■'.'■ ■■ Ben~.
.Prant^a A&Ura eornmjfa^Ariamy ffngonr da S..Setarim^ -ittc mi.
4kfrmto praftdfio de San^o Vftvnu^i, ^tae dmiMit-Qti(p0it Aa.- '
^^iiJhiefcaliif y iudke Frmcipo ^Sftarifi v/r Saltrw tjt ziftJke ?iicq^
^chanion dx Neapoli feritis in iitre ciffiii, jnagifiro^Petx^-^e LetitJmi
ptpra Sctae dominae imperatricis ratmali, lacoho camte ie Salitta
nofarioy lohanne 'de Maguntid notarJQ dictae dominae ttucijjae,. et
Antonio CroneHo de NeapoU clerico publico apoftolica a^toritate no-
t^io tejlihus att praetttija voedtif et rbgatiii & ego Nialatis Si'
r8ii,&e. ■ "' ■ ■ l .
■ ie qmbus fuprafit rnenthf,
■ ■■- - Haecfim pacta, cmuentionee et eomStionfs quaefeti tkbent pet
Frederkttih tk €nm^ et Antoniutn de Landalfbo cm0ituuu et or^
^otfrocurssiirtt .et aftihajjiateiret per iUuflrm et excelientem dontk-
pMin lohannafH Dttci£am puratii , regni Albamae»et honoris "Mon^
■ .fif An^eli doniinam, ac Gramnae cornitifam fuper matrimotnOiDeo
£raeufo et actore^ contrabendo iater dictos procuratores et ambaj/id-
tores popiine ef pro partf diaae dominae ducijjae ex vna pdrtej et
'Wufirem aominum dominum Ludouicum de Nauarra ex pafte alterd,
fecundum tertoremprocufdtorum et amba^atorumpraedtctbthim,quits
•fuperiiochabAit ab eadem domina duci£a ; nec non fecundum teno-
rem,cond$tiones, et formas noiatas et declaratas in capituks injra -
fcriptis procedentibus de certa fcientia et beneplacito fereni0mat do-
■mnof dominae ^hamae Dei grviia $er.ufalem etSiciliaereginae.iU
tufiris materterae et Sereniffimae dominae dormn^e Ma*iae eadem
gratiaimperatri6s C P. et principilfae Tarenti , matritift JigiUis re-
verend. iiQae dpminae ductjfae JtgiJlatis anulo fecreto lam dictaedo*
minde reginae, etfgillis tamparuo confueto^ quo eadem domina difi.
cijfa eji et vtitur^ quam magno impenderili eiiisdem dominae diuiQah,
quo iifa dgnAna nouiter vti incoepit. In primis, quod dicta domma
'dUcifld contentatitr, et plaeetfibiy dc gerit in mente^ ejlque infrma
propc^to contrafAndi matrimonium ei^ t^to domino Ijtdoutco de
Namrra , featndum qaod continetur 'mfirttmento prociiratioms tt /»-
■Jtefiatifpraedictaetmiitia0etcomiti£ae,fer eandm.dminmmcij^
Zzz , jfe»
I .Mr,divG00glC
SfS Opi V^ Dfmmimim* iUufiriim
fim:pncurator&siet a^aSuumbuf Jl^adiMisJcrifto' tnamt ma
iScolai SirilU ciuit: Ke/^mt^p^efiate t^fioiica er mnenaH
auSorirate nofarii infra firH^i^ fiib- anno O^natiidrdte thm^
MCCCLJCV. fenriJicatuF ^nSijlmi ht Omfiopatrir dbmitiT nofiH
dominf Vrbanr dtuinafrouidefafapapae V. Secunda auoddi3ipr6--
turerorereraniBa^uitorefindicto-.caJUy. qu» contraherent matri-
tnomumji^ra di^im tumine et.prv^tediSac^uinaeduciJJaey..
^ortiiitanr pro iote einomiiie- dotis^ coritemplatione marriitianiij^
fra£3i\ ciaitater^ terras\ er cafira^ et omma ^ioecumipie b(Ma
JhdaSa, et atia iura er quascumqae ratiavry ^pardiSa domna
dacija haher tam in regru)' Sciliae cura Fdnan quam a^tra re^
mamipjumy et de bir diSi troatrarores er amb^araresjadant
Jt^Ktem^r^ validar^ et en^ienifs cautefardtSo-domitpU^imco, .
^Ugarieuikir^ renantiationibur^ iwammir^. er poeasptaadarHr
-ttatiiT neeej^it er eppgrtamr /oJamdraribar rokorarir.. Jerrio,.
•maddiSurdannj^s Luamau teneatur- et deSeat cai^^^tierediSae'
iyoinfnafDuciJfae feu praediSis procuraforibur et anba^/iatoribttr
nmfnedoris; erproparte ipfim Dominae DudJ/ae prv dtaario et ,
wjniiie dotarifJecurufuwcotiJiieruiShem ctm/uetam ef oBjeruatam i%-
:^firijtnt ^atmrum regt^rs diSfrexnf SieiUae. ik va&rr.^ama-
ruinduamiUiamauroperafmam^ vef ad itiihas: vmiar^mnfttUefa
Qirlenf. io^genri inbords:,fimdaliburenKt^r, de prt^prianmefa fhr
fecaaia diaidanum' Lu^ma- m dtSa repno^ Siciiide- citra Eanm,-
■fTtp ^^mrfma feden&t er percon^lhday. dicturdimnuFLudotd^
^irtetteuturerdidiearj anteqBom venfar ihcfuifafemhanc J^atv^j
iun^diip^iarrer^pamfacererealirererciimeffecruftrcfufratibur
' Storetaiaevef-Tmuar aut Ueapoifrf ad' etecrionem dscti diffninfLa-
dmdef-, tantam yKmtiratem- motterae Jettpecum'ae, quat/tam vetrt
Jmiicerfa' ac^edeheafy er effe cerjeatur pifficfens- er opportunay
.pro-emeji£s:6onirJuiidaiibur^fradietirval«rii amaa4,nams v^--
■aiarumdkrarum^ndUe^de.dicti^ CdrfmPariKms pr9-dotarikir^i^
namdBteriffi^ira^izmodifmdx^
-ftaaBmfmimmn&Krj^gaimiimer idaaeanmaafeat^futnfM
nr (fjmam^pu eie- dktis ciidiatiBtu depe/Sftotr ipfii^jim eaiHgent^
Jmt mmrneerproj>arredt€rae ^mnaeAm^f rmme iatarii fw-
p-a ^ctil Rurjvm Msd dicti tmrcafores: recipiant ^ctam vmer
'raiK ^ro parre ^cra ^mnaeductffaej er reneantur perpaerum et
tomeiitiommfacere omaem eaurefam , quod fitj .ejje debeat ac e£e
iet^atur^meaetjufkienrdictaedamifzaeddmmieducijfaejpecia'
ShtwJuis&asJigBdfidofi^radietampetumimfiuMfiatamcmuer-
ffn&aa ia emtronem iam dictain ^fius Domihae Duefffaey. etprocu-
^atorihus-Jmr^ ad amnem ipfiii cbmin^e ditcijp^ vel^eorimdempro-
'itanatonimJu^mttproatretionem^Verum tatimt efi, qwfd memHrata '
dmiina&tciJpsanmUufCGnfenearetury. ejfetquejibi gratumpariier-
eracteptumy quoadictmn dep^tumjieree in dicta etuitate Neapoli-
'fanainmaniBus;fuffcientium\,etidoneorutnmercatorumquammbL_
.f^atto, quod memorafui domimulMdmicus: i« mamMs dictorwtc
^procuratorum et ambasfiarorumprmittat^ft ohUger (e perfonaliter-
vemre Neapolim ,. ad de^arfamam' dictam dominam ducijfam\ et
^rmandutK Mctum matrimaiium cmt et^m y et habitare in dictw
,' re^cum^fidamina6iei£a^et eamndn extrahere extra regrmm ,
«p0ff it^de Bisfaciat •fiUmnep erjhficmtter tauteks^ oBIigationir
'feri p^teiHfs - renamationwus y et aiiirfoUmnitatibus rn&or-
raeisJi^radiittirprocsmforiBtts eratnbasfiatati^r recipientihus nor-
minF,etproparteiiafrdietaedaminaeDuciJlae. Qumroy qtud
nm dictur dommus IjidouicuFpromirratr temnturet ahtigetfe, vt
Jftpra^j quodinjrajex-men/les c(mptirandor adie quoy Deopraeido^
.et ecrore:firmattm erit matrimamwn imer dsctor procuratores et
grttkaffeaarer rmmne et ^fra^ parte dietae dominae duciffmex vna
jiarte,et dtctmtdminmnlMdouicsmexparte.aiteray: _fiamdunt
wuiiienriam & tem^rn dictr ij^rumenti procuratigmr /acti'^ pro-
vuraForibusetmnSafflararihurp^a^etis ventreaddictum neprami, et
effeperfaiaUter ixdictameiuitafem ^apaBtamtmadcan^&dumet
ferfdendum et confirmandumcUm^e^tnatrimanivm(J^a£ctumy
js-tfnmridy. a^fuic^adfatmnetfefisrdepacti^-ft amentianihuf
p$r(t dicm.. <f, irf c^ fw ^a dietat Danirvis hdmcsis. isi^a.
■ , ) ' Zz: 3 ^:tum
di^itmjh mmfiim termimm mm vemret^ ttiam fi quxmnaue tafk '
impedms fmfet^am defieetiei.§£mfiere realuer etcmn effe^, Jn-
nmt* ipjb termin» , di^t. paSa et conaentumes , aut aUqmd vel aii~
qtmemmidemt fooJin cafu pr^enujjo di3a domina,(iuciJ/a princi-
paiiter et S3r procnratorej et .amba^atotet eiusnomine remaneant "
£t fint liberi, quiti et ahjolutiy ab onmi yinculo diSi matrtnionii, ei
ahomm proTtitJJione, ohligatione, et poents fitcramenti et renUncia-
tionisj qu^s fecijfent quomodoHbet ratione matrimonii fupra di&iy vel
' diSi procuratares et ambafitatores nomine etpro parte aiSae dominae
ducijfae faterent quotas modojet mnes et finguiat promi^enesy catt^
teias y infinmienta , paSa et.conuentumes^ qttas ^t qnaeatmque tnodf
facerent t feajpent ^per matrimoma ^aetuSe et aliter contemo ^ «-
pre^ et deciaratir in diSis procurattonibus , paSis , conditioniius , et
tonuentiombus /uprafcriptis t aut fierent quoquo modo per diSos pro-
turat&res^et atnhajJiatores^^dsBae iminae ducijfae y tpjh faSo fint et
affe cenjeantftr, terminentur, et reputentur ruptae, cajfae, irritae, et
annuliatae, inones ei inuaiidae , ac omni careant efficacia , firmitatet
et momento, robore et vigore., A3um et datum Neapo/i in regjnaU
Cafironouoyfub di3is anulaficreto dt^ae dominae regrnae', etjfgiliit.
tamparuo quam magno eiiisdemdominae duciffite, Jab ouna, ponti^
catu, menfedie, et indiSione jpraediSis , praeji^buj^re^endo in
Chrijio patre^tUiano Dei gratia epifiopo G^aertfi.diffae.-d^ifi^
^ijfae canceliar'»^ et magnificis ac potentibus viris t^ifw 'f^ef^^
Jienji defiiiis Vrfi, comite ManupieUi , hgotheta ei protomiario re^ .
&ciiiae, fentfcaUo, domina Framijca dt! Celano Omitifia' Ariam^
■ Uugaif de S. i'euerinOj nec mn et dumino Francifco Setarto de Satino,
ttiudice Nicoiao Archamon. deNeapii periiis in iure ciuiH, mt^L
firo Petro Lentino fuprtt diHae dominae imperatrteis rationaiit iacoh ■
comite Salino «otario, lobanne de Magentia notario diSae dominae
dticrjfaefet Antmio SiemeUo de Neapoii c/erico pubiico apofitiica «».
ffaritate notaria» te/iibus ad prsemtffa vocatis fpedaiitv etrogatit,
Et ego Nictdaits &riUi &u
'■ ,\ .. . §. Lvm/ '■'[ ■^; ^_v^ '.
H6c matrimtiniuni ^rfam M»ia', Inipemcrix Coirihmti-
xiopbIicanav|>er iingnlares licceras |>QHtnQduin- con&m^uit^.'
'-_'"■ quae
, : Goot^lc
- fer procuratorem, ^ J"j9
(^at tales favit.*~'Maria T>ei^tia imperatrix ConfiaHtinopoUtm,
^cayae et Tarenti prindpijfa^vntuerfis proffenteT iitt^as injpe&uriti
reaa profpidens^ non immeritofiatuit, quo^in copuldtidisnuptiis ntinca^
^atoruni mc cognatorum vel affinium auSoritas exquiTaiur, fedexpe^
Sandafit eius voluntas, de cuiui comun9ione tra&atur.Sane dudutn
praecedentihusfiquidernmaturadeliberamneconjiiii^heneplacitoetcon-
ferifuiftclytae dominae^dbminaeiohannae lerufdienjet Sicilhiereginaeii-
, 'l'0risfbroi-is nqfirae cmffimae et domiitae reuerendoe:^ vtrius^ue paNra, .
fyecfabirts iohamia dueiffa lyttratii regni Atbaniae et bonoris Montis,
P\ AngeU domina^ con.-^fa Grauinae, filia nofira primogenita ac eti-
am praedileta exiflens propterea aetatis,huius animum et profofitum
fnatrimonium y aSare Oomino, contrahendi cum excellenti Ludouia>
infanee Nauarrae^ comiteque Bellimomi{, acBearniano, Shvni^ni
ffirtcipis- domrni CaroU eadem gratia regis Nauarrae ^ ^oicenfisqtta
(omitis iUufiris confiitmi e$ ftdudaliter ordinauit fmes proeOMtwes^
i^hwsfiatores, etnu^hs Jpeaaiet et generdtei\ citcitmfpeBos viroM
ftidericum de Campit et Anthonium de Landulfo de Neapoii, eius-
d^ dminae Ducifiae familiares et fecretarios , ad conftrendim fk
. id praefentiarh t£Si domtm Ludouiei, et cum eo praedidmn manrUno*,
inttmyeVti^a&andi, ip/im^e matrimonium contrahendi etpercm^
^endtciini 'todem doniino"LJidottiio, nomine et propnrte ducifiaepraem
/ataty perveria apta mittuttm <onfenfitm exfirimentitr de prdejintiy ■
airh ceirtis padis , eonditiomhuf^modifieationihtu,firiptisatetiam
trnnotatis in infirumento procuratienis iam dudiim , fiqmdem per fflir-
ms Nicolai SiriHi ieNeapoti pttblici apoftolica tHt&eritate notarii in
toto regm Siciliaecitra Farttm, o/im i» enn» Domim MCCCiLXy»
pontificatus tn Chrifib juirrit demini nofiri t/omini Vrhttm t^na prthi
mdentia papav V.tertio , menftAiartii, die penultttM eiusdem y ter~
tiae indi3ionis-fithfe^uentis, aiSi proeurateres et amhaffiatores dudj^
fae praefatae 'confetentes fe perfimaliter adpraefemiom tSffi domita
tudouidi quem perfmditer inuenerunt in ViUa S. Se^qfiiani Dioe^
,tejfis Pamprlonof, et hahitd^inter eos Jbientni colto^uio et troSatu^.de
fkpraMBofnatrimaniQci^yahenio, ft paSis huiftsmodi petitis, tan'
^d^idettr dtSus Domimts Litdoi^etis AQtm matrimonittm gratumfi*^
a repraefentanf et acceptam, cum eist^ procuratmhtts et amhaj^^
ioribuf mmine etproparte fraefatae Dmijfae, et ipfi procttratores e».
mhasfiit^
"'*'3t«aot <. l. p. H^ / ,0 [i^
3te Ctp!- V- X>e ituinmoniu iniifirium
4mhasjt§twtt ijU9Jiifri momint, cum iedmjiaMwoliidtmcapraeJBSimt
vtatrinwniutHfMSarf Domino^ per verha d&prMejtnti ^ptM, ttmtmm
tvnfit^um txprimatiia iontraxarimt ^ ficimdum ritum etjormam
jknSae S.ome»se eccUfiae^ tt canomca mjlituta^ rijjtrmto tamet^per
tumdem Jominiat Ludatticum primo et ante oiiima tt in^aemffis
voIUMtme et beneplaato di3i Regisfratrtsfui^ prout in ^miiam pu*
^ieo infirumento ^anfe^o per maaus &monit ae ViiJanuciuit Pam^
, fiionae^ puUict apoJiaSca uuSmtat» notarii, fub Mne I>m'm taiUe*
Jm» trecemifmo fexagefimo qimto , mdiSiotu ill. die AIX. meiffif
Jtmiitpontificatnsjitudem/maijfimiin ChriJi;^ patru datmm Vrbani'
^uinaprouidemiapapae V, tertio, die, menji^ dicti procuratorex ei
Miiaj^tores dupfae praefataeje per/oua&ter contnleriau edpraOf
fimiam tHcti regii ^uem perjMsiiter muenerunt in i^ii^ reffti^eiiU'.
dm dimtff^ £tfa»Aper4osdan amiaifiutores, frocuratore/ , noti^'
^atipna at amhatfiaia ^idam regi Je tmmibMS etja^uiiffiiprajicu^
. sc 4» fraeiia'ii ^is per Setos ■^mluufiatvre* 4t ^ocurM^-es , ' gua.
fi^it mnme , tt pro parte dkta» dmiuae du^ffae £i domjjmm JLu^
duttcum ax aitera, prasfatus rex praedictum matrimanium, vt prae^
didtMrt contractum approiauif, ratificauit et acceftanrtjacatiamJi'^
ttos inier itohUt vtros miikem maiffirum Smtmrn. de Ejc^tuo aii
i^mmtm de Cuiania dictum procuratores et. ambasfiatwes 4t itaKiaL
Jpaaaits Jieti-.domini Ludouici, hahentes ad i4 piemiriaifi /to/efietum
Kc t^n0,vm tt inemeratos FreJerimm et Amomum pro parui^ctae;
. dt^fae <* parte aUtra .infitif regnis in praefintia exprefi canfeu-
mnda Jiao mairmomo fontrahendoj ac etiam contracto^ iiiimque
uccepta^s^epmplaitit ** approbomit.mafrimemmi- ipfim perverba^
JffitaptajVmtuum emfenfiimti^mtMia-depraifimifetitfoiem^
aer et Je^tima antrahi ac etiam eehhrari moda piraameto^Jfib paait^
eenntutiomhut et modificati^mibus iifferpartes, ^uibus afpurent p»^
Uiaiinflrmnenta^petito tamm P^r iffum regem Oreteniu ahjimhtffi
Jimarihtuttpfocitratoribusfupradictit^t ^uad dehererr^ fuptr prat\
£ttis mutrimam puctit et cdnuentiombut adie^ viniUa cmjmtire^
'^isiite rm'^care^ amroharti pucificmef ao Mqfirat mfforitam ^w»?
mineraitrart, Vor mtem iket prae£ctum matrimanmm fac^.fd'
prae£eiiurj tantnutum, de Ji firmum vaiidmn^e confifiat^-ftptr^
eanfeqstens ^eta pacUi etconftfmiontsjrohoritjSrmitate valientur-, ac-
tumtn ad ghundaniioris cauteiaefiijfragium quaepr^ert non offictre
fef pncuraurem. i6t
cor^iumi anendentes igttur ad eortm dmim regis $t Dcrnini Ijf
douKi ^enerofum y nobile elimtque getm Francorum,^ Hem tCejt.
et dommusijidomcus nm immerito iUu^antw, , nec rai^s virtfttes^
iqmbus idem daminus LuhmusfpeaaUter injigmtur^ intuentes quod
fariter ad deuotionem et fiHalem ebedientiam eiusdim duciffae filiae
'■ nofirae carij/imai id per nos fieri debei:e poftulantis, fraed^um ma-^
trimonium matemali aff^ione cammotae tamquam nohis gratum,
ratum et placitum reputantes^ ipfum ac emnia praediSa pa&a et cort~
juvtiones., halHtafitper ilie iuxta iUorum continentiam et tenorem^ de
nofira certa ficientia acceptamifs^y ratificamus, apprebamus.y pacJnca-
'bius , ac nofirae auSoritatis mtmmine, quatentis oppofttmum fore di-
gtt^citu)y robbramus; preMttetUes fub verbo augufio etregali prde-
diaa omnia et fingula firmiter tenere et objeruere ejficdciter et ab ea^
Hem ducijfa filia nofira facere objiruarij ac etiam adimpUri ^ feu
4uantupi:ad nos-et diSam n^ram filiam pertinet etpertinere digno-
Jcitur* in cttitts rei teftiraonium didiqde regis et domini Ludeiuci,
]" CAPVT VI.
DB ■
MATRIMONIO VIRGINEO ET CON-
SCIENTIAE ILLVSTRIVM. .
SVMKtARIA.
$. I. di cmfefforis cuni Ediv^ GoivviM
TV Mdtrimome ri^neo inttr Heg' tomitii fi**-
LJ^ ricum II. Imperatorem et Cw »• *• .
. nisMndam inite, Exemplam PuUberut et Marltasu
^gmamMm "•""•jj tmptrdtoris,
Oitid de eo fentierniumf »j- • ■ *'• ^^' « . , -
" ' f jij Mstnmoimim vtr^mium Emericl S,
J>„bium reidit'tir tt 'reiicitur, ***-'" yi^an^e Segisfitii,
i. IV. i. VII.
•^nfdUafith perpttuo cM&itatis vot$ ExtmpUm Eduardt toUjiJforis 4li*
- ^ontraSa. Bxtn^lum Edaar' gUae Segis.
Sinmilitr.PrMd.Heroic,F.n,, y *" •• VtlLi^,
,gM « Sammori*- ■
#. m - $.■ 3W.
mtrtmmim virgiMim SfltsUi mtrimcmim ttmfiitnlui X^trti
Fuiiii rtbniMt Stgii fr* Cnni- Stiurti U. Xtgil Ailmim.
/an^, liUe, VnitrM Itgii, ^ jjy,.
^* I jv MtriM, Guititbmi Mnnfthritalu
' MMrimKiiiim LrtitiitiM vUfa. iTfVif OiAt tim Cmaunmi
mMnmwmimn J^ X. ' "^ CtmiU 1» Jqnitmild.
AfiUtiUmf' %. XVU.
BJI mMnimmmii minia filimi ilt- "•^^^ " ^
■ ^"*^ . x„ $; X"«-
l,hHnMrimm.tirfimum"' >'«^^f^''^^H''"9
dpiuiii Miviiiu- Mdrtfibdlk IbfpiiMUi vidild.
( XIU. . f. XIX.
Extmptum Guntibrdmni tt^citmid* £xttmtmH LnJffdiii XIV. CdStnam
mdtrimamim tontrsbentis*
% XIV.
Xegii.
MdtrimmiMm onfiientiMi Jkhijidt m i- ^tX
S»lemt» muutimt ^nti txm^Ut TtU Mdtrimfinium ^pni QermMA
.frtbdtmr, tti^miiutr it^titsfiuf, ,
§. i
f^ingofare genus eft matrimonii,qaod viip^nemn dicitur, et
jN illud eft, qubd nunquam dunnte matrimonio copula con-
fummafe camati coniuges conantnr. Huiusmodi ftatus,
quo absque copula camali in ibcietate,nmriniQnii fpeciem
praeferente, mas et femina viuunt, proprie niatrimtiDium
dici nequit,(ed abufiue hoc nomine venit: Omne enim matri.
monium requirit K>nfenfiim de procreanda (bbolc. Hic vel
ab initio adeft, vS in fobolis procreationem confenfus non
datur. Hoc cafii mJltmi adeft matrimonium, quippc quod
voluntatem procreandi fobdem neceifario «quirit. lllo autem
ob conlenfiim in fobolis procreationem matrimoniiiim ab ini^
tfo qnidem adeft perfcdum, aft aconfcnfii receffifle ptj^u-
mcndifunt, qui ^isqoainid, in quod conieaferev adimjileii^
, - ... : ■'■ ■ -mt
Cap. VI* Dfmamtaomo Va^hm et em/cUuiiae lUi^um. f6i
. aut de eo ddiihplendo cogitant. Conit^e^ ^tur in matri-
monio vir^'neo fiue ab inicio in procreationem fbbolis non.
conienferint, fhie conf^ferintquidem, aft nunquam depro*
creatione obtinenda cogitarint, vtroque caiii ni^um eft matri- '-
monium, Pnori enim ca^ii ob defe3:um confenlus in fobolis
procreationem , et altero ob recefTum a confcnfii pro vero
itiatrimomo haberi nequit vi^neum. Licet vero nidla
■•j^ane ^nt matrimonia vii^nea, nihilominus tamen varia eo-
rum affisruntur excmpla. Prodeat primura in fcenam flenri'
tm n. Imp. cuius matrimonium virginetm cum Qtniffuada,
^gtrid^ Luxetthttr^enfif Comkis filia plurimum praedicant
Catholici. Sic enim ANVALrsTA saxo: * Hie
Dmnam,^ Cunigundam ^«(j/i in matrimomum Jibi cff^uiamt,
^um ta»ten voto caftitatis, quaevtrisque fktcUerat, nunquam-
co^ait, Jed vt fororem dilexit. Idem comprobat avtor
" Vitae eius, ** dum ait : Ldherosfecundum cHrHem nec hahehat^ nec
eicpeBahat^ quando quidem eamj quam pro coniuge habere videbO'
/»r, Cunigundam, nunquam «^irt^, ftfwproii^ram (y?; NON-
Notfivsetiam inCunegundis vita*^*fic fcribit : beata et
Deo dileBa Cunigundis terreno Imperatori coiporaliter, rioa
draaliternmms^, coelefii Rjegi juam Virginitatem (X)nfecra-
vit, quam vsque infinem cafli coniugis coTi/enfu,Deo tefle, conjerua-
uiu HiftcinBVLJLA canonizatioNis Henrici II. *^* ■
diciturrcjzm diademafceptrumquelmperjijufcepijjety non imperia-
\iteT,Jed/pirituaJiter vixit, in thoroetiamlegitimojtq/ituey ifuod
paucorum JuiJ/e legitur, integritatera caftimooiae vsque infifam '
vitae conferuauit. In fnortis igitur articulo conftitutus Hen-
ricus,Cuniguhdae propinquis eam tanquam virginem reddidille
Aaa . 2 dicitt^
• Mi dnmOH U&2.
V Cjp. I.
: *«** E»at apudBAKOHivu iCM4/:'7^w.XH.«d«|f. i^.B.^.etrtfti.
■ • . - Sfript. g\^
3^4 ^/* ^^' D«'M0ttm»m9 Vtrpiu»
dicictB', de qua avctor Wtnt^^ ^cerHentdimmortit
jSn imminen, vocatis ad fe permibus et cognatis beati£imae Imr'
peretricis Ojumgmdae^ nec non etiam qutbusdam Rfpni prinwri*
hus y manu eam afprebendir et commendittdt eam ims btdusmods.
■ verbis memoria difiniffimus, Hancy ecce, inquic, mibi a vobis, im-
mo a. Cbrijio co^inatamipfi Cbrtflo Domim noflro et vt^s. te-
Jigm Virginern teflram.^ £^dem dicic leo ostiensis: **:
Siqier caeterds OHtwtbonitates ^ fm virtntef, auasidem Impo^-
tor babuijfe narrattp^ a Deo^fertur, vixije Cadifflmus, vt ad
mrtfs articuium veniens coram praefintibtts Epifcvpis^ atqai Ak^
hatihuSy Cumgundat,, Omiugisfuae^ propinquis, eaquc 0is irdditdy'.
fertur^ Reciptte, qitam mibi tra^idijfis^ virginem.veflram. ln'
BVLLA iNNOCENTii III.CanonizacionisCunignndae.*»*
B: Ksmgundis S. Henrico Imperac.^/> matrimoniaUter a^uiatOy
fed ah eo non e^ititit camaliter cognita, Vnde cum Dom. ImferO'.
ter ageret in extremif^ Principwtis et Farenribus inquit de iUa^
qualem mibi eam afflgnaflis^ calem vobis cam refigno. F/r-
mnem eam reddo. Sttam ergo Virginitatem Domiiw con/ecrauit,
et feruauit intaStm. OHare MAfeTYROLOGiVM roma*
Df V M ad diem 14. lulii Bambergae SanSi Henrid IL Inqjcra-
torifi, qui cum vxore fua Cmigunia perpecuam Virginitacem
leruauic.
«. n.
Licet antem pro Sanaitate Hatrki II. totrdem hoc con-
firmaretur teftimpniis, vix tamen ea nos convincunt b i tm a-
Kvs *»(r* enim, Meifcbuigen& Antiftes, coaevus fcriptor,
^ ffix-
Script. Bfr. BAmberg. p, 31^ ct BVLtARlo ma«ho 3m*. T. p. ^.
' hiic OOTTrRIDVU T 1 T E R BI ENSB II p. XVll. p. ^g). ATCTOKtU
' -' ViMeMBittTtRci cap.XII.ad!a. looi. MAKT. HorpMAHHTJlUb*!*
jliliul! Bdmblrgaifum f. LXXXIII. , . ,
* «ptid CAHlstvM 72f». III. p. I. p. p. edic BASHA«ti;
~C6)»». C«>eisfiiB. II. C.XLVI.
V £n.'t apod GBETSimTli d« Diiat Sdlmitrgafiii/ p. M^ ■ ■
*.i'Lit.VLtv.m-
, , Goot^lc
a tmfclmtue iHufriim, '., iSf
Bemam ia Synodo Fiancofimenfl ia inducit loqtremeni:
et recompenjationm futuram Chrifittm htieredem elegi^ quia in foki-
le acqjiireiidarmUaJpesrenutnet mihi,, Ex quibus verbis nicile
coQigimus, Henricuniy^prolis fufcipiendae conniibium in-
iuiile, verum, duni«iirii(ttire(ret, * Ipe fua fiiifle deftim-
tum. Patet hoc tanto magis ex Henrici Priuilegio, quod an-
no 1013. ■Bildejheimen/i Ecclefiae conceffit, ** pro cotaugis
frtjUsijtte regiae incolumitate. Extat etiam apnd scHATE-
NivM%* diploma Henrici, in f^Q: tjuditer nos regatu^Ii- -
^entHrimae cmugis nofrae , <jyi uvo svMvs IN qAKNB
VNA.
. ' %. SL
Virgines enim olim dicebantur, licet iam ddm ftierint
maritatae. Facit huc encomium Einmae,\^* quae Ricardi. I.
Normanniae Qucis erat filia, Etbelredi, Angliae Regis vidua,
a Cnutone Danorum in Anglia Rege, matrimonio expeti»
aipiacuit&goRegiverhutttVirgitas, et itireiwando faSo vir-
giniplacuit vobtntas Rsgis: Etjic, Deogratias, -Domina &nnia
tnulierum m^HMifnaft coniux Regis fortillimi Cnutonis. Cum
tamcn ifta iamdum ex priori marito Alfredo et Eduardo filiis
gauderetEademrationeHENRiGVS ifDSLA*»*»* de/fc«-
nrcDuce , ' , '
inter quas v 1 R G 0 coronam Regalem
Capite dimifit, feque profudit
'Regnantis pcdibus, quod non tnlit ipfa, fed alte
■Exfiliensfblio, ftwnwM/ff- (Tflry&d, blando .
Sullineraffl^tu. Aaa 3 Exinde
' * qaod plaribos doctt GTKDLIHG ib Otiis; Itl. JfJUge tnf. /.
. •* 4piid x£i»HiT[vM in JPntti. Co4. ^r, G. J>i£lm, Mm.2i
f'l- 't-
•^» jtln*L fditrhom. Tim. L p, ^b|,
*M* apud A I K £ s K s , vticcl^j;!».
•»*•* Jftrliniitlrga t. 14*.
,;Go'ot^rc
}$S i Of. Vt. Di Murimtm. Viritnn
Exinde^edam boc HemieiVL. matrimoniam virghiem te<
iicicur. ♦
$. nr.
Sponfalia quatidoque Cvia perpetuae caflitacls voco fiie^
rum pera^ Fadum illud in fponTalibus Eduardi Confd^ -;
fcnis cum Ediua, Godwim Comitis filia, At quo a i l r e d v s:** *
vmttaueruibus igiaar in vnwn , rex et regina de caftitate feruania
pacifcuntui', nec buicjidei alittm quam Deum teftem aeftimmt air '
bibendum. FitiUaconiux menteynoncame, iUenomim maritui,
mn opere* Perjeuerat inter eosfine aSu coniUgaU coAiugaUs af-
feSus, etfine defieratione virginitatis caftae SkSionis ampiexutf
ViUpitiUey fed nm corrun^ituTy diligitur illa^ nectanpttur, et
mufi ncva fuaedam Mifa gre^m, caleficit amore^ nec difioluit libi'
dinej mulcet obfequiiSj Jeddefideria non emoBit: Ee nealiquii.
buic regis virtuti fidem derogety fciat hoc tetnpifrihus iBis per to^
tmn Angliamjic diuulgatum et creditwn, vt defa3o certtpleri-
que de tmenti0ie certarent. Qmdam rumque nibil nifi camem et
fimsuinem fapientesyjmplicitati regiae boc imponebant, ftod cwn~
pu^ penerije mifcuerit proditorumy et ne proditores ^ocreartt ■
eferi fiqter/ederet cmttgati,
Talc fiiit matrimonium inter Pulcberiam, Theodofii .
f mp. fororcm atque Martiammi , quem per illud fecit Impcra-
torem,de quo pa,vlvs di AC0Nvs:%*/»«r^(i be^taPulcbe-
Ha nondtmi tuiquamjratrii morte Theodofii Imperatoris. compertOy
Martiam accerfito in religime ac pudicitia conuerfatUe,fene.pide-'
licet et idoneo viro, dicH ei: Qjmiam Imperator nurtuus eft , et
ego fe elegi, tanquam hene placentem ex omni fenatUf da mibi
- ver*.
* LltBRlTlTS in HtroiuS. im C^0. Scrift. Brunfmt. $. XXX.
9iurEjii ci Henrico It. p.6jf '
•* de 1^(4 tt mir^tjilfi £difsrdi p.' j;8. lO. bkoutosi Ctnn. f. j^* '
jiBVt..de K.^ITOHTOIf dt EutOt. Jt^* ifb, i. CMt XV'
V HiftoT. Mifcclla. Lib. XIV. fin. ^ •
- « emJHentiae illu^rim, ' 3^7
■ wlum ^uod tuftodias virginiiatem meam, ^uam Dm cwMmfi, it
fr&nmiaho teimperatorem. Quod ilhfaeramento polUeente , ae-
' terfito patriarcba AkaboIiQ^panter et SenatUj prommtiauk eum
hraeratorem Rmanorum*
$. VI.
Tale ^iam inatriniot^ium de Emerico, qui S. Stepham Vn-
gariae Regis filius crat, refertur,de quo antonivs bon-
riNivs: At iUud de 3t2erico, ue^piaculo ^demjiikticeri .
poteft.QuumVeJprimieJfet,amiquamreUgitfamquemuiGt<^
dem vno tantumex amanueniibus accito no3e aaiit, ibique inter fup"
fticandum ame aram conflitutus , Dfumj>ia objecratione percunSaba-
titr : Qmd nitmini potisjamm praejiare pojfet , quod ilii foret accep*
tisflmumy aedes tx tmplo ingenti fplendore completur» Et.hinc
vox diuinitus audita, nil EmericeDeo virginitate antii^uiuS
Jratiusque Juturum putesi Proinde vt gratijjimttm miU viBtmam
acias, mentis et corporis a te virginitatem poflulo , hanc offer^ et
in propofito perfta, . At ille, Domine Deus meus, qui omnia conjpicis,
et Bumanamflrmas imhecillitatem, item prjncipikus ac regibus terrae
domnaTtSy tuam m me voluntatem perfice , pejjticiojis in me concu- ■
fifcentias rore mifericordiac tuae penitus extingue. Con^rma
fragilitatm feruuU tui, vt in tuojeruttio vsquequaque perfiftat h
Jubricis eum voluptatibus, et ab <mni lAe, pro tua clementia redmta
ne vnquam i tua gratia elabatur. Amanuenlem mox admontdt, ne
viaente ipfb vnquam de re hac quicquam proderet, Fo(I baec pater^
w publicae faluti dc fucceflbre conjuleret, Kmcncumparaudit
iiberir haud imempeftiutm > ^gno coniugio ehligandtmt efte cenfmty
ratus neminem^egm commodiorem fttturtsm, fi yiueret : finmimu^
fandisfimam Innc prolem fperari pofte, et regendis Vngarit accom*
modatisfimam. Quare excellentisfimam forma et virtute virjginem^
ac regali genere natem, bui& defponfat pdter,operamque libens quan*
doque dandam edocet, ne legitimus, idemque opttmus Fannoniafi;
^^nofuccefordefit. Quamuis bec haudfacile efficere potuit ,'quan^
A nonfine multis ep preabut fifium redegerat, ipfum tamen obtem^
, perantisfimumy et decentt coniugio iam ob^Sum, nunquam cum
vxore rem patnSe , fed maierem , (fi dici pote(^»yquam aniea
tafiitatemferttaffe comperit, Quin etiam vxwfttit quam Tir^ginem
■ Emeri-
%6t Of, H. De MMrimmo Virginf
'Emericas acceper8t> fui ami^alis frattextu amfuetit£ms cafiis-
fimam fintBisfanamque praffllterat , ratut multopre fraefiautiuf^
virtutum,quam Itberorum^cmiditate poUere. Camvxere iuuenti^
tem non exegit, qa^doquidem virtutum cumu/um adeptusj exbac
eominuo vtta ereptus efiyet coelefit pttitu j quam hac mifera mortih
kum conditume dignus.efi babitus,
§. VIL
Alia adhuc referuntur exempla: vtpote Eduardi ConfeT-
ibris, Angliac Regis, de quo ad long^m ailredvs Abbas
RicualKs:* Cmfirmato Edwardi Regis tmperio , ofmtibusque /lait-
ma pate ac projperitate compofitisy proceret de fuccesfione foUtciti^
regem de vxorc ducenda cenueniunt. Stupet Rex thejlmro metuerts
fuo, qui in vaJefiSili recon£tus ^ facile poterai calore dijjhlui. Scd
quid ageretf fi obfiindtius obTtiteretur ^ timehaty ne propo/tti fui prt'
•deretur dulce Cea:eUim:fiJiiadentiius praeberet ajfenfum, natijra^
.gium ^\xdin\txAe formidabat, Tandem oportunv et importune it^ifimr
, tihut tittius cedere ratus, buiusmoth verbis fuamDomino pudicitiam
cmmenhhat. lefu bone, tua quondara rnifericordia tres
j)ueros In flammis Chaldaicis i^aefbs leruauit. Pcf te yofepb
reIi3:o pallio nephariae meretnci , cum titulo ca^tatis eualit.
Admirabilis Sufcmnat conftanda tua virtute de impudicis pres-
biteris triumph^iL^ SanQae ^udstb caftitas fingularis, qwap
^nter regias qapes et faecundos caJices Uolojemis nec Jaedi
potuit nec temptari, femineara marfum in pemiciem n^ihaiK
di csipitis ferro muniens, vrbcm exemit obfidioni. Et qudd
\ excellit his omnibus, tu vnlcam illam fpcm mundi dulcifli-
' friamdominamnwom, matremtuam, et coniugem efle vo^
luifti et virginem, nec coniugii facramenftim c^itatis fohiit
fignaculum. Ecce ego feruus tuus, et filius ancDlae tuac,
aualitercumque dilcaor tuusetvnicaeTnatristUae, non qui-
em ad tantae maieftaps tuae aequalitatem praefumptuoflw
«rpiro,redad aliquamhuius tantae rei (iinilitudihem timens
fufpinK Tu ergo Domine Deus fili viiginjsDomiQaQnieae^
Tu
• De rittt et nnr^iitis S, Edaardipag. 177. & ^.
0 mjaemiae iSiilhatm. ytf
Ta Domina mea vii^ et mater Domihr mei fucctprke^qua^
tenus Hc maritalg fu&ipiam facramentum, vtpudiciciae perici^*
lum non inairram. kegt iptur prccerum vohauaii confenfum
fraebaugy .quaerebatitr virgOy quae et Huiguinis nobiiitate et
imrwnhmfatexasiti rcgis ^et apta eon^xibus. Erat inter
pO^otes Angtiae mmum poiemisjifnm Comes Godwiaus, vir
inagnarum opamfed aflutiaefingularis, regum regniaue proditor^ qui
dpdus fallere et quaelibet M^uiare confuetui^faale populum ad
etiittsUhet faHionis inclinabat ajfenfum, Sea ficut Jpina rojam , genuit
Godvviaus Ediuam, auae quidem ex ipjb habuit materiam camiSy
fid a Dei fpiritu magj^erium JanSitatis. Hanc dilefloy«o Chri-
^as praeparaueratEdvv^vdOyin/pirans ei ab ip/a infantia cafti"
£acis amorem , odium viciorum , virtutis e^eSum. In annis pwt-
iaibtts grauitatem pratendens milem, ptdjlicumjvgieris fecreta
^ta]9mijre'quentabat. Vbi non di^iuta ociOy nec onerofa fafli^o;,
legere aufcopcrari manibus cotifiteuit^ omare miro artificio veftesy
fericis aurum intexere» quaeque rerura imitati piffura ; taii opere ae ,
meditatiorte vttare lafciwam, coHoquia iuvenum deuitare. Erat prae* ••
tereajp\Ai:t^h.c\^fedmQvump'<Mtate pulcrior mulco; /m-
que Godwinu^ vofensjibi regts am'mum,qttem tA necem Jratris
proditiaaesque non paucas-non parum metuehaty vinciae arBius-, egit
per anacosfuos regisque fecretatios^ vtfiUamJiiam regiis mptiis
dimaretur. Seaet iUi ^ui DominoJia ardori inhaerefcant af-
l^bl,proditi(mem C<»nitis quam faepe fuerant experti phtrinutm
Jiirmi£intes y hoc ipfum pemecefarium regi arbitrabentur. Ita non
eadem Ucet intentione, omnes in eandem fententiam conuenere. Ex
vtriusqus diuitiisj>df^MrnuptiaIeconuiuiu«i, complent pontifi'
tes facramentum, benedicitur pueUa in vxorem et in reginam cp-
ronatur. ComtementibusJgitur in vnum, rex et regina de caHti-
tnxls imianda pacijhtntur , nec huicfidei aUum quam Deum te-
ftem aefiimant aSibembtm., Fit ilia coniux menre, non came,
iUe nomine ffumViu-, non opcre. Perfeuerat inter eos /ine a3u
coniugali coniugalis affewis, et J^ d^/hratiene virginicatis
*€i^ae
' Sirutai lur. Prud, Heroic. P. Jt, Bbb , - i
57t Cap- V^' ^ MMtrimam Virginn
tafiae dikffiom} ati^Uxut. DiUgit iOe^ ied non corrumpicpr,'
dilipitur iBa nec tangttur, et fuaj! rma quaedam Abifac revem
t^fadt amore^ luc mjfoluit libidine , muket obfequiis^ fed ^^
riir ffo» emollit, £> ne aiiqms huic regis virtutifiaem deroget^fiia
hoc temporihus iBis per totam Angnam fic diuufgatum et cre^tttmy
vt de faSo certi furicme de incentione cenarent. Quidam namMe
nibilmji carnem et languinem (apientes, fiuipUcitati remae boe
imporabanty quod compulfus generi fe mifcuerit pro(£conun,
et ne proditores procrearet, opcri fuperfcderet conit^lu
Sedjicon/ideretnrimorqao CecompkGtebanairjfacilecMteti^- .
turtaUs opinio. Hoc idcirco inferendum putam^ vt fciatur ne-
'minem tunc de regis contincntia dubicane, cum de caufa taU-
ter dtjputauerini. Praebet certe regiae cafticaci teftimmumpu*
ritai meittis, quae ab pmmfaece vicH pulfantis ebquata, et mge
f^a qua/i fraejentia contet^lari etfuturapatuit quajt prae ocu-
fisjita cognt^erei Sic etiam radvlphvs hiodenvs:*
deeodemr^cffo^ J(;xGodithamj!i&'<im Godvvini dejponfa-
baty quam taU catte traBabaty vt nec a tboro ammoueret, nec ta^
men virili mon cognofceret, quodfanaUae ilUus odio, an Caftita-
tis zsto,Jecerit, comfertnm non babeo. Iliud t^iaen ceieberrime
ftrtuTy quodfemper wcerit UexJhiejnuKtrit.contaM> Vberius hoc
«afHcacis ' vocnm ofponic larrev,** dinn ica icribic:
y,II n' y euc iamais dlus d' efperance au recablifTemenc de la
,,Monarch*e Ang^oiie, et iKemble qu'il dependoic du Roi de
„1* afiermir dans fa fmiiUe. II ne ialoic pour cela m' V habi-
^tet6 ni la valeur 4l un grand Frincc; il iiinUbic de fe donner,
des
• Dee. n. Lih. L p. lu.
•• Preljtbromito p. 277. aj t. lOfj. ro. Bitow TOH Clironico, jwg. f^
M pimtimiMm rtgmi fui tjAitham^dm eimfdem Gadteimi 4axit in vxo.
rtm, in tmiiis fiBore, vt ^uiiMm Aiumtt «mmtum /thern/iumi artimm
erMtgign^ij fedvterquiy taxa Rex'qiJi<m i.U, vir^ pcitnaafit.
BEMRiCTS KNieTHOK p.ljig- Ifif f*r ajfv>.}km fncrMm fub Qw
genertmdat prelii dcrepit Virorem Go<Jiih;mi jUtam Godwilu iblcit
Wefi-Sdxemmm et Cottum^reruH Haraldi) «c auuilk tsM^fuxti ab CO^
Mw Edvardui flMrir^tflw' Vi^o. " ^lc
. M ciii/aiittiM Xifirium. . 379
^des fuccefleiirs. EDoyARDavoit^poufi! uneafmabkfero-'
Mine; ron marjage devoit avoir.pourbut des enians qui he-
„ritaUent du Roiaunie apr& h nion; et c' ecoit la palfion des
' ^Anglois, qui faifoient des voeux pour une (ucccflion ii de^
„firfc. Mais parunebifarrerieinconcevable, ecdont touce
„la bigocterie des Moines ne iauroit iamais fauverl' excrava-
^gance, cec imbecille Monarque iit voeu de celibat en, ie
^ariant, et obligea la charmance Reine fbn ^poufe d entrer
„dans le m<£me eneagemenc. Les uns difent que ce iiit par
igimpuifTance Jtfirnela coucha poinc; mais pourqui doncf
„£poufoit il? Les aucres pretendenc que,Ies intrigues du Fere
,jlui iirent ha!r la fille; mais elles ne durerent pas touiours:
„et s' ^canc reconcilie avec le pere, .il rapella la iille qu' it
„avoic fequeftr& dans un Couvent La plupart enfin veu-
,jlenc qu u ie ibic abftenu de & compagnie par un icrupule de
„confcience, 6u parce qu' avanc que & X 4>oufer il avoic iaic
„vpeu de celibat Quoi qv'on puifle dire en Xa faveur, il
„m](lroic 1' intencion du Mariage^ abufoic de la vertu et de la
„cbmplaifance d'une jeune Reine; ec trompoit 1' efperance
„despeuples,. qui s' atccndoienc ivoir fbrtir dece mariage
'„UDe pofteric^ qui afFermit la Couronne de leurs Rois legiti-
„me5, et le bonheur de Ja Nation. EUe n'en gofita qu'un
„iiriparfait, pendant qu'il vecuc; croubl^ par les remumens
,^e ces crois Seigneurs , i dui H laiflbit ufurper toute 1' au^o-
^fv.i\ ec eQe fe vic apr^s fa morc fans reflburce et fans apui;
„contrainte i recevoir de nouveaux maitres, ec i pafier fbus
„an ioug etranger.
$. vra.
De BoUtku Fndico, Foknriae Rege, dicit itfARTlNvs
CROMEKvs:* ad n«u (Conradi Mafam'ae Ducis) cmanu
reprmetidos , Soleslaos , vr extenui nmqae mxitiajibi aiimgeret,
ad Belam quartum Vngarorum Kegem Ugatos itajit : ctiius /egatiaiie
frimifes fuere Clemeiis Cltmentomus CafielitmU) «/lanuflius
Bbb 1 )>iiiia-
• Mf, J^tt «». VUL p. B/.
3t« etf.n, De^Mttrmtmc Jfrimn
ftUtinns Craunenfitr mu» cmm n foiiera itit,fiiu tiin amifiis
.frmalut: filiam mf/Kin^ni, audi «f Cunigandns £St efi, tmm
Ctrifli uff, VxBrilK duxtty pmelum morihu et fanBimma vitHl no-
Mtm,. Dtt a ^ftuJragima milUitm mareartim fuit. Xa^ autetn
cenutge heatfu Bosleslltus tamen primit mtptiamm Meitts cam ittii
tutigit, Ituie cmfirmata poftea ctHjeiiJfi^titMt religime, amiefier-
fetut votiere continetitiam, Hinc Bosfeslao Pudlco cognomen tm^-
nm. Deeodcm dicic DvcLQSsvs:* Fermtur aiaemam-
bo in acuum virgines j<n>i>»^, et primo nupdanim Die,
frimo qtttdem ad vnum annum ^ quo tepfi , ad alterumf el deinde m
tertium, quo effluxo , felici Kanegunde operante et infligattte, in
otnne aedum Domimim coeli coelitncum fponcanee vtuife et
ferttafe. Ex jut Bolcslaus Fudicus Dux meruit appcUari.
$. IX.
Oatur etiam Inccr illiillres macrimoninm conlcicmia^
Mariage de confcienee, apud GaHos non infrequens. Defcri-
bit illudio. ANDREASEOBiiiTMVEirEN:** ipadjii matri-
rnonii Cotitra3ut, qui inter contrabemet mutut confevfu caniflli ct>
pula confirmatiUi non tamen rite celebratus efl. Cum qua cod'
uenicHERTii**'' definia°o,jii«/^a>nii^'im inaequak,quei
ctam et fine folem^ut concuhitut mutuae coltaiitatitltit calfitj con*
' tra3um fjo/a contugumfide Jiiflinetur.
J. X. '
De eo vero eric disqaiiendum: an macrimonia eiuano-'
iSproUcitit linc habcnda?.Improbac ifta perinde ac concubir
nacum acuciiTimas lureconlulcus, vlricvshvbervs:! ~
ex ea racione, quod vix vlla quam volupcatis commumcacio
«GEobique Gc et in eum modum iDde ab micio «odcnbatur, vt
otSJl.rtbn.ia.VLt. 66}.
** IM eat/einiiite p. IL Qmaefi.n'.
o^* X3< M^trimtme Cen/iietitttiyoiami H. eptfi.ptf. Ijt,
■titluri auit. £». U. $. I. cap. UL g. jaLVU GctoQ le
« mfctMiM Hiijlriim. Mi
pro libftu, ac vnius vohwate dillqJui queat, itff wjfo, pront
ait, twfiiudims vilaMe maiTinmim confcientKteappelletnj^
Idemafibi* hocmatrimoniumin vitioponit, quia contn.-'
hentcs idpcflefetahm im ftrunt. AWf, inquit, eiuimodi
tltmdefiima cemuMio, fe/ iof <l»'mii vt indiflblubilis &,tamen
fi ahjit titulus bcnorme matrimmii coram ecclefia et hominibu^
tm vijetur Boneftati acfcofa mtftianm , in liherii, qui illegitimi
nafcuntnr, fatisfeaum : etfi .vidgo raariage de confcience,
mtrimimm confcientiae i^lktur.' ,
$. xl. ■
Verum, fi concubinatom talem confideremns, pnwt
enndem deicripfimus, qui fit afFeau et fide comugidi, ita, »
matrimoido non nifi Soleiinilms difiirt, de quo qyiNTiHA-
Kvs ** dicit: Nibil obfiat, tfuo ummiufium matximmdum fit
meme eoemitiym,^tiamfi tabulae fignatae nonfiierint. Ifteapa-
cribvsnonfoIum,fedetiamIure ciuili atqaecanom'coconcefliis
a ianioribus ICtls confirmatur. Inter I^tres audiamus av-
OVSTINVM *»* ita loquentem: Solet etiam quaeri, aim
mafculus et foemina,nec iUe martlits, nec ilia vxor alteriits,fihimtt
wm ji^itrum frocreambnm, lcd pr^er incontinentiam folius conah
iitus caufa copuiantur; tafide meeuaj vt nec ille cum altera, nee
illa cum altero id faciat, vtrum nuptiae fint vocandee? ElpoteS
^dem fortafie no\aifiirae boc appe^i connubium, livsqueaa'
mortem aiicuius eorum id imtr eosp/af/ierit, ei proUs generam'
tum, ifuamius non ea caufa cmiutiSijM, non tamen vitauerint, vt
veinolintfihi nafci filios, vel etiam opere altijuo mabagant, ne
«afcantur. Hincidem avgvsYinvs:*^;»* de amcmtu ifuo-
•auefiprofejfafueritnuliumfi olium cognititram, etiamfiab iUo^ cui
jamaet, miritoduUtaturtVimBi adfircifiendumiaptijmumnon
Bbb j deieat
• trMUS.*itit.ff.i«tmeuiimil f. IIL
•• /»/</. r. cif. XI.
\* VtJ^iemiigio c^,fx^i&s,i*C];Lq;a,u ■ '
4&1 Otf, VI* t>t Muriamu Vtrffnn
^beat admitH. hnxno ut con'cii.io toletaivdT.*
^mno 400. habico hiit decrerum: si qids babetu Vxeremfide'
im^fi corKiAinam beheatjnom conmunicer._ CacCerum i/, qui ne»
hahet Vxorentj et pro vxore concuiinam habet^ a eomruunione non re^
feUatUfi ttfftum vt vnius muHeristaut vxoris aut concubinae (vt ei
placuerit: ) fit coniun&ione contentus, Quid per concubtnam hic
intdligatur, ipfe explicat o&atianvs^* dicens: Coneuinna
gutemltfc ea inteUigitur , quMe cejpmtibus Ugalibus inftramentts mif^
ta tfij tt Coniugiui affcchi ajciscitw'; banc eenit^emfadt a^
8us, cmcubinam vero iex nominat. Pcr concubi nam i^tur in-
cdligunc Canones Vxoremfine date, et felemiitate mucuo con--
ftniu perpetuo iniiicem conuiuendi duQam. Qua radone
Agar et Cethura i43rd^d« dicunuir Concabinae. theodo-
Sivs ec VALENTiN.iANVs/f/^^.VocantCaniugium/m^-
)juaU%* ZOKARAS ifiiyctfioi vocac. De eiusmodiConcubl-
natu loquitur hvoo okotivs,* dma ^c cMcttbinarum
€fe cmi^iumy edt ef{e£libus qiiibusdam iuris ciuilis propriis
'cviuetur, i»r etiam efle3;u5 quosdam naturales impedimertta
kgis ciuilis amittat. Sequuntur orotivm henricvs
«ROWERVS,**IO. NICOLAVSHERTIVS,*#*CHRISTf'A-
NVS THOMASIVS, * 10. HENRICVS FELTZIVS, **
TRIOERICVS GENTZKE,| SAMVEL FRIDERICVS
yviLLENBE|t.O,|f REINHOLDVS PRIDERICVS SAH-
IME Itt qui fkigalari diflertatioae de mafrimme legitimo abs-'
qu9
* c. 17. « ^ & 4. A/. )4.
•• c. j. Dift. J4. .
V !• )• C ife Ubtris naturaUtus. AMt HiutUm. )8.' C 8* ii. Airv.
89. c. I». i. %.
* Lib. H. c. V. f. XV.
•• de lurtte^ubienm ap. JOtVir. f, XXf!.'
*«* de md/rimoMto Coufiieuti^e iatcr opufitiU yd-Xt.' p. tfi*
* Sii^uliri Schedtasnute de Contubitutmfq^mA Breitisuftia Ofpoliub' .
\ dc iUnJeftitui defponfdtioMe' Conttor. JV.
t dc MaiiimoMio cUndeftiu» GalJit dido te Msriagt ie tni^em*
Kiloni 1709,
tf de m^trimenio con/iieMiiat ■ • .
ttt<-^'V- . .,„-,,.GoEiglc
« cmfiimite iHi^rim, }S|
fit tentiiSim }aceriuaU demonftrauit, hanc nOn cfle de
matrimomi eflenda.
j. xn.
Wufirt! tamen perfonae in eiusmodi cmfcientiae matri-
nonio, iprimiii prolje erunt didinguendae. De illis iicin-
dicat ivTHERVs: * Der Fiirften und eroifa Herren heim-
AffelEhe ift timrechte EieJ&r Gs», oS fie wolil obneaUe
Geprange und Herrlichkeit.zugehet, und dafs die Kinder,
fb darinnen gezeuget werden, tueder Scbitdt mchHelm fuhren, ,
und ift nicht ungleich der Patriarchen und Ertz- Vater Con-
cubinat und Ehe, da dieKinder, fo^emitihrenKelw- Wet-
bera gezeuget hatten, nicht rechte Erben 'sraren, &ndem
NTurden mit einem genanndten abgeveiiet. Hoc v^ro intcr
friiuttct procedit minime, vtpote, qui legibus ecclffiafticit &
Coniiftorii decretis {ubfunt, ad quonim matrimonia, vt iint
fegitima, henediSio facerdntt^t in terris pociftimum Germam-
cis requiritur. Quare RsTRYKiys:**^? cai^tfiorumm
' kgetf ^uihut clanaefttna connutua, praeftrtim iacerdotaii -co-
pula itm accetievte, petutiu imprvhmtiir^ remoiurentitr^ per ie pcc-
catum nm jvret^ clandeiHno comtuho jiln Jveminam defpondere*
Verumy aun LL. ecciefiafficaere^antt et hae qutxjue coi^cientiant
firingantf fcanJatit infuper ikc^o detur maxima,a conjortto concu-'
btnario non di^inguendi erunt taUs cmuuges^ nec Uheri inde nati le-
gitininruni.fi«fflnf merebuntur, mfipo^ea nt^tiae Jiquantltr publt*
cae, vhi tegilimatis odfcrihendi erunt,
§. xin.
, . Varia i^tnr, inter iBuftres ab antiquo iamdum tempore
rqierimu; matrimonii cmfcientiiif cxempfa. Podftimum verO'
in Galliae Hiftoria obieruamus, foeminas, quae^w nuptiarum
Joletmitote, fine dote atque inferiorit conditionis, Regibus ia
manus venerant,.di£hs fuifrc concuhinas, quod igitur nil aliud,
pifi («^nnV» erat matrimonium. Tale fiiit macrimonimri
,, 1 • Gwwr
• Tifii R-in Til. XLm, Vm Sbfmit nag. 4«a. .
*-i,H.Ulal,iUlrimmif.LX]UX,~ ',,.-CooqIc
fU py. W. 0» iUlrimmu Vhrihin
aatthrmmi, de qno okeoorivc TVRONCNSlf: *
„Gid>ihnmus autem Rex bonus, pcimo venerandam caiuf-
„dam (uonim anciihm, pro ooncubina thoro fnbiunxit, de
„qua Gundolndnm filium fufcepit. Hoc tamen k P.t>\-
„Ki EL** tali ratione emlicat: Mais ce qni eft fuipienant, c^
„ein: qnod Gr^oire de Touisen£ii^t, 1'tiogeae laveroi-
„d« ucutian, qm en efiet i toAjows efte rqgard^comme vn
,^&int Ro)r, ec en dilant, que c' eftoit vn nomme de bien,
'„aiOficedanshmeme Iffine qui il euc vne concubinc, nomme
'„Venerande. Cecce difficult^ li mesme i touiours caul£ de
Ji' embarras dans rHidoirc deOiticIe magne i qui les Hifto>
^riens contempbrains donnent, en mesme-temps beau coup
,4e pieci et de vertu ec des conadiines. Afti de leuer cette
'^difncult^, qui fe ^refenic quelque fois, il fanc fiauoir que
„ce nom de concubmedevenu infame avec le terops par r vni-
„que fignifiacion , que V uface y a accachc^ ne r i pas tco-
„iours efle: il i fignifi£ penSnt quelqnes fiecles non feule-.
„inent, c? qu' il fignifieauidnrdhny, mais encoreune femme.
„veritablement mari^ ; mais fans les (blennitcz ec les ccre-
„monies des n6ces, la quelle communemenc fauce de doc ou
„du moins par la bafTefle de fa naiffanee,' ne poqvait febn
^es Loiz Romaines concraOer mariage avec des peiibnnet
,i«run cenain rane, .ec qni pour cela n' eftoic pas regard&
„dans la famille fur la me?me pied qu" une ipoufe maric^
„publiqncmenc cc d' nne condition ^ale i celle de fon mari.
„Ci^doncenlefens, qu' il fauc qnelquefbis encendre nos
„anci£ns Hiftoriens, lorsqn' ils parlenc oes concubines.de nos
-Kois, ec fUr cout i 1' ^rd de Gouncran.
j. XIV.
Einsmodi macrimomum cm/iieMite fnbinde trahsfbrmar
cum fliit in folenne matrimoninm. 'Tale fiiit Caroli CaU cum
lUciiUt) dc qno ANNALES BERTINIANi: V*' Canaiir n«
- . -yat
• Lib. IV. c. XXV.
-Toni. l.p.l!T. > , ,„ .■■|!,wjb,GodQle
V «<! 'Mniim 860. ap. dt enciMs T. in, p. sjg. . . c^
n etitliiMittUItllTUn». ' . 3lJ
ViBaDadiimVlI.IiiaOSiiritcertoniiipmeiu oUlJhmKMB—
VKV s E M ViHwem fuan 7/. tfai. OSiiris in nrnaSlemfiaiSi
Ditaffii, iM etfipitd eft, ixefieme Bojiiie filio, BmiiiiamiiJim
ConimSjbociiiijfiaicimi^iidiiutremetmaterterm/iiamTheaKC-
gam Lotbmii Rms reliSim,/onireiiiipJiiu Btfmis wm»K"Richil-
axm mx Jin Mduci fecit et « cenaiiiim atcepit. Scd perr
git t.: £t inie fifiiuitati Jifttuigefimat fraeiiSaiii cmciihiiumt.
fmm Ricfaiidein ie^mfatam aijfie totalan in coniugem accepit.-
De quo P. DAKiEt ** dicit : Le mariage ^ii it contraSa
i^ attrd avtc BichHde fitt ie cate eff/ce ie managei dent / n
farl^ ailleiiri a t ttoffoniii^ GoiuriKt tt ieijemmes ie &arle^
n^ffu, C ejioit^ un frriff^piariage, mait flliJeJaiJiitJansJoieimii.K
te?.,parleqiiel tafemntene pertoit,aue lengm de cotKtihiiie et wnpas'
cetay i' iponji, faute ie iot, ou iu naijfancei mais qiielqttes jiatrs
aiiant tes conjerences pour les partoges, eUe avoit ejleiectarie ^poufe
ei RHm. ■ Idem agnouic THEODEKicys rvinartv^
vbi ad Fredegarii %* verba : quaplheodebertiii tim efetfiKut
Childeberti,mfi cuittsdam y^nv^.animaduertic: Hocfdfumeffe '
exiftimant viri eni^li, qmi ex Gregorii Hifloria Lib. g. Cap.j?. et
ULfi. cap. 4. con/tare viietiir. Vterqtte ex Fliieuta tegttima ChiU
Aierti Vxire natits erat, qitae fi atsquanio cencttbina apui nomtai-
Its aaStres ii0a legafar,memmft iebennu eavoce l^itimat Vxe^
rtt fitfaoiter i^!mas fii^i, ^tae ex iiffim genere natae erant.
. . ■ "■' '' ' "'$. XV.'
Tale cinfcieiitiBe niatrimoniain ftiit Riierti Stuarti, poftea
(iibi/iniiA'nonuileRegisAng)<Hi]inidequoHECTOR boe-
THlvs:^Seifriujiimeaii>(Iiifieiiiam)RoiertujduxtJetVxi-
■ ■'>■'' •'■:. rem,ciH.
* a<I tmiam S70.
, .•• tom. I.f*g.jf>. .. .
^» U\ yM\. mjlma SiiitiaalK
- .^til>^Xiri.-m.Sal,nair. ' . ' ■
' Stniiiihar.lnid.Heroit.l.a. Ce», ■
" '.'iv,ir,db,Gobt^k
■itt Cy. W. 0> Mttrimmt Virpm
poflei oclai' effic boc fdn, ad XeipDbl. bonDm Veritat nofbe-
Mtm. Mulci alii telles eodem tcmpore produQi, etprobfi-
tiones Ibt all^atae aram tributuU oifH iDdids AKnjnt, et
incer ajia Teihmentum Infimtis patiis Aiinmi, qno AwMmM
haeredem fuum ex afle inHicuit. AdduQi etiam fiieiuntte.
'ftes, qui adiicmarunc, Regem fsnna» Tminm conMSlTe il«-
(mi« imegra 19^11 pacris ime labe auctiqiaira *.
$. XVIH.
Sefcrri huc roeretnr loannis Cafimiri , . Pokmiie Regis^
. iam apnd Gallos moraretur, matrimonium, cum Iifore(cha]li
Hofpiialii vidua, quae tamen vilioris. erat conditionis, lotri-
cis filia; de quo Utms Wfimmes tt Calaues **. „Ci(imir
^Roi de Pologne apr^ avoir abdiq^i^ la Coun)nne,vint,com-
„me vous (^avez &is doute, (ecrecirer ici, oii le Boi lui
',jdonna I' Atibaye de laint Germain dcs Prez. Ce Roi di-
«pouill^ charmi des agrteens de h Marichale (de 1' Ho-
„pital) ik donna 1 elle; et quoi qu' il fe fiic fm d^Eglife,
^comme il n' c& point de Loi, dont les Souverains pe pr^
„tendentpouvoir (edispenfer, ilf^poufafiScreccmenc: ina&
^nan pas allez fiScretement pour que 1a Dame n' ait pfl -le iai-
^ f^avoir, il lui i mdmc iait touc le bien, tfi il a pC m
„inotsant.
j. xvnn.
KecentilHnnim e(( exemplum Ludouici XIV. Galloram
Kegis, de quo Uttres Hifloriifai a Galmies:\* „Vous fi-
'„vez, qn' on ne doute point i9i,lque le Roi n' aic epouf^ de-
„pais long tems Madame de Maintenon; cda a paru i bien .
,,des mar-
• Rdtt tiimU etidm t:^»iumtitr finguUri firifM,cm'<atsixai di fyre
I Jiuiiffrnit rtgiM m lugm Litfittmu Jiu Pnrmgdiittif dtau
tigitiiM Regit Aesmi ^eiJpMte. Uitttttingi. ijgi. /^
-LltireXtX. .
*,' lim. /. r. ie.
- ' - ■ I ,,r,db,Goot5lc
tt tMfdemiiu mujlriim, at»-
„des inarqiKS,et an pen de nlenageinent, qu' elle a garde avec
„Mon(cigneiir ec avec Madanie la PrinceOe de Conti. Enfin,
,fla di(, qne 1' envie d' etre Reine declslrte lui a pris depiihi
„qiKtquetenKet qu'elleenafbnperieeuc^ leRoi. Harelilti .
„quelque tems; mais enlin dans un de fes jjuart d' heuies
„de tendref^, il hii promit de confuker ibn Confei&ur Ta
ndefliis. Madame de Maintenon cnic alors^ fon Afiaire en
„bon train, ne doutans pas, que le Fere h Clnife ne fut biea
„aife de lui faire fa Cour dans cette occafion, mais il etoit .
„trop bon Politique et il favoit trbp bien qtf on ne f^au-
„roit fe declarer pour un Parti, (ans devenir la viaime de
„r autre: c' eft pourvjuoi il ent aflez d' habiletd pour fe ti-
„rer d' afiairesen fin leftiite, et ildit au Roi, qu' il ne fe q:o-
„ioit pasaflezbonCafiiifle poar decider unequeftion fiimpor-
„lante; et qu' il le pribic de cronver bon qu' il conful-
„tac la de^]s une perfbnne eclair£e , ec donc H lui re- .
„pondoic. Le Roi ne vouloic point, que fon fecret fix
„connu; mais quand le P^ de la Chaife lur nomma
„Monfiear de Fenelon, il n' ent point de peine k le lui
„confier ec dit au Pere de V aller chercher. Lc Rdi enfuite
^si pn^& le Cas. Mr. de Fenelon avec (a droiture lui re-
„preienta le cort, qu' il fe feroit en declarant le Mariage, tx.
Jes fiiices facheufes que pouvoit avoir cette dechration. La
),Roi gouta la fbliditi de ies caifons, et refolut d' en demeu-
„rer la. Fancis inteiieais * : Le Roi acheta a Madame Scar-
„ron la Terre de K&incenon, elle cefTa alors d' ecre Madame
„Scarron ec on ae doute point i;i, que k Roi ne 1' ai(
•^"^ 5. XX. .
Inter luhiei cciam cale macrimonitam apud Cirmmu,
licet noi^ adeo frequens e& cefhcur illuffaHs Domlnus de
tvpoi.FH, dum ica fcribit: * ViJmm tamen not- Exrnfk,
Ccc 3 vnm
f it tire Simiainm Oujh. rdri l (.lyfi i), C,OO^l\c
poflca odw cffit hoc iciri, ad XeipabL bonDm Veritat nefo-
mur. Muld alii teftes eodem ccmpore pnidiifli, etprolxt
doneslbi allegatae corim trilmak ai£U lodids fueraat, et
Jnter aJia Teftamentum Infaiuis- patns Annmi^ quo AnrMflMi
haeredem fuum ex afle inftituiL AdduQi etiam iiienintte-
'ftes, qui adRrmarunt, Regem bimium Tirtim CDnce<£fle ilii-
/MP« integra iis/^') patris fine labc autiupcura *.
$. xvm.
Keferri huc meretur loannis Caiioiiri , , Poloniae Kegis^
. 4um apud Gallos moraretur, matrimonium, cum' Mare&baDi
Ho(pitalii vidua, quae tamen vilioti& erat conditionis, locri-
cis filia; de quo Littrei tSflorimu et Galaiies **. „Cafimir
^Roi de Pologne apr^ avoir abdiqu^ la Couronne,vim, com-
„me voos Ifavez Eins doute, (ecretirer ici, Ou le Koi loi
ildonin t' Abbayc de (aint Germain dcs Prez. Ce Roi it-
«pouilli, channi des agj^nens de la Marichale (de 1' Ho-
^pital) u donna 1 elle; et quoi qu' il fc iut i^it d^E^ife,
^comme il n' eft point de Loi, dotit les Souverains pe pr^
„tendent poiivoir le dispenfer, il f ^pouia (&retement: mab
„nan pas aflez fiScretement pour que 1a Oame n' ait pd je fii>
■^ ffavoir, il loi i m&ne iait lout le bicn, t^ il a pG en
„inoiffam.
$. xvnn.
Kccentifnmum eft exemplum LndoaTci XTV. Gallomra
Kegis, de quo Lettres Hiflm^s et Galmaes:*^* „Vous li-
;,Vez, qn' on ne doute point i9i,|^ue le Roi n' ait epoul^ de-
„puis long tems Madame de Maintenon; cela a paru k bien ^
„des mar-
* Aite OMmui iltMl txptUMtnr fiiguUri firipi9yCm'attiai'. ie fyrt
f futtejwiij rtgim im Asgne iMjitdmdi fin PvrmgdMiAt. ibqu
tigitimA Rigis ibuem SHteifiiiu. Muetig/gi. iffi. g^
-ttlenXIX. . •
*,' Tem. Z t. tl. r^ ,
n,,r,d»,Coo<;lc
tt tmfdtittiu mujlrlm, itt-
„dc5 lnarqa«,cc an peu de irienagement:) qn' elle a gard^ avec
„Mon(<;igneur et avcc Madame la Princellc de Conci. Enfin,
„on dit, que 1' envie d' etre Reine decMrde lui a pris dcpuis
„quetque tems et qn' dle en a fbrt periecnc^ le Roi. U a refifti .
„quelquc tems; mais enffn dans un de fes j|uart d' heures
„de tendrefle, il lui pivmit de con&lcer Ibn Confei&ur 1a
',^eflits. Madame de Nfainccnon cruc alors^ fon Aflaire en
„bon crain, ne doucans pas^ que lc PetelaCliaire nc fiic bicn
„aire de lui faire la Cour dans cecce occafion, mais il etoit
„t£op bon Politique et il laVoit crop bicn qu' on ne l^au*
„roic fe declarcr ponr un Parci, (ans dcvcmr la viQimc de
„r aucre ; c' eft poorquoi il cuc aHez d' habilccd pour fe ci-
„ier d' aftaircs ; en fin lcfuice, ec il dic au Roi, qu' il ne fe oro-
„ioit pasaflezbonCafuifte pour decider unequeftion fiimpor-
,^te; -cc qii' il le prioit de tronvcr bon qu* il conful- -
„cac la dcfSis une perfonne eclair6e , ec donc il lui re-
„pondoic. Le Roi ne vonloic poinc, que fon feccec fiit
„connu; mais quand le Pire de la Chaife lu^ nomma
^onficur de Fcnelon, il n' cuc poinc de peine i lc lui
„confier et dic au Pere dc 1' aller chercher. Le Roi enfuice
Qn! pn)po& le Cas. Mr.de Fenelonavcc (a droicure lui rc-
„prefenca le corc, qu' il k fcroit cn dcclaranc le Mariage, et
t,^ fuices facheufes que pouvoic avoir cecce dcchracion. Le
-„Roi gouca la fblidic£ de fes raifbns, ec refbhic d' en demeu-
„rerla. Pancisinccrie&is'': LeKoiachetaaMadameScat-
„ron la Terre de Maincenon, elle ccf& alors d' ecre Madanw
„Scarron ec on ae douce.poinc i^i, que le Roi ne F ai(
"^'"^ ^ 5. XX. .
Incer lubiks etiam cale macrimonilim apud Gtrmmu,
Bcet noi^ adco (rcquens ede telhcur illufMs Dkiminus de
tVVOLrH, dum ita fcribic: * Vidinm ttmm mr- Extmpln,
Ccc 3 Bwn»
.' '. »itJiinRtmiiunmMiJk.rdrtlf,ii.t-^, C.ooqIc'
)•>! Ctf. Vn. Dif€tm£i illafriiim
fieri poAit, vt exinde prioris matrimonii liberi heBaatxa, fau- .
iusmodi camen laefiones non ex fecundanim nacixa jiupcia-
nmi, (ed pocius.ez penierib comugum amore coafcuntar.
5. n.
lure diuino policiuo nuptijeeo minus iHicicae fiint (e-
ieundae, quo magis varia in facris probaca lieteris exempla de-
daianc, illas a Deo non efle protiibicas. Se Abral>amu,<si
Deo amantiflimus, poft Saiae monemCechuram dnxic * Mi'
eal defunSoNabalOauidinupfic**. £irii o£h> maritos caoi
robiahabuic*»* AMinuplic NahemoetBooz*^*-
' •$■ in.
Apud Romanos (iib liberae reipubli^ et primis impB'.
ratocum cemporibus, non iecandae u>lum, led cerciae qix»ae,
quarcae ac (raincae penniflae ccanc nupciae. Knit enim tre- '
quens apud Kcmianos diuortrorum vfqs etinde sENEOAt:'
Num qiud. i4m vUa repiuDo emhejiit, pofiipiam iS^ts qiuuiam-«t
IMiiUs ftmmK wm cmfiiliimmmm,fiil mmimim amutfwit tmf^
faeiu tt exemt marimmi taxfa, mimt tepiiii et IVVE-
NALIS. tt -
Sk trejiit nanerui fic fum tSa mariti ' i"
fuinflie per aittmims.
lure luftinianeo, licet varia amitterent iura conii^ ad von
cranfeuntes iecunda,nihiIoininus camoi illicicae non eranc le-,
. Gundaa nupciae. Confirmac haec inceeerCodicis cicubs dey«-
tmditiliftiit, nec non Nouella &cunm, imo viduicacem imt
proba^
• (SeiKCXXV. T.41.
•* iSam. XXV.T. 41.
•.•C. III.Tobiae.
•^» Ruth. c. IV. ».10.
t * tentfmi III. !<.
tt&9'4VI.T.u|. ■
DanzedbiLjOOt^lC
■ {yroba eknltiii CMicis' <fe ««tSu vldiiitatetolkiiHa. . Nec lure '
canonko lecundae pfohiftentjir nuptiae. Inter variss enim,
qiiae titolo iefiaiiki m^i/ ocearrunt dilpofitiones, haeo
iiaoqaif&-.*CimfMmdmAf^(>lummilierimm
tms jCt Irgi fihaa tl nutimt <iu viitt taniim m Damiifc gienm
ttiut fiiaibmili: w* Jeiet iegalir infmiiiie fifiinere igaimm,
• fateiicetpqfi.vinMiimhiir»teiitfmliiait,.ftiecetmiiiumm^
t>im,miiM,xmf(ff~aiiiimifi^iiCjlfoftaiymtwfiite/late.Ap^
Cermarws feomdiie nupdae crant pmnMae. Oc Biirgimta.
mlmt eofliffl Lex **: i' « ttnfare pimt mariti iifira amuni
luiea wUlerit, haieM lHeram fote/lttem ei teriiam JUfim^ .
fertem, ifum fermifa Jiurat f^iffiSfrefdiimttat. tsx SAta.,
NIC A %* ifu viduam ducere velit; ifferat tutari fretiim imtm. ,
mt eiut, teiifmtieiitibus ad bec fr^imjuit eiut. longobae~ "
i>ORVM t,fi%*t**.Slia'yiliam/uamautmamlHetfareiuem
mc»mieium.tlii dederit,et centigerit cafut^vt iUemmitur, feiejl a.
tem kabeatiUa vidua,fi vtilueril,ad alium maritum amiuUiidi,iiie.
_rumtame». ALEMANORvit LEOEsrt /f J»/irfcr iwr.
tuutfiierit etreli^uerit vxeremfiue filiit et filiaiut et de iUa bere&'
iate exire voiuem ee nuiere Juti alii aeqmli , fiquaiur eam du
Hlilillu. ■■
$. IV. ■
Aft Uoet perffliiBe, inuifie tamen plerisqoe gentibus
fuere nuptiae ucundae, lllae enim quibusdam intemperan-
tiam, tibidinem, contemtum prioris mariti ^pere videbantur. .
Alii vero ilhs pdio habebant ob magnum,quod prioris matri-v '
oioiiii jilxris exinde enarci pleramqUe ulet,{>raeiudiciuni.
' ' , Notatu
* Cap. Tldmo dc Jiemidit mftiit,
••Tii.XLn.
f»*tit. VII. n.).
•„• LexRnhaiii CCXVI.
1 tLib.Llil.LVI. . . -
Strmiitr.fnid.Hmit.f.n. ' tHA ' ■ ,V ,
■ . ' ,; -i ,-:. „CjOO<^Ic
,Si4 Ctf: mDi,fftmA ifffiritm
Notatndignani cft oiDONis fiae i!i.M<AB; Baii Tyri»
lumiKe^ ffliae^exenipluin. HMC.Aocrbw aumieida fix^
^ccrdoa Herculis, qui naapc fccunii^a ^ege crai, nubcbiii,
Aceibae maoiae fea diffiniubeae opeser)nt,auiumque 10014
Re^snontwlisfedtsrraecwlideiaL Q^ <ocenfiK Pignia>
' Uon Elisfae inter,oUitas iuris faumani «uunculam fiium (me
pietatisreipeSu ante aram ocddie. Ittain fbnuiiisprautdi-
dtur monita, cam iis quibos PigmaUoncnt inaifam efle fcie-
bat, effiiffis clam tbdlauris, nanem confi»ndit, et in aait
A£ncae paiteni, (](iae Zeugitana appellata eft, dchta, tantam
fibi ibli emit, quantnm tauri corio poDk circumdari. Qa»
in'k)co cum' corium in tenuiffimas paites diflecuiiTet^ locum-
qae fiitis aMpIum coinplcxa cflet, vrbem condidit , qoain
Caithaginem appeDauic, aicemque in medio rrbis,quam 3'
oorio btdjulco Byrfam vocauit. veium dum Hiarbas Geni^'
liae Rex ipflus ntiptias ambiret, reco&itemtiue v1 et amiis'
Cogere vetlet, (ibi ip(i manns intulit, praeferens niminim ho.'
nefte morte occumDere,quam prioris lefH iiiiafecundis na-°
ptiispolluere. DequoivsTiNVS *. Qmficcejiirfrmjb-
rentesCarthagimtopei eJfentyBex Mmaitanorttm Warhas decejti Pte~
ftortttit prmdpihti adfe accerftisEitfae nttptiasjtth kelB denmtiati»^^
ne pelity qtsod te^ati £eghtae riferre tnettienus, Pttnicf ctirn ea inge-
meegentnti nttnttantesreeem afyqttem ptfcerej qtii ctdtioresviSttsetiiK
Mmsqney ' perdeceat , fed aitem-iatiatiri fe^e-, qtu ad bar^mset
jerartm tnore vittentes trtn[are a eonjangtmeis ■peUtf tune a Regina
citfiigm,fifrofaititep4trite a/feriorem visamrecttpiretiry aii etiam.
tfff.tfitOyJi^texigatydtieattllF: Etffs man^ata apertiere ditentfs f .
mae ptvecipiat'amsj ipf facienda e^e, Ji velit vrii confttittim ^.
. Hoc doU capta ditl Acerbae viri nomine cttm multis lacrymis et to'
ntentatione fiehiH inttocato, adpaltretmim iittrwn fe, qtioftiae vrhit
fata vocarent rejponi&t, in hoc iritim tnenfittm ftimtojpatto^-pyra in
vUimafmte vrhts exjlrttSa, velttt placatttra.virimantsy it^iriasqnt
mtte nuptias mijfitra, multas hajliat. tae£ly es.fiteHQ f^advi. pyram
toiifceltdity atque ita adpoptUttm rejficienr; ititramfi advtrutii,
Sctit' -
• ti6,xvin.'c;vi; . .' „ .:\
' ferfiitmm mpi^\ ' -99^
JuHt fraeeeperantf £xit, vkamqtie giaJk fitimt, Hmc Vl&(H-
, ^xvs"^ tam^indaek loguemem:
■-■ - 1 ,■ . '. :■.-■ I *..!.- ■»
Sed.wiHixlielbw9pm, fritix haa Jehifi» : - .. ■ \
Atitepu^qtumtevielem^atatiuiiunrejhhtmit
Sie meos pritnam quifibi iunxit maores
.'. MfiuUtjiUebdemfeamiferuetqiiefepiikbr0, . *
AVsoNlvs deea;ficIoquitur: ' . / '
InfeHx DidonuB Bene mtpta rftaritif , ' "'
HKjvreunteffifiithoc/ugiehteperit. ')
" '"' ■.-:,.--;S-rY-v;^: .■'■■,: " ;;, ■
OeGennanonim antiquiflimis ficlcribitTACtTVs:**
l^hmo enim iliie vilig ridet^ tKt-.ctrrtirhpfre et ctrrttmfi fectiitmt vo* '
■ cttttr.\JtMttt fttiJtm~<tdh<fC eae'titlitttteiiim,^ttiiitsttnnumvirgitiex
.itttbtmt, et' ctttn fpe votoqtte vxorit Jetael trfinjigitur. . Sit
VNVM ACCip^yKT MJiKiTVMy ^^uomodti vtmtti corput
Vtum^ vitmi , ^ ptl4 sogitaitn^ v/tta,-ne longier cupiditaj, ne tetl-
. quam rntitnitm, fed taitqutmmati^momUTit aniFitt: ! 'lm'o gentes
Siere, guibus inc|igpjmi dt vifum, vxoreiri moituo marito .
adhuc uperftitein,viuere,iode laudi eravxpri fibi igfi violen-
tas inferra iinnus t et fpontaneam cum viro inorteiii cligere.
SicPROcopiv? *,*,oe Eplis dicit, quodvxqr raarito mor-
tuo laquea fibi grihm fregerit. Uain de CatJiepnum gente.
- aflerit s.t r.\ b a *^* Indeapuel antiquos Qermani^e populos
vfuobtinuiti vt enwhdam ibluere tenerentur, qui viduam
iurerunt, *»*«* cuius cqnluetudinis veftigia adhuc qiioque in '_
qu^msdam obleruantdr Ibcis. %**»* Ddd a J.VI."
• Lib. IV. Atmii. v. 14.
•• ie mar. Genn. c XIX. ' ,
V L. LileB. Goth.
V.'Lil>..XV. . ■ . . .
%%* Ha« iun idJinit >aiRiiB>:if«:/l»MKr liiftitf pnfitur. ilig».
e. I. i. 6o..leqq. . ■ " '
^ C^m ttfitmiit iitltnm
',...■ $• VI
IVtefothn vtro ecclefne patrcset qaoroB^ «Hiooa
canciliorum huiusmodi ininus prolnlnm nqxias. Sic ath E-
MAOOKAS: * vel vt tuttut tfi vma^ms^ mfirim aumet^
Cflf Ai tmcu mufliu, ficwiJte fme fietnfiim tdtiteriim.
AUBROSlvs: ** Viu tantim cejmU nobis pirrmttitiiry et'im
h/i ttntngi» lex efi nem iterare comttgium , meefictatdae cmiuptfir-'
. ttri teimmXiiuiil. CBKTSOSTOMVS: *,* AtefiR praettfe-
ntutfitimdes tAre miptiiu prepier^ ittcmiiiietuiam tmimium. Nmm
fiamdm qmJtm uc^trt fictmiStm praeceptum ^ifieH efi, fictat'
Jbm uuttm veritatit ratienem vere firmcatie ^ ^fid ibm penmt'
seute Dee puUict tt Ucemer eemmittititr, St beiufia firmcati»,
Siinili modo et condliotum canones odio habileninc (ecundas
nqnaSipioutdemonllrauit BOEHMBS. *«»*
J. m
Ez hocee odio variae ptoAnzerunt Iqris Ranmi dijpo-'
fitlones, illos variis priuantcs iuribus, qui ad.&enndastran-
feunt nuptias. Briiua vidua renubens dignitatem mariti
amittit prioris. Vidm mlier, ffaiit verba legis, ♦»*»• amifi
inariti domiciSum retinet exemple tlariffimae perfiuOt ptr marittm
faOae, fidvtrunupie afiit iuterueitieutiiitt nttpiis perittutatttr. '■ Df
Mr mater ad lecunda progrediens vota, tutdam, quam in
Uberos habet, legitimam amittit. j TimVi iecundis nupriis
' proprietas remm cbniugi a priori reliSamm maritd', amicti-
tur, et Iblns penes iHam manet vfiufruCfai^proprietate liberis
prioris matrimonii competente. If Taudempec de pi^priis
I»nis libeTe vxor, ad tccunda vota'tranfltum"6ciens, poteft
diiponere, dum non pto arbitrio illa in virum poteft transier-
le,
* M .^eL vet. bf. pn Clirift. p. j^.
** in ccmiiiiait. ad 1. ipifi. ad Corinth.
■ V hooiilia XXII. - ■ "
•^ iifieMaiit umptiiiperfiiur. iSufr, i.lf.
•^t* L.»2.f.l.B.ddummtipalm. ■
' \ iHv. ilg. e J,' '
: W L.}.Qti. iiJtemtUt mftai. jlati. tifamntn Ciei. ,, .
CjOOt;lc.
s
t% ied tantnm modd poteft viro refinquere fedgidtvqiBlttUni
«deumezlibeni ptnieiieiit, cui minimitm pft:reUauin, * .
'-'-.. f ym.
Nec incer priuatos foiLim, ied quoque inter illu(ht9 nuf^
tiae fecund^e inuifae fuerunt £a enim media erant tempo-
ira, ve omnia fere ex arbitrio cleri pendefent,iUuftre5que imo
ipfi fummi imperame? eorum (ube^nt legibus ect^efMticis,
Hi vero dum nuptias odip haberent jfbcundaS) quTd mirum
inuftrium quoque nuptias reprehenfibne non caJTwTe rcite-
ratas. Teftatur hoc concilium Toletanum Regiae , viduae
iecundas interdicens nuptias, cuius verba haec funt: **
Execrabile factnus et adfuetae admodttm iniqtutatis eft optts, defitn^
ffts regihts fitperfiitii eiui^cimiugji regaiem tormt adfetere^ et Bor^
remSs ^Butionum macuiti firaidare^ 'Qms a*iAm ChrifiiangriM
aequammiter ferat deftm^ re^ eoni^gem aHem pojhnodttm comtu^
Kovtiiamfi^imtteriprincipisiOndhujitbit^ari? et attae fid%,&trm- ,
Wgemisfit pofim^m profiihilim foei&tatis? et qaae torir exfliiit
r^afius bemrit repi futlmntatey cmttnSa fittpris eonm vel ComM-
^h fuiiui domiuata efi^ak^etur vtreproha? Qmd ergofi wtorimr-.
tiarp-imipei umi qiad irAonorandat rtUnquuntJia corporit partesf
em Itd tuigaudia coe^ia Cbri&imu trmfemu r^s^ propterea ad
eoutumeliam in ficuk eontm Mioamdae .fiii^ ^n^^esi NusquaiB'
trgo inbonorum efie opfrtet, qt»d bonoroMtim comiemt oppartune i&#-.
heri. Nulliergo Rcebtt fi^fiitem teginam^i in coniugfo ducere:
uonferdiSs contrafBhus meculart : non ioc fiquuneris regibui lici-
fum: kon cuiquam bormmm iicebit ejfi permtium. Qwdf facera '■
tttie aiiqtud quisquam p-aefinnfirit quo tm fuperfittem regtnam fofi
' decedentis prind^ mortem fibi in comtuHo copuiett aut adukerinm
poButione contanttmt y fiitefitrexfiueqmiihetbemmtm^ qmbidttt'
fan3ionis mSrae fintemiam vioiari praefitmfirityfirab omm comimH ~
^Hone Cbrifiianorumfechtfits, etfulphur ei ctm £ahoio contradatuf
^hus exurendits, Huius concilii circa iecundas reginae
Ddd>3 nupt^
* NoT. XXH. c. 17. WM (e^9. C iofttuiidis mftiis den^
^ CaooB» V. coitcil. Toicu XUI.
Goot^lc
Ijt Oif. VB. Dt ficmkb iBii0rim»
tiuptiw ^petlaoam caofinniRilt conediam CkSd' Aag»
ftanum, atias verin fiiperiiu adduSa liiic non cranfiaiob '
mus. *
?• K.
SmiU modo in Bohemiae regno fecoodas innifis efl^
teginae nuptias, problt maiestas carolina, fiu con-
ftitutio Caroli IV. quae incer allas (aluberrimas neceflafiasque
leges, quibusBdiemiae regnum (ulget Ciccenlens (ecundis,
praeleitim imparibus Reginae nuptiis, (anxit, yt (i qua in po^
ftcrum ad leounda prognderetur voca, flla praeter dotaucif
iaSuramexilio.inruperpuniatur. ** Itt Succiae regno regina
yiduamarid donationes camdiu retinet.quam in viouitate ma.
nec, (i vcro ad fecundas nupcias prouolat, eaium.|)reciuma(
irbinMy confiliarjnngn accipere tenecur. *** . . ,
De eo vdn mincpotilGmum quaeritur, an poehae,quas
ius Romannm in feGundas ftatuic nuptias, ad fenunas «mquq
iHuftres peRineant. Quod ad.illuftres actiiwt, (luiluperio»,
itra non agnolcunt, ehrum eft, illos legibus bauo idftriStac
efle hnmanis, a poenas in his ftacocas ad illos non fJraTmcfe..
Aft illufties uib imperio viuences ius Romanum obligat, qua*
^us vlureceptum. Vidcamus igicur, quatcnus hilce poenis'
iSoftres tcneantur Germaniae.
«.XI.
' Et qiiidem quod ad dignicatem mariti', qin vidua gan-'
oec iHuftris, actinet,moribu$ gcnfium fere opniumeft incro-
duQum , vt vxor aequalis marico jnciuicace, cius dignicate
«(>rrd«ct,'eamque woroio.Iicet maiitg adhuc obtincac. . De
*- bar-
•P. I.Cip. IV. ;. 10.
- M Eifbt baec copftitutio llhx! »AVtfH GfvicqiirVM iOfetjtit
CdnttimM nih:'SXXfn.<x qa9 i^ata lubttHtiltiiri a inS;» in
u^ di dotdHtic ArcToti. •
\* LoccBMiTiio Itgihit Snmnait «pad BlirlliTU Ph.M& ■
frfintrmmfiiif. J)^
.InqieraeorisGenn.vJdua&iscon(lae, ip£m poftnariti iiiar>
tem BOinine.Augu(hie imperatsris viduae verwittibtea Kay-
fcrio atque onuwus, (juibns viuo marito fiietac gaii^ iuribis
^eque pnuilegiis adhuc gaudere, - imo Ms^eftatis quo^is t^
.tnlam acdpeie, prout ezeibpla doetnt. *
«• xn, •
Simili modp iB Galliae regno Regina vidda ec dignita-
tem et citulum retinet mariti , idque fingiilare eft, qnod voca-
tae olim iuerint Regnue ilauM, Rdna hltmchet, (me qnod poft
oiariu mottem veftibns lugnbribus albis eflent indutae, fiu;
r'us hoc nomen a S. Ludcuici matre £lanca dedueatur;
qua NicoLAS PAs<iyIER: ljiSrfiKBlmche,Effag<a-
lejmere deSr. Lauisje comfmafi fageltient en-fit regefKe^fttc: toutet
fet S^ynes meres attafttntmem efres le deces de R(c/s Uttrs trutr^
voulaetit etre nommies SjyptesBtaKJes par vtie honorehte memoirt
tiree du hon gouuernetnent de^cettf fage Frincejfe. et ETIENNB
TKS(iyi%^**LaR^ne Blanchemere deStLouisconduifitauee -,
Sine title fagejfelesaffiiirei deFrtince,qtf eUe conjirutt bettrefetnent U
Kowiunie afonjitsy qmllf attmt que_ quivtze oufeize anty quand il vhtt
« 7a cottreime: et cray, que ftur cettecaufe, tes Roynes tneres depuit^
fi vouhtrent nomner Koynet hlancbes camme^ thre le ^tts JpecieuXf
gt^ eSesJepcinment deitner fendmt teur viduit^, PofiinQduni
tamen nii inoalDit^ vc reginae inaicnla pride deftitutae Eeinei
Btanehet et iHae, qnarum filins patris chronmn adfcenderat
XmrAT '»rff*fi dicerentnr. Pront.obicruat&5»'c«di»pi5?iV*^* i?
^ifge a eitemi,qu' on a quaH/e Xeines meres ceSes qii madetem
fents fyys,fans omfidererqttethahit de dueiteltes preiment,elBlait*
ebesceUes, qui Jiivenl tes Rtffskurs mitrisjans enfans. SlCeJt
ptriiiefrii.aaiiirfuitli/mlli>jmienJtancet/ansaathmte,jeit
Ittijfi
*l.TPOi.tr.'ii itre /Miiit.J,f.it.f.jt.TxirtcaJeti^*
** Ur. V. des Xethmtes dl:talhfiee iiap.p(oLij9^b. .'^
, V lefme einefeldela An^rTom. U. ■>>■;. aUMUrklHanT»
nolitia Jligni rramiae Ijb. Ib ib 2Z.
^^le
'4aa .Cy. VB. Di /kimdu. Bbifram
idjfe Mjtumm iht plut curieitx jiuquei acift fu*tii *m mnt
qiuif»e raifiu fhs fnnmue, Confinaaiit haec exemph , dum
Henricilr. vidaii, quae filiis gandebac, Rcginamaler, Hen-
Yici UI. yero vidoa, qme filiis defticotaRe^ Blanche dioe>
lenir. Henrici IV. rnis vidua Maria Medicea a marid tx-
ceiru regni regens fiiit declatata. * Ludouici XIII. vidua Ao-
m Aultriaca poit imrid monera (emtier regina fiiic appell«a,
Srdut inpaffasdotalibus interCarolumEmanuelemSalnadiae
ucem araue Elilabediam Vindocinenfem d. VII. Inlil
IiIDC XLIIL Parifiis confeSJs dicitur; ** Ires baate tret «k--
ttUtiae et tret fa^mt* frince^e Anne paf la grait dt Dieu Reae
Vmnure et Eeiente em Franee Mm dit Roy,
.$. xni.
b Hilpaniae legno, licet ex decreco concilii Caefit' Aa.
guftanillL Regihae viduae veftem Regiam deponeredeb»
tnt, *«*nihiloin&iustamenregipstitulos retinent SlcFec»
dinanm Cacholid vidua Gernnna de Foix Reginae dtulos ac-
cepic, eosqne licec poftea Ferdinando Calabriae duci nuberet^
fcmper conferuauit. *»**
5. XIV. .
. ' In Poloniae n^io vidua dignitate Regia ica cormGac,
Vt viua dla nouam corooari non pofle reginam', lint, qui c6n>.
tendant LSNONicHr* Ciifiiiiiri M. vxar.qm mmu Sai
iemeter*tRiaeretMryei0ititprimmi'JknUt VltduM Loffiei.vidillfi
buodimn dmeregiiue iHreffte efe po£ait\c0iifaia,fid teSit presi*^
Imsfiliif etnefVt iffa quidm ^credtiat, mtnu ittgmtati effieeret, Saih
decttuii m £ CUraeJmiufieriuiUf infiitutum. Foincifdimptexa,aiiiu
Sic Honorius UI. Pima, fierei^ariam-Garcile Regis Nauar-
lae fiiiam Richaidi L Anglonim Rcgis viduam, An^iae re-
gi-
. • unkiitionnUJIer.Qalt, UI. p.^ iiuviii MdL R. Fnii&
' ** nwd D r uo N T. Tom. Vt P. I. n. CLIL p. ui>
V vid. P. Viarispr. tirtie. cap. IV. ).'M).
\'.'Iiist,il.Mmt.im.1i. ui-f. li^ I
^ • ttifiiunm nafim. fpi
^nam aHqbottes appdht.' * Eria VII. Manoed alias diSI>
BanoniniTcgis «neer Agneds, licet Wagriae comlti ni^ififlet,'
Reginasmnen otulum non amific. ** In Bohemiae regno-
reginae ticiAnn viduae non denegari probat Maieftas Caroli-'
na. *»* lolanta Philibeiri II. SSbaudiae vidua poft mariti
mortem Docifl^e Sabaudiae tindp jn ife{criptis luis fempet
fiiitgadHa. **** Viaoris Amadei I. vidua Chriftiana, Hen-
ricii!H.ffliftin refcripds luis hoc citnlo vcitnr: CbrifliimaSii-
telh de Re Cbrifiiemffime |vr gratia di Die Duchesfa de Saa^it
madre et tmrix de Sereniffrmo Carek Emanuel duca de Sawia. *J^#*
HincSamtiel ovktrenon hiftoriam Sabaudiae geneatogi*
cam iplrdedicans talera Cicidum imparticur. AMadameRf- .
yale Chretierme de F^a/ice ducbeffe de Saofffe Vrinceffe de ^emmt
KtimdeCiiffre.
- ' ^ , $. XV.': " ■
Viior, mocttto licet marito, eius tamen dignitatem retinct,
tf illa non poeoit oormscare, qcne viuo manto eamnen par-
ticipauic. lam vero iuperius jnonfbauimus, per matrimo^
nium inacqu^e vxorem mariti haod coniequi dignitatem, et
inde multo minus vidqa titulos dignitatemque mariti, cul in-
aequali iufi3a ^ic fbedere, accipere pocoric. Minime igicur
Cafimiri, Regis Poloniae vidua, reginae titulum exigere po-
tuiflet, licet vel maxime maritus imperio fe non a^icaiiet.
Curiofa func, quae de hoc matrimonip refcrunc lettr^s
histokiii^Ves, exquibusvecbahiwlegere non eric iniu-
cundum
* Ci$. ie fert nu^etetui. . .
•• FOMTlnii» *»j?. i).4iBf*nb. VII.p. J79. ■ •,•...'
.. V haiK vide vifra ia npite dedoulki*.
. *^* Lsj^ti3i.i fmeoeJitHt. Sdl>dMil.tit.iefeai.^aff:l?.Lm,i. -^
' W* 10. kHT.eteiele^ in cb/.?.^U?.iji^ ,
iiriiiiUhir.frtid.Henit. r.IL Eee . ,,
; . ■ - n,,r,db,Goot^l'c
4M Ctp. yn, Dt fitmdu 10ii/l^^
90US dirai, four fatiffaire vorre eur^i, mu i> Mardit^ de
ii Hofitai ^ Jilk i jMf JUttgh-e de Grenmtt ^ h Setretmrt t^i
m vienc (^feiUer-de ceBarlement I4 en devint amoureuXy ^ fi^:
e^es vne h^ recherebe^ te Seeretairefe dttermina a P epou/er::
fpiuV 1/ amv^ m accident^ ^ fit roa^ t t^aire^ et c^ efi ia
fks pU^fatue cbofe du monde que UJitjet de ceite fiffi/fe^ Les^.
AnoHt etoient actotdezy on ti eteit oca^ que dts r^adtfatKef d*
la ifoce, ^ devat fefaire le iendemain, hrt tpi en dan/anf lit.
Fiancie eut k maibao' de iacber un de ces fou^rs^ fd cbo^tentk.
9ez et t oreiUe- Sonjvtur epMix en rotmt pour eOe et en m.
tant de tcMjufionj qt^ il ne vtmut point achever Jon mari^ge: li
faUdt quejhn arSw nejut patbienfortey fids jw" wtfifaihk-
ventput r eteiiidre. Quoi qJ il en foit, comme la cbofeetoit,rj.y
Jibte^ on en rit heaucoup dans Ja viHe : efi le vieux Caajeilier eut
la curiofiti devoir cetteAmande delai/ie^ il lavitetla trouoafort
afimfrerbiama hJhHe dejbn Se&etatre, et enfit une bien phtt
sramt: car il epoufa lui meme eette petite Gri/ette, qui-des^-
eSe fevit Madame la tm/eilkrej prit des mameret coavenables a.
fen rang, jet trnvailla a aquerir-aforce dejoim, ce queja naijan^
ee et t edueatien defes parens n' avoient pit lui domter, EUe eiit
teutes Jhrtes de maitres, apprit totttes ies fciences, et empkya * Jf.
fmner P esprit tout le tems qti eUe fat oupres de ce vieux ouri..
domme elieavoitfiu lehien mendgerj, Ultdaonna en mourant tout..
fim hienj qui etoient fort confiderabU' Des qu' elle fe vttbauteet
faifiante Damey eSe ne wmlut^lus refier dans un Fays oujon ori-_
gine etoit cannueffSe vinta 'Parts avec .plufiettrs centaines de miUe li"
vresf et le nom de veieve d* un GmjeiUer au Parlement. Comme
eUe etoit fort bien fatte de corps et d ej^t et qti eUe avoit de qtm
faire tme teUe Jepenfe, eUetrouvalien-totUfecretdefefeirexe-
marquer- . On ne fdrldit tci que de cette cbarmaMe veuve, et U
JHareebtU de- F HopitaljJom les affaires etmmfon dtmftSs^ trm
^ .n = 1 ."■■.'■-.<■ ■ i^ii
• Zettres iijloriquii ti idmti pae M«l. 3« C T. I. UtW iCOL
^ " pirfitNfftfiLwtp^: "^ ''4i||
?*«* U^oiffV^ Hfs raccmcder tn t tpmfant^ fi rhitfm lei rangi^ "h
U rai^ ^ il tendit lui mmey oBUgea U Dame a k frefwtr a taOs
leraatret fretetuhtu^ Le 'Maruoal dt l' Hopttal au iieu dt rad»
. xpmmtderfet ajfairtfygata ceUes de fa ftmme^ et motirut eprtf /cl»
^mmrmmg^ toifi fm Bien, II eft vrai, que t hoaneur ^■ttrtvettof
tt un Marechal de Fratt^e, la dedammageoit un peu dt la pertt df
Jm bienjeUe avoit tncort /e Jtcours de Jes atiraits p</ur tn aquerirg
•at ils iui valurent la cmquete de Cafmir Eoi de Pologne, qm appis J
av^ ahiUqui la Couronne, vint comme vaus fcavezjans doutefi re~
^ther icii ou U Rdi Itd danna P Abbaje de &rint Germain dt freL ■
-Ce Roi dtpouiUiieh^/des agr^mnide iaMare^dlti fiioftmatW}
\at quoi qti Ufi fut fait rf* Eglije^ eomme ii n* eft point dt loi, dmt
Jes-Souver^nsnipretendentrpottnm-fiiUlpenJer, if T epoufi fea'ep-
.temtnt} ttM/s mn pas ajjez ft^tttetaent piat qut ia Damt tf ak
^ut ie ifaire Jfovoiij il lui a meme fait tout lehaif qu*iJiapue0
ptourjant. Hie n\ eft pourtant pfs fi ricbe qii elh P etoit apres fa
'nwt de Jkn vieux Cenfeilierymais auffi eUetft Veuve d* un Roi^ei
V e^ monter' bien baui jioarjortir d' ttn endToitfi has. , le nej^ai,
•fi ce queje vous dis ia fe trotevera corforme a ce q^ on vous en a
' <miu4 a Touioufe: c* eft fouriam ici la veritebie Hfftoirt de la Ma*
'retbait de r< Hofital. ,/* ttm dez Madtmeijitie d' Htirac Ovec eHe^
■atjeiremarqtMi qW^ eAparlant du.lijn CiefiiearyeUe dit tei^urs I9
^ M^fW^r,^pomr fair^yoir-par iatqu\ii etoit fm Spoux. EUe '
aft ^i^»e^\qi^..^rfinpe ^ntf tgnort: mais iint m efipaspermi
frei^e ^d^^^ke deRew^^ V^^^ ^ pQttrrat pas non piusfomeiur,
., : VidwiUmljifi, .jjpiitate montu ooimKat nianp, aa
.Vero^ad C^fiM^ tijipaifsaMSa\m &.w)i$, ilbm adhui: repr
lieairliic.pirs^BiapwieA^suninanduiD.' JDt^cflehaecquae-
ftio.exiiSi )jp^fu^,f,..cum de maerimoniOr inaequali iUu; ,
^iutn feinihprum ageremus, illndrauiniivs, ppterfC/ieddi. ibi
<pi.mflioptoaqimij?TOTijasiUu^r«;3!}»San»li "W.Jna^iBJaU
If^^lit leiiuntis inaequalcs celebrances nuptias, mariti fe-
Efe a ^ , , qui
404 £v- VIL Dtjipm£s Ofllriiim
qui conditioQeni priftinnnqiK amittere d^niami, (cSBbaa
vero, qoM aequsdi nubeFcnc, pro arbitrio modo priftinsan
iinm rcdnere conditioncm,.niodo illom mariii feqni ficque
fi maiocem iam habesx mariti dignlcace, illas propriam red-
licre coaditioncm ct iBam mariii non fcqui. £x his danuti
eft, quod vidna illuihis ad inaequaks pro^rediens nuptias
nariti condltionem aiTumat, priHinamque amittat digiiitatem,
yidua vero aequali nubens, prioris mariti cetinere poiiic di-
Knitatem, fi maior fk illa (ecundi marid. Inde Kegina vidua
ouci nubnn, rcginae titulom, duciflanupciaacom oomict ce-
fcbrant, dculum DunUaicit adhuc aceipece, confiimant
«xemphL Machildis, Henrici. V. Inq>. vidga Godofredo
Plantagenene itcrads nupdls nobeiu, bnpentricisnomeli
tcdnuic, prout LARit£f > nos docet fcribens: „Apresh
„celebracion du tnariaj^e Henri mena fa fille ec &n gendrc en
^onnand!e,dont il leur fit esperer T invefliturc, ils ny firenc
„pas un kng fejour, ec a lcur recour le Roy convoqua une
,^cande A^mbl^ des Fain du Ro)^nme a Nonhampcon^
„au il leur fic renouveller ce ieiment, qui avoienc deja pTett
^aV Imperacrice Mathilde, c' eH aiim que s^ appeHa<toa'
. ^ours cctteJVincelie, conKrvant cet Auguilelian.qtt' cBb
„tenoient de Ibn premierr mariage, ec ne pretendaftc-f^ qUe
„le fecond avec un Comtc fiit carable de Ini jfaice pddre.,,
• Sic Gecmanae de Foix, dum poll Ferdinandi Cathohd mor-
tem, Ferdinando Calabriae Duci nVipfidet, npniien adjgnicas
Seginae fiiit rtlemata **. In I)aniaeRegtiO'lEnbi'Vn.'Dan<>.
riim Regis matrem titiilurii Reginae a^iue acCeplflei llcet co-
mid W^iae iecnndis iunOa eflec nnptiis, li)6nQimns l§.
■ XniL) Eadem ratione Eleonora Maria,LeopbId! Imp. foror,
Micbaeli Viesnowirio PcJoniarnm Regi pnmo matrimonio
docata, inde Carote Lodiaringiae Oud nupta, Maieflatis t^
■ "■■■ -'tubfeBt-
■ • Prtni, pdrt. p. Jlj.
' ** I & T 1. ■ RVt >ux quefi. f ua Pmv. t> 9> fi*
-.1-1 iCoot^k
I ' fnjiiuinim Mfim. j^
nlo femptf .&iie deoDnittL Sic enlM poll Caroli V^ jnariti
-iDOTtem in [s^}CBratono llio Barohi ^e Cano Plenipotendarip
•fuo, iM) patiem Ryswicenfem conoeifo, hoctitulovtitnr; *
•0eomre'par lagrace de DfAi Reine DeuvaHfre de PaH^, Dth , ■
'tteje de Lerram etde Bgrrle Arcbiixhefe i Aiifimbe mere
-et mrice Je LeMilie I. far hgrace de Dmi, Duc de Lorraihe et
deSar.- MariaXudouici Xn. Gallorum Reeis vidua lecun-
dis Sofiblddam nuptiisr maritum halwit, qui Ticet ducis &larti
inodo dignitate coiupicuUs efTet, regis tamen litiili ti ^rae-
;cedeiitl cetinuit ooniugio, ditt» la Reine duchefle **.- Imo ho.
oie in propavlocll,'l(eg;i8 iSiam vel viduam Duci elocatam
Regiam rednere dignitatem et rocari lire Hobeit, idem fit
cum ducis (Oia oomiti elocata, quae dtulo adhuc gsudct Ibre
DarcbUucbtifhit.
s. xvn.
Q^a liberoram falud opdme piofpicere inatr» eredun-
tnr, niishaud raro liberotum quoque tutela commietitur. Aft
inordinatas quandoqne aroor matris,ad (ecurvdas nupdas pro-
'fipreinun £iciends,{alutem et bona vitrico con(ecrat,et inde tute-
ntmatemaliberis pel7inie.conlbIitur. Hinceft^quodiuraie.
cundis renuntiare nuptiis, et non niii depofita'.tutela ad (e-
cunda tranfire vota, matrem iubeant tutrioem. Idem et intd:
jHuffaes, praefertim Germanos vfti venit, qui in tutelae ne-
-godo *#*, nifipublicusobftetrefpcflus,etpatriaadfintJun^
'Ronnnis viunnt Iwibus.' Proinde ct mater illufhis admitd'
'V3r quidem ad tuteram, aflr iHam lion nifi fecundis lenundatB
impriis potefl fiiTcipere. Frobant hoc varia ezempla, infra iQ
xapite de matema mtela adduila , quibus ild illuflrationem rtr
centiusquoddamaddimus exdomoWuitenbergica.Cum enini
■poft mortem CaroK Alexandri, Wintebergiae ducis, de tuteh
•Uberormn inter ferenifliinam viduam, et Carolum Ludoufr
•;!.•-,. • Ee«5 • ■ cum
*jl3tlfeciiFtyflnie^lblim.UJ.fytit?.
■ ««vaewciii. Di.J.-ir. ■■ ' > .
%' Tidc lUJiruiilMm irtiUmMurm J. 4^ « 4^
- : - 'i,wjb.Gobt^lc
.^af Cat. yn.pt fifimiH:il(ii0rmm
\ eum, "Fecciae dacan, wonxitn pTDximbra lesaKm yttim
exorirenttir altercationes, illae tandem per transa9iasei|i
MDCCXXXVIII. funtcpmpofitae, nuterque ad cotntebiii
.eft admifla, quae illam quoqae fuibepirpraeftiKi hoc iui^
mcntb : * Idi Maria Ai4;ufta, verTittitxe Hertzogin vop
Wiirtenberg undTeck,^t»hme Fiirftin ron Tbisn un^
Taxis, renunciire hiemic forderift voU belahrt und wphl b^ '
dachtUch denen lecundis nisKiis, und dem Senatus Coafulq>
. Velleiano, und Ichworc daraof einea Leibl.Eyd lu Gotcdein
AUmSchdgen, dals ich neben Herm C^rl Sudqlphen, Hef-
jtzogeri ziiWfirtembeiig und Teck &c. Admipiftratom unjl
ObCT-Vormundem &C. als Ober-Vonniinderin weyland
.DRines Gcmahls Hertzpg Carl Akxandeos zu VruiteiQ-
iKrg&c. hinterlafsener Priritzen, Cari £^ugi;nii, Ludvjg
Eugenii, und Friedrich EJi^eniri wie auch der Printzclsin
Augufti was Ihnen FupiUen gut und nunUi^i ift, tfaan und
Jiandlen, wasunniitz und lcnadlich vejrmejrden, unteila(le|i
jund verhiken, die Ober- Vormundfcbaffi zu der Fupillea
Nutzen in gutem Glaubeo und Treuen vertreten und b^
ftcia vorftehen, und fonften alles das thun Kfollev ^i^as icb^
.nen Reichs-Satzungen und dem raic«bge<bcht^,Heiiii
.Hertzog Carl Rudolph zu Wiii}eniberg,&a gsB;ofiene|i
.Vergleich nach zu thun fchuldw bin, AUcs bey Verpfin»
^ung meiner Haab und Giiter, ais wah^ mir Gott hoVFe und
*alle Heiligen. Dum igitur in Itilcipienda tutela inatccs,ijl)^ ,
/tresaeque ac priuatae iecundis renuntienc nuptiis,.fatis ^fspf
xas hoc cafu iure cenferi priuatocum, et quemadmodum pri-
jntae cbnditibms matres fecundis initis nupciis cuKla rcma-
iiencur, ita quoque iUulfa«s (imulac (ccundi.&ciunt voQ, tute-
^am deponanc necefle eft, licec vel maxime defimQus maricqs
jeftapenco contrjrium (^erit ** .- 5.jtVIH.
, * cxut trimiidio apud fa >■« vm tfcr Snittt-CantzdeTEp. LXXI, od. XK*
> 701- . •.,■ • . .-. . . , , . ,
••ji» iK * tutiU nuitmu rirfimmm .Htnlrim. »eiMiiii A *■
«•*/ »<(f «IM p, 1. 1. tt>^ ....
■ ' .n„n,E.jb,Google
fer/iiurim m^iu. '\ 407
Jj. xvin.
px ob {ecundasnupth$ amitdtj^)-
prietattni earran termn, qiias a priori accepit coninge. ($.VH.)
J^d hniusmodi res referuntur donationes vxori dnrante tnatri-
monio fkaae, Dotalitium ct Morgengaba. De iingulis fepa-
ratim. Donationes inter coniuges, niiimorte6rmentu]r,iure',
Homano non valent, * Idem et inter coniuges Germaniae,
illuibres obtinet, niii dooans ^mul imperium habeat nimmum'
feq luperioritatetn territoria1em^,donatioiies enim imperan-.
tis^ le^bus cenfcndae haud fuhc Sotnanis, . fed podus nattirae
iliribus aeftumandae veniunt et inde dona, quae vxor a ma-
rjto imperante accepit folis natuiae legibus iudieentur. Hinc .
cjim ius naturae poam lecnndarum i^oret nuptianum (§. i.)
iatis patet donafioncs con|hnt8 matnmonio ia^as iecundis
haud amitti nuptiis. ■ Alia vero eiTet ratio.n vxor marito do-;
nauit, exulat enim in vxore refpe£lus pubjicus, cuius proinde
donationes folis imperii ciuilibus ccDfendae funt legibus.
{.xvnn. ,
Quod ad dotalitium attiiKt, grauis inter ICtos lis ver&-,
tat, anlllud propter (ecundas Geflct nuptias. Aft hic noftram
non &cimus hanc litem, ex natura dotalitii diiudicandam,
jdeoque ad iUud caput reieruandam, in quo Qwciatim de do* .^ '
cditio fiimus a3uri'et demonftraturi, qood amittatur dotali- *
tiumfecundis nuptiis,m(i aliter paaolit cohuentnm.*«*Qatid '
vaoad Morgengabam, non licet hic prolixe examinare, 4n
eius plena ad vxorem tranfeat proprieias, feu minus, aft hoc '
jomnmo certum, qiiod ex luris Romani princlpiis eius pro- '
^ietatem vxor ad fecunda cranliens vota amittat, . illamqae
prioris matrimonii libeios adquircce. Gcneralia enim Wis
' ■ •■ L. jl^ ct loftis tinilus D. de itiMmilul intlf Ptr. tt vxmwl
*• confr. P. Iliurisp. hcroic. DilRit.p(Doaii.(^. 47.^
%• iBtaimaxAt.iSC^tttmt MiHmimntM'' f'V'fl'V
lUt mftidl. ■'- : ■• . ,'
:^\C
^ ap. Vn. DtfiamJit ^Kgrim '
funt vwta*: fomiiiM,aiiiufifeefth exprim miitrimmit filiit
^ifiamitsffi ttmtui Uam fiaittum tTnfermt ttttiMt tfiitcimi
txfaeuUaubut prierum niariimtm fpMjkliti/K iurtp .^uifuid ttism.
nuptianm jolemmtateperceperint y aut qiucqwd mrlts caufa dmtt'
Uombuj fa3ij, aut tejfamevta iltre dtreBe ttut fideicamij^ vei /egati
• ihuio vel cmuslihet mum^cae tihertt&tatis praemio ex hnis prioruM
mariterum fuerint udjecutaet id totum ita vt perceperint iiuegrum
sd JilioSj^quos ex' fraecedatte xmuugio, babueriiitj trausmittemt*
Hqc iure et Hluftres vtuntur, quippe qui in negotiis priuaiiv
dcficicititibus patriae iuribus, lul^iunt Rotnanorum legibus *.
Et licet Morgengaba Romanis plane fiierit incognitz, illa o-
men ad donationes coniugi factas perdnet, ficque f^condis
amittiturnuptiis. Alia tameneft ratio, fi maritus fummus
fiiiiul fic imperans, huins enim donationes Romanis haud
liibfunt )^g|Dus, ideoque (ecundis licet nuptiii cei^bratis va-
lidae fiibffllunt. (P. L difC prqem. $. 46.)
S. XX.
Alia quoque eft ratio, u per tabulas matrimoniales nulxndi
iibertas eft reli£)a, prout fubinde ^Chim. Sic in tabujis inter
Francifcum II. Galliae R. et Marfam Scoticam d. 19. Ap.
CIB 13 tvin. •* coritraais deoemitur : Attt accwii, '3»' au
sns, ^U dite Reiue d" Ecejijitrvive mom dit Seimeur. leDai^.
aHefourrtt dimeturer eu f^ance ou raoumer enfou Soiaullie tiecfes
fen>ilelirsaajiciers,afou cbaix et option et fi iiutrier camtiie elfe
verrt Umetre ptrt fuie defes etttt. Dfiemportertjis deniert.
,Ktifille, Begliet, iaytux, haUSemens, mtuHrr predeux, Ueus et
ttttres Cbefis, ^ue les Reiues deiuent et ont ufoutumi cP mdr tpres
Utreptts ies Rots de France leurs maris; et iotaradefis arutt et
tjJimttUXt foit qiiilj ist eufans mi nm.
5. XXI. .
AjpudReginasviduas, fi ip(aeRegiminipraeltnt,ordine9
Regni Jnflatelolere, vt fe iteiam ad piopagandanvpofterita^
• z. I, C. iefituuiis uutiiit, • . ^ '
•• F.I. Difl: rnscnialit |. «& <t4|.
%*£s«apuildaaioiii. T, V<F>^ ii.XV,^l|> , ^. ,
nan,5db,X!iOOt5lc-
iem matinmOBia inhgant, teftatut exemplum AnnaeMagnac .
Brittaniae 'Reginae , de qua Gallus iftc fcriptor ita fcriWt.
^ ff tfi pas feulement dansta Pohle de la Diane a^ Ephep , ^ae let >
^udej ^oivent puifir des Exemples rf* vne affitSion oairee \ mavua
PdrJs imefemme qui ayant perdufm Epouxa gard^fo^ appaftement
tendu dt noir, pendattt flus de trente ansiet Pbifioire ^Ejpagne neut
.apprend de leanne Reine de CofiiBe apret la mort de Jhft mari^ ne
vouhtt plusvoir iefikil^fe tenarit renfermie dans des appartement
fmihres^ d' ou*elU ne fhrtoit eftC auxfiambeaux. St. Eoremontfitr u»
pOreilfujet ditique c* etoit pdu]fer trop toin les monfirueufes doU'
kurs, quefi let exemples en eUtient meins rares , et qu'on errcraigmf
les confiquences, on ne manqueroit pas de les corriger par des Segle^
tkent de r/fUce. Le parkment Britanmquf profitant de t avis de.St,
Bvremmta voulu mettredes homes ataff&Sion que loReme regnante
tt Angleterre temoigne eneore de la mort du Prince fin epottx : cat-
trois Awis apres, c* efi a dtre te g, Fevrier, les deux chamkres, ppur.
ittfpirer a eette Reine tesfentmens £ vn fiemd mariage ^ lui prefenm'
ttrent cmt Addrefe:
; Madainc
W«w /4/ tret bumb/er. et fiieUtt fmeis de V. M. les Seignettrt.
Ecclefiefii^tte* et ficuliers tt tet commtmes affemblez. en Farliment
t>fakt Certtabiement touchez desgrandes hen^Sions' qMwus aomt
obtenues pendant le court ^lorieux du Reebe de V. M;^ iugeoiis que
Mws ferions vn tort irreparable et a tout leRffyaumeyfi.noas neg/igi~
onsdefaire nos derniers effbrts pottr faire paffer ces .benediSions aux
fieclefa venir.: O efl pourquoi nous vendus avec derrner coeurs rfm^ .
pUs de iapi.u/ profv^dk humiUti £t obeiffance,poitr la pe^fimne-de K
M. laprier tres humblement, quejitivant les voeux ardens de vos
fitietSj elle nefe laijfe pas allesfi fort d fa iufie dottleur qti eUteit
perde la penfee d* un fiamde mariage, ceU cauferoit vne itne inex-
primable a votre peupie, qui ne cefjeroit de repre/enter a uieu. fis
'^kres les plus ardentes pffur ie fupplier de bemr V. M. d' vne po-
fijrriti Royaie : Etans tous dans iefentiment vnenme, qtS on nefettt
fitibaher vn ptus grand bonheur pour votr( Royaume , que celut de.
' ^tuaoir vivTe l&ng temtj eux et lettrs enfans fous la Rtience deVtM*
ttde fet Defcettdans.
■StrMtuiltir.Pntd.'tieroie:P,II, fff J»«r ,
4to C0p,VJii 2V>Qhp«mB> yh^riim
' TmgmiAr U tuwfiMe* mtaAim U i^nHmr ,it bttiAA^
laReme Jtmamla ^ueiqae mtirvgk peitr reflKtit s ^frep^fiiim^
tty dmmfa re^imfe. Cmme Us larms taureat a la plupim dfer
vemiesy mtre Retne eu verfa foei^s vnei qaiflrent iuger qmtfy
dpulear etoU fiacere et F en amamigoit a defefperer de poawr A|
fiedak: cependata peu d* beures aprtt eBe / expltqua f vne maniera,
0 tUm amigue^ a peu pres amme fimt cesfiles nuhlei qif onfmde
peurjawir, fieUesJpm vuefirte iucliuatitn pour lemariage', lcsqmUt*^
par vn Prm^ dependenty $f ofera put £re om, et ampoartam » ua
dijfent jamait nouy par la crmute ^ elles aatweutiteffaroiidterceii»
ifui voudfoient panitrejiir Ut rat^s poiir ies epauftr,^ tfi avtc ia
meme prudenceque la Eeyaie veuvt repondit en ces termes, Lefi^
de cette Addr^ efid^vue uBt uature quejejiiis ptrfuadie que vm»
ip' Sttendez pas de mn vne repaufe prectfe. V Aadreffe tt la refoa^
fjirent peu de iours apres imprimees en piu/leurs lai^uest at repaiPr
dues dans ies pats etrai^ers, Cemme ia reponfi de ia Rtine nufers
mefotat iaporte dejhu coeur amf ^trans et^ffi' tUttf ^^gue dani
Ja quarante vmeme auu/e ies Angioit derotM^atttndr» qt^ eHa traih-
vera encore de ^rtes t&pus d^eliepar mlles Priuces de t Europe.
Cependam ies amrausferom fms Mufe aitentkm a deux chofiji ia
ppemiere. qu^^ii.fasts ttrt m^Aitkmem Proti^am-mdistneoreJpU'
nm/reA ciffiieiice aun ptupdei de ^ Egiif» Aa^cana ftmamhi
mtavtlkt Linx Hoiiies em ce fm^ ia dt^uu la dermer» revoiUtanr
laficonde^ilfmitqueieJitandMariifaitpasn^ de dteUili^
et dejiumt^fyn-que ie fremiar,^ ^^ couttm des tmpim qit U
^ pimra a ia Rein» fiu ^oiife de mi.eoujirer en ittipretam Jirmem- d»
J!de&t4 i etrt fuiordatni au» Mimfirei d^Etati £ txecmtr iesor-
^tn^ca^/eil privi,iidimefejamaism^diiGeanemememdeia
itaiarchi», ^. -.
V . §. xxn. "^"
Aft incerdtBii fibi incerd& putanc maHtj^ lU vxOTcs, ad
iecundas p^c^rediaimirnuptlas. Ii^ pa3;o a iccundis ar-
oere nnMiisftrasnitunturvxores et an huiusmodi paais va-
lor itt tnbuendus, quaeftio oriturT^quam omnino negamus. ^
I^rimo enim iure namrac»ticet noaenemo perfe6boqo^tra(iai
iricemo impetfeiloque obligamur ad (bbolem procrqMidnn ce
...,■'■;■.■.■_ ^
fic <c|lft)^lM afd inwRiioiritffn" iaetmdum. Hhic^paQiiin' de
{ecundis «iapdis non irieiAKKs c^lipadoni nacurae' iittemte
CtHlcraFiaeQr et fic iUicicum eft. * Deinde reipnblicae imerefl^
tt clUtum numerus crefcat, neae homines ad procreandura'
idonei a niq>dis arcavmur, hinc pa£te de mqKiis 001 inean-
jSk (ecundis reipublicae nooem ideoque merito pro nnHis b^
btiitbF**TercioplerunM}uep^^ amnihil incereft marico^aa
poft eios faca in viduicace vxor pei-feuerec fep ad iecundai
ccwfe^ mipcias.
$. xxni.
Mai(v vero de vaTbre htaus pa8i enetdabicado, G. ifldd
iuramemo a ccmiuge confirmarecur. Exem|^mn in ham; rem
nobis praebetCcK^minnsDucasGraeconjm imperator, dc
nuo zoN AR AS \ At bnperator gram et diutvmo morho ifpref'
jks^ OKoi i^ nu&m mohis effu^wn e£e Cemerety imperitm tribut
^UisfeUipit, qwrum duos Mchaekm et Andrommn Btdodapri*
^ - Fff 2 ^ vat9
■ * Vult enim Dent Vt gentu hannnDm per nuttnnonia wopsgctur. Qtji
- igkur id ^* ne p«r ft gcnia hQimnam propagetur, itle voitiatatt con>.
erariiu cft .diuisae. EI^di cft qui huc ^e^ac Seoccac locus. B7p4>
Uto DE. 45*-- ..
Jmnidit iae mjximit munJi pdrent,
Ctm tim r^dctt temttet fMimMoii
Vt i^mtia Jen^ foMe repMrsret Moad
Bxceddt 0gedum rebus bumMnis yenut
QuaefUpftet ac reBituit mere hMfilim
•OrltiiiMehii Jqu4mic tarpis fam.
*^Ebcaei ob effiituin diuinum Genefeos i. eriJHte et mub^iSejmiti et
■ nptett ttrriim iiberif g^memtiti tniAMOtt omMt tt^txi, vt antc nge-
fimum aonum Txorem ducant, procreatioatquc JlbbQlit ftudeaatisL*
D S H o tefte Litv V. c. j. de pure N. et G. iuxts difciplinAm Ebrdtorum,
Apud Laccdemonioi a^one cooucniri pomilft cadibei de caclibam ex
VOLLVCE rradttNicoLAVl ckAairsLUi.in. & A;p. Ldeed.^t-
tattotum lcgcra corinutrfakm habct akliahvi Lflt; VI. c. ^ Apul
RiMBanoi b^c luHi et Bapia Poppaci aid cadibatuii li^eadum er poe^
Dis et praemits ciuet obftringebannir^BXjirECCivs' in do&^CMtiMnft'
r«w dd L.. iuUdm et Pdpimt ftppemu. D« GvODUKliiai odi» Ul»
geiUtbltziams Vide KRBssjff^MUn SJftrt»
t SubCoiiilwttioQDHap.174. , , -.' . C.ooq[c
41* Cap.Vn.JI>ejMtMiihfritm
vata adbuej Confiakeimm vero Imperatm pepererMt fim H ip/h
Atgi^ appelhta effet. Vtuk isfoiuj Pa^hyrowiifMS fidi ^-(ik
aoque fiatim frae eMteris impfrii infigmJms, adornams. ft^;
etjam reHfios dejtgnaidt. Ac bos ■qmdem imperio pra^ecit : ipfifi^
vero matrem Imperatricem et mtricem, et x>t pauiis eoti^leaar^
Sominam relitptit , mandata imperii admimfiratfoney quod ei imdefia
videretur, nec mimtf ad traSatimem r&wn aptay quam ad liberos,
tdaccaidos ingemofa. Sedpriuifcripftmiusiuranmn i6 eaexegity'
fuo promifteret^ fe afecundis mpttis ten^aturt^. Ea jyngff'
pba ab iJJafrmata, Patriafcbae ttiflcidienda efi tradita. Sed^ef
Jenatores wnries iureiarardo adaSijfcriptopromiferuttty fe mn aJi»
wn Imeratorem niji liberos ipjius creaturos.
§. XXUU.
Qaemadmoduin vcro omne iuramentdm non tam obli-[
gacionem conftituic quam conftitucam magis fiiinat \ ica .'
|)nndpali corruence obligacione ea quoque quae per iur»*
•iriencum acceffit collabitur. * Hinc cum pa£him de fecundls'
Don ineundisnupciispromitcences haudobIigec($.XXIL)iuEa-
mcricom quoque, vc illo fiiperftes teneatiir coniujc, eo minus .
tfficf^poteriti quo clarius cft a liuptiis abftinenteiti voJbntaci
conuenienter haud viuerc diuinac. Nokiit i^itar 'feuftflfcia,
Conftantini Ducac vxor fuo ftare promiflb iuramentoque, ec
fibi Diogenem futnficmaritum.Loquitur in hahc femzoNA-
RAS** verbis: ^uae mmciata Trr^atricem turhabifnt : ctanaue
tnulti dicerent ^ res jTnperatorpn reqwreie, verita' lu aliquo a Re~
puiiiea creito tpfa tt itkiri Imperio exciderem : aliquem aip^tceii^im
ctnfmt^ vt earatione etjibi et Hheris potefistem inuiolatam ttiemur,
Negant emm eam Diogcni n^Jtfe ex lafinuia^ aut fludio vo!ypta~
tisjfedvirttm eum vtfirenuam et in re heUit^ probatum et rvhore m-
iomparahiU praciStum fitmmae rerum praefeciffey vt harbarortfm im^
fetus non iiihii retunaeretur ^ iUa anrns eorum refiflente. Fuit-au-
fem etgenere iamflri mus, et rebut geflis clarttt, Cuiut pater cum
■^'^ .— Roniaia "
f arNnLiva].N.ee<j.CXVn. f. 14. xobhl» Eztrcin&oiU'
,/..1419. CYtAGtri ib/eruaiion XXIL7. ^
flanum^X^fnn^em w^iratre bahgrety reMi/^Sati clSwfftUi
fiipfian pf^^ffipit^ti ne quaejiiombus Oihibitify confaos vrodere^
teetretHr^ /& vfre DioecBes RoRumus Befhrchorum ai^ta*
tf. prnattUt et a Xhica, Sardicae Dux i^gmaus. fuerai^ et qifuai
ifiie aUcubi in V^TAvaxaiS incidijety multis occijis^ nec paudoribus,
t^ttiy et viuentes et caejormt capita miferat ad Jmperatorem:^
a^q^oeade ri3«/tf Beftarchfi dejtgnatusfiterat^ cum bo?uiriJicis lit-'
■ uris , qmbus fcribebat sam dipnitdtem ilii non donari i ■ fid prci
^regii facinoris rmaneratione dari. Illic igitur cum ageret, fe ad
accupandam regnum parahat, cognita Imperatoris obitu. ' Quo eia^
eonfilfo inteUeSo Imperatrix etim comprehendendum curarat. , Ita '
in viniulis -Byzantium perdu3us facmoris conurttcitur ^ et vt injidia-
torcondemnatusj itttra praefcriptos limites coerceiur. Deinde rar- '
fus vt condemnatas ad Trihunal Imperatorium adduiiittr^ vtfentmi-
ti'g in eutn lata confirmetur. Vertm ofititthut adfianfihUs mtfericon
4ia, vtri ince^t et animi t^ertmt. Nee emm robore dtmta«at erati
iWnnparakili , fed forma etfam pra^atfti- . ^"An Imperatrtce vna'
cumcaeteris illius mferta^ an vero amore quoqtte capta, dkere non
po0itm, fententia damnatorfa in ahjblutoriam commutata, dttm critni-
w folutttSy in Cappadociam patriam aFtt. Imperatrix vero eum ex
' ieinere reutK^uwn Magiftrum et Duccm Copi^rum de^gnat^ .
quimque iamfecum qoi^itw§ei eum vt virumforti£imum^ Impc^ .
raeorem creare tcmen iUreiurando ec Syngntpha, qutmi, a Fth
'triarcba, cui.ajeruanda data erat^ recuperatam vokbats Jtnpe- .
diehatur, Init isitur imprcifum et pr<^imdmt canfiliian, idcpi^
^um eunucborum /wrum qwdam commtnici^ ; iUo rnitdfiro pro letuu
ae v/a monetque quemaSnodum cun^ Patriarcha avendum ejjet. J^
cum Pontijice£ongre£us: Scito, inquit„ Domine Ii^er^tricem nem
fetis tvi amore captam^J/e, (habebat enim nepotem Bardaiti atU*
ie/centem tafciuum et rei venereae deditum) et adMt, qttedji tu atg-
vuerifjboc efij Ji iusiurandi Chirographum.eirreddideris.etper^
fuafmi.f mlhon ex ea re periculumt^. immin^e; Statim eam
- fiatiis tui Jilio iivpturatn, potefiatem imperatoriam tradituram.
^airtardfa bis iQetebrif irretito, ac defiatu memis deieSio^ Evnu-
Fff 3 '• - ■ Mpo'
4<4 <^ W- ^lkmii mfiram
^ f^dari fergit, or Sautmm fjf aanMfVteneet. h
Mnr SeMtmbus fitgitttim acarfitii, at: tihofrt ptfinbrt
Snftrioa^em, fd dtfaifiiiiem ReifM.fufiifia. ■ Bmnamm emm
tnferimfi * milienula et fueni ftki aimimfiraiir! htmd iUi
tmiUtfofi, nmremetei dua^t frtmneias et bifiiitu fiKtimat^
fidfuomrbaiuu etiimt feriturai, HisiittiiraHdiet^fi^aphatrt*
. frehtiifioiiem acrem jybimmhac, et mertm Imferattri ittmedicAat^
autfinmReifiibLfitidio,JedeK friitata Zeiayfia iiatfitatum iut*
hraudm, « jjngrifbai kpbui cmtrarias exegifet. Quibut
eitm fltfifue ajetairtntv , iis etiam qui rtfragmantvr, fanim
mttutribui, fartim felScitatiotiiiui injaitaitiam fiiam fertraSii,
fmferatrici iiuiurandi cbir^afbum remittit. Quoimacctftv,
StnfiUum fman extcutura,rtmeum filit natu maiere, tt Catfan
m Regiam aeeerfit^ itmmmeai: aai cum bymenaeoimerfuijetrt
mftialet crateret p^afit, nubit iba Diigenii Sic ilk bftrator.
de^atnr, jmm Sudecia tiaijuefiUi mi^eifefiem et dui iMfKt
regiaffent, '
$. XXV.
Interdiiin vxor a norito vd inter yiuos vcl in monia
etientmn aliquidKcipit fub condidone (i non nnp(eric,ficEu-
dociae Gneciae impentrici imperium cum liberonim ciitela re-
Unquebatur ea conditicnie, ne nuberet. ($. 23.) Margaredix
lacobi IV. Scociae R. vxor poft mariti monem ceflamencq
Scotiae regimen et filii tucelam fub conditione ne nupcias
iteraret,accepicnli£him.* Imodotaliciumfubhaccoiiditione'
conlHtQCum, probat exemplum Henrici Aucupis, Ottonis,
Saxoniae Ducis fflius pacre ad buc viuo, Mathildi vxori fuae
Walhu&n vibem conlHtuentis in docalitinm, de quo a vc-
To» VITAK ^ATHILDis: Toic circimiacdiatur (Ma-
Qiildis.} Ombitt (l^..per ciuitates) egrcgii Dacis Qnoiii « jO
, .- ^^
» Supn; ap>.nL f i^
fnfinnm mftSi, 41.j
tuteTlSttnaio ct mijicibasiaeteris ifaui n WMi^ frai.
' fart^tttar tomiimvm itt^tiaie magno Imore, vti decuit ilios, ^'
tefiea iiMerabattt pentihu t&aintis: ibi pej^fruebatvr (amubiit,et .
icitofiuere ammH Henncus aatem traSHt veKemUli Auptae
m docem onttie qucd attitat ad eandem timtatem pairejva ttat
yb«»*tf. Henricns ataem Rexfa&if, <&<m Walhiirum n «Mf
na ciuitamm Pabtinanim fiafit relata, Madiildi «■ng»'
futferfi^iare Djpteiii-$^dlinburgi a. fy. datipii, Qaco-
linbumum, Poledam, Nortfau&n, Granauiain, Duderftadtum
tottceffit in. dotalitium, de quo ipfum Diploma teftatur hif
Terbis:* Qiimyter kgaUimderatimealtaittibiijJldelibiu»
yHr cum Goniaiiii et alhpahtipne fHii noftri Otrc»/ et Epifco-
pomm proceruniqne et Comitum fetitime dakijmae tutit^
^ . nafiroe Matbildae, petefiatiua mam tradimtu et dptiOBttis, ipdcftti
frapriae haereditatis in fraefenti videtiaar btAere in lixis it^tt
_ ttminatit. iii«fl»ii/iiiir.Quitilingaburg, Pdithi,Nottlm&^
Gronau, Duderftete, «m timtatilms et amibits ad freediSa let»
/ereiiieiuibui^iasfmprianitaice^itiujitisjeniis^aiicifiiivtri-
taqtie fexiu, aedsjitiit, terris taltii et incultis agris,pnttit, tamis,
j^ias/, a^t, aquartatue deeur/^, maleudiimis, viis et iitvtiiti
eteitibtu, et redttibtu, quaejitit, et iuquimidir. Et vt ciatSi co-
ffie/caat, eb itudo, et ea ratietu, fi tiobis Jiiperfies extiterit, et iit
nn^ae viduitatis pudicitia ptTtmis£es\t\fraediBa leea ei caace-
jmii) rraibmir, vt Ubera, atque iecura poteftate ffiR «nn qna»
fta eisdem locis inuento, tetiiftmbui fuis feUciier ferfruatio':
tiee nm etiam iitterioremJatBiliarum e^pionem imrinleciufaamf
fantiiffn, cum onrni JiifeBeSiii, eumequarteiisibideminueatit,fa*
lefiati ilXus fijlidenda ferfetualiter waedeflinamus, etc Per
iliam taraen conditionem taibendi liberta! pbne non reftifimi.
tnrfil.
* Extet Dfplma in MASKltl AitiqiiilMilrKi Brmfiatini. . f^ teti
iriiMiIccii AuMmiiat. GeiUrient. p.iij. icKTrHili l>iplcm, -
efmahrt.r^t.iAaittt^pitikl.ee^^am^ir.iidlMif :
t.iS'.
... ■ • ■3!'^
4i< aip.ni. Dt fiam£i ilnllnim
-tur, (altiiEivt vidia ad fiemda voca tnnfiaK, dotsditiam de-
ireSnquat.
$. XXVI -
■Vxor autem a marito aliqoid iiib vidnicads oonditionc
-accipit, vdex vltima voluntate, vel ex ftSto. Vtroque rafii
-ad vidaitatem (eruandam naturae leges vxorem haiid cogunt;
X$. XXII.) aft vt lucris fub bac,'conditione reU3is ad fecunda
-tranliens vota, car ea^ conlVituiint ■ Dominium enim in alti^
lumnon nili ex voluntate domini tran(it,quae li fub conditio».
nc eftdechrata, cori-uit ob conditionem non adimpletam ct
■ob de&€tum conlenfus inalterum non translertur dorainium.
lute Rsmano conditiones moraliier impollibiles pa^, qui-
tws funt adiefla, irrita reddunt et hinc quoque vaSa de lu-
cris fiib viduitatis conditione capiendis func nulla ac nequB
vxor ad viduitacem (eruandam neque maritus eiusque here^
des ad lucra praeftanda vel reliquenda, cenentur. In vldmis
vero voltmtatibus conditiones moralitcr impolTibiles pro non
■dic^s habentur ideoque lancicum, vC vzori,ad (ecunda voa,
transgredienti omnino capere hceatllib conditione viduitatis
tdiSa. Sane lege Fapia Poppaea erat Gaotum: Si ^ catU-
iatui aat ^itilatis' cewitioiKm baeredi tegatariove. ittiiatxerit',
biiertskgatariwite ed coaditione Uberifinto., neque ec tttinis deia-
tatn bereditittem iegattamie ex bac Uge cMfiqvttntvr.. Et licet
dnndelegeivtiA MISCEI.1.A caueretur *, vtconiuxcui
a coniugc aliquid in vltima vohmtate (ub conditione, 6 noo
nnplerit, erat reliSum aut conditionem indiSam adimpleret
aut imra annum nuberct iuraret fenon aliqua libiditte (ed
liberorum procreandorum canfa ad fetunda vota ()rouoIare{
ip(e tamen luftinianus hanc legis Mifcellae difpoliciopcm (U-
(bdit et legem Papiam Poppacam- in vfum reupcaoit Pro-
ut vero varins in legibus ferendis erac luftiniani animiB *
.- ■ ■ • ■ itji 4ao-
'.•>L.i. ct).C. ib>Ml>S«vUwwa«£.X>£4iH^. (rfnh .v ■
, ' - Goot^lc
perfintrum smptUt, 4tf
ita. qooque per nouas leges conftituit *. Cui reliStm ^d fia-
rit a comugf^ vel a quallhet perjona^ neficmdas ineat ntiptias, intra
annitm foidem non petat, nifi fpts nuptiarum depciat: pofi annurit
wo capiai, praeflita cautione rei fruSibus refiituendaejt contra fi-
cerit. Pro re immobiU iuratoria cautio fiat cum hypotheciii prc nw '
^i fi perfinit fit idonea, eadem fit cautio: alioqui etfideiujjcr exigi^
tur^ fi praefiari potefi. ContraSis nuptiis,res data vinJicari pot^ :
auadfic admittitur acfiei reliBum vel ordimtum non effet. **
-Cum igitur cgregia circa indiftuni viduitatis ftacum iuris
naturae etRomani (it confbnantia, dubinri vix poterit, illu-
ftres quoque huic fubene dilpofitioni, illosque non quidem ad
viduitatem feruandam, aft. tamen ad reftituenda lucra, fub vi-
duitatis conditione accepta, obligari, idque eb magis euni
ob fecunda vota a propriaate rerum a priori marito accepca-^
rumexcidam conii%es. AddaturBRVNOVELLiiir/^i^ cfmtia-
iiefinon m^firit vhimis vohtntat^us adieaa*
§. XXW.
NonmiTifluam llluffriam viduarum von ficunda noB
O5mdemprohibentur,aft,ad certas cwiditionesreftringuntur.-
Dum Ama Brltartmca Carolo VIII. Gallorum Kegi nuberet, in
tabulls dotalibus d. 6. Decembris 1491. ■*^* bunc in modum
fiiit pTOuifum: /« cafum <pwdfaepe diSa Domina Anna ab hec
ficulo ante praediBim Domtnum nofirttm Regem migrauetit nhsque
fi^eris ex eorum came legitime procreatis , in eorum r^trimonio ame]
diHo omnia et fiigula tura^ proprietates,pojfeffionef-, nomina^ rationes:,
aSioneSy et ohiigationes dj3ae Dominae A^nee ia di3o Ducatu et Cbr
mitatu eorunique perthtentiis competentes,ac genera/iter omnia etfiw'
^afua, a/ia kona quoicunque. irmniibilia praefentta etfuttffa ^i-
■ - - ,. ■" «**■..
• NouelU 21. e. 4j. et 44.
** Sunt verb^ Authent> C de iuiiSd viduitate toBendM*
"^ %• ^ud »T MOHT. Tem. tlL P. //, u. CXLyill. p. xja,
Strwii Jur. Pritd. Heroie. F. IX, Ggg .^ ,
^ l^anzedb./CjOOt^lC
^il C»f, VII. D* feemiis^ i&^um perjoiurm mftiit,
pmqne amfifientia fturunt muemri, tt sDpr^mBt cedenio, tf trtmt^
J fertandof tx moK prout ex tunc per »a»dem Dammam Amnmn difio
~ ' omftro B. £ o I omma etfingula inra jka proprietatitj pojfts-
fams, Dominii» nomma^ res» et ohU^ationes antea eidem Doimtua
tmpetemia et pertmentta ipjiim dommimi noftrum Regtm^ tan^umt"
M remfuampropriamProcuratorhn in praemiffis fingulis conflituen*
d»^ prout con/timty ad effe^um corr^aratiuum^ tt fortiftca-
tinmH , corroborandoque^ et firtijlcando , quatenus- opus eft,
hts antea faepe £3o Dommo noftro R E o l in fraemiffis -
, tompetenSf m imUoque tidem praeiudicando aut derogaitdo. fth
riter quoqtit memeratus Doaunus nofter Rex infauorem et contem'
pUtionem ('pr» vtji^a) vokns tt eonfintitns eiaem Dominae Amuie
&aorem maritMem asc^aleh exbihere ob caujas praemifas
■ ehnauit , ceffit, ^ttatttt^ dtimfity et transportamtt tentrtqut prae/e»'
tittm tmat, eedtt^ qmttety dimittitf et transportat irreuocaiiUter peirm
petm ac baere^tarie^ in cajitm quod diSiu Cbriftu^pyftmus eh hoc
faecuh tranfiifrit di3a Doamui Amia Jupertuueme ^sque Uberis
tx eorum camt in matrimonio praediSo legitime procreaits, {quod
ahe£e- £gnttur D. M Itfiie C^iftus ) ornne tt ttde iut^
nmen , ratioiiem , aSionem et ohUgationem , proprittatem
ifc pofeffiontm <&?« Chrtftiamfiiui ant^ in prntnujftt mnpetemts, ita
tamtn, quod pro euitando Gutrriirum incommoiUtatesy a/uuqueftm-
. ftrot etientus verifimiUter fecuturot infer patriat MttdiSst^frae-'
' S8a iffuflrit Domina anha ad aUat nuptias miBattmU ^nuolahit,
praeterquam cum Re^efiituro. (ft ilU placuerit, et Ucitum fuerit)
vel cum dUo proximiore praefiimptiuo futuro fiicceftore m coroits
Franciae ante £0a qm tenehitur m eum caftm faeert tt txbihen'
daio domino Regi pro temore recogmtionet et redbihentiat feudaleSf
$am bonorahiies quam Jtiies ba^enus antea d^itas rationt ducatits
at cmitatMS praedifforum cum fuis pertinemiis nequt poterit autfihi
• ficehit ^os ducatttm et comitatum eorumque pertmtntiat aStnae m
sUat mfnus quam di^ dommi mftri Regis pro tetnpore etfue^j^
rum Frmi^at Se^itm,
Dgitizsdb^GoOgle
, CAPVT vni.
DE POTESTATE MARITALI IN
VXOREM.
SECTl 0 I. , . ,
prAecipva IVRIS CAPITA EXHIBENS.
*. I. ' * f . XI.
TV/Jurn»»*. rf nuritMB mt. ttrtlitu fuejlts dtwurtUtmf
U ttl tb mftri, liuUi. mmmu tirnHtl, idaqii ibip u
X. II, . f*ae im nurmim irdmtfirri pittft
Mriamt tai muritjilm ftttgmti/m . ,#• XII.
■M mUtx fmBt imlAtm mmtmr^ *• t'""', •» ■"/«?• mtlrK.VH
.imfiltn.Ajrtrmii. ftjft cimili, fmi fliritmt ^prmm
. f. ril. . . ICii.
Diud eomttditmr dS Jptiiill tfmi mtm ,, ^. Xni.
M t^t, tt tx imitli mmirimimii Q.mirmm aUmimmlmr Argmmiimtm,
itdmci ftffi muiritdtem fittSmum ., , (• XIV.
Jemiimgrdtar. 'V Vfuum eeplrm lUA imnmtmr,
(. IV. /. XV.
g«« eim^tdl mimu imrt mdtmrti Ommit fmUtaa tx.emfimjk mtmr.
ftttfimt dlSmtmr tt f- XVI.
. f. V. Q.mtd tdmttm migdmt qmiddm, qlteriim ^
ntrimttlfncdtmr,)mmImmlJlrdtmr drgmiaemd rifirmmtur.
qmld ctdaimii rimediis vti fipt f' XVII. ■
muritiu. Ommis igiimr fmbiiBid temfimfm pt, , .
^, VI. vtl tdeiia vtl txfrt^. Tdciimm
Ommxb mdritdlis db itrili H limili eiKgmmi Ix tdiiidiume, djl vmimtr-
Mttdlt digtrdt. . fdHltr l"t mim fnctdil.
f. VII. ' (• XVIII.
Uliirtmldmitmfiliidttm,mjmmd- Vxir frlncifis lemfemfm JU fmhditA-
tmrdtUgtsclmciimml,fdBlfllejl txfrtjji. iUimimt vtrl tx tdcitm
im murilmm trdmifirn vxt. ", mulriimmmm cMjimfm Itiumt
f. VIII. imfmhiBumtm ciBigi flttjl.
Imi9 iSdm fottidttm dugemt ttgtl, .^ i; XIX.
fimti ItglDtift/itimd /.««». •»*• ,«■"» f'ld idtildlu vxirmifdtu
f. IX. fmhditdmi, ifmtd firtieifdt digmils.
Jdtm dfnd Jtmdmti elftrmdmuu. ■"*' mdrtii.
f. X. - <. XX. ,
tuHfti Qamtmi il QtBn. . Btimdi, j^m tHt tltiu tmut «• <
Ggj» • "^lc
^il Oif, VII 0* Jicimii' iUif/him per^narmn m^tiis,
pmqnecM^tntiafHtrimthmtmriftt gpprehtnS^ eeden^ et trtnu
^ fortamkt ex nrnu prout ex tunc per eandem Dominmn Amam dido
Dormneinoflro RGOlmmitf ttfingula imra fua pn^etatit^poffet-
famst Domimi, wmina^ ret, et oiligationes antea eidem Domiut
compeientia et pertinentta ipjitm dominum noflrum Regem, tamfttm'
m remJuamproprimnVrocuratorem in praemiffit fingulij amfiuiuw
dOf prout con/tituitt ad ege&um corrofyiratiuum, et fart^ca-
titumi , corroiorandofuey et fmifican^ , quatenus- opus efi,
Otf antea fiepe diho Domtno noflro R £ o l m praemiffis ~
. sompetenSj m imBoqua eidem praeiudicando aut derogando. PO'
riter ^uoqtu memoratut Domimu nofier Rex infauorem et antemr
pUtionmi (pro vtii^a) voUns et conjentient eiaem Dominae Amta*
&aorem maritatem asc^aleu exbibere ei caupis praemijfat
' ehnauit , ceffit, fuittamtf dtrmjity et trantportauity tentre^ue proejen*
tittm tmat, cedtt^ qmttttt, dimittitt et transportat irreuocahiHter perm
petuo ac baere^tarie, in cajitm quod diSut Cbrifii^^ffimus ak btc
faecuh tranfiertt diSa Domina Aniia fiiperluuente absque iiherif
tx wrum came in matrimonio praediao /egitime procreatitt(quod
abefe^ ^gaetta- D. K leftte Qnifius ) omne rf tale >»/,
mmen , ratiohem j^ aSionem et ^Sgationem , proprietatem
^P^ffibnemiSSo Chrifliamfino antea in praenaffit eompetemet, its
lamen, quod pro eiutando Guerriirum incommoditates, aitotqueflm'
, flrot etientut veriflmiliter ficuturoi infer patriat ame diSat^prae^
' i^a iBuflris Doaiina ahna ad oEas nuptias nuBatenus conuoiabit,
praaterquam cum Rege futuroj, (fl ilU placueritt et licitum fuerit')
vel cum alio proximiore praepimpiiuo jinuro fiicceflorr in corotis
f^anciae ante S9a qm tenebitur in eum eafum faeere et exbibero'
dato dotmno Regi pro tenMtre recagnitiones et redmbentias feudales^
tam bonorabiles quam fliies badenus antea deBitas ratione ducatia
at comitatut praediSorum cttm fuit pertinentiit neque poterit autfibi
' Scebit ^oi ducatum et comitatum eortmque pertinentias aSenaa in
alias mfnm qmtm £^ domm noflri Rfgis fro tempore ttfite^^
rim FrmiMo Ragttm, -
CAP.
ng,t,zeSb>^G00gIe
. CAPVT vin.
DE POTESTATE MARITALI IN
VXOREM.
S EC TI 0 L , . <
prAecipva ivris capita exhibens. .
■ /. I. ■ ' f XF.
TyjHngiietU^ e/t mdritdSs fttt- M^rifiUi potefidt dd lUtMrMUd md-
M^ fidS db iniptrw tiniU. trimonii ptrtintt^ idetque dbtp tit
f. II. pdSfi im mdritmm trdMtferri pfitefi,
PUri^ I3i widritdUm p^efidtifm . ^* ^I.
»on uifiex pdS» iufidtu mdturMi ^ mdritui 19 vxortm imptrio^vti
(mpttere. dJRrmt, , ^#' «m/r, quid pteridue dfRrtni$
. f. Iif. ' /Cfi. ^
Quod eenteditur dfi jptcikli epus im /• . ^ni. . .
, ^epdSo^ et tx indaU mdtrinmiit Qjiorum dddutuntur drgummtd.
dtduti pogi mdritdtem pftefidtem i- XIV.
dtmttiirMw. Jlfi fitdeddm eeptrd iUd umieu/tir,
f, IV. ^ : f. XV.
Qude eompetdt mdrit» ittre wUttrdt Omnit fuUtBia ex.eon/eujb tritMr»
pottfidJ definitur et f- XVI.
f. V. SL»^ tdmtn negdnt fuiddmf (lutrtm
VbtrimtixpHediur^fimHlmoufirMur , drgumeutd reftruntur» '. '
quod eodSiuit remediis vti pojl/ f* XVII.
mjritut. Omnis igitur fitbieBio toufeufu ft, ,
f. VI. ytl tdcito vtl exprefio. Tdcitum
Quemodo mxritdUs db keriU et titiiU eoSigunt tx bdhitdtunti dfi vaiuer-
potefidte differdt. , fdtittr boe namprottdit.
' f. vn. f. xvm.
Mdiortm tdmeu potefidtem,qudmnd- ''w principis tonfenfu p fuhditd-
turdeUges emcedunt^ pdSo patefi exprejjo. iMinime vero ex tdtit*
in tMdritum trdnsferre vxtr. -in, matrimomum cetifeufu tueitut '■
f, VUI. tufiibieffioHem ciSigi potefi,
Uie iUdm potefidtem eimni tegft, -. ^ f' XIX.
fouti Ugi Dei piifitiud fd9um, ^^n vero foU bdbitdtio vxeremfdtit
fi. IX. fubditdm, quid pmieifdt iigmi*,
Jdemdpud Samduos obferudmtu* ^"^ »i^Ui.
f. X. f XX.
tM^dpa Girmtmt et GdBoi. . I>eimUt ^m dtif fUtn Mtmo h •■
Ggg » ' ■ terri* .
410 Summari^
tentnrimvtirit ttVHdtury^Mdm $,_ XXIV.
vtfmbditd P, Gtrmdnidt frincifum qitodi WdtrS.
f. XXT. /nonii cdMfasin vxtrem non fuh»
Mxinib qnod vxtr "mm fi fkhiitd iium ftttfidi,
tmulniitnr. f. XXV.
f. XXII. iBifirdntiir bdttprincipid rtj^n^f^m
(^de in Germdnid it imftri» i» tnttdtrt Iinenfii Tbeak tt lur,
vxtrtm obiintdnt frituipid* $• XXVL -
i. XXnt. JiiHtrfd vxorif fubiitdi tt wnjkb'
Si Vxor uenefifubiitdtxinitnetrti- iitst (oniiiie.
fublitdtutt frintipitndfciinrprdt- f,- XXVU.
imiieiMWhiumtdmbefiiiid dgitdm' ydrii tdfits quihu vxor Jkhditontm
tembofiitihustrd^drefojlitmtiiij. efi nnmtre.
SECTIQ IT.
EXEMPLA IMPERII MARITALIS SISTENS.
Ff . I. /. X. '
otefids mdriti in vxortm fi si Uenrta Stuertt Maride Seetieet mj.
qudttunque tius negotid txten' ritusextn^luf^mdritdUspotefidtis
iit. 5'. II. DeiiiitmKiziumititerfiiitnia,
l^uoi vdriis ISorum ifinienibus $• XI.
temmonBrdtur. iluii it Xtgiudt ikdritirjintitnium.
$. IIL $. XII.
bferium Ai(gufii inAugiffidm eoufi. iV Germduidt princifum in vxerti
itTMtur. $. IV. fetifidtt Vdridtfunt laorum ^inie-
£xemplum Seroiis, qui imptrium im "*»
vxortm Mdri^fnme txtrtuit. $. Xtn.
tV. Fdciimt^hue extn^U tuieidti.PdU*
cfdcieni exemflum, ■ tini lemitis, auivxorim fTdte^
f. VI. - , ittdBdH. "
felfd funty qudt it Oitonis III. in f. XIV.
vxorem imperio referuntur, U. Cdfimiri Cobmrgt Dmtit, qmi eth
f. VII. ^didt mduiduit vxerem. »
Sigismunims imp, in tdrterii teuie- $• XV. '
tit vxorem Bdrhdrdm. In diaortiorum tdufisGermdnidtpriif
ff- VIII. e^rs jf. C. fer fUd cegHOUtnPU
■Htnmtui Vin. A. X. AiiMm hoUmdmm Cen^fi^e.
vxoremdimertemeonienmduit. f. XVI, ^
f. tX. Jbe cdup ^ncuium ■mdtrimenii Ms
Jiem Cdtbdrimdm HfWt^idm tt^t emetmentibui imperdtorfH tr-
. fkUi iujit. im^etuii trihiif fetejsttm,
- SSCTiO
' S JE C TtO l
PRAECIPVA IVRIS CAPITA
EXHIBENS
ILABORATA.
A
10. AVG.VSTO HELLFELU -
§. l.
rufte, qui fiiinmo praefunt imiicrio, dupHcem refpeQu
coniugis fuftinere perfbnam, principis nempe ec mariti,
plerique aflerunc lureconiidci, dupiicem exinde maricc^
principi cribuentespoceftacem,maricalem nempe,et impcrium
principis. CumigicarimperiummaritoinvxoremoompctcnS
. lUuftri hic curatius examinare Ht animus, vtramque eiuspo*
tefhtem maritalem aeque ac principis a fe inuicem feiung^
mus ncQefTe eft.
5. n.
Maritalem ppcefhcem iure nacurae non nifi ex pa£}x)
Competere,"pIerique afTerunc auSores. grotivs:* JSnt
tmfenju ius in perjonas ^od oritur, aut ex tonfociatione vemt
ata exjubieffione. Confociatio maxime naturaJis in comugio a>pa»
rety fed oh fexus differentiam imperium non efi cammwui fedm^
rirus vxoris ^capue netnpe in rebus coniugii et in reimsfat^liae» .
SVFFENDORPJ, ** pofteaquam marico imperium invxo» -
rem negauic, pcrgic: Keque tamen iure natwali quidauam ob^
fiaty quo mimu vxor etiamprtfrie diSum imperiim'marftiJiAeat,
Hamfefe haud quidquam imacem deflruunt metus imperii et ami*
titia coniugaliSj nm magis qumn in^erium inprincipe tmorefH
tiuium per fe extinguit. Jdque in^erium non^fi^nmarttiJSti
. ^taerere pojpsnt per paSum matrinmiati comtetifim adieSum,
/'^' '■ ■ Ggg 3 . fede$ .
* %%otif%imhtUi ^f4tU}Sb.l\.z.V,$.%,
•• rvf ff Bii»oaf r. Ai* ^ « e. lib. VI. /.-U.
I .Mr,dD.ClOOC^lC
41* Cif.rin. DefttfMmmrittB
fid et t^ intemi f^nbifkUica kp id fimciri puat. THO-
MAsivs."** ^adem vero eft ratio imperii maritaUs ^ xtpete.
qwdet ipfim tm \quidem deduci petejl ex regulis ii^if Je^ui-
tur tamen exreguUs decari. oriebner: ** Jicuii Ipero «u-
tura omnes ccmfiituii ae^uaks, ita iitre naturati, mji atitti^
' faSo cautum juerit, yamim taarito in vxorem itnperium com-
^it.' -wernher:*»*. Vti vero tnarita att ixiori in bae Jo.
rietate iit^eriu/h competere deheat, Lu Naturae bttuddejimt, Jed
a tnera conuentiene inflatu naturali d^pendet. ' Cum quibos coa>
(eochintplures exrcGendoribus.-
■ §. m.
Ucet aucem qaam labenter coneedamu% mariti iii vzo-
fem poceftatem non ni(i ex pafto enafci, de eo tamen pociA
(imum eft quaeftio, an femina , quae in macrimonium con-
fenti^ (imulquoque in maricalem poceftacem tacice cbnren-
tiat ? feu an ex loto macrimonii pauo tnaritalis profluat g^
teftas? quae nobis omnino aiiirmanda videcur. Confnins
^dimreaaeracionis lex eft, vt qui in finem conlentit, in rc-
media qaoqile conlentire necelltHn habeac. Eadem cegi^
in macrimonii pa&o locum habec, et coniuges qui praecer
procreacionem, educacionis finem hai}ent propoiitum, 'ia re^
media adhunc finem obcinendum &ciencia confencianc eA ne^
dffe. bm vno non poceft libdxnum educado tanquam mar
iriiiKinii finis conunode obdiKri, niii vni ez coniu^ibus
quaedam cribupcur praerogadua, quoddam relinquatur impe-
liuiii. Id pkrisque enim contingeie po(&, vtin eligendis
educadonis remediis <)uam maxime coniuges dillencian^
ideoque, cum Inter duos ne numerus quidem fufiragiocum
vincete poffit, resnonfaabeacexicum eteducado impediacur
, liberoEum,
it.r.iitte.u,.m.e.ii.f.tf.
** printifiM ii&itpr.'Hdtitr. Ub, I. c VIIL 5. ^ ' ■ --, ..t •
•,' BIcmat4iutiilitaurMt.Kia.jJlt, •„=.-;.,
nanz=db,Geot^le
» mmm. 41}
lifacroninK bdectrmiinperiimivniexcaniugibasconcefluiD,
& rancdiuin ad commode obcinendam liberorum edacatio-
nem,&ds pato, coniuges,qai in tdDcatipnem contenferunt,in
id quoqne, vc yni lit praerogatiua, tacite- omnino conlenfflTe.
Haec vero praerogatiUa, hocce imperium,dil} aliter pa£h> fit
conuentum, nonniiimaritopoteftcompetece. ConrL^esenim
tadte.in id conienferc, quod in tiberis ' cducandis conHlia ieqiii ■
velint optima et pnidentiora: cainen quiaaeque incertum futu-
rumeflet,vterconiugummagisaIcerofapiat,et ihdubioadid /
quod plerumque fic, fic connigiendum, coniuges quoque in
id comenfilTe cenfendi funt, quod in liberis educandis conit-
lium fequi velint, quod vt plurimum pro prudentiori ec me-
liori habetur ? Hoc autem eft mariti confilium, quod fragili
feminai^m plerumque melius eft, idcoque marito circa ne-
goda, quae ad fbcietatis communisfalutem vtilitatemque per- '
tinent, praerogaciua quaedam ell cribnenda, quam praeroga-
tiuam maritalem dicimus potdhtem. *
S. IV.
Ptttfias igicur maitaHt ad matrlmonii natnralia pettl-
;ne^et confiflit in pocefhte determinandi ea, quae ad fincs ma-
trimpnii melius oGCinsndos faciimt. •
- $. V. -
Mbritalis poceftas ex confenfii orieur (§. ni.)'et fic in
iure oionfiflit perfeax), quod coaaionem tribuic Hinc ma-
ricus vi maricalis potcfhitis vxorem ad iila omnia pbceft co«
gere, qtne ad fines macrimonii commodios obtinendos fa-.
ciunt.
• MOTITI Je'!. B. «c t. lib. n. c. V. /. Vin. Sinfiiidl!» M.'
xitue nMMT^i w Mmniid ^drni^ fid tb fixml d^eyentUm
' imperinm ngn ijt ttmmnni: fid mtritnt vxtris cdfnt^ nmpt i»
Tlbni fdmitUl. Nsm vxtr firt fi /jmiiiM mMrinIit. Hwmuy -
nntur noi ca, qu4C aytor Obftruadonis obuiacl M tltnfll tfntfietf
4*4 Cip.Vni.Dett<llMiiunuli
ciiint AH vel !p<a nSa findet nitia, vt dariaribiB mition
praeferamus, idcoqiu inaritus rationem feqaens, nec ad CO'
aOina progredietnr remedia, (i amicae fu[>erfunt adhortatio-
nes, nec durum adhibcbit, (i leniora fiitfidant niab, vbique
vero dignitatis habebit lationem.
$. VL
Maricalis poceftas ciica £nes matrimonii obtinendosle
exferit, ($. nil.) Quaecunque igina' ad liberorum procrea-
tionem eorumque educacionem motuumque adiutorium ia-
ciuac, illa vi maricalis poteftatis ab vxore exigendi marico
ilis competiL * Hinc maFitalis poteOas degenerare non de-
liet in herilem, nec illa marico tribuic ius vicae et necis, ius
vxores vendendi permutandique. Longe quoque baec po-
teftas difiert a potedace ciuili, ideoque nec maritus vxoris iil-
dex eft, nec tmperium civile in vxorem potcft exeicere.
.§. VII.
Qaae iiire natnrae marico in vxorem compecic poteftas,
in folo iure decerminandi ea, quae ad fines macrimonii (aciunc
pbcinendos, confiftic. Aft poceft omnino vxor per pa9um,
ctfpomaneam fubieftionem maiorem marico concedere po-
teftacem. Eft enim in hominum arbitrio ec aequalitaci et li-'
bertati a natura compecenti renunciarc , ac inde quoque vxor
fuamin &uoremmarici repudiare poceft libertatem fuamque
Uiarico fubiicere voluncatem. Quo cafu maior quidem po-
teftas, imo iurisdi£lio et iinperium ciuili iimile marico in"
vxorempoceft competcre. Aft illud non ex fola macrimo-
■ niiin.-
« Latim igttiir quam par erat marftalem emndcDdam cenrebat pofc-
ftjtem Mortoniut, qui Tt Darlacum Marjae Scottcae Regitiae mari-
. '.' tlim accenderet, fic loquitvr apud Tliuanum. hift. Ub. XXIIH.
ttaque Mortonium, mirum accendendii otlenlionibua 'artificcni noua
* Rcgi facile perruafilTc, quo vxoris contemtum^vlcifceretur, vt i*M
■ in(r<^ia'iihi liimeferpalatn di^btantem ita natura coii]paja(m cB^
Tt rcminae patfuit^ .vici in femiiiam.lIiipeTiuin lllrficaju.' - -
nii 'hidde led paQo ^ vdoniana vxoris lid)ie8jane en^
fcicur.
§. vin.
Mediaine.paQo maior quam iare nararae competic ma-
rito poteft tribui poteffas.(5. 7.) Aftillam inteidumet ipit
lex aosqoe pa£to marico adfcribit. Sane iple Deos lapientif
fimus poft fapfum primorum parentum femineum fexum in
eam condemnauit poenam, vt vxoris voluntas marito lubeC
fet. * Ex divino noe mandato liint qui colligunt, maritum
omnimodam extgere poile Iubie£lionem, illique non in cau-
^ folum liberorum procteaclbnem, educationenij mutumff'
ijue adiutorlam concementibus, ied et in aliis quibusUbet
competere imperium ac iurisdi^ionem quandam domefti'
cam. Inde et gk>fla blbliorum jn Saxonia inferiori vfltaco-
Tum profluxit, quod matitus vxorem debeac pernigenmd pla-
retuHe sbal dif VachetiihoptmgeH tmdtho plagen^ ad quam in
Codice i»bliochecae cuiusdam adfiTipta ieguncur verba
t)e ms dat mt tipdragen
Utts to pitdgen tthd r» pkgetl
- Denjiiaaae J^dtiageu
gefihrehen
Von Pr. Grajin Konigsmartk
Sed iam alii monnecunc in textu fcriptnrae originario efle fii-
turum, ac indcDcum de impcrio mailtall ioqui non tanquam
de re qnae fieri debeac, fed canqnam de eo quod futumm (Tt.
Varia, fi alicer ineerptecari vells texcum,lcquerencur abfurda. .
Qnomodo enim mulieri ii^rand absque {Kccato parere pofl
" fenc cot
• GomC BliS. iCoc. S,,/. i,Tim.D,ii. Epli. V,ij. CoMUII,il
; : i.Par.ni,i. _ ■
Stniiiil«r.rivd.Herm.r.Il Hhh '
414 0^.yin. D» fttfttt mtrinB
chim. Aft vel ipfanOa findet nitio, vt darioribi» mkitas
praefenmus, ideoqus maritas lationem feqaens, nec ad co-
aaiua pHKFredietur rem^ia, fi amicae fuperiunt adhortatio-
nesi nec dtirum adhibebit, (i leniora fiitficiant mala, vbique
Vero dignitatis habebit rationem.
$. VI.
Maritalis poteftas circa fines matrimonii obtinendos {e
exferit. (§. nil.) Q^ecunque igitur ad liberomm procrea-
tionem eonvnque educationem mutuumque adiutorium ia-
ciunt, illa vi maritalis poteftatis ab vxore exigendi marito
ips competit * Hinc maritalis poteftas degenerare non^e-
bet in herilem, nec illa marito tribuit ius vicae et necis, ius
vxores vendendi permutandique. Longe quoque haec po-
teftas difTert a potellate ciuili, ideoque nec maricus vxoris iit-
dex eft, nec tmperium civile in vxoiem potcft exercere.
§. VII.
Quae iiire naturae marico in vxorem competit poteilas,
ip folo iure determinandi ea, quae ad Cnes macrimonii faciunt
obcinendos, eoniiftit Aft poteft omnino vxor per pa£hnn,
et fponcaneam fubieftionem maiorem marico concedere po-
ceftatem. Eft enim in hoininum arbitrio et aequalitati et It-'
bercaci a nahira compecenci renunciare , ac inde quoque vxor
fuaminfeuoremjnarici repudiare poceft libertatem fuamque
ixiarico (ubiicere voluncatem. Quo cafii maior quidem po.
teftas, imo iurisdiOrio et imperium ciuili (imile marico in"
vxorempoteft compecere. Aft illud non exfola matrimo-
niiin.'
■ Latiiti fgitiir quam par crat aurhalein cxtcndcndain ccnrcbat pote-
ftjretn Mortonius, qut n Darlacum Mariae Scoticae ReginaC mari*
. '.- Ilim acccndcrct, fic loqmtur apud Tiiuanum. hill. Lib. XXIIIL
Itaquc Mortonium, mirum acccndendii otlcnGombui 'artifiGem nouo
• Regi fiicile perruafiirc, quo vxoris contcmtura vlcirceretuF, n tt^
. infi^ia libi fiHncrerpalam di^ifantem ita ntmra corapanKiBacQ^
Tt tcmitiM pareuu^ .vici in fciniiiatiUlDpenun hflbcaiu.- - -
« vxam. -4Jf
ni! Indole fed paflo «t vdontaria vzoris iubieSione ena-
fcitur.
§. vm.
Mediaiite.paClo maior quam iure naturae competit nia-
rito poteft tribui potedas. <§. 7.] Aft iUam interdum «t ip&
lex absque pafto marito adfcribit. Sane ipfe Deus lapientif-
fimu5 polt Japfiim primnum parentum fcmineum (exum in
eam condemnauit poenam, vt vxoris voluntas marito (ubeC
fet. * Ex divino noe mandato fiint qui eolligunii maritum
omfiimodam exigere pofle fubieaionem, illigue non in cau-
lis folum liberorum procreatibnem, educationero, mutunm^
^e adiutoritim concementibus, fed cc in aliis quibuslibet
competere imperiom ac iurisdiaionem quiindam domeftl-
cam. Inde et glo^a biblionim in Saxoma inferiori vfitato-
Tum profluxit, quod maritus vxorem debeat permgenmipla-
ntuHe tbal die VackeHthopmigeH mdthopUigen^ ad quam in
Codice bibliDAecae cuiusdam ad&ripta leguncur verba
Ve ms dat wtl spdragen
Uns to pimgen md to ftagen
■ DenfiiaO% Dt^elna^en
gefihreben
Von Fr. Gr^ Kamgmank
8cd iam alii moimemnt in tenn fcriptnrae originario efle fii-
turum, ac inde Deinn de imperio mailtali loqui non tanquam
de re quae fieri debeat, fed tanqoam de «0 quod (uturum fit,
Varia, G aliter interpretari velis textum,(eqnerentur abfiffda. .
Quomodo etiim mulieri ii^ranti absque peccaco parere poH
- fent tot .
• CciK£nt.i<. i..Ci>r.B,,7. i.Tio.II,fi. E|ih,V,ij. CoMUU,!!.
; : I. F«r. .III, I. ^ ..
StniiiiiItir.trud.JUroie.t.Il Hhh ' ,
nan7,db,G00<5lC
, 44f Cgf. VHI. De pnejMi marUaR
^ fem tot hominum myriades, quod cwrien 6eri, diueriae Aio
cicemplo tefbntur prouinciae? Quomodo falua conictentia
Georgius Daniac pnnceps Annae Bnuannicac, Henricus
Stuanus ft^ariae Scodcat, Fridericus Vlricae £lift)norac Sue-
cicae vxoribus oblequium promictere [Jbcui0ent iuratum? -ii
ne vnico quidem marito vxor imperare fed pocius fiiam ma>
jrico ex Dei pfaecepco fubiicere teaetur vojuntacera. Deii^
de (i vel maxime ftatuamus, Deum in Japfuspoenam marico
jiubdedine vxorem, haec tamen eo non e(c interpreeanda
iubieOiio, quod fini concrariaretur macrinKmii. Quid autem
■ jnatrimonii finimi^is eiTec concrarium, quam marico impo-
-Tium vel herile vd ciuile adfcribere ? vcrumque cimorem
jn^^ incncit, quam amorem progenerat, absque amore
.vero macrimonii felices obcineri vix queunc Hnes. Piane ad
fines. macrimtmii commode obtinendos non alia marico cribui
poteft poteftas,quam quae in dire3ione miKui adiucorii, edu-
cationiset^rocreacionis]iber{»imi confiftit, et haec quoque
poceftas eft cui Deus ilibiecic vxores. Hinc H qiiid reue vi<
deo, poena,qua vxores moritis (ubefTe iubentur, non po(iciua
fed nacuralis eft, ex ip& corrupca hominum nacura prc^uens:
Solaenfm, quaantelaf^umhominespraedici^raHc, fapien-
{ tia ad mutuum amorem ec ea omnia, quae ad fines macrimo-
nii confequendos faciunt, ceniuges excicafle^ et nullo opus
fuiflet imperio. Aft pofteaquam graui lapfu corrupta eft W
minum indoles, fieri vixalrcerpocuic, qu;^ vc pro amore di-
fcordia ec pro fapiencia fhdticia enafcerecur, ac int^ duce.tt
direflorio, fi in fbcietacibus ad optatam pemenlFe cupimu>
- mecam, omnino fic opus. *
S- vnn.
■•■ Vberias hicc vMe MaS^ arnti i <Are'e ki * f^ hebtl. 'SeJetub»
gb «intj rtgiertmUit firftm GtmMbUn «^/i Gtm^bh iiuert^
inm f. i9,
i:af-i7,dbvGoof^lc ■
m vxfiritM. . 4»^
$. Vffll. . / -
Eodem modo magna erat, quam,Romani marito in vxo-
testribaeniRt, poteltas. - Erant enim vxores, quae in manum .
conuenerant maritali imperio fubie£iae,. et in^r filiae iami^
has habebantur. . Quemadmodum igitiir filia &milias iii do^
ininio patris Quiritarjo exidebat, patrique ius vitae et jieds,
ius adquirendi per eami imo ia illam iurisdi^tio competeb^
ita quoq&e vxoc in dominio erat mariti, * quicqutd illa ad-
guirebat mariti erat, ** qui et iudex dicebatur vxorjs ^^^
Uiamque ad vitam necemquQ vxoris potefhtem exteade*
§. DC
Duraquoquc vxcmim erat conditio apud Gallos^ do
quo.cvv^SAR: ***** Viriin vxoresJkiaiinUberosvitaetu-^
tisque babent potefiatem^ et qutm pater /amtias iUufiriore' loca
natus decefflt eius prepinqui conueniutttj et demortefi res mju/pi- •
mnem venit, de vxoribus inferuilem Modum ^uaefiioaem./>ah^^
et fi tompertum efi igni atque omnibus t&rmemis excnciatas in^
terficiunt. De GermanisTAciTvst: PaKfi^OTaw ftfnj «».
merqfiigerffeadulteriaj quorum poena prae/eas et maritis permijd
aecifis m0bus. nudatam conm propinquis expeUit domo maritut
mper omnem-vicum verbere agit. Simili modo pleraequ^
Gaimaniae genees vxoremjoiariti fubene potefhti voluerunt^
quarum leges adduxit HEiNEcfcivs jf fimulque potefta-
teoi GeniKlnoram maritalem deBnit, quod ikfamtat marif
Hhh 3 Wflg«-
•oiLiirs N.A. XVWki.
•• cicmo Topi& IV, •
V M-i/iy» hift. lumr. XTIH. t}.
• 1*«,* DIOHTS. HALIC. II. p. 96. aBLLIfS U. t^
j %%* de heih GsBict Ub. VI. c. ly. "
^ it nmibut Germ. c* Vf.
tt Mlfmf^Iiir, ff#mfc T,i. f, ijru.ijSf
I an7edl;,G00t^[c
41» Caf. yni. Dt ftuf*u mirittS
an^eiu, tum ftrfmm vmris teiemU defaideMjufiei tm em
imi adimmfiraMt, vt vel if^ de msfiio arhitrio ajponere, tei
fakim vxer iit illit mbit agere f^fit jSk aariti cai/eiifit et
ya^eitu»
j. Xt
Maritalispoceftas ad natunlh macrimonii pettinec, ideo-
que non neceflario quidem, led tamdiu Ibhim competit maii-
10, donec aliter pano conueneric Hinc dubiom non eft,
quin vxor paQo fibi (Upnlari polEc faanc potclhtenL qnse
innc non marito fed vzori competerct. Sicli vxorrommo
cum imperio prouinciae pr^eflcx^ et inferiori nuberet, mari-
cus pocelhcem marinlem in vxorem pafio poflet tranlcribe-
fe. SpeSat hue exemphim bc; Bomielli, Ducis Orcadum,
qui do&ums Mariam Scotorum Reginam, conoepcis verbis
iurauit ;* [e mtOatn iiA praeteBemiam aitt fiifremi ^aHusfalH-^
gimjfe3are, fedidvtamiitferinitKtgitiM atme aibucfecerit,
amad ■aueret, fareret atigie inferuira, Aft Iblo pa9o vxor
innc conlequiaB' potellaiM, quam proinde 6b Iblum quo
gaudet ciuile imperium libi limiere nequic. Diueria enim
cll potdtas ciuilis et maritalis, et licet ciuilem habeat vxor,
inaritalis camen non denegandi eric marito^ nifi il& pafio In
Vzarem lic cransIatsL
$.301.
Mc hic de iMiribus, ac illis pnelertim,qui Hiprani
fiintimpenntes,eritagendum. Hiscaquidem,quamiusna-
turae mariris concedit, non deneganda erit potclhis, aft ma-
ior onmino eric dilcepcacio, an m^icas qnoqne imperium
exercere poflic ciuile. Si rcs ICcomm aeilumanda venic
opinionibus phnes omnmo fiinc, qui afiirmUic, vxorem prin-
cipis ;ct fummi imperancis iidxlitorum quoque numcro efle
. . faabenaam.
* i T c u A M A N T I rmnev JS^«AtfMto Ob. XTL p. 1^4.
, nanjedbiGoOgk
habeildam- Si^HKRTlvsc* QmvttarUheritpie^napmtt
PBmtmtJiaerimtatem.nonparti€ipefaj babiratioatttminregiom
Ji^tumfaciat^mn inteWgttur ^ ratime ^ exmii. Smb in
regms vxores Uberosquereffihur JiMjfe negarinequit. stry-
Kivs ** Ve Asffiflae imice nibil in A, B. exprejimj binc baud
abf re erit^ fiet in banc ^uaeftidaem Ireuitir inqtdnmms. £> f itf-
demfi adiurciuJk rejpicere jwV veht^ in eam neceffario defcendet
JimentiamyqtadetipfafmtanconanTalatim fortiri deiieat^cum ex
X" 9- C, de IncoL et L.- 13. G. de dignitat, - Satif mamfefto eon^
ftetj vxarem parric^emfierifori nmriti. Sed ex bii lepbus de-
■xijiopetendanonefty ^a ex coi^u^udine imperator forum coram
PplatinoJmitus<y quae cum firi3i iuris fitj ad Auguftam txtendi, ne^
tttar. Accedit , ^tod Atguftis boc priuilegiian tributum dicam ob*
Sores vt vxori et Uherts ius dicere pq^r. Menoch. ConC i.
IU22. ipmd ius genertm dijpofttione A. B. ademtum non videtur.
^eaue exen^la ex bifiariis defiaa, v. g. Ottoms IIL in Mariam
tomtigem. Henrici VL in Omfitmsiae ftsae adukeriumy et Sirit"
ntun£ in harharas fttae Barharae mores feueruu inquirenttum.
PVXTORFF <2i/ A ^.« LiMNAE vsad A.B.C. 1. 5. 3. obfig.
tt alio looO'**^*^ SprirKeps ipje contra vxoremfuan agere veUr,
fiuejex c^ie adukeriiyfiue ex et^te maUtiofae defertioms, banein .
iiidiciop^indpis conaeniri ppfte patto. schilter: *^* Etji
■ verofarinfaremnondicatur babere pot^atemy baud tamenita
. in tmlbrtiam imperii ret^tur As^tsfta, quin, fit tamenfbcietaf, eon"
ivgaMsj b. e. parirat inMaeqttara , vt tainenfocia fubordinatajk
ioferatori at^ tnarito. Qtod re iudicata comprcbMit Otto IIL
JR^. Afgifftama&Ueram et percakmmiam honaadii ream ad ignem
et imticondfurium damaauir, cog^a eai^a ht Jenatu princtpum.
Goth. Vlcerfh p. 17, KORNtasHOFB v Qvroa.
c; IL p* x6c)^ ooBEt. PERsoN A Cosm. aet ,
- Hhh 5 17. 0.50^
• i(j iiprr. iffuhieOimt eerrittrUH S.f.i,
** iti diir itfirg Germ.»rim.Jbmmtdri up> U. i^ U.
V Cip. ni. JT. IJ. .THB -rTr- /7
•^•iifim.birUpuhL6hl.Ta.Xn, (,%,
43» Ca0.VIlt. De pctefiate tnaritltli
^. C50. Eandem quoque fententiam defendic LVDOtv:^
Defuhalternis dum loquar pritiapihus, ftumms in republica Moiw-*
tbai iurisdiSionem tn vxores iure exercere^ nemo efi qui non iatelU-'
gat^ attjue exeradjle. vel vniaati Henrici VIII. Anglrae R. exem*
ptumdocet, vitriarivs:** Otm prineipes nofiriplemffim
iurejua reneant territ&ria, ita vt quicunque deprebenduntvr in a*
Jorwn territoriit dcmicilia conftitmffe , pra^/lmantar e£h fiJmti
eorum perpetui, mfi prohent fe ejfe exemtost et vero Priiic^ijM
~Jiue dubio in principatu Jua demidlia cof^ituta haheam ^ praejk-
mmtttr Jiiiditae effe prinapum > vsque dim fe ak hac Jitbiedmi
rxetatas f£i afieaamtty autfiboc mm ejlendttHt yfubieHae erunt et Um
ffbiif, fiu 0at^u principum tenebmtiir. t I T 1 v 5 : %* Non tan^
tum hominibuspriuatisy fedet veris fubditis itia efl annumeranda,
fubefl enim meritOy nen tam tjua imperatoriy tjuam potius ^uaRegno-
rum territoriorumque Jiiorum domino, hinc tura feminarum aliarum
in iurisprudentia priuata verexplicata vel explicanda ad illam quo-'
que in quantum tUuflrior eiuj^conditid id admtttit, epplicari debent%
Quatnrententiamquoque BrxR vvivs defendit****
$. xin.
Eldnim igitnr argumenta, qui ciuQi principis potcftad
vxorem fubiiciunt, ad duo potifllmum redeunt capita. Pri-
mo vulgatam iuris regulam nuc trahunt, qua omnes in terri-
torio exiftentes domino quoque terricorii rubefle,ac inde nec
vxori a poteftate territoriaii exemcioneni concedi pofTe^ftatiH
unt. Idque eo fidentius aflerunt, quo magis principium crc*
dunc iundaciun , habitationem tacere {ubditum ,- ec inde quo-
que vxorem in-mariti territorio habitantem fubditonim, lic^
honoraciorum iure, ex habitatione efle cenfendam* Deindd
ad exempla prouocant,qU(»imi o^ceniato monOrare cumulo
nituntur, maritos lubditorum loco cositges habuiHe^ in eatt
iurifi^
• J>e iure feminar. iBnJlrium P, I, 1. 1^, »
•* fypt. Inr. Ptfbt. fit. 17. j(. 10.
%.« Syntaginatciutii puUlcl CSXV. f.a]* ^.
; f^aiizedb-GoOt^lc
, , « vxorem, ' 4^1
lariscliaianan et iinperium exercailTe, imo monis poena illiii
-adftciHe.
S. XIV, .
Et varia omnfno Ihnc exempla, quae principes iurisdi-
6:iotiem in vxorcs exeraiifle faiis probant, aft illa non quid
" fieri debuiffet,. fed pocius quid faoMm -fit demonftrant. In
plerisque enim aut pocentiaius praeualuit, aut maritus, iurc
nuo- principes in hoftes vti fblent, Vxorem traflauit. Politi-
corum veroregula, quaomnes in territorio habitantes terri'-
torii principi fubiefti pracdicancur, re£la quidem £e habet, aft
«lonicaeft ctHnpaFfeta, -vc nullam phne ^dmiccac limicationem
auc excepcionem. Variae enim in terricorio exiftcre wrfRine -
perfonae, quae cerricoriali non fubfunc poteftati, ec pacto vel
expreflb vel cacico exemtionem Jimt conlecutae. De legacis,
mod non fint fubdici , res certa eft , idcm circa principem poft
^bidicati<Hiem.in terricorio commorancem * obcinet. Simili
modo nemo temere affirmabit, furamum principem confcnfu
domini cerxicorialis eius cerricorium cranfeuncem, fea ineo ad
Cempus vificandi caufa commorantem, iuri fubiici cerricoriali,
et tcxricbrialis domini fieri fub^itum. **' NuIIus,igitur dubitp,
ibi^onmes, qui mccum cpniencienc, pfincipcm perfonis in
ter- .'
• Sic Cdr»hti V. poft abdicattooem , filii Philippi II. fubdidis non ruit.
CbriStHs Sutidae regina poft abdicatiooetn in . Suecia conimbrant
Rcgi non crac fubtedla. yiHor AmndtHi \\. Sardiniacrex imperio
citiiU non f\ii( fiibicAus, et dunieuni' carccri lilius iriclullt, iure auod
in hoftct' compcttt, eft Yfuti . oon reio pro«fubdito p^trem habuit.
; j Hodierhus Hilp^niae rex paftquam imperjuin Ludouico filio tradide-
tat, non rubdinii fed in flatu naEurali crat.
•*Sic nemo temere afiirm3bit.C«r0/«nt V. ^um apud TrMncifium I. in
Callia cQtnnioraretur, Galliae R. fubdifum fuiSc. Rifu ciciperctur»
gut afl^icrct, Csrolum II. dutn Hifpaniae Regcm,'poftea impcrato*
' vem VI, ci)m Angliae Reginam viGtaret, Anglicanis fubdicii fuiift
«nnumerandum, aut Rcgem Boru(5ae in cafttis ad Muhlbergam Fride*
rico Aiigufto elcdort SaxoniaefutMetSum fuifle. loto ne Turcae qui.
dcm Carolum XII. Sucdae^Rcgcm» dum poA dadem aptid Pultauaoi
inTiirciii babituct 9. ftbiidui TiwmTwcicis pro fiibdito ti^danuiu
43* Cap.VIlL De pctefiate maritiUf
'^. C50. Eandem quoque leneentiam defendit lvdolf:^
jbefuhalterms dum loquor jyrindpihus^ futmos in remblica Motnr-*
ehai iurisdiSionem in vxores iure exercere^ nemo <// «10 tw/t inteUt-
patj atque exeradje. vel vniaan Henrici VIII. Angiiae R. exem-
pbandocet. vitriarivs:** Cum principes noftri pleniffim
iurejua teneant territiriA, ita vt quicun^ deprebenduntw in ip-
ftnm ierrit&riii dmiciUa conflitmjfe ^ proffumantta^ ejfe JiAditi
eonm perpetuiy mfipr^ent fe effe exemtost et vero Primipiffat
-jm dmo in prinapatu Jua domicilia confiituta beheant ^ prae/ii'
mmtitr /khditae effe prinapum > vsque dion fe ah hac JithisdiMi
exemtas efe t^enduta^ autjiiw non ejlendum yfubieHae erunt et le-
gihusr feu 0at»tis principum tenehuntur. t i T l v S : %* Nen tan-
tum hermnihujpriuatisj fedet verij fuhditii iUa eji annumeranda,
fubejl enim marito-, non tam qua imperatorij ijuam potius ifuaRegta-
rum territoriorumque Jitorum domino, hinc turafeminsrum aiiarum
in iurisprudentia prittata vel expHcata vel explicanda ad iUom guo-'
que in quarttwm Uluflrior eiusjconditio id admittit , applicari dehent%
Quatn fentcntiam quoquc 8."^ r V V i V s defendit.*^**
$. xin.
E)drum igitur argnmenta, qui ciuili principis potcftttl
vxorem fubiiciunt, ad duo poriflrtnum redcunt capita. Pri-
ino vulgatam iuris regulam duc trahunt, qua omnes in terri-
torio exiftentes domino quoque territorii fiibene^ac inde nec
Vsori a poteftate territoriali exemtioneni concedi pofTe^ftatU"
unt. Idqiie eo fidentius aflcrunt, quo magis principium cre*
dunt fundatum , habitationnn tacere fiibaitum ,- et inde quo-
que vxorem inmariti territ(»io h^itantem rubditoram, lice;:
HonoratiGrum iure, ex habitaticme efle cenfendam. Deindd
ad exempla prouocant,quorum c^aceruato mcHiftrare cumylQ
nituntur, maritos fubditonim loco coDiuges habuUle, in e^
iuris»
* iV iure fmifidr. iBtifirium P. I. /.19. 1
•• Jnfiit. lur. ^bt. tit. 17. f. jo.
\* in luritpr. L.V.c.y.jj. 1.
*w* Sytitaginaf«iuiiipuUict. CS3CV. j..a]t - ■ ^- ' •
; l^anzedbv-GoOt^lc
I «> vxorem, 431
teris^Sipnqn u imperium exercoille, imo mortis poena illix
-adfteifle. '
§. XIV, .
Et varia omnino fant exempla, quae principes iurisdi-
Qionem in vxores exercuifle fatis probant, aft illa non quid
'fieri debuiffet, fed potius quid fiaum -fit demonftrant.' fo
plcrisque enim aut pocenciaius praeualuit , aut marftus, iure
qao- principes in hoftes vti folenc , Vxorem cra&auit Politi-
.corum vero regula, qua omnes in cerricorio habitances terri-
torii principi fubiefti praedicancur, refta quidem fe habet, ail
^n ica eft comparaca, .vc nullam phne 4idmiccac limicatibnem
aut excepcionem. Variae enim in territorio exiftere ppffimt
perfonae, quae territoriali non fubfunt poceftaci , et pa% vel
cxpretTa vel taciro exemtionem fiint confecutae. De kgacis,
ouod non fint fubdici , res cerca eft , idcm circa ptincipem po(V
4Ddicationem.in territorio commorantem * obtinct. Simili
modo nemo t? mere affirmabit, fummum principem confcnfii
doroini terricorialis eius territorinm eranfeuncem , fcn ineo ad
tempus vificandi cauia commorancem, iuri fubiici cerricoriali,
et territbrialis domini fieri fubditum. «*' Jvrullus.igitur dubicp,
hn gmnes, qoi mecum cpnfentient, principem perlbnis in
ter- .■
• Sic Ctrtttt r. po» abdicitioiicm, filii Philippi II. fubdiiiB non fiiit.
Cbrijlin* Suteiac regina poft abdicaiionem in Suecia commbrant
Rc^i non crat fubicfla. ViEior Am^tui W. Sardiniae rex impcrio
ciuili non fljil fiibieflus, et dumeuni carceri fflius iriduijt, iure quod
in hofte» oompctit, eft Tfu^, . uon Teto pro-fubi^to pjrrem habuic
: , ) Hof^krBus Hiipaniae itx pollquam impcrium Lndouico filio tradide-
/rat, non lubdims led in ilatu naturali erat.
•*Sic neroo temerc affirmabit . t>re/«Bi V. dum apud frincifiim t in
Callia commoraretur, Galliae R. fubditum fuiOe. Rifu czciperetur,
qui afi^era, Cdrolkni II. duoi Hifpaniae Regem,.pol^ea imperato-
lem VI, cum Angliae Reginam vilitaret, Anglicanis fubdilis fuilft
annnmcrandum, aut Regem Borulliae in caftris ad Muhlbergam 'Fride-
rico Augufto ele^ort Saxoniacfubie^m fuiire. Iino ne Turcae Qui.
dcm Carolum XII. Sueciae^Regem , dum poft chdem apu^ Puitauain
JBTiuciii babitiKi ct Ablidiii TiwcttTlltcicis pi\i fubtlito iQdaiunfc
.^lc
431 C9.Vltt. Dc ptuftii mtrifiti
territorio commorandbus a fubieSiane.exsintionem cotioe-
dere pofle territoriali. Inde videamus, annon prlncipis qdb-
que vzori huiusmodi pofiit compoere exemtio.
Quod vt eo imgis rateat, ex iure ciuitatnm vniaerCfi
hic notanms, omnem fuoiedianem (olo iieri confenliL lor
uoluit enim fiibie&io libenatis amilEonem, et libenas ad t«
linim pertinet hominis, quae proinde inuito nec auferri lac
minui potcll, fcd folo amittitar confenfu. Hinc quoque ad
iiibicfiionem,quaeinami<Eonelibertatiscon(ilfa't, nemopOF
teft cogi, fed iUa Iblo conllituitur conlenfiieias, qoialtetiiti
fijiire dcbet impcriam.
$. XVI
Kaec licec admodnm fim dara^ non defimt tamen, if&
illavariisimpugnarednbiis omni iiitiintur opera, inter ci-
oitatem iam conltitntam et demnm oonftitnendam dilliiv
guendnmcententes.* InconfHmendaciuitatenecel&riamcfie
confenfiim eius, qui imperium fubire debet dinle, non ne-
gant,aft in ciuitatciam conftituta interdum absque confenfa
fiibie&lonem pcr folam confhtui legon, fibi penuadent. Vt
lua probent, pnniocant, primo ad ectum exempla, qoi coip
lenciendi deftituuntur ficultaee, vtpote infannim, fiiriofiirum,
mente captorum aliorumque, guos ex fi>la legis dHpofitione
absque jonfenfu, quippe ijuem non habent, fiSxIitos efle di-
cunt. Deinde putant, inuitos quoque fubditos fieri iOos,
qui in territorio commorantiir, iicet vd maxime co animo,
quod fubditi efle velint, in territorinm non venerint, Jdqoe
expreflis teflati fint verbis. Aft rem curatius aeftnmantes
omnem, in&ites, fiiriofi, meme captihabenturfubditi,qiia-
tenus fubieQio in eotum vergit commqdum , ideoque eonim
in fiibieaionem confenfus miftra defideratur, quippe quo
nori opus eft in rebus,quae ad commodum et v^ilitatem in.
fii-miomm perticent Deinde fubieQionem per lolam in ter-
rito-
• noa,istora fid eoium opiaioiMi ct cnorci Bie fcc«iftmiJl.QQ(^^^. |j.
nabicationefn tic lubditus yel liig^JiWRi^.y^fJh^^iiBCciue, -
niente. Lex, ex cuius diTpofitionc^ nabicatio enic^ret fubdf*
tUH^,- elTet velnacuralis,ydibiiiili& Ciuilisn elT;!;, . iJIanon
biff dues lepgst,, et ijsm ^^jjj^/fijiej et fijMtos emcerst, qusni
^^s,^riKponCTc(;,l.'^Hinc-(j)ji^iju^inuffii,'eflet ratioj.cureiJT
tesItifrritociHi;(i|iiiddtieaM uwil4l,'pt^^ qiieii
^ain co'mdm^cb, q^o j^ territoHiiin ,vemL fierifiibdituro, alt
tacc pni^gjipn jpe^ic.bbie&lo^ec .quaelt^ e(i, dequa.iaijt
HifcspcatDi^-e^iab c^ijfamin (Jqiionftratioiie nop adliibe^
j3a.V[ Qeiffjl^ ey.reaae ntionis legibus^habicacioiiem ^if^ffi
fim^ o9icigf^lj)r%^^!ijjiaj:,CTedis,^q^^ j:erricqru.JUJ
^«npecat,«xifub' oi^pes-picltiiipiw, territono j (jui fu^icat^
iij§iRibire-,ivQKnt,iugpro.; Ec^cileaneptiors pe^dere^abai;-
tutria dpmini .tf rrjtor iaiis <jpemliljec a tcrncbrio vel, exclii-
i^dj verj'n,illi^a^ictaidif,et ad(iiitfenclis'c^'s,rpb (juibiB
admj^taii{y,c5)i^di^iSMjesira^^
lisilce (idiiditrones' adimplenlas queirilibet obligan^ flui c^-
ritorium ingredi cupit, a^,iiego, qui negliMa o5tiganone'in
territorium ycnic, fuoditum tfe '^am' licet cuiliKCjpx rc-
'Saeratfonii! irincipiis^ ins, ibnrpecac exfiinalibsrexclBdendi,
'eti.bAhlfafiiiffiihfeftaifSraVDtontaterTi-Walls adficWdi, Hrfo
^iriidort'<ibrf fffl5<35nt,- lllbs eoilem- «ao fuBfllcljiin^
'Haitffi, pi!riiste tSmmWiie-niifiediis^nbn tantjiiim fti^
:in fubditos', .; le8 tanquam hoftjs in hoftera vci pbteft. * Si
'' * Sic lUgi^tialltae' jiis quideai competit, a )^alIja^mrit6iii>'6iilfflB
'<''. ' ekChiHendi^' acingredieiKe9^qitiUM!ibet''M]&Kindi tna)is,''rf('iAtiit
...,', i- diini»fflc/ff(tuudic«tei*flDngitr60xi]Utbl(itmtiMto(SaIUa>A^ilia
■.,..., Mt^tfWMfilGaUiKilnbdilMMwh
.(?allia« exiltentea .tertitono eOc ilibdittM Galliac* . • . , '
. SlTKiiuliir.tndHtrinc^P.lk lii • .' ■ -v -^ .
" " nan7,.|,b,G0(5t5lc
Braecedaieianique accipae,* fanb ii«erinimnos.princi(M ilt
ngnum iAdependendae ciiiilis obmnri. St igimr venmifti
qixid nemo foifin ntgabic, illnllnm^imiituiniiiae^digaiaal
baiticlpeln rcddere vxoicm , hoc<&K, li quid vnquami cort*
uqui videmr : vxordh principis non efle xnarito fubditan.
Duplex enim eft, qua princeps gaodet, dignitas^ fununi nerB'
pe imperii ec libcRatis naonlis. Hjoa li vxor marici prin'
Cifrfs panieipanidebet digmtatony illi aul; vtraque mariti
^ignitasiinperimirneDipe cjnileetlibenasnatiiraKs, ** ^
GbeifasinbturaliBabsque^iroperioerictEibaenda. Abvtraqiie
inimii exclodeRcur, et nec imperium nec iibertaccm naniia>
fem participarec, viz eflet, quod ilam maritalis pacticipem
%redM'^ djgniotis. ^anicunqae vcFo a marico cuin vxor*
idigiiitaiem «Dmmuaicari cibi fingas; illa a fiiliiefiidne erit
libera. Siaeithiininiegiininis cmlbrciumadfcitam tibi cO*
ii^emfii%ls,:liue'iUama regimine exclulam inlibertais tor
tuialis praerogatioa tibi concipis, contradiSorinmcricillam
fiihc^ imperio fobicete duilL Tandem quae potcft,efie io*
ier' jfflp^^aiMtm et:>fnfaditmn-digiiiidtis aeqDalioi? .Uintl &
aliqualcMliiklA^ incerprincipemiienisqu&uxogBai djgjiiiiatif
aequalicacem ftacuis, vxorprincipisnonpoteftefleeius fub-
dica, ec vix eibi^r (bmnum concipies, vdle prindpem, vt
'v;KNr,|]tiam in digiiicatis acqnalitatem vocat, flnitil fit fflbdita.
;■ ■■■ \' ■'■'■■- ■■■■■ §. XX.- : -■ .'■''.': ■. ;.:
, Deniqite nec >p[or eo anin» iuTniitl Venit terrieoiiWrii
;yt iMuai, eiusyfe .fijbiiciat imperiO, necvlh efteirquniftantlj^
'■ ex qua
* Caie drrt cip. 101 t. tsfoii xnL ;
. 1 . . i . ^ Sj mor M^ itginiiim coolbniun admitdnir, co ininui ilDbinm . 'elL
...... ~qaaa.il jfiibKOione iit libcra. Slc Mlirii Anglidlnc PhiKppo ^^
" '. iucitnDtt4 licetTclinJximc-tn Hirpanin comm6nlll<!t, utnCn m*.
(' ' Mtorliil^ Rcgi:lijbkaHini Aiiflct^ qtiuiiapcrii C0O&» T. liiMft
-:.... «>p. 111.$. VT ^^
ii,,;,db,Goo<;lc
- j , ,,,„ ■,«r ia»ni». ■, -^ 4^7.
ex qna cacitum eios in liibieShniein conlenTumliceat conclu-
dere. Pjdmo enim non aSeo lacileS , ftinc hotnines etiani Ie>
nimnii M ia£tanda lilierhite', vtpraerumi'{>offic,'vxoQm il-
iuftran ateqtie neceflitace naturali tepudlum mifiiiram efls'
libertati. Qu^ autem neceilitas vjorem cogerec, vt marici
ficrec fiibdiu? Saae nec matrimonii natura, nec Iponfiis fub-'
ieSionem exigit, inio nec ea ciuitatum eft ratio, vc abfohne
ttntit^ in illis «ommorantes princlpl finc fubie&i. (J. XIIII.>
Deiinle <i vel maxinie fingi^^ n)ai-itnm eo animo vxorem'(ibc
3egjfTe, vt fubdjta (itj haec tiraen vtJuotas, quia fingulaie
quoddam contineret,' omnino fuiflet declaranda. Vzor enim
jOuffaris regolariter mariti participatet dignitatem cc liberta.^
tem , et inde in nuptias coi^eiens, in id quoquc vt nmui
«Mifequatu^: libertatem corifentit. Hmc fi concedeire non
vidt maritiisj loqui ec debnlflet e( pctiiiflet, quod dum non
ftcit, confenfit, vt vxorlibertatem partieipet naturajem, ao
inde fiibdicbriiin riumdrd coniugem nabere nequit.
lur,^,.^. -,1 .-. .■,:■. ■ji^-xxL : ■ .' '■:■■
""SoIp!cOii(eH(tBficitftibdlturti(S.XVl.)hoc vel expane iiri.
berdritls) vel eitparteelus', qui fiibire dtbtt linperiuin, de-
ficience,nulla conflicuiturfubleQlo. (§. XVII.] lam vero prin-
ceps maritus riqn eo animo in territoriura vocat vxorem , vt
i(ubdita.'fit; W,,XIX,) iiee vxor vt fubdita fieretjfn cerritdrium
(■vetriL^g^^XA;) Ergo quoqucdeficiente vbraque ex pane coa. ,
fenfu, vxor.pnn6'pis non eft fiibdita. * Hlnc quoqne vxor
jiirincipf nunquarii praefhie honiagium, quod tamenab omni-
btB exigi folet fuodicis, quodque plerumque pro rubic3io-
njsJalWJirnoa,, ,
■■'";.^;:''. . " '!>■;■:."': Iii3^' : $.' JDOi.
."■ 9. Eadan pl6bat,.lcaoiH im BiitmthH fi timts rt^trinien Eif'
/m MM Htrm StmdbUn ihns GeitnMs UMttrtbdiUHy cuius irgll-
s^/ts/ok an, ab ^, dtfbi^fnu^ fwaunf jjiuib olini d^icadiou». -
4]»' Ctf.nn.Deftt^UtmmuU
.f xxn. ' ; •' . .'
Qme ha&emtt dedimus, funt quideiQ gcneralia, rcStxe,
ndopisprincipiii, i(t iila et paQo «t confiietiKline prouincia-
nim poiu mutari, nemo fbiun dubitabit. Inter Germaniae
proceres quae obtineant, variae funt IQprum Opiniane%
et non delimt, qui pdtant, eadem que diximus in Germania ^e
chitnianda. Dicunt cnim, Germaniae principis vzorem mariti
dignitatem paiticipare, iDam in mariti territorinm, vt rubdi:
ta fit, nec venire nec vocari, indeque, quod in fubieSioDeai
tacite conlenieritj praefumi non pijflb. Deiade eo magis 3-
luftrem Gennaniae vxorem mariti imperio non fubelle cre-
diint,qoodinterGermaniae principes iut Romannin lit reoe;
ptum, et ex huius iuris difpofitiane vxorfonim mariti (equa^
tur,quae proiAde non magis mariti iurisdiSioni liibiici pofl^
guam ipie maritus. Tandemque varia exfare exempla a&
firmant, quae fatis piobent, vzores n6n corammarito, fed
aut in imperii iudiciis aut coram Auilregis efle conaenienda£
Friuatinanelt,hasce tam arduasilliiitriumlites fiias 6cere,ant
(enteMjani ntin rogata; dicere. Hinc meunt qwi}tte.lii^eii-
do iudiclum, remque iis quibuc conuenit de huiushiodi ludj.-
«are caufis,relinqua omnem. * Non pofliim tamen quin ad-
ducam, quae illuftribus Germjniae penbnis in hac re fenten-
liae haereanc Huc enim iacit Berti^ Carb ■znMetUedmg
fiHirim dfiuSim wtgrn der w feinem tfimi ^nier Hertat
•lCbriftiait zm- MeckJenMr^ Scbwerin v^gemmmener !Ebefiheid- IM
mderer Vermilimg^ mit def Duchefi 3e Cbatilia, *** i)i enini
; ■ : .:,,.. . ■. " ■ . .haecoe
* «rgumenM, qiueab Ttnque patte jffimintur, adJucit.'! o.' fVd. MOb.'
T •-. a HEKOEK /)■/«» «/.<»«»Wijf. J4. Tqq. Caetcnim, quod not
■ imtxrii principis non lit tisiffita praeter ichobnivm adoodum
detendunt i^Ti^EETt ab EHKBHiacHi P.I.^.i9.dmei;.Cap.VII.
f Xmrqq. Ile LTBOLrP ilr <K'r./tlMKtf«»>>S<|>i'>«>t. M.T.II.
■' P-I74.' ■ ■ ■' .. ... ..,
*'i.'txia OrmififieUMpUJiiireermtiiretrntifitim
"... .Goot^lc
iuxit^i<mem •werdfH^.Jkyitn Vfrhe^eitdlich mtht amnajfmi als 4e-
pen iiker Furftl. ferjmen prepria audoritate zu iudiciren , gar_ nicl^
atffiehet; md -wrra unftfs Bruders thd. felhfl ihrert Dienem'u^
ynterihanen uber fidi undDero Gemablitty froprio iure zu iUiScireti
fuchtfefiatten; •aem er aber dehgatam iuris£3imm praetrtt£rt,/$
itatt Mgfelhevou niemottd anders als-vottunfirin Brudtr fe^.^ taai^
fuampane dekgirtt feyrt. tft demiaeh feine IM. inpt^naiat^
wdexgeta^m,sMaalwm.tam.di!Uiaturjjiuamdfi9ganfP*'o htdiet i^
halteHy iuxta vulgatam regulam ; qm^ quis ^ejr oiaimfMis ,. spfif<~
affe patatur. Wenn aher Sk lid. in ihrer eigenen Sache nicetltid)^
urfiynkimteti^-aij-virJcheiwiederdieNattirJei^ftreitet, aucb
'd/h0- der Gemahlin Furftl, ?erfin, iserm tUefelhe fcbon a tertio helott*
'f/et^ v>'dre, keine iurisdiSion geisabt\ aifi diefelbe tn propria caufa thr
vte^weniget amn^sen kiffmimifi ■v^ttd riothoeilSg f^enmUfien, dafi
'Se^^-lMl iurisdMiMem £e^^ fethftm^nicht gehet*., mutern nicm
eiitfirageH-ltlfmmij' oder iw hekendtf Regvi miijfa J&brutji leidae:
^ifufid ttemo flus' luris qum ipfi heAet m aiium transjerre foj^
rauSopoft: Vmd Jert Fall fffitzt. dafi Se. IM. iurisSaiottemCan^
^friMAHetHei^^ica^imJi)lidum ^habt b'Atten.a}lermafsenatt'
Jiere.ffra^Birvftde Eur0en.uudS0ttdeaes^eiehs hahettifi b^attenfte
jimmi^ £^eihrifi;propria ea^a ^ontrapropriam coniugem nicbt exer-
0ren Hnneii.. Denn es erftreckt fich Se iurisdiSio nicbt vieJteraU
'aufiSe Vncerthaoen unter deren Znhl aber dic (jemahlin nicht ge-
'eehdret. Gleicbwiedemnach nichtjhlget, princeps habet iurisdi-
ttionem tiailcm, cmo etiam iripropria caufe contra propriam
"ifeottiu^em 'hsbet : & folgct aiieb mit nichten ; j)rinceps A*
^fhnali confeflionishabct iorlsdiaionem erefemfticam,:*!^© •
"Ctiaiii hi prbpf iat caufa contra prbpriam coniugcm ex^c^
^teft. fefem/olget nicht : Princeps Auguftanae conjfeffionis
poceft confhc^eiT confiftorrcim in caufis macrimonialibus AA^.
^icorum, ergo etiam in propria caufa, quam cum conii^
.^fibpCfc .proi. jubittt .^iOpfiftorium fprmare. pptefl;,, .mn
, ^ j)*r ,in parem pon haliet . Jrhjperium;
■liicra ^ili -iorisdiunne n aeque ^ iuB dicere
^ -■ ^ ■'■• ■*■• u debct
4^ C^ Wl.Iief>^' i—r'"!'
3ebet neqae vx6ri, it neqnts in ftncauQ iifdioervel insiU
iajcat. Si ius xutein dicere non-dcbet, mto nee indicem da-
xe, com inrisdiaio fit etiam iudicis dahgt Ilceiifla.' raro'
■^t^m ifiRabtens, dafs etiam infor6aUalcoitipetent€,'iu3exJur
'jbeSns metmttdeh wieaer feinen WiUen Kihoie aiifgednmgea wer^
ffttL. , Wetm deva die dottuflici, ttttd ftir^ aUe dieiemgen, mHttis ah
aiutrfttiarte ititfetrari fctefi , in den Reciteti praftifieSis g(bd-
itettxtierden! ttnd^aber ate die vm.ititfers £rttder./ Lbd-~etiiiM/iJici
iefttlhe Ricbter ibre Diener gebeinide undimdee* BMtiemi Hk
ierttMen temfen &c. . " ^
: • $. XXHT; ■"
Si veropincipi&vxoreiosnon eft fobditJi, ius quoqu^
quod marito in vzorem competir, non aliud eritj.qU^m qnoa
mtuiae. leg^ insffito concedunt. Hinc omnis in 'vxorem i^
lulhis potefl?8 mariti in ipre ^quae ad liberormia proere^
«ian^, ddncationemniutuuiiiqueadiucoripm^witi exf-
-^endi, conliftit eique nec faerile nec cinile tribui poteft impe-
riom. Nec eft, quod putes,magnum et prine^ et reipuWi- .
cae exinde imminere periculDm, (i Vxor jn niariti ttiWleiwitfts
- Iritbrioin libertate viueitt naturali, (atisenimiiifliSSSpeem»-
xiti Tunt vircs ad quascunque yxt>ris Tnach/natiortes; pfbptl^
iandas; Finge tibi vxorem turbas in republica «fdtariteni,
iioftilia in rqnpublicam et maritum cpnl3ia agian^ei^ marilli
Ar^tae iniidiantem,de perdenda maritt lalute cagit^cm, adii-
4er!iwem, homicidam tcu quaecqnque .fceleia in^nyjritum 'et
feiDpublicam ucercentem, tuiic Vxpr degenerabiLigjltofteifl
*t marito liberumerit, illani quihusauique rcmedife \^>oerceft
violentis. Hinc vxor principisiadulterans non quidem a id-
dMomariti conftituto-condemnaifietpuniri,.* aitoblaelid-
- ■', ■ " ,."■'-■ • ■■ '■'."■.'. ';' ■ ■; ;■,;■':■ ■"»'■ ^
.. •'fiSY^vx vtor coram confti/uto iudtdo. dec acaf^. l£^ 'cptidcn)^
' li aat ftli pocna diditari poflit, nlluloiiiious laiiieil.ourikM ^.ptelli'
betui<«CmliintieiAculillotii)llitfii;^SCrc,c(.pndcDt«r.i&it,j6iion||tJ^
i. :. IbrlaD irato coalilio fid » alionun icatcatia pcoccdifa
tkvxvrm» • ■ 441
nes peradukeriurn marito iflacas v^riis m^dis, profcnptlbh^
inoatYtaiacione, imo (i circmriftantiae fuadeanCiCapite crancari -
poceric Eadem qdoque loctmi invenient, (i vxor prtoain
maricnm capiat conlilia, quo cafu fuaeec r.eipublicae latnci,
confolererrufficiunc remedia, etiam cnra.VxorJs inteitieaone
G alia non marito iura re£lae lion denegant rad<HUsi =;
$. :pav. .
Qupd ad Germantae attiaet principes, Slis quidon cid^
lem in vxores potefhcem necadicribere-necdenegare cupio^- '
ail tameh, quoad adiilceria, aliasque flni macrimonii coitcrarias
vxoris a^mes, non dubito , vxores principum cacholicOrum
fionmarid imp^o, fed ecclf^afticis poncificum iudiciis fub-
" pflc. -Alia verp jratio eft priocipum ? qui proteQanciatti cffo-
ficencur d(^m^. Hi eaim in cai^ matrimonii vinauum
ipe£tantibu5, imparatorem, qui ex (uae reii^pra's principiis de '
huiusmodi cauus nec c^^ofcere nec iudicare poceft, iUdicem
non s^ofcunc^ iiec alium iudicon haboic confticutum; *
idepque.quoad capfas macrimonii vjnculum concementes in
Hiaw viuuat racur^i ** Hinc licet vsor, quae ciuili non fubcB:
fmpprwmartE^coramdusjCM^itoioiQmatrimoQiicaufis, nifi
' in
- * Shii qaideta , qui puuKtT flanmm oofa* smrimoaMlei 1« in cotnidit
cfli cUrimendpit autootnaiuaiquodam iudicio^conftituendoadhuc^com*
miiccndis. AH oondum exempia proftanr, tjuae probcntv de re ad Tio-
' culutix mfttrimonii perti^KtitibUi in comitiis inipeHi cflc aiftumf «t iudi-
. .' 'ctiw^ adquod htfitilttioA^tAau^runi dectlis peninaat) noaduiQconfti-
tutum«ft ac fiMriCMi ounquam con^nKtur.
.** Indc ftcimm- cuni leivnitio, qtii.fiib nomiiKTUftjTHEsiY inv.dt ^
lure niprcmatus Cap. XXVIII. iu Bn, itadtflerit: Demque,<fiio4,vt
i' fiipr^ ■ menKiTUuS trintipts fitltim protefiMnttt niitlitm in m/arimoniali.
perfiHM prinfipum fiHt tiberjie, ideeque in iiif qu^emtre perfon^tid /im/,
^niis tjtmMtrimmi pbUg^iitttiHhi tt^(9Mfiitmtidt vJHctm cwfiriBgi
■ ■'^"'' ^--' ' ' ■■ ' , '; ■;..:■:■-';. - ■ ' .' :
Sttuiiiid.''FruiLHerm,f.n. Kkk .
44* Ctf, yin.Dtfiti^u nunnR
ia iltnd ip(a compremiferit, conuenir! nen poQSf, piuaiem
tamen, maritum nuiusmodi caufas fiio diiudicandas coaGQo-
rio poiie committcre. Sunt enim quoad cauGs, matnmonii
vincdumconcementcSiGcrmaniaeprincipesAnguilanaecaa-
feffionis in (hninaturali, et Dco (blumruacque conicientiae
de Hiis radonem reddere tenentura£iionibu5, ideoque propria
auSoritate fine decrcto confillorii fibi ipfis, quod lequantur,
ius dioere, imoabsque confiftorii decreto ab vxorcie pofliint
f eparare. Aft pmdentiac (uadet ratio, ne mariti in retam ardoa,
vbi plerumque ira ct praeiudiciis animus cft repletus, fibi
ipfis fint iiidices, ied- podus prudentiorum religioforumque
hominum iudicio fuam committant cau&n. Inde quoque
omnia diuortiorum ezempla inter pFotcdantcs Germaniae
principes exihintia iatisprobant, ilios nanquam iibi ipfis pro-
ptia auioritatc ius dixifle, led rcmper decreto confitlorii cu.
insdam vbtifle', idquc non quidem ex perieSa <ed potins pie-
tatis obligatione. Non enim - decreta confifhiriorum in axt-
lis iui pnncipis ceadionem inierunt, quippe quae non mims
oblffiant, qnam confilia. Cum igitnr principes A. C Kas
conraloriis non at necfeflitatis,fed cx pietads potius et huma:
nitatis rationibiis iuas matrimonii committant cauias, ieqne fi
iiifiicicntcs halxant rationes propria au^ritate ab vxore poi^
ioit (eparare, plane non opus cflet, vt vxor !n matriiQonii cau-
iis,quas maritus (uo commifit confiilorio, (unui citetur ibique
lin aadiatur defenfione, quippe quod marinis ex (bla iacit hu.
manitate. Hinc ponas vxcarem principiB eius (iibditam noa
' «fle, ponas illam in matrimonii eaufis ad mariti vocatam coo-
(illorium non conipaiere,mhilominns in caufa procedi ct(ed-
tentia fcrri potcil, dnm ^oqpe fine hac (ententia maritu^
dimunodo in coniocntia tunu ut, ab vxore (^pai^ (e pocuib
§. XXV. ^ .•
H^ vt eo iDBlins pateant, illulliabimlis re^xiiiib fioil-
■ m vxfremr 40 .
fltcis iuridicae et dieologicae lenenliSt quod noblli cuJdam io^
medhi»permktk,absquepraeuio conniiorii decreco «b vxbre
diuertenai: Qirae eo magis inter princfpes locuhi inuenienti '
Verba haec {unit : * ' '
' Jst em gevjijfer-vormbmer unmittelharerHeicb^^CauMliermScbmS'
f ien^ Evavgeiifcb-Ltaherifiher ReJigien, vmfeincm refermirten Herm
^^trmwuf^ •weicber eine Caibolifcbe Frau gebabt, hereits vor2j,Jabr4n^
uni^^^^jv^ W«* latrfemef AlUis^ meder feinen md feiner danu^
iin mch p^Jjbm-gewefinen.Fraa Mutterf auch ge/ammter Hocb^
g}ielicben Freund/aiafft t ibren Wilien ^ binterlifiiger Weife» ttndmif ,
.recht befckioeriichen Vmfi'knden^ induciret und gez-wungen ■wordeni
dafier ein R&mifcb .^tholifchei Fr'duleinbeyrotben rnii^nj In tueU
sber Ehe er zwar f. Siihn^ undetlicbe Tochter mit ihr erzet^et; dar-
ienehen aher, loeii er mf vtelet ^^aihJieUen und Zttfprechen d^ev
' HerrenCdthoUcorumt feine SieligiQn mcbt verSndem w/lent undfia '
die Frau Gemablin^ aljb\aus engemafitem Hafs wieder die Lttthera*-
. nery eine grojfi Auerfion gegen ibn fpiiren UffeUy fitb auchjhnffen
febr itnai^'andig und wieaenv/irtig gegen ihn erivie/en , bat er viel
febmertzUch^e VexMchtm^ tmd Venh-tefiHcbkeiten von ihry und ihren-
zur So/mfih-Cathaii/ibea Religion mit efizogeneh Techtern^ zu erduU
dengehabt. Nicbts defioweniger bat er das Befie^^fici h^ehett
lafsen^fein fchviebres Creutz iederzeit mit Geduld ertragen^ 'undgei
b^tjts 'wiirdefich Ste Sacbe etirn noch hefier geben,odtr doeb -zm air*
ienigen extrewitaet nicbt komment toie et endlu^b gefcbehen- Bt ifi
aber einige lahr .kero der Frau QemahUn Verhtterung gegen diefen
^rm Ehe-Herrn Jh bocb g^iegen, dafi Jie vor nurvnebro tS. lahren^
und-was driiber^tft^angeTangen, wme ohne Vrfkch das debitum rcn-
iugttle zu ver/ifgeni undob erfie vjobl darujiier zur Gehiibr zu ver-
mHgen ficl} Hffters angelegenjevn Ia/s'en,fe ifi docbfolches von ihreri
barten ^nn keines iseges zu eroalten gennefin , fimdem vielmebr mii
ibr noch toeiter dabm gediehen, dafi fie ihm zttm andernmahlj viie^-
%iiohl durch Gottes Genade, obne vSUigen BffeB^ icurckUch Gf0 hey-
hringeny und viele der Zauherey verddchtige Sachen , von Stroh , Fe^-
4em, Faden, Haaren, NadeJn, Gebeinen, una ttndem ganfz unerkannt~
6cben fehfttmen Materien, unter denen^ ThHrett, m die Gem^er,
Kkk a Betteri .
■ * Hcat apud LTHCXBK Re^ T. L n. 14. p. ijg.
nanzedbyGoOt^IC
444. Cap.VHl^Skptte0*t9tMrit»U
■ BmimmdJhkheOerth^iimiArrerg^yfitzint^SegnfiMm
md mupeny Graitz-weifie legen^ auch einmabf fnfibkieh nmerfa-
ne Speipt tbun laften, ader pelherg^tbanbati MUesyi.dem Btde dsfi
ihnjein Leben verkjirtzti Mer .er zum loenigfien um feine MaBnbeii
gebracht vierden vtochte ^ geftalten fie ah er ibrfokoes vorgebalteny
dari^er erblaft f- mui defien mcbt in Abrede feyn kifmen y fondem
^atttz gexittert und (iiU gefchtoiegen. Endlicbinanno 1692. batfeiit
^Uwefinbeit ibres Ebe-Herm y dujfen Adel. Hapfi gitten Uneiffjp»-
tiirett vteU ftiner Beften me^iiien ■ n'dchtScber WeUe in dtn CdnnM^
fchen Pfatr-Hof dafe^ft tragen, ututvin dar •weiter z!n derun Ibr^
gen tvegbringen und verpartieren lafsen^der intentien ihn mit derZnt
mantz itnd gar zu v^lafsen: wte dmm endUcb auch erfilgety indeme
fie em JSten Aprilis vertgen i^s- lahres, als er ^ einem Hccb- iurfti.
Hofi zutbun gehabty ohne defsen WiQen mtd Willen,Jammt ibren
*J1>cbtem zjt torem Herm Britder, nicht toeit davou fich begeben, und
■ ifmte zu unterfchiediichen mahkn entBieten iaffen^ -aias Geftait fie
mit/irftermehr zu ibm zu kommen veriaagte, tina erjtcb anderaertt
fierbeyrathen ksmte^ roohin er •mtite^fie begebrte ihm nichtsJn den
Weg z» legen^fie •wiifie toobl dafiers tbun iSmie und dSfffei I0 ^
hat es dwbey noch.nicht bewenden iafseri^ Jmdim bitjrfitor wenig
^danathen £ejet ibret Ehe-Herm JCffchin, in ein henacbbartes, Dorff
irfidert» ttndibr zugemuibet» dafsfie ibm ebetfaUs Gifftuuterfein
Men tbunfiUei looriey unberiibret nicbt zuiafiatydajsfie £e gantza
Zeit ihres Eheftandes, die EvangeRfche Reiigion fafi tig^gamz «»•
lefdentiich gefchHndet und geiiflert babCy nnd thre Tfcbter ehenfaSs
iarzM veruitet und migefpbret, a ucb dkfchm'ih&chften Uedet vsieder
die Lutberijibe ReUgionfingen i^en. Gieicbmefie eher,fi>khem aliett
mcb, die ibrem Ebe-Hermjchuidigt P0cbty Ebre, lith und 1ivu,in
vielerley WegeJ}indattg^fetzt.^fonderUcb aher durchdie ptaeJraSmn
denegittionem debiti coniugalts, per infidias vitae ac viriiitati eius
firuSaSf etfiiijerutam demum abhincfet^uianmim malitiofam defer'
/imem, gantz mdgargebtocben,fohat ihr Ebe~Herr ficb bereits im
vorigem lahr, bey dem Wohl-Ebrwiirdigen Mrnifterio zu Vbn, injw'
miren laffen, eb er nichtjeine ■mblbej^u^e Vrfacben babeft mS(btey ^
^stizliebe. Ebefcbetdung van ihr zuJuSfn-da er denn ein rejhmjimt
tfiaffirmatimm. erbalten. Nacbdem iet&cb der Uerr von N. m tetzt
trmeidten refpeufo, aucb tid tentandam remciUetionem et iuSafm
mmpt'
ffmpmBtjmttmt vtrinfJSitviBrtUt^ tr auch wimfihf» m^effy 'wfi/,.
$tm ^lfr fi^ taglitMhiKhen.VrfMben valknyayoka^l^Mittgl
3wr rjtcenditatim^ 'ah^ebrp gnOfJht, urid tuch '$Jckt ifi.y.da^ in dem
ffeiLRotnifcbert Reieh, ein fokh aUerhochfiet vtatxhmnisl Gericbt '
ztt jSnden jeyn macbfff dabeyjin purer£yangeli/cber7teichs Cava^et;
einer er^tiefltcben Sententz in dere/eitben Ftill fiih zu getisfien
i'dtte; Sintemahi an dem hpcbfl^rtifi. Reichs-Hofrath zti Wien^nacb^.
demdes Kayferh Cammer-Gertckts zt( Wetxlar ittrisxBShn in matri,
moniaUhus mtvrie nicht Jkmiirt.propter difparitaHem- Ke/igioms-ri
tiffK igntftM Qub^iictrrttm frituipiay dergteichm wcht zu geioatsteni
mn Oer Rtktt RitttrJibaSi Danatt Vtertels ^Bch^ darunter diefer
Cfttalifrgeptlpm , «/fr^ t^ ni^ts xtt boffen, ^oeHfie his *«f 2. oder
j,. Herrtn CftaoR^^ufidfi^j^fitfflbtgekeinir Sfe.&a(he unterneh*
ta» tM . •^i&oJt er vtn N: anfem^s bey emer vtrnebtnen EvangeS- •■
Jcberi KefcBs-Stadtyund hfrnach hey jeinem Eoangel. Hofh-Furflirih^
fe gantz. angelegerttUch nathgefuciift, dap mm fine ge-wijfe deputoU
{im vw Qnfi^ und 'WeitUdi^ Herm RHthn- nkderjeraep mifchte,
•aeiebe tSt &aebe unterfttchep» ttnifie i^de Eheieute darauf, ■wanm
fr gnug/iime. Vrfachen darzftfinden ml>'cbten.etiam qvoad vtnculum
fepariren msdrt*\ aliet tfi Krafftder Ommiffiony fo er als ein tmme- \
Sat Cavtdiert d^gieithen tijji. vieien die Jitperiprtras territorialis in
GHtbem zugefcbriebtn tDttrde^ ihneii dazit aufgetragen^ tmddenen
er_0A tkruntar Jithtnittiret ^aben voOte. £s ifi aher an heyden Or*
ten» loegen der retzigen jceniunffuren, ttnd tofil man mit denen Uerm '
jCfthpiiquen ficb nicht geme defimegen coliidiren tvoSeh, Bedenchen
getragen •aor^fich der Sacbe zu tmterzieben^ Detvwegen erficb
dtrm nun gemiifitget hefir^ty das Mittelzu ergreiffen, undfiek hey
einer ttnd andem Theohgijcben ttnd luriftifcben Facuit'dt, -voeiter iiher
foigende Haupt-Fragen htfermiren, und dero rejponjit tiarSher ein~
Mtien zu iitfen. = ■.■■■ -. . , '
/) offie tmt dm Wohi-Ehra&rdigen Mimjierio zn Uim da-
wr bal(eny d^ifi er der Herr vm N. attfdie obeh anpefubrtey tbeils
ih fd8o notorioficb alfa bejmden^f^ erweiJJiic^ UmfiHiide, uad,
iie.er wib Uebei^ittfi..hty feinem Geimffen im Adei. Ty-auen und
Giaubettj-tffahr zu^jn verfkbem /^, vmfeinerFruu GeinahBn
^^mtHebiMfcbeidmJh*
■ ' Kkk 3 z) Weil
8'^'
' 44< Caf- ynJ- Di ftt^tu nuriuR
2)Wtiliriiir'i&Hmgmaidtalflafi^hiim.:ialHmi
^Vtier trr^narium noeb iekganm, aut tonfromijarittm ertdiigen
hHtmeri, lueb ateb iit das kunjgfiige dergUieben z» hekstnmett ge^
trauet, ob er iit JOrqfft eines dergleieben Rfjpor^ ai^ deit erften
Ptmet, wam es atidtrft dem Ulimfiben , 'wie er goMtzUcb- verh^e, "
gieicb ausfaBenfiBte, mddem erjlci ebenfaSt, fer inodiim Me-
gationisfeucommiSioms, fijimttiret bahen weilte, Jkb obne var-
lergebetidefirmak tmd gericbtUcbe giefcteidiiiig anderwerts ver-
teyratben nHget Da er zianaU Gtwifintbalbernicbt vM ai^er
der Ebejrfn%inn, tmdfiine Hvte Qanahlin, wemfcbm einEvaih
gelifiber iudtxjitb dtr Saebamtbnten vnbe, vor demjelben ikrer
Rfiigim wegen, nimmermebr erfibtinen oder fteSen witrdt, nnd
al/obloferpii^s«nmlglieb, iajt mtbrgtdacbter CaaiBtr, ftt
viamordinariainvf/eparatiotgehngtnlionnt.
3) Gbjkbfeint fi-au Ctmabttn dttitnigen, nat ihr in Kriffi
fbrer mit einander babenderpaSorum dotaiium, aus'ffiebr woBlge-
dacbten ibres Ebe-Htrm GHtbern pehSrte, veriuftiggemacbt bMtt
mewobl er nicbt ungtntigt, ibr uMibreii Vkbtern nicbtt defi<fa3t^\
iiiger ditfubJ^tetiiLMittelmverfcbaffen.
Watin dam atfcb von tms mehrgedacbter CavaUer,, des Recb-
ten hericbtet 2U Jeyngehetbeti, ' Bemnacb ballen wir dtnen eStt-
kcben und weltUfben Recbtea nacb, tmd xwar atifdit trftt &^a
«w Recbt:. ,'.'.■
Q.VAESTIO I.
Dieaeil dteieiuge Begebenheiten, Tmijebtn erwtbnten CavaUer
uml dejjin fra» GemabKn, fo infaSo wabr ■aifeyn vtrjkbert
wird, nicht nur insrefamt zur Eheftheidiaf binlanitieb s fon-
iern aucb faft atk infondtrbeit von filcbem Natbibvk feyndj
'daft dtren iedwede zu der- naiuiofa. deftrtiont mbl eexoren, uad
dininfilbm, «« dir hSfilicbtn Jferlafintf, ein gleieber ifea OK
iimzkchen Tremuni, fucb amad vtnetaiitt, unafi viil lUt Baud
■ ^. ; - -. - der&r.
t^r '. - -. * - * vitotim*: ■'■:: "> '447
Jir&tfflhfihettif^f^tfihrithtn-oxrdeiimi. btrgUithen ffyni
frgefiraSa demgatiQ de^ti .comu^alis, md^Zfiv^rKtHfomehr, inaem
dif Vemvigfrwg, de.sbidkmg^chi<betyii>eilfifi die, Cei^^blinfich ht-
firgfii m^e , daff fie, mit e0tem. imeeu Hernt fch^oanger -^ierdm
kSnttti, ■welcberjiiaano in der^Lmberifchen Reiigifm tviirde miipn sf-
- xcgm vierden, Inglekhen dafifieihrem Herrnjfo vielan ihr ge-wt*
JenyGip.bfyznbringenf loie aud>^dafifie Ihm die Mamthat zu b^ .
weimen, aucb ibn tr^zeub^chen Muteln an feiner QeftmdheitzM
v^kiirtzf9 gftragbfftt Ztmahlaher fie eine.figentliche-formale df-' \
' prttM vorgfioamnfn^da fie hereit/'vor Iahrs'Zfit ibn tfnd fejnHau^ ■
^liirfty und,nebfl denen. Fr^ulein Jo Catholt^her Re/igiffn, davtm
■ gfgmgeny .atfch bifrauf ibrfm-ilerm zu enthietben iaffen^ dafi fia
3!«. ibm rnmmer .vqrhnge ^ imd ihm^eine andertoeite . Heyratb nicht '
wbren .•mllte. So'mig derowge^ Herr von N. Ja/cber Vrfaehen
wtfg^VonfemtrFrtat Qfnfob^^n g^iifT^ iMdii gefd^fden vxrdfn,
.:,.'.. r-t, , ■ CLVAES.TIjO .0. . "; . 'J ' *'
MiffteindfrtWagefeyttdmr.der recbtSibfn J^eynmg^^ ■aobi
/i. eine Bhefcheidungvon fetjineny t^elche einiger Ohmieit un*
$mba% wennjibon heyde einanderdes Ehfhandes a« ertdffm kemfy^
n^i, Mnerachtet auch dejfktrzm ^^■erhdliche Vrfof^ vommdm
'uirenyf^enerdUlacbt nithr.vor^»iimraiv, toerdmJtemyJhidfm dmr*
Uer teSiHth EJfhemttn^ %H'ffiegei^\.wtd: Me Ohrigkfit ftlhfi die
Ti^fnnting zu verfugm k^. Vnd darni der Rerr von N.fidi mter
'etner On-^licbenOlirigkeiihefindet, m&m er dem Rficb obne Mitttl,
md a^-er md,Jeijfer.Gemab/in der Ka^eri, MMJffiiht pt^- Dera
Jteicbt i^^-Rath tmtergfhen. Die Ki^Jeri. iiaisi£3ien aucb, na^y
dsr- hypoibefi- der Ei^flt^etijchen^ in.denen sat^ matrimouialihtis^
wii ilh^ihe^itifi^md kentfdiatmdtme bat, und tBt Euat^eHct,
dafi ein^^6aiMiJc6& Perjikfich dem ikdiciJi^fmo,in dmen Ecclc
fiafiidi ioeht enmebenk^niifj dafur halten, .aSerdings gtgrihtdfty.
Qinm>hh»iabiiiMiien,Janiar£vangflifcbev»rbandeni o&rnttr dtr
Beiingte Evftgei^hiftifiich^iey Sachen, -aelche die Confcienz «-
im EoangeUfcben hetrejfenywobin tSe caif/ae matrimomaies aucb
kiydenenpreteftirendenreferiret^jindziim-aiemgPenfn caufisftu-
ieris md etcli^aftias, ■tocicbe £oram Cmfiftwns, alt der ftciefia re-
fkg^fimatini 9fhr dkm iudidt hisxuaaacben gebaJten wtrden, a»
, - denRaebi
,^le
44« 6ip.rm.Otfu4l4Umimai
iii Jtmbf-Hif^tittiilir intm^; »ich'iliu fJniii, gigm im
mptrult, iurck itn Rihginu lHHkn tMUrthint, faaml,foiitli
•todht tinim iedtn^ priuatt, fnuttrtieh dmin infnit£vtit prb^idrt,
•mder ihrai der Pattbit Wifftn Jahm geztgin viertttn iati) uM niit
aUtin dtr Cammer dti ReKhsJotcht Ctriehtharhit in dennt niotrimt^ ,
•niatiius nicht vertiehen ifi, ats •witcht Jlch in dit-fpiriimilia irprt^
tttetf dtrtn fich das Cammtr-Giricht, Ht Midm intir, itnmnOatU,
nicht zu tiiairuthe» hat.. hitmichfi auc» •aas St VtrfaSnngdit
■JtulirfchafftSchm iurisdiSin hilriffi,fiilehGttrkht^imtJii i^tgtt^
4tr dis Omau Viirtilsfchfitbfi dir niftUthtniurittBaiut iMl *»..
fiigt achttn, ditfi Sacht nicbt annehmtn liird, ' Ftriitr atgttiei
f^ frittat Parthntn Sitr dnttn (atfis inatrioioniajiitii, wann Jiiti
dtrBch thrhty aufdit ^Jfotutitnem matrinunii, edtr dtfen Bandtt
At^htlfung gi/ihm viird,~zn tranfigh-in nicht hitiAchtigtti du(i
thmfi •men^dttitnftllimiiiirtltriltichmintliitiialtlniDinttaif
frmtttsirm vtrfiattit,
,. A poi. X- d..Refiit inlnt! yl>l-Abb..Panonnit.ji. 4.
itma & fin. X. a. Iriha&Moliiia 'Th^. y.de Wt.'«t
iur. difc. 40. n. 4.
(hr mUhnda dtmititmein Ptrfint»,ttAht mfotiAiti Fitltii Im-
itir MilmBchtn Ohtighiit fHug f^ iiintn, tHtitit foynm^i
iSihtn Hich nianetinahj uneiiatli^i Ehiltmfth \>tt^pn,fir.
tintm viAt beftttjn Ge'^t. CaHfiltoriti^ (derglti^m tins.ttu ^notbiefi,
itmptottidrtndmniilaiKhfiriygtgittniliirilSflchxiifii^imi
. A^ Autffnidii tai trvanmi wlchtT Co^^ium mh Jidmtii,
ixfoSo nd..nif Bifmlim,dk hms^Xtti iahtihttltm, Mt-.Tid dtr
fmudrit Thtilti/aa.dtrOtatiin ^aAmU.fiib^^iaidim tipitt
Jas frtdiicintpaAinriiB)uimmmiamfrt'mtgilfHMleil,.l^firr^
lardifititiuiffrtchmiiae: Dmnochindil/alH^Hiui^tiln-mi ;^
M* Vtnmbinj da/! ditjtlit ntift ibrtm Htmi Btf^GtMaU, iUtr.
diiftr ibrtr Saiit, caaprmtatirmTixrdt, nkht^aiJioffmi ttuliitir
iBe/is fHUst, iKjrii dtr d^ermtm SiBgion, aufiinm fi^hm .ar-.
, iiirmn,dimtfichdtr£llmimN.xiivtrtrai)m,wcht/lieintm-»lrilil,
, immafm au^ ibr, nackdmm hyfithifiiitr ihrtr Riligion, dit/^^Gt.*,
•mffenj Sacht ititmndta , anfer dtr £ifchMicitti InrisMliini, niifr,
Bairthtihmg za uhrlagi*, ttmnlig/icisacbAm. Gtfttk dmn «f^,
diicatifat
tkrMm*.itieimr^nielfti^A/n jkmup,iutf atfMHfirvnf^ picht^
U»gfi^^^aerb» nU|fflK.u«#W ^c^ ^ von 4t0 ffemtwmN,
hA&-*kkgmkni€km^4aiitttfi«BH wrH, <>h4mjiikmfie *¥"
ritwiatp^cafialUi r4tMmMtim^fffwim ecwj^iffrim \ii»^ i'*
fiecie-iiertr nhtfmwnM/MntSl.y^wn Gikbern itnd Gehietbfn zi$Blim*^
mg, miderfokhein Vlu^ Jfobe-, Otmfey aber wie ihm •mUeMicb^
nnbi/alcllf ^ericbtkari^f^b-^i^.^nier Jeine VntertbMen nftrecktt^
imdtBmtgkkt erfeiner tigitil^.^ oder vielmebr feiner Qericbsr m^
fisiBSiany 7m¥&r«^der^9A9^^ufUVnfchidtiaig4frieik^iauf
mn^rtiget mntnhtyJibMSritenntrtifi ^ fich in dergieichen amte»'
litfit tmeraerffen Mni/i^ HFainM dtfivaemger er umer diefelhfptitm
Rvu GemMitt mcbt zkiir«iw»j> viiedntii weil fie pmsaUeray un^
JimdtrGcb.rtay uminuitt^ifi^^Vtmtotheafeynv^s in^emnur.tfi»
' ■mebntt dt^m.GemaiiikL^'(SiNr.Jirm& iurisdidioif_:^fiebenf nicht
f^ulSgyfindem gteicb Jh ■weht obite Mittei unter dem Reicb, eii erj
ficb befiMet. Dabero defgleieben delegatitn mit Befiand nidit z»
\erfiigM. Dmnoch at&:tmd vxil in einem Fali. da aufd» Wtit
feibfi.i ' '
iheinBithttrzuariangtntAilredr^ter Theii, im fiibfi^dergefiaU
■Beebt ZM, nebmen mufMJBtv&Jchtffen iefitgtf toie ibme feine Vemua^
imdGei^tn^minn iem^pgiryndet.miid ^Jis dariey getr^etm^
katit inHaadgieiet:ilnme^ ^tstm tr mmfo 'loohlin der.Sacb Bor
wrmeil-imd Eriif&gui^yfinnm Mgeiien B*dii^iceni alt vie^ebr mh-
■ " Vrt- Uwe ^Eeiemn^ Foige ' '"
Ufrthey^cher Letue ^SKkemtir^ Foige ieifiet, und den^elhen i ^
%et. We'd ibme •weder S^^ noch die gefmdr Vernunft aufitie^j
nh^ynKochi., defm m.^dt.ii)tMang^^ finet RichPii .fnderfi nicbt
entbrecben kan, und ibme doch unertr'Aglich, undfeinem Leben A^^nK-
cbigftde auchjeinem Geioiffen und Seeiigieeit gff&hrticb ifi, auffi^
xu bebalten, tmd dal^Aer pch zu GrwidriebMir^uJ^an. -Jndi^Jim
Fali aier der^Oeimgen iurisdiffion des KSyffrtichen Reicbs-Hoff^-Ratbe,
Jo der ^«7 von.-N, m irftermen haben mHfbte, defien Frau GemabRn^
ttis 'welche nach^jienenyrincipiis-pQntificiltltSe ept/copaiem iuritdiSia*
. nem aliein zu erbennen haty und^ Kgyferlicben Mmefiaetjidcbf
mcht zufcbreiiet, epmas zM defttiren.l^icbt ieni&cbt^et: nocb aucb
die Catboiijcbe afiefioresy eine ztoijcben Catbolifchen Verfonen, iey
■4kr<fdfrmmrtknkfirktigeEhe^cWt bnitrai m^dif Scbeidung,
.Sfm^ilur.Frud.Hmw,F:ii LU -
4)»: Cif. Vm. Dffnd^iifmnttB
mmtnun «lEnAK, mJJibtn Jipfillt^aiiimifrladHjUdit mm
— ~- ■ ■ ■ -^fikiritiMm
£m<iiiflirgiirliiklltishlmtcArilKb(^4
Bf<ilgimimimlaimtitfitiibMtmvurd.-< SiifiiiTHtrrwMil.,
nib PrSftn^ fmKr ciriftliche» Giatfnit , •imi tuftsmtamiun Br/n
fiatttMrttr,iirGMlie)it»Cti0-mliWtMiebtnKlditrg/Uirltr.
lenttyVtnmlltlfi 4irt gegrHiultrtieGiMulHtnjf (vtiltin ttichttrfi
fr tinen iltrgttuhtn Ftttigebait., gnderer-gefislr nicbt gefirecbtn M-
ttn ■nardt: md tneb bebe Prrfineirdk kSn Oericity dem te: mnrv
ioerfen in ier Welt haitn., fich tinttJblebln-Spmcbi mii Eifitzmigy
-axt ihrtr m Pemtn^t md Gtwi^'lltlthigtir Vtr^diene» itdimtn
Mt^) «bnttinige delegalien, tH ieilctr nkbt tinSc^ varaKi'
ihne verfiigttfiihni^itny nlt ditnicbtntlhig, ligritm Sibfy^ierand
tf^ten/ VM offimrehnterfiiner Genmhliirfieb hfaeef^emf wtd dtm
Bmdmiehfai nm derfilim arygfatfer fcdfrtngg; widifibm
fiddmfieb midenaent chtifllieb 2» vtrbeyrtilleit tnitnMum.
TCndBcb tad enf dit dritie B^tgt ffncbtm'mmrStdt. WtH ,
M-i St FriiuGimalAiibremBit-Nimediim^tltymtir^dittii-
. fim Ftagt gemeldet, iegeenet, unidta^eKmtii BhMr t/kht if
tmrlich vimeieertJiviAlmeHHiirftiniibin^idirmiAiiMlimm^
■btil, w miiglich, zm ienibmemglwnbiili,.mmd.garvm ihm ji$bK Affiv
■Bcbntggeimdet.tnebiimedltiitlicbrlrtmmndVtrUmdBahil
■glmiBcbmfgefigeti St htt fie dtiitnilgmmu^ dirJHtm im l^ifii
•iltr ptSertmi ihttlittm tmt ibrtf B»^ Herrn Gkibemfinfi gtiSbrtm
■miirdcjltbverlt^ggeaibtl. Wikbu^biirdmrcbmiAnrffm
fiBm. ■ , ■' ; . '1
'>iu <L aCMaT. K94.
; Komiae ^uUico Fac Tlieol. et lorid.
; ■■■■■, "$. XXVI
MblcnniPefobMrQlC) <}tio Joi? vxoi^miprinoipis oeo>
'feas. Vh pwm Q &bdi(onini. oenfebieur nunKro, kgibus
-MfAl-fiMbsinlita^jaMk^ta^ltAaaiBM^riiaiqaMjfitKnR .
yeciifiliii»-hipfcainii««>ii mMiii' cttnHcBigaec debec iaaM
pmffitmnanfiiiflmm imiM ViHnntpeteft iaiKiieftiri, iwo—
iMiorinQiidiMBiiiaitlll, 9i]Biiirciii^ fiihdidtiiiii pa jiiiiiiin
gtaberot ciiafedina&jptiBCOgaQaas. Si rero nor iiibdii!|
^on^eft, illias afiiaaesiotisdiindicandae etuntl^'buinsKoraiH
hiai,^ neoSbaiOBm i^fimnltiabebic, tt in uliperio fi: Gi
;miWtlnfit'mli'iiHiria('jn"frii"'I* fiib^ nancoi, pni coa»
■Imaiibntwai&a..- ry- ■.■:, m ■-, ^ i •■■..■ .-r
•■■ 'bHeHm nioltictam «adae-eicnkiinero aefinmafflm aeref
^lHWOj varii oltniano «rafltiqBat Jacisdoeenc, Geimanisn
p««ca[>ei-lui)«aiffia»«litfet"m«6t!ti»i 4n vxo(«3 eitereiiiiK, tt
i)M^cixeik^>«a'iWOaBi!iM^ 'CWilHnRndum pltis valeaMS
^Mt^aUol^^^Ih^iHtHnc^^neilfigifficiiraargaBieneajet^uibat
jNi<)eip1 cuffl q^9nn<VeTitacis tp^eie in vxocem Vindicare iih:
lHBrliinincierec. '-Sed ^QonloAKnnqiie lic, variicamenierlini
caiuB, qtiibastimnino^napi in vxorem imperiua hoA poi
cericdoi^ri. Frimo li -MRir iiiediance tiaSo ciaile marici
«liDnit3^itiimn,<dlfii1d«/ff^lMHiinMifi Mtt^itt1«t{^ feu
^)&pa8ii*i ^Meit^WaHiiM «HaAH 'iiM tiaitiditieir dig;ititatemL
Oefiiqwfi 'cOlirocatetc/vltcirjVi^iiaeiobUcm dignic^
aajuantem^imdeceiec li^miUis.
-,:: . ..,\ ■ •■< :yMCQl.iMCTA . '. :
' R B. aS^ER-VVIO.
Ki » .-t / ".(oiiT .AT .^ .\ .^ .^nip..\ *|u.. ■ •■1 1,- • 1 ••
.vi.> .1.1.« ■.v-o'v-ll.-i>.-.>S>> ■'■■- t- .1- '■•r_^.^i'^ .
IUuftres non in coniugii lalcim ec famiuae negstnuiapeno
in conioges gaudgitfed eciam jp n^6tB§.qaiBtistom(be.
Hi aucem dpplidJinnt feeneif!i.;^ydK^es et.iWPsi^es,
.M-.7.l»U*l.-.' .................vT.^.,..'lK)n
C.oo''^le
•oDJrificSMiikpaideMb', vttfttaEipM cieotaii&ifi^
amaa, qai jn ncrimtio viiinilisv ifaqae aki|ntia.'caoinRi$
qaae.dimiio, naanecx OoitMuniia^ ,fimt fbb fcipiKt FiAi
gBOoit ilhid low ■oi>iHv^'*M«ia etam GjnnaoDcndaai
liatane Iqgibus dicit efle iniinicaiB, quae viis jpnidendaBi,
■iobur, animi magnicudincm, impeiandi viio.dMit, Anniaiis
admiil; dkihsi, (mod dhana^le:^ qoo mbdoiSeipaUiaBi^
Kd edam familiae, dominatura enpuerit,.Bii)>rd^eits ftBBK^
nas ilib virorum Imperium liifiiecalL Sequicnr pvffsn-
I^RFivs ** \a foit>ea<: ly^ rnineH ift-ntnr^ tfd^iam
tflfa, «w ninu ntM- mm frcfrit di^m.lvifnvftf^ifthfif'
ffam fefi bmd fiuifm ■m^^-dtlbvmt.mivtmifKH.ft.fmi-
ffti^ tt/aietiit, mm ifgit 4Kwi inferiwi iiiPriiic^ «><<w» ('■
•Ma ftrji txtiMwt. Hinc d« QfUj tatiit, .nA£MK; *^
viri in vxores,Juiai in tih«r«s,vitte, necii^ hiaMu f^tefiattm
Apud Gemums poena adukerii vzoiuta manos crat p»
miffiu **♦*.- ■'...■■,
Aeunerqni hoc Ine qanfalceiura aaitiflinlii -Ms
iHlcoXA v» HESTiYa<t »i> 4* ^ 'K 1oqDitar:-a*i tMWv
fiheri^PriiK^iim, aut Qmiium Jiferieritiaem nentiarfiapeat,
iatiitaie mtem in regiene JiiMitim fteiu, ntn int^gitjtr, tm
rationefiitexemti. .&ine,in rtgiis .vxeres libetesque Re^ns
fiieJTe neetrinepit./ Maximie mc confirmat illoilris de tv-
«OLVtf 'aufn ita Calbk: Ma^it imferiiimiiiiiliitr^jl^
iimmicmifetere,t<minaisefifentt»tit,. Siergckgeiinlna,tm
imtet,
» ie KiftititM Hi, II t, t^ PL, Uf4, , ...
** nwwtiKHott, iMr* ItuitrM tikt ITI, e,l, f, Xh TtWUtTI it
. ' Jtristrtieiuid iiiiiiu, m, la. e. IL f, wr, « n.lU, 1,111.
.' i. xxxr.'' ,: ■ .:-.!:; -:. -: , ■ /
. ;• iit, ri. f XIX, ■.':•: j
%,• SutnJMm Ticitmm i» Gemdltit ei XIX, - ' . ! .11 ■
ideJtifiBimfteniUrHli f. n., . ■ '
n*Ur.fiemKur.illi^,f,t,.f,Xni. , ,
i:aii7,ib,G00t^lc,
' -\ MtnsnvM.
♦o
AHtttj ^mnatunmpre etiam ^rmtipeni vmt Prind^y Comtem
Qmi^-^eiiimif^vtffii^reitfafk Segjt».ctifiu ^m Uf^Hica
^^iKtfin, ve^ius tep(iim,9f^it»e^yeh^ _et riinffiSu /umna^efi .•.
^fiofraada', quam^c^m imperio mdtrimtitioli cdt^iiaBre naa aevtl
7rfiferii0ias mariia/is ex iure diwno de^t^, ifermmfi^ rite imtfiii
tuantur, nuUam video ahfurditatem , fi n iBafire* feemi>iii»f^nttfim
inonio itm&ae, confiteantttr fi fiAieSas,* Nam qnfe fraeter itts i^
fariei Mfufvarim rertifa, y^a^ aS-faa^^fertipentt rnpwfw» Mlt*
th4H*itmtegaSamia\extMiiiscttttfii*tim0isblr*Sf^
tff/U0UtltMi
.■■■■:- -:.; ■ ■' $. m, ,' ■ . ' '". : ■
Fatiffimnin iilem ius Imp. in Augolhm coinperii, par-'
An nlariedi, panim £immi Ilnpeni iure. TeftiKui; it endera
ViMANVs,* dumitadeeeinit: IrimfM tegilmjiktm efi.
itlfl^ttimttylmtLeg^filitttMitig^rriiK^stamaijadn»
iBijmlikpa minnr, fiaripfi.litil>im, addi potelt : et quarum
^fiint o^aces; *» didt de eo schiltervs:*,* Etfi
9mf0rki,fir^timiicmirlKiierf fatefnetii, haudtmun^itam
mi^iirfii^Jmte^.re^titw ^'e'^'' Vtt^ifi ''^"/'^"V f'^
g^e^ ^ f.'pgTitiffine4ae^if4ta , v/. tamenJeciaJUhrMialaJtt' Imfe^
ttncirj^ipemiiritt. SequinksAMVSi, sTRYCkrv4,%^*
ftoo.TTi.tE'B QERHARD TiTivs: *iti,*' it» fcribeiM:
1UP Kmnm iimiiiiit priii0it)fid et virit fiMitit Ua 'efi iJmhiiei
tmda,fiihfl emm' idarito nm tam iualtiipiTateri, i/tumpoiiiii ^M
Ihgiiiiritm, territariwimitiiufinrimi DemiM,ima imw fiemiiunm
vharitk^inliiriipriiileniafniiata^veiexp^eittatWieifliemMlii
fltamiiiiejiieyhfifimiimilli^Mtreiii/cemStuidtirittitta^it^
. HMem. .. ■ "- ■ _ _
■Lll J f IV^
'. »l)l.g.i/.ti^.. .' •_ ,
• , •• icHii,Ti«»i ,/»/. M'B>« »• * B'. JTO * »• ■
. \*t.i.'f.m
'.'■ fi.* AK *>■. 6erm.M'l«-'- «•<•'»• iefir.Iiiiitip.^.e.t.
' ^ f.Hxt.fn. .'■■ ■ -. ,
' k:' »•'. lar. Pun. m. r.i.m.f.u. nixt* iir.iiM.iii.ir'
*' f,itt.ni. -■■-■■■ ■ ,
... L.O(.i'5le
41* ' Cif.Via.OifnllMjUttu6
3- IV.- . >r-. ••■•, . s
. Gedirant lioc 'varia Scgmn exoclcia Iii coriiagesliiflti
'£Si6pi& In Hi(loria'anaqua fingnlan; Exemplom occrirtic'
ia Herodis M, yion Maiammt, quam occidi fecii; de qM^
KONARA6 *: lideiMladMam.tnm«r€aoniofure.gtfitudare-^-
pefiu, Jcmm fium nriatm ratirit. Ifam Alexai3raet
JUaiamie rmu, jlfmdreitrm, fi in Alexamlrie anfum «i
h^hiidtmib^ leje, vtmeitfimt ifftft^atemMe^etti
grauiter id nlermt, m a^hdibiis, Soem {raefenim, nm iwiii^
' - tm mmeriim tmcitatii, honmem faiatim raufie infiienmt,
Imtc tie^i Mandiitatelcfarmp:. Ssilmtalidiiiitommtai fint,
Ueriammefmimmi iciiitmHiraleifrimae, tieaeeriftri^
fi^mfiam^iiimii^jftfraetaaetiifaktem^xiiit* illn.ll
Jiluimimei iijgemuit, iid/dkiu^i tmmkmaHefmnMeenrtti
fraefi tiilt,vt fertdlaretm' 'tM, ttmgeemtr-mescfeSHr^fii
'edio,et adeaminlolentiamviiidicaiidainfaepiliivmieitmretv.: ft^
amorit vebementia in^ttim ilUiu retatdamt. ■ Ad fiatmam, ver»
(iis efl,jiediimfer iuifndemiam Jidamdtimiwtl3»tr^'iltfihiffim
grami f^p iVa jmmaliiertiret. Sedjpimiiiii atuafrt et^lA
rere cislippwi ad^Zthtyfiam' et odium exjfimdiihaiur: ln dief^
yu-er^aeamejl j0eSiii, iUa jium' amnmm iton diffmHaxe,' tfji
morfmiracommutame. QuodJiadOufarmvi3oreminAtn^
fimmififtimifit,4ntomeefpea:iitraeiamiifortmi,fiafimfai'.
\l^ftihmfferf^mmtlet, i/unc rehiu, deiiejhai reliSi)^
ihimimi)iCm^ninJigi^i(ll<ti^^eifttu,ima^^
diarereiierjiu. ■ Mariammeveroquamardenti^heamabatf.g^ai
ta/laeHit,etJidaillii fed.amort.fiauEointerdmttimtumeUoseiiifii'
tabat, etmatrificjororieiusi^ubilitatemferdeiylifm obiiciehat.
Odimforriihf^ifft^^fKWf- ■^.><^«'>dilmi)reiimreibala- I
mum ia^epu, «r ^ejceret: 'Miiriaimmm liociiuit, ei^vero ilU i
aulidiiat, tkfiftreinftimim/iium imerfeSoi. Qmi 'liyffi^
idterferente, Salome offortune tehfore aTefto,^fi>if^iiam^fiem j
■"*■■■' ■■■^. ■■■;.»:,.. ;i, .,.;.; >., -..■:,:' . ,llfte i
• Tm, & fifg, ti' Strift, Hijl. Bjunt.' » •.. ■ .J^ ■, , " *. J
4mle<9fnipef^j v/ Mariamum aet^arerj tn^uUtj vt tm Re-
'^iffta^ imiier^^ iBa ^fata q(e i^Jir^nr-i vtf&&rmieipnf£f'
^Vf id-ver(f£fie ivneMfnr ^ioddamy tmus^ ^eviret^ffamrtu
IfBs !i£X au^My iraatndiamaiarei^muaur^ ^piiuemavx»'
rftj mem eifdi0eim effefcieBaty tpuKftimer btihmr. ■ Is atm de
ifs 06 quae toe^teBatw, neque^ f^rm^ ue^ditefei ftutptam^
^nm midietis; e Soemr verBts crtum Suere ajferehar. I^idum
fatfti^ati(mem.fitterary,eumlkrodesmt^fftoveceextlai^mti Sie^
'mum mtmAaa fua umj^i(fe pvmbilo bahiturum\- mfiaiifiidrei
tum muUere btmtijety eun^uefiatim iuterjki it^t : vxorem verot
- imifais fitircamacatiifdepqcuUtamatoriis et verteficiis mttus ac-
fu/auit. Qmm iiy qui adframy vt IUx_ Ojffe^ejetf cememes,
t^itis conaamumau^ Dimttdiiecemakdtuiswf,, Akxan^ama^
terfiuty iamfiiaequapievitae timensy et igiuratiimm^ crmmimtt
(fiae Martammae obieSa ^em p-aefeferenss eimSryJSiamqiie
malam, et i^atamerga maritum afpeikuit, Sid wro luque
fitrrurbataea re, ne^ vOma^ata urbmn^ udtu imrepuhf ef
^i^a^mo tfda^orttmmty.g^erQfammd^lem ineKtremis etia^ .
gf^jejerens;^ Qtm; Mff^fomme^ inferitit aSaime maturatvf ita
Jteriiffetf I&rodes ammv tSiut mi^s exaxfity Jaepe namine emk
fficia^iatiit f mSeccre konemmusj ervtam adeo' i^ffi^ ilb vi3uit
^jto- mimfiros Maitmsmem vocari iuoeret. Demtiue in dejerta
fiff^^l^isx. ^tpiemoireriifuhdeeiify ingrauem'm^bumimidiry.Mi
jf^i^i0ammatioei~.fiar^la3tffeerntcij erinemiralienmib. A^
Jgf^ldra v4ra0ai^^fiiptdi!gM,ia!^Sei^7^iis medir eoi^USeri
■ emtuisfety ^fitou^^t^afieli/t lOfofare cmata^ iuffureiusfiar
timmiditur: qui cum mortir periadum aepre\et0allei, fuumje
'fumhuirietimmabilenifadviTaiSametcaewspropenfus non vulgi
• Jumaxat. /ed imimorwn .etiam amicorum pativa quoque it^'tma.
viokmi, etperegnnis moribut veteremjlmm corh^t. ^
'" '''"■"-. , ., ".^ ■, ■ ^ V. Cin- -
4jf C^ Va. ■Ottaiifmt mmiuK-
... . . • • j. V. •••...•••. .., ^
eSx^oKnHr M: non tam ex pk) zdi>,'quin podQS eX n^.
tionibuspolttkns, Ghriftianus Imp. vxorem-An^om^ adolc»
riifuTpeuam, ftcit occidi, de quo zosimts:* Nam Crf
' '^nm filiDm, Caefaris omatnmticub, quod in fiilbicionenk
•veniflet, quaJfi cum Faufta nouercaconfunccret, nula cadone
luris natuialis habita, fuftulit Qnumque Coiiflamini mater
Hekna tantam cahmitatcm aegroRrret animo et intoMiabt^
lem ex caede iuuenis dolorem perciperet, quafi conlblant
cam ConAantinus malum tnalo maiori fanauit. Nam cum
balneum aocendi nipra modum iuffiflet, ciqtic Fauftam in-
clufilTet mortuam indc extraxit. Ne tamen Zofimum, honit>
nem paganum cx odio erga Imp. Chriftianum (cripfifle pa<
temus , audiamus ctiam cnrifKanos. zonakas** hac dfe
teficuribit: babuii et e cmevbimi JtSwn Mtumaximwn Of^
'ffmt, j» Ueimmu belh mibafiniter ficerat. Bm Enfia »-
Mtrea, m/ane amore correpta, atm ad coKubitum teUkere neifmi^
fet, apud patrem detulit, vt-a^ adamaretur, Jta ptnBcitiafiiepA
JoKcitata. ObidCrimenei^mr et CriJpumdamnatpater,comi.
'gi sbfeaaiu. Sed deitide veritate eogMta, de rpfa ^uoatie cvfii'^^
fudicitiam, tum pranerjilii eaedemJMiuis Jitmit. Nam i» ba^
neum vebemeiaer catefaSum intreduSa, aeflu praefvcatur. ' Hine
sisoMivs ATOLLiNARis, t quia fcilicct piaediSus Ait-
gnftus iisdem iere cemporibus extinxerac coniugem Fauftaili
cdore balnci, filiamCrupom vigore veneni. Addit rKiLOt.
STORSivs tt aliam-necls Fanftae cao&n, nempe in adil-
terio dq>Feben(am efle cam quodam a curlbribus.
$. VL iMa;
• Lih. n. c. xxnc '
- Tm.IU.t.n^ .' . -■ '
t iM.r.Bt.rni.
it '&; ^it-J^- f- '••'''•'«*•*>«. •AiM»«il 4mu( AMv
&tlif4. Hm. ILf. i>i.
. C.c)(.)i^l.c
m-
J' VI.
i' : .bter kiipmttiKs C^moBos,: de.fittfiie IH. Impb nar'
(atur, weii/Mim Sw^iil. Rfgis .4n<«9>>>iw O Nsnanae'
ffliam duxeric vxoiein, dnm Arragoniae B^ges ddnom pod
Ottonis III. cempora fiieriat labani. Hinc &bula omnirio
cft, qood emdem Mariam ob tentamm com Comice Muti-'
neqfi adujterium, maUciafe apud Imp. ddacum, vivam lecct
dc combuci. * . '
;; ■ .■.■,■•:: ;j.-vH. ^ . ■ '■ ;;
S^mmdtis Itnp. conit^ein (uam Barharam, nefaria com
filia madhinantem, A. 1457. Znofmae in Morauia cirftodiaa
fecitmancipari,dcguoAKTo>rivs BONFrNivs:**^tfrft<»-
ra Imptrattfx vna tttHi Vlrko CiGae Ccmte 'acjratrejin vaitm _/&-
iuta Imperatarif hffk tt^tdiae troditur y pofi ^tpsmmS dtm^
nmtem Smiffis^ quat p^ffid^ia m Vagma, iwxf^aah^us tafiU^
^ reddita fm mertatu.*i^
;.,..,;,',■$; m ■ ■ ;,;
•, BeHisr/raVni.Ai^lqnjmRegefitisconftae, quodal:
tefttn conitigem Amm Biihia*^ tanqoim adulcerii rufpe^
Sam, <>uan FarlaMencum non oandemnabac, per commilTa.^
riosad!>occooIlituco$,admoRemfecericcoimemnarl. De
i|uoiLAitREY:*«»'^ ,,LeParlamencnelacon^amnapa8non
i,pliis. SopprocesliSfiicfiutcoinnlBSoasaUonslelire {ur
- ' ; , . ■■ ' . «lescom^
* fdbntdi jIuSiu^ tf <ioTrrf.iiiyt Fimhtinlu p. Xytl. Ckrsm '
p. jif. i;HD;IU"VllCfIITTX« ^i J. ffg. CA». SIJSOHITC Ub.
■ Vtl. Jt^ tQ. ^Mm ionfiitdm. m Cerftn JSJt. Germ. ter. V. S.
ly.t-l*. ' -
^,J>ec. ttl. 'tih, in. f. jfi. DirBlfA.yiTS lib, XXyiJ, txtantr,
MATCLEtTS '^. ».' dV«.'JrXf7/i. ^. Ifls.
»^af.jr:^lskurrtTm.'i^f.Jft^ ■ ; ;,
"&^i Iur. Pnid..Heni^, ^. n. Mfflia, .,
na,-,7,db,G00t^lt'
"•■'"■ ■'"'^ ■■"■§, X. • '■''■-■.
0« ncione flbmntf Jhurritt^ Soodae Ktt, a^Mcr^
leQusTdum Damdem BitTtum^ ad hulus fams ftdtiuenv ooe*
itaneanqtK, ficmencecalicectt^ue lii^ence, fccerit neavi^
liocque ipfb Itnperium maritale ezercoerit» ad longum docet
BVCHANANVS,* ica (cribens: Igitur ttm Rf^uaat ceBuia
m^ufta coenarei, at^itis ie mtrt^aamnfim Dauidtf et Qmahs
'^cbateUae v)e^e j paaa^jue adfif^ent Minifiri (locus «niin noa
Imiltos capiebat) laechus Dugla^u^ Mortomi caiaer, aaa magm
fmiUarium numero m eirtimQ tiAiado amiaiaiat: inareafam^
li e cRewihiu et ammtaafi^^isy ebjertmre iitffierenty et tnmul'
tuty fi qui erirentury eeu^fiere* Riex ejfuo CuhicuUt quadinfra
Jteginam erat^ pfrfial^^ angu^a4t^eeifiHpateiant,efixnait:
fiaueht^ur Patriaux B-uaenifs ai^mauty cam fuamory aut fmnqiA
eufitatamm camitihm' liitnceBam, vhi cpenahetur, ii^^ cullt
Woietu rerumfacies Regtnam mm nihil cmmomffet, Ruuenum fiua^
^ium^ et e diutttrno morho maalemnmy et tamen armatum aaffi»
aens, icquiiireinouaeejfetyperamSatur: mm qm aderata , e fi*
%re keUrare acfiiparum compotem effecredetani^. iiUDaitiaem
'fiirgere it prt^eiuhef : eum rwn^ m quo fed^»i^otam rimu^
dearmu: ^gmaftatimaffurptfetcorpmsobiiSnadntrfnfaeniem-
«et enm prtifgitf Rtx eam complexushtno anima efte iiihet .* nibil
emim effe^ quodipfatimerei: caedem tmus m^ukms ^-etumefi. .
Dauidprimam in proximamy deinde inextimum cMculum pertrO'
Sus: mahiisquicumhuglaf^paeffoiahanturymidusvulnerihue
eonfoditur: idque praeter omtiumy qui in caedem eius ^J^aue»
ranty voiamatemy aui eum pnhlice /IrMfftlaniumy Mnioque» cni
jati^ammforefcitbanty id fpeaacnium fraehere defintaim^. Cm.
, }ansfama eftyeum a Uanae Da^ioeta^ GaBu^KrifiiuU, qui magh
eae artis non imperitue vuigo hahehatury non femei sidmonitum, vt
fe cenfeaa fe aOo transferrety et potentiorum o£oy cui par. uen effHy
fefiAtraheret: refpouSt : Smo» magis minaee/y quam psgnaces efte.
yerumMi^ paucisame caedem dtehus admomtusy vf a mtha fiU
caiteret:
• mfi^ Sc$e. Uk. XFJLf. ^e, A<U? cAMttMUvM ih i. ft, ua u»
. ■ nan7,dbvG06t^[c
ffrai
fian
i^ii^ n m^Sw^^a<VUorpg t)»g^9 Co^tis! AnguS^^ hoiho fttit iiid-
fatrnyW/Ea;^> vt ^septe ^^eitHt fiim^at^^rik^^s f(r'n)iat\ vet'^
fni fm m^gettSf vd tn pmiJicae 'vmiSmre fi^tatem odfmH cnf
iiem, Ad taec tttmvitu in totis ae^hut itrto^ Cotuitet Huutiteae,
Utbc^e ei BttheM, fui in iSuerjli paiatiifurtff toenahaui^ cam pri¥
i^iimperrtiMt^akifSy fu.irfUiOt ti^er^aismmtrt aenueaia fit$^
fiymf»Afifceb^ti. JiuimUuirDeHti.fS^ift^tfHfti^fU^f^
tripuM verHf, fuae receni amr et ira amat^ m eum vt petfium 4
prc^orem intuSa, mter aiia exprobrauit, i^md £e fiamem fedens at-.
ttftMVtftr: ille excttjiay miUa id fupwhia^ fed virinm ia^Tmta*
tf^a^mt\ipfitinvero hertatury vt m reff»^erent& nohiHtatera^
"ibviviaMfset^olmiaJafya e^effou/u^ai potiuSf^um neheflones yo:
P>s.^^-f^mtfyaefid^. ^g^4^epii^ent:.qmp^qainec inre^
mamfamaqiuequam b^berenSy'qmd^derem: neque quodinprae^
fintia perpetratfm efi^ rem ejfe noui exempiLregmn Saaorum ejfe le^
mnum mipenmn.: nea vnquarjt ad vnius fiiidinem, fed aalegum
Pftu^^r^pfn-et(jieiu^tt^is confe^fum, fegi fiflit^.: ^i ^i reguni
tontra attentaffeHt-, graues jitae temeritatis poeniis Imjfe':, neque
mmc itaScotes a maierum.JiioTemLTnfiitutis degenereffe-, vi exxerih^
. miaist qmm vix bonefle ferutt^ ^ent'%abitmiyjttm modo-mperwmy
^ fftrmtut^ aequa auima ■ferferrevt. Hocfirmme curs^fegina
moffiti^ammarnur, ilii tSfcedum^^ne mattat aBqmt watiSut «n^
TnuTyik^sid^ms.c^o^thi^^pofitisL^^ ,', .-.p.,. ". . ' *-
fep> diuinae pratrfcripro eqiridem cra ca^^
^ fhni ndcut^fi imri^f ^udeVit pocfifbce, non ae^e reda,
li^.^ei^inentT. " Siue enini Kegfnae marici a c(miiige ftfufb-i xd,
rqgTminis confbniiHn fiierint adle&i, proot Sigismcndus a
Maria Vngarica, I^j^^b H^wvc^FoIpfuc^LJ^Bi^:^
jMtus aMaria Scotica, Guiiielmus Araulionaihs a lii^a^iaBri-:
- ' ' Alnim 3.., ...
4«* Ct. Vni. Ditt-^ mtriUR
meatefe fa eaftalnafiwiiigBii iilam injfiiiii , fefl QW>a
Confittorio iplius res fiiic ventihui atftaaa cni vFranoi
dalis lo. Erneflus deTeoclct^ et Mauridus de Holdritt, iue-
Tunt a^ofiliiivU^isu&veniiliifavcraquepaite audita, Oioor-
fium &ic dein«nni, fiuci Tcrd iteratuni connubium fiiit con-
celTuia. Fer ICcorum vero leAetiflam femenciam Diicinad
capitis poena fiiic adindicata, (joiinl ticDc in peipetuos caree-
ires commutattit * Neii leginir feii^^ffimcKagnans vnqoam
contra proceffiun ducis aliguid monimle. ;
,' ' '' . ' $• xv.'-','-
Eandefnmodam,dDmPrindp<s Imperii ad diuoniani
Mrhvnt, haaenitt fiiilwobleniactinihouinifB, vt coram Coiv
iSioriOi quM ^4 )inii<! aQuni Itiramento fuo- itiic Mbhicinn;
gdiiv>Sisqiwus(WConG]iariis^^ail|^,dtiudicartniriprt>ucdi.;
ubcdiientciuia indomo Saxoiiica a.i(^o.. perThcologos at-
relCtosI^ncn&iiiicdecreta.** jdem faUuni a Cbnnllaria
28. DeGcmbcis, 1694. jn Dsmo JBiuniuiecaG.
,:. . ,■■; V. $• xvt- •,.■■'■■'■ ..
, Qgpdli ywo cbnira illuIWs in clniis, vinculum matfl-
monialerbaucl concernentibus, agat, Imji erit ludex. Estem.
plum dabit Ckriflim Margaretha^ ChriEtiani I)ucis Megapo-
ptani coniiKi <]KW in controuerlia fum marito concra IudK:i-
lim Aiiriiitrarnni Sueijnenlium A,'iiteo. protclhibatur, *
pociasad cae&remtaiiquam iudicem ordinamimjir^uocabat;
his vlii rattonibus: ** Writm^mtlivirZat infiUbaitmm-
mt mcbt veirfiriti iMAer lin- giifiUtta tjtri^ht ccglitfart*
iSattei M^fitn vlfari .^tr^tigheiteii diu vitia^ inarimmalt
mfiehWittlfifilAr^mfitillideCitier, Jiitiilim ttviuh
i .w. ■ Um
* eitWfiiltentid^fMdDli.tt ll^kh J^f,^f», '
. -^ Bu.rv.HenU. P. I.jiji. ^Ufef. ftr./'»*/.c.XXV.|>. j){r.\
•\Gtl i a Farif:''iter JT. eenttn. p, jii, ;* '^
- ** DitiritmEMnfMiem'^.XlLj.j^^. .. .. .J^»
> ■■--'. n„,t,z=db,Googk
. ht, gefcUUTm^ medtr Gnxik, md Varfibt^g tler Alinm.
iinletrifai: Sic dumPalatinusPrincepsGeorgiusioannM,
Sulanbam coniugem ^epius iteratis verberibus dnrius
habuilTec vt a.marico difcedere .coa^ iuiflcc, Fcr-
dimndusIII. A. 1641. Commiflionem ad cognioonem et re-
cdnciliacioncm .decreuic, quae tamen iine cfiefb] manfit in
(urpenfo, vsqnedumambaiumparciummoRe lis iftafoeric
«bonpta.* ,
CAPVT VL
DE DOTE ETPACTIS DOTALIBV&
S EC TI 0 L
DOTE ET PACTIS DOTALIBVS
EXTERGRVM.
$ VMM ARI A.
f. I. f- "■
T\»/ vxAxur tlimTruhm,irf Xinv"' W«^ fi" «•»"» «•
Xy dimrVtieibt enlffae tiiit ■'>«»" MtMt fii cefue riiUiiu
nmSrtiiumimnr tliiihdUir et- Iiat iirbii. tdim iiiniiim iJHe
itm Udrittgimm. *«»" "»»''. «5?" fHti Luimice
hm Ueixem-eJttei Z.gill. MSeitiiJifli. m.tiemAUulil fU-
. it "'a ^ t 1. 3 ttec CAthArint aiiiedmBt j^mtidt
^trtdm nKUtm Jfetfij fnlithtiit it' GiUr.D.
tem,tpiid Germtnei em mtrilni * * f VL
- vteri ifirittt.' '^ j, il.l,„ f^nte rttitne ieiii '
.. . . *• , , » . dtttatiiy Mergengtbte, denttienie
mtnkmmtmmemttnevltteutm _-,„ ntftiti, itre vttnur
Jeu leUirttt frebtm exemfU. friatienm diiitirilnr..
f. vn.
• HTl» l> BHIIIII1C& &>«%. e. IXFH- 1. XXIK
StmUtir.Prud.Htrm.r.n. Nhii
' n , ,r,i b.GoOt^lc
A^
Siemmsri^gi
/. vti/ jyTm- -'.
IMtiHtm tmftittuit t» msgM^ EUtm fHdHtitAi istit EtiJJibttiMe.
fdmitns Qupt ptrtfM. Ufurifi III.fiiM G. RniiftuiiMt»^
jt. V!!r. Fhitipft Itl. StthMtur.
QMdmtdt iotit «mtfim fft iKwtwfi. :. f. XIX.
- Extmptd nuximM dttiffmni Cem' Csilstrhrd AtrdgBtiis Jrnirt Bemrtti
^mttde Petr» k. j^dgmidt muf' Vll. &. ^gt. pie primggtMito J^-
tui eoSttdtdt, tis w»mint ot>titlit CCM. ducdttt,
f. iX. J. XX.
Miridt K-diuifidt Bifdt. Ptm ExipiM hutrdMm des fmt^emifHtiiiMt
iMfitMiMt Bxp BmftM, froktfuit iSd Mdndt. fiide ^om-
f.H. dei-GitHitit Gemeimifitt emitis tM-
Bemritdt MdriMe Meinr. ITT. GdS. tC butdt turiofM qMdeidm tmtituuteo
'fUiMe dot oaih-mHkiim tkdttronm MdduemUim
• MdJiffM.
ii^a^ dot LMdomie» Xil. G. M,
obtdtd XLUr Ctro». dmri eonfieie.
bdn
f: xtr.
Curiofd tt das vnius mimmi MMHit
fism nHijrpd fknriti V, A. K.
filid Erieo XIII. Fomerdm JK dt-
tutit.
HdximiTidnMt I. Imp. eum Btdmed QiiAtiidm detis fiterit qudWtitMS s
Mdrid MeiiotMBenfi infignen^ ddtt' ktMibmt GdBorum ddtd.
■ f. XXHJ,
QuMmHdil» dotfim Rtgtt M^de df
deriitt.
fit ddtimi-
f. . XIU.
Ai bMme fert Mte^t tuimiedt Md-
ridt OemdgM dor fU^iidr IK ^ XKIV, r \
' M. Ittgi dUdtM. De ditir quMiititMti im dmm SdUi»-
f. xrT. diu».
MtdridtMediuMt^nrinli^. GdBide §, XXV.
JL mdtrimonio ddfer^tdt dot dd. j^iomm ngnorfim eutmpCt.
"^ - """ '^''- , f.- XXVI.
Fi dotis qiUntitMS etrte pdeftdrttur
idimr CCCM. Jbdkr,
$. XV.
gh/demnfiimmM eonneme dos Mdride
frdiK. Etifdbetlid* fut^Afbnfi VI.
IMfii. & fotnrM.
jf. xvr.
MmMt Pbitippi IIL ISJ^. S. fiidt
Lmdouieo XIII. R. &. muftMe dot
J>M. tbdkprommi.
f. XVII.
SimiHt ifr lndomin XIV, G. RL
MdriMm Jbtrefidm detttnti e^ifii.
tutbiauf.
fidxiuffrtt iuterdum fknt confiim-
H\ quifi ixrt obfidgfi ' obfigdbdnrt
prout ^JKfV' tdbutdt inttr Leopot-
dum ji^ideum et CMtbdrimim
Sdbdudicdm. ■ .
i. xxvif.
BJtiu_0rtt quoqmt dMti fiiirit im: dut
MMrgdretbdt dt Beltoioe» itffew
• JdtMe iMcobo Sdbduia»
f. xxvnt.
Uofi fdffion Ap idbiitis dot. Cdroli
ffurgui^
SMMwarla.
J^.
£duMrdi ly, A ^ JOuey-
f. XXIX.
^«r irtM fuettSuut uhiUe ^ieqiu
DiiaUt difp««Mmtf qutd doeetit
ExempU EmMmifitit fhilib. Sdbdit-
^de D: cmm JidrgaretA^ i>, £
•G.i.fiUd dt dote eoatrdh.
4. XXX.
Cwft' IX.0.R.«t mf^etbde Ud-
i-adwtiiidm //. hmf. fiUde. .
$. XXXI.
ttenrici 'SdUdrrdt' et .Hdrgdr^hdt
Btoriti li. Fr. JL filidi.
i. KXXII.
Bvriti IIL Q. R.4t IjtioHkdt la-
.■ti/drit>gi*e. . . ^ ,
tf. xxxtu.
Mfar^ Atefiini .IdMoimjit D. dt^
■\jyiielUe Sdt.
$. XXXIV.
Bewrici iV. tt Mtride Medicedt.
4. XXXV.
fUdisldi ly.. feL a.,tt LudMtitdt
Mdride Gontzdgae.
§. XXXVI.
^ditt^mii BjuUriae frinlKpit.^tt^ta
Melbiidse Sabaudicde.
f. XXXVJI.
Ju d$tem datdt fum ttrraefquod
exttriUs hiitrid» vueris efttudumr.
.#.. XXXVIIL
Idem qmoqme t^duiur pdSd ■dttdk*
inter Henriatm Godefr. Brabant D,
■fSiiimet Meebtiidm fiiiipti I^-
■ dride c«m. »efttmt. ; '.^
6. xxxix^
tltinritus Naudrrde Mtx fU*e fuse
loannae - Het$ricUm Eduardi I.
' jlugL Reg. $iim m d^cidnti.
frami^t fiiceeffiopem in - reamm
■ /fdudrrMe^Et^^dusduumfiuoi^
jeonism.
f. X3SX.
i^etum Ued Eieenord EdudtM 1,
Reg. JlmgLfUdJ^omfa.Betri Rtg,
Anog. ^ detiT bev Mttrrbmt*
f. XXXXI.
0«b Ardgtnide Rtsi s Cdraild O.
Sici^de Rege ciim fiid Mdrgdretid
am dotem ddbdtur Ovmitdttu Aude^
gduen^s tt CememMxenfiu
4. xxxxu.
JOtto' IJ^. Burgundiae Comet zmiejm
fiidm dc heredem vmi ex PbUippi
fuUri S. »due. filiit defponfduit
iique memiue dotis Burgmmdide C0~
euitdtum ceucefit.
■ (. ". xxxau. , '
Mdrgertthd Theehatdi Dudr. Letbs^
ringide fitia Giiidom Ummdridt et'
tmti m»ito variai terrAt^ im.dt'.
- ttmt obtmlit.
4. XXXXIV.
Iheoderms MontiferrAt. Mdrtbie Xi-
tdndae fiUae , qudm Afmoni Sd-
hdudidetemitinuptftidj^at, omniSL -
imrM. ef ratienes fibi in 'eertit cd^
\fimM viUis comteteuti0 eoatf
debdt.
f. XXXXV.
Weneetldus Brdhantide Dux Mdrgd^_
\ ratJtdmfiliam in focsam tbori comtf-
densbuiffimul tradidit vdrid tos^t
v.p. AntVPerpidm.
. 4* XXXXVI.
'Qudlis inter LudouicumGdOiae DeV
pbinum et Margdretbdm IdcohiJ.
Scetide regif fiidm fuerit definitd
4oe,
4. xxxxva :
ladim. Ditei ClintufiEiifybe^dm, 2o-
dnnis de Surgundid eemitts ■ dt
Stan^es, vxonm ddtenti in detem
Maa i . vdriM
CcTiot^k
9%. Stmmsri^.
9m4it«rrju titiile^mt t^irtmtts pmJmidtwamUie Jhtis'\^ipuii§
JiaMWurit, . frMttt Otf^tks Uhdtmh. pdi-
f. XXXXVIU' ft^ pMtrit hi^. WktxiiUi fiiMy
^fri ngimm CbMrUtt^ frim- Mtff Atttmt BrMkMtiimi^ati^
t»i SukMdiM iMtmm- m timmm - pum*
Si^ebst. f.- LVH.
f. XXXXIX. Lutkud GMilielmi DmuJSwv. Om.
lniwi ( Hmvmrtid Cum. it TtrtAr- mmitnja etlbBdiuiiM mmiiitfiUit
viBeMtmM» II* LttbMimgiM Dmt Udmmi ir Frdmi^ mMrito imt fiit-
mmritMts mimime Jttit imr^Sutt/- ■ ttdemJi im H^mmmiitei- IMMm.
Semii im ttrrmt pmttrmM Urptd iite (^t, tmitdtut. mmmime ittit
■ Nf . • ffhtmlit.
, f L. |. LVIH,
Mtm^Miat Mdrtk. BimmtdtGmHieimi j^mi G^Btl tirrMmm vtt fwmimrmm
Mimii^itrrMinJiilHjrtk.piMtCd. fiidbmi Itegmm im iMtm AMfrm
rtU I. Dmei SabdmiiM m^tde.,M- JkitmtMitmt etmetfirmm ^^bu^v-.
tmididm ttrrdnmfdtltm tm itttm Buiy «m Mitem frofriitdi emmft.>
tmfiStmii. tebM etmtMgibmi.
f. U. f. LIX.
^HM Jkimeifii U. BritdmmiM QiumitqMe iurd vel im Jnem mati'
Dmeit fiid Cirtlff FIll. Zhtid- tit ttntefft Ugimut.
ttm /mmm btreditdrtmm Britdit' f. LX.
■ miM HSmtrii ddiuUt, tdtebutl.Ardg,KJddrgdretbMB'dme.
f. Lllt r^gimM-im^mvdttdtiitmmetidir^
Mimhmiemt XII. GdS. rtx etm CUm- gitui eji.
iispid vmtM R-dme^ KUe^ J. LXl.
'■ Ctmili tmme IBmgeleimemJi vmrHt ^Afmdd jifmmmi SdbmmiiM emmiti
eemwtdtut im iotem itiit. iurm qudedtm im terret ebtmtit.
f. LilU (. LXIl.
rbW^. Sdbdmi. Cmmet Gememei^t MfdrgMttbdieBeBeieie Utebejkbd^
tmm Cbdr^idjtarelitnemJI vdrimt ■ jmi frimifi nmfid remiitit nurite
■i-tirrdt- At itiem dtttfit, emmid iurd et dSienet im hereii-
f. LIV. tdtem Selbieeenfiim.
MdridStetiMXigimdtqmM Irdmeifit f. LXIH.
//. Hemriei Gdll. rtg. pUe mufferdt^ Uti^ SeetidiMtgt ftr vxerem Cbri.
Stttidi Regnmm im ioiem ditmlit. Jidni J. Ddn; reg, JUidm iurd tm
f. LV. Ortddts et SebertdmktdS impddS
hii Jkeeemii tt tirrM emm ieli ni JiPit temttjfd.
etrtdftamd tenfifienie im iMem i. LTttV.
menmunqmdmidbdmt,qmedextwiflt thmd Skbdmiied Biiiriee Jlrr^gemie
' tOnfirdtm: mmmimt ietit eemetiii etmiiidafS
1 LVI. Bdfiidmii ti Cdtitdmidt.
btmflmm flieeefftmt i» ttgud Vtt
. #. .LIV.
f UW. ' , ^l. LlGtT.'
IjiitukM BAncifii 1.p4 OmlcCj. lum BiMdriui IV. jbiVnx liv.
plUl RtgitmnU iurd inRegwmn ' gdrtlbsl firtri. .
f LXVr. litmqiu ZMJeuiiMS M. Al»« ^
iliUmniritiiiinTiitim- '^ tXXTII.
f ■ LXVtr. SilUBiirC4ivUy.CMfi>^
"^ : $. txvnr. AiHcti iv. »»»*/'»•» A«
JmirMtif.iir mi/ituemU Jitf4 GubiirUur, .
SuOmi /uil MfJiliit "••■"^■' J," LXJtnC
Jlfca» fifmbw A .Azfi<T «wiir. c . LXXX.
fUd frimitimits Xitii tluMdd ^ i^i„, «r. eJUillmilfhnr
•/• . ■ A,jrii«(»r«»ip<i» «««»»•
j. ' i>XX> ■— LXXXIi
f. LXXr. ■^^JigmMifi ««""'■"'•'
Xcrliiu iKli nunmMl 'tiMi mifi- ■ §. LXXXII.
iiiinfilit iuimf vui aanild *- p^ „ fdBim <» ^'S" /»»«'"
mnifiuwr. , , ■ '^.jy;«.«Fi./W*>C«'»ft»B..
., ■, S. LXXIL ...» ^ LXXXIIL ,
I*|iM< u.,^ iimv'' i^f'""'' i,j4,« n,^ ditu Ctdrytu
J. LXXIIL ■ jjjxjjIV.
miafiiiilimiflfilil». , ^iolulMirlliM.
/.■ LXXlV.! J. >xxxv.
tlUiiiiiilil Ti.ea.la4lll«i OM^.Mr. Jnl^Jf^ll«>-
MmUi. J!" '■"^""' ^' ^CTIO
.... Nnn ; SECilW
tSCTlO ALTES/C ' ' »
■ <.■•■■■.. ■■...•.:■■ ■>. ■ - ■ :,.,- . .-.. -..A
•■ , -. p«.'" •■■ „ 'i ■ ,, -.
., G£feMANiAE pmntirvii TfWE. -^'
'' ■ • ' • ■. •■ ■■ !■■ \ ■
Friautu GerpunUt vrf terjdm fnittmrt flM.
utrnm i^riltrium vxtrihit i»*- "VIJ Mfi', Iriitrai Jtadh X,
tm lUrt *&«(, <»<w( iIkii ftSnm •'•'»<. <"" '' *""* dlflfffaimd-
tM>:rw>.ii«. vrim tx fUtbiu, r/«<rn.«»»*iw»«^»«a*.- •■
fuit eiim Htnriti iun. BrdkMilivi ' ■ 5 /*■ . , . ^ _ ,
mdiriimm itaBjiri. ' ttriinaiiu Itirit Bair. BiB.
e II Mdritf Jirmdt. tu^uitl HelplrtM
luMitUiiulUiiiAirimmiiiitrMir- imitiJdtem primift.ieiiiiimmll.
gmlbtHi ■Mfriteai « Miiulia- l"m litltnr^mium uttUlmn-'
. dmn Tyriltiiflm tntrdllemUy . §■ ' ». ■'
. $. -111. . ;. **<» «♦««<«.» ii. ''■•}»• mmvfh.
mOtlimm. Lim^. nm-imijn '•> tMfiimlAtdmi. ;, .
firlit JiBi Amd Milrti II. tUd S XI.
V»»m eintum iueMlmm mimiim Im fdSl tnfrdl/riiildiiriutirilemum
aemiSt. ■ auriiit. itHd^n. duui i^i.et»..
.'^ ■'■ A. W, trdaedes duodeciui miilium flere."
arijidm II. »/.;« ibx.' */ i. ..' ""m '"^J"'"''; ■ ■ ' '
' dueeutd et quinqutgiuld mUUd fie- S^": XU. i _^
teirum duri fimf prmijpi. Qfid iutdOl vnieuii Idudgr.ViH.
. ■ . ' J^ V. .''?V' *' ^*!** '^.^' " ifte.p de.
CmmtutV.lu^.AlbirtiSdudr.Priut.^ Jiuitmn. ^
fUdm Mdridm vud eum dete^quiu. §. Xllt. :'
qudgiutd miSiJimJhnnerum fili. rgfid dfud SmmJfmdmgefltemSf
eitul ef. W. w>i»« qudtuetmilUdjlere'
:,.,•,'; i,j. y,\ liertM Miueufua Ir-diu^ viM.
lltximiUdue I. BdV. B. Udritm fiuiiui teufituld teguimr. ' ,
jiundm Imp. 'rerdintudi U.fUtm ' $. Xl^V.^
• dueenlivueremddi dttgUdtur eiu- Q,uUHtdie dei in Streu. dtmi U'
lum mtOium iter^uerum Xiineu- ''uiuitd aillerdUdei^.
'*""■ -s. VII.--, .*,xv..-,
IV KM^Iuftiaw ZdUniii.rdtim «W *! *«? .<l'i!^ ^/*S*- '■ ,a
<•'-'- •^ ■ ■ - '!• "'^-
■ , ■ , - - n,,r55i',,GoOt^lc
Qu*Um J^twMfJL.SHMASMif- S. XXVI.
Got6dmiy JirAri iodnnAt Adolpbo Dos CjreUe StifibethaeCdr.LnJevi^
^•Jn£'Areluunfi. Dtfii (b^oitfttm -f ^M^ni fiUdt ft PbiUfpo Jic
>..i.^K»mi»ffir*ittvif iewm^ . ■ ■ ■ nhdaenf rmftde ddta reftrtuf, .
$. XVH. S, XXVIL - ■
JHJeriei miliehtilhie. Skxtt-JUtn- Eii&he^Pbilippieuiiieimi Ei.P*^
- huKgid ttifpofitia ie lUtefiifttfuM Ut.JUid, qitdm Ucobuj Princtpf
xt&tmtrfmfd. '>* . ■ -. \.J^ JPeipaidt nfip^dt^ tn detam
$. ' XVIH, ! /., ". _^uic *4tuiit eemim* miUfMm ^rt*
bdnnet ffurgr. Miorimbi, fiide/udt ■ . tnruim^^Ithintngum. ' . .;
■ ■ Mmat^^.indsttmprdeb^ttiuiei; ^ XXVUI. .
■ irdsiiUd Jhrentrum Fra»citorjim : I>e dote in dent» Brtinfuitt-ZMneBt^
SHitdUtemFrideriei\.EuS~vigirr : litd vfitatd. .
« miSitm fioremtr. Bhtn. dffttnf , . ^. XXIX- , , ^ ""
\-^4imtiermiu ,. .,,. ..- »" 4ntonio Gumhtro.da Sch^Ar.tiHrg ■
^ ., „ . . S^ XI?, .■ "_ -'. , jH/4 Antoni V}rict But. Srirnfi
jBbtrtus jfcbmes verd d. c^^/i»' ,- I^n..d6tem miUtnm Tp*Uraitm
tmm dofem detet» mimum' Jtort'^ ' (gm iofdliiusohiulit,' . . ^
norim Rbtnenptm tonjtituit,^ , ^^ XXX.
. fj ^n ' j-* JL S^Bide Wurtenbtrgit4e To,'Pbi^p*- '
£t Georgtur SUrch. lUdm *d Mt' ^^i Saxo-AUtnhMraenB nuptui
i,«*i wftft<.i5fc»-«nw-«» -«fwVS?*^ iitde'doj irigint*diio»imlnHliui9
txteniM- .. . ' ...v.. \ Serenorumjblmekew.
■""^ "^^ y^jri^ Jldicim firimmm minin m /hltSt
bliiKtErtmMimin.Rdtmigct ■^'"'"■c'"%-r*rr'
- Jif ^mrSmedt fMit iciennimit*. _ .... S- ^■„,"- . ...
fi^ vxiri ■ ■ ■ J^ntii^ifremnim.Mivcnfiiiitt nut-
^..M IV r— A^™^Bi,-.7»;*tf Tulaa icl'u memrfCircldMiimr.
■ ■ «. XXIV. ,. . s. xxaij.
Hftaliiut imi s Oym« MfA Uiitii/Uti Biinria H^Mf ■I.iimir
am. fUiAt fiuic Jgiuii itMlilftc. ■ifliiu UMimiiaii/nlPlui '^jS>*.
§. XXv. <4" «■.« »!S««> j«>»4"« «>»(»»
triiineiitftCEkil.^iHiifMhiA **«»"^^^' , ,"
SufdHHM b. JFitbclme -nmricnji ; ..„;. ,.Sr .A?Aly. . .
v^aitftttiutiiiliiHmiritinudia- Siiicimtbiilirmm mltid^''''
♦7» Stmmtrlt.
■tKrMllurililJkitttdiamjtJ- tnfi miMi Ctmtt St/mt
laiit. jiuftAiliJattm tiiiiitil,. ' r\
S. XXXV. J XXKEIV. .
HHIM milliiJhrrminimHiltmUa. Smrm tieivi nMmm tldlinlim
mm irtt Jit aiftiiibti JMfM Slflnd *^h «■igill.Jtfillm
,CliMtlfftCimitii&iMtiliiMltiimil' jbdmllim ■ ijlrribii.
imii it BrMdmitri ixUUrtitt. ^. XXXXV.'
§. XXXVl. Mngmtltt lifmiii^i.jlltim It.
iStrid tiidmiit Cliv. JiMt. fUd A- udn xxz. millid Jlmmmm iktif
iitfbi Dnti Idtidt. mdriti iuii jmhmw jkiit.
■mmiui iiKiJt vf/imijliriimrmm . $. XXXXVI. . .
Bbtii. millid. Vdrid ixtilifld diiii ddtdt tt dtmf.
§. XXXVII. tdiintir iliifnttd fibiidliiJtrf
Slb. I^iitritiit Stx. Dtx tmm SrKI. Uitritmit nttiifittMr.
Id. ClimnJI dttifil liigimti fmim- j. XXXXVII.
' ta mnlid filrimrmti. JMit tti^ilmtit 11 iitir Cmmmtt
%. XXXVUI. Ihmd/ldilmtiriiJitfUmttamrrili
trdmtifimt Ltibtritgitmt tmm ^md ' Ji-qmiit . i -
. ubdmmii CUv. J>mi./lidtrt *r« 5. , XXHXWn.
ST^tXIX. i. XXXMX.
0W Id imtir Htimtitmm VIII. jt^lt. Jbtt iOmJlrimm filitrmm-^ tribmk
. rmm Itigim dtfmi Ammtm Gmilii. jpnmimtitlihu fimfdrdtm, ^ >
an Dmu iMttfUtm viH. itfm- ^, i.
""^ .m 4"' tlftmtgitlirmm DtgM*
■g. XXXX. eUdimt ilttim tmfitminlimitlttr,
Oumitdt Jdtii Utritt tllimirtl ptitr ilmtrii,dmvmtrmKlfin-
imlidi. im iHbiriMm Biiiritmm '.^f
tirmfdt Bmiim diStlti illimiqml "* J. 1,1
■^™"' .. ^..rrM ***' P"''''!* vmfitmtm ttm»
5. XXAAl. _ fiiqmmtiiititiiimmitfmiimuni.
Z)li fifbidl Hlmriti VIX. ffimmtb. « iir ' ' '
J-riH^rfiim jUblrll JHrimb. «• "I.
Bmrggrtmit mifldt. J)iDniifiut^ftmilidmiVdnd.lmfi*.
6. XXXXir. aii itidiamj frlmiifmm II ttmm.
il^dhitbdi ti jr^bmU Ctmi.^m tmm StmtMim ilfmri JUim, -.'
Cbri/itm miUliaM Cimiti ih s. Lln.
S. XXXXm. Kuiifim trtSmtirrmtiii^liaK
OBi miilli* ibmd OuiUd Sdtrbru. m^
' ;*' ur.
■ , -nar,7,db,G00t5lc
.?i • 'i.r •^TOT.-.; ;■...',,, ^ ■ n :■% vm.- ■■■■ ■'
. JhgtMWjdtu. ■ . ^ : ■' ■ ;4e Simjfijili^t ^iSd^ttflMi tt».
%. tV. ■ , ■■ tii Ctiiia^m'iift'*tiitAttmdtditi
'iUiitlibHllUhit.mp.amhtlitt. ritinfa.
■,- himiMi Stt. mimtUl mntfqt»- ■■■ ■ . $. .IXX4 ■': '-
-rait .iifiAttjit Tijfidtlfili .idtdifafiajjtPitblim M.'Jbl^sf^ 1*»
£pr4m.. ■ ..,, ) ,,, \ ■itw^>iu.'vxtit,MUitlit md«iu.ti».
■ ^- ■ -' j; ttC ., ■, ■ *Sai\ Suf imliMti/m >>iM .
iUirtritVji MtnimU/aK U"^ a^, \^MmMm.'.'_
■ JilidldiKerfiiterrjiiiHdottmfiltfi ■^. VX.
.Jifrtmijdtfiimmi. : SeiitMrxhiiwitm JMKidhft rmM
- j . . S' iVII. i . MdMmKiitmi; iiii figm/ifii tii Silf.
Cthlirgemf/trm&Mf, ftmi -"Xitit fie* . ■Mtiilt^jrMtirtluim.dttmift. - •
nmduliMmitilfiiidtSff- ',.',:',.','■,' V m'.' >
CAPVT, Vnn.
: JPE DQtE ?ERSaNARVM ILLVv
' 'sic c f I o. t ■' ■■
OE DOTE ET PACTIS DOTALIBVS '
«,„-- .v , ^--EX-^^EK-ORVM:-. ..'-- ,:-;-::-■:
-V. ■ •' ' ..■-,■ ^' .'•■'.• ■■. . ■ ,\.' ^: iviitf^j •;.",', ■;■■•'*
. -■ ■;■■- •.;. .. -5.-1-. :■.■■ .:•;
Intisiluic .ab amiqiiiflimis lam inde tempqribus ^ud {>I^
rasque gentes vt' filiabns tiuptis adiuftinenda niatrinio>
nii onera, vd ctiam conliietudinis cauia dot conftituere-
tnr. Dicebatur Dos Withem. wji.i.er»mvsi •* •Tia ier
•bim felum inahHM tite^EKkJmi tiiit^ihim Hmitiemb fiiita
htiUm ibodu, i. e. cttm fibimet ipfi deIj)on(aret.Ecclefiam
_ ijreTanai fifl fanguinis. Sic etiam ctos^AHiyn ^ ati-
.!/'-• .•- ^!!! »'.0'>'.HEO-
,' . • to.jR«»^c»^?«'n(«"!f-!5<^'».».i:>< M -■>■■.■::. ■•'"
ftrui» br. Fnd. Herw. PiH-'. '';'•• • • <foh ;'
■ • _ , Goot^le
;4f4 C.(>..WfVr. Bt>«
HO TmxmtcVM: Dos: Widimo. fkbbe»vs ad wit-
•^ficMi*. ■oiWSsifeyrtEREs: Dos, Wfd^Av bcrofc #<-
* demen'. '' VnheweiUede^ i. & ^ non, Jpjjq^ .. Ihde ho^eQMe Z>of
EcclefiM', Inxi di^ia, WidJiauigHier. v<KW(ur. t^> yw^-
«ur qkoqae.^;MjWMjAn{^v.proi]wvpaRC «jptstao 'de.vi-
'Vr fi*!^^ *** *ddtift^s -iH^ AtHmbus eius omnciji. docqm ct 'Ifli^^ de
^^ubus"Yejie^diur ns ^^ .^rita^ifi^ rj^/f^jft^e^itirh^.tytfefefij^
remijiffe, Eflalioildcd;*»,* etJJei.(itn fri JivUfii^tflliie
'\-mfirae^ihitri0mat.^ mt^fiiie 'tl. Marchionis Misniii/is (lecrettimus
'^copitt^iAdaM':>^.fifSeHiits'iaflris regtticolis fitbueTtthtj^it placeat f)s~
Ub^r. ■Sic riTdiBulfi aotalibusMjip^^ljijgfy^ijJ^r t^
liat Rtgis filii a. 1299. dicitur:| Nos vero, ci^taemimu eiprottti'
fititus praediSo Domiti^ ou^ *'.5J» /"""? ^^ofliojiio dabiimu 'm
mackaffiuiB cw)ir»asiSA^tt.imta, Jmtiei f/ilk jiirnt Ofui^-
riiM^Tt/rMjtulltTi/Mbt^dmM/rafk. ■ fif*it*(ihl daMbus
inter Alfhonfum , Pecri Atr^i>il^t Begis filiam cc Eleoturam
Edoardi I. Angliac Kcgis^finam XVIII. KI. Septembris 1282.
^ concluiis : ft dottec ae quadragmta-initib^ libr. raprorum Turon.
' quea 'iadela VbniicelUt .aJftrt'pr^BiSo vita Juo 3nTlX}<am "^li^AA-
ritagium, et liherattK. ifiliitiO^ilffiViitP.ftegiyirt^oii. nmmc
fraediHi Domiiti Atfonfi Fiiii Jiii,Mariti eiusdem DotmceUae, tem.
fore tradu3ionis,pleiiefuerit/ati^Bum. Et,Ji reditvs, exitus,
e( prfiuennts praediBorttm quatitor Loconm, et eorupt perdnentia;
'ihtttt^Tiin vi^tnt'.j^^is a/infs^ vno ctHtt alii's cSt^ato; dediims
■'•' ■ -.'■■■.'•■•• I- --s' • ''■''■',■■''.' '''t'(xpeni
■-.ji-.r. ■. >:-i :ri:j < : . ■. ■,;.' :0j fPf.'.' -j^ ,(.:. .; ,,^ *•'
-. ■'■ •'i^.sr,.l. •-;■ .r.-.U ••. .: .:\-;iI f. ;: •, ;■ :.D :i .-;.]
•i; ..;■ ■•*!** *eu«Dr'^jPPSrtta»4flfc ixrf^Giwri bonn.fctcIdKm Xtpebt*
. . /M.;iQ, poafiniutioac.priui|tgii p^itulijNcuflaftnnta. J401.
' ' y'iac'sCHli.Tt%vu, GloJlariB voix tf^ilbem. p.iit.
'■'' i,'\\\>.'tii:'i.''V.-" ' '- ■■ ■ ^ .«;!;;„... !>,. ;,;.., ..;i'i
"' ■" »i' 116. III. e. XVI.
» tftt-njitoxt.-v.ii^^xtscxfnSiiit^ipi^,'' '
•* «•(WW"'- "• '•'t p-.ifv>-.'i . .,-< ,i .'.j-. i .■• r .,-. :,t
l!;,n7,dt,G00gle
/irfmnm^itluJlnA ift
prm . , . ,, , 1. « v/ 1 I
iffffiw' mihnrai)'i fUem ^tkn\c^^'^-iiefwt' -«^^Mw/rTO
fytimtn Teryajiraefari uSmhi ftf^ ihViHs Bhi^hifmih^s:^^
[i^ratre, ' fraeterenwopi^aeii&iisuairahintii^tMljbi^^^^rSfw^
ihgrerrm Thtren: hatvitSs^efreciiph^Ttdi^i^ie^/^ir^t^i^JSfm
Mari^om^/iipenieverlipeMfdWmkmtiei^WtiraeJ^i^'^^
iSfAimi-rle^escy, ifntc^iitat-i^l^pii^y ttoitnhe'Ptof^tfrr^*prit!j%fB
Hiie^ ^iiotttiitel foco ei iiitSoritate eittsSettt t^otnitif 'fiofi^i f(ekfr '^Hi
pd/trmi,- birllFattittSy^jfitntticttttt aliiy-quattiorLocirpritetSaii^-alitt
m Itxa-r^ae-fip-illaP^/nfPii^^tiel/iirtcei-, ■^oHumerBSt
i^iih,mh >ih'A-fiis'tmu'iW^mmii'ihf,ii^a'ei''tm^
SHi^'fip^ms0'a)ii> qttati/^iifs e':tprithlfui^^'liie 1x^a,'lim
$^ tKiitiheilir ^ttttc ptiino l^BHyp^aeiiiSi/rum ^orttih Hcdi^
fl^cipere 'iHeifieiei, Ji tniliriinotiititn omti^eHt ej^-Jdlttttttri i ' itlr^gij-.
Hirnent: ttittien! er itrriarnetitd Jidelitatis ex tltmc reeipiet rttfa'', iref
0ircWaii^'ei ikdietii.iiitn^incafti p^iidiSf -fohiri fe»Wm8Sf|'TI!
/Mtii'^iS<irwii T^iHiii}'^fui ite -fi^iiliiar ■'illiis-peJis^ei^iiif
ihiiTiiiatts! '■'iSKr ■m'catrt'TOni]'tis' Potitini *' '^^oGtSmeJinsf-
ihmes Ponfini notttrn fitcio' taih praeji^lrus tniimt Jhitiris, ctia4
Kiflippus t)eitrcttia:-fM;-PrMciiriitn -Aaiti'pvrimf^/!mmiffliilit» '
^v&Mt:Pir^-I¥itneiRi^'iiir6i')n iiictiimfiklKfj-et euhrea -W
itiiritSgio jsiV^'!? yfeffii/ *w? 'Vile'rt','j/' jwVjjirtf «fKiHuarf
tMbiUjetfmqtiiiaflliS.-WsiinaiihBilUtm, ' • -■ ■ !
'w, ■'■ " , .'-§■ n. . '!:,■■.,■■. ' ,i':: :. T
'Sibma,-ioisiiflmm^r.S9r<m' i¥^:^^« S¥"^s(w«-I^»,-,
tiiulinj^le|9:gfiii)i, nuonS'.fitiap. igSti9;:jiime .a^ '1349. .«onck;'
lii^ imiaibdsr** Wjr Rniilfir von GmtiGTO^^ffiiiiz-Gr.^,
:■■ ..■.,, ■■..■•■■ :,,i,-Oq^,:»^ :,.,.-.. ., ;,;p bqnB,
1; '.■■.. (v^ r,. '■■.■;] .ir. .■ I ■ ) timntltii^ .•;.'l) '•:,7?>.l ;..„,'/
' "^fvdBT aaKT. Toa.I>p. ILa.CCCXV. p.1^ - "
l':.,r,db,G00t5lc
47« ftt-yin, Dcim
hefmKxf»^Halmig io.i)ifm, desHdLSdiDi(Gh.IUicl»
Oorifter Ttuchfis ac. bekennen und thun kond dfiendidi
(nitdie&mBlrier, aUendeaev,dieiha(eheBhdKn undlclen,
dais cs zwilchen dem AUerduidileuchcigften Furilen un-
(crm gi^idigen Hcrm und licfacD Sohn, Hecm Otrk vcn
Goctes GnMen, Rdmifch. KAiig zn aller Zeic Mehrer des
Reichs und Konigcn zu Boheim, an cinem, Hnd uns am an-
^m TheiL um die Frcundichm, die uns beyderieics' be-
grificn und voUf uhrt i({, dais er die hochgebohme Anoi
uniere Uehe Tochcer zu einer cbdichen Kanigik uad WSniii
genommen hac, aUb getheidiget und ijkreinkoramen if^
o^ uns der vorgenaont Un(er Eniidipir Herr, uod lieber
Sohn, ob wir du la Kach vuraen^ oafs wirehie e&elicfae
fnrm nemen woltxn, darzu rathen und helfien (oBc, mit
gantzen creucn ohne (jefehr, und were da& (ic gcwuniiea^
Si fblctn Unfer Land und Leute, Scacce und Vcfle, demfdbcn
l^ifirm Sbhn verhltibai, uiS off ibrc Ericn, ab befcheKlem-
hcf^ dafs Unferm vorgenanntea Herm folge feui Zyvb nnd
Mirgciigtte, die in deiulben Frcandfchaifcbenennc itt, doen
Summa id SecBs taufendfcbwer March tStbipet SiHerj, dic wir
ihme hemeijn follen, tmd htacifac af IfmifiAi^, dfe ber>
iMch gefchrieben ftehen, auf H^tenfiein^ Auerbach-, ydtfefiv
Flech, und aitf den Rcydenflain, uod wasdaizugdi6ret^ be-
(ucbec und unbefiichetv' ober der Eiden, und unter der Er-
den, und vor der Erden, auf W^Dden, Waflem, und Wayden,
mic all^ Rechten und Herrichaffien, die dazu gehorcit, werc
abcr dafs Ae Dutchleuchtigc J^ma Unfcr Hefie Tochier, fei-
ne EhcKcheWiirtinff^/rtgy, ehe dann unfer vorgenannter
Herr und Sohn, fb ^ie Mefelbe Marketigale ihme jjerhktScv,
iieacil er lehctyXmA nach (eincm Todr, wriif« Ut^ere &6eii,
cAI wfr die lafien, tlarim Jucctilire«,oh aber der mehi^nannte
Unfer Itrr und Sohn mit Uniem andem Tfichtem eiuerlef
Sctf;juiaiittkteit;aib^l^JUlkia]!:jfliTeV^
Mll^
Iirjmmm iXiilMtm im
jfiuUMmiutm lOii^m -m BSieim vmJhrfi^ Mnrgengaiib- '
iuid Zugcit zswr &aa^ wrijm^ aad ob aneh er was ubrige*
od^elKD hjtte, mit den vorgenamiten tTnfern Tocht^nij
diSKibigJoSren Vt^ere Nacbkmmai gaBtzlich rithtmfXxa&Tsii^
ien. Wereaber,d!i(sdieil*»jCTgiwibcflerwere, dann da»
Gftl^ dals Unler Hecr ond Cciier Sotlit VBgeben bettei alc
«orgl£teieben &be^ lo fiifi ifaf iiirigr <d>'^Ig!m Uqi«t9
Er&B.
f. HL - : \
lure Romanodos nupdisneoeffirla ihteitieniebat, ic^vk
d»qDe dbce coneabinaas poCKs qaani legitiinnm eflet matrin
moidmii Solec et apnd i^erasqiie^entes adhgc hodie dof
nurito coitfEitui, aft ncc natura matrunonii ne« Taio vt i-
hm necei&rio fl^°tar. lnde do^ quan Romani JiabebaDtv
nri» ignota erac gentibuK. De SpmanifAEEtiANrs:* _
I/x efi Spananis^ vt mammama, nulfa uu^rctdente dot^ cmf>
trabetmur. :IteQmiin«tr.yero fcIoqn{aii;T,»ipi-TV8:**
Btiem nm vxar iS(iriai,fiit. Varf amtnf tffert. iaerfinn fai
ttiatr et prvpiimif ac munera frtbaia t mariera nonad-deffciat^
imlieBra ^ui^a, nec (p»biu nana m^a cmatitff jed heuei e$
fiiiKmmtfimie^feiitwnenmJraimghdiafut. biiaecisa^-
ta Kxir twifitiir, amitimixmg^anmantiSi{udviy()isffh%
Uk mmmmm .titnmmj.baie ifKam.jacni; bii vmugaiet deu.
«liurnimr. Nifimiitr extnttirtimm ofgttxitpn; extraque
ieJkrian eafiit plfis, ^fis iticipieTttir matriinmii .an^ttis admme-
tti^: vimrejt labtKmfei^iaikttmtfKjxiam, idtm inpace, idem
iiqKtulimfaJ^mn imfiimmiqKtL. < Bae.amSi itntt , bec,paratfir
ifm,, ioc Aiamm iieimiitiant. Siciiiiitnimi,Jkfereuiiitia,^
iKvhtreJe fiat bheris inmdatm.acdigHitreddat,.^menants-ai-;
i^aiit, mrfns^. ac nefoterr^nnt.- ani^aevs robej&,
Tvs{ equidemiutnmat^idquQddBdM&ribiCTACiTvsv
-.f.i'. . .' .' Ooo 3 nOD ab-
<«f&;S«—— -■-;,:• ■
t Mtrm» iadksiMrtim lib. L c .XIO. . i .
' . ■ i:an7,db,G00t^[e*
47* •dip.ym ivAJ»
non abfurde adljotaliriiim reftiVeiioere ; yerfinl nbii WBi aJJt-
Pentationfrn^ ^riam pofiuS tmyiamfi^mra cohiugalis ainoriii
maritD c^irrfiiifle cSncefla, vcirba Vicitfnosdoeent. ■
$. IV. ' •-!
• Imo Interdom illudrium quoque tnatilmorfia <ine. ii<(
(□««.-'(inQd dacetex^mplnm Gmlielmt Aiiici|M 'Mondpsl'
lerienfls. MKerat Aifonfus !I. Rex Arragotaae et CaxahiHM^ ai
EtaanueUtn ConihntinopoIitaRum '\itip. legatos, qui nuntiarenc
fe'eupere ibiuj^filiam, nomine MatbitAetn.,ra^ conflltuta date
dari-nbi in Matrimoniumj Annuence rmperatere' St)tmft&-
AnV fide rtiutuo titnc <nde data cutaque omni deilucMdsR ia
Hifpaniam fponfae Intfi. feli3ai lega» procinus <d Affu^an
ronigninint. hterea , dum' MatiiUii ifta in^iAmganiiia
mitteretnii,' dttxtt Mfttifts SanSUaa, ■A^otifi Caftellae Kcgil '
fflianiipfi i patre' oblatam.' Hanc i^tuf retxidiatam litet
atqueiftdotatan <;ii(*'<i«* Montitf^ Ianii.'JPrin«eps.r»B
Jhifii ProcenmAini\t.vxwmi. * Patet hocetiamexempdoi^
tobili Arr^oniae f(»i/, qui diQi Guilielmi encnepw, don
BeonarMi duceret Mfoiifi X. Calldlae Keeis iilnni, de ^n
BERNAKDiMvs oot*%Bivs : ** Vn£ legaii mfij\^ie^
ixait eelebre id CofieQM efpidttfn i^, ^amj Artrogmae^-et. Hiuar.^
fae Jmet miingii, «n <wir <t« Bersiu;aria, ««hw mwaiik^
ran?, IaiX>bam Hegmjmm enfmt Leonorani emi JbrmniM»
tritnotiiofi>i< iiaigere: anjne eutn ret, taiamiMfKRigt>mmd>tilii
ttit ipji ac RoK ejfet, ptlis Leonprao corpori» -at^ niiaii doci^
. b(» coinaman eje,inei^ imeiiemtii^aacfpiilatieinpaOaa-
cAm, Epjlim; Pinam) VndecaftcKani, Barfaafttidni^ Tanmr'
titm de Sando StqihaRO, Montalbarnim, et-Cenierafti;-ii»i»
A^agmim : cnm hit, ijme m mattHia Siurjtiu et trtitet^ Jit»
fmt itt Catalonia, docon cotfeSmmL .. . r
■ •' ; ■' L- ■ •'" $. V.' An.
• de fM BKKRAifiiMTi gomiiit') if'Via U<M W^XM
imtium. ■ ■ -- .' .■' .. -
" Yita /««« I. B>. 111. inalixi. ' ' ' ■ • • ■ • > .i;- ■ i
Goot^lc
/nyS4mtt jUi^Kmn : 47», ^
.t.»\ i*wawfiil«BP«ei»,FjBq(!is ABg^mjVrbes in Galli»
^ fjienjni;w3iatft(OJ mWuSl Isgje.vVt «/«««, Alfonfi Ca-^
ftellae, Regis fflia, Ui&mco Philippi Regis GsAisp filip,nupe-,
Tct^nuUaaia dote, tefte m^i^^a^a: * Pergit ilje: Glono-
'fiem ^erfiv .^et^aUa.^;.~^)& i Affirid etiam Mediplarienff
".'"'IfkS
Piuenffi ,j,. ,^ , . ... , ,,,,.,
Ducjs"filii"a. )!423^,q'qas. Arm.lHo Geldriae duci nuDebat,'.in td-
bulis dotaliBUs f reniihtiabat dSjr/his ve"rbis:"Voirt"MI lon-
fer Cathrine, onle lieue (^^ynn^ voirfol, mit ons, und wy
pakpnilirigen' . ^^ . . .. ,^. . .
Yieniji^ii^^^P alJp ift,'?f^ ifi^ yerlfjijffnil^
,?:;"-/51 :.i.^-i-! ur.if; ,vMVV.,vf..il."VI;.ii; .qr-,i-.\ ■ .■..■,',. j.j;',
:'> ', •t^)mim'*ll»a^iamffk^is Mtk inu(H^I&>' ilHjilt
JdwiV 'fi*Oritor qWKJftfe, -ffffi ft*» /i««Aj<»«»y«»y!nrw^^
*ui3*'vtpoift*^'(ife4-"de-'itevrf^/>;""»!?^.^w^ai(^' rfijBflf/ow^op*^
iMV><i)',i,^>9^ MMjS; '<]&M '>&?M»mW'fiaftf -i^tuitU : an m»
jWu^ftoitiftaeTW^^-vwkiiiJj^jfff»*.»!»!!^ 'AdferiP^Hoeijlluftri*
BWtfCtHySt ■'*''Veia«'Ve^tira riWW/nnimiato feeiBli'
. ftbrum M&jmiiniiincinnilKls «ibtinec ius frimimi Hec cii^
^' "■'■■■"-■'■"■■;■■ - ■■'\";a>; y.'..- ,.' RegiiWj
:^:;.'^;iti'i?ife* ''-"'■
~^^**^i„ vit4 iffiui p. ig6.
«./« n. LXIX.'
„Goot^l.c
'%4(o ' Qf.PIlll Dt Jut
Rcgiins ct coniuges Marittnm lifrau i*rii, (Kimtt Im b-
eum habent, quinporiiBra^iffBAw/cluiBUaix £{^' <t fn-
f^iuiM vc\pa8*iaalitia, ti dtuMa, qoae laqpilEine varian^
fontcoDfidaaDaL
j. m ••
Dos conftituinir . vcl ncceflario vel volunt»^ neccnari»
dotem con(litait[ntcr,reu qui Cios in imperio e(l4>eccflbr, rc-
liqui omncs voluntaric conflituunt. Qinntitas mtis admo-
dum variat, laoxqae naiormox minor filit, ct obfettamus
iniUuiftribusdonubuSjininoremlaepcdotcmoonfHtui, quam
dioites mercatores ffliabus conllitu! fblent. Imo in plerisquc
familiisniagna dosadmodura «flperaTa, dum dofi «onucnieos
dotalitiumutconcedendum. Hincla^ dequandtate dotic
accipieoda pa^ inter illullres coimenit £unilas.
.■■■■■•■ ■ ■ f. vffl. ■ ■;,;■.--;■■ }■■■• \
■ Dods'ji(«u/rj:tplanee({'iui»;fa,^velM)^ii£r^1lb,x^lW
JiKTit, vd etiam ■exigiut. Singuhnim exempla fecundum
^unrirarem ct {>ro rfl^jvnV ordme Tccctdebimus. MiaStm
quam adhuc dum animadacrti, dos fiiit G)itl?izwb» Manfrcdl,
qui Friderid II. Imp. £limerat]|iinr>t/i/, tunc SciliacR^^
SliM a. 1389. PetroIIL Arx^goniacKaei rtufitai coilecane, de
qua BEKMABOIN vs OOHESivs :*iVm«r i&iittircPetro
ihgenda cegittait. Ne^ye emm ^UMinr in Alfeufo, m Peirv
rtmiiftulit. Niimiiiteriilitt!priftfitaei/iiieCoii(twta,fiit
vmeu Manfiedi Sic^x Regit, Fracrici Imfmuirie^, «H- fm
me aimit,teii^fm Alofandri IV. ttmif. Mi». iigii i^^a^
titulo, initalum traHaeiu, QHabrim tmvniuerfa Aaiiia hf
fetefiatem redegerai, idijue inmto Pantijice, et Cmradim Principo
Jilio Camradi Siiferatcnt, et fonrit Manfi^^ ad fiem regmat
, ■; ',; ; ,tiJ^)o-
t ' * Lvb6i,rr ae iure femiiianun ifluftrium p.^ - ■
•• Fiit UfHXta, VH. ineinu |t, ^4. Iini>ul./^$aK itifilraiat.
mapoHK^iiwl (M0 w^pnuiHeih/peSMtitt. GtpiauigitMt' Msa^
' feodm Jeji etm At^agomaiRs^ uffiniuite eoaiungere itgaui f Siciim
Barcinonetn w^, Ginidum ^fiam^ M«^^.i:gBjcienfennt n ittm.
(3p^jif»Moftaciumt ■oirQs p-i^emiJJmKs t o^vix de mMninonio Vetr^
Amgomae, ec Catalotiuie Priudpis, et Can0muiae agerent, qmim \ .
Manfredus Av vxDrf Begcrice, Amadaei OinatisSidiaudiae filtn fms»
ceperat, dotem ilili L. iA.ajtri vnetarum nomine patris dkerent:.
ftoper inge^es aUos ctnri corporis, tum sojtni dotej, tfaibus praen
dkam ejfe ODnfbntiaRi, non-fiium Legasi^ fed plerique probataefi^^
det mercatores Bareaianenfes y qui e Smliavenerant ^ plmoore refe^ ,
retant*. Placuit Rcgi, atque omnibus propofitum cuvi di3» dote
laatrtmamim (ne^ite mm antea dos t^faafc^a Jwrat ab 4rag9'
9^ Reigibus) ac efiaip ^anft-edi affimtas,^ iis auippe pattpf\fihij
Juiijfue inpafierum, tnagnum in Italia,ofit^. Sicfliae Imperio^t, "p**
riri ^aoque borreum refertijl^mum ad haec fuflentanda Regna^, pra^
fpextt. Qua^ohretn Hotim ad deducendam fponfam mifit Fernah^_
dum Saridliumy5'//Bra, quem eit nobiliflima Aragonenfijbcmma^
Antilionia _^/cfp#v/, vna tttm pemobiH Aragoninfi CuiHemio-
TiareSia, i^iro prtidenti^mot vf iis arbitris(\>oa€aliBfieretit, et Co:i^
ilaridnn -cnm nt^o Comittaa dedactrent, QtaiuJproficiJcenti^
bu,Mtditmntfi, Vthanava JV. Ptinti/fcem Alexnadn fuccej^ron int
ManSTedamtam mal» ^eaffeSut/y, vt nm nmdo diras, attfue Ofnn^
^clefit^ieas senfur^e imprfcatus fifuerit tverat» omnium^ffiifjQhrij'.
fimnorum Principum auxata im^ararkt , saagnumqua coegmt-exercfr^
tUtnf. vt iUum ah et:nnd>us^c^ae {Rtiomhus,tfuaf tenehatyexp^eret.^
Qua de caufa Rex ancipiti difira£ius cagiiatiene^ dolensque tam coih'
modum fibiyfilioque impediri matrimonium et ajfiniidtenr, hegdidj
RomammifitJadVrbihaminteroiios, ¥*. RaTmundumFcrinafortium
oMinis OomM€di^\^m^ilif*ii-_(mmtafe'0tifue d^-inii^no^kfl/
Vt boneflis rationi^t, et quantis paffet pmibuPr ' ^i^tiflM-i*^
traretfVti Maa^rcdam , fupplu/m tTefipifcentem , ac mifericordtam
itHpiorantem,fibf-etf^ciefia^fimffae conciii^i^et,' VerurHfi^ tan-
tu/a abjiiit, VI Poncifex vemaniflii daret, vt eo magii ebdiaverit,in.
i^ue rurfum inctdjuerit, lit. iacohiin} avncarfto c^^uii&ipne cra^-^
nndteManfredi,Tdrcmini,vt diceyai, Pnnct§is.,impii,aixrheJJm)que
Bcclefiae Ijojiis ac perduelUs: quin et recenferet^ alios imeniri pimd-
" .' fis
'^~StrmdiJur,Prud.Heroii,P.it. ^ Ppp' ...
ngit.zedbyGoOglc
' 4ts Qp.lZl>tdiu
ftsanhlSc$t,»DtMm iimimn,iiii/BuifiuMui&tJiiue, n»»
ltti,Mikufmrtt,fctmjUtmftuirtdemllittiaifime. Stim-
• «■> Regis ttttittlulPaitiliitm, »» fflG» momtt tfiidttrgtm
smautm fetfmrmti; ertSinm^ tfi, i&mmfaBtm prtnidtmiM, a
nmmm, VI tm mtftiatit^timiAvfratftrrtmuTzqiMdwmMidiiut
fittrim firttamum, tlaut i^tuit taiffitnli JtBm Artgtnitt
fygmt. HiiK dotem t«li racioflc compaUC MARiANA* icri-
bens : pttlU dolii ntmiM >ari dDOdccini m yriides, i^ni ta tttf
fejiate prttiwn tt regni Siai/i hatid dtttiamjttm, camiAtnSltd»
mtJiltJt proit ctrertl, in Artgenitm rtgitm infereitt,
, Recentiori eciam aetate Maria Fraicijca EHJlAetba Pe>
tro lafitamae Regi a. t66g. in iaem actulit Oucatmtn mfrit-
dem, prout tabulae •* Inibent. Que la dite SerenUJme Prin-
teffe te conftituS en det vn tmlHon de Croifadet ou Ditcati , inon-
noie courante de ce Roiaitme, afin quc le Serenifnme PrinceJOom
fedro, Mres la eon/ommation dn Mariage, ait et gasne iadite dtt,
et en dirpoTe i fa vobme, et paroe que, quand la Streidtim'
trincejfi vinc de France, elle apporta aucc U)i miejitmne qni <o
moncpit d la valeur £ m ndVion, laquelle i eft^ effe£iiveinenc
lemifeencrelesnisinsdesMiniftresde ceRoiaumc, etqoe
par confcquenc ce Roiaume lui doic , on eft oonuenu cpe Ic-
<&cSereriMme Prime, parmi les aocres biens dudicRoiaanK,
qoi eft obligd i la refticucion de ladice fonune , fe comeme de la ,
melm da, comme P il 1' auoic re^fiS lui m6me , et cicnc la Sere-
itifime trimejfe poQr bien et duiiment dechu^ de la paier
vne aucie fois, dc m&ne qnc fi clln ia hii paioit ncUenient et
aGhKllcmenc i. oettc heuR.
f X.
Hemricae MariteYltxsmVi . GaHiamm Regis filiae Ct-
nda L M. BritanniacRc^' elocacae dti ftatuta fiiit oSomHHiim
Tiaknnm, prout Tabulae Matrimeriedei docent teriliii d. S-
^ Maii,
* Ui. <. xm.
• icvlil ■■• TnllTlli H >iii Ttm. IV.
p. m.
• Coot^le
IMl i&tf» *^ id quibus; JjtDsr^xa^^Dame. (oa tkhaii
tens mUe4cur^ Se trm bvrtt piae moamye deFratae^ donc &
' Maieft^ Tres-Cbrdcieimc&ra ac quicei^ hi moitH^ ia vcjUe des
epouliuUes ddns la ViUe de Londres, * ec V autre raoici^ daai
vn an, i commcncer du inur dudic premier payemenc.
HnnVKrVIIL Anglorum Rexibrm GxxbM^^^i^omtoySL
GadlorumR^i nupcacjdtir^jn QOTAkxik.quadringeittorum milktim
aurt\ itacamen, vt diMBJtjlrVi pars per mmni;(m Rf^is Galliat^
quam Henrico VIU, deberet, compenremr, de quo ipUe Tabulae
JUndim die VII, Au^i 1514. confefhe, ** aoceoc: Itan em^
veiuumztemoordatymtfi^ quoddi^Rex AB^a,Cy baeredes et
SucceJ^es fui pro JVbcrimonio p^aeftuae Dominae Principis, Dd.
minae Mariae cum diSo Rege Franconim babendo et cattraben-
do , nomine Docis dahit^ /oluet et deliberabit, ■ dari vei /biui et hbe^
rarifaciet praefato Chriftianiffinio K^ Ludouico, eiusve De-
putato /eu Deputatis Cummsm quadringentarum millimn coro- '^
mnmmn^ veiearuMdemverumvaloremf Jbiuendarum mdo ct
/ormajeqttentibus.
$. xn.
Slanca Maria Qiieacn Sfbmci, A^diolane^ Ducis fiji»
in/ignem dotem^ pro illorum temporum maxime ratione, attUlic
Aidx/»»'Zt<noLinip:dequopoNTV5 hevttervs:'*»* M-
rtAantwr cot^ho-es Caejarem iSfeximilianum ad tam in^are$
de/cendijenuptias:jedrerumignar$ non cot^derabaru caeJaretH,
^prodigamtiberaUiatem continuaqtte beUa iemper pecuniae in*
digum cum §a in dotem m pro dmlomace, qu9 Ludouicus
Sfortia, fpof^ae patruus, Dux.MedioIanlenfis, reamciabatury ac-
cipere quadringenta miUla aureorum ducacorum,/>ro mutuio eius
iBuUebri ducenta millia, aliaque centum miUia, quibus cegnati
eius atqia t^lmes bonorare dicebantur. Auget omamenca Blan-
i Ppp » Xac OER-
* fxt40l spud DT MQiTT Tom. V. pk II. pf 47^. '' :f -
•* «kMfl/ 4ifmd Dv MOMT Ttm. IV. p. i. p. igpt
\» Mer* dfjh^. ^. V. utt,f»uyi»(iftrihuJli/f0teir*-.. .
llanzsdbyGoi^glC
f
cae-fi^KHAitDVi a -itoa* (iclcribens:'i«dMv,<fiatier
Blancae Marne) ^namr «rAnacnu, fiMV «2 quadr^gmca ao*
redm norain&n ducaliam millia iKftmabamw, quaaringenta
mUlia dods nomne, certit penfimhus daturumfe receperat.
$. XIII.
Prope accedit Ludomcae Mariae Gottzaffoe dos feptingent<h
rum milHim tbalerenm^ dum Vladisla» IV. Poloniae Ktigi -nu-
berec d. i6. Septembr. 1645- conftieuta, de grti tabulae Nuptift^
1« : ** S2 MaieA^ donnant en Mariage an Roi ^c^ Pohgne, la
iiisdite IXimf Princep, conime fi elle efh)it fa fille, il a efli ae-
•€9rd^qne k frepmt CQntraS feroit fait en fratKois, comme dHagc
totitniNi defaire ponr les Ft&es deia Maifmi Rgiaie , ec cOBuneoM
le pratique aux Reitus ^ Esfasne et a' Angieierre. Sa Maiefte
adeclar^ etdeclareque la Dot de la fusdite Princeffe efi de
fept cens miSe ectis, qui montent a deux tmiSionscent mi Uvret
momoiede Fratue, comme il eft dit ci apr^« Delaquelle TcHn-
me i1 a d' vnc pairt^ cens mil iiures quc fa Maiefte a donne
ct donne d la fusdite Princeje en faucuf dudic IVfa-
riage, par 1' affeftion que la Maieile lui porte,
^(hnt fa proche Parente, et nee de Princejfet duSang
SoiaI,€t d* autre part w mmitn et demide Livres, suquei SaMa-
left^ i ^valvfi ec liquid^, du confentement de ladiie Princefl^
tous Ccs Droits 5 elle appartenans pour quclquc caule et ticre/
gu* elle pretende dans la Succejfim de Mon/feur le Dtic de Alamotae
fon Perp, de quelque qualit6 et en quelques Lieux que foicnt
lesBiens deladite SucceHion, laquelle fbmme d^ vn miUio»
tt demi de liures reftera Franche et libre de detes et dechar-
ges au profit dc ladice PrincefTe. Sar ladite fbmme de deux
miUims cent mt/ livres ia Maieft^ d promis et s'eft oWigee de
paier de fes deniers, le iour precedent celui dudit Mariage,
la fbmme de trots ceni mil Uvres^ ec vne autre fembabie ibm-
* Uh. XI. inemntt. Adde tsjhnem HMGsvii in Ordtitmi tratmU-
tteU, VARtAitA, «ijt.mjp.iib. XXVI.i.rktyeiisi^Uk^FI.
t. I. p, lOfl. ■ -■ . ,1
^.ext4M.if»fitln4fnT3bm, ^.f^tfijjg. • .'
l^anzedbvGoOt^IC
fc
pHJIiKimii-iaifiiim. >4K
tMJitnbmtMliiMya^tiakatittiM^itKmtilcditriv
tmtmi-Sv^i i*iia!iei'imtepctlllMnet6^^/i^iiiaif ittr
^ Sz Afoiefti ftit> jh Prinap en itvtar du .Mairiage, a d£
h premireit foinme Jeircis cnu m/Himi, fen donnee Wc-
taiice, taBtao nom du *<<//< peii^ futuf Epoux de hiBite
-Vrinuie, par4e9 AMblf&deiHs (bdit miWfoiognt enVoiai
•(KjUraleWer <ai«i*iagdi qu'«jnomde'ladk«PriBce(ie, et
pour r autre par&ille ibmme ift iTBij eerts tnii irvres, le Roi de ¥o-
Vofi» et laditc Princifi, ou aulrcs, qui auront Commiflion et
■feur "Ppiivoir poUr rccev<rfr ]epai,ementj en donnerontQoi^
«ancfc 'coiiiiointchfeie: xt i I' efftt , de tout ? ceqni a e(K dit oJ-
acflS^hiHtfP^-iafir^efMerncur&autortifcenvertadelaijr»-
ifenti!. li ibuf m^ihe qui fffeoedera eefciT de h 'Celebratio* ■
idn Mariage ladite Vrimejr a promis et promet d' apportfr
en denicrs cbmptans la ^mtne lie jteufceni m//^(r/,cndedu-
Qion (fe la femme ie Hiux miUicntieiit nM Tmtts, firrlcsbroi»
dc ladite friniefe, laqueHe (bmme de miuf cens mH Syrej,
proviendra de la ventc et transport que laditc Vrincefe fait ht
•Ics fiisdits Droitepour la fbmmc de neuf certs rml /wrw, aux
Siears Cmtarini tt'Corantimi , Marciiflnds Bunquiers ec Bourgeoit
-* /"«n/jpafcflntmafaitauiounr^huideuant le<jtMyet8iiint>-
•Vafl, Notaires abChiffelet de Paris; et on vendra tfcs Bleiii!
deladitcSucceffionpourlepaicmcnt de laditefoihnie* w^
miiivresi dc 'fequclle et des imerefV .S commencer du iour
ide la datte des rirefentes, lesdits Sicars,Gmiarini et C/rsntcm
ftnant ■((««/»?/«■ MieTspmenms dela wnfedes dits Bient, et
Hiaf^frefkrenieii^toiuaUtresCreanciert, attenifu rimpoitafice
^'i iSvcKfouriaeiJUetleiaktefhniine ejt pdUi^eec^a^^le^&i»^ dc
ladite SuccdHbn fbnt notoircment beaucOup plus que fuffi-
GinspoiicIepaienKni des detcs. A 1' egard oes /& cens ni^
*Rf«^reftai)S, Sa Jt&ieftd a proitiisecjs' cft oblig^, proni^fet
$'<9bligeUcj3ire.cein«ati«<a la^ite {''nw^aJs Kn. 4e l"^nee'
preferite 1445. des Biens dc ladite fucceifion dudit &u Seignewr
Ppp3 Duc
- - . - ■. 4"
4|( Oir. JX Or i«*.
DtedtMmMaifi fam eo Frwce de^linaoire ffiaa Cau^
'. iisqa'ilaValeurdefaditefoiBnK<S;jbeDHia>//ii»w,confer-
meiiiem a I' eftiiincioo <jui Cea fikc desdits Biens par Goia
cxpcrts oa bico la ibmmc Wlr /jr cnu mil iptnt en argnu, ao-
cfaoix do Sern^^imt Dk dt Mamtuf^ au paieincfic de laqoeUe
tous lc* Bieas dc fadice Succcflion, apus lcpaieaKW ac la^
diie foimnc Jt tmfmi mil livrcs, feroot hipoccqucz , et h-
dice caa&natioa fcra 6ite apr& que Sa MaiciU aura tcnnj-
116 lcs difiercns conceniant ladice Succeflion, cncre le
' Sem^^mt Chartej II, Duc de MMttme et de Moniferrat, et ladite
trmceffe, ct les aucrcs qui pourront y avoir inccreft, ct arri-
vant que dans ledic teinps il la fin dc la prefcnte aniue 164J,
ccs dinerciu ne ibient pointterminez, ou que daos lc mmie
teitips on n' ait point coal^a^ i h ?Tmce[t la Caaaaidt fix
tent mil livru en Bicns de ladite SucceiGon 011 en argcnt, Sa
MaielU a promis ct s' eft oblig^, promct ct t' obligc dc £)i-
rcpaier i la PritKtjfe^iCamaK defix cetu mit Uvres en Biea&
dc ladicc SucociGon ou en argent, la Maieil^ a promis et s* cit
obligte, promet et s' oblige de faire paicr 4 hditc Princele
\cs intereft dc ladice Ibmmc dtfx ctmmillimi, i raifon du
denicr viagt, fHnous les Biens de ladicc Succeflion, i commttr
ttrmtprtimttriouriU Imivier prcchtin, iDsqu'tf rentier paiemeiifr
in ladicc £bmme, e» Bient w en argtnt cotnmc il a efte dic, et
les Biens qui feronc donncz i hditc Vrmceffe pour h Soimne
iefixccntmillmres, eh cas qu'clle nefoit pas pai^ cn argent,
ou la mtee Somme C\ le paicmcnt n' cft pas fait en argenc,
appartiendront i hdite Princele en propnct6 incommutable
«t irrevocable, faass et librcs de toutes debces ec hipocecquc^
ctchargesdchdite lucceinon, pour iouiret diipoier desdits '
Biens tant cn ce qui regarde lcs tbnds que les fhuts, ou dc la-
ditc Sommc cn argent comme de fon proprc bien et hericage
ainfi qrf il loi phira, pour lcquclefftt tous les Titret, Ptpitn
tt Enfiitnimtm GOncetoans lctdits Bieas, loi feront donnez et
GOnf^ez!-
nan,5db,.G00<5lc
* fitfkiunm iBu/hiiim. . ' 4t7
aen%nez: et i cette mtim fin hdite frimefi eft etrelle
pteinenient et pour tei^joars aueorifiie par cesf relaitw, et
Bour en ivancer ct faciliter reconvrement, laditeiVnK^ci
^aapttientibmniset foaniet le difierent au Jugeinent de/k
lH4fefti a a pafK aqourd' liui Frocuratiph devant les dits
Kotairesr pour rcQevoir la Prononciation ou la fignificacioil
dudit Jngement, oupaiir.pairerteHe>transa%onqueiirit{«^^
erdonnera tonchant le fnsdit different, fans neanmoins in-
nover ni prejudicier i ce qui efl contenii ci-defliis, et£u»
qa' n y Coit befoin d' aucune Rati6cation.
•■ Marui Meiiaea marito Henrico IV. GaHiae Rep a. iSoa.
«jocaka dotem attulit Seyxeiaorum MfUiam Tbalerorum, piout pa-
Sa'* liabent.dotalia: EnSivearetcontemplationduqnelM». -
riage kdit Seigiieiir Grand Dxc, tant pour la linguliere afle-
SiDn qi^ il porte i )aSis& Serenifime Priteeje fa Ni^e, que
potir la,Dignit6 et Maifon ou elle eil ifiti^, a promis et pro*
met haitler en dot i ladite Seremjme Vrincejfe ta fbmne aejix ,
tekt mil Ecut iforde fept livrei et demie cbacwte momwye floren- "
tine, des queb l^il Seiffieur Rcy a d^)a leceu dtux ant cin-
yrame milEcut payez et nombrez entre les mains du Trefb-
rier de fon Espaigne, et les autres tnii cent cin^ame mil
£rKr reftans ferom auiH payez en derniers comptans en la
Vifle de MarJeiBe ou Lyon lors que le Mariage fera con6rm6
et (blemnif^ comme il ait^ dit cy - delTus. Le dit Seigneur
Grii^Duct auffi promis et promet de faire conduire Qdite
Sereniffme frincefe fa Niefce, comme il convient i Prince de
tcllc qualit^ jusques en la ViSe en MarfeiUe'. et outre cc liri
donnera ba^ues,jcyaux et autres meuhlet precieux de VaUur con-
«endik a la Dimte de Sa Msyefii et ila Maifon dont ladite
jPrwK«/*efti(ruE
$ XIV.
• ifi Dr Hoili Tom, V. p.'!!. p, 4,
■ lv,ir,db,G00t^k'
4si .O^tZ »i-im- -^
1 ~' ' .' ■\ ■ '•f.v 'XV' ■- : ,i'>: I i ■" '"*
Huic ppoxf ma eft ^fiMentehim miWm thaimnum K&t
riaeFraneiicaeElMabethaeSabaudJcae Alf»nf& }V. LddtdfliM
-Regi a. i666.nupta prourtabiriae nuptiales * nos edocem Ut:a eftft
arFe(l^et«ccora^eniTelesExcettentSi^>fli%rj-Marquife ^.foih
ib', Hs DucfP ^iftv^/, rt r Ev^oue^ iJbr Ar ZtfSn, que Ja /)« da
hdke 'Seremffime Princejfe Maoamc Marie Frmt^oi/ii^/Heth
de Sav«ie ftra (fc,^ fffl/ wf/fe ecut Motmye de ^ante bohne i»
etfont eows^ qui font m milbi)» Um3 cens mille Uvre/ Tourninr^
J favoir ftatre cens milk icus^ ^i feront pdrtez en efpebes^
Lisbomej et les autres cn cffiat^. et de la manierc qu' ils ftront
declarez dans 1' .Articlc fiiTvant. H a 6t^ convcou et a<;cordi
efitrc lesd. Strgneurs Msrquis de Samfe^'\c Dac if_ J^ett et f
EvSque et Due de Laon que pour ^ire connottre . 9 tbote T Eiii
ropc la grande confiderationi et la (BPference que Ibnt Av MaH
pns ie Nemdftrs et 'de Vendosme dUi.'Maria^e du SerefiiJ^fie"f(j3
dc J*orm^<j/^ toueautrt; hVofdt^h. ^efprij^ne frf^ejl^^^
tcAt phit grmde que ceUes^did onrhe donnies jusquerWpri^hi
I iaux frirwejfes de certe Maifon en les marfant:. Et pom: Ctt e%^
fls fontconvenus qneladiite Dot fera dejhc^cens miSe.Scus^ i
iavoir cenf iniUe ecus Momoie de France^ quQ f Exe^&rit Sei£^
Ifeur Marquis de Sande porta I' annee pan^e i Ij^bqnney A^ &'
guelfe Somme F Excelfcnt &igneuriZomtt6QCafieioreiOori
donnd deja fon re^eu an Sieur Gravier^ ct declare par Jcdat
2tf il la recevoit pour compte , et fiilant partie ae la dite
'fff, et pour les auttes cina cens mjfk kus Teftans pourfthtr
ladite Commcdejfxeefumille ecus; fesdits Excellent? 'iS;j^iflff'r
Duc (f EJfr^es', et Ev^qne Duc deLaah s* 'obfigent wmw)? iV^
cureurs, de tenir pfefts et {oun\iT'quatre cens mille kuf Mmmf
deFrance, qui font un militon deux\cens .milk livref.tournois, arJ
gent bm et aam courSy au PortoA ladite ^a '"'
* ap. Dr uoHT. Tota. VI. p. III. p. 104. aft. III,
'4*cqt-
C.ooc^lc
<" etnti^nei^, pois-aBBrmPirn^afin qtB.F.trgaiit.^ptiliii
tae empOTti avec elle, "et le dk Excellent Seipnntr .Macqnir
de Saiuie, au nom du SeremSime Roi ie PcrtupaJ km Maitre, (e-
B obligfifc Ja^Mftr la Seraujfime Brincefe U tmu k rit^sqai
fa-Du fmmtt aurir fitr It Mer, depiut ieJatr^.ilvemeSA
ktr^aer laStnimedt hihu Jot ias let Vaifeuix, eilaiiteS», .
MWInae Princeire i emlmrqmrafmir f^tf em Pdm^Jiuiqua
Mjaur defm arriiiie a liAgme,^^ ^ quejque Tene^ PorttlN
sal, ofl debacquera la dite ■Seremffime Priitceget et en ce iiBU .-
Rs dits Excellens Seigneurt Due et Efireet et Etiepe-Due tb
'Xwn, s'oUigencds iairc raaiettre lad. fonutie de iuasre.am
liuBehit t&adeie Frmx enm^menatUK ec ef^eceqoe dit
«ft encit les nuinMls^AfiniaTes du iM^t Ax' ijcPiprciu»^
qui (eront deputeKrpour cela parTff Mtyefte^ lesquels en t&i^.
aieront couce quidanoe ec d^ctiarge necclTaire a ceux Qu).£t'
«me.commis.ponr.eet effet par hdice Serm^i»f:PriiKefi\ et
fOT leed^ExcelletitSiSiifKurrDuc S Efireet^tt Eiie^~Dm
i3i; £.«». 'Ec. poitr les autre» coir ««&-««/ teltaai pour r ac>
complifli!mencecper£ucpai£ment deladIte/)0C; l^dits^Wg^
«orjDucif ^'^''■'tecSu^que-DucifeZ^iixis^obligcmdeK* '
6ire paier i j,itiiiiiie^4mi le cons de fiatreMinea oil pldc6i^
€ la isfoifiion des Bienspo«t&re fiwte,aoxMiniai«3dudit
■Servttffime A»' felon la forme fusdice, fur laqDelle Sonime t
JM vnUim et deux ttnt.mOe Hvrettourmit, &ra prije b fbmnie
•ie jgitmre viagtfdijtmillelivret^et mife^ majns.de la^S^f^n^
fivitiruegi, psur fbumiir i la depenfe dc Am voyage, ec a»
cres qu'll liii conviendra faire ep partant, lans aucune diminu-
cion 4e douze.cent mSe Iroret, a T 6eard de.. la reftitution
'de la Dot; ' Et licet m^ior adhuc fumma exprimatur ip
'Tabulis riupriaitius, » Petri J^rtcmiii Regfs cuta dias
Maria francifea Elifaietia a. i603. adieSa canMri luie dubi6
- •■ ■ ■■,.'■ doH '
* ef. n^ UOHT, Tom. Vf. p. Si.
Strmiliir.triitLHenic.e.a. . ... Qjtl^ ■■"
l!an7,db,G00t^le
4t« ■■ Ctp. a. Dt ibit
Ajd fuJA Tfdeianr {MnphetnaBa, qoK in Lufiniteii imiiB
attulcnt.
§. XVI
thiliffi HL Hilianbnmi Rtgii filiae Aim, UiimiaXSk,
Gdlianiin negi t. i6ix nupae, m domx proini(& ftienmt
fiii^immim Hakranm miBa, prouc Tabdae dooiks* d»
cenc: (^ Sa MaielU Cacholiqae pnnnet ct demenra oHt
gee de donner et donneia i la Snnipmi ttfimtt, Dame jfnnv
en Dtf et en iareiir de Mariage avec le Riy Tra-Chreliim, di
friaia, a payera i Sa Maiifii Ti-a.CbnJlitmit, ou a <xlai qui
tura Pouvoir ct Commiflioa d' eBe, la fnune Jt dn^ tett n/
wtut tnr Jt la uUair dt/iize rfaHti lafiat, etce en la ViHede
tarii nn iour avant la celcbration dudit Mariage. In Dttit
vero lecuriiatem cdia promitmntur. Qik lcon Maieftez
t^tt.Qirtfiiamti s' obligeront d' adeurer ou afleureront le iu
ichSirtmfiiit Hifaittt, Dameitoir, liirrnitcsbienallciB«ct
Kboiin«ctiurfendsetaffignationsvalables,aa oontentenmt
de fi Maiefit Caiboiiqtit ou des peribnnes qu' cUe nommera
pouroct effet. Et tn ctudt dijiamtn dt Mariagt, tn cas qim
"dt dnlt la rtfiinaim da du ait Sen, ellei It rtiSrom i la Stn-
m^ane li^ante, ou i celui, f w Mra cbargt dt Sm A&efftt et pcn.
danc que le temps qu' il courra, qu* on ne lui rendi^ point lon
dit liiir, Ibn Abtft oa (es Heritiers a.Sa:ce£eari iouiront du
tevenD,aqaoi Dlontetontlcsditsniifcnrnr/^nriirailbii da
4enier feize, qui leronc payez cn verra des fusdites a^pia-
' tisna. Econtrario ifia lenmiciace debefaat faettllmi foitnut.
$. xvn.
EademDu conlticuca (uic lvdo vic o XIV. Gailorum
Jtegf , Mariam Tbtrtfian a. 1^9, poft pacem fyenaeam du-
centi, de quacabuhe ica loquuntur C) docales: Que fa-
■JMaie/le CathHjtit promet et dcmcure obl^e de donncr, et
dosneTa ^
♦ exiMt ^ul DT MOilT Cirr. Di/bm, 75«.. r.p. atillt.
^miauttii4ui uaaTTim.np,U,l.iH. .-
', : Goot^^le
fpnmm iti^rim. ■ ^i,
4oo*tniia|!mat^>K h)fimnl>aai MAXte t rsxcs r, «■
OattafiKarJe.MmagtivecleR/iyTirj-Cir^iaHkFnm-
te, et payera 4 Sa Jflaiefte Trei-Cbrefiiamey ou a o^luy qui au-
nPouvoir«c Conuniffiond' Elle, hfomnieijcaaucew.mjfli
Bliiu isrfU, <xi\w! ii^ vallair, en la vilie ()e Aan/. Et
l^dice lbmn;te letapoy^ «n 3a maniere iuivante: k ri^/, au
ttmpsr de la .con(omnndon du Mariage, V^aare liert a la
fii^ rann£e, depois la dite Gon&amntian; «tladeniim
mifiime fartie, liz nxMS 8pr& : En (btte quc f entia' pnfC'
mentde laditefQmme<irrfMrm/fftfZtr£>£u/ifor^,ouieur,
><$}« uifair, fera faite en dix.huit mois de temm, aux temA
«t ponaons, guj viemeatd' eftre^'^'^^* Quicl vero circa
liHinsIunmnevaI(>remiueritagitacamexponiti.iiiiBss:*Iiy
si|;i(roitderig1er2iiZXirque]ei£>if£,^i^>iifdevoitdonneral'fib
,fimte. DonZ,al^Vdicd'abord,commeon 1'-^ vudansLetlTC
4a Qirdiiul, que fl quelque Frimeje pouvoit etre mari^ fmt
Jet, e* ^it cdle 1& a caule des belles qualiRz qu^elle poflc-
4oit: oiais ceitepropofition tf &ant point du gofit duOm'^
mt Mtftrin, le MiBiihv Elpwnol fe recrancha i ^ragerer ha
«ans avantages,que la moicflie chole que le Koi pfit ftwi,
feiic d* accepter la tht fur les Cimqu&es qu'il avoit faitea
depius Ta rupture dc la Negeeiatian de Madrid. Dott Ijmi
apiila ceciepropoluiond' vne LetCFe^que Soni/tmmiPmoin/
lui avoic ecrite de Ooo : dans Jaquelle il lui marquoic, que le
Gtr^Vxi lui parhnt de h Dot dans les Conf^rences qu' il efic
(Vec ce Miniftcv, lui avoic 1^4 qu' on en pourrcnc prendre
vne.panieilirles-oonqu^ssdoncnousvenons deparler. Le.'
Gtramil, en coninnc; mais il dicqu^il n'avoit cbai^c Pimentel
d' ^crire de la force, que duis b penfee, que T on ne preten-
droit pas e» EJptffie que 1* fi^mte fit vne Reimdaivm generale^
de twt, ee ^ mi patrroie ^mrtemrs et qu' on lui avoic dedare
'9K f on ne (N:ecei>doic pas reraire vo fijul potice de cerre de '
«outceqHelcsaQnsS-daKai avoienc cDnquis depui» P amiec
' Siflq» 165&H,
, , ■ I , '.C.oot^k"
49» ''Oif, iX, IV Atf '
i6s6. H cMBrtla b mKme axile\ DinLn#{ etU&ak
eort qn'apre39V0ircede fiirkpdint de bRenoncndon,. te
Roi confentiroit de donner au Kni QuM^ non Orttmcm
vne parrie de h i!>9r, man le tout pcur qudq^imes dcs con-
qaetcs que h Frante aroit faitcs depuis cetems-b, pourrfl
3u'dles ItB demeunfTent cput entieres. Apres que^ucs
ifputes I»]e(iiu, ^ns lesqueSes le QmUiul fk bien^rafDU-tei
preteniiaak de (bn Mite, Dok LeiAs repondit qiiit falMt s?
oi lenira ce qui avoit ete arrete, at quc ne s'. agiflam iMain.
tenantquedlfi^a^^Aff, il ne crOVoit pas ^ ilfbi 3t tm itf^i
i» t^afm Mam de jifiiaer m Ariitlt, camme il crtMoti oien
anin qu< le ■CorHiiuiln' infifteroit pas a agmimer h fiimii it
'hDti^va tbt donneeahReine: S autant pltis qu tsHc ne
iia-ait pas le meme e8et a pretettt qti' elle fit ater^ JicaDlli
fie t argent hoit hie» ptus rare en ce tems-Ia. Le CarMH.
Rpliquaqn' it neferoitpasphilTrauKoidles^arretcrentiail
Siomeflt tur URe afliBre de cette natdre, poUr h menMzaifim
que Doii Lenis avoit dit, ^n' il n'. eroit pas de b d^miiff-em
graidltai Jt {hjfiiter four k fhs m U maim i argmt: ^o^ani
ea Tiam^jlue / il mibil /airefaier ta d^etl/e qwfifirtit flt
«mv eecafim^ il tns en demereit un eomftefidele et fi-H nefreHi
irMtriekfKirla Det: Cequi fairoic de la piine «j GinfiKi^
'«' etoit 1' evaluacion ^siinq ceniymUe etnf d or ^^tmil
«tre faite en Reaux, felon les termes Ai Conaw deJMarhve
A h Reine. Comine en ce temps-h les ecus d'or ne Tato-
iencgaere phKdelamoirie deee qu^ikvaloieiitaiiteitis.des
ConierencEs, 'i crolc de perdreplusdlr^ilitectiu^iiiiflltilftin-i',
fi on voidoic les p«w fiir un itierae pi*. : Mais^il efccr* dB (e
.demecerde cette^iflafre en trffaift evalner tes ceus ff or fiir le
priic Gcnrmt des acns de France ati Ibleil. ■Snr ce pie:|« fbm.
ine pouvoit bien monter « trtii miUml de IHrei,- qne
fe C»>ii!iii!/ *ftin«le an ' paienwnt tfiijle prefV* igifc
r&mane que.Ton devoll iemmi amf- liptmii^, piiffij^e*
.«irie«fcfr«»f*parl#Ti«tf deMunfkr. iXYIH
.■jSaSltmimibi^fyiietiiKtietn<a'W.Vi«^Gai<m''9
priniagenitae fUlitipoW. ii i6ia.«locas9e,<ing<^ni quanra
eoiiftim^piDUtdataies tatxjae* docent; En ^Y«ir et con-
templation du quel Mari^q et poiir 3 celui ppcyfiyr^ i^i
iins IMefies lyet^hreftiemet, ont promit et promettent de
bailler pour Dot et MariageAe }taiKDame leur Sotfur ct
Ffllff aiffl^T h fo«mie <fc i(nif c«if/nH/fc «»*■ fiWi/it. Et ce
.fditrtatts Onitsfaurttelset matemeltf et autriUqui luifovrai
Martmref^clmr par jMcetjfim et mmtiiiew, Laqycilc rpGnmA
wn compeieet dnime « cdai : ()ae^ kidit .&>^ ■CatlKJitfii xt
\t31K Prince ika ffiiigw» deputcront p<w la j^cevoir aiana
Jeule foijeh"p4iem*fc W ctlte ^ 1» conibnmiatioh dadie .
triatijgeenlavflle dcMajirK dsmjJtanSte ecos folsau {>ri*de '
treizf .reales poufpisce. '■" .■
;-'„,.., : '. ;,,;■ ■ ' ;. . s,, .,59^ ■■ ' '
- .«(f^ihsrwtJilenrid.^IJf^.j^egis.Anglonmifiliijs priiti^^
■BU.CariMtawi ilfffijvpM ffndiHaHdi ^t Jfaixdkie iUiam!
tb 1501. duzit vntfeasi. taiaaaiait lott bii cetties mllt Du-^
rtfo/ iecimi aH&dit;".qiiaHs portio xauUr vnqwm Prittcipidaa l^^
gitur, vtband immerlltt) gratam eam reddiderit Regi Heariil
W VH. *♦ De B60 it* fttibit ■pAto de v e R V i. A M t o;*»*».
^^n)a D6tij'(C[azi iiir 'keetrri' trihs]x3 eratpef viini rcnm^*
«iationis) Juit aucenta, millid BucarcJruml Quorum cenimii''
va&a.j^ti dehehantj pjft i^cem ^ies.tijoknmzatume Matrimonii,]
AlKitMWf sentwn;ii«!li»«(^//i(rai^?>^/,,/«W'iW> '^^"i
iiliianu^iiiiPur/.iMw.jMCKr ferlfctilm, av fer vafa^.aiire»,-
tfimilmi npnatfatm.r St rtti»iiiiiti t^^ifir^iSojiih t
pidifferiMir utfiimareHtur: Retiitut dsAsttPrineipiiae iil^^mtutf\
jwrtertfa^pais FrineipiitiB Walliae er Oocatut Comubiae, et ■
lii;,:^^;;;/...^ ■ ■■■■■■ .-Qqi'? :■ •,"'';'■■;■:,,• *^o™»-
^■^ ffjf. f Hntlf"!; To», J. !>.«» ,.
Vitf. immiya. fi.-Sfi ,:-. ■■;,. .'■;j,'?.?^ ■ ■■■ :.. ^
' ' ' " " ''' .■ngitiz=db,G00t^lc
04 O^iZWA»
Comicacus Celbnatjiefieap^-MetMjiparmia, nrmjfim-
ti^erit eam Rcgifiain Axi^\9tfhre, tniijmism rt^agfktatw:
Jta tametiy ne minor fbre^Aunn vlla Kegifla Anoliac ante bm
Jhieretur.tpK dos po(hnoaum t}uoque AEtfauri&atnUeorio»
confticutacft, \t docenct^Milae *
. $. .XX.
Dotem fubiode exigvam 6Me conftituta(n videanB^
Maria Amadei Comicis Geoeuenlis fflia (l Q46, JPbti^fo SM'
. kttldo nnpca doeem acculit qujndectm miSiMmftrawnmitmaaru
llis terminis..** 2Vtciiuv MjriaedaCe^crwwnvOoCtSM^Da*
nious oomes^4)tMSi(3*I>omiiio^rtiicipi*,^ miki pntefiu» vi/ifrs
fiipm^tiy et redpiemti vice, mmumff tt adcfut ^£^f Pbilippi et vBni'
wff, et fatgularum ^menm hitere^vei merefejmeritimfiittirttm.
tlffiinavitt amflitmt quindecim jaille flbrenos boni auri ec iu{h
ponderi?, qmt qmdem quindecira mille florenos *x atufm dod^
^tta fupra^praeMStts DomiDUS.Comes 0-9e4i3eJ^onmm Vnnaa^
et mibt praefatD Noiario vt fmpra flipuhtttHms., et reei^emtihu jn-
pmiatione /olemnif et per imramemtmm ^uo/ufM, eifiAaU^mitm
amnium hmerum fmarumt mtoUlium et iiimttiSum t fra^auimm e»
fumrorum, fi/ven prom^ pertermmmty ttmiodmmii^firifM,
Primo videitcet quaim S8a Maria per diOmm Philiroum dahau^
fiita fmerit in faae SamSae Ec(Jefiae^ veifaitem ^mn& dmSa furrit
0. Dmmm didi Domitii Principis. fepcem miUe lloreiio$>fawrR ai
aam duci ordinatum e^^ et eomoemumper diSosHomm^^infeflo
ammum Sam3orim proximeventuro t aus (bpcem mille florem tx
folemmhtts tmroenttonibus inter ASos tkrmnos Principcm cc Coim-
temfaSitet initisy admanms di^Dommi PrinciptS Miaitt per*
vemre et fihifehn et e» tme im duohms ammittWdmeit^revolim «K
tmc iienmo eodem tormino, diio mtlle florenos, ttimd^-mm rmo'
luto ammo yaafiftff «Aw» »tfiiw»o,doomillcflor«nos et^fii^e^
quenter anno ^moiiiet eodem termino duo miUe, Bor«DOS vtfme ad
tmtegram et perfeSamJolutiomem di3orum <iuiadectra mille flore*
norum. 4^ tamfenf .et in paSis JHemiu fiipmlatione vaB^ de*
du0o mer £mnfiw;^inciFem ecComicein', f^i^t/iifi^od&mifle
L. -■-'-.,■. ^;-! , , 'ffifrejii
* ^«i »r HOMT. Tom. V. '[>.n. p.41. . ^ ■ ^
** Ox&k^MiUrtbim. Mmis^^ttti^}n.lif' ' ;;-- ■ <,
■ , Coot^lc .
. foluMtw in-iii^wtfiiMfdem mtdii ffr di^ JDominos PriDcipemct
CQmicem eitgeii^^.qm midift^ £4^ fiornorum quantitatem rtat-
feref, exigfit^ recuperareqitey et exigerr piiffit , et debeat^ hahmqi»
exigatM fotefiatem p/enariam praefinii Inflrnmenttt' per £3os Vomi- •
im J^i conceffam, fine aUo m0vaat6 JfnguRs ierminis JiipnM^s
proat in fineuiis fmt fohenS, et mhihminut Sttns DAmmas Prin*
Wps ix Joiemni fltp^latiotiey etpTom^amy eirea haecfi^ faSa^ «Efi
.' '0amqtiantitatemoetom\\^mxafiomiottirnt&fiaiatmtproi^
£3a tn termitns fiiprff t^sfottii^ pfffiy etrefuirere panijetjoitd
w mm»iits Depofitarii ptpra eH8i, vei aiterms ex injia Jcriptis per
mit^imqmfi^tdtitry.etttmpeUeTedi3im DoRUMun Comjcem Ge-
Jtnofefty ec fyMl raflbros M^fr» Imptos ifdipfiint qtianticatem flp>
pitnorunt jS&nu&f vt w pr»^^i_lt^i^e^a^ amtra ettam Oepo^
tOriiy veipetfonar pectmsm ipfam reeipere deBentes in ipfiiu pecutdae ,
^aSione ceffarentyet eos-af^odiat.idem DepoCitanus, et conjeruet
Mmsqtie pitat£ai FhilippuSy et Maris M aetstem periicDernit
iylatgia»oiii»»n cpntrahencOj qw» Matrimomff. inter dtSosPhHip^
fmt etMtma cotMpieto idem Afffifes praeiMot o^p nuUe.flore-
p09£ifiDoiidno.^riaf:ipi aaediat^ et deSherety ^que expe£rT»^ ». '
4fiti»rare ttneatmy vej £ao Phtiiippo» fiu 0$ edqttem tttnc /&3a
ffi^0 pertmeHt, qtda fic ineer diSos Dpminofr foiemniter aStim
iKHfi^ ettomtntmaf oBo ettOn ntter eos vtfupra, qmd diffi Do*
mmi eiigant £3»m H^dmxD^^tmprimtmL i/i^Maris dt^jf^fuetit
igjiomm£^iT>w^i?rmci^iSyftjiiuncttoKt^ereitqm^^
miUe Btfieatis frimae fibuioms pectmae in dotm defimatae ^o-
ttamwr, et Jo/vantur per difftim Dominum Comitem m mantkui
JCeVetentS viri Domini Rodulphi deMontebello Ahbatis Sandi
>lichiiclR:,jf twuvfiit irtloco et boieri pe^,fiverd junc nqn, ejfef
jf^ foar ve( iaieri non poj^ y Joiyamar\ et ponamttr m manibus Oo^
mmi Guilermi de Rtparcav w/Nicorai eiui JPirttriii.fi "Oeroprae^
di&um tnatrhnonium imer ipfum Phitip^um et MaHsixi aHqiio
tffjitvel cdufa^fine tamen aberius &8(rrum Vartium cuipaprom in^
Jr0,nonecmpieretur, qmdextmctd c^.ex qu» tonfiaret dtSut^
Md^mom'um non cmmfert\laf>/» exiUttc vHo (TMd,flfri&xDominu8
. Prhlccps praediSor ^^tt% mine flerenos per ettm. Bqbitaxj et
^ fomos reftituatj et reftituere teneaiitr praediSo Domino co-
mid
- : . ■. -r . #
49« Ctf.lX Dnbit ..
fnia in nXtiiatU-riialiiu onm,. wi^cmlbMr (SSiKtiuBtliii:
Wa» pfr culpam, vi ])rimimnir, nm amfkri, efdiSiit medHu
iiSoi oSta liiille florenos videliat quaiariaei» /iliaam, er pef
nfiui^mediitm receptim diSo dminc Comiti reftitmt,ei re/IHuere
retieofffr in continenti, ex tpui ciMftara diSam. Matrimoninji^
noBcomplari, ipinjic iafer Diaci Doaunos ■afium exiitii, et
ttnuenmn fmut /iiirai fit mtm ^Sitnt MtuHmniuin fr^er
nlpiai eadentem diSiu Mariae, vel diSi Domini Coinicis, vel .
cUerius- ie parte faa, nm cai^lemur, tnnciniOi eafu fraediant ■
Domiiius Comes iimat iondtime fura^mera, fimflici, et irrmt-
caHli im(Ti>ii»j,?r«*?» Wi>l'pi*<',«t prjf*^ Domino-Princip^
« micii memiirato fliiiariii reciplenti, et 'fitmmiier fiflHanti mce,
\umine ei td cpni diBi Philifmi /nwaifci ftf tem iniBc floreoot
w4<<*r Domino PHncipi hijUutime prima ■filimdmificieni H»
praedi3ii tCiSe PhRippo, et (S^Demino-PrinCipi'. et mihi-iam-di*
Sp Notaric,vtfuprarecipifnti^ 'lol fingularef, particub^i' 'i/onalit'
'0ei auod nuUa ipfanmt injinuitimeno» indigedt,- Wf -JllfnniaM <Juiii»
gelltorum exccifat «areoMni./towi/;'» (juittdni^^^tiuM Tlonn^
tus qua JUpra ptaedklo Philippd, et praediSo ■DdMifiOk IrilKip^
it miiii fraidiBo 'Notario rectpanli vl fupra exnumfrotftxin»!
'ei extuneprout ex ilunc, diStifipiim mine florertosi» eafliin^
propter ipfiu euidentenl't:alpdin,wl diaae JiliafflliK **/*&«**/*
partefia, prout fufra diffum, Matriinoniui^nm eompleretm-^-^i-
Sum non faciens eifrefum dliU Domino Ftincipi * i^i »» l»
cafu vlleriUtnwi petendii,pnmifilque ad XanSa Dei Bmilgtlit' an-
fcralitir taSa il iumuii, inb obli^tione omniura bonorum 8»'
rum, praedi3o'Dcmino trincipi in (* cafu emtrafraediSam
Donationefti, Hon fecere vel venire per fe velper. alOTini, pu-
llice vel. Qcijulte, et yerfa vice moaiiyimiii praediSutJhfninai
Princeps, ^ diBim Matrimonium non coin^feretur inter''fraf^oi
Jphilippum et Jilariam, fropter euidentem culpam i^iu Uimni
ftindpii, veldiSifhiiippiJeualteriui^depia^tefua, iii.ijli{,cii/i,
■J»niitSaiiimfma,.mtra,finfUci,etirr.e!iocabiU.i!tta.viw^
■4X wiKfrtut. txtm,.iiS<u Mari«e et pat^oDoamoCa-
'■ '; ,-, . ..■ ■. : ,. .tM
■ , • I ,,r,d*,Goot^lc
45*
jBM^IwlWn vaSlk <lmtMhiJm!4myit jaM pohAetis deiffit
fitam.i*^^^^^'^'^9t DoMiao ComtCL tof Jwguhres^ «c
pardailares doootiones qmd nuUa if^arum mflnuatione in4i-
geat, ne luramam quingentoiTmi .aureonzm excedat prmifk-
me di3o Domino Comiti, et mibi iam diSo Notario u fiaraft^^
i^mmter fi^allmaiy rt rec^tnuij.vvfrmnMUy Wt adofiu iHmie l^-
tiM$'tpiUaime 0emmi^ter.m9mmUun fmmfi^ SanSaDti
£ti0»£eJia corporaiiter prs^ittm^etjidf ohtigatione ommym btmriim
fmrmn^ mobilium et iminobiljum praeientium et fiiturorum, pro'
d^os feptem mille florenos ex caufa aonationis qua fupra foluert
'fiSae Muriae vet mandatofuo^ in iUo cajiifjn quo d%3um Motrima^ ■
mam non compkretur pripier ca/fam euidintem ipjius, veldiffi P&-
Hppij vel alterius de parte fua frotftfuperius, iri pace^ et fine lite^
ctmtrffoerfia^ vel quaeflione quaU¥ei^ omn/kiu exceptionibuSy et defetim
fiombui iuris, et JaSi poftpofitit penitusj et remotis^ et contra prae-
' diSam Dpnationem nunquam Jacere vel venirf per fe vel oherutttf
pttMice vel occuUe^ nec eontrafacieriti vel vhiiehti iri aiique conjen-
tires fed iffatn Donationeih perpen» firmam, et nUsm habe-
ire, et tenere, et inuiolablliter oUmiare reftituereqiie ^3o ~Do-
mino Comiti vel mattdtud fieo^ feii ad ^uem reftitutio dotis, feu
peeuniae^ pro primttfa dote defiinatae ^tinebit, diBos ieptem
mille floreno» »i frimafokaim •peomotzfihijblittoi qaos ipd-
dim quindecim mflle mivnos dOttie^/^^/uy frAuffl^ij/i
fkerwtypraadi3utD(Xn\nmVT\n(x^SiComeerifiomhus tamnfraei^
'di3isfemperfaMs,praedi3o Domino Comiti reflituere promi^
per termnos, qttihus ipje recmrit fimiles, tdiligans inpaer fpecit^
Bter et expreje'praecb'3ae Mariae CMrafua iifrajcripta, tum
ViOiSy territoriisy mandamentis, redditi^u^.rgero et ipixto fmperia,
(t vmuerjitpertiiientiif,videltcer\i\hm FraDcham,^/ Moretajx^
(f in cafu itt que Moreta uAn ejfet in mamt di3i Domini .Princt-
ms, vel diSi FiiHfidf Cari^mampromi/it^ dr^ Donjinps
Pr^K»ps, quodfaciet cum ^e3v, ^twt/ communitates diaorurti ■
. Caftrorum, et Villarum fotemniterMvabuot «ccJi^Caftra,
-:■■■; . - «Vil. .
. Sfrmh' kir:prmL Hfrik.JtM •' ■ ttt •
i:an7edb,G00f^[C
^ Vfn^ cujttidifii^ et ferattkatr ^^ltftflK, etTtdmhma-
gium mkB^ atfae r^giMiidk^, ft i^fdHtnt dknmtt^Migiitkm
fraediSa. " ' '
' .\.f. XXI. . ;..
. Singdffi» ilhi dtftm, quam PbUiffa Hcatiei.V. Aft^
•rum Kfgis filia Bnto XHI: F^imeranD attidit^ de qu» >o. i. &c*
■c E N I V s : ♦ toji ati^uet nTOpohsintervalhtm legitttf i^ mairifno-
'jihim Erici Philippi , Hintnci Rcgis Angliae JfHa, quam Erici
mmine, regio ritu Thurq Benediai in AngUam Ugatus qtm duo-
lnu D^iae ProceribuS dejponfauit et foleimi pitrpa in regnum
'dedsvcf^. \}0Kmrnivitpmulifefertifr.yiimx2^
i/f(/iogentispoDderis,i>i^M£vij>lura mUlia aurl mif/ktaejhu.
\i xxn.
': Prplixum cfleCj ex liogulif Fegni^, quae in dotem
daca.Hc quanticas» exemfdts monftfare. Incerimde quflxia:
idam pduca adducere pl^cec , In g';ALi;.ia filiae etibrores
Kqgum, d»m collpcancur ec nubunt, nihil praecer pecuniam
lijeregalibus proediisdelibafe podunc, fed ceit^m pecimia*
iymmam acvipiqnt. . yh»v^ nfCinja4eo nMgna &ut aadquiori
lemporc, de qua tODivfvs:* V mkfifiancede C^arie/ VlUft
00 dmn^ aux 0is di i4s maijm df-Ftmitei fiMi dix miJ/t Mvrtii tt
fambien ai^ Ebfabeth de France.^ede Phiiifpe le Bel^fut m/^ie
au Roy a" AngUierrt , fi »' eufi eile, que /iouze wilie livrej en ma-
riage. On me Sira^ aue c' eficit beaucoup,- veu la rarete d" or eft^
argent,mais aulfiia aiffetence efi biengrande tntrt dix mtl/e livres
tt quatre cens miUe efiui, de quo iAQV"Efl de CHiRRON **♦
yjabeau, fiUe du Ray Vhilippt ie Bei, n^ avoit tu en mariagt pita
, qtte dotiZM miile efcus^ epou/iint le RoyEdouardd' An^ttrre. JHait
afrtfent les mariageifimt ttSetnem bauffe/ qtie pli^'trt arufitns tn
,■.'.,' ,-. doment
'*B>AV.BJlfrSUtnmM^.m. ' ' ■ ■ ' • ■ '
. ♦• de L RtpitMiqme livre V. Ch. i.
•• 9gU LfuyAiTM miitip^JUiu(:M^ JUj^ {L «. JE«). ^ ^.
»1
Jae
quae,ab. Amadeo, Sabaiidiae principc dGcebatur cenmm tha- .
lect^um millium dotem A. 1436. accepit * jEiusdem alcerae
§i^jC5fli^inae,:^i?\iC;arpbipmifr;de&^61oi5'.iju^
p»ifijoi.xi^WJn'lI''4°j''?'f™^"' eonl^itiiebatiir. ^\ Luflpt
ijicu^ 3tt.lB..I!,,:fifiae"(eiupri J4l>j. IJDrboriio'3Qcatae dotjnf
3eait.centum millium thalerorum'*#*,'quam ctiairiaccepit
eiusdcm filia fecundogenita Ioan'na,Xudouico Aurelianenf^
poftea fub Ludouici XTl. nominc Regi nubens. **^(.* IVIagda-
fcnae Francifci I. G. R. fi&^',IacQ&i V. Scotiae^. in doterii
Mnftitui^ fi^it iiinvTi^ centuus millium.aureorqm prou£ tabu-
lae ddcent ***** 'ijiIabethaeiHenrici 11. G.R. filiaeprimoge-
faitae iPhilippo U[, Hifp. Rcgi 155». riiq}tae dos fiiit quadringen^
tprum maiium tlijlerpnjra. f .EodemanfiijJFriijafci L^^.^
Idrum R. filia, Eminueli IPhiliberto Sabaudiacquqi.^iiupta
prp dote.obtinuittftcenta thalecormn miUi'a.',ft Kaderii iufti^
mai572.' Margarethae Hpnrjci IJ. d.R, filiae,dumMcnriccj
Kauanaie Regi elocarctu^ data ell:: j4| quam etiam accepic
C^tbarina Henriqiifll. R. GL fqrpr ynica,Henrico Lothann»
giaefiripEipij598- 9l«Wa--^J4t' p6i;ift,ianae.Henrici fV.K. FrJ
:■ ^. ■')■■:-. ^- ■ -ct. ' ■ . .i^""?^.^ -ii . ■■;,'■ ..iilecundoi
* ■Tabulae dbMlcs' extaiit apni ii'r koht. Tam.'lII. P. l
■ ■ Oi ii.jT». ip. . ... . !.,...- ... ,:. ; .
••1. c. T. IIL p. 1. 0. 45. p. S8-
*«* tabulae fint apud d v uotlTTam.ni. P. I. p. ^tfc.
■'-'■ ■'■i^ HhiuMt'afSi'ttVliiHI'f-:Tim.i.fp: -^, '^ »
•/•" apud D T M o « r. T. UII. P. U. n. ii^. -j». 149. ■ " '
t confcT. ubulasapud DT MoiTT.Tl-V.P.'}. p: 4S.' ■'
ttl..cT.V.P. I.n. s8.p.so. • 'X .■• ■ ..'^
■^" nf 'dftrafenWilotilia^ltnfirf^iiJiSVr^taii/ i^it.T.V.f 1.
, niioi.pn*.- ■"■ -.•>< ■^. I !:;:,. » . .... 1
titt »'>"^<iiA*#«'<t°4»f )W9lt..^rab.V..r,*;a.Mi. p. jfi.
.Gooi^le
fM ~ ■»<*li: ««■■*r».'
fecDodagenitK, 4« rVitec Amidoo Vata^imSmaMtr-
cipe 1619. dncctntar Ludouins XIIL fnicr docan cDnftimit
qiiadriogenconim tnilliuni thileronim. * Eius vero ibror Eii-
bbetha, Henrici IV. primogenita, Philippo Hl. Hifp. R^ A.
i6i2. quingentomm millium Tlialerorum docem attulit **
Hcnricae Mariae, Henrici IV. R. G.liliw ccrtiogenicae Coro^
lo I. M. Britcanniae R^i nupcae dos fuic conftituci oEto cen-
cum millium thalerorum. *ji* . Quingentoruxn millium tha-
lecorum dotem Maria Lodouical^ilippi ducis Acotdianen-
& Sli», cum a Carolo U. Hilpanianim Sege duc^tur, ac-
stpit. ♦«,«
■ 5. xxm.
Angliae Re^ diuerlam dotis qoantitatem dedere. M
craSracu mter Fndcricum II. Romanorum Imp. et Henricora
m. Angliae Regem,de Ifabella loannis (me terra filia eloamda
1236. conucnit, vt Friderico do6 triginta millium Marcarum
argenti optinii Stcrlingorum folueretur *»•»* Eduardns ni;
Ibrori liiae EleonQrae Raynaldo Geldriae comici nuptae dty
cem confticuic dccem millium libcarum Sterlinp^rum. f In
tn^atu inter Rupertum R. imp. et Henricum lUI. Angl. R,
pro contrahendo matrimonio intcr Ludouicum fflium imp'
natumaximum etBIancam di£li R.<itiam priin^^nitamLdni
dini d. VII. Martii inacccci, conclufo dos proiniBiturxt.H.
nobilium cuaei Aiuliae tt Margaretba Eihiardi IV. A R.
filia A. 1467. Carolo fiurgundiai duci nupca {xo doce obti-
nuic
* doMlia paiAi ^ia ipvd » MoiiTToiiLV.P.'n.ii.is^p.)i<,
** Tide fiipn /. Ig.
;' tiit fupn }.X.
V (iipi. f . XVI. ,
•^y «"»"■ ■>W«;»B»J l.»iIi«iTi( ai,emii.J^l.t.X p. ga^ '
't MbulMfuntapud DT HOHT. T. I.'p.Jl, Q4l^p^l2t.
tt.ii*.«ibiilalipirf>r ««IT. Ti II. (^l; ii,ilif. pk.i|]. '.
, Gocit^le .
firjtiilrim IBifriiAi, ^v
fltft iitntMaai dttcentoram milllam foutnrara niri Francia^ *
Maigatetha HenriciVII. Aflglorum R. flia, hcoboIV. Sco-
tomm Regi i^t». in matrimonium ^adfcripta pro dote otxi-
Hiait tri^ma aureorum nobilium AngUae millia*'' Maria*
HenriciVlI.A.R.filrae,dum Carolo Archiduci AuftriaeM»-
zimiliani I. imp. nepoti 150S. deponlaretui: centum qtunqua-
gbitamlUiumcorORatoramdoseftcoDftituta*,* EUlabcuoe'
lacobi I. A. R. flBae nobenti Friderico Falatino d. XVUj
Ncla. i6ia. dos promi(& qiiadraglfita millia librarum fterlia-
earum. %^* Eandem fummam Carolus L filiae Henricae, '
Mariae maricandae Guilielmo Araulionenii paSis dotalibuit
Aromiiit. V%,* Henrica -Anna eiiBdem Caroli I. filia Ptui
nppoAurefianenf Aici 1661. quingeiita lexagima florenntm;
Callieotum miffia in dotem attulit. f ' : -
§. XXIIL
Ex fldaudiie hiftoria haecce ooeiimint£ninp1a. Adel^j
heidae Viaoris Aniadei Sabaudiae ducis ffliae tcrtio genitaci
^oae FeFdiiiando Bauariae Ele&oris Maxiniiliani primogeni-'
to nuptu, dabatur per tabulas dotalesAuguftaeTaur.die IV.
Oqoembr. 1650. dos itiit conlhtuta duoentorum millium co-i
ronaiorum aori C (cutorum Italiae f f Uabeliae SabaUdica»))
ffiiae itSoS. Alpbonfo pcimogenito Cadlans EftenSs Mutinaei
oucis fiiit nupta, Carolus Emanuel pater dotem coi^ftiniit
duoentorum millium fiitorum. fff Eadem quantitas data eft'
Lodouicae Mariae Sabaudicac, dum Mauritio Sabandiae prin-
' Rrf 5 ' ' ' "cipi
••LCT. IV. P.l.p.Tir
V L. a T. IV. P. I. p. «. ■
•..•l,c:t.v. P.11.V.S0.
•A* L.C. T.Vl.P. I. p. ijo.
t L. c. T. y, p. II. p. 354; ; ^
tt ciniutabHhKapjideriCHSHOH JVawM p.J82* «xguolM-
. . bct DV MOHT. T. VI. P. L p. s6t,
•tJtl-C.T.V,P.n.p.»l,
1 i-j»',do,Goot^le
fot iCtt. IZ tk4ni .\
dpi 1643- iit 'imtrimoniuin conotderQRir,'* qiniq.qiieqllet»
ccpic Char!oaa3abiudita Ludoui<» duci De1ph|no!(4si. «lo-
can ** Margarcthac Ludouici Safaaudjae diKi* filiai, kBRni
Marchicnf, Moniisfo: i454.nubemicon(liaifiifuitdosGenina
milliumfcntoniniauri noui deSabaudia%*Margaretha$abaa-
dica 1444. Ludouici duci Bauariae elocata, a frurc fuo Lodo-
vico Sabaudiae duoc doccra obcinuit centum vieinti quinquc
iniliumfioreiionimRhenen(ium^*it*Carobe Sabandac, dom
FridericoSairohiaedUci, Friderici placidi EkSoris/ilio 14^.
inmatrimoniumfuiiretpromiRa, dosaflignatafiiic cennm mil-
iium<lorenoruminauro.\*«*Verumetre£tu dum carerec hec
matrimoniim Carola com ****** dpte duc^moruni MlUiun
ibaleninMn Oelphioa eft cpUocata. Amad^us Sab^dfae co^
mes ibrori Hiae loannae lo. lacol:^, Moni;istei?cen<i 5:pn)i(i
1307. nuptae dotem obculic iexaginca florenorum millium |
Ludouica Sabauda lani dc -Sabaudia filia primogenica A. 1473.
Ciarolo-SabaudiBedad mipcaiplidotcm atcalic qAinquaginta
millium flotenomm auri puri ponderis ac valoris jj
LudouicaniilippiSabaudiae comitis filia Carolo Anreliaooin
duci I487- nupnii coHocata, docera acmlit trigeraa quinqoe
millium Iihramm Turohenfum. tit Amadeus ComesSabau-
diae 6liae Idae Cacharinae Leopoldo Aufhiae duci 1310; eto-
landaedoccin coniliaiic 0^0 miUium niarcfaaitim ago^
f^-^^.y:.' ■ ■,-xxv
i. * L. C. T. VI. P. r. B. ijj, f^i£S.
* *• L. C T. IV. p. 1. iki)i. p. iji.
V apuddTiLiiHoa pketti* p. ];$. ct dt UOiTT Ut pt.1. B.IJ^
p. 110. ' ■ - ■
- *,/ Dv MOHT T* ni. p. I. 14T. LuaigCoot. n. p. jt. ■ ^
*// Du MOHT T. III. p. I. p. 1«. ■ '
De quo GviCHBHon T. I. p. 5)1.
.- Tabulae apud dt i(OHT T.I.-P. I. a. J99. p. ]4J.
tU c.Tbm. ni. n. j)j. p. 455. ;■
tit DV MOHT T. III. pi H. 104. p. IJfli'
t.y-t «MM TabuUe apud du Monc Ti I. .p. f. a. ^141 p^jf^ •
-•4
/Gooqlc
/tifim^fi^lf»^* . 5Q3.
^: r^, rH rrul'!-:? '^'igj-- X3t!V.'' "^■'■' i^-''''^--'£ .^. ■■:■•:
-i Kt' *<^ii*Tve,ALX'HVE ^neipi^ Beacns:, Emanuelai
IV)itd(^Uae R.Htfa,-<)ilAiljai. Cai^ok) Sabaudiae duci elocare-
^ nr,docan ilK dtti^tconKum miHfumdui^corumtpirouthabenc
'^te^kv* Mis^PANiA' Lt^oulco XIII. G. £. duiti Annain
•ftiMBpi m. H. R., fiBam ducerct « ILudouico XIV: G. ».
5J&riam ^Therefiam . thor? lodam fibi 'eligencL^ '3o
Sl foluit.** Anna,l!ani Regis Hierofolymitani filia Ludo^
vico, Aitradei VIII. D. Sabaudiae primogenito 1432: ."nupta
'dotera fttyJit centum. rail^ia ducaf priHjP^ *** , Maria BurpundicOy
lihilippi, Audacis, filia 1386, jiupta mit Amadeo Sabaudica
^Mtigue io docem dpdit jcentuui millium [ibranm ' \^* \ 1'
> - - $. XXVL .-,':' '
Nonnunquam m (fofw feeuritatem Jidei^fihres conftitiie-
bantur, qui (e iure 0d^<^» oU jgabant, prout -in tabulis dotalt-
_bus inter leopoldum A^aam et Can>ariJiam Sahdudiaan, de a.
1310. f vi^emus agitatam, m quibus: l^or juoque AxmA&is
^orci^s jiraediBus tenemur procurare in qmmum per ms fiat ^ taa,
ftare poierit, quodfponfatta 'huittsmodi confummabuntur, hinc a fefi^
Bfdti MfchaeUs froximum in mum amtum conpletum, danfto eandef^
j^tenham Filiam noftram rf/ffoDomino Dttfi,Lup6|do, v^ -
![hctycaet)oniinae Eljzabeth, quohdam Kpmanopim^^egjna^
Genitrici JTuae, nsmine Ducis eiusdem ^anda poft di^um termir
wim ftterimm requi/iti Ji^o quoque X>\xct dare aehemut , etpre^t^
tiiMu botiajide^ p^odot^ fliaenoftrae oftomilliaMansiiamm ar-
^Dti puri. et legalis in terminis m^ ' fiiiptis, Mdelices
a \tB«. : cwfummatioMi Jpmfaliitm m^\vnum snoum qultuoc
aullia, dehtde jmm rraa&f9. duo miUia, pefiea vetxianno a/i»
• ■ retioht»
•■ '*.tpud DT .MONT T. IV. p. I. t].l^. p,^. «r ericuEifox
;! prft^t p. 5OJ. : 1 ' '
- •• confei^anm» ftipra /. iVL rf XVn. '. , .
%*. »t MoitT, T. n;p; ri; ii. iji. p. z^?. . ■ '-
'%,• IJ.G.T.-H. p.I. n.149, jliiotf. •
t «ztaotapud 6T1CUIMON iVnnv/p. if^. et btmomt. Tooa. |.
p.I.p.jj«. ■ :- •
,,'Goot^lc
yo4 . ,OKiX D*A*»
revolta^ refidua doo i^Utta,' eCfn caodone Caa &ca^
x^aatjokaimt dods, ^^Duci cconimi^duM^orcs, fe^ obfi-
des idoneos dare debemu, ^anm quiaquaginta a^ mji^ ck|-
ihoc, et rendentiam habcaot, i Friburgo citra wrfiattrrat
■Cmuu aHtediSi^ qtu facrammis CQX9QXiU\M» paediSis lAUgMii
wumad recifiendum et fraefinttndtm fe m oMlagtum velper jp,
vel per alium>/iHi ffoffl/nf in Villa ^n\iUTi^ J^m vnius men^s ^ fi
(blucio argenti praedt^ hSts non fuent tnt^;raliter, hoc adiie.
So: Sinos aSquoi Ci^es Friburgenfes vel ficrucnfcSi confiitueri-
nau pro fideiullbribus Domino Duci, quod Friburgenfes in
Bema etBemenfts in Friburgo, obftagium obferuarfe debcant^
vique ad foMoneth integram pecuniae, etfi aHquit ^ae&Soram
obfidum leu fideiu{Ibra(n anteprimamfihitionem<\\itlitnQrrnSi'-
lium marcharum ugeaci, mori ctmingeret^ in toatm ipfias «fa»
idoneum^ infravwu.menfitfpatimnf^rog^e deitmtf, f^qiam
.piarmtu rean^i, . , •
^ $. , xxm.
In tabulis matrimonlalibus lotei.laaimm ^abau^iip ct
Margaretham de Benoioco. s. 13^2. flc placuit: * pro qka m-
4em dote filvenda firmiuj f^^Domino Phncipi di3i Domiao fiel-
Vaoci fi Jidemque confiituerunt, quibus in folidum ergaDomiauQl
Vrincipemfupra di^untfiipuiantes proTe, et ruisb^redibih. et
fuccertbribus quibuscumque, »ec non ad requijitmem , et paeces
diai Domini Principis, etproipfi erga diStmi Notarium'fiiptitantemt
A recipientem pro tSffa Domicella Margarita, et alHs qtfontm in-
terefi, et p^it interefiede et frort^tntlQiiK^&ttUoOiy as
•&ao Dotalicio manuienendo , defendendo , . et cwfirvmub
iir(?tf> DomicellES Prindtialefr et Fideiuflbres intertefftrmtt ^
khit hr iblidum *t fe cemfiitmrmt Princcps Uluitris Dmimuymfier
AmedeDS CtHnrs ^baudiw viri:noUies Domini Gailkripus da
GrtndTfono, Dominus de Sat^a Cruce^ Ludouicus Revoire, Do-
mtnusDome^, Hnmbercus Mufi^ Dominus Sanai.StetbmwNe'
tnorofii Stephanus de Laia, Hugo de.ChaleS, Stepftarlus de
Taney Milites, et Petrus.GerUifn dcBellicct X6<^«rWK(^
haudiae, qui omnes,etfinguiiiaratiarforaiiterad£vqngeS4Sa^
[Dei
• 4fHd DT MOMT. U. p. I. p. 4O,
, "' ■ " i:an7edb,G00t^lC
firjmtatl iOfnim. .Ml
J)«fnpriuJ0is omiahits &:0$guUs dc^quibus (e obttgaveront
Ipecialker, et exprefle diSit Domino prindpi, etDomina
Bitlincifl^ilKKiWimfwiiiiWlliKfrrc miinin! 'nrlinjiiili hnili (in
MabiUa,iiinikili8ia,i>eKftntia^ pnetedt^ et fimra. Itat
OmwHugi) i; GMtouMiles lic liqK: fi>li^one Dotis^ (fi^
AtDomlnoBeHiioci, «r^j di^wtf DominiBnPrinGipem, et S»
^fiur^tutieke, tt sifibtMmto BocMoii, «< xt^mnaaMKi»
fm 4Sv SoHdno Prindpe trfo. iMw-Doininnm Belliiac^.
aUljue lfil<irm/hf^tmmvtJifrafiMgmit,etimij/lktfiMi
nmfieprMfiima,tt]fiiD»v, cam pi(aelhtiOae iiminend cor.i
eonlti3vdMrfi^^ti)Dei^SaiiliSt>iirim)iiiJim,mJeliitt,qiiti
»^/l^tSo9li»^iiSi»^^aaiadil6eiifiSi«twaitiiiu obremaiM
gtmfntniiSa ili'«dStifi ittfair BnmnasMfageaUmtladl
TtiSifitUMm Ptfiiii ^fim rrfilreitir, yd amiifinmerttfnmt
iila,frlteiniJit,fttmiaitaiArca.9iiauoiiiem i3eltitniio«is.dUbv
tMis^aJettametrtmjeteot^ervatioitemTioa^ica meimifrati,^
tiotiil(iiii^«^imtur,{t^fir,etttmti^i^li(tciiiK9itm
tip./rDMino^Beniiki/k^MicU.Mnrre^^M^^
fihiurimiitiitetttfpiiiiittltitfrteii^^lKTSacfAitariitiiatUik <
tfntmta, in tfui ^t Jtfeihis, «nirrlloAa^a «pvdCaiUlliohehl ; U
I>ombis, tiMecfinrim Mirvttdpf^fi, tt ttmmta-tn timiim
timc elt^,i^ dit^alfmiiiiiHffmtxe^Mti^ ili «liiaiAHoflagiia
V-miftKiWifiWTideiMfenSvvn PrfncipaMSW lElKwf Oominnaf
Husonebv deOtniint, tf^jtittlHiit iffmim fniiafirmti y et aa»
tiermif eHdeiit,m et/Mlt ifpthim pMmfirmit, rf 'nmvMcnmr iitiMi
it ctittet'iKl>rtmtt3iJ>om}<Ka FrinceiK o Dominw BclliioaF
At e^rtm 'itrtmi1llii,ettMistti9mims frtnJi^,pniit frtamoHii*
ifJSrtm frMgmlnmrrltJmi tliprai^Sit omnibiis, ee fin{i^
mdemes pi»itti'ViJhrt»n,ik' fwtnr i/$('fialiiim» Priace|>si it
1Hi(ninttsBelliiOtiV>M-i!>n^''|l)lM"<'MI'Ii« litBif
atmntitliref «l HliiMb, it/li nMitlHifiMai tmirii litidim
fiirinttSitermil,- ;' •
^ ..'■ . . . .'•>••...■■ ■..•.■.,. f, xxvm .
'iiftmi Itr.^^llflJ^,.^^^,'^^^,^.^ .,%^i.,, .^_.^^^^,,
arif, <i— ftrr e* f»ttlifiitfimt nxAir A Ti^liiM li^dK
Bame ou i fit Ifci^iticn, imr Us mtns-imtti^taBaiAB et-iah
dieuMes, i eBi t^trmmu) fa> Im fimHnittjrMmmfttfiK^
crj/mny doiuritn, «««tfMwiM, atfimUe nmtBJfi* bt^ia^ foimix
ffeliMmipantz. EttaM/DmaeArvnnil^mtfruirefciu
n ci m mrt et premU imJMtmimlit Jm'tm'taK:6aai tt'
tutrti tim parafernntt,^%<iet'«t )dma.fi^:ellt amjlftrtiz^
ttrmu dtffiu iftAl.mmitaifi^a blguts^c kibux, ifiKltM Sei^
iienrDuctuM^uriAiM^coinfBepropresdj^Ar; IttuitirwtAt*
amt tt jtdttemetit de nmti ektrgei, tutgittmitti-iiifm^imfitim
tt aianSitif u* dMmn tt ea^bm Ui Mtriagn qt\tmfmm
itia, tnctrt fne UHti fMtacrtttftrU^ttttafima kt/ttt M/uifmu,
kBtimitiUfttttl^ukiuiUfif^^yfikitfefimmf^it^
i "saaL"'' "'' " ■'■ ■■ ■'•'
, ^ .Ide^ intabalisdpa!ibisiaterCMimIX.Ga)l>aeResem
apqi^^^^^om^iaximilxdiii 11. iRip, filiairi MaAiiii.'XSV.
Imuw.QTpl vidfniiK QcAiami verbrs^* {I £(l'A;)rein«{aKiit
ttriti etiionan)i^,qu; ««nr deJJ{fiibain.if ceiitMarime,^
moR de ladile &rimgtmt Pritttjt^ AjniK Keim^^bu Uffimi
Ihrytvam i eOe ki dit Stipiar Mti «ViNliinfw*, qfit Mit Jkt
'tif/timix,etiiiimu tiofet, qiK bditei>ii' wn ipniifn,d»
ignel; jbranx 'et chc^ fe fefa iitvninat', fi dk oe teairt
iJdfirt&S eii ii ■rie, fefont renduft <* temtflto- enieNMfit*
*t librenient aux Hefitiers dc ladfte SerenfMiiffri^i^, &.
«IK Iteioe eti ceiix i qui elle ordonncia et' 1Iil}io(era. Ao.
iquel cas^ ictaannnmt icDiblableinenc wSiSeihtiir ilisitrei-
'Cin<niiiiks.i(iiaiH,4u'.iI aora donq^z i ladice: Siiiw. xouis
4a\K, tueviti^tmimt ie ce MandgeftfmtrtAoAit Jliuani'
•}l.utreiChitiiit,«t liirvivanc i kii bdite &r«n^!Mr jVnii!^
Ifiitarefltsine^ cBBsnrafcsdiB Dati, tt joteix, tmt oeiB qa*
;dl<! j(ii*ipo|teS^«omme-ceii».qae MkSei^mirKti fretC^f.
.^!^ilbd^v^^i\a,pafpi&irt tMfne ^Jii Bfettt
,'■,..,,■. '" "" ■■' '"■"' " ■,; ,irt'-" ■■■■■""'■" '•'■■■)fHf"*
, .' ' , Gooijlc
./«BfelJHiii ijjtff^
^?
laecB^m-i' ,ieM, SKKiye.Jadit« &iiei0n>if: frirxeji &turt
•tiiBilair noi^ «tvtMbts Kitfifudfft Itiiruigetn vie^rs
de (an tiepas,Kst^ Srt&BS fy(!«edei$ac^nx IJiei^ et Herita-
r^ de iaiite SmniSiiM-Sate'^, JVJire, ^lop (jhj p^- Droit
HoMe^ tt ,{ai;;les l/ira S isp)ni.^iiium: leur comppe et
dic IVbriage^Iaditt: &):<«t^/>ii! fnn-^DOUFra (^ifofir leami
hd. efi fermrpar tej 'Iwe et eovtutnef diiait. Rffiautne, et ^ iadite
Mai&nde FrancB^^.stiS^i) Bfj|[:aiP9i<W.deIx>ix>iic(;^umis
■' ilar(»eritiU^Oiii^fmJiiiitefir.Sir0ieiitJe
•* t'0imfi, wnrraciBiiirriifhrfTTjnmf il
....,■ ;■, .§. mxi. ■, ■■ •■ - ■; ; .
'.\\ . I^ea^ .a^qre^^^ii. TdbiilTs 4otaliJ^ ihieT ffemieimjii.
JJqgisjSlian), jP«(i^/ A XvD- 4i«'>ft' !J7i<io(ichi(6. *'Bt
pareiOeinent cii conVenuec ac«^^ qiie e/i ca/ de ctifebti^
dudic Mariage par le crepas dudit S^mxr Koi' & Ifmuarej M-
dice iXiffv furvivant, ibit ^ti^y aic Enfans, ou non, ilfira eie
fcba*eiMiondektemriJi,iimmwiatti,emdenmiiceraicd'
";iEc'.enlc^';de"taWi'ciab'M, elM «m«nn»ftaithe et
-,ouict^' .rfe toutes^detteS let bipoieqaes ' dt laiHie canmianaD-
^tt/qjcoix^ljf c^ftiacpbHgfeattiantledicnbriag^^ fit
jip^rra .' Bcanni(>tii!i '\^t-bif^ Jqirenjre deme cem-citijial^
tM<milc,,^, d«: ti^^ifw W J«!ff' ,Eiri(^ i .eBe dptmez pb*
lAaaitAK, pvlewiyv^^w^^^^^veclgsaics deiix^eni mlBe
-iivret .TktnM' i tllci.dwiilKmr la jieinc'laK(e^et let cin-
-fiaiiK mHIe JJnfiee Ttmmiv^miii^.dsmmfi.^ii^fitgfemi
jei Freret, ct tous les autres Biens, qui lui poarronc itne |^&
cfcay^iyis diiranc leMariage ^ir,Sxci;^f«i,Di>nini»i «i aittre.
■ ■ ■ ■••'. Sss 3 HKW;
** uaMt iitmi »r uoar 3^,f;^.If>'ll.-Ci^/.''/A
,,Go-ot^le
meat: i^KpritfiH ptrtisiiSatalattfM fletfBnVt toarfai
ftinez i & perlbnfle ec 4 /iR i^; eriUiMit^ S qudqasi linnte
'qu' ib {e ipniflenc monter : enfeinble les baqoei et joiiux, qui
lui auront Mdonnez par ledit Seigneur kW 3e itaoam iop
Mari. Lesqucls potip ^bvier i rouci doui« i V. avenir, fe.
';ronc mis par inrehtairc: ec avenant leeas, que ladice Bem
decede avanc lcdic SeitMur Rd de Hmarte fon Mari ; ei qi»
dudiiMariage n'y eSc Enfans, lesfnceUleiirtecai9naiii&
;de laditt Dme, aurontet recoovciront toUEU lesii^iet ttjt-.
imx palr elle apporcek,«t eonta» oi Eiaveataice^ieodna
•tii. fait ivee KmU»l^>Kti>i''K«'^UVTOin«« {uniTfi toim ft*>
qu' elle n' en ettC autrenienc difpofi', aulli ^/ dwuan^iiailk
ttui i eJle oonfticuez en' Btt^KX. qoi doivenc demeurer pro-
.pies^elleftauif ijeus; eaXarmi^lei deux-cou mHlffjvret
,a dle doiq^par Ij 'tfmefi Merti et 'ler etkjuaiite mlle U-
Jatei, ' aufli J.eBe .d^nniSes pal* Meffi^niurs fes rriirSs; -ei Si^
tre ec, cous te autres Biens immeumes, qaiferdntaventB' t^
idiij»ibdit«D(i»«parSu«ce(non. f
^:;;.:':;', '^ ['':;[ «■■ ;#xtt ■ .,"■;'•■/■; ; ■■ '^. -■■'>
-.1 : In Corvri^u Matrimopii.incer Ifefipim Vil Pelodiae
-priminn pqi^ Gallae Kegon. cuni Zj¥iWr(s'L'otharin^. 9^~
jidt d.XIV. Febr. 1^75, .ij^ fv(cefiofie , fic definicur. . ^ iuii
■fmUiAiemeniai ' '
£n£lnt, et (lue I
/»er mn Hcriticre i . ,
meuHes, qK 'mBuiitki,-i eUe 'pripirei el ipiiHemmsi ftf^etle taf»
gpmez,iCetml qui defoH^viijam eUi en eHl .dom^ntai/^i it-^eK-
cuns: de U refilulit» iei^uiis emietr.lii MajclU'W ikmHh
f<rtr««(J* *■ •' , '.;■■.!,.- ■'.'■^:- ..,,■.■••■■ .
T.1.;. .4 - ; b;. ::'.,,• ., «f
■ ngitiz=db,GOOglC
>cLk..CXVD..p..H^.
firjmin041ltlhr'mtk SM >
-v... ■•• -.:■.!.' ■■.>& .xxxnt' f. -^ - ! . ■■■
lit^tJlihellaf^aiaDMat d: XICIilFebr. «SdS- Ratemae con.
claRs*' fic fiiit aefinitoiri: T^J?^ Doitiims Omiei 'A^mfiu
ifm'jlmihe_ et BhUgm» omma tt Jinglfle hnaypraefevtia etjttturai
£3i Sermi^itm Dttcis Mutirtae ex amthuriutte eidem vt Jie[rra auri-
(yia tittlto, et 'e:i umOt doAatidtiis ptA^Of^mera/^JiTttpJicit intervi'
i^sdmatiii et danar euBiie Seretaffiitie''tri^iae ijtib^il^' ahfenti «-■
lem^tte illaJfrij^mo^VeuerAttii^tt &tmiiio'CaritiltaB'pro ea'ae^
ceptanti hticatottai*ttm qttinqiiagitiia miUe^ ^ohtin metRa 'part ad
adetmdem Scretiiffiltitlm MtliltacDtlcemTettttntl»^ Ji JiOa Stri-
tmjjima IJaheUafne liberii exMcjpttrimt^ morianir^Ji ven liim
lxiJlttnt,adeosdemredeatdiaatlieiliapati,fiiam Dciati vt fa/rs
Ili^iiuam'hpfomij^i»,mt:tanmrfrtiir:jiikitfin'»i0 aptif, itec
, «fe mnda^ idem EKuniauS Comes. Alfoafi^ otf^aiis bona (wm^..Se-
gtniAiau Frincipis/iu', dttre et refiiuere pruiiittit iffi Serenifuime
Uanta^ liabeUie in anmemcifjitmet etuminf tiSi^fpOtis foluendat
ijreJHtuendae..., ."..;'-'; . '.,' ■''.•';•■' «ii,', "
••-■■ ■'^•' ■•■■■ -• •■ ■"'■'■ " \: ■Ksm\,- '"■' .'.- •..■ •'•
^' "VTab&liJ l)dQHfc& HrwvHifVi^bimi Mariii MecHce»
A 'XXyi. Aprflis i66d. 'HmiiHlte COnfeaiS, **. fic definitur.
Xtett' ■cas.de Uiiroliltion du Maria^e par la Mon, de ladite Ser&;
inffiilie 'PriAdeile IIms aucuns enfiins, kiiiSii%)mt Roy /n» ra-
ire et tefiitiiilti au^iKipKmQfi^XMitMktimilferapmliif
' trdeimf,mbiiffxst*)ciyniBtitrUed»riiezJel«iir lifiientaire^iilem
fir» fait,.m-cas tamesfms qu^.eUe,t{ eA ais ^^J^ enjanble U.
^mtBXt de quatte ccnt mil ^aisqiiifom. Ufi de^lers, de fix cent
|nil ^^s,pajfes ^petar ifdst ^i<^\ finonjjiu'S. M:'aime mteux jiiiii^,
4e)d fiirnme enit&e fa^vie duriini auauefcas laate tbtnme de 6k
ccnt .rail Ecus Jera- 'eitli^ement rejtitit/e apris la m'ort de laditi
Kajtai. 'Itf^&e Serenifiinie ffmt/cSe dUaisfeii Bifane
^ocr/es du£t Matiage, lesditi enfiiHiftiecederom^ tout£ les bien%
Amf ,meitblei qii immeublet- i edu ■Jelaigix; eti qm luy pourTnent
mtrlemr et firont imr.enx felm Itfjtr ■itf.tmimf ii.Fr!0i,
..:'■''/.'■ . ' ' ' tt.
• cl. F. 11. n. UX. p. o. ... ...
>cl. ?. IL, l).ULt.4. ' ^ . • .i...-,'
ngitizedbiGoOt^le, '
inmt: et faprMlfti {nnicnliertaleM^CM' BnSdn^ uarfai
taUOtiiKm, baua, ajiiamiia vai/iUeil Atnu (efvM|^te<fe^
Rinra i <^ penbnne etifox ufm «'«tliMw, i qudqno fimnw
|qu'ils{epaitTentnioneer: entemblelesbaqauetjoiauz,'^
lui aoront £t6-donnez par ledifc Seigjteur Kffi ie Naoam foa
Mari. Besquels polir obVier i toutt dou» 4f airenir, ft-
rontmis parinrefitaire: et avenant le fias, ^eladite Baai
decede avant ledit Seinar Rm de Naxnrte fon iMari ; .et qi»
dudii Mariage n' y eSt Enians, les foccAlleurret aio» caufe
;de ladite Dme, anront «t recouvriroiu caum leii^ta <r jfc
Viwx par e11ea[nx>ni:t£,e< confciiitBen E JiivaQtainvpiilsniaiiiii
tti. fait ^vee )eM4SHj^iMiiiL'M'»k<V««r>»4 pmiryfi «au feu
'qu' elle n' en eut autrement diTpofi; aufii les iewa.ait«aiiib
tau i elle conllituez eo' Otr.VL qni doiveiu demeurer pro-
.nccs % dleec au:; iiens ; tXiiatA^le! ieux-ceiu miUeUvret
.5 dle do^v6e» par la Wnefr Merei jei^le^ tii^Uaiife mlle U-
«f", aufli J.eUed^nnfepar Afej^Wwv fesFi*tt;-tS(Si^
'tie ec, tous leS autrcs Biens immcuHes, qui ferbntavehlB i*
j^u$ iladit^Dwwpar Sncceinoa. I
^:;;.;',;'-; ■.'; ■;;;,' $;• sixx». ' :;t ,;"' ; ■■■ ^^ '■■''
■.j . In Cqntr^^u Matrimooii,inter }fefifm VHl Pelotiiae
^;>rimam pqltai Galliae Reg4n, cum' himiica Ijxhma^, 9^-
nii d. XlVi Febr. 1575, d^ jifcsfTo/K, fio defiiiitur. ; ^. au^
-fimUabiement acfnrdLMfe ca C|4- ^ d.ii£>Iutton dudlt Mjfri^d^ ilals
£nfilns, et ifue leiip SeiHieqr. Roi fiffriuf, ///rt-yrrtil^tf '« r^W-
■tuer aux Heritiers de laoite tDame 'riw/'!?^ chpcimr ki Biens, tM*
neuhUs, qit^ imineiitlef,-i eHe ^prepirei ei apaftenanil ^i^^eW ei^
' tportez, fl* itmtmtt defoh 'viiiant eUe enekt'ilvmi^.9ttdiffbli-^-:em-
' cunr: ie la rejtiiulnH tlttfMtli emt utli MajclU'tir JtiHttt-
teranHiite*.' . 1, ;:'.!,.:. . ■'- •^.:'. , ., ,,- ^
■ ■- i' i'i'^ '-'"-'' ''^%"'7aaaa.
I ,,r,db,G00t^lC
pirfi0k-ii0iSI0iiA 511 .
" jtjv' ■-, r-'i-^ f yixxm.' ', ^ -■- >,■■/
-t: i^TibuNstDecalfo Aifimfi Ateftini Tiask Mu^hiii^^
aniju6^?^flwp9abatjd»cie d: XXlfcFebr. 1608. Rmrmae. con-
cTnfis^*' fic fuit aefinitum: ^tp]^^' Dothttms Comrir 'Atfotifw
gim'.»miA€. « ohUgms tmima et fingi/ia bonaypraefentia ttfutttrai
^ai Stteniffim Ducis Mutinae ex attthurime eidem vt fupra attrim
§Uia tnulo, et ex caafa tfotlatioitif pu^a?^ meraf^fimpUdt intervim , ~
Jujdenauii et dotiar M8de Sereniffme-ivpfitae Iph^U^i' ahfentt »-■
^kfnque 'iUufiriJjSmo ei^-Reuer^^o DeMmCarSnaB fn ea^te^
ctfptanti bticatonor>um quinqmginia mi^e] fH^m me&a part ai
ad eundem Sereniffitnttm Mutinae 'Ducem reitet^atm- ^ fi Ji£h Sicre^
mffima Ifahellafine liberis eitJbacinatrimtmio moriaturyfi vert iikm
axifitmtyOdtosdemrediMt^iiiiiediapAstqiiamXicxstAvtfufra
eliSjiihiai^hpt<mu^Mfied:timmxfrimiJMh»0in'^ afitflT» wc
tffo BBH^, ^ov Dcuiuous Comes AUi»ifi^ flJi^ omniaSe^
q^tijQkai PrincipisySu'» dare et refiitttere prvtiittit ^fiSertamunaa
k&ntae l&hc\lieinmiumcafumeteuetttiafiSSaeT^^fiiitendae
it r^itnendae, .. "- ' : ''■,',''' .' ' "
-..■■.■l:-.-; : .' .■■': ^.■•xxxinL*--.
^ 'hiTabdli^ I)ciaIW fl«ir(W'lV; bam Marid Mediees -
AXXVl. Aprilis t666:ilorenfiiie cbnftais, *»*. fic dcfinitur.
£t en cas. de DiflblutiDn dn Maria^e pat !a Mort, de ladite Sere^
fnffihieTrir^de& faRS «ticunS enfitn^ Hr^/f SBigHeor Rojr ,^ rm-
ire et riphtiir attdit Seiffteur Grtti^ Dkhc, mkqm ii fera pm^ ii^
tr^mti. 1» ba^laes cc joyMK d elie dwiiexfehn C Jn^entaire qulem
fir» faittmcas teuteJfois qM* eUe n' en ait ^Jfiofej enfimble Id.
(omtB^ de quttre ceot niil EcMsjtiifent le^ deiixters de fix cent
fd^ Ecifs,payes^ottr ifSt Dot; finon,que S. M.. 'aiw ttiieitx Joiii^
tU Ujo/tmip init&f fa^vif durant au quefcas iadte ibvome dc $x
cent mil. Eciis fera' ejtti&emem feflttii/e 'apr/s la mort de laMtk.
MajedtL '^Etfi fiiSte Sereniffime hfixi^effc ^hij/mt Bifitfiit
ftocr/es dudit Mariage, lesdits enfantftucrderom £ touts les bien%
taitt meuhiet qi/ immet^les- ^ elUt Jeia^hi €ti qui luy pourroienli
Mpartentr et fermt entr - eux feim krmfti-atituanN^ ie.Fr^
... : ■ ■'.■- * ' ' ' ee,
• C I. P. II. D. UX. p. ot. ,., . .
>«.!. P. IL.n.in.p.4. ■ '. .i .. o
■ , ngitizsdbyGoOt^lc *
tt. Mtu ta cas <)ue b DilEiliitioii; dudjt Mmet fiutt.
vaae t^ U Ah» prixiiy dtdif ScigitMrKsJr T«!fChre-
^BO^fimtm i /«y UJiu fi^me EMupiJiit^ ii y^fitSih.
fim « nm dudit Marite, Udiit Sueail&nii; rriiicaOe fittm
„ . . -, f"/.
Mffmt umtiugarde et Mpejl mtx Rimej-di Frgncei, et en uw
usjularafmddailemeiit iaditf fittme Eane defm. DoiiJlfre, cmmu
ii efi ditt et de teu fe que dejfiu, faii fK* etie demeure en.Prmte
tH ^tdkfe reike mBturj^ xe qiti demeurera enfa Itberti,
»',.. ■ . .,',;.. ■ %. XXXV,',. ■.., ., : ;:
' - ' inTabdiidstditkii* irmrKiWAkiwlV.Foldiiaejl»,'
Mm et Ludoidfitin Uariam Gmmatmn <t. ■t^jfj:. COnGh^«a dft*
Cemitur: Ec anivani que k Ra 3e Fpfapi* du«otifi,BKHmi
de hdice Princeji, ou auociDent dilpo& de hdite SonUiK
de nraf cens mil livres, oa de 1' aigent prorenaht de lir
vcnte ou autre afienaciQn <]ili pouirtilt ellre £utc par hdice i
{rolce^ dn-fiiewqurlui auront dU vm votn lea siains
pour ia /bnme iejix tem ntil liv. (uttm T i^er paienKnt ^
hdils Smtae t un inilliM et dend de Ziiirf/, oil de ta ^miiw ibv
fi* veui mil kvret, ^kpaiement enaeuiEAic,^ bditc^ni».
i^ en argtii^tOufi iss i\ta&wmtt.dfnti^(ent^mil linwid!
nne fart,n de fixannuil Htret Jtf mttre^ mtt&t omploajes
tic>ur1Csaflairesdtiji«ij;f<ibnKdesdiC9 fommesliiivanc qncte
Jffl Jijfo&irtiini «uradiii»fe,ouqu'il en autnciiHitoiij jtaiffics
jfeir^, («■ont,rendu& erreftitnees i \a Prmafe efrb la A/l
/oicji«<ii($t,A&TOm fur le? Biens du R« Ji Pih^.c^aime
il a. efte dlt, ou ii oie eHoic mbcte lans cri avoir dj&<if{' '(elon
IssLoix ec cDutumc«iies enians,ou en cas qu' cHe fiiftmaite
fins enfan^i fes Heriti^cs-dii oaft^ tt ligac dudic (eaiStigiuiir, '
Bac de^MtnuullCoaiptia^t -. , ., . ,
«. XXXVl. i
■ ■' •• -' ■.• •' 7^' I ^
• ' L.oot^lc I
..,■$. xsxvi: ■ , • . -,,
la Tibulis dotalibus intcr Br^iaWu» Batnriae Prin% -
Mmatque Ade&adm Sabaudjm a. iS^o. coBwoit. * Item^
finutur fi tx affifmme Dimm cmfimmiaK Murufaiio, Sertr
^K^SiiMOmnuAiielhaidis friim<ruttur,iiinimrum inter liberof
^g(uextaiit,uuribfe<«libei!e diCwoeodi de proprietate totid;
SunmiaeMorganaficwfeufpon&ilitiae Iti^ia^I^ieriirifrtfaf
tx^attilm tamnn de laniiie feu inedia eiiis parte, abertfi-
niffe ^adfiaerfiitem Set^iiffiinaii Mtriium fermmeitte. !»•
fifer fnmiffun ejl iam diSae dotis, donationis propter Pfiptias
thfetingin^ l^ mnibus fiSi ikriinu it pertiiitntiif,
nec nm cifira et hona cum traefeSuris et ijmtuir Ciuitatilmt .
fc^msauia, Land&er^a, Friedberga.et Aicbacb cum mmhui iti'
iofi ianm TraifeSuranm fertinentiii, redditibui etiuri^Jiiif
tmAiu, (fdhui bffttbecit&reitifiimaeDmituie Aielbaidi )».iii»»i-
bm ^uae Seremtaei,fiue inti^lionfiu euentum refiituendaeDotu
ct pneftoridi ccnfus «c Donatione propter nvfxias deiiii,fian
ttiamcaeterUaHitr^Htaeimafiib/eSiiimmdamereaueumifi,
■ „ •.. ...■■?. XXXVH. ■. .
Qgandoqne terrae in dottm ftiemnt datae. Obtinoft
hoc iam dum temporibus ttntiqwHimi. Amfhifdlii in ddcem
data fuit Acamanti, Tfaeiei £ho. Apud H^crUm Agamem.
non fepteoi yrbes fe AtbilU dare.pollicffiir. Qqsi^res ffliae
&ai cjn nuhenti in docem dedit Atediani vniuBmK). Laiwffik
£piroan]m Regi iyri» nobens,. indotein eijamilit Gon:)»-
•xain viimlali-Agathedepatre fiio beUd Bap<ani.-«f Dariif
fcr Uli»3S pciebat,iin'/iSr<M7iun,Sot)n:«e «rac <umen,ia^/f
\r« ■ Alenn-
* apod or uoMT. T. VI. p. I. p.j^
•• rLTTAILCHTS fjlittFi.^ .V; .'(it V..fIT..?;t l." 'T •
.Gootjlc
'514 ' ^' '•£ ^ '^- -
Akxandcc/a adiimgertti . Dotmfore mum regiimem iieer
Uelkfpotitum et Hdyamnefnjitami inde mentemJpe&aHtihu ter^ ■
ris contentumfefare. * Sic etiam apud Cbakoeonijfiam. ** Qu
reJi Cen/ahrinam, LeoiAardi ducis jiHam^ Jratri Omfiamimf vx^
tem deait, bac tamen coniitione^ vt dotis lumim Ceiiftantino vrh
Claremiatraderetur.EcpJK^Q^^: Cenebifumy-Min dotemrOt^
f:^«/^ Meflenae ec Ichaoiiae rtr^mfflt.
f . xxxvra.
De eodeni tefhncur pa8a docalia incer Henricmn Gode-
fiidi Brahantiae Ducis fflium primo^nitum ec Matbildaa VH-
lippi Flandriae Comids ndptem^de a. 1179. quae nobis exhibet
AVBERTVS MiRAEVs: %* Haec efi cemiemiofaSa^ inteT
Camitem Fiandriae Philippum, et Ducem Lotianiae Godfjridim^fit-
ftr contraSu metrmmi Henricifilii Ducijj et Methil^s neptis Co'
miti/i quaefcripta commendate efi^ ne memorrae nouerca ^limoiie
f^ttffufceri in foflerwn. • Saem iiaqtieomnet etfinguE^quodDun
Ctdtfn^ dedit HenricoJihojMo^ edduandami inde MetbildmnOf
ftem Comitiff Bntfelhm eum CefieBe, bMiimity tt amnibiu permei^
sutyyiiwdem cum bomimtetommiusfertinentiis., LeucMO eumbh
jimnmet omniSut pertinentiit, Vcciam, et Rufcbbrock tum bouaniie,
et omnihu t perttnentiit, et quidquid Dux behet imer Sonniai et FUar
.iUiam.- jUENKfCvs eutem efiei^u Patrit fui et fuerum.boau-
mm coi^» dedii beec ommepreenotaee in dotem Matiiildi jnfr-
'fHwm ei uuheret: bae interpofite cwnditione, quodficontigerit,\icmv'
' 'txaa morieii^ueherede,veieuemreH8opoflfeheredeeiiqug^dotem
iBem pi^^etit Matbildis Btere et- elfomte tote vitefoe. Si vn-o
^IUASim&^^U^rit imfufitpeo berede ex Henrico^ Coiiies Flan-
-driae temiHt BmifeHam, ^uout^ ei reddamur mille etquin-
^ntae h^brae FlaDdreims monetae, ^t ^edte Dwi. JSawl*
^wfue feieiiduUffmdJiiixxaiGusflut vixerit, fum Dax fetet
• apad cTiritM th. IT. cm*V.
••llb.V, -r-
V CeMt. ^umt. Keeum tii^ XCO. ni i^. y. iMTfln. I.
r.dot^ic
^int, fiictrdff ^ iq XH^catQ^n taaqaaffiheref (im^.eimitia-a^
tum dtv^imtut imrx ^ered(taria, quM^DuTL mdo poJ/ttUt praete^
Vf^afD CC CQqiitatum de Arfchot. m f fone comigeru»\icer
jiicum mri nte Pttram, AtTV/Henrici. A quimpffi fe rtiujuerit «
-fkfathildeySu^^^^CfS^tf. ita fuaedts Duci tao fuo » Qucatum #«
KfniAV fofej^nemfiunn. praeter VrCiiiain etCpmiUtuai dcAr»
St^iv^,^ lUmAc})i /ta£ety fi Jiutius pmi vixiget, .
- . . ,$. XXXIX. ■ ■
bi TiidaHX matrimoniali inter Eduardum L Ai^lonB^
Jt^m ct i£!Knf«8 Nauurae Regem pr. Kl. Decembr. 137$
fiiper coiur^endo matrlmomo inrer Hewicmt 61ium di^;i^ .
gisAngliae ctTvmim ^i8i Rc^ ^Tairae^filtam aondaEb^
Hemiatr 'fiKae fuae (mosShvona m RegnumNavarrae , Ed»
ardus filto Vafiomihn {»Y>nRicit) prout in tabulig condnetar. 'V
^/ Edvardus, Dei gratii, Rex Anprliac,-DominusHibcnria«
tt Dux Aquitaniae;et Hcnricus, et^mtgrattM^ Rex Naufflraei
Campaniae ct Briae comes Palatin. mtum facimus vnfueffi^
quod tfdhmorem Deiicunjsderata ettam commmi vtiState Terrarttm
confimumyinifmhus^fr^ter-maiitiam gentij^muita mala baSenus
ferpetrata fidffe mfimttur, ad ipfa radicittu extirpanda , n ad pra^
videadum ne demeps bUfimiiia com/iiiitantitr j tales inter nos im-
twMtf A«8^J4 vHeUofiO» i^^Mf^ traefiaus\^sismta%, Bex Na-
y$rratfPr»miftinuis et a^iummM/ praifate Rtgi EdiHVdo » dare et
tradere Iohanna(D,^<nB nofirdm *t eaetiedemfHeiincoJl/toprimor
f,enito et baere^ praefati Edwardi Regiis Aqgliae. w ^onlani efi
vxorem legitmiam derpoiifandam, etduceiid%m//s7^0r:/^w^rtf/v
finitts a lure adSfmfaUa et Matrimoma contrabeftda. Et aos,prae-
&3iu 'Ed^arduSypromittimas-e/ cmoenimus praeS£& Regi Navar*
rao dare et tradere Henriam., Primogemium noffrum filiuttt ethaere-
demy lohinnae^ fijiaf et baeredi' praediSi llegtj Navarrae^ in virum
legttimtm defimfandum et ducendum feniporihus praefimtis a lure
adJponfaUa et Matrimonia amtrabenda, ficut praediSum efi, Item
noJ, Henricus Rex Navarrae waediBus^ promifimus et convemmus'
praedtSo Re^ Edwardo, quodfiabsque afia p-ole Jegitimfi. ex nobis
defiendente, decedere ms contii^t y (j\\ixid abCt^ quoJpra^ata
, Ttt' 4' '" * loluiuui
* EaauK ^oddaiioMTtonuL p. I. b.I|. p. 411. ,
,,Go(.:)t^[c
tosnn^ BSt mfhtt mi\s fkccedityet fit haetn m R^gnelTtiwMe»
#r ntnitatihms praetS&is i ita samtm quod\ti Feodis Ecctefiaram ct
«llodiis, ac airis acqulfiii^lms, per nos vei tntecifvres w^hraftSity
Jn^seter Comiucus praediSos et regnum eudem loariiia , attn ettett^
riifttts firmhus y admttetur ad virilem porcionem feeundam
Ci)nruecudinem ec fortim Patriae', taetermnfimt., JtnrNavarrM
fraedi8us> au8or$- DmiWy filium Ma(cuUnum ItgittmQm firfe^
perimus vnum vcl f^urea, fitf ntbisfi^fu teuipore martis w-
^rw/nNirtMiMinja/RiMm/^ qoadra-
ginta mUlia libranim Taroiienfmin id^e et fi&erejHo kt ^
ttmfi^f^ ntfiiti lohanna praediSai vtdHtcet Vij^nti mittia
libiamotl^mAienfiinnitf MairituattH cmitraSi, ec tfiu v^gfind
Bullia Hbranim INironenfitnn a dteAtatiiHktmi emri^in.viuat
tmuBH. Freu^mu etiam et ctitvemmus «*/ , Rex Aa^iite pr^et^
#K/, di6h K«p NaTame> eum Mattiuumum fieerit tmrmStoa m-
ter pr^efieum Ftlitim n^rum Heoricum ec lohaiuuDi/iiuat/raf*
ifi^M) Rens Navarrae 'en^guabimut et trademus tttm terram m*^
fram Ym^nae praediSafiiio itofirg Henrico teuendam eo mo3oi
rfelicis recordatioais, Heiiricuft/wMr nefier eam n^s tradi-
ncgmdfit,
$. XL.
InTabDNsDo(aUbt)simeri1:£^«yS(M, Petri. Arrt^ariat
Regis fillum atque Fkhmam Edoardi I. Kegts Angl6rum fr
liam. apnd Ofcam XVIII, Kl. Scptemtt'. a. iz^. conftffis, *
fic dccemitur: i9os autem ArchiepifcopDS , et Epilcopos praem
dtSi eiusdem Dcmini Regis mandatit parere viletttes^ wrtute et au-
Soritate praediffi raandad, cmtri&o Matr'm<mio'ferverha depae-
fenti inter illunrem Domtcellum Alfonfum, eiufdemVomim Rc-
^ primtgenitum praefentem et itluf^renl DomiceIlamAIi3noram,
iUufirisRe^s Angliae priiiiegenitam, 'per nohiUm virum Domiiiuta
lohannem de Vescy , procttratorem eiusdm Domicellae ad boc
J^eciaUter defimatttm, mmhu eiusdem Domicellae cantrabentem per
eadem verha de prae/enii confinjtm eiusdem Domicellae exprhnen-
tU,prout iura permittknt, eidem iSufiri Domicellae, vice ntmune,
iKoet auBoritatt Domlni nbftri Regis ArragOoum prae^iipro
an-is
• ^pui Bv hodt; Tgm. I. p. I. n. Ul. p, 41J,
nan/sdb,G00t^[t'. '
- perfhmum SHi^ktm, Jif
«rns ee arranifR not^Cy Aam et t^^nmm hca h^rrmt d»<
itmtetgy JciScfti '■ ra^m, Barbaflrum. Lonam et Pertafiam» ctm
tmnihtu f^Sis, Aideh, Ptcbisy Moneticis, Iudaeis etSatracenis iMeiB
' habitgttt^usyet in ptfierum babitetmis i Au et bafTa Iufli68f wtW
itiam et mixt» Imper»^ cum ommhtis ^mtMgiis^^HtaiihiSjJiniitiie,
■ ceems. et aSit omnihu pertmentiity ad MQa Uca , fiit ad Ovmimwm
^WdwJbraw LOcormy fstxpte moda fpeffamihtSi ct^ttscumque ree<»
vitiiiexpMdmeniijnomnfx,fiu con£tionis txifiam ^ licet fiteciahter
kaieat ttominar}^ nichit Dominii vef pr&prietatis JraediS» Demmt
■ i^ro Kegipenititf retinemet; immo eadem ab ipfi tMahier aiuSai'
kitts, qiiamdim eadem Domicellji prae£Set ioca tenuerity fem tener*
yeMfritj/kiimhimfmmam affipiatiofa&imiusmMSfliinffaeifta^
$enda, teneHda, et p^^enda per ipfam Oonicetltm > oet Matidattm
Jbum, praedi3o conJiaHte Aiatrimmio, et Hiamfiiua, Ji ipfa fupr^
wceritjfioe-^Jit iu Regno Aragon. five ei^ra^fit vultiSp five (Mr
fngatay adVoiuntatemfuam mde fKt^idmn, cum omnihut fruSihus,
retiMtibuset exitibus de SSBi iocit etpertmemiis eorttmdem, quoftu
iaedo ex nunc tevandis et percipiendts eisdemAn forcem feu fdlimo-
Dcm Docts mimme cemputaiis. donec da qfiadragintB millibusljbr.
ftigrormn Turon. quos eawn Domicella ^crt praadiSo vtra
J^ in Dotcm /eu Maritagitun, et khermtir tfidem^ tW Domine
Kegi Aran)n. nomine jrraediSi Domini Al&in(i filii 'biAfand
aiusdem Doiniccliae tet^ore traductiams , phie /kerit Jatit'
Jactum,
§. XU.
' Caroliu IL SiciliaeKex, CartJo Amgeniae Regi cum filia
iSargaretha a. 1290. in dotem dedit Comitatiua And^aucn-
iem ec Cenonanenfem his verbis:* Itemy quod nos dabimut
tidem CanMb' cflnr ipfa Marguarita QmHCflcas Andegauiae ec
Cenomaniae, cofcain^ue Terram ^um^ babenms in^Ajidegauia
ct Cenomanif , et iocts inbaerentibus, fiu vicinis, a£ectis pactis et
fewvemiombks^ ftuejefuimturi vidcUcet quod fi inter iam mctat
panet facificari contiugatj et idem Carolus, tus quod habet in Ara-
j^iae Valentiaeque Regnist ac comitatu Barchiooniae, ex depma-
timefacta auctoritate dictae Sedts quittaoerit, quod ad requifitionem
Ttt 3 - , nofiram,
* tx/at tfud fif uont- T01B..I. O.LV. 9^430*
,,Goot^[e
mfhwmtVel btrt^HHfhi^ifceedenu adbtic tmfii^ IUhmiim&«
«kfiae^T^i P*ce mtavenume tenantf baMit ex tumc ipfey et ^
$itm p^erittup^ emt^^ ex Jicta Nata Nofira,>$W ex aiis com*
mge tMtimM dejunderit , ia proprum Hercdiutem, tamfMimfi ei
^fittsFMremihutotvemffet, comitacum totaaiqueTerramAade-
gsniae ct Cenomnuae, vt ejf di^um: fi tamen laem CaroUis pne-
moriitur fili^e n^rae, prale non extante de Matrhmm» earm-
dem, ££tm Marguiritai ^namdiu vixerit , teitam Terram ipfim tene-
• Ht: fid ea de mcdio fablati, etitnnfi prglem ex aiio virofii/ceperit^
fraeSSi tmmtatttt , fim terra cttm fiut pertmentitj iihere et intewrt
deitaiimtidprsedictimVomimmiR^^FTZtK^KjVelha^edam
fimmfitm&ter Rcgem Fraiiciac : h fi proies eiumu de carfare <)SkS
Ctrou defiarety ad ^fim DoiniiHim Regcoi Fraadafl,^^r/ berc^
demfimnifii^iiterKtffxiidroenireia. Icemi exprejfi cot^entnm
ifiy qnodfipaxhmuemtAwmfueritffrocxdente MatrimmA prae-'
idSo, et ipfi Cmrila iutfimmm d!Ei!?i>Anigoniae yalendacque Re.
gnis, et Barchinonenfl Comitatu retineme, veliliudfitte mtfira, vd
here£s mftri reqiufitimt fuittauerit, comitatut^u Tetram Andc-
giuiie et Cmomimae cum pertinentiii fiiis, vt ^aedifitur, nibiU'
tninus aj^aiim§t f^Cirolo ia Miritagium aatn didafiUM iw-
)frw, tali cOBdicionc appofita, quodfi prolem cx did^o Macrimo-
oio rcliqueritr ippiproIesyfahddiSae Ftliaevite hz^itfecmidMm
fycorum con/ttetadmem, in ipfis Comkatihusj feuTerrts/uv^/;
fidtpfi Carolo finc prole ex eodem Matrhmmio decedme (c\\tod.
•bfitj fuper viuente di3& Filja nefira Comitatus Cenomamae eidenu^
Filiac n^rae ad Ticim foBm rmwfff^/, et Comitatus Andegauiae
adnetj vei principslem, Heredem nt/lnm,fietimpofi«bitum tm C»-
roU 1 likere reutrt*tur, •
$. XLIL
Pociflimura vero huc £icit czemphim Otbmit IV. Bor-
gtindiae Omtit, qui dum nullos haberet Uberos l^cimosg
praetcr hbamiam vriicam legitimam filiam, iUam vni aPbi*
Mppi PulcriFnncomm R^isfiiiisx 1295. de(pon(auic, atqoe
Burgundiae Omtatum dotis lococoncedit, his verbis: * Venon,
quonia^ Rciges Franciac vt fi%quencius non conGieaerunc fi-
lios
* e.L,M. pXSrS* ^ifu. . ,
i:an7,db,G00t^[c
firJiMariim i&^fiitV' 9>9
Bos firos niaritare, riifi cnm iidem JBlii cum ▼xorftus fbis mag»^
ms ftironias, et magnos reddirusin dotem reciplunc; «w .
'tw^dtrantes ^ed aBttr de di8a fii» mjffa cam freefat» Dotiuno
Kega €am ahtto d* pratdiSit duoSur frmagtmtir pins Jitis hi/iti»
nimt_^K>^/a/tac<mtrah*remimmfpoteratfiuSjtotamCfanitaiumti)> •■ \
ftrum, caftra, poflefliones, homagia, fcod», et omnia iuram-
firaperjonalia et rHlia., thicitmqm et in fidhiuaan^ue. iotififiam, ex
nmtc dt&o Dominp Regi> recipienti, leeitimo admiaiftratorio nQ>-
minc fiiii di, Jt/turi f/miti praediffae p&ae mflrae cum eademfili^
mofira damtis et irrevocabiliter ajjignamtu in dotem. Vromittenta
ttdem Domiao ^t^\Jolemniterflipulami, di&inrt filiim nomintl
JlponfaliDm buiusmoiS, et oh caufam emim in domom ee, poteft»*
. tem ipfliis Domini Regis ifx mmc transducer^, et tpfi DominoRe*
^ traiUre et deUierart ex nunc lotum comitatum. Baroaiam» ta^ '
ram, caftra, iura, hom^a, ec feoda praediSa, libera et imm»*
«M ab mmi oUigatiMe deHtanm et ipjum Dominum Re^em \el
nandtttrinm fimm tx nuac inducere in po^ej^onem et quafi fofe^
Item oittmipn et finp^mn prae£3artm etfacere ex nunc tpfi Do-
iBino Re^ vr/ aiii pro ipjb ad haec recipiemui ab ipfk atnfiititto prae* ^
figri et firi, tiimtia etfinguia btmsgia jitpradi&a,
f. XLHI.
Tbeobaldus I)ux Lotbarif^iae Bliae (Iiae Martaretbae .
ft. 1311. Guidom Flandriae comiti nuptae in dotemmxAxt varias
cerra^ prout cabulae docales''' habeant : c' efl; a/^voir que nois
jbiebaus t>ic deHusdit donons a dit A&^^gwr G»y/, a femme
Dami/iUe Marjpuritte nocre ano^ fille» et je Gn^t defliisdit It
dois prendre ima loyale famme , le iainte Engl^e fi conlent^ .
en la meniere, ct en h fcmne cjr-apr^ devif^; c'aft afTavfflr
que ^oiis Thiebaiu Dus defTfasdn: avons donnei ctdonnons i
hditce DamoiJeUe Afarguerirte notre fHle, et adic UonfigmarGup
cior caulib dt Martage et de dondenocts, )e Cafteil d!r&w^,Ia
Caftcllerie le Moer^ ct les terres de Beure^ et toutes les appar-
^cnances, en quoi qu^elles gifenc, quelles qu*dles foient, et (fe .
loel*'
*pioAiiiciHi,Tincii CM.SjpAiMr. 5. IL p.M)^
keUaiann«at,etledevoii(enhetiierM(sia( «t«alep4^
dans Ut CKUi it Hmwr, par devanc k Cmte Jt ftmlntit
coucceke 6iicen poom^eckel nousenap(BRiciicet puet
tppBttaic i cenir eo iMxinige i touioun por eaub ct
pcr h»n hoirs.
*^ $. XLIV.
TtitJtnu Montifeiikenfe Marchio TtLili^ ffliae fioe
Jlfmmi Sabaodiae Oxnn' a. tjjp. * nmcae, huins maccimonil
eonteniplacione confticoit m Jotem dioie Dominae CiaiMW
dat, tendit, ocdic, ec concedic tihtaa iuraJuOf et ratioaet fflji
Gompetentes ec competenda, compcticuras et competiaira n
«|ln/, ViUt Latei, Cyriaci tt Ca/iUanan^et eanm maJamatit,
ct in lerrit^ pratis, vineis, nenHvifaus, alpibus, aqnaniinde<
cniiibu*, domibin, ferviciis fi£lis, et Kiaitiu MUi anumMw
metaBi txifiatt., tailliis, homagiis, iidelicatibus, feudif,einptt^
teocis, Iaudibos,venditioniou5,-iuxi5di3ione, Mrn/, erMncnr
iaiperiit ct rebus aliis vniuerfis cum eorum peitincariis qoae-
cuiiane lint.
J. XLV. <
Anno. 1357. incer Witttiltum Brabanciae Ducem atque
Lajauicwn Flandriae Comicem faQa fuic amcordia, vbi intcr
alias le^ conucnit: Marparetbae Comtcis vxori Mrwer^a^
cumvicis, Mroa, Va!rica,Benbe«u, Oriis, Vitnieriiim,&*-
ihhviica, UHMi BirivJraco, Barg/len, Smifietn, SnHa, Sma, et
Winegbemi dod siBgnarencur, ea cnncn iege,^ lie qnid de ptivi-
tegiis ihiimrfiiitflim mocec, almacae Comei. ' >
§. XLVL
In Tratlaai matriiiioniali incer C^abm VB. Qaflonoi
et Itethm, SootiaetRegem de Gonaahendo inier Itdmiitmt
CaUiae DelfUimm et Marga^etiam laoobi filiam a. I4a& con.
t cMg^
* ixlMl Tdalal Ifad bt mdht. Tim. /.',|t. Q. n. CypCVi^.
p. uo.
' ** tefte PKTto PITUO ArfravJMIiM^. /r(. jv. Fb^ ,
^fmmaa iSufltium, 521; .
dtdb, dc^iiittir: ^" ttm 3sBa Dornina Mst^FetR, rwM raihne*
HBi Domini Ludouiei tempore fiduro ad Dignitacem Regina-
fcm coronae Franciac Aevtnerit^ der/tbinr Jefmdian qmd Regf-'
nab EVaneiac j&w leges et cmjuetudines diSi Regni fiknr effe er
fuermt dctatae. kem, fi contifigat di&um Dominum Ltidouicumt
"<ilecedepe «w^^wflm ad CcMWiam Regiam peruenorit , Matrj~
hiomo vonfummatt di&a Domtna Jotahitur ^ vt foient 'dbtart Jponjae-
Primogenrti Regis Francrae : at fi ma^s ^cet dos nominata,
Sotdhitur de duodecim mflle libris in reddjtu iuxta aejhmationem ■
librarum Trauciae, et conjlituetur dos in Fortali£n$ tt Domuuig -
honari et Jiattd tssA&t Dcuninae cendecattihar'
§. XLVH.
Jomtnet de Burgundia CofatideStttnifesttT>omma&Atliur'
Jau et faceba ipfius Concheralis in jpsdbs dotalihus tnto' ha»^
mmOiMenfeta et 6tiam Tuam Elifaheth^m, varias terras, ia dot^
m^unictunt» lais v£rbis. * Et ms lohannes^ Comes.el lacohi •
Comitina de Stampes praediSi et maxime not Comidfla ji^
boc debite auQorifata per di3am Dominum conthoralein meutit
quam quidetn au^orifationem a lihera vofira voluntate accefaavimu*
grarattter, et non coaSa prom^mus^ et promittimai, quod eadem Eli-
fabeth vnica iflia noflra dacet m Ipbniam et mantum ip/itili
Dominum fohaiWtem Ducem Ciwa^tvR fectmdum ordinattonettt
fitn&ae Ecclejiaet vt praediStim efij 'vt vltra in fatua-em progrefitu •
fraediili MatrimoHivquodDeodatttetonfumaiitur^ donawsnust tr/h.
didimuSf cejfimas , transportatKtis et sransferimMs irreuocabiliter ete
nuuc, eMsertis nofiris fcientia et lihera voututatf, pi'o nehis^ a omni-
kusmllris heredihus fitecefforihus et caufam bahMiihus ,perpeiue^ 4t
ferpetttis iempatiitist 'idem filije nqfirae pro jdoCe {ua, et adjrue»'
dumeaprofiet liherissK^heredihusJuiste^imis^ de corppre fuo
nads et procrea^tis, et in ieeitimo matrimonie ah ea defcendentibus,
Villas, Caftra,Tenas ct Donunia inferius declarata: Scten^m
- • txtdt s^ BT Moirr. Tom. U. p. H.' n. GXXXVII. p. 114.
*• cttant io B>iTHMAtii. Ox). Diplom. n. LXXXVl. p.{H.
Stmdi hir. Prud. Herac. f.lt, . V vy .- . , :
.1 , -. ; Gootjlc
ir^ Tcrrti > OfVra , Dottios, Feada et Dominis de Pbtre ct ften*
gers Vlvete fituMta arcm oppida BruKgcnC et SluifenC mmmm
crfMrdinfeiidumde Bch^ ct Ba^uuaoi deBn^iff, incaaam
tmmbus etJmguliffidrAomimSj Iuri5di£l:ionibua, prouentiba%
Ctcmokunends, luribus patronatus cc ieudalibiis at^ aliis
mmbmscuMUtnilniexim^feclufi,retfnt9,aiisrefin$at0iUtm Terrmt^
Villasy Cafira et Domma dc Caycn et Bonlanicourt ia Sery
fituata fraedtSunt Cayen fupra mare m ore fiuamas de Seamm et
traedidum Boulamcourt circa tfuin^ue mharia i praeneminata
Cayen. et quatuor rmitaria de Abbatis Villa mauentia et tenta n
J&xb/vm Cahetlanatu Sandi WalericiySr^tf ffiurr, in ornmtus fro-
fr^huy Iurit£&ioniius y DominiiSy remitibasy lur^mt patrtnatus et
fettdaUbtu atque aiiis qmhuscunque, rui txinde ficbtfiy quas qmJem
Strrasy qitatnuis nobis aonatae fuerint in tradatu tnatrsmow nofiri,
fiaicetvoete ec RengcrtVlyet pro,m)>le libris parificilf: ntQfictae
feaSs hereStarn tt anjmi redtBttu computamio quadraginta qiiia-
qae groiTos monetac Flaodrienr pro ana libra^ ft praefataCajai
jetBoaliticoarc/rrfftf/wmilielibris memtae acvaioris fracdtSa-
•rumfitmfts batreditarii et amiui redditus,
§. xLvni.
Coroiotta Q^ri ec Antiocbiae Frinccps iMUnpSabaD-
•diac Priocmi a. I45S> nnpca in dotem t[>ft atnilit CyfriR^tmm^
prouc tabolae * habenc defupcr conia-ipcae. Icem mcsdics
Seignnirs /iaAe^ademrs, et FrKttreurr au nom qoe deffiis > des
inaincenanc oonflicuiflenc cc donnonc pour et cn nom de Mtf
yidge et de dote a niondic Seigntur dt Gentmeies Ofafieatix^ ViUesi
Vagauix, tt amtres bient cy ' sprb declairca et Ipccifi^i v lesr
qucidxpromcccen^oommcdemis fairc valoif de revemiS an-
•nDc!etamenvinresconimeautiTprinfoetremes,ieIoBla coa-
ftumcdela Secrete ^tsy^^tafommedeJbcmiBeDutatss ct cn
; oucre Ii^ conflituinent m flsm (£r diVf cmit cc que, ^ Jtof a don>
d6 ct p«ic avoir dcmnd a raadice Dame ia Princeje dbpufs h
iDort de la B^ifi/me faMere^ lesquels^^xs.et Oaftcauu tien-
dk^
•* i^ui DT MonT. Tim in. p. I, a. CLXXXVI. p. qi. «(«ticm^
MQir-Pnuu p.jitf. .
Ic
3r» ct fiaa tenn dc tcnir nwndic SeigtKtir iU Cenew^ fdon X
vfa^ du Pays, et <i'cn fere fidelec6 ct hom^e au Rojr. '
/rn», promectent lesdics Amiaxeur/ et fracwrettrf pour ec aa.
nom i^ue deniis que (itoftque mondit Sei^ur de GetteueCcn
arrive m Chypres et ejtmt cmfemileditMartagei les Comtes, Ba-
Tons, Oieyaliers, f^yers, ecaucresJ&n«m»- li^s du Rff^aume,
viendront dcvers loy et luy promettront dc le tenir et rece-
voir «n leur Rirf^ casadvcnam que le Kcy mom^ fanser^ans
majfes le itrpalMariaget et ce a came dc m^^iKDameJaPrinceJe
ia femmc cn pa^ et convention que defaillanc au Roy com-
mc d\t e^ Jant Er^attj m^es de loyat Mariage^ ec aulB madi^S-
Dame la Wmcejfe fans enfans (que Dieu nc veaille) XcdttRi^am^
foitetdoyetapparcenirccappartlennc plcinemcm et encierer
abent a monilit Seigneur de Geneve, referve coutes fois tout aa-'
trcs droits et decifions qa' il pomroit appartenir aux autres
Meffieitrs Enfans de Satnrge S3k,% de iAadmM U Ducheffe de Savoye
fii^ dasl^tiioydeOiypret. .
5. XLBC
loanna Farcurtia Comtefle de TancarviSe Renato IL Lotha-
linClae Duci. a. 14.71. nupta niarito fuo in ^tem atcutit lurafac-
Kfffionss in terras pacernav fi fine mafculis h^edibus ^eriC de.
niniftes> prout tabulae defuper coofeiltae * habenc. Que mes>
dics Sergneur et Dame marknt leur ieule Ftlle et Ekfant vnjqu;
pour le prelent, a mondic Setgnettrde Vandemontf avecques totts
fis DrQtts de StKCeJJion^ ou noms et a^lions qui luy pourrooC
compet^ Ct appartentr s^rh& le deceds de mesdits Setffiettr
et Dame de Tancarville et de chacun d*eux- £c s* 11 adveooic
que mesdits Seigneur et Dame de TancarviUe euflent^ou temps
avcnir Enfans majfes, font rc£erv6s a laditc Damoifeile iettr Fille
totts fes urints de SttKeffien^ et totttes ct cfaascunes leurs terres et
iSW^i0an>/,quelquep3rqu'clIc9^{btent 6tu£csetafHes,.ctcout
felon les Viagcs ct Coumimes des Vvf& ou cUes foht ficuee^
4C afli&s.
^. .. VvTta : . . .f ,t.
•-&£ P.LK.XXV. P.W4. - ......
' . _ I an7,db.Q00glc
5H Ctf.lX. Dtdtu '
$. L.
Bbnc^, Gunielmi Montisferra:m/is A^chioius ^tae,
Quae X 1435. Caroh I. Dud Sabaudiae fiiic nupca, Bmfadus
Marchio , - ma(cuTis deficientibus , dsitiidiam terraruin panem
indotm condituit, prout pa£H habenc docalia * his yerUs:
Jn primh convtturutUy^uoii ca/u ^aa prflHibatus lUudrisfuaus* Do
iTiiiius Marchio ot hac vita migraret rclii^is poft fe filiis mofculis
legitimis et nacuralibus vno vel pluribus^ ITluflrinJma Domitut
Slancha Ntptu fua in docem et nomine dpcis babeat vt fra^a-
ius IllirfWfiiifius Dominus Marchio ex mmc eidem confiituit,
Ducacos o£biagmca: minia^foluendos in temurat iitfra Jeriftit,
yideUcet «mw Amo quinque mille Ducacos v^ue ad mofltmen'
ium Jblutionii. Qtiuj primus terminus incipere dekeat fofi rmtem
graeUbati Jltuflrinimi Domini Marchionis, et non antea ebli^anS
p-o caurione folucionis diffae dotis Terras et loca vltra Fadum
exiftemia. hetn quod cafu tjuo praefatus niuflxifluniis Dominus
Mv^io Moniisferrati Memfumi claudat extremutn^ nultis poft
fereliai«Fih"fsMafc«lisDatur:tfbu»et legitimis, exnunccon-
fiituit prO dote, et dotis nomine llluftri0imae Ddminae Blan-
chaty omnes TerraSj LocOy larifdiSiones, homagia^ fuperioritates , et '
Jura quaehahet vltra^aduinjJacieadteocafu^mniV^ihUijet Ca<
ticWani praejentes ^ et qw in futsrum' erunt pariter et homints til-_
Oaram Terrarum promittetit et iural^unt ot/eraare fne firepUtty et
'wUqua cannadiSiorte fapra fcrtptam prmijjioriem , et rmijftmeftt fa-
cient difforvm Caftrorum, ctLocornm//i<rf^, et fine exceptiont.
Jtemconitenerunt quodreiiifuumdiSi Marchionatas •dtdelicet dtX'
tates Caftra, Terras', l^)ca, lurisdiftiones, hira ecl5omini3
inediaca ec immediata exiftentia citra Padum tihiaentpic^ t,atu ia
]Montcferrat<^ y»o« ihj^aTtihus vltra Tanaerum, et in qushus-
Kumipte aUis partihus tn diBi Hlufhriinmi Marchionis mera et
libera voUttttatey et difpqfitiom r«majKant,^uae tan^umrcfcruata
f§e voluit,
$. U
• txtant stui9it stowi 1im.in.t.Jln, Mrnt. x^
■^8'^
•^. '■ >: r. ■.- '^;-'- 4. ht ,'.-■■: -■.}-;■'■:' ^ ■ ,S
;;()i!>-Vln. 3. 1451. pet tabda^ doclflcs /^;^gi^/tlVi. DecBiribf.*
J491. confe£Hs * confert Ducatim fiium Haeredfcaritim Brt-
tanfliaeMiaoriijtAU modcr: Et'infau6rm et cotaerr^taTionem
^Un^ et ^dnfentiens- eidem Eljmtinae Anrjae faaqrem mamaU^
lequaiM 'exhibere\, oh cdifaf praem^^s ■ddmidt.i ce^r^ ftitai^^
atmijh/et trmsporramt, iemtr^urprdefimiiim dorrat^cet&h quUt&t^
SmittU « tra»sporrat invu^caMiter perpeftioad h*redifariej in ca~.
/um qtiofi diStts C3iciAiatuffitiius.Ai bocjictthi tranjtt^ di8a Dor
fHhta, Amu fitper ^iunge, tkrqfie &inrii ex. nrttpt ctrm n> nwn?^
moBiopraedtSo/fgitfmefit^ureati^ {^iuda^^e df^nirtttr D. HUftu^
Chrififttjomne et tale ius^ rtormif^ ratu^em, adionem et obligfititmern^^
proprietatem^ ac poffeffianem mao ChriflidmJJimo antea iti praemi0ir
corapetetrtej, ita tarrien quod, fro euitando Guerrarttm'incommoditd' .
les aRosque fimflrvs euentus verifimiiiter fecuturos inter Ptftrias
entediSas, praedi^ iUi^ris Dornina ]^a ad alias nuptias nuUate* >
MUs conmtaBity praetS-^iiam carri. Regejuturo ((i ilH piactterit et lici~
iUrri fuerit') vei cunr aHa pro:fimiore- praefttmpfHto Jutt^o fuectfftrt .
te( corona PVanaaehnti aiSaiqid teneUtur i» eum cafumfacere ei
exhiheredido Doiaiao R«g\ frotefnpore. recognitionej et redUtfHf
tittsfeudiHet^ tata hoaormam ^uam vdles hadentu etmeadehitas
imtiin^ Dbcatu» «t Comkatvs praediSarttm eium Jittf pertinemiif^
iie^poierh,aut^iiceijitB^ Ducatumet Coiuitatum eorutur
qmpertinmias \aUenar* m alitis matau quam <fii?i.Doiiuai noAii
KegiSy frt» tempore et fuccejforum Frahciae Regum* . ■
:-;,i ■■:■■.■, . .^:ri*- ■_•;■,;■• ;: ; ■■
, ' tuiimemSSl. (ianiae~Ra eum ffliain (iiani.vnieam CZ»
im fVmijce ydcfio Coffliii tunc Erigolisnen^ 'a. 1506, de-
,foonfaret,ComJtatum£/t/fflj#m,yly?fflWf», Jlif.^i«KM/«« et tivia-
fliimCMcjijg&jndumeom^Bi^ nis verbi^: » FremierE-
i V '' '■ ' 'Vvv'§ ■ 'iMeil^
r;inMl4M^'j» MiTEiTmviili..f, tUMCS!M,t,tfi.
w (. i. Ton. IV, p. I. g. XLV. f. n.
„Goot^le
jW Ctp. IX. DedM r
fncnt, incontinent que MaJtme duJe de Fnnee, ct AAi^Sar
ie-DuJe Valdt reranc vcmis en i^ reqaiirpoiirQanfoinnier
et accomplir led. Maridge, il fe contbmihen et accooipliia..
En faveur et contenjplxion duquel marii^ek X«' conuituS.
m det ee marit^e i niadite Dame b fille lesX^iqr^ deBUai (f ~
4fi, et Soiffais, Seigmriei de CMCf, et tpui ce qu' il a au Ko>;
jaunie, qui n' efl: que de twamg^, en remenant neamnoin^
ctKleniantilui f uTuiruitdesdics Qimtez,Terrei, et Seiemi-
Ttei, ia vie durant £t au cas qu' i celui Setgneio', que Dieu,
deint, dehHfe' enfant m^e apris fon dec^ toutes et quantef
fois quebonlui femblera avoir et'retirer d hii les dites Cem^
tit, Tirreiet SeigHeuries, en bailhnt a.maditeD<»w,oa^(e»
beuritiers, autres Terresa Koiaume, avec ticre etpr^miaen-'
«e de Ouche.
$. m
thilipfiu. Sabaudos Comes (kimieifif com ChailenaJtiire^
Uaneiifi varias terras in detem obtiiiuit, prout in Tabulis dot<h
libus d. 17. Sepceffibr. ijag- fuit defiaitum.* £n &veur et
comemplatiaa du wiel Martagemondit &v. le Dutde Im^
mm% i baill^et defaifK, i iindite jVnory^Ouri^ <f ()»<•.
%ant pour Ibn partage le droic, part et porctOR i efle appar.*
tenant, i cauft de la fucceflion de feu l^mfeipievr iMfi.i Of
lemi Duc de Lenfueville fon Pere, et de feu Mmfeigiieur leBiK
Claiide fon Frere, ks Terres cc Sefeneuries tte & Mupe ; te
Bourg Ddifons, "rair, Valbennoi^, Enciaiqucs, le Pericr et
(3ai^, ct autres TerrBS et Seigheuries ,de,la S^ifbpfle Do-
poisuCu^ auPaii de Ttwp^imt^metexcefte Ftthaier et ja
VuhiBiere ^ feai engagiei) la Tcrre ecSeigneuricdeBraj'
fiir Seine, iicufe CT Champagite, le fief de Ramburc iwui en Picar-
'die Ia'rciTeet Seignciirie deSeco^dignjrfltntcen&iniet le»
' F V / , tcrrcs
• »««JoTic«i,o» .frotm fi tui •* uotet: Ttmutft b. t
a. CCXXU. p. 511. ..; .. ' .; . i . .r ; .,. ••
■ . ' ' ■ . Goot^le
ftrptfunm iUt^ham ja^
Tcnct et Seignoirieg d' Eflrepaigny^ ec de QiiSk fi>naiii!S
Bniesen Niimaulie, avec les droiigy appjiawceset depen-
danixs, et cont ce qui eil compris fbuos tcs reccptw duditeii
Terres lans aucnne choie retenir et relerver en icelle, ec
desdites Ten-K, Seigneuries et Juftices,'preeminence, ap-
^artenances d' icelles, mondit Srinmr k Diic s'eft de^is et
pcTaiR, 1 voulu et vent qne ledit futur Epoox en puifib
^ndre pofleffion de feur antorit*, foitreeeuen fbjr etnonw-
mage, des&igjienriesFeodaux dont fcsdites Terres fontte-
nnes, et les Sujets et Vaflaox d' icelles faflent les fb^ et hom-
niages, et porcent obeyflarice aadit (ntur Esponx, le Mari^
ilblemnif^ ec accomply, et moyennant lesdices 'TerK* ahifi
baiDte et delaifl&s audits fcuurs Espooit fe (bnc tenus jieaf
Oontent^ pour tous droits, mrc ec p<ntion appartenante i la-
dite Deimifilk en la Succeflion des fesdits feu Pere et Frere,
et i eSti convena et aceord^ qn' il fera loifible i moDdiC
Smrk Dur dtLmaniBe, les hoirsetayanscaufe derecoo-
vrer et mettre enfi main lesdites Tetres (f t^rtfiiigny a
GuiSe -fmtmnt en payent ausdtts fiicurs Espoux la fomne ie
trtnte rml Uvres deaanf crence ans prochainenient venantss
Ijesqv^cs Terres defliis declair^es, eftimces valoir marre
milcinq cemr Hvret de Reitte, feront herkage propre i ladits
pemufeUe Chnrlotte i Orlems, ct aa cas-qv^lc voisc de vie jl
trepas fans defeendans de fon corps, fedit propre heritage
retoumera <i fe Maifm ie Dmeis, fi d' iceluy prtyre ladice Df
mifeHe Ciarhtte a' avoit difpoK.
§.. Lnn.
^Maria, Scociae Kegina Fmmja 11. Henrici Gallicarmn
Regis filio a. 158S- nopta ipfl m daem Scotiae Regmim attulit,
Jiis yerbis: * Plus i tt£ accord^ qu' au cas que mi Mariage
proiocdeHoir, ou Hoirs nMa, 1' a!n4 ou. qui reprefentera f
aini
' ifiMtMeec. L n», r. p. I. D. ZV. f. ih
„Goot^le
•alne, avec le Koiaume de Fnnce, fueoedefa an fMmokt. ^
-Er^ et pnn^ ies Annes dcs ieia fioiiaunKs^ li^ tiofeiD-
l33e> ec fous mdme Cpu^oqnc
f LV. -
Subinde /r^«r i>9r^n in certa rummacpnftantem edam
terrae fuenint.t^nceirae; lo4m>tes l>]x ^ituncenijs j^am
iiam Bonan a. 1370. Amadat VII Sabau^Hve Coiniti hiv^'
«oUocauit «rvi dote^attmt m/Qium lihraruitL,wm iure ^cedeo-
^ li HiK masculw deftcerit et tems iedecim UbrariuonuUia iO'
^t^efoibtf» prout Tabulae docales^, habqu,hi5videlicet ver-
tiisi: £t aulu Mor^ieyr k jQac^dfiu dit pFomtt qU' il &ra et
pro^hasfera avee cout e^aic, que Madite.i}.d«tf £9«^ iaFiils
prendra en Mary et EspouK lcdit .^^. Et-pour^ontemT
l^on dudit Mariage) ec enn-etaiement <!' JceX Mtnffieur k
£>uc defftjsdtc dqntsi ec donne audit ^tteyj en Aom ec cauf^
i# Dfit de (a Filte, £t tmr sout k Dmt, pertagt 4t ikffiatre qii
ttie pourroit aooir ^s hiens Patemaux et Mat^mauXf (eta milif
jrams i &r par tme foy a payer audic N|oi^cur le Cointp
en tiom du ait Am^ Jon fi» a l^ugi^ aux Termesjiy ddU -
fous esfcriprs, X^e^ a^voir, le joiir qu' ilsieronc c^uf^
trente milhjrancs ifor^ ec par apres dc compter du jour dudif
Mariage fano=vdi^4b(i!w&/r^/,etdelieBOUcreen chascun
an dix aaie Jrms^' jus(\\i68 a I' accomplifleniBnc ec paycmenc
de la,Soaime de cent mUkJratu deflusdice, Item accord^ 9U9
au cas quc Iedic'Afo^fc«r /^X)acyToit.de vie^ireqjaficmeni:
fatts avoir Hoirs maffes descendans de fm propre corps de lcyal
Mariage, laditc Madame Bonnf fi fitJe fera fa Heritiere en toutfi ^
eUe ejioit fruley <t sii.en avqit plufielirs elU heruerafelm fe portion
tant feulement^ ce en ^uoy if la peut heriter: et auffi aucas que
Madame h Duchejfe Merc de ladrte Madame Bome iroit de vie
a trespairementTtfW Boirs majfes de fon csrps ladire Dame Bataf
fcrafa H<?n/«Vf fjCiitbiltfi clle eftoitibide^ettielleseftoiencplifr
fieucs
• extdnt dpud » V M OB^. Tom. % pw I. a. L3CX. ^ f j. , i *
. Goot^lc
fti^auifmiBiifrimi!. ^ :5I)
-So^Fittra^liilnlipordcm <4tiilBjrpwAI(>iti<t4bvtolt<7vv-
. im^AlDiilenoiiilindesFilks. . iMmtlktixivii^mmitsii-
tcsRirnesieStiesdfuc^ faSt,<(aeMoBiitS/iigK!iifteai>il/f,
&'C'et conibmm^ ledic Mariage, baillera et deslivreni aiidic .
il««y fon fils potir teiiir fon eftit, tant dt Tdore qui vaudn
</ii/zg'Tniliefrimt di tevmm fitr gji, OiBft tax <t iklrtefelles noa
'COinptcs en valD£: CesquetxyWzir /»i/tr ^iOTf/par la nuni^te
Sue deiliis efl: contemi, hiv feromaiiis et Idiigfiesenh Teife
eBreile: etaaGasqaeladileTerieneferoitiiisy! npiw/tsii-
kl, le furplns luy fera aifis et aHign^ fur I' amr; Tecie do
Moodit .ta/imr ilr Olfuc du ploi pr& de Bcelfe I ■ > .1
..:,. ' ■ v .. . $.;lvi . . .'".•.. '":
QmndoqiK Jinrw^ in Rtgna vel Prouiftcias «Viiili/fl» ftlt
'delinita. Eitemplufti praebet Mifabeiha, loannis Ducis Gorfl-
,cen(is, qui frater era: Wencesjai Imp.,jffo, quae -ylWOT/ij B».*.
haaifio a. 1409. fuic nupta, cui ip cafum de/rciefniim.ma/ctd^
.nim DiKMus GorUeeiifis in f^otein fuic conceiTiis, fca 'cum iwe
robiAuid' Ducacum Ijixeriimge^em, cwneo.imtant.de chiiicy,
« Advocada Al/itiae (quae onnia lodxia Maitchio IMorauiae
. a H^iliiajimBoheiniaecege viM»ircrceiiebac poffidebatqiK)
.ctimrufe{Mrcinemii9.(*)^firt^'c»: QmimemidemNefitm
mfirmi £lifabefli.^^fll5fffl»AritonioDiidBMibaMJae/rfl<iirr^ deie-
mus ei ^MJmuf ittgiliiHa^ in vxorem. Cai etiam Elifabecll ^epti
•nofirte^in faaiirem huius matrimmH, reboramtu ,'tipprobainuj , rati-
/KOmnt ei emifiiilittnuroll/nia iura,fitcceffioues.et aeuolutiimes^quae '
'Jibide iure, nufi)efttt6iie, et ordine» po/1 naflra/n, uic nen Serenijjimi
-Disami Sigitnvnuft Regis Vngofiae/fratris , et etiam ilhfiris lutkfi
£r0ndeburgbenfis-et' ^rajtiae Marchioifis, Pacruj, nofirorum car't^~
. moripn, mortem, f^^gwu tomfetere qitouis niodo. In cafu vidtUcei,
quo
- • cQat padmnHfad ucnnyu piaat. Mifg.^ lib. SL c dtxttr. p. )99.
LlixiGIvMCnf. 6ehn.IiipiOm.Tein.tL fh |l|). «t DVaCOllT-Z^
II. f. I. T-Pi- '
StnaHIiif.Fnid:Henic.F.n. ''"' ' Xxx ■ - •;
■ • .■ • ■■■ ■■ 1 3iir,db,Goot^le
53« €af,U* Drdkt^
qoo Nos ttgtm Vngarne> et iodoaim Mvdiioiicm, ISbais
tt hercdibus ex noftrit corporibus procreaciff, poft aos non
dereliftis, ab bac luce C^ avtrtat DetuJ migme oomteic
Q» cafu Nos Wencesnus Romanorum ec Bohemiae Rea^ .
2' i/dm Elifabetb teddimms ha$iUn,fibaii/ittm$ff»dG)cctdca4ajm,
Uhebit qm^ iffojhcadfrgy ec rnccedec ad omnes dignitKe^
Princjpatus, (huninraet cerras noftras, «ectiMeonandemllk^
XnganxetMsFchkmiStPadJkeet^etey iweetOrditUj %a
fitfray impedimfntij mn $t^£iit^tu ^uiiucmnmf. Iiem faw cafit
noey Segem Vr^ariae ec Marchionem ludociBn bercdes et
liboY» cz noftris corpnibui proereacas habere ooM^erit,
nnc Ducaras Gdrlicenus, Marcnionatiis Lu&ciae, a» mm aHa
dimfmayfiue terrae, ^tMs, qttae A ^ttas losnnes f •pmWDuxCOt-
licennsy^d^tff ElirabeCQ Gemtvr, baiuiiy Jim vixit m kammry
untdt et paffedit j ai ipfam Elifabech , libero& ec heredes fnos de^
mlutntur,et pertmehustt fkao iure, impedimentis mn ol^antibus fW'
huscumqae. Item praefatae^^f^Ui Nepd noArae facimns et m-
thifirtmsy Regiaqw euamtati Bohemiae indttlgemuSf vi ipfa, et eiitt
mmine Antonius p-tff<AAi/, Ducatam Luxcmbur^Mrem , eam
comiacu deChiny, '* AduocsCia AIAciae enm fittipertiuntiii
(qax omnia pracracus Iudociis a Nobis BofaemiacR^ fxipn
wQuy, iNpignori$,tenec etpo(Gdct)d^AdnoIudocoRidmm^
' at exfilittre feffit gt vaUat. i^uae etiam iiiftbti^ Je de teterwiy
-^namdm fib* vitaxameffueritt euuilem Dneatna LuxembaicieQfis
t>vcliSAii poteriteffe3ua£termminare. Et fi eandem SiMh«k
-Kberos et heredes, vt Iperatur, habere contigeric, onic hulu»-
modi fiii liberi et heredes ad ipliim Ducanmi Liixanhiwei^em,
Cotnitatum 0>iny at Aduoeatiam Aijatiae fiiccedere debnimff et
JiKeedentj ei VafaB Regni, et Cvrenae Btbnuae beradiiarie nimtu-'
pariy ipjbrumque Ducacosi Comitacus ec Adnocatiiie /nMT «vri
foereder etDtmini. \tcmfi praedida EIJM)eth libcris ct heredilxis
ax iam dido matrmomo ntn derclidis, diesfues clauderet extremoSy
.w/ mMwi^EUiabcd^ liberisev huiutmodi mairimpmo enAcii-
- «ibDS i dtteferit-y et pa0ed iidem Hieri et heredts etiam detederent,
timc idem Anconius» hertdesetJiicce§hrejfm,-Xioe&xxttn Lnkem-
kirge&iem, eam Ceiaicatu Chmy, /f etifm Aduocati» Atfaciaet
<Mr l/rmNrui aMfr«A(«v» f^/, tfitHr^ e^rity BMaHtmyJi Mrm
vmutrfis pMitieiiUitf CCBtivo F«ls dijifnic«Mt e3ccepco)'pro,iMita*
itudi Jitmma fecuniaf, frt qua i^fa Eliiabeth fiu. AaixnmiS,Jim
normaef jpfot et ipfam a praefaa ludoco , virtttte Induhi (yt prae*
mitsjtat:) rtf^merit ^ exjoiueritf ah^ue aii^ua fruSuum y redditU'
»m et frouentttum de eisdem Ducatu Luxemburgenfi et Comitatu.
Ching, it etiam Aduocatia Alfatiae, percrptorum dcfaicatime^quoi
m firtem ipfurfummde prmapaUs tomputari mlumut qaoquo mo^
dotVertim i/fis eidem Antoiiio donauimiu ft danamuf ^ M gratia '
-^ciiUi^ titttfo •oeri tt iufii pignorisy habera , tenere et pacijke pefida»
r/, cim ompihut fuif pertmentiis qtdimtcmuitte deieant et ddf^tint^
tffnehau et pojfi^hufft^ Ua ampie etjntefriy fifift Dtix Wencefllau»
defitnSus tei^t vacptamiilks.et illainf,iffh -muentf Jamdim.et sftf^
kiqueeidem Antoai,c>.* vel/mt here^iv^ tpSif^c^trituu jpraefat^
pecuuiae fitmma per nos, beredes\ it fitccejpires nofirot vut cufi^
centum et viginti niillibus florenonmi Rheneons moiieta&
qaos praefata EHfabeth , in fidffi^um Jv/icis conjiimmatioi^s £8ie
fuae parentelaeet matrimonH^m etfuptr "ipji Ducatu Lucembur-
genfi, Comitatu Chiny, rf ir/idffl Adv^catia Alfati^e^ cum perti-
nmtiis fmsi nes Wehceslaus de muni/kentia wfita fpeciaU dei^nmf,
atgratioje deputauimusy parata in pecuiuaf data^ perjoiiaaet fnwB^;
naa fiimt imegraHter et tid plenum,
'■ - : •'. §. lyn , . -/.." '
UeehteA,{mitia(ptdine, Girilielnii Dikis Baua^e, Han<
nonienfis ot HolIaiadia& GprRirrj.filia hatim de Franciay Ducis
de Touraine a. 1415. nupta ipji ius, maJcuHs deficiemibus. in Han-'
noniae, HollaiKliae^ Selandiae et.Frifiae Dueatumjttccedendi ini
docematQ2Ht,(ffouc verb&habcnc. *'^p^tianiuoitquenoai'
If^Br/nu fusdiee;, &rv£ci3sIionsndtrei..^^nur a Fere Cugiie^i
nou8«t nos de&endans-fuecederions, aux Pait de Hainaue de>
2faCibRit,deZ«Axfi(^retde/>r/^avee)ekfsa^^ -
viftm'aU'io»ff du^ccsrdenOtrekiit, JWgjfrtfT ff^P^ fl rtq-
haSkftdm de-Fik legim/ie;paar hic^)k mbn hi mi^tHon eC'
. .Xx^^ Qi^ .,^ ^. . ^poff^qp .
' , ^ ' ■ - nanzsdbyGoOglc
J3f e,t.tX.Dtib»
pofleflion dei fusdiii Fms li SiimiuHtr, k ia> AiMaiit«nB.
ine dic c(l ap^ieiKbtnt i nout fyiedi 'Awraine comme Mmi
n Tvttvr de nous /tf^Zrn^ (usdice e^ henditaiiemenr dvx £n<
fimfntrkzdttmu. Etcomnre«&ri?rfi!n^fusdlncati&-_
de r ai&Sion nacurelle qu' i! a d' obligation, pow fei tius et
Sme:s, defire, ec reuc qu' apris £i morc, ils Ibient gOHuemez
ec maincenus en i;el honneUr droiu ec louablescogQinies mie
tcsAKetres lcs ont ceai» etgouuemn:, ec cemme il 1' a biit
lui m^me ec pretehd le &ire ci ipris iusques a la moit, nous
wanc memes donnilbuvence fois lesenfeignemencs ec inflni-
«ions pour i'imiceravec honneur, nous reconnoiflbns^qne ce»
«♦is, inftruaions et enleignemens a 1' ^gard des ftsdices cho^
lcs, ftront hdnorables ; ef profitajbleSj pour nojis. et no«
ti^riHersiinonsenavons, ec memes aux Pais, Seigneuries.
ft Suiecs fusdits, dont nous lemercions Qooe cher Pere.
' §, Lvm.
obtinebac cameD apud Gallsst vc,.n terr/^ vel fj/ndt filUbm
Regum in dotem auc ^ia fufientatione fueriuc cpaceiH, ab iJUis Mm
imqtusm haereditas poHideanCur, auc kgicima, fed Cfntqm vc
ftdlisnado quaedam, auHsfruSus adiUos tantum et iiberes ai iltis
pertegitimum matrfnmium prccreatos, pevtineat, nec vlcrsexcen.
dacur: Dequo Lq yseav* Quant aux cerrcs baillte enma-
fiig^ a>« filks de Ftaiioe , auparavanrrordonnaiicedudo-
Biains «Ues n' eftoienc pas eftioMs reverlibles, fi non en de-
6ut tles ms^ et fcmelles, comme dv tillet prouvc
Wen; poiirccquelapremiereconcelSoo eftaac Aifijc a vne
fille, nwnftnit^es ijiie les temelles en elioienc eapsbles, et
ipuce&iisla levinjkm oe billbit d* y eftre Ibolenttndue, a
cgufe th la ntture in dmaine , ^' w feiit ejke alieni iT Hknaiim
dn UM irrevteaUe, qui ftc, qenac oioiw vne de nos filus grandet
qMereUcs.concje les Anglqif, poar le 0«/ de Vtxm, donne «i»
.fDtriage a iia/latit Mfrj^icitte df, B-antt, lilte ^a gt^ J^i^, i,
' .' ' leunej
• iii Irdts iiitfeis Ov. IV. cfc. IX. ii"|j. fiAo. Mad ii»m»iMi
/rinv, msri^ a Hmry III. Iliy'Je Angieterre, qui mour«tynv
n^m. ■ Mai» Buioerdi^ &&.y.ce4te ctittcultc no pdut ptus arriveri^
ponrce que les /mvj ^ Amaue ne fiint pins baiBdes pmrenuntm
«c fimpletneatevBiariage. emfiUes deJTance^ ains ieulemeiic ei^
payemcnt des jdenki^ dotaux a dks liquidenient promiS} ei:^ '
comme cn engdgement, oa.vente, a hmiti de rachiptj: et ne-.
'antmotnspoin^jcrcfoeftetmerite du .SffWf /ti^, ' cela eft
hccompare, a tout,e{t par tout, au vray appanage mesme efl;
fouvent dahs ao$ livres appeI16 de ce npm.
' . . .§.• ux.
.; Sub^qcje ittram Dotem. fuerunt concefTa, v^lconfirmata»
^o\3f,J^enricits lV< luip. jecit, filiam fuam l^tolomaco defpon-
denG, ci? quo PETRVS DIACONV9: * In^erator inter vrbem
Komaai ingredtens, et Pomificem exinde Sfceffjfe praenofcens, con- . .
(Ules, Seoatores ac Froceres, f>tfrf/m donis.^artim promitfis aJfi
0trahenti JPtolomaeo lUiffirisfinu Oi^avta tlnpe progenito , Ptolo-
inaei. mflgnificemisfimi Confulis Romanorum ^io^ Bertam filiam
Jhaiti. in conwgio tradi^ity eiqtie ib>na perplurtma conferens, ^uicqauf
0Vits eijts Cregofius, abiqtte parentes bahneront, vel retinaerant
proiidiSo Fcoiaemeo , et baeredibtit eius Imferiali nuSoritata i^
§. LX.
Delaeobol Arragoniae Rcge dicit bernhArdikvs.
COMCSivs: ♦* J?* ipfo tempore lacohus mme id itts^ quo etian^
fepetere in 'Prottinda fhhhfilcberienjem, ^re/atenfiw, Avenionenjem
it Masfilienfem ditiones potcrat, Mar^arithae Franebmm Pegi-
. fw SMmanai Berengarii Provinciae Comttis fratris fikae attrihmt.
fyd citm iii CatoiustLtideuiciSegisfi^atergermanuSytjuiBeatricem
ciusdem 'Rayt^mdi Cmltif filiam naiu minimam vxorem duxerat,
ejjit potitus, earfive tufia, fiue' iniufie pofiesfime, Ludtt^co permk-
fe^/ej retinuiu
;' , ■' Xxx 3 - " §'■ LXI. -
* CitWM. CtfiMnfi lib» IV.'«)p. ixt, ip. HOaiT. T. IV. p. ji^
^vitd-iUfh^tUb.xt.p.fiu
I .Mr,db,G00t^[C
{34 Ctf.iX Dr itt4
\ . LXI. ' . *
VkUnts, Tbeodori liiurchioais Mmtitfinrtunfii filia ^
«pMi 'Sabaodiie Comid «•1330. nupCa, futedm Im» « Trmis
ateulk, prout tabulae defiffwr confeOae * hAaat: Cmm ma^
. tritmm cmtmpiatume praemStu Dominas Marchto ccm^imt ia
Aoism-^SaeDcimnae ViolantK dat,te»4$t,^i^, et amixdit tmnis
itira/ita,etrati9ne/^competentei et ctmppentiaf cmi^hmrat et
competitMra in Cafiris, yiUis Lancei, Cynacif et CafeUartm, et etawm
mondamentisy et in terrif ^ pratis , yineis, nemmibus, a^ibtUy aqn^
rimi decttr^tts,damibttM ^Jervitiis pais t et omnibus Mtms aatucnm'
qna nutaSi extfiant., tatBtisj b»iuagiis,/(deiitatiitts, ffudis, emphitef
tis, iaudihtSj vendiiionibttSj iurisdtSme^ nmir, et mi^tis /mperiist et
rebus aiiis vninerfis ctim eorttm pertinentiis quaecitn^uej/nt , ei qm^
cnmaue nomine cenfemtuTt pa3o et conuetitiane exfresfim taUhns ap^
pofitts, ^uod fi diSus Doaunm Comes (quod Deus auertat) #>;«#^
moriretar di3a Domma Violandt fuperftite, fa(?</xpySD Vicrfan-
(ll vna cum <lote fba , et dotalicio Hberi redeat ad Dominum
M^rchionern vel tius haeredes ittxta beneplacittim , HtStmitatem
diSi D. Marchionis, vel eias baeredam fttu fucaforum ^ et DiStt
Domioae Violandae. &verodi0a Domitia Violanda /r«W0n^
ietwr d^o D. Comite rupernite fine liberis, efuoddiaa daca hi
tfotem absqne docalicio »ne dohacione propter rmptias aKffl D^
.Comitis redemt libere addiSum Dominam Marchionem tv/ JUr^.
redes, et fuccejfores ipjitu; falurs {emper racionibus dotalibtis ft£!it-
jKrcrDomiBae Mar^arethae de SaDaudia dudumJiil^cbiwfae
Momisferrati caeten cafus dods rcfticuendae ivri eammunii itata-
m*n.quodmpraedi3it gnmibuscafibut, feu in aUguo afii 'cafiidotii
rrfiititendae, nan^Jfit ittpediri refiitutio didae docis/«r aUqua ittra
acquifita per ipfiim p. Comicem, vei dtu praedecefforet , ve/per tS^
3am Dominam Margarethain e» aiia caufa quam ex ea dotis i^
fiut Domioae Margaretbae : Et fi contmgeret diSam Domtnain,
ViolaQdam decedere fuperAitibus ex ipfa Liberis Malculis ex £r
80 D. Comite procreatis quod iura quae babet, vel baberet diHui 0.
Comes vitra dida daca ia doteni per di&um D. Marchionem'
(A^tf^ Dominae Violandae,^ ^ett D. Comid in cafirispraeS'
Qis perueniant ad diSot Uberos, iiiuscommune poftulac, ec
requirib . •. 5r - JJQl'
* extsM-afndnjHOXT^Ttm.l. p; IL ■. CLXXVJU. fwni... ..- •'
§. Lxn.
Margaretba cfc BeU(ijocs^.\yS%. lae<£o Sabaudo, Achaj^-
Principi nupta, remictit marko fuo omma iura et aSsones m
^haereaicacem Belloiocenfem, his verbis:* Et remfftere deBeat
-£3a Domino Belliioci, omnia iura, partes, portiones, afliones
rea^es, perfonales, meras, mixcas, vciles, dire^as^et ^m qiia$- '
: cunquK (ibi compeceaces et .ccmipecenda quacnnqtie fibi occa-
iione, et quibusuis titulis; feu cao(is, iir dnmibus- ec &igalis
haeredicatibus, rebus,bonis etJuribus qutbuscwifie, mae Jhez
rwtf bonae metmriae Domm Eduardi, ec Dominae ffluriae de
Til Dpminae auondam Bellifocr Ptarif^ et Matris dtBomm Dmi'
• »'AnthoniiI>t»m>v;n«wBelIiiociv^d^^^^ .
m^qwucwnque /mtjp& bom ct iura, vbiamupte, tt ^uocmtque
.mmmu mmcup»aw,Jatua diSae Domicellae, et exprefe rejefttatat
fiet fuandt centmget legttima JitcceffiQney et efcheuta, Muis etiatUt
ei ex^eJle rejeruatis eidem Domi(%IIae, quod in ca/a quo £ffus
DpOQinus BeUiioci, quod akjit^fine liberis mafculis legitimisy vn»
veiplurihut^ ex fuopropria corpore procreathj decederet, eidem Do-
micetlae,y^/<bi ^, et retaaneant onma iurafua ormtesqueaSi^
nes auaectmquey et qualescumqm fint, ^uae^ et quas nunc baiet, et
-fropttnro tempore poterit haberej ex qmhuscunque caafis in onmibus^
-Hfotguiis iMentStatUm, hnis, rebus, et iuribus patermsy ef Meter'
msfu^e^is, non ohfiante fienda quittationa pratJiSa, qma fie vt
fraemittitur aSum et conuentum extitit imer Partes praedi^at*
^ §. Lxni.
lacobo in. Scociae Regi dum a. 1470. cum Chrijiiam I.
^Uahorum Regis filia defponlareti^, iura ipfi in Orcades et
'Scberlandicas infulas iuerunt conce{Ia,de quibus bvcmna-
"nvs: * /iWWd^^(i//wDaniamdecreci, v/ Mar^ricam Ddw
Regis fiUamylacom peterent vxorem: vtque profpicerent^ quoad
[fierijafetj vt vetus cQntroucrfia, de Orcadibus ct Scherlandi-
. , ' ■ cisiD-
• cf.TocB. If..p,Lp.HV
•* iib. XU. p. «I. "
,,Goot^[c
5|ff .. 'Ckf,tX. D* iM9
ds infuli^ im^s vtrimfu gtiuis tladilnu eteerefta^ t^le^ttm',
frmceps nm Ugatioms fmt Andress Stuaitu% Vtiteri fimf, iim^
' qiu Scotiae caacellarLUS. Xie nuptiis facile cam Daoo tramsaSmm
onuii iutty fuodia oianes circa Scotiam ittfuiat maiorvs iitts fAi ssr-
roearenty dotis nomtne remiflb : tantim vi priuatts agrtnrwm pn^
f^^ibns cauerftisTy vt agrosy fuat ik hahrem vti ante poffederanty
iia tenerentyfmtty fui pigoon oppofitos donec dos (bluerttiir.y^-
tant.- Sed pofiea kcobo nepvti ex jSUa raem nata, Dtnuai opiiw
imfuMm in ftrpetmim cefpjflt,
%. LxmL
Ama Sabaodica Liidotiici XI. Rcgis Frvtcoram iiq>ds
eiCorore FHderico Arragtmto Ferdinandi SiciNae fieffiis ffl»
*(ecandogenico a. 147& itt doran a di^ Ludooico oon^icutani
aiccalit C^micatas ^iSlioms ec Ceritanide^ 'prout ex c^Hitis do-
calibus * patet: ItemproffatusCytrx^imis^rnxisDomiiasXJ^
'dpuicUs Rex ¥rxRQxycvimproTmfit diffit. Ailtonid, Thomafib,"8t
I^nceloco Procuratoribus recipientibus^ et flipuldfiibus diSak
docem (modo qm fupra cot^entem) tradere et n^^nare praedi-
^0'illuPTi(1!imo Domino Frederico in t^afcripto^ paBo et «»-
fbtione videlicet, quedft cafu contingat di&um Matrimomum dif
folui per obicum didae illuftrifnmae Damilellae Annae/S^Myv
[fiite diSo illuftriffimo Domino Frederico tali cafit exifiim^u
filiis ex diBe Matrifmmio ipfe illuftrifflmus Dflm/»lw'Fredeirte»
durante vitafua remaneat Dominus di£be docis^ diSi Statia
qtd pro dote ipfa (i^gndbitur et pofi mfrtem fuam deuetaat ai
jitiosfeufilias diSi Matrimonii. Si vero ex di3o Matrimemo na
renumferint filii, tunc ipfe iHuflriflimus Dominus Frcdericus «^
maneat incegralicer Dominus diSae dotis, et diSiStatuSi et ac-
eipiendo deinde aliam vxorem^ et procreando fitios^ diBus ^t^iCUS
remaneat apud ip/iatt illuftrifllmum Domnum Fredericuin, ^t
eius filios ex fecmdo Matrimomo procreandoSy etin cafu.^iw ipfit
Dominns
• tMtam r. L ToB. 111. p. U. p. 4«. -
■ llanzedbvGoOt^lc *
■■■iffljijlliiiiii»! 'rii.fjuiuuriiDij'.' ^-/^-sR i::rii3iq libuD
• »,,..■> •■.i>...'V-. ■>•. ■iiinSfl' 'iilKV'i'^,1 Ji'."; "J («■■ii'i'ln»«33
TnTfifiaibnsjrtcSJVoMiiifaitej&j 4
- feKrwiT(^%!fe«?Jww?^
fo^pBy, Koi )>r>5fc(Sroi(|n,ftn,f wptai «^sftimMMn<J)t4Jet.«t>
dit Ji« (^iia^ninfiitiirBpoilI^iaiitiijdwtliHlnimif^aSuil
m q*iMBe.»»'Uprtunihi4mpmrti>ipmttiKrmitmaiaedeiii)i ;
>ii/>~«t mffi I* ]n«AIta«Ciaii{iiiiBen <kt«is>iBciibte,'teMl%
■ lAitt^idKqiiViifbaiiititiqnitraiik ' i- '■<ll ■ :>ll":.';'-> i'j f.-ii^O' a
..,.,. ,;|,;, .jf, -.*f.,;i;., ,; r^! ,.:■ u ■& :nf ■/ni'rf^:: :..J yi^^t-i
.■,v, ...;,,, ,,.■.,;,■$... ■LXVl:.v;r: .■':•• :-.v..w,^
.•Qmodoq» lUtM « ijwii» fiicniiic dita, {)ro« inicoaii
paGasne inntEtiKera Ixihmmie ec Copnicein «iMi« . a,
1»:^ ; £)ic.4>fiinmtl ^i^ <£)« ^ii:>fi(iaM flnth /A) Qoittfll*
^A^/nv.-.fiVexominomaniiBiiinoriaafry praxinlam iHc .)iafi
bebit; ideni AfiStViimOiiteain-e&i^DMiMftrmKiiqiinb^
iufcntimmmamt,qaodt)<ateaaiiCaaaK,Mit^aiuJii—
.„.,.>„. .■■.::,-,.-.\':§-«'J^m.d:.i- a.1' .■...:> .',,.
'. ^. Ijifiiffniim ot ppoj|i,.inj5ri)I)omi>««?Liiw«» Cflnceditu»
Qmffifiie Oa^icae R-imafa hoiiafiDgpii% U4^.f i|i*flupca%
in qu6 deiinlttir; £t 'en &vear et conte^^lq^^iDn nt^ M*r
riage, 1aditeZ7inw DafcbeJ^vixTi et emponera m ^or^ les renie
et Dwaire qm^eSea el lui tokpftiieii la.^acbide A.
f AiiieH^par verta
dc fimorrmHV ^«rf>r^ayec,,detvcoiiimaad£e qifnuxreiefea
DWWI^^^W^d/iy^^i^^nte^le fesi^
•^ques,'ci'.Kid3 mbits 't^ |t!^tcrne1s, matemels qiie autrev
■"■' ■ ■■■ "■''■" ' ■ ',,";'""', 'iWim^ '
■.-■•••.«»» *TttKSvr<»»>"/>*BWsmi«.'r4''»K'p-*^^^ ~
,■ ■\,, ■ ■
' Strtmilm mi HerticT,»' -i ■•■-■*fj^\ ' ' ■'■ '"*,"
■ • - - • , ■Goot^lc'
dudit pFanier Mari^, ypochecqoa, allig«aMn,'aiih]iMH
ces en faiSes, ec aalu [ni'ic^li^ S> emre tm- IBa/ht frimce
' MiiiJiigtDt.ii OiKljriJenca Pa/am, it uti mcttttafftntKxOe
Maaame Oorotbit Prtn^ejjf lu Deiaumartffit Soeur «irn^ de 4Mh
dice DBme la Diubejfe. Lesquels Traictez. fe QbterTeroncieloa'
JcnC fqrme et tcocor; £t pour ptus trtnie feflrcic «iesdice]
^enits it DeHtin Mll^in tt afflgnx i Mu Bteliefe '(«'t Kiiaif
il^Mitini-tiimtlitlMfiliiiperiiMii^teit^ti^a^^ coMfina.'
tfoiicu bonM ftnu, pfanicctMC di OM' dlQxXet diidic ^<r'
iit MMm coQuneay poor qoi que ccfoiCi fi^noa^.aTce 1« etillcge'
^fUittHr^it. Ofiint, ct. i«i;anaK farpnAI iMrttcioa-,
a icellei et laqucUc cUe de9lwesafflach9ii(uian6iindeic9«fti»
^oEtc i6s mainccnant avec claule irricance de tout ce que
poucroit ^irc au contraird ;li^. eh ou9crc ell, accord^ ct traia6,
que i> dBiant.bdit fninc Maiiai^ fcidice i^nie;le'iadl^, le
prix et forc pcincifnl^qu' cfl JtcemmJlt ■£»,.&• anvsnicace
cm|)k>yiraae.b(iinicloy«Badi)uiiidort<flcScigiKUiSiesi^<t7<^
res, «c fertirQnc iceuix ew taSk ^Sm] «nwr i' iaHuigt^
ftofSt de maditte Daic la'Diiiitfi^,aCaM<^ deicendans #1
dejct aiidei&ili;d!iceulz posr Saditte Male(W,'etH$(iens'
fclon lesdics Traiacz; et fe ^cpQrde.du cdifffde SiJditce Mir-'
itfit, que en cas que \c^(s' Seignt^t Duc et MaranijG^ryV'
♦ent; bdlte Dai» BiKii^Axa^t:Ss^~Umie;Vm:'Awiair^
Marjiiii'iiayt3^deaiik am miSi ijaii <M Kaii''<fii s''ttL'^'
^pnrra fi yie (SWnt'
i. ,■■,". . •'■ ■,;'■ ,f 'iJCVni, ■■."■;. -v'",^ ;■;,;•' V
' ■ jtii ^btMWtiiendli Veita Jttiiitiifa:»acsXMfliim['eiii^^^'
iiiriii)n'iStatihas{alkpa(h\\3ti. ' '.fih^aaGaSat hi)^ v^rain^
deiuo t')fLI.ETVs:*/54'terRtgesconatibneslubditis donii-
tti iai imptrart, qMmdaMas fiiaifUxafU, ti^piime..iffeii,Jttx
Wtiptpi^ Paicb^ imnjeclinda ifji^ijllify '^ftth^Kiffn»' Artgliat
lim?:,imtlf km (^Mi.JetViHirt^itliiiitJmm. mm^a^j^
ditii
• ttlaiH iii teji ^.^ami. f. aH.- .:^ .\\ :~ti\ . i-.V «w.-rfi.
■C,oo'"^lc
mHlnMrrMdi, iffs mfiltmmMm^d iififitmtmraiiaak
cnfattuflatanmitTttniendaefftuty Hoc lus
\m-vaamfiit4fim!a)ma>e»i Iprt^iiTti,»
^CmilmVlk Sax^^allanim duknlTabfl
nkim nujpcui collocarct, in R^sno lh»j(»j
ItidiiEii^deqDO P.CANidi/pH Ff^ericm U. Imp. cuniiU-
}ni>*.>e;MM^<W£ni«i!>li6»0M«Hli« TliiaMciRllitMr'
■?">*»}« I»L II. c. Ki- p. 9jr.
%* tpuifttrnm ATlHRf^ li^. Vi\Mg,!Xyi.:M : 33 .ji>.xV "
*M* de r Angkuip .^-JIU.'p.-nS. .g .1 .rro: -r u 0 1^ v u Lu^ *,*
- . . - , : Goot^le
imn^tHkxtSilit. 1 idwKii» A^iiHiwii iVqm jilliiliii ut.
6rvarrDaii«>$i;^<r KLockrvi.A'^. . ■■ '■ ,i .•..■'■ ■■ .■»
■■ '^ ■.'■ ' ■■''■'^■" •«-• .ucxi-.; :'■;■•' ,;'-;:V',, ■■•;,
'Cdhilfiis3to*oftnsffli/''ai; 1604.'
■ AHgaur, ^ium Utmtfmmt Jijf'
■-1; ,- ,■ ■. . ■- ii;3qi'ir 111.:'. 1
:.K '■:mo .,!i;:\ .!■ -.. .^'ii, ViMi.:, .^.''('■■S3b.liy:t,^::
-.1' iJhelqiuadtqiiea lsrti<%ii]o«(tituia.(i. JIi^jy«i\-Ai!>ia!i
GdliK Raxiiit' TttStm ■satrimwiidi '^ <«ctaii<Jm^ IV<
Su«giiiidiaeC«iBi<c«ii39i. i^mitcic Cbg>n> /iwn iirjr^
bi» vcr()i»;. /'kim
««Wt'^ «*&»■«»
^«!^4l^*<»iqi
P^aont.9 Turg
aiaiK ioiii«ii4an
flnQml|i«tn(nr4
nmmdem liirr tn
noniin Turooen
^utiihttanttmiW
t>»gm«»aitmmUiMfintmtl>firmtlilt(iitn Mtt inauiaUi tm-
«na&nUMairinMar, oiimi' ijiani.fliatn.Iiigitiriuini ivwii^tym
tifK*t>tm,i-^Pm*ititir ^imtiiMUrfrtpli^ UoiUiiip|n,R|e<i|i|
«w<;^iiW(<i!iSfeB| lilM(nf.flollrajn,,,iW umin.^Jimi^fii if^s
tkeri. 4t tmihm piiffitij ntfiif *r/ mftitiirft c^ui mlatrity iln itt^
iuiffiii amdiiiotBiiitj faSioiiiiitt, tttCtiitiititiiiiiu ptriitu ptr titmSs
:^-'?'^*^'' -;^' ■■'-.-■,'- -:.■$:, ^pjm
" •^<%)fra>WtM4UbS*VI|r.'h^q','J4^'- '«' i i : :it"
*• rf/»rfLoccii*i*'A^IilW'VW..pi'4rt.T V -i^ -1. i ,\ V '. V
. Goot^lc "
-o3!lMtii»a/lau»,att«»,.a>y^Biirrfl»ia«eio'naiitto^
ii<Jjigi*irwW;fr>ai<fep(iwi»rtw^»tMas-A«g
in&V> MMin^y«. prob! IalimtMiiidbidiUygcsiGbii&a[itn.a<n
oec * ^o Huio Dux Bgrgundiae fiiais, pritdms et ^wttaneus^
Mm
W
fita»ilt,t^uifisJitpmiuJitUibaii ir^sSm Omillijem/miik'
Ipulib.us' ITbris;^ ^i^fi/' Conrts ttftiriir ifuaerertt » pncnrare iif
Re^^ab^ticri^ 'veH^Himem re^iiioi competnitem, quibtss red^
Et^jMMu^^MMMf^iMnripkWiiStfc^ pteliiKm fii»,
ii«wvMM>-,;pigHote « iiaibi»» ateHfeaiMer^BlMicine.jK^OTt
«ainm^e m| Ti«gDlKuiii £>lutkitaeim ^uentiiMeaiiftf^af^a
tinmCoimti^Ji^i^iQifirimreJtliiWi cu^Umu manipitiftt ,
! 'i!'''.''^:' J^?^ . :'"''p- ■UOcni.-.; 'vj" ''; ::'^--^-' -' ■
^'', '^fc. Jlmiiretiai 'LimcenfifiXbmStaSitriai liiicimpat,
dff^cM iV,. mp.„ilotM 'cattaitaii tfi^nidklSimijhreiMimi,- ■
&,i^ Alkrhii ^mittit: 'Auihgtobcn vWriTiifgattrt'treui
& one Gc&rde A^ wir if/if XXXiaufend Guliai, die uns der
.;|i .T.ri.iriT i^.5-.', .»>^>;XX»9 .- ■ ■l,;.;,- ■ -VOIgB-
•^iaMtid»iiiVik.'m:Mp>\.tL«S. ^.^i^^ ■■ "
n a,-,7,d b, Goot^k
voivename imfo Henr 'db-: JBitf zifr Hdmaaoer «iMn Iql.
SacioJnnhuts^ofilitta,* nHegiitiri 4ts imtifeiittfcg»-
eriin feiaen KflMglidlwtH»u6rfi»u»ilH»li«|7(igWihi(i ^v <
,.. ,•...'(.■,.. ... ,-. ■. , >!...; 11. i.U ;'.i;.;j o-i)U '.?> ".':.)
-r...... ,.,■.>., .....,' j....LX5ani,v, ■■,,.-.■, ,v,.«v.:..,.,.,v>
-'•'' I«ei« ''«tli
ifalhrum Rexi
piarpla Qtace <
AsouSiCei^» qii
aw^-Maicuge,
m,()(annlnC'a
'f nBam<t Kre
pyitecnoOmTra-cdeFec iTc«-Ani6,CcJi9^ /c^Omrdk.Axt
*
U)i'
<n
de.
■f
de
J
ffu
--; i>/extant apud LTtfi6i^ixC«f: Girm. DifUm.Tola. n. p. Ijf.
OSobre prochain venantv anguel jqur feri jrayi audit Mai-
fnsnair it LmgutraiUe ]a fommc^ crHq ml efati (f <»* et Ics au-
«Bs^WMAS» MHii^PMijWil eflAivaM/au^''M^ la-
dHe'«M6(if' tt WaaBr«;Mmt««iW« 'e!)4itt«»>inn^'%iivai£>
M|'<f>«i): aiflaVofr Mr.«hacik«\d<)ciII&'diililittiaTommeiiii
(ffBrMt J»f«iyS>»»r di I,>)igiiltXlle (dk tenn'd' emplc^Ke
lrem*mil e/eus, fnr en "iTerres et SBigneories qui ieraiit te
ptoprtihKr^e dfciMdite Dnmiffilhifiefis h«rt, a fas-aB<
it»liiiti'M»fiUf<M»xiBttmdiiS^gmr inLoiigiimiBeiatipom^
]»:difidft»4'Ia «al«it£. : jAv«i «t pflof b ierat^ a pgjyeuiew
dlt taoRB; fomnK: ifc Moraae mit ifius rf «r, te Roy noftrodit
A^war^i Igailli et^lelin^ ^udii Mi^^war i; la^^oRu^les
Places, Vilics, Tcrres et SeigncurieS''dfr>h Murc^et^Oi&hK
afliz^ au Dat^hine, et L«li]ge$. affis ^n Touraine, avec leuis
appartenanccs ct dcpendances-^quclconnues tant en Iu(tice,
fiietk IM-iferall^,' ^tiroits ct devetrs, rerites, reventu, ' profits ct
eMMynMiMf qudleanqi^raii paurroieM vehir et yffirdesi
djtes Terres et SbigneHifesj et-i 1* occagon d* ioelIcs.c&
quelle maniere que ce fm, iKiivobllant quelconqiKS aliena- '
tipns ou dons qqe ie RBytimKdit*Sefgiieur ifitit desdites
"^Wtk-a^SiH^^bri^^Y» aucUnesappgrtenances^d' itelles
i^^^i^^di^qtie^^perlbnne qne ce ^it';' lesqudles TnOndfe^
S^mif^ae •LimgiteiiHli''tieiidn-et-^l(^ri'-, et-ei»
!*!«&(»> Ife' fliiits et ^efeHttS ^our' lujr iyddr afifform)
W Itit^- Aj ;%M^;'W' fl*l>e><wyyS« '^at a c^' * ma.n
^K6Bii>i«yfeSeMfSiKxye,&as ek qti il lliit aucuHdment teini>
derabbatredeiadice ibimne aiicune^i^hofe i/^fu^^^unf^W/^Siliir,'-
^J^^ail^ ^ &uits qui ieront per^us des dites Terres et*
Seigaeuries; . « lefqd^ftuitl dgai jiefeat-ilciUir fioftredit
'"• 'f' ■".'■'« ""t ''SSiiieiir
• .„ - :.:.:-■{ .1 .y J •.,•
Goot^le
)44 ..Oi^iy.-BfJtit
AtaM^idDiiiiiist^donne potir 1« «srafw 11 (liirilMJiC ■■llii
i&fiigiuir drlMigimimtcniadkcDtmti/UtfirJimmt. '5-
•j. Lxxv.. ■ '.;i; '
Sfttfrdw IV.: AaglonnB Sex MKgmiaia' fgiaiji. filM
anibBiirgandiaeOupia.i4S7. ))wtsw,ijii:d«eipr()i«clap«t
DiTiueft, Ws vtcbi»:* iKm-qmJ tta pi* fe «Jiirllfniiimt
Jiieafiritmn Anglif RcKibasfRMUW, iiri«<fw AnMiiurH
mrnneiiSi Domini Regis timMmw /Mwk pro 4oi<3> «t onh
trimono ^Sw Domime Mirgaretlne,/iKi« ymn»i (mmam
dieenftmini cnittiimScutonun.anrii^FaBeiniiMivmrWilifiir
fi» ^ vigimi tribui «H«is cnm medio, fwnin &ngiiitt«
et iaoioam fiidmr naxcam auri (XiiMkna; ,T(«cenla), <Wi
aSam inMKr«tii tf^iilRM, " cwfim bmnim ai aibrea qoiii^
gihcagroflanim nmUM FlaadriaBfm fnliittfim, iifr» Vf-
tm^ii^&iittiedatii^t. •:;•.":. .^,!!-'.' .•■...■:
,■ : • - ■ 1 • .. ■•■•■(\itf ;■■ '- ■:
, ' §. Lxxvi ■/ , ..■: - _
ldmliida»iUt.yii.AmaeSal>mditie.exCorontyepiii.
hffi. Siidtnin AmgonioPrincipi XaraajeOli nc^iSMA»..
amRnlUtiiiMiCtrittiiiileiaiiVxaic^^rjiy-.,' <
''.;''■ ':.'.§. Lxxvii:v'''^>'!'j^.' ;.;.-•
OWitf V. Imperator Cbrifiienm, ChrilUeri^ U..iliegir
QanoramexCotorefua Ifti<aifiliae fecundo-gemtaezijo};
froKim .^eraae Dnci A^ediolanenii ouptae miti^f. coQfljiwt
tdUiim mKimflmiiaurm^dmiiin-.^*'^ ixiiem\wai^Qii^tmr
MM^JiriMtHe^icotuncDiki itorfioiai^poftfub nomiiK/^.
tiaie^ Gsit&Tfwa Regi nupiic, Cleiiiens VU. I^pa mwiiw )••'■.
Uiim Jhltrtnm <itiem<xs!&asjit.*mit*
■ •;' ;• . ;i,' .: ■ .. . .S.:LXXVHI.,
- , •• jle quo infni /; 84.
V ««^ »» «lOHT. Tom. IV. h IL p. <<,
;ian,rtb,G00t^fe
■ ''' ;■ i; LXKvin. ■■■■" . - -f
tRmiau TV, Hcx OMae (btort fuae vnieae, Qtthmnit
HenrfcO|"£»fiiina^/«iW«jjf* «. 1589- nuptaedatem oonftiei*
' treumentm mitHum ThalerDrum, et quidem prout verba Iiceia-
rum tvm in finem exaratarum habent: leiit&igni:ar,pmt
'serMi^ntr de plus en' plus ^'UcRte Damefi &xur, qiC il afe^iiittf
Jm iten umnie m ioH Brere deitfiare celiii de fa tres~cbere SoeMr,
etmqiie,^iiveMtitremerieeiceattm^&t deFcance a frornis tt
jfnimet en faueur ibutit Muriage futur^ et pcur i icelui parveiuri
eknuerde^fUiep:aceetUeralitiaiaiRteX>uacf$Siar,yftit.
«r de If0k-«ais iBiJlftEcuslfof falul, *
' \5. ixxK. ■• . , ;
£ii^au Xin. GaitlcraiD ReKTorori fuae a. 169. ?'/S>Fr
Jlnai», Sabaudiae Duci<l»imi oonftituit futirii^emm^jirHr
■tmn Thilerarum. * LudDUiau XIV. iMtncan i/lariani ^
ASoeigiBa a. 1645. < VUiil>sUi<i IV. Voleniae S^ nupcam u jXtft
j>npntaidotai]it,p[OUtverbababent:** DueuN^e<l6do«-
lant tn MariagtM &[ii de filagne la JuiSue Dame frinceffi
«mmefi eHeelioit fa BSt. UsmJiix MariamJlJi^c^: f^
Jippi Aiffelianenlis, fratns fm £liam jiu|^i>- XM|r«np
«WKta. ifi79.dotaiat. *»* : .<>
i' Lxxx ■ ; ■
Kwmtion/temppris exemplum praelxiit idem Luiauian
■XIV. de quo L ak K e y) ttu^^ 'de joniio, Principe Eboracenfi
Icribens ? Le .Roi Tres -Chretien Jui p prepofer la PnnceHe de
■ .- '._'■'' Mbde-
* vide SipM Dv if onT. «oi|» ijiploib. T. V..
"* Tido fupn sv MOMT. coipi.diploiii.
Vf"P"S-'an: ■■"■,'■;' ■ • :, '„""
VTiJelijpM. - ■ ■•'"" •'■■' ■■•■■'"I :
y.*T<»».IV.p.47<.
arMiwlBr.iW.HBwc.Pafl'.- •'>■-■■" •■ Zlii
b.Goot^Jc
54« Cip.IX.BiJiu
Modaie> i fm Ufnmii Jt imur cinq cenis millc ^cut t—rli
-Ddc cmm U neit fm fonr uUe delt Princefie Henricae d' Aiv
rieterre, ifm ifmf' le Duc d' Orteans. « fmr aUt ic X Lifame de
Poitugu qm tp6mfa /cRoi Clutrles //. // j* acquuta de tcutet cet
gnif frmejfet. et anfait qu' a ce prix ilfe renSt Maitre de la
Cour et de P esprit dc ces Piiaces erqiCitite tiitt pet ieux qu' S
ne J* jit lie tenri UiMtatnes.
§. LXXX.
. Qrandoque nnlla cma fiimrm (upicflj, (iltnn dicinir,
tsUm ttfarente iUufiri ttetem canfiitutunirif tMtae Mgmtmifit
tmtemem, prsDC in tabulis dptalibus * Gtilettci Vicecm-
tit Mediolanenits eutii -Blanca Sabatidica die X. Septcmbn'
1350. definitnr: frm fMi amt Jefionftuianm fiaaan fer
ipfiim Deminmn Galeacitun ni ferfona tt ie ferfena thaae
Domicellae Bfanchae, iBe Dominus Gateas det iUi Domi-
-Cellac cmna iocaliajanri et ai^genti, et quatuis alia j«i>e «u-
Jimt iHiiu dejpcnfatimii eidm Domicellae' itre cmienit per
ipfitm Oomiitam Galeacium: Et fi pn time adpjemm mm
iarentnr eo quod non effint ibi parata, ftod pofimodttm ijum
'oito commeditai adefi-poterir, dentur per ipfitm Dominum
.Galeacium eidm Domioellae fecwidhn Statum vtnusque
comm, 'fiaet Ipcalia Jm ilUtu Oomicellae ttiim a fttam-
fn Jaiintnr tt juepo tempore.
§. ixxa
Concedebantar' etiam fcminae illuAri praeterdotem 0e-
aodia, localia •Va(a et quac ad corporis , omatam fiiccren^
prout in pa&is dotiilibas interdiim definitum legitur. Sic
m Tabulis dotalibus inter Amadeim Sabaudlae R-incipem,
poftca fiib nominc IX. Ouccm cc r/eJWom, Caroli VII.
• ■ R<«»
T a/ni*rtie»t.Tm,ltf,a.,mCCCXIBipna.,
Goot^lc
kegi< GaHanmfiiiiin Tvwdie KVi. Augalli 143S. ooa&<.
Qis, * defiftinim fijic: £t pource qu"a~pre(cotb(liteX>>iw.
F«ln^ convenablciiient ne (c peut enioiiaiiler ni v&ir, comme
■1 appaniendroit It elte ^it d' i^ ledk tres-excelleqt &>
«t les inns, I tidite fotennifation, fonc cc feront tenir de l'.eii
/ouaillei^ v&ir, et ^wnir boaoiiibl^neni^ mfi qii i lac telt
Omu ^artitiidrM,
J. tsxss.
InTNdjdlsdMaliblis*'^ interijH&waiiiiiDdfAinamintxc
Reges diaom W.maaeCmlM(m Sabaodam a. 1451. dieitiir:
lumfai ioc^a,vettiinenta et.a)ia onnmenta ijjms Domiiue
Cueae,futHitt'£Sanmpmimfnfi' digfmittitMinfMti,
rr'temttifr ttiiehtdtfeatMapt^vtriitr^tteptrctittm himtree a fitttut
Jecentiim^ et from tttfamUhts ttjfbMt et iMter ttUes Prin^ttji
peri a^uettiat.
f LXXXffl.
In LuAmici Dncis ADrcIianenfis Tabnlis cnm Taatna, Lu-
dpuici Xi. filia a. 1477. dicitur; *»* Iiem^tt iottutra le kai 4
iBadite Damc, leanne, Ja JiBt rdjes,' habillemens, ct joiauz de
i^oces, ainii qu' il appanient ^jiBe de Km.
j. LxxJciin.
In tabulis dotalibus inter CaroUan V. timc adhuc Au-
ftriac Archi Dncem et Reiutam Ludouici Xn. Regis Gallo-
"rum filiam PttriJUs d. XXIV. Martli a. 1514. fiiit definimm : *^
Et outrc ce, lcsdics Seigiieur Roi et ilnV feront tenus mcubler
v&ir et enjoiiaiUer lamte Dame Kenie de bons et fiiflifans
Zzz a mcuUcs
* 49MiBT'uoiir. 7^/I7.p.I.p.m.
•* iKtMt tfui DT uonT. Tom. UI. p. L a. CXS31, p. i|],
%• 4^ DT HOHT. Tom. III. pL L >. CCOOa. p> 4<i.
•«• Tsa. IV. p. .L a. 0X17. p. MO.
„Goog.k'
j4« .JCtp.tX. Dt*it
amiiles bibits,'£C johat, lelao qa' il appsdent i tdk IJsaB,
cta Irar digaitf Royale.
tECIIO SECVNDA
DE
GERMANIAE PKINCIPVM DOTE.
Inter GemniiiaB Ppndpesyd rma aiiri offpltiK limma,
vd eciain iiuegnm TerrUerikm im dortm 6li&,cvioe&sa
vjdenns : roemontu dignae Tum tabalsw dotalcr ihn
i^bV^fM Aip> ac^oe «mv ez filiabus fuis cura Ifimicv iM«
BNnniae Ouce x iao7. eomraaae:* Aiino Oaminieae ta-
enmtionis MCCVU. qoinCo Idus Febnnrii indSion* ded>
nia, A^ fuerunt haec apud Gfiknlmlhif quae infe^ius func an-
nocata. Dammu Fhitppns ikri<0mm Ronnaorani Kei
laaper Auguftus vaam dejiiiiwusjuii cle(£t w masrimomaJHi»
Ducis Brabanciae, et itafiHa fiicceiet in haereditatem paier
pam, aan aliSiJiliiihus Domlni Regis, fecundum fus a confiic-
tudinem Tireutoniae : et iffe Dominus Rex illam filiam affg-
tuibit ifji Duci Brabantiae t^id Siniich i^arto (tecina die poji
Pertteeiifiei vel fiii mmciif viMicel Camin Gelriae, Ghriftiano
luliaoenii, Coinici Hohenliaden. Et iffe Dominns Rea ^n»
«mini iferit aeeaicm aiimfleitt datafdefrmijit. JBudetiam
iittt fde frmifit Cbnradus Spirenl» Epifcopus, iwaaenot
■fiwie in ammam Domm Regii, Gmo de Mjnzemberch, Hemi-
«rMarefchallusdeKalliuin; rroifiwaliiminilterialesDomiDi
RegisJ&iii' mcdo iurabanr, Cetenim Dmt Brabantiae daiit in
doteni filiac Domini Rcgis, redditut valentet amuatim jnille
marcas, etfi contingar, fibamDominl K^is mofiy anrefiamjiat
camalis
• tmitia^dtjtiiQiwu AGemOmi ZLf,i^ et Gri. fiitlm.
9«. II. t. ult.
- ' nanzedbiCjOOt^lc .
ftrfmmmm Uhfirifau SA9
catmto fionionQio inicF jcam tt ipfum fflnn^
Dmimj Rex keo iiltuj, daj^t ^iam-iefitiabusRdsfrw^iBQ filio ,
Tiaasin mdtrimonio JfMamttmeBaiuerrtkMraaeti^fohitam\
Ji autetn cemigerit mbn tilRUh' Dtlcn Bnrt^anriae fittiliter aia*
taraakm eommixtionemy fi-t^e Dux Hrabantiae tmc aliom filuun
habuerity fraediBa filia Dommi Regis, vel aUa, ff qu»n fia-
baerit, iUt filio Dads Brabancfae matrimomaliter cojndaBittir,
liemfi comigmtf quoiitder iam diSas perpmasy videbc^ ffliam
J>omini Regis er fitiuni Ducfs Brabancrae, camate commerciurk
imeruenmts fi time filium Ducis mori contrgerit) fine prefe,
i^afiUa Ehmim fjmf ormdbuf diehur fws , tenebit ad vfum
mim Wk. bonxy videiicet recEdkus miUe Hitrc»3un, fw/ ipfi
DuT Frabantiae m Doeenr fibi ^gnsnerit; pi^m»dwn-<saak
^morfua fuerit ffSA Dommi^ Regk^ iim ^a bomt ad duc^
Brabahtfae,^nnv tixerityVelfi twK mortmisefif ademri^ttmot
. fmredet reuertmtur, Item fi emtigerit racfri fitium Docis &9bail- -
tiae enie camti copuhm, et fi ipfe laac aSummm bahimii, if^fii
pux Brabamiae Domino Regi fi/iam fuam reflituet, ipfe etiam rs~
^ .iuiieiit iUa kona qiue ia dotem filiae Regis dtderat. Si aute^^
Dev dame, coniigpritt vt iatii didar perjhiae, videScet filia Dominr
Regis et fiTius Ducis, prolem habuerint, catiSit mortuij, iBa froier,
.ficut tufium efi, m Ugitimam paremum fuccedet haereditatem. &
-ficttt Dminut ReXydata fideybaec fi feruatta^nm promifit ttpr* eoia
ammam fuam iuratum efi : Ita Dux Brsbsnfiae pro tpfo, fi kocfep-
natttrum fTotrnfit data flde er inf^er iurament» cor^rmatut: vxor
efuoque Domina Ducink idem ft ferueturam promittet, datafide tt
ttarekit, iurahunt illad idem minifitriahi fui et fiiae citdtates. Ih
quibus finguTare videmus quod nen fponfae fater,&^fponfurJport~
Jae fuae (»nfKraerk reditus vatcntcs annuatim mifk marcas,
deinderqnod pof{ vmui filiae mortem ante copolamrcaniidciii,
aUera debeac rubfHtm: Tertio, quodhae t^Iaenon&Tum
l^onfi er fjionfae, fed ctiam quonaidam MitdfieriaUum m ani-''
^.ntamRcgis ftiramento debuennt confinnari. ItxIeHeinricQS
Brabanciae Afonii»» di£ti JPi^{^ filiam duxtc vxorcm, de
Zzz 3 qua
' l5an7edb,G00f^[c
qmFRAKCiscvsHARABvs:* EratMnifn» hidcflDAra
vxor Maria fitia FbHtffi oUm fbitHHnu imperatoris.
jUterti n. Anftri» ArchiJ)ucis fijia fiaindo genlu Jfem-
Kin/OjTiroleoli Comiti fuic promifli, licet niatTiaiooiam effi^*
AU fiieric deQicuCum^ de quo R. P. Antomus Stfyerer Soc. les.
ficcrdos: •• Amo MOCCUI. IV. Idttt Augufli Atberttis //nJ/iT
emn fyoxi^aiprortdfit Maiahardo« htdus patre Ludouico ffmv-
riae Duce *c "PfroUnfi Comhe fpor^nem acceptmte Durad n Ar-
souia 9ulg9 Baden. Ea pofl itemium tn vrbe Pons Arulie £S4
M. Cai. Novemirijj ac itertim Oeniponte yil. Idut Dfcaiihiseo»-
Srmats fuere , tM Albcrtus oBo *t vf^Mi^ euAitf ftoeaimm « ^me
ttmc Ludouico mutm dejsrat^ in filiAe Do^em, feu. docis ptrtem
€e£ma promitntiatdt. Pcrgic iUe fcrihens; Atm MQXLyni. ite-
rum Pgrentet Albntus^ et Ludouicus in vr^e Pataui«ifi mei^
Maio amuenere, ac coniugii fponQnwm mte quedtiennitfmfadam
mon tam ipfi XL Calend. lulii £ait^rmarunt ^ quam profet eorttm.,e$
^onfi Mejnhardus ac Margarita , quos en tejnpore iam puhertatem
t^ecutos judico. tte vero iisdem dieiitSf data fiie^ torofe conitmgh
" rent, fanguinis Tincplum obnabac* anno preximo a Papa dSffohe^'
drnn. iMdomcui itidem XVIll. Cal. lulii niirjvi Mar^antac quio-
4^uies millf libras deuariorum Vienneafiom m Vtrgmitatis fr^
ftum, atu aimpenfasionem pomifit^ ac ia pignus confignatdt^ vnem
jHchttcfj autt pragfeSura attinente. Magnum fane ea tempeHato
precium (tatatum fuit yjrginicaci , de qua hodie tani &cfls
Craosigitur.
$. m.
Wilbebnut Friderici .SelHcofi filiug ftarttUy diftus Tmtty
«pii in cerranim diuinone Tbitringiamj terram Orientalem et
'WrasKomM partej obcfnuic,ct plerumque Vinariae_ctB:cards-
hergae kAtm habuic d. ao.Iun. 1446. ^./iMMv Alberd Q. /»p.
fiUae lenae macrimonio iak iim£his , doie i^ eaam Ducatorwm
mBhm
, * Ann. Brabantiae. p. I- p. ijo.
•• Viu Alberd II. Gip. VU. p. H.
•ptrjmtrm» aii^rium, 5,51
mHhtmfhmfit^ ec jojgneris locd DuGatum Ltnccnburgenlem
«tque Comitatum Chimacenfem accepit. De ho^ dicrt od>
OROivs FABRICIV9:* vxorrm iiucit Aftnam^Alherti Ao^oe
Dutis, t^egi' BobemiiK, et laox Imperatoris Romani maMimatti natu
fkem: Matrtmoniom iUud iamdum a. 1440. fuerat conclufum,
proDt MULLE* Ts Hos docet, fcribens: ** /« ^rfem lahre •mw*
jiU Herizog Wilhelmin, zn Sachfkcn, imis- lahre feinei Ahfrt^
RAy/ir Albrechts !!. iilceftc Tochter hmZjIhrers Altets g. lahr^
^fjelich verfprocbeih und ihm looooo. Ducatcn zur HeiniAeOer
Terfcbricbeti, iedoch -xird in den Oflnifchen fycefi de Amta. r^^A
wf m «iwr xtoifchenH. Carlen vim Burgnnd, und Cbur^F^jl Frie^
Jericki dts gHtigentatiderer TocbteTf Annenj-pBrgewefenenHeyraib^
wrmddety dapobiger IQ^x/erl Prince^ zur Mitgabe 120090.
Docaten auf d» Hcrtzogchuni Latzelburg und die Graflcbafc
Cbimey angetoiejen, tmd verficbert teorden fey. Hanc dotttionem
Fridericos lil. tan^udm diSae Annae Tiuor Imp. d. ». lun. 144J,
. tor^rmamt, fsrout idemvi^L\.^%v%firibit:*if* Am Tage Bovi-
facii bat Kiyjir Friederidi der III. ^ von feinen Vorf/mtr am
/fnrJ^, JC^!!^ Allbrechten, Hertzeg Withelmen III. ta Sach^ea
getbaneaipige^Jeine Tocbter, ImgEcr {mit ■we/chem Titiil diefi
Kayfer]. Printzefsin von ibren Vetter^ gedachien Adj^Friederi- '
chen } m £efer Con^rmation zu mteTfibiedenen mablen genenmt
wrdy ttnd alfi diefin Titui aucb FUrfkinncn von hOclifter extra-
{Mon, Ibrem Stamu mcht vor disreputirliA gebalten) Annen, Ibma
tur Ihe tugebett , als yirterund f^rmuud Mrgefialt befiSttget^ dajf
gedMbten Hertztg Withclnien i&e Braut in etner kurtzm ge-m^en
.iSetf nacb Numberg ebeiicb gefindet^ odet in defien Bttfiebung vo»
dem Kayftr lclbit» oderfemen Erben 60000. guter Oiilden» Vn^ '
Yifcher .Duclteu zur Poea, inner lahres Frifi Ihme entrtch-
fet, und nicbts defloweniger dieBraat infilbiger Zeit dabin gefcbaffi,
fi damdiefi beyCbitr-Furfi Fricderichcn II. zu Sachtscn, undfei'
Her Gemablm, als desKAyfers ScbtoeflerfOder dem Briutigam fiibfif
Furfil, anterbalten ■merden, iedoch dieU*r vor %, lahren von daco
diefw
* 0^'Si- ■£"">• lib- V[[. p. ya^.
**.(A)vW £(X0». ad. d. i/.'Maii. 1440.
V Aniiat. %xt. ad h. anif. Iplae T<To,Iitfcnc «SCUlt <Pu4 MTlLlftTil
- -"-"---^IV. C.'WI. - "-
Stodt-Q^iuti ^ IV. c. VU. p. ^
,,Goot^[c
jj(. Ctj.^dLCtf.lM
aiefoBri<*«, fidilodetBrmitnichtlegeii, fondero^l.Wo--
jjhen, Mc» /t"*"* <*» mireeur ». '•*»■» M ^-^*?" "«*
C»ri/f/. Vtnrtmi, trmln UffnfilU. Vnd ifi dKfir Befiiaigimgr'
Britf tufimcliut wtrlltH m tim^^anii tm titiia. Beyittjit
CtJiniM— ifi w» rfgnMwfe» Kijfir FTicderichea lia.vm lii-
m^Vtri^im tmfioayao. Oaociai vtr/fr«iim Hanth get laf
«oo6o. Dacacen wegen dcs Haufis Oelterroidi gf/UU', inrf»»
Herntg Wilbilm,mu yttiettU tkr- Mtngtn 70000. Ducatca, ^
yiKim md Bilmiii tycicctplirti wonk». fi^iJeriaii vtn Sua.
niM EltOtr mu cum jnttrt V/Ubcimo,ffnfit frtmittimt Donmm.
ium prifttr mfiuu, zar mdiritgimf ttttt. fhiUtn Ui^ai/ii wmd
Ducaten. • Tmulem vert Afalhnmmm d. »-• i»«» M Umm
fot Viii Jitm a. 14^ initc ciniutt tenenfi fiiii anfnmmnmm,
* »»> /ifa» Mvi.i.s»vs:" Mtnttgiiud) yiti,HtlttHtnaf
Wimelni IIL la Sactifen, mit feintr erjhm GemtUim, Ammm,
Ktyftr AUrechti II. Txbter, eine ricil JeU. mnd Ctattfiitilmgtn
Fnrfinin Biyfeyn vieltr FnrJIL Pir/Smen, Beflager zm lebn». wrf-
tten On ErfomltrUdi litb imi vimhgihait, mt -aM^Ai tley
rtth mcht »»*? gelimgen, inJem dir Hertztt Jit StmtUin ver-
fofiev, tmdrji Ediansberg» m Vermihnms btlien Itfien, ■atkbtt
■ ibnMberntchgehaiiiftbrttriiitt,mijlitrchjliefiirgintmmtntXii/t
hugeMHUnddi^iiylmadkM.
$. IV.
Mtximilitmij I. nepcem (aam Ehftbetbmn Chr^imuU. Dft-
llite Regi a. 1^14' deTponfans jntcr aiia promittit: * Cmn qtm
folliai»ttr et rtidaser,tt £am ^tSxfiinemni ia datemA iaoesai
■ «t quinqua^ti nrillia ilorenoram auri, cnmamdiiitnittuttm
Termimi, vt infiii txprimttnr, ettnm veftimmii, OnHai, ftfit-
fiBim&timunitniifiUaititutumfitat.
$. V.
CarolnsV. Imp. <i9msS>uariae?niiapii>romitciC<.<;34.
filiaro fiiam Mariem, vtrique jdhuc impttbtriiiu, vna cum dote
. <)uia-
* extant lictcrae apud iiTi,LveTil.c.r' P. teal
** ad d. 20. InQ. 144^ Litterai nuptialcs <t tio^tei ii) liti noptiis tHn
apudMVLLCltTM SitMt.Cthintt. ^. IV. c. VIL p. 214 tm/f.
\*txtMBt TabtiUe4ocaIc*apudbTHieiTtlO^J)/>JMt.2We.Cp.]7t.
ttrftkamniBaffrim. ^^2
f»0amrgi$t4 mBmafiaramnm*^ und derrelbenlhrecMaieftsfi^
Tocbcer lu Hcyrath Gurfi eeben fbll fuftf^g taufend Giddru
MeinUclrm Miintz, iaien GiiStfp zu funffzebfn Fatzeit zu rechnen^
uod darzu zu einer Heim- Steuer und Befleruug auch fnnffzir .
' taufindGjUden Rbanifcb bemeldcer Wchrung. LiceC hoc mik
ttimoajum efle^u fueric deft^ucom.
f VI. ^ • ' .
MaximJidmul. BauariaeKle8»f, Ferdstumdi 11. Imp. ifi-
liam Mariam Amam duxic vxoreni, KX&dot fuit ccmftituta cett.
tum miUiwn Jhrenorum Rhenet^iumy prout tabulae dotales ha- - #
benC * Netalicb,dafi 'oir Kajifer Ferdinand heineldte tmfere freund^
Mche geiieite Tochter Maria Anna, mit ibrenfelbfl eigenen gmett
Wiflen andjreyen tViSen, gedachter Churfurfien in Bayem Ihd. zu
leinem ElichenCemahi tewiOigt , ttndver^rochen, ttndlhro Lhd zit
Mnei/j geariffln Hprabs-Guth, hundert taufend Gulden Rheinilch,
ieden Guldeh zu {anSiehm Fatzen, ^u^ Sechzig Creutzer « recb'
Men, undfelbige inner lahres Frifi , Wler tingfi zweyen lahren , ndch
dem Beylager geben und rriegen iajfen, darzu Sie unfere Tochter
mt KIeidern.Gefcbmuek. Credentz, Si^ und andem Ibren Stand
^et^t^beiidi zu Haufi ferti^en vooBen.
$. vn.
Exinde ■videmns axdreac CHRYsosTOMr zAr
X vsKi ** computun non adeo iuftum ene^dum, vbi Michae^
Ui Polomae K^ie marA'monjum cum Ferdittandi lU. Imp. fiUa
ElecMiora improbat, fcribic: Avariiia apprebendit dotem, cuiut
HuUio, aia tie/ao tjuantum tratiittitur : quaad perjbnam Regitj itt^
veturet bic aSbi maiarem dotem; Nen ejt id tnagnum illicittm Regi
^oloniae: Deinde millio ille aon erit canti: vc {uflei^urus fit
iumpcibus, ec {uftenc^oni Reginae: In nofira cmditieneyfcitmu
fuantum vxores tffumaut» ticet vno tuHtcum vebaiuttr curru, tmo -
tubent
• extint paAa doulia apuif LQNieiVki Cm. \\. p. i^g.
** apud DV M<IHT. 7^. VL p. I. p. in. ~
V^ifitl. Hm, T. p. 177.
Struuii htr. Pnid. Henic, F, lH. \^ - Aaa a
atmt /Mx», n vn* nJmqiaitiiH fifnitmtr, luffiftrimt
A««n>f Mlm. Qmdfijka i» fnuifime tnmuur RtifM. fMI
fiducum, mtlia w ftUtmr S&mI Ttro RnnpuU. ittiBrti Miu
titUt iaT nenfpKitiida docalida miirfupi». Ntntt 'ffnrl
gentilitiOTi dainus Auftrhcae legcm, jni/ fTOftcx ceiderai-
donein dominionim pta» dotis non dent, qnam 50. nuDia no-
renorom, Gtniumcimiiuli.Ptlnici m. milSa. Exptru t0ii
Ptlmt » rtctiuifitii txtvifb, Annae Coiiftncnr CteciUae, oi
tdnllimaii cmiclabrim trftnitim, a limilitiu snefiac rniut rttrt
fml rtctptt ; w ipfi mtmm pntr tim tpiii TtUmim Stndmmief
ftm im pridem defmaum ixifims; qiimu rift tam txpedithitim
ixnptrimK, aldt illij nmK Itntt tjfei UertHtii / cnf facro ranen
aomHS fiiae conftitutione5 refringetent? flw «ua* gemm
tiiricipimtt Mmtrcbtnm, fm mmfiimii /n tfeSt, ftimmt
tgmi pro ratiooc ftatfls, iiuRart dekeUt, m;fteriain m bccgrtt-
imi cittiitpiim imliimim Itltrt. De hoc vero MichteHi matri;
monio fic Caribit franci»cvs waonbkv»:» Cicfar
pneter vim magnam pecmiae, muUcbrem miaimifdiige»'
immmilliimfrttiltdadil.
Kecemiori aetate ^eniffima Mnria Jofiptit lofeplu
ba. primogenita Frideriai Augi^ tunc principi Regip,^hodie
pSiiiiarum fcgi a. 1719. nnpta, in dotcin attnlic ceiaim ftret»-
nm mWty protu in Friderici Aagufti, Frfncipis oinc Regif
AcceHione et confitmatione &&x KeiamittlcDii dicitur ; vt
' Dile^ {npn jiuamt etntim mdHim Jfirimirim RBtnaifimi do-
lisnarotae cidHn in contraEhi macrimoniali conftitiaac, fia'
tutoqne tcmpore nmnerandac, omni patemae auieaeque Itic-
oefHoni et hiereditati httta moren', in inclyta Dam Aifirital
ram dudum reoeptnm, reiiunciaret. Emcndandae igitur&nr
Etterae Hlftoricae, • gallice (iriptae rem ita proponcntcs:
On 3 mandi du n. du pa(K qne 1' on avoit 6it.fyre d r,Ar-
chidudiefle Ufefiiue promifle au triiiie EliSfrM JtSntf, vne
■ Simt-
• fl!/. lutlUi f, I. Eb. n. p. u»
*• ilM iF Alml. rp9, p. 441.
, ..Goot^lc
firfiimmilhfriii»,' SIJ
Jtnmmnim i li Stucf;^ nx f<i!t Her/£imni; li ^t tKtie
VmctSk derculwoii'^ ttitagt.fiin la mtlime, ^'milbflt-
■ rms em arpnt compuat, ec auunc eo loyaax, mais comme etie
tt r Atcin DudKge & Soettr, om chaciuie bim de 1* Empereor
hfefh leur Pere environ iot. milkjbrimm hfmx, oa ne feia
pa$ oblig^ de leur en donner davancage. Eadera verbx rc> -
periiincur in AeceSione Remaidati<mi/i Qtrala AJherto, txaio
nincipe £le£lacali Bauatiae. nunc £i!&r£ &a<L
$. K.
Ferdinandus Nfaria Bmariae ElcStr £liae ioae Mari/»
Amae Ludouico De^hino a. 1679. nupcae dccon pnmnctit;
amtiem nuff «r iMertnim am ieciUikitt coniKnieDdbus hi» ver»
bb» * Moolieur le Hnc Macimiiient cpnime Admiaiftraceor ec
Cucaceur, promet, oc deimureni obtig^ pour Monliaar V Ek'
■^fmr ii;Baviere,de<donner eu doce ^ la ifiirCTi^w jPniBci^.A£>-.
rie Ame Cbrifiine de Eaasiert, en iavcur du Mariage qu^ elle
Concni(W vita.Mi»fdgneiir le Dai^m, Vis vniqued)] Kak
tres^breJHen de B-ance ei de Nauarre^ ec lui paiera, ou a oelui
2ai aura pouvoir et conuniflion dudic Simieur, h Jbnime
j caamileciu,CKi\aia iufte valeurenla Vilu de Parii, com-
me auin de lui doniler de$ pierreties et autres omemens mon-
tant a^areilleibinmei&^nr ndlEau, et hdite dote lera paee
CD la maniere f uivante. Le tiersjiu tems de h oonfomma-
■km du Mariage,. r aucre tiem h iin de I' ann£ depuis la>
dice coolbfflmacion, ec h ii?r«f^;'mH^/w^iarf/f (ix mois apres^
cn {occe que \' entier paiemenc de ladite Ibmfne de cent mH
Ecui iera faic en dix-huic mois de cems, aux termes ec potti-
ons qui viennent d' eftre fpecifiez. Porro dicjcur: &
Maieftl TreiCbreflieme i oblige d" aflurer et aufliffera h dete
de hdite SeremMme Princefe Marie Ame Cbriftiae ftr bonnes
cences ec biens alHire^, ec for fbnd ec alCgnats valables aa
GOntencemenc de Maifieur t AJiaimfirateur et de Monfieur P
' % Aaa a » EleSeur
•eklem iMd etml l.t>iia> Rdciii- Afdiir. rse<c. Coiiliii.ll
p..io|. .
• ■ . " . DiiizidbiGoogk
BtSair de taiim, 6u Ses perfannes qu' 3 tforiiiiiMfanr.
oet eflet a mefiire et a proportion de ce que la diie IMtjti
aura receu desdits cni ml Eau ouds leur iulte valenrdans
les tcrmes d-defliis dits, et envoiera aufll-toft iMmfiaa- [ Ai-t
mmflranir et Monfleor l' EkSeur les aOes de ladite afligm-
tion et conflgnation de rente. Et en cas dediflblation i^it
Mariage, et que de droit la reftitution de la dore ait lieuelle
ftra rendue a la Serem^nu PrhuedeMarie AmeCbrifime, ou i
oelui qui aura charge ou droic & elle, et pendant le teriis qni
coutia qu' on ne lui rendra point fadiic dote, fon Akefi on fes
hetetieisetfiKceffeuisiouirontdesrevenas a quoi iemoir
terontlesdiuca>rmi£waraifandudeniecbwr, qai ieronc
paiez en veitu desditcs aflignadons: Sa Mai^Sl^i^Cbre'
pieme donnera poor HieH^npuwr U Dat^kin i li Snvm^iaePri»-
ee^e Marie Ame Qmfiiae, ponr les ^,;*» et iaHua la valeur de
emquaale ml Eiut tttrjit, l^oeis' ec tousautres qa'-cllepor^
(era avec Ibi lui appartiendront &nt difliculc6, comme ettaiK
MenedejMpatrimme,pr*p-eii\»dxtcPrijHefe, ies herideia ou
Gicgeflbai^ ou t ceut qui turont £» dcoit ec cta&.
$• X.
In Sereniflima Gente Saxuriea primtm confiituendge Dotir
mentionem faaam TiderausiDpaAo vNioNlsinterH^t^fcfAnimr
CC Baltbajarem, Tiiuringiae Landgraaiai ttqoc Muniae Afartbio'
neid.». 13(7:* ioqttodecemitnr: fMreautb.dilfmr algii^
mmTodletwKin und lie^ Ixmer VntandimLetenTOcbar md
mcbt Ssbiie,fifill mfir Seber Bnuler, Er Balchilzar ebe gennJtt
tderfiine Erbeniiefellm unfir TOchtcr. <iSf unbejieda ■aeren, ei-
babrlicb balten, ml aHm dm, dafifie dnrfen, tls dat Facilcn wohl
zierlich ifl, i>/zii iirn- BeftatiuHg, midjidl/e dam heffatleti er-
babrBcb nach Rach unrem Hn. und Prtiauai, ali viir ibme dai
tftnienundielrauen
f. H.
• atam. c L. P.19& ' ^
_ ; ■ nan7,db,G00t5lc
ttrfiikfnmHtifirmi. Uf
■■■■■■ • . - f. ■ XI.-
Deinde in.paElo tmfi-aitrmratis tnetr diQunt Bdtbafa-
tm, atqae Hermmmm Haffiae Landgnvium a. 1393. ininvet
per timnan niatnmonnun confimiaca, * dwdmdeam mittnm
ibrnerum confticuimr. Daniif habin wir Herren beyderfyc
eynander in tmwtn in dy Hand gelobet, und gegebin imier
Kindeie, nemelichn, wir BMxzxr, EmFridricbi:, unfem Soi^
lungmuwen Mmianten des obgenanten Ijaidgraven flir-
iMwTochter, und wir Hermm unfiie Tochter Margmten,
Hera AfoiEric/^ des ^nanten Hem BiiZr^im»'/' Sone, z«
TKhter £Sf , als feme als unfcr gdfiUcher Vater ier Babft fyne
Loube darzn geben wil, dammb wir obgenanten Henren
bey;de.railer guienBotlchafit getmwelichin an yn beftellm
fiiuin, nnd wir Herman habin auch alzo getobec deme ^e-
nanten Hem Baltiazar, and Herm fHeiricbe, fiTie Sone^ zcu
geben, von tmier Tochter, obgenant, Mitgiie ■wegin Tmxlff
tafeniga» GSldeti, dy gut (Tnd an GMe, laidlcbaer gimg m Gc
tdcbtt. AIzowannHerM>(il»7V*,uineraegerianten fijftiii.
xirt Son, byslaiien wil, imd rungfiouwe Marrarae obgenant
Hezai Jar uk mmbn ifl, fo fiiUin wir Bahbazar und derieU»
Her mitricb unfer Son eynen kieftn, dem wir BiUhyn da»
Slofi glaubin wuOin, mid fyner Zc^hdn^ig^ von onfer
md aurfi unfers Lantgraven Hermau wege, yme habin eyi,
lar, der &i ims Herrenmic einander globin und (wertn. We>
re datz wir, Landgrave Herman oder unfre Erbin, die obge-
Bantcn Zwejftu/end GSldm bezaltcn byrnie dem lare, fo Cillin _^ 1
wi'r Babbazar, und fHedericb, den Voit lofs fagen Eyde ond
Globde, und an Landgrawen Ht/twb den wieder wieicn,
Wirden aber dy zwelffiufind GSlden bynne dem lahre nicit
bezalet, fb filde der Voic uns Babhazar wd Friedricbe, und
tmfem Erben, ia Stund nachdem, als datz lar voriouffen
■ > Aaa a 3 . were,
DanzedbiGoOt^k
«rere, Bielfteyn das Schlc» niid allen (yma Zcugehprnieeft
ifnmwenen daz wir inhcdden und des geA)ruchfl fiiliin,
ab lange wir, Landerave Hermm oder unfere Erben, d^ eg»
nanten Zeaelftyfem aUtltn genczlichen bczalc hetten. (Jnd
vanne wir dy Berzalunge thiin willin, das fullin \rir Hem
SaJtbazar^ Hcm Fritdericb^ obgcnane, und iren Ertnn, cyne
Viirteil hms Inintlichn vor verkmdigcn, und dy Betzah-
tur^ fulde auch gefidiehen zeu DrieiliReoder Molhufen, in
wmhe der Scece eyne wir obgenamen BaUiaur, Friedrici
iinleT,Son,UDd unfcic Erbin kioea.
f. xn.
In (a9n vmenii incer B<M>itfarem, Wilhtlmim, FrHeriemt,.
Wilbelmm et Fridericmt imitrej * a. 1403. iterum dccemiair:
wereauch, das unfer obgenantc Paitheyn dne von Todcea
wegen abgienge, und Iieile hinter ihm am Lebcn Vkbte^
tuid nicht S6hne, fo follen wir andcm FanfacTeo, und unfo
Erbe, diefdhe Tdcbier, die mbefiattet werex, crbahrlichcn hal-
ten, mic allen deme, das fie bedurflen, ali das Fir/letiwiH
TttMch i/l, bis zu ihrer Beftaccung, und follen Sie dann ht-
fatte» erbabrlicben, lucb Ratbe der Partbefx, die ahgai^ vxrt,
fi^emde, Herm md Mamt als miiglieh und bil&h ift ohne
Gefehrde. Idem ferc dicicur in pa9o via<ms poft Wilhtbm
aSni^f mortcm ima Fivdericmi Wilbtlaim a FHitricm M
vhrtm (fc a. 1410. ** ■
$. xm.
Foftea in Serenlflima Gcnts Saxmca «irca dixeni
Hluftrium in FaEto Cerfi^atermtatis Saxtmcat acque Hafi'
fiaeat a. 1431. primum des vigititi atiatuor milSa Jlartnonm
■Rteiitii/im&mieGtua\* idquodmrcliquisetpociflimum
jnvlciiiii
^ apud LTNio. GfWni.n.p. 199. '
*" apiid. LTHiGiTu c. I. p. lo^. vcrba: ZUfi tierete.,.
%• etat apuil UTLLiiTU m tl. T. Huaic. *f— ^■"— " Vi-*-
caf. LXVIL |. XU.
Goof^le
ferfinarwm Vbifirhm, tJ»
iH vTtima Ae a. 1614. * etiam fi^ corHiiiimnrn, tiis TerlH»;
£r ifl aucb in diefer unfir l^rikterfchafit dttf und Ihbergekmg wr>
nendichhedmget-, ob eimte itnter tms vargenaimte Partk^ ^meebt»
$cbe mimliche Geiurth abgienge, tmd dvcb Fraulei» abgegangenen -
Aammef, die zu der heif. Ehe noch nicbt aiisgeretzec, mch berS'
fhen tvSren, nachficb lieffe, da0 alsdamt die andere Partbey, auf£*
ies aigegangenen F^ftentbmn md Landc^ imnafien vie vorgefcbrie*
henftebet, verflorhen tvire, diefilben Fraulein, atsviel derwarei^
ieg/ivhe befitidern auHetzejt tmd beraxhenfi^ tm yier und zwan-
aig taufend RhetnHcher GuMen, ^ne Gefibrde. ledoch •m der
Furfly der alfi zuktu imter emer der Fartbeyeny das isibren Cbm-m
and FSrflen zm Sachfeity ah eme, oder Heflen, ah die andere ¥ar-
Ibey gtntzlicb verflSrhey mcht mebr derm rmFritufeiD deffeMeen
!kemmesy vjie ohfiebet, verSeffej fiS derfiiien ^ Siimma imrer
Heimfleuer verbeffert vrrden mit zwantZH taufend GtitdeB. W»
sber der Furft derer znjiey verHefle, fi Jm ihnen die Heimfleiter
ieheprt ntierdent ihr iegHcber mt zehen tauJend Gutden, too aber
aeren mehr tairenfifiU ihrer iede Ausfietter mit vier und zwan-
Zig tdofend Gulden, tDie ohherShret» tmd ihren atien ohbemeldt iee*'
« Toeitere Befferttngy nocfa wegen v^tertichcr, MQtterlichcr, BciU
deiiidier Erbfcham, legitima oder anderer GefiUJe, teas mehr z»
reichen, zk gehen, oder folgen %a ia0en fchulSg feyn, fimehrnfy.
^Uen nm (MerSbrten Stimmen alier threr Ferderimgy fi fie zit bo-
ieneedSchten, aSemhalben vergnSgt tmd ah^ichtfiyn und bieihe%,
tttntficb bterSber feeiner Suce^on oder ^^detmg an den Haul>
iem Sachfen ond Heflfen anmajfen in keineriey Weifi oder Wege etc,
Cui paucis mutetii cw^mat aHerumpaSum inter Saxene^,Branden-
turgitof et Rajfias eodem Anm irfitmn. Et ifl mtdt m mefir tmfir
Bruderfchaffi undHandlung vomemHcb hei^nget, oh einige nmermtr^
vorgenanter Partheyen affi ohne eheliche HKinntiche Fechte L^i-
tes Lehens-Erben abgiengen. Vnd doch Tikhter, Schweilera
und andere Fraulein aio demrelben Haufe gebcdirea, eitie Uer
ritebr hirtterfich veriiefen, £e zu der heit. Ehe noch nicht ausgc
letzet, nockberathen vistTttdaft alsdann Se andem Partbeyenauf
eBe dasabgegangime Cbur-^FSrftentbum, Birften$bm, Herrfchafi .
mtS
* can apod LTHiciVH P. Spcc. pt. m.
Googlc
5«» Q^/X iVAcr
und Sjnden^ imm^en mr vefi^dtnfhen fldtft, vtrftgrhm tArm,
Sifilkfn Tocbter, Schwcflem, oder Fraulein, mU vielAerer itS-
ren iegiklM mit vier und zwantzig .ttuicacl Gidden Rheiiiildi
Ehft-Gcldes imd/mfi .aUen gndem Furfil, Auifetzu^en ■ausfetzen
mnd iert^fen Jolkft^ in aUermtjfen jr// £e abg^orhenen Fiir*
fifn dawr in ver^ngentn Zeiten Are Schw^em etnd TsAter ga^
^i^rtdiA ttutg^earet nnd herathet baheni te^b too der Fiirji, der
ttjh der Ime nnter «nvr Partbey verfiurh^ nicht mebr dmm tx\
FrduleJn defeAen Stmnm'^ vertieffif JeJI derfilhen SeSmrane ihrer
Heimfieuer gA^ert -werdeny mit vier und zwantxij^ tailend Cid-
dieny-mfe »herderernabrverliefieM,fofiJlibnen £e Ai^emergjh
hefirt ■werdeni Ihr ieglicber nut zwuuzig taiifisnd Gdden> tmd
Ibnen fiir der keine Befemng, necb wgen Vateiiicher, Mittter-
/jicher oder Brilderlicher ErblQiaffien X^gitioia oder flndere As-
ftlie wasmehrzureichen, lueebenoderfoilgeaxulailen&hul*
d^ lcynjfindemfiefiilen mit nherubrtenSmnmenidfferihrerFerm
dtrmg fifie^zM hahen gedacbten. aOendmlben vm^gv^t nnd Jihge^
tidUft fiyn und iieihen, mdjieo bieruier keiner SucceJSm ttder an*
derer Aiforderung an dm Hai^em Sadifea, Brandenburg uod
Hcflen anmajfm, in ieiner/ey Weifi imd Wege. Wa aherdte ver-
. iaffene FcSuleiiif ibrer viiirm eifu. edej- mehry 'aie vorje/chrieien fie-
betj mht chdit^ woiden, das doch io ihren Willen Aebea folte,
diejeihmfoUdie Parthey,an we/che £e lande und Leum vorJaBen,
ia ihrem Frauen-Zinuner Furfllich unterhalten, oderahtrfieo ih-
rnn mcb$ geieg^Jeyn ■wo/te^, in und hey deffelbm Ojur-mU Birfien
Hoffbattmtg «md Frauan-2mmer- zujeyn- oder zu hteihm , w andere
IfVff nnrMothduriftigerVnterfaaltungundLeib-Gediat^ als uihrL
Viertaul^d Guldca verfehen tmd verforget vierden. Adduumporra
invtrofnepaSodeviduts: Oh nun amh nexh dn ietxien Fmfims
Abgmige ethche FUrllen- Wittben. ^Sr^ vArtn defielbm Stammes
ait der Partbey t£e/er Erh-Verhriidertmg venoand, Ihrer vilfm ei-
ne oder mel^ nacbfiinem Tode im Lehm die damt at^Jilchm drr
verfiorhenm Cbur- Furfienthum^ Herrfcb/^tm, Schi^^^ StMem»
Mircktm, DSrffinm, Landen oder IguAm. yerfibrethung y Veran~
fung oder rirn»^/ffi^(/ir;/Ke7xaths'Gutn^«/iv;irrHaupt-Steuer,
oder Morgea-Gahc, 71»/ dar aenamtt ivire, aittm , ^efelbige und
Ibrer. tegbcbefiUheyfilchtryerfcbreitmng^ Verwifmtgt o£r Ver-
C(H)'^lc
iirit dcTfMb-
Vt
"Ka&iieit ieia^/iK u^^^t'e i^Aeyjfbinnenuad^p^^tien'. miUrr
mmnLtb tHias von^iHlSeifuUmrmefen md teiHnaenve^
^lxiM Cefibrdt. . ; ■ . . -* , f
% XIV. , ■ .;■•..;, {
1 ; .,Jf,iset:.mdi^ijBsatqHe' amfiBfHiJiiK i|iW &oi«iift>Psffi»-
.dwn< .,^p.o«ipi,T*.«EiH»icv.s sjiimiiGF.Mji!^ .«qHi-
ii«roJ<«M»«fili»iiw»'iaSeiTOMinB.i>i««».JliiCTTO fSnSinai^
^idteSea^artfliiMiitaKmaKwaiila. lo. Geoiighu L EUu
«or. titTd&Biemo fi» de». «Sjs.** dmmin iftiM EkStn^
'ximSSttSi^lbm^iimTialeivnm
^Ts^ifetSisrSStVfcwi nh^fitfen Jtrnetm, £u Slf.Wd. ei(r H
'dnrdt Gvtes 'Seegen, von ibter seml bochndacUen drAer'SlAme'1
•gezeug^, i»R?>&enift. Rathjit/Chnr-rrintzenSiWWO*'"*'*'"?^
dm, nh iarvm xn Iht. 'JJd. Toie geh»fitmen, Ttfdtetn nnd tuguJi- '
fimen Furfiimun wobi dnfiebKt^jnzvi^icben' veFt?hen.i'mth^itS^
ilenerzwOliFtaijleii4Thalerx4.^//W v rfblr.terecbnet,ohne
■jiUmlyJJmttlmVUr-Kifiemiom tMi»'MHSgmrl foU; Ee
fiaeneteraejmeti^fcber.niiiiWoaMHaibkt.,saxiaviiA, KleU
'BodKni KfiiimiMnddergitkhen nn^iiren FiifiLEIternJiJtftn
wttfitm, mmd «toaftitf» merdtn. . '. - > ■.■ j .- .. >
M, '■■.>.'..:,,' -i. - •>; i$i'.XV. i-.^'..- ■"'..■■...:^'-\^^''\
^ > I»>Sci«iii(Biita'Gents S^iM»» IfaKaei-fWv^Aiiw-^teiSt
•fios ^kndecinitriillillin Jhrenorum Mljileiifiatny qu8e'potilSnidfta
tjt Ojiigis'frnancUli(iu efl; pneAaiida, atqde vdcatflp diePriii-
•ae^in-Slener: SiMide^ttilieii tnnitr edaih ^oi <tilt eopAitotii.
«Mic A.~P/l«%/l4»0ii»i$M.' '<MtM«r;ii)& (<«^A '»*!';' Ame
.1 . .- •\.;\...'i . ..•,.a'i>..4 «'.... 1 •>& ,«*.-vii "■>..».; ■•>»»v«''S^Jl»
'. * 4t Jftmtgi* t. Xlli n.,t7.
»^*^ tsttftf^d -littnitivm^^ fi'ttf.i'
J^iIir,.frfti.Jlir!f(^f.JJf,^^ .„
■'•'Goot^k
SitHfi CU9^ofrid^o,.Da<3 Miif/lahnfl^jmfat^iaim
Cer l.»nygeHger Muntl, Je" m-inii/ ivmtas Mnfiiii/ Grc/cheH
"■■ '. . J: XVI ' ■ :. ...
**. I/OA Adolpho Friderico S/rWii^Ji li^d R»{rrr/VyJ^inti'loach«-
itiicor'. b^ilUt i»Jottm tt elocalifmfm titiue rati^ iocaliunx'qui^
^ecim taWXii fuerltnlconjittitai '^tut pa'3a tfotaiia **' dotenttjtt
vertit: Wami dai eheUebe Be^lflgtr ge^hektittJoUen itnd ■uioUen w.
JlirtT^ Frieddcbt ietzt ef^ehnter la^ geHdtqt Schweiler Uil,
'macS' mMi iniirt (n ' Gon nlxnMlimn' Vaierr^iiiAr Tt^
-iUfMenlMfcHcn T>il)iDiilion,< Tititlt- HiyalluiQU UiJ Kffil. AUtfM'.
im£iMi*MiT^i')tiat)Lu'a^:^fnetlmei\Miitttiii)itfiin!ntik
Jii'mifil>.Heicl>fituMicb.^aCXm-aaii:HKiarC Gnvft^^atai-
.oen Mann-SorccD, A j/«ri ntcb ^ltbffeeienBtyiuir.h J*rStait
JtUm^Wfn. ft Slk/^cbni Brnndcabiirt.tinil- l/^f^inh'^.^
.jUift. riil! fefiilagfnfn mey ^tel .t^gpi ttiiiiifiyt . Mitfnir
xiAlen itnittntriateiiyvi^:ermtbty/^h..i$ooo.c^T.^TXX^fi^^
'und Silber-Gelder, aucb vor 'Hbrijie Standhta^e AusAanjuigm
.Braut-Kieidern, Kleinodea, Beccwercl^itf lied ^ndern McuUen,
BraiitWateo.und Ffer^tea, Beyiagers- Fneiciuea, W t/ojf;
'jreidmi tinaiiijileen Hijhi,' ■ ■ T-V \' \ k i
,' , '.' '," '':■ '■■' ■ . ! ', .§■ ,xvn- ',.": ■'■ ■ ■• . . ■■ ,^^i
t^ridericus Wjilielniqs Din Sax(»-A1teoblit]|(ilG9 ii ,%e-
.flamenco,liioa.,i6(S8. difponit: & vmrdnai.imr.eacbluBnut,
tbfiiiifiTtntMVLTatiitir, imd iBe itniGm mci miter inmn
mSchtej vm Vnfim Sobn, Herm Fried>-ich Wfihelm, ««rf«.i«p,'(iMr
kvnftigeine anfl^indige Heyrkthzu p^cken Tffird, Fiirfll tmdviit
^f,^iyfilffn Han/e lierttimiuii.iiitdgetrHiKhSck) imt*fi*t" "td
.mugefertifft, his dabinabir mit 'ihrm Vnnrha^ et alfigeifoft^^Keif-
.dm (oUe, ivit es mit itnfirn liehtn Schweilerq„ ibl. 04ir.fili'gohl3h
riabetyafialteii wrdeji;' VndfiU diifein nacb jie^rTQ^Cer,A;iMe
'J^ lohw;^ Magaalfiia, urdiaffempndinfit dit ^, ^urfhG^
.tttSifiinfimirztiigenvierdenithr VitterhallmdAuifiattmg, Jti-
* cnam apud rHitii.itu .^HBif .ftdiliiit "iaauU. f..t6u'i.-^ttf \
imtlMerlllenkMix.'^6tH. -. .,..'■, •
•• Exnni aaa apud Dhua de lieet,f r .tpp.' ^.VL ^;i.'4i Lrlli» . I
CM.]i.fm. I
'Wrf
,,(dtu, afik^
/tmMfh^iuimtmiiUUiifmtt.in'«mi'-»iid gntMirtiiik'- ' <
mi&sB&g^miiuBKiifxaii XI1413. iri dotem' 'cttaAHtufc,^,^
4mll4.A|-j>m»i'.T«cU)ebMi(rrrfJa„ai8fiinn6fl'Jtei,Js^ni-
jft*w*n>.y?^,>,r(lirfeft«»; 'H9«lite|iy«a ajr giiimfiS&Uiehii
firi^V. uier/aM.Mpi,i>iifr,diirfa/i^^ftri>liii<iaii6»i« fOM
ma ttUe arg/n3fi} War aitcbt dap , dtg genaidl
ehr, Ibr- enier eder fie heyd&tMeie ibr Erben '
uiAim , und.Jkr einer^ def: viAher mter Jhn. ..'fotche
■fiinf.mh»r-i'«M'.Hfrimr, *VW7ieirErtuihfil^ m%eben
'«»w,'ftlbft:ben«hen «na b«ttli(!tcn wolt in- der Heil-She,- ¥/5«
■iiei.HmiliKr.,fi,l)iritocliltreillei',..zilfeltl>^'fmithen.i(^hmt
••1» &^«(imji ul)ttsjrtM(3i«T8(jftrid<JuWm RWeWifAdfltfja.
'li^mikirenifihi.gebhi, icMe»\iith' HMchreiien, Mi imaA,
■<l»ft.to.'MeiTg*»flk (tetfemiadieeidiittr.beffihwi&temaf inS
^mutjdUlfinierien. <
;\.,:i,i,.. ..,..■ .•.■^,J;.'xnC •■ .■=''.■■:
«\)n^i(Hbne .Jlfflw4''*m%i)';« »'^473..®^
■^•^Jia«.^w^ 'S&/^j^;fiiit.'miifittfta,i}lsaji^
rrj .^J''V''fl°?'»iW>"*'if«z«n Bna •voSa^ auch,d»B-uiv
i«^. J^h^V^mj^r. ffk "nfim. %!4i\lmer. m mierathi»
verlaJSen, auch die Tochar, die mfire SShne eielich HberiafimeH
lind in eheliche Stande befitien i^irden, Ihr keiner iiber ze-
Im iiitffi>i»fi0liiifSMc«xi^St^idis-^adt^^mMgA cm
«ft-^ifcen. JJotb.;^* »■«**, f9B^«i5f:ip<fc)ilMSi*»a^
od<r.Yater«,4i««^:d«r.SleaUMKi^n:wiin]c,elirei), tM
^ %i^aueli Uir M«i eMtatbhlits^tlai^iiat.taiih^
f0lfr-mt «wMi^cie^HsaMk «Aiartte«l»tLwt«><i4(iL
ni-jti Bbb b « ■ Lent
■M
,.^le
Iicat^icsLiiiiascbco. Mm^iAiyHiria HkitimiiTtr
nnmi^fraiMiKtnm dc a. ifoy.iai» (iffinint. Wiranlais,
fezen und wollen auch Om uafalD Vicitcni, die wirnach
.VofiniTodt,. hi«itr oac ufa»Mint.inI^/audi'4Be Toch-
ter, <<> uaftr iSSinrefeii(i;i.airriaiBami j uod iB ^KUcb Skaid
tN^hen vuiden, ibr keiin ilier Zci<» roi/Maiifa Rkn^
nKynuiikair^pflicfaiig (ejrD^ZDgctitiiidartUEiMaaa-
JifheFetngiiiK, nich iharBrOte.idJeniVskerty 'die Dri» d«c
«e aTo, b^«dlen'«ai<dai,,Ebtai^»iid^dte«th«rMe!d)««
chdich bejrgetctilafKn hat , Hwli aHer Nochddrm'^ dqr b«.
ftaiPonnverzeiben (bH, VirerlicHs,' MBtterliclteand Bra-
Asrtichcs Etb», doch fonett. Sie Btr i<feder,l;sui^ boch LcO>
*rtuTeipb.;L . .;: ;._JVA-r^-^;\'.-
Auicammilliimftrtmrmm,iAmi^tifSmt «g«Oui|C«r«ani •8'
arffinitwanin.li iDaTcuU .dffei^wc.. . Him CbiHHmiir^Ht.-
diio» Tcil>iiien(aruobanC:urnKi4)M»cniElim vaiiiiil, \Wne
^r'virfnium wir, .^iffi ifffir» /i4m ?!**•»»,. •*{ii<(ih Annni
)ibfif^arK//^iaAiiil MagddloWD SjUUe^ «««««wNiirid»-*»-
Wrrr Mr/ imfim kUt iimA unfem Todt, mii «ij^HfrUtMtljKtiehr
ten Gemshtin, ^M VormundnmKl Jet HfmOttr-VtminKmieni m/^
j6» mn/ Emwiirtimfjcti vcrliyrmtn inMc, vfjmfimnlmf- •"d
^imiithmiciirmc%vmu\ite«i Culda, ic^t^Slf^t^.
-Aiiifeiti^ng znitr Heyrsth -Guth gcgehen_ •wcrden ,' 'tfm^en ;c!ie
^uigticyrmir^ nrit EintTillignn^ ihrcs lcbnKiigeii Ce>ni£ls '^«-
mlimi. M^r» Vnfrrm Hmi/ictrimUlticlltnnmiftimmutVitxcdli
ttmfillf. . , . : .■
...■;^',- ' .,^:.--J^:'JCXi,' ' !:!-.
hiliittiSb^iinS, iaaklK;/ilithm'0aifiiiim'^pii
SeiodlKantum^paraiaiiH wfymiv.&it cittiA^^
Air%/aMediani dii^tiftlanan Siae iow iU;Aiir,3Hin<litl()
BI. JiiiiKini|ifDaciinbeHt{dbfemaBiMinii(li>>f^
jaiWm Mfom»iuiasliA«KRife)ii»i>iIliiii<»ri4iWdla4A>^
iUiaiiNv.4^'*«niln» iianetihtie» CMI» IMtWM^
ju.J c '1 !'''" Idem
I , , ,.Goo<^lc
■i*5
'idem JBlPiA 'AMaii GOthttbir iiam mgimfiinmhim 9ti~
"iiemm% MiiiHlWdtMaitfcl^^nach^S; XoroAz cKs. Uaritiomtn
SiWoBtaioafliui^icui ufai: tat li<Ki£%Aii-it#')iiiab<s£)6s ph»-
j. ,'xxn.
phorp, l%miVif Smf nuptat^ dotei^n iMtifuit Cnnini mllimfio-
rmirm, Plsjfleiiburg, F^i^ypg^voif Antont 1445. jUfeww
Uat fipo «farrW, Afterto^AHiHacd iraptad, dotom asnftituh
'trifinta fim>iiiruln«AViii)i/i6a3da ^irmter nuptias cpntliHA
auddragintd aifyiqaeikreniflrmrt mii&i, witnmi &JP^oiielte»-
*r^^-f^.JISKrAumilm> Sffae rSfeiWW^^TptyinA
HaHiae Landgrauio nnpta^ Mcm^^ii^/il/i(\!igimfj»^m(t.
Ifmjbremnm, OnoltzbaeM t^teytag nach Oftem 1482. Huic
VJMg^ WSAi:, rrMMiH» Menncbe^^ GmiHilnpalliFridt.
'iDiiu (tnmiiiMmftoimttitJtmrmiiraM/htammiBlMiinftS,
MtnAtidtan iiii» Aifiib ManBK'nKli>det.ApefteI.;n7h(Hl«NC
li#;«My«wMMhiolfliae&iE.<Uur!K>raa; datem a«^
wiil^m ySlliimpiiiumi ^oooii: MKnrjainrQurKgtattiwia;
iw soso. wcgeq iinier eiffiio nnd.laDdQni-.GQier doa 4j(.
liai! jS)iUn>^4iiaUi6rMmetaa>rM^ iWl.fiSwv, e^
*««i»r.iM**/,6«(«« in dQlw»pflffii*l»eft*»i(9*r/*«-
«iriiSnMtkji^&jtiwH,^;;,^»».,/'^!'^ *{ *«W
trofibmu zn N«rii«<T|^ «irrfa»».™» mm» tiginertmd i^nliTm
(Mjpj: Aii|OniFg. 1/. » pnr«f>i*r. ij-./7.Tsibirtus laDior .Mirc**
jfSrmTSwfTHnigUndje&rir/ofiWojf nM/«»vil»mi ftdecin) n.il-
liDni Sottna^am.'miiaki,."iab lemmVnUemmmiilrihmie mul
HlKiillg^k^lM^WItdHidrgi lini MueilUmn' fimd-Brii-
Bbb b } : ■'-■ r-^ ^■■ilerlidMm
ogk
■.ierUehm Willai Jtmuft, i^ u^ M/ktt^^tan^ JMi
.£ckhen Simu CeUei i3dd)t tnr^^t^cdhdf j>a der Aitc)f «bi
j.Fehr.tj^ji. S^pilanm (loiem Chriflianus Atarciw^V Anri^
Mariae Io.Auomo Eggcnbetgico mi/itiit eoiifiititit AuKntonua
Hlilljum Tbalerorumj et quidem, aiu Jimderbapren erbekliebeK
iedetickliehin Vrjjuheli, Meeiicbtet e$ wideralc vaterlicfi^ coni-
■pi£h.ScsH3x£aikm,'rhfe)ihrgietf.Aigi^ii<(^.-- '"
■ j. -.xxiiL ■• ;■" •„■■',■■■
y b> SerovlSina Gente Pnlatimi notum eft mqtrimbnium
Jnter Carolm IV. Imp.' atqu^ J^iiua Ry Jolph j Pop<'. Palacioi
^ifiiiamili. i349.'p)Mraauni, cui in dofem a patre Rudolpho
.hieran^ cpnftituta /cx liiirc^tim ^millia,. ()rpnt(abufa«Jiabei)t
jjcaajes,:* ^JMunC&.yprgpnanntenHeryti fo|gefein Zusek
^imiliifyrg^ttgiuiheiiQieia JpteHIgi.concextus docet) die in del'.
j^ben f^nundfchaffi; bienennet irf, derenSumm» ift Snli! iaa-
finijfbii^iiiittk J<>riMcr*'&r^.dic wir,ilunBbeKcifepT<*
.fao, und bejireifen agfljfiw^iijp^.i' . ., !"- '., ,j
: ' •■..$. xm. ■ Vi ;■.■.:';.';„.
-. llifertusWatit«a.hif.(iiK(s»Agi»tii-iei9^4i>ltit
^Sma*! Comiti.naatiK XSS9S- •» airM'M>>^WHrM«: »mg>m
i ' tHefarii infiibm adiignnii ,' proiA 4Si nMiMK At
fiJum^in')
««rfale(iafliintur:.'tiac.<itr:d§einlidterni<erli*beri
^'HerriandiV«rtlir (idiuid fanen ErfaMi <uiis -Api^
ii*<Sn'mi fetiierTOChter 7« ttttBcriihttnMeiegabiiimiJii-
Stldeza dem''Edlcn'Graven Akff,.Qnnaxaekmxmim
er ATarcii) liffiftrHiH«lM'nefoiiiiddilidbcn<Maiiiii:ge)idk
'xierireia^ed iini'niiiling GUien m dci bbgenamer. feink
^^/toJii^iBKayferswerde*»' ■'.'•' " ■>
-!• ■ ■i'.'-^' ■.-.,'•',. .§• ..X5£V.
'. . • ^6'*ia«iiir..Tg»Lp.n.ii.CCCZV.>.ifn>. i .
'\ ^"!»i««<i.WTUd,Vij<.l.,. H-fm.M^JI»<r.mii
K.... . .ru InfiU. f. ji. jciuj:.' "
■ I ., r,d»,Gooi^lc
frfilitnm «ajftW %Sf
, coU&canir cuin tniintayiunm^ciidlvm litiKJfM ')>»« dli
midtrfi fiis VerbiS:* /WWcn^W* '(fie^U^ iinfiJe'll«B«
Todlt* ■)a-;l.!eWen;K*WfeTft'e8ffl>¥<Sie;)*Sk§^ «h«Si
fshbiii y<mrauen, imW>»Hincfii«Piai»Witiffll« SBfWab^
TiinitdtiJtieyleteri nfid fofen HSeiii (wSit *r i^IMtfOiintf
rracfi fbfchen vollbfacliten Bcyliger nnferer ■ 'FSch** «i- ei-*
WiH' tefchtcn V&frkti -Quth, ■imm ^^ ■ tafani miA
Sti,l*n)/f*,i*d<!ii"4u')i''BatzeJi (j*? ^30; '*(*««• geMiteheo .
bit 'ISimkKiraoAV», W*»ii;:G^A*lt's»^^
fcn-andWn^ ■me^tUr^nrjfinMi iinf^-^>iil(-'^l^ti^
Jihfewkl^^eiiAiaid,iiifirtigm: '■' ■ ' -. : - -. !>:)
runi ftater,iippfica. 1671; CarilaiiiBl^tliahamCarcmJtiitmi^
^iSeAt PaMui 6^in^is clliiu doce m tabnlia . idocV '
Mmm * '& OMttam erau Es iiivair diidii>. Mni^ie fflandit
■iH^nimPriliaEbSaf^icobltaniMDttttifidtdoaiaiSi^'
■t)ax-r»iiiafie.fk'&ik.,6chm^jl'a»tif^ktfyim^sykl»
iijttfmPaUnMmmtbiinie deiectvarttt^x&aSatiiixt
:B eft i presem etl pofieffion, («nt eo V%e de diumer oi
'pany|et OECitiaiiS) qai. len doliiirfe ftrtieMarffti,pm)f
W^iigW, donriiineaaBe ct> sltiinacioRfei -£«1« ^kti licft.
^gronC' mtiire' de pn|pre,!liquelle<UilniiM!Rlia|Blfe danc u^
in «)(& h coiifeinnutiaa du Mariagc, et pour .h fiirei^ de l||
C|urile tbus lu.bieris, .mwblea «fiouneuUea de mondJc
'.. .,.'t. ■(. '.'• 'l ■ ;'..'l '::•!■.'• M 'i!'; K!.;;ji .,'.,u , ■ .i&t^^aMr
,. ... »01» il« /»r. *»«. iUM/r. Afp. Bl. p. 17. o »'rf6*i. JPoaiJni
T. ■'■(«.J.p.aj. ,
•• e<lantdan!lscTttl,T,iy,p.>t<.fT.liailI.iT'VU.f.IS>.t*;
Mia.»ini.U.;p.^ ' ' J . .
Goo^lc^
f«!
Of. ly.D^itu
(oiimwV cb»'; <*<= nMndit Se^gtar, D»c i OrUau, Kauaae
jkaliiiRiKque^iniMMruificJVKdcfinituin: Mondic ,&»>»"
Pw»f,Q)n(»«,|«ir. b,fiiwuUereaffi)*Q(i qrf il ponpj^p-—
katmtttjtf»^ paur h tanuM irtaif ««JiiiiWf ^
h «haiBiqii^-arrivam 1e {itedcoesdc h dite pami^ri'-^
flas efJii», ks ^mfiartria ii^gwft tt j^ftiix Mfigains^
ftkon w awa*n«|nw«i 6" 9» .9« J»^*? ^'S^?^
CD Mi»e «»nn»nia»»e; bqi^#c,««ftiiBnpn4iraraB^J^^i.«?
fiKtiK.dub6rkMf« cto,*isw_OK^aiW,^«iliil
twedaMde Mite A^ ii fuoirc EpooiciUr ai/^,agre> toii.
^ fbi^ k deccds de hdite Dim trmc^^i^aijfm»,^
vie duiaD£> -
-< ' t£Q)WUn]flippi<£ilidifiI fidbn^MknM^tevriixo-
Mjtaionk Ffiocipi Rcgia Foiooiie-a. xfi9K; ■«i^iitdaiaB
■idit teumn millmjbrmna Rine^at/: (imat .rarbaaMl:
«nn ^ blfaeatf ft dkina.a.nndiiii«<:iS(i!iaiiSnae.MlM(t
«B/UviijirSEKiiiSimls Oummu SkShr pttHtMMmm »,
^ttif- figiMft itm i(r;/il>»e(iiuniiic lnEliedi&a*i«liSkiCiadRCf-
4Mi:/iiMwai JH^taifimm mni» aiifln.ai mvu .aMtMi.^irit
HvMi tifata^nutrmiftnittiifaMiK- PnKii9itmtttttirm-
tmt,t^vfilimirc^.ia6afmiiBaf leftaaMidaejMrMr
4fan wbMoair rdfa(w.paaBi> inima i«t8»»>—jW>»
jrvat/aait^-SeiaiiglniaaiiJaBMiap Jpa^ <■' iiWmfanint
tusii^K^tiriimtfmii oic^ilemtiimBiM.fiitU^aiitmiimrmf
fi»nmnftfeiiiimM.m:JMiamm,fimrip^imrtdm»ttifiitci^mmt
mmM mlibri mit, ioxta rinis ct legcs Rcgni Polaniae, hm tt
~ 1 lceitiinp iif^a&i Scicnil^n^e PopiniK Kcjp^ Jtlaie-
•^:V'ixvni.
' •'eiiMai>»J'tiilUWiffcA«IUt. &«.tf.jf^Jll^'" ,i^ "
. . . . ■ " ' "" '8^-
■' . ■' ■ 5_ XXV1H.' ,;•''■; ■■'■■■.";' .,'.
BtUiriViaiajfis filtt (Jtettafiiat^DflKiucvis ■fvKTtiifei- *>
dle Vierdte TochterHeitaogfEH^Jlen,' Frtulein M«<fat-tf&i(.. .
bckam mrEbeGnffSimm zn der lippi, itir Mitgiflt war
j^». Kiinifcb. Gotd-GHldeH. -Francflc^ Ducis LunelMrgenfiSj?;
lineae Gifixnei^ «idua, fcfan» ikririii, HeArico Mfttterifif
£«>wrii>ai> filhm Qtf/>«yKm K r^ defpondet oum IM»>M^
i*(ifi»j TOafertWm dl(/i^, Cuius pO(i(*(k*parttiHSet»iBfl^
gnati, rdiquum vero mater «Srrffl^ma praefticit, prout taBula--
wmaotaliftni** verbatobem: UnoB*0)d. jTO»if riiW«««f
Wiferi/fr)«)flM;»«i(dahiftdie HothgdbBhriiertirftta-Herr!
flWwV* nnd HeffiWJft^«», difcl4iig?5rivlBebr6*«reji4«PteoJ
gennxu Braunfehweig, und Lijnebra^ «tc. IJnfere ^ttfHSi.^^
ehe Hebe Herrtn und Oheimen, vhn^tmjhtil GDli.GDIdt>i,<
ventiSge' (fer zwffchien Ihre Liehden und gemeldter ^wferJ
6«n(rtEllebtnMuhraenund^ch*^rtern PtCueft CtoertaOi&i
gerichten Vertr^cn, erlegen,' Uitj dasi-Qbrlee t<dz^^stneUw
bnfere Frau Muhme und^Sphwefttr, von ^m ihren dar7.11
chnn
Beyia
Ihrtr
l^ild btr^^oiqii. .' V- < . ' . ■ ; ' .
■,-.A.,.-..--;tn.«:-5v'$.' ■XXBS':;/'. '-■.■;: -;:/., ■
,„ ,,4ww>HMt J^i='^*™tfvi<=o^^*urgBn(is
(t(»(w,()i!iP5iy(rOf<iqniiu;tuno.Scl}iri!pzl^
■,, ' ■ .' ■■ ' ■ ■' "1 ■ ■■.".' .,. ■'..■.■,.■' ■",'■', .' tem ■
j;. * Clnonif, f84^ Dc iifdfini Bripi.Iilieris ^i9.f^^rtiiLip»Ts it^ ^
.. .;i:i,Tt t.tt:HTiiiii9.iti BrdiieLfibwtigiCbromc.mi.m.c.TSXS^V
t- ■ '-' 'pc^V^. lcd ea dc detc planc otniiit.
..'.:•• .c^tn|iiilu<WrSiTH',P,<#«ja(»li>i\li'a«>fcn.in4i|li>n. /«'.
iiiao<i)wi76£fK.qiiiiii]c(NiHa& Hvu<iiiTa1aBi«V..i|wi*;naUWI.T^U|;
Stf«w< &r; iW. H<T<»f. ?. J/. ■■•• Cdir t v.ft
Goot^le
tem obtinult dam 'Thdtrtnm miiim cum iocaUhu Principe
dignjs, his verbis: * Dieieniji^h und ()tn aa^ere verfpre.
<^en^rtzogen Aiilm Vkic^s za^Fwn&hweig und LQw^
bng Durchl. jeto fi«Bndii;^ngeliebcen Tdchter zum Bral- ,
Scbnm:, oder Htyriabj-Guth, aitH iiujiiid Tbiilfr an guten
groben ohnwegerlich genehmen upd gaftgbahren Sorteft
rtuczugeben, i)nd i/«K» Ifb* voi T"^ bw «muhlen nnd fi-,'
iKcn zu blTep. , Hann fiits^rit^ diofelbe mic rolchen Gt^
fSmtck, KJtidm, KUimlitn,md fiirjll. Gcratht, mch Kittfth
mid ffiriai, ^lapt dariiber ausgeicrtigter und uncerlchriebe-
■ter Specification) ;:u Tei&ljen, isb Jk damtt, Ihrem Stande
gpra^s, whl beftehen mfige. Qeftalt dann aucb dainebcn;;
l^fiTtciitSr. Durchl. die zu<^m ohoe. WeicMufSiplwit aazu-.
ftelleoda» Bejrjager erforderts Unkoften iibtr Mch nehmen
wollen, iedoch roU und \riil die Printzeiiiin darauf deft im
Fijrftl. Haufe Braiaifihweiji-lMKiiirg heigebrach«# Veixieht,'
micConlenj und Katifis^tion Ihres zukq^igin-EhcHeims
io geweknlisher Fatin ableiften.
' - ' §. XXX. < '■ ■
' iSjiWo Wflrtembergica CSfiyfiyiiwV Ducis iara defimSi
Sia a. 1583.7"., PhiUfpo Duci Saxo-Altenburg«nflftit'nupta,-
cni frater UidomcMt dotcm conftltaic trifittia duonm im&mn'
jbmmm **am iodaHbus Principe dignfe et qbideffl hunc
ih modum : Wir Hertzog Ludmp zu Wuriemiereji/Htn und
wollen auch Hertzog FHedri^h Wilbeliti zv Saehjen und der"
gemeldter unfer Schwefter,Fi^uIcin Sc^Ba,ixtm ffeurafb-Gut
geben Ttvey uiid irf0g tai^end GSIderi, ;feU Ifeiflfeehn-I^tzen,
oiKSeciiigCrtiitnern gercchnet, und fixfai Se'mit Kki^mi
fUeinoditn, Gefchmucken, Silber-Gefcbirr und andem, wie bey
*dero Hams Wiiitemberg herkommen ift,' und einer Fflrftin
■;'„/; ,/, :;;,,',i,'; ,. ;,';■,. ;gebiihit,
.['I M,ttitidt.-taMie.«pai'tTliB«iTM tmm% \lL.>f.'.^ cvpoirR
*»•»'!'•.»*• .. ,1 ...,:....>-..■■.,; ........i
■ , nan,=db,G00glc-
feifiiunflii iUftiim. '■ j^
gebOlm, verfehen. A/ma Wurteiibe^ica marieo (uo Ta. Geot-
l^; DiKt U^mfi !a(^4 BMeg«nfi &^ittiMtriMAi dm-
tilmtttiSSmiflsyf^Mssiii*'"' 'i"' /^- .' , < ,i
;■., , .. . ?• 5^5^x1;; ■ ; ^ ■
i , . tlmtro^fyg'^ 5i«?SV D"»? Mijmpelgattenfis filii
t(.4<^p.i,n»«ritp /ijio i^to» :fr;(iT<<:i.l^i; Wiirtfiiiljergico
Qelfd^a IiBeWi iigufi AirmmBi Rtei^i/ium miiia ' iii doterrl
actulit, his verbis; Zuaem voremanteh Unfei- Herctogs Gei
argf» za Wurfemberg, etc. hertzlieben Tochter una Prin-j
ceflln vermOge ies in a. 1607. aufoerichiiten LahdtaES 'Ab- '
{(:heid, und a. 1617. hernach zwilct^ denen Herrn' GilMfei
^n.HeJWJgep z»WJJrtembergi.«c; erfofeten auch Bachg&.
. heads in a. i6a8. confinmirten Briiderlicneh Vergleichs zu
rcchten Hcytath-Guthiflwe. G«^«i- zu 15., Patzenoder6Q.'
Kreuczor gere$h£^,(gebiihreu, welchc Si^nKna <£rr. sflooa.^ (jid^
ia inif behaiiigs gnug&me YciJc^aSuhg.def, .regiej^iijs^
Hcrtaogen zU'AVurtenberg etc! hergefchbflen un'
„. „ p . . "B?.''^«.,T,
zablet werden (bUen. . Falis aber folcne fchuldige Erleginig
nicht erfoigen volte, fo erklaien wir uns gniitlig dahin die-
iclbea upfccer l*K^gd'f hteften 'Tixiitei! und Printzelfin zii
Vuca.Firfik A^^'; wojiicht bald riach dem.Eurftf Beyi
lagetv tlodi in Jahf uiid Tag beiTOc^ aas.iirifeni ■Fiirftl. fr^:
pr^Wiieln auf unfcre Unfcoftennach Bi;efslau zu ubcrma-
chea, Odfif fonft auf andere bequeifie Wege erlcgen zu laC
(itt,.auch nach 40» Werho&ai(folchen faumigen FalL'
felbe rechtn^gi^ iVf^rc, dem Herfepniimen gem'aB iu ver-
ainfen, Unfssrri^gtdTabcr biniyifafcraB dem, fo dafur.iCi
hafftenfchuldigerfundenwird, zuTucheri und vorzuhalfeij,
irie wir uns auch folchen ausdriicklich und au& zierlichn
yorbeb^nenhabfn.wqllen. **, „,(,;; ' ' ■'> '
Ccc c s ' §. XXXfl.
■ .■•■•fi^njpii-fM» «ptid j.\]iliBt'i}4!'CiJ,'^eiiti'£ift. lini.i.^.^^
*' £»«iu tabulM apud LTH10ITM. CM!.i9iitM<;D^/l 'Tpn.n^^p.jio*
«1«
■.■,■--: •,-■•& •xxxn.--
ESfdftiit, Hel)rii£, Ha(^ l^ndgami Sia -t. 1478.
Juam Naflbvii Comid luit riupca, aAaaa^falfamfiartiu^
ntm millia in doKm foeruiy wrA\KiX3LvniamiiacaUbus, prout'
jn tabulis dicitur : * - Es fcll auch alsdaim der yorgenant unfer
gnediger Herr urid Eydimb, oder lein rrbeft, WaniiJiedie
obgenanc Frau £)!{/aJ«A,.ifliler>iebe Tpchrer, den.obgenin^
ten nnrerm lieben Schvagtr aHb zii HbCs fchieken und eh»'
fich beyzulegen, mit KUidimp und K^^w^merHch und zier-
iifih,' nach ihren Stand , fo (ich voU zem^, zu Hure bna.'
e«h nnd antwurttehi.
* - f xxxm . .
' MedtiUH, Henrtci, Haffiife Lmdgrluii SHi, bamib-'
iiiori, Duci Ctiuiae a. i^St. nupta, dotemattuKc «MnnMm^
Me ttiilHum RiieTief^am, ** undder Q;enandtuii(erliebeFHn].
«er und Oheim LandgraA Heimit foll der ehe genandcen
frauen ^i'i';6Mli!!7)fynerDochteri unier liebtin Muhnen, zo
^cn obgenandcen dnfem lieben' NcHen /fli'*ttw Hert^^e» voii
Clcvc und Graflen von dcr Marck zu recht^ Braitl.&bati
imd Meiegigitmen ftiiffad Twmnjg imjiiiigaer ftiidfcbtr
euUenCMr-fvrfieiiMSiitz framkfiirAer M*«», guet vion
Celde, und (ch-*er gem^ van Gewichce , und inihe die aas.
richfcn und bezahlen , immaflen hemach gtfchriebot folget,
hemlich Vann dic Ehegenanijce Frau Mecbiild Unfer Ireb»
Muhme des gedachten Unfeis lieben Bruders undOhehnea
laildtgraveri W««nVi/ Dochter unfefNeue Hertzc^ JiiiMSi
chegenandcehelichbeyligcn fullen, und deroenandc Uniet
lieber Bhider und Oheim LandtgraiF Kaawf Praii Meehit
litniein Tochcer unier litljen Muhmen, den gedaduen un^
iem lieben Neuen Hcrtzog Iiiam ^u Huile bringen, oder
fchii9fccn.,vurde, elieliGbKy2ulegcn,'dais idan nir ISmei;
' ■., : '- ioJ (Snn
• • Excmt tabulac. U liifilMAt^ (iMilt tlSlfMut ititatlint*r
■tmttilimXixiilmeiitttVSii ..:._ '
ngitiz5Sb,Go0gle
tti^iikiilmabifi/itiM. • j7f
daMri imi:ia{igflneMR'ifty'viiRog<ih Wr^
aut& die Etitgtinndan-^UnlinieA-Geklec, {lofalicb i^U^ mf
mMhjg diifi^ GiiUm-bitutJiiillz mil' Maigieffi, iatlaaisils
«lan^Sie Ehelich -beyliegen loli , jnit edc bringenv oder fUiick-
hen , nnd . die al^balde dem gedachten Hertzog lohaiw.^beA
liefiern und bezahlcn , daf-a/fdll auch der genandt unfer lie-
ticr&bder-tind OheirtA' LandGraffe ■i^/«»7Vj6; 'dieefedach-
tc ^n Dochter unicrer liebeti Muhme Frdu Mechtr^lf» deh '
yorgl. Hertzog loham unfern Heben Neuen, mit Guiden KUi~
noden, KkidemundSilhfmGefcbinen^, sierlicb^pd Ehrlich, (b
iiir. nach Ihren Fiirftf. Staad woll gcziehmt uhd .gebiirth, zu .
I^i^iufe brlngen, oder ichickhen, und da^idde auj^h bcy ihr
«1 hleiben, zuordnen zwe Erbarn lungAauen, <;ip Cammer-
-Maet , '.zween erbar Knaben, einen Cappellan und einen
Sehn^er, damit diefe FreuHdlcham dei Heil.,£he, im-
itiAlen vdruad-nach gefchrcwetfftet, voUfiliih werdeoha
Eelehtde. ' '
' '■- .- ■ $.■ XXXIV. ^ ■ ■
. ' Anm Bamimi , tommmat Ducis filia priof i matrimonio
:?C«^<M£0'.Anhaltino Prinqpj, ^tqu^ hoo defun^lb, H<fffn>»
iSimssS. fiqrggnwi|>^upta rtrisque dotemyiii^ati: thateroi
rmiiiliiim aSuNt, prout in tsibulis dotalibus pofteriortbiis
Aa.i56&videmus,verfais:* Und foH^uhferBemims freund-
'liohc liebe Tochter, hochgedachten FBrft Hainrichen Seclu
vben Tauftnd Thakr, dh wir wejhnd den Hochgebohrnen
TiJrftenund Herren CarfH, Fiirften zu Anhalt &c nnd uB-
/erer Freimdtlich^lieben Tochter, zurZeit der erfteit Eht^
ausgemacht,. eptricHt, zuegefteltt, Und lim leiner leligeii
i,iebHcrrnBrueder,Fiirft &«?/«»&■», undt Fiirft Ber>(.
kardx, unlerer frcundlichen lieben Tochter, gegenAbtre^
•imigdes^Had^ JGa^S&nr^.'ib;lhr Li Leihgedii^j wnjCi' innen
bat, zu.erlegenfchuldigleyni ztimBrauifchatz, f:^ dem
Ccc c 3' " ■ SttKr-
' «Uauapiiil LtrniciTM V, ,I0>^)( p. V<>
..Goot^le
^:
Yj^ ai.Tx.Ciii.itu..
SahtT.Gipiiir:^tflbimdi, iatiikn,KliyiitHiii?fiMit -mi Wk,
gtn, wie vvir Ihrer Lisb fokhes mitgfgeben, ufld Ihr Ijel»
Sethach erzeigtt hat, und Ihrer Lieb aus dem FuriU. Hwfe
MiJt yetzo vviedctum folgen vvirdt, eifi-und zoe zu
hritieea.
. $. XXXV,
EBfibftbt Molfbi Oiumfit Comitis filia a. im.KtivMi
• de FMenitrg nupta dotcm attalit/>f (mi miliumJhrmoriimHiil-
laMlicorum • Catharina ciusdcm AMpbi filia Fridcrid , Cotnitis
Ulirhn/!i,Rlio a. i}';3. dbtem attulit ilecem miUium flarimum
.loUiindimum • ■Elifiibetha aiunjis a. 1434. Ucnria iuniori- Co-
inid Sdnimrtziurgia nupta, dotem attullt/fr mittium firtniirum
J3ltnenfium, qootum ratione certae terrae pignori foerunt affi.
Knatae. *• Htlena, Adolphi Cliuenfis Ducis filrt ». 143+. Tft»»/»
i)Tinruiccnfi Daci oupta in dotera attulit qutimrieaui fiimt
fum miffin, cnm mille florenis pro iKalibiu., prout tabulaWM
dotaUura verba habent: ;o ■ .SnYuUtn Mirftoi «91 Adolpfe, W-
toite vcirfit. afgebrteke aefi, mfi Erven berlougm vm Clmi th
dmn hinougt Heynrich voirfil. 'offgelnclit oufi^ onft &ven hatou-
gen von Cltve, olidann lierlouge Htynricb voirfil. mil ol^ liever
hiichier loufmutn Htlenen voirfil. m Brut-Schatt tiid Medegiven
lievm Vierthien Dnlend overlandifche Rejnifche Gnldcn, nim
ten dcr KarjSTjleH of den Bhcyne, offnnderCua Glitden, Pijmennt
*i tydl dtr StUtynie Dtir voir gelicks gatt, lui dait ttr Di^d
Ovetlandifiche Rymfibe GHtdtn ohn Klcynodie, dat Ookk-fflSft-
Verwefen faU macbet teefamt» Viefitien I>nlead Outr^n^fcht
gheinifille Gulden , Iiu dat Geldt uni Kleinoedl tmrfiLJoiUtniir)
^elfh voirfil. i^Gtbrtckht Oufi, onft Erven veirfil. iorin laiem tee
l^Unt let liihouS' tierlouitHtnrich voirfil.gltroavel.enJfitJchU-
'ienfei ^tftn, dt voirfil.Jliil, In deH heiligin Pinx Dage iiir neet
velgende, ludiai Kieymd voirfil. foU alfidarm lee Cbebie iey Burger'
'aiifier «> Stde aliain tet itr veirfil. Stnm en van Duyliend ^ff-
• EanMnbiilae^iitalain ciTRliati Cl^ AsrtaMiw l^iinr
Mtcberi Anlutibut aHtSt, 0, 13X,
•> c. I. a. LXIII. _
• V c. '• »• •-''™-
Vd. ii.IJQtlV. . • \
i!a37,db',Goot^le
ptrfiMrmi iK/fmau. ~ ^yf
ffK^fthen "kniuJA^ GuUen- tae gmerdig€t infrdmiJndfie •me, ia^
hy. dmfthm BKrgermtifier end^ finde. , ddnn gevttr^dtgft wirt , dt^ ■
yM&v Wyfoe haedmfeydm toe Verdenwfen, iudineret jMcJthff-d»
^ Hertug^ AJB^h -vinrfil afvfye &fafen, tb^.Bfta&^ eftJ/dt
.V^fcbl.met gedoenM!amdenjnocbaendfdeJuS9_»folttn Wy., ind^
Ceiredifet Quje Erven^ Hortoige von Cleve mt itv^iig Pfirden md
/Uannen doir voir Imue Ryden tae CoeMeioff UiQorp mmde.y tvP imt
fim Ceer^ ant mfifdns Lyvey Ind vMtmtrmtr bauat .ept/mijf Afyik
Vtges^ igrr der 6itadt toe fiheiden die Btttl/nge der , yiertiett ' bufink
Hfiymfibe Gulden^ Ind der Kleyn^ vmfcbi. enfey in Maten vmfchL
ifyMnlihnidicb Bidealigefcbied, .
"■'.-''■ . .§- . XXXVI. . ■„
Marta Joinnts Giwi^s Duds ee Elifatiecbae 6lia •^146«^
l^iphp -^Wi Miicenfi et tAooteaii nupUi ip docem dttiulic ivV
gmti fiorenorttm Uhenenjium miWa, verbis: Ind zu foleben_ Beylegen,
foUen und 7oiSen viir lohann ttnd Elifabetb, Nwtzot/g ttnd Hertzoa-
ffme von Cleve VMrfien die vorgetheldte 'Frau Merta unfe Lieve Tocb'
Jer rmf Kleycfbn^ und KiehtoSett gejertigt und hysgerichtet baven^ '
at ener ftert^uginne und furfiinne gezemit., Vnd loir !oham uni
WfShefh Het^ZBug und HertzMigmne vtm&inje f(dlenund imUmden
lipget^tdxen Hertzog Adolph lunck Hertzougen zu Guylicbet zu dem
Bergeymit Vnjer lieher Tocker Frau MM^ia za recbten firuitichatzo;
kfiig' Cib^ttn/Mede^veaif^mZwaiitzigiluyfendgote Ichwa-.
ire «verl^ndifihe Rhein^cha Gulden- Miintze der Chur-Furften hey
Rhrjmef »h datum dij.Brieffes^ gemiintzt genge tmdgeve, und die den~ -
fe&en iUrtzog Adotffen m eynre alinger ohngedeilter Sommen,an gu-
ten fihioairen overlandijchen Bhynifihen Gulden, off ein ander gutem
Gulden P^emente dat in zyt- drr Bezmlonge zu C&lne davor gieng^
imd gft0 •iD'dhi^i vertifbten md '^eil bkmbim * t^ Md dat iey^-
genl^bkbt. ■ ' y\' -■- ' ■ ■ .":-.- ■
j.. xxxvn.
,Cfipe
' jy^yu^ IpanQis, Cnpenns Ducis eCiMariae Tulianen&
nlia nacu fenior to. Frid^co Saxcmiae tiinc Principi EleBa-ali^.
I{^^ EleS^ris filio a. 1526. dotem attulit vigimi quinque
mliimt jloremrm, pveoti verb^ jt^t^i^^ofeRii. eiua io C4u»in
. Go(.:)t^[c
eonicriptihabtat:'* DirfHbckipi/erTKlitifvitBmmrHertag
VW Hernagimu zm Qnn md /Hficb, foalf-mfA ^Emmczig cso&nd
Galden mgMm Gtngin md viiehtigm 'RetpUchen GoUtgBMea
Omr. fSrfl. ScUtgi ml it /Se Bezihlang JhUher Mit- Ci£ mt
KblMckenGiiUtil ^ntzlich intblit hdmi iiiiriitn, faU unter fil-
tbir Bexiblung tUr haiii Tbeil mit doppei Dacaten, Noblen. £n-
aelotten, Cronen, Loeuen nicb Wiirturtmg-i me.aie zm /rmcf-
farth getreHf genpmmm tnrttm, aufdm Tag tmd Zeit^ •menn dsi
EbacbeBey/ifgergehalttli, xm Heyrith-Getde imicbtmj tmd bemeU'
tm Ifn/lm liebm Ohlimbm apdScbwecber den Cbnr^FHr/m zuSeKb.
fm imd imfem kUngiigm Eydam, dadltrcb Ihre- Lbdm bUlig md istll
gmiiget zu Handm jielim, mtd Jandtbahrlich obn allen yerxag te"
zahUn, Wir wUen aiicb ibefe&e Vnfere.Ueie TofbteryFraulem ^
biffen mrl fiattlicbm ehriichen Gefchmck wid andern auch mit einem
SUier Gefcbitr, mi tmer FSrJlm ligiiei midgeHbret, virfebm wU
aifirtigm,
jf. xxxvin.
JAmu, loannis CIiiKn<is Ducis e^Maria luliaceiili lilii
iecundo ^nita a. 1527. Frcmcifct, Antonii Lgcbaiingiae Oucis
filio priniogcnito nupca, dotem oonculit .triginta mtlkiimJiBre*
nemm Rbeiunfium, prout verba tabularum *^ habent: Deriel-
ber unftr Dochter w<rflcn vvir Hcrtzog und Hcrtzoginnc
-Zli acue und !{iiich , dreyliigtinifend in guten wicht^en
Meimfchen' GoU-GuUm, odcr" den Werth dafiir, innerhalb
r3hres-Firift,'nach dem Tage und Zeit , VVann das eheliche
fieylager gchaken , za Heyraib-Gdib enttichten, und bemeld-
ten Francifcusi, MacEgrsffimi ui(feai zukuq<fiigen Aydim,
oder reiocn Anyy^d., zul^foqden.ftellwt W daiicklich
olinc allen Verziig bczablen, wir wollen aucj) dicfelbige
Vnfere Dochtcr Fraulcici,yl«aa.ipit ftatlicben und cbrliohen'
Gefchenk,Kleider, Kkinodim und andecn, auch cjncm.Silbcr-
GclchicT, to<« einiT FdrfHn eigm und gebiihra:, vetfchen und
abfeirtigen. ' ''!.'■''■' "■■''' ■ • '' '
■ ■', ■. '» - :i,. ..:. r- 1,.,.- ■, 1 ,■.■...-; ■, xXjqx.
■■'.'•'isljitftibrfitiapiitDtiHiiii^n/riiCVl <" •• -..:'..l 1 .-. ■■
-iiuaci. 0. cax. .
n„,t,z'=db,Google
.pfrJuaarumiSafiriuni. j79
%. XXXiX.
Anno 1539. matrimonium comrafhim &it imaHenrfdm
VnL Af^orum Regem atque .4fl^Mm,Gullielmi Oucis luliae»
CU(^aeecM(»idiimfiliam, vbiintabulis dt)talibus* pnmum
iiuc definitum: Um conuentum eonconianm et cimbt/ian efi^ quad ■
idm Dominus ec illufh-iflimus Dmc luUa^ Geldriae et Cliuiae
Scc. intra ^uohm menfium Jpatium (fi commeatus aut ialuus
«onduGus -ad hoc ofctfineri poffit) /aw ^^imptihui et et^enfit^
fraefatam Uluftrifliinam Principem Domtnam Annam Jorwem
fuam chariffimam. honorifice proflatu fm comitatam in fines oppidi
fiue Villae Catlefiae velterram transmittet, et traducett veltrans'
taitti et traduc: facietj tam fpiendide y tum veflimentis, tum auro,
£emr/iis caeteroque apparmu^ et mundo muliehri cultam atque nrna-
ioniy fuppeUeSileque vaiia atque henorjfica inJhruSam, vt decet^ talem
ac tantam principem tam praeclaris parentihus ^rtam^ ac tanto
Kegi matrimonio htngendam. De dote vero decernitur ; Item
fonuevtumy amcardatum et conclufum eft inter p-aefatos CotnmiJ^
Jitrios-, 'et Oraiorei viriusque partium ptaedi3aram , quod Dominitf
JUuftriffimDS luliae, Geldriae, CUuiae &c. Dux heredesque aut
%tucefforesfui nomine dotisy fiiif Iqco dotalicii, (qune hic pro Synb-
nimis habentur.) praefato JRegi AngUae, heredibus ac fuccefforti-
busJutSyCciitom miHia florenorura auri, intra vnius anni fpatjum,
pefi folemem mdirimm/i contraffum ee modo, quofupra diSum efi^
tn facie Ecclefiae hahiiumy modo et forrna fe^fuemihus, videlicet,
quadragmta milUa florenorum aurr, eo die, quo matrimonium
Jolemnijahitur, eireliqua fexflKinta millia intra annumyproxime iU
lum mmfequentemin chiirate ix)vid\m foluet, feu folut faciet.
$. XL.
Maria Eleonora Withelmi, luliae, Cliuiae ac Montium
Ducis filia, a. 1572. A&erto FriSerico Boniffiae Duci nupta, in
dotem contercbat vi^inti attifif/eJhm>rtmiRfienettfiummiUia.**
Gadem Dos conftitiua raic Aaiaej prioris ibrori a. 1574.
Hilifpd
■ •-«»«** cL. n. CX. P.14J. "
**eitant tabulae dotalei cU n.CXX3u
^tumliir.?rud.Herm,?.lL Ddd d
I !,n7,db,G0'0t^[C
fhiliwo Litdmco Palatino ntiptae. * Similiter Tarcn MofiaU-
'im loanni Palatina a. 1579. in macrimoniinn daiae. ** ^idem
dos (a\t SihilIae,Fbilippe Badenli a. 1586. connubb iun£he, vtn
in tabulis nuptidibus *^* etiam dowrwK la^tiatium ftt nKn-
tto. fitmlid>fn (hll bochermeldttn Herrn Philippcn,jM«rg^<i^>» 2»
BaJen amd Hocbterg &e. hocbemtndie Furfiin z» Jiiiich, Cieve^md
■ Bergf Frdaiein ^ibylla , tmeficb det alteu iMhl. Catboltfcben Braucb
mach gebubretyund bey Fiirfll. Perfonen HerhnitnmyZttm Stand der
'heiligen Ehe gegehen, tingefegnet ttnd verm'dhlet u-erden, undfi/lches
yermtttelfl Qbttiicher Gnaden^ tm aller furderfler erfter Gelegenbeit,
derenjich bede Theile vergieichen tberden, aucb dem Hau^-Baden und
'vMhochgedachtenHermWiUhelmUertzogenzutiilicb,demhochermeld-
'ten Herrn Phi^ppen Maregrafen za Baden , imterhaih labres Frifi nacb
'dem ebeitchen Beylager fiitiff-und zwantzig taufend Gold Guidei^
'<» dem Wertht ■wiefiiches des heil. RBmifchen Rficbt jiingfl puhiicirte
Miintz-Ordnuiigtfsniwjfrt, ^f» Franckrurth ^fi/AV/j undjreund-
Ucb-, obn aUenfemen Koflen undSchaden^ zu rechtemHeyramCuth,
gegen gehuhrende QaittungfVhcTgchQng des Verweift, WiddumS
■ «B(/Bewil!igungs-Brieffl's, deflen man fich verglicben, entrichtet
itnd bezahiet, auch hochermeldie Hertzitgin , Fr'duiein Sjibilla,
mit ibren Kleinotem, Gejcbmuck, Silber-. Gefchirr, tmd andern^
wie etner Fur/lin ztf liiiieh, Cleve und Berg ■aohigeziemr, ebriich ab-
gefertiget, undohnfein des Marggraffen Koflen^gen ^idea ge^effert
fxerden foU, beneben ^efem ifi abgeredet mrden , alles was aat dea
■Hochzeitt. Ehren-Tage den vermeldten Fiirften-Perfonen, von
Klcynoder.Silbcr-Gelchirr.Geld oder Geldes-Werth verehret
Bnd gefchencket wird, deflelbe ihneD.beydcn zugleich, eiffeo-
thormTch zuffehnti und deswcgen eio Inventarmui der Gebufar
aufgericfacet werdeo foU.
J. xu.
De Sffphia Henrici XIII. Henncbcrgici Principfc fffia
■.rf/fcr«,Noribergcnff Buiggrauio nupta,fcribi« fiYRiACvs
• c r. H. cxxrir
•• c r. 0. czsin. ■
V c. L n. cuttiK. .
ptrfiiurmilliilhliKH.' fti
WANOBJJIERO: * Diefe Sophi»auch Furft Heinrich des
3CIL za HennebeiK , Tochter; befcam zum Ehe-Gemahel
BurggraffH AlbrKhtm Ta tfdnberg, Burggrafen Friderichat
des U. Sohn, Burggraftn lohanKn Bruder, Vnd ift ihre
. Mit£aie gewefent Schm/ilkdden, Scharffenberg, die Vogney zu '
HerrenSreitmgen: dat Gerichre , und Halberzehende zu Ben-
hau^n. Idem sPAj^GENBEROivs ** dicic; DifleElila-
beth, des erft gefurfteten Bertboldtn zu Htnmberg Tochter,
und Buim^fFen Himfen zu Numberg vertrauete, des erften
BorggndRn, aus den ZbHerifeben Stmmm Sohns Sohne.
Dem gcben fie einen Sohn Burggrafen lyiedericben den IH.
▼on welchen aUe Marggrafen imd (Mtir- Firfien vm Brandenbitrg
bifi auf diefe unfere Zeit herkommen ; Bnd eine Tochter
Catharin (wird vori etlichen Margreth genant) die hemach
Landgrafcn Balthafar zn ThuringenGemahl vvorden. Ge-
dachter Fr. Elifabeth von Henneherg Mitgahe vvar HeJthag^
Hilperhaufsen^ tind Eifsfeldi. Welchs hcmach Burggrare
Hanfs mic ietzgenannter feiner Tocbcer Landgiafen B^ba-
fiim zum Heyrath gut mitgab.
$. XLIL
Elifiiietba, lohainis Naflbuii Comicis (ilia a. i6o4..nnp&
Cbrifliauo, Waldecciae Comiti , cum fex imlBum florenorvm Ahe- -
nenfiuM doce ipii ad(ignata, prout verba tabularum* habenc.
Daraufaiich Webigedachter unfer Schoeher, Vetter undStihn, Graf-
fe lohmn &G. alt der Uerr Vater zugefagt und v,erJprochen hat,
voohUrmeldler Sehier Ijebden Tochter Fraulein Eliiabethcn &c. xu
rechtem HeuratlvGuth aut der Grafffchaft NafTau &c. Vier tau-"
feiid, unddann aut Weyiandl der Wohlgeeohrnen l^aaen Magdale-
nen, gebohmerGrifin zu Waldeck &c. GrdSn zji Nafliu-Catze-
nelnbogen Sr. Lieiden erfien Gemablin , ali dex Friukim Fiau
MutierfeeSgen yerlajfenfcbeft iivov taufend Guldeu , iml alfo i»
Ddd 4.» . «'""•.
• HemKbtrg. ChroH. Uh. V. c. xii.
Goot^lc
birr.
- c. I. lib. V. c, viir.
V <xt»t iQ 1. T M 1 0 1 1 ^etiteg. Senti.' lim. II. p. 14}^
j%t Ctf. !Z Dedett
tmer Simm Sechs taufend Gulden jeden zu Fonflzthen Batzen,
^jer zwanczig Siebeii Albus gerecbnet * mitzMgflvHy undfvkb^jb-
rtm Herm md kieiffiigen Ebe-Gemgblrt, innnbaih (abres-Frifi , nadt
iem AeUcben Bnlager^ entxoeder an baaren Geld z» erlegen, eder
fikhe Summa bifi tu endlicber ErUfungmit dreyhunderc Gulden,
vorgejihriehrner Webrung nacb VerUuff' des erflen labrs za verzin-
Jen^ und an geivtjfen Orthen bifl zu der voUkontmenen Erkgung, (fe-
tmbr/icb za verjichemy jedocb mit dem Vorhehait, da die k^jfttge
heyde Ehe-Leutb^ befindin-n Scbeinbahren Nutren^ mit dem Capiul zu
f^effen tcufteny dt^ alsdann auf wrgebende Denunaetiva wedl^'
iii^gung einfj haiben labr/j wob/gedacbter ipiterfieandiicberHe-
^ iXcbiveher , VetterundSehn, in B^iegtmg deffelben Ca^tals t fidf
mUfabrig und vitterticb eruigenJoUe und viaUe.- Nehen dem bat
auco wtbigedacbter Grafe lohann zugejagty necbfl bermbrte Seiner
tJehden Tochter mit Kleidt}Dgen • Kleinodien und andern ihrein
Gr^ichen Scand, und dem herkomuicn gemcers, VatterUcb ah-
znfertigen und zuverjl-bent mit •wekbemohheflimbten Hcurach -Guch,
anderer hewilHgter Ahfertigtmg, aucb Wbblgedacbtes Fr'duleinzajrie-
denjeyn, und nach LObl. Gebrauch des Haudes Na^aii- Catzen-
ctnbc^n &c. dau MdnnL Scamm (Jo fang der vwbanden feym
toird) zu guceh mic Vorwiisen und Venvilligung ihres kunfto-
gen Herrn und Ehe-Gemahls, uf Vfltceiltch,Brudcrlich,Schvre-
iferlich, auch Ritcerlich Erbegnugfam, «m/ivif/cifrni Recbtge-
kiih-t.vor demebelkhenBeylager, Vcrzigt thun foll , ^mcbamct
«vr ihren liebden andere mms dem Haufs Naffau &c. verbearttheta
' friulein jederzeit gekiftet undgetban ^^,doch nnbegebeu def-
fto fo Ihr, uf den Fall der MannsScamm der Graffen von NaP>
fau &c. Nach dem Willen des Alliuacbtigen abgiengCv VOq
Recbcs und Billigkeic auch Herkommens vvegen, gebuhnc»
iBekhes Jhr durcb diefen Verzigt nicht bemmmeMy fon^m m tUe
Weteevtrbeba/tenJhinfiU.
§ XUII.
Amia OttiUa NaflbiHca lindac Saarhncker^ a. 1609.
f^iihebno Comid S^ynen/ict Wiigcriftemenfi nopta, in docem
^militeSotmOiumJloret/irtimRhewtt/hmitproutdta^m fyit.*
,Bey
* exttat tabvlfx »paai,wsi*iwu ^eUtg.Jieul.'7iuhJL p. teoi.
Bcy fokher Heyrath und eheljcher VermaWiM[ Ht ahge-
rcac und verwilligt, dafi der Woh%ebohrne Grnffmd Herr,
HerrZMAii^, Grafl^ zu Nafau^tm SaarhvekfM, undzte
Strmerdai, Hcrr zo ItfAr, Wisbadm und Ttz/iein, &c. gcdach-'
CenFr^uIein aknek ottilien, feiner freun^it^en iic-
ben Sdiweftcr,nach befchehenen ebelichcnv Beyichlai^ iix
dotem und zu rechtem EbeSteuer und Heurath-Gvds^pexc^
andem derofelben SchwelYA*, gehoi 1^1, und will , mk tof
ftnd Guiden, FranckfUrtber Webrmg , jeden Guldcn zu /f.
Batzm odcrjetzjg Creutzem ^echnetj dcrgcftak dafs ieezi an-
gereichte Capital Summe in ireyeh Terviinen bencnddicfa;
der drttte derlelben auf kunffiige Oftcrit des fahrs 1610. der
Zweytej drittc Theil uf Oftem jfcflgenden hhrs 1611. dcr
dritte und lerztere ufFglcichm^fsige Zcit des i6ia. lahrs, bafar
neben derPenfion der zweyer letzter Terminen pro rata
vei^;nugt,ujidgegen gnu^merOuittungbezahltwwd^nfol,
darzu wohl befagt Freulein mit KMiem, Kieinoiien^ Gefibnnick,
tnd derpkfcbefi, ibrewSiand gemiifi , wie ein Frdtilein^ aiu dem
Hai^e Na£hu gebobren nach aller Gebuhr chrl. ausilertigen,
verfehcn und vcribrgen, damit 3ann alfb wohl gedacht Frau-
bitt zu frieden feyn, und nacb Dfbl. Herkotmnen des HatifesNaP-
fim Saa^BrScireny Kraffi drr Erb~Eimgung ufall Vitter&cb,Mutter'
kcbe^ Bruderlicbe wtd Scbroefierficbe Frb - und B-b' Falie,'
ietzt erle^tt oder iunfftig erledigt vjerden mdvbten, und alfa auci
uffaUe itndjede Neben~una Beyfal/tjo lang m'inntichStamm vorban-
aen,mitV9rv}iJfen und VerToiUigung ibres kunfftigen Ebe-Cemabh^
HerrenGr^en JJ^tibelmtzurSajinjtttdWftgen/Ijrin&c^iaheiier und
beftandigfterFortti Rethtens und Gevvohiiheic vor dem Eheli-
dtm Bcy]agCT geiubr/icb Ver^gt thun, und alfo alle ihrc Gerech-
Ctgkeit, K) Iiehat, oderhaben mochte, dem nechften Erbeo nt&nnL
Gefiblehts,Graffen tu Najaa-Saarbracken,^ufiellcn,un<i \3bergehea
ibll,alle$ nddblnhalc HcrNocelundVerzlcgs-Brieffs, fo daruber
bqgijften Ift, yvelchci: jdw^itiHcrreo Grofte. ]^eimen verfjegelt,
and fubfc ibirec, ob vvohl gedachtem HerteaGrajfenLud-wigeit
».getoeaUw«dea. , ^^4 tf j 5. XUV.
„Goot^k
jl4 Ct.lX.Dtiiu
i. XLIV.
Sifbiii Augufta Nalfi>uienfis Wilbelm Anhakiao a. 1696.
atipta, daem attulit vigimi mUiiim Thaltrmm, prcut rerba pa-
Qorum * habent : Zwcytens, nachdem bewilligen und ver-
ferechen wir Heixricb Filrft zu Nafm etc. vor uns Unfere
Erben uod Nachkommen, obbeTagter Unfererfreundlicbcn
Ueben Tochter Princcflin Sifbien Augtfleii, zu cinen rechtcn
und wahrcn HeyrittbtJjiub aas, 'apas in Utferm FirflL Ha^
Najiau DiUenbitrg Herkmmens und lablicb ift, worzu unur
To(^Uer Lieb^&n aiu Jbren preper Mitreln laid Eigembwa fo
,viel in dotem conferiren und cinbriDgen werdcn, dalsdie
gantze Sunune des eingebrachten an im Rom. Reiche an-
nehmlichen gangbahren und wohlgiiilcigen Soiten fich <wf
•ojtannis tauftnd Tbaler betaiiaen wird, wclche tocoff. Ttaler
innerhSb lahr und T^ nach vollzogenen Bcylager gcgen
gnugfameQuittungineinerunzertheilcen Summa nadi Horz-
aerSa in Fu^ Wjlbelms tm Anbali Liebden gcwahriam, oder
wo Sr. Liebden . es ionilen cmpfangcn zu laHen belii:t)ca
wollen, bringen zu laflen, wie niciit weniger gemeldte Un-
lerc Tochter damelxn mit FurflL Gejcbmuck, Kleidem, Silier.
Oefibirr, Kui/chmd P/erden, auch alien andern was cribrdert
wird und gehdriff ift, dergeitalt zu verlehen, wie ibichcs
deto FurlH. Scand elgnet und gezicmet, und dafs Sie damit
[leich andem ihres gleichen Furftl. Perfoncn wohl heftehen
.'an, welches aufe wenigfte - - - Thaler gekoftct haben,
oder werth feyn, auch in ein Ibnderbahres Verzeichnils ge-
bracht, und davon iedeni Theile ein umerlchriebenes
Excmpiar zugcftellcc werdcn Ibil. Dahingegen verzeihec
fich jimlerer Furft Heinricbt zu Nafau freundlichen vielgc-
liebtenTochtcr Licbde mit ihres Hcrm und Gemahls Lieb-
dcn Confens und EiiKviUigung auf Vmer- uai Brtderlicte
Erbftbagi wd Giitber, doch foll JolchcTgcftalt, dals diele Ver-
■ i •■ ■ . ' ziclit
•emniapini i.Tiii«irKT.^K(M>>g>r<fi|i >iir.p.|t. '
■ _ Coc^lc
•kai
firfimtnia 'iOifiriiim. • jjj
zicht aiSime, 'nii^ Ibro ex barreitae nuttema akMiiit, wte it
>fen andem etwa mvnehknden CteKcht&mtn hinerwetu
priteiudiciren majfe. ' * ,
$. 3{Ly.
, liar^metha Lignicenfis Merto Bauaro a. 1353. dotem at .
Oilit trigintt millium Jloremrum, et qiiidcra zu rechterMos-
KJKobe, fed paullo poft dicitur : das wir die 30000. taulend
Guldeh, die uns der TBtgenante unferHcrtdcrKfinig zut
Hciinfteuergebcnfoll. * Jlgnefa Oel/iiifis DadSa iSSgitmat-.
di hap. Txore Barbara dotem trium milliumlhreTioranxcA.
pit qoam marito Ca/pari &blickii) a, 1437. attulit. *»
$. XLVI. ' • ■
Varia adhuc exempla ^tir datae et acceptae inter illu- .
ftres familias, diimitii»iispriiptermaitiat,etMorgmgalaeeiiSiie.
dis- Hortlederiams Mhibuit illaifris *ir Gecrgius Mekbior i v-
.DOLPHvs, *,*quae hic repetemus.
Zugebrachte oder verfproche- 'Wiederlsge.
ne Heyradis-Gelder.
Zwe/fmafindguleGald-GuUeli, Se viel zar Viedirltge mf
Ijmdgraff Balwofar in TbiiriB- fprocben. ■
gen, viegen de£en Sobnt, Land- ■,
graff Priedricbs zugefagt, von
landgraff' Herrman zu Heffen,
wrfeine an diefen verf^echene •
Tochler, luttgfer Margaretben, ■
t. t}P!.loooo- Marcle Slhers Land. ■ - > ^
ffraff Friedricb etc. etc, von Kay-
fer Ludewiren, zum Braut-Schaz ■ ■'■■ .'
imd fleimfieuer^ vorjeine Tvcb- • ■
ler
* tmmoMuuiaiirjiiemt. C>i.Otrm. Kfim.Toa,tti
p. 1«.
•• eitantubiil4ei|>|i<l LrMisirH^f^, Ar.p,^, •
V dt Jm fnmti, ibjlr. 4y. IIL p, yj.
iCciot^k
5»«
Ctp,JX Dtdnt^
tbgcAiTachte oder verfpioche-
oc Hevriths-Gelder.
//r Mecbtiia^ tvo vor dit Rercht-
StTube ctm iure mtichrefeos ver~
Jibrieben-ioerJetr. ijjj.
iciHW. Dttcaten vonKayfir Ai-
irecbren, tw /eme Tocher Itntg^-
fer Amen^ Ff. Wf/hetitiett tm
Sachfin verffrochen^ macb Afier-
ben k. Aibrechts aher wb ieffen
■Vettnn K, Friedrichen itonK ta-
' tor.Jponfae- auf dreyfiig tmfmd
Ducaten^ •wegen des Haufes Oe^
fierreich gejeiiut, tmdvonH, Wil-
bebaen tnh Vorhehait der Sieien-
■xff tttufend Ducaten ait Vngarvj
Babem, acceptirt 144*..
Bey der andern £he nth Friiu-
lein Catharinen von Brandenfieinj
venoittihter vw Hefihrg.hatHr,
WiUhelm^ dieioeii er von deifei'
^i^ak ar fOifim maiuT ^^
tni der l£ihgedingi- Verfibrei-
hungy enoebnet)merckiichen Mit-
gahe fiichts zugewarlfn gehahty
diefen Mangeidergeflalt erfiattety
dafi er (auf Art deralten Tiut'
Jchen apad Tacit. de mor. Genu.
c. ig.) zviantzig taufend Giildetk
zum Heyratb-Gut.
2poeo. Ducaten von Fr. Mar^
gaT' geh. von Oefterreich^ Chitr-
Mrfi Friedrkhs det U. G. 144^.
.. 2oooo.Gi.FfAuleinElifahethvon
"Bayerrf, Chat^Furfi^Brnfiens G/-
mabiiny '14JO.
ioooor O. JRr. I^/rAt Wffis. Al-
hetckts
VMwfaVe,
30000. Dacaten^ htden CSBiu~
Jchen Receffamo 14^2. ■rngen ti-
ner Heyratb woifcbm Herr Carkt
von Bkrgimd, und ffitiiem An-
iten toa S. 'mrd vermaUet., d^ffi
xur Mit-Gahe di^er. trituej^
tjopoa,J)tKaten aujdas Hertz^
ibtmi JJmburg und die Graff"-
fchaffi Chymay angrmefen smd
verhchertioorden.
ZioantTJe tatifend ■aa- Wie^~
lage gegehen, aufvier tanfind
GUiden JHbriKh, Verxim^Miig,
So viei' zar Wiederiage a^
^o. Ducaten iahriicb. ZimfiM,
jb viei Wiederiage mt iahrl.
Snfienanf-Oier 'tattfinkf GSidm,
Vier fMrendmdmiBhriicbar
S«sKris
.Gno-t^lc
perfm0iim ^k^rkm^
i^
W3ederl«g«.'
^gebractiOQ bdef verr^odie-
oe Heyraths-GeltJcr!
irechrj Gmehlinj Mmgraff Ah SmpnyVenflamfifturtffkdir^
^recbts Tochter iw Br. i^^g. iage md M^rgengabe.
Altm mfonders der Modtu praejtandi zu cbfirairett, da§ nAm- .
hch -Mefi gegen die 20000. Gutden-, Jb, des Bfautigams t^terwegett^
Jeiner anermeldtett Marggfiiff' A^echten Tochter fr. Annenjmt z«'
geben gehabt, tompenfiret^ g^S^ etngnder imte tehalteny nichts defl».-
soemger ^ber einer ieden Furftin Ihr davor gehi>riges Leih^edit^ coth-
tonfiitwret toerden JblL <4sS.
Hierhey ifi xu mercien, dnfi diefe Heyratb zu VoBaehung mtht
^edifhen «nd diefe Vrfula i»mach m H. Hemrichen vvn, Mftnfierberg
■vermahiet vmdf"
loooo. Gtdden FrAul. Zeden^ R.
JUhrechts Gemahlin, K. Georgens
in BShnun Gemahlin 1461. .
^echzehn tatdend Giilden '^,-
Sofien H. lehanjens Gem- geb. voif
MKke^ttrg i4p9.
So viel Wiederlage jhfhM def
Morgengtibe attfvierhmdert GiiU
den i'dhriicher I^ertinnfiung.
So viel Wiederlage mit tahrl.
Verxhmfitmg aufjooo. Galden ihi~
demfi Ihr auch aufden FaU, da
Sie%u IbrenEitem, Br&dernyOder
finfi anders •mohtn fich vitnden
isurdet von balben tabreh zu haU
ien lahren^entrichtet tmdabgefoU
get •aserden filie.
, jji«w. Gulden FrHul Bijabetb So viel auffSfiff^ taufendGUl"
von Hefen H.lobanfinsiH. Geof' den Tdhrl. Hmfien.
gens*Sohne) G. isos.
tooooo. Gulden Rbeinif. Cold' , ZviSiff' tat^fend Gulden »*&r*
Galden von Ka^lfi^ CarTen TDeeen licber Verzinnfimg {ohne De~
ftmer Scbmfier WAukm Catha~ termintrttng emiger gewijjea-
rinen, Jnfantin von Spanien H. HauptSummen. '
lehann Friedricben verjprocben
U^ey zu mercken dafi diefe, ^gleicb za pSBigen ScUufi and
tiiederbolter Canfirmatien gediebene Henratht zu vmrcklicher VoU'
xiebitng tucbt geikmmen.
Von Tedoth
^^trmiIur.^rud,lJfroie, f,U, Ece e
j...Gooc^[c
9M/ C^.nL Dt^*
Zoff^ndat» oder vn^foche- WwijfThBr
ne Ifeyraths-Gelder.
Pt» Br. MJntrethin, re$. vtn ledcch find dtrjilhtn jm.Gd~
AMt^ ifi mcit heftidltck, dafi den iikri. Snnfifn (tbn* Benm'
Jfettige ixt ermebmem Herm U- nmag einer HMfft- Smnme) imJ
baimen ein Heyrath-Gmtb %up' xtaar derge$e^vtrfcbriekemoar~
brsch hsbty mIi w» vem in der den^ dafiibr diefetbe sncb ai^er
Uih^edin^- Verfibreihnng (die dem Landen, wbin fie ficb in /fr-
ihe-Beredimg ift gtr mcbt wr- rem Wittib-^nde •aenden atfc^
banden) mcBfdie geringfte £r- ten, vem balheu Inbren zm bnJhem
mebMmg gejibiebtt' labren gebtffert loerden fiUte,
ffKK
gfw. Galden RbeimfcherGold- sSt. GUiden Ubrl. Verxim^ang
CSdden Fr. SihiBen von fiiJicb, bingegen verfprocbenrime Benen-
^rUer ndchft hefagter^ H. lobmm mmg einer JifrmUchen Widerla^»
Friedeicben Gem, is>d. mtdDetemimrmig ernergewjem
HMft-Snmma,
, -Bey tlrrReyrab vnijcheu ftr. Oh gUicbffmeldtermalfen£a-
hbanm EniftenetcMc. mndFi^iu- feHeyratb Mneheyratbs^mtge-
/ein Cotharinenf geh. vonBramt^ teefen , fe Jmd docb der Bhftin
fibweig ifl xmar eine siumma he- fiMzehn taufend Guldtn Capitel
• ifemietfie^h(-wiezuvermercken) amfzjiry taufend GHlden tifbrii*
ftegen VmiermSgens des Scbtoie- cber Zinnften ztm Uih^utb ge-
ger-Vaters {H. Phiiifp. xu Br.) ferxet wrdem,
£efe^enachmndausderEbe'Be~
redmag gelafen 'ofordemy i^i. ^ .
mlfo eim matrimanium ^ dota
gjnBefem.
Ef iftfmflen dahey m VorfcbUg geiammmem^ U PhiSffamMzm'
ftrmem, feinem Tochter JHann auf dejfen kiinffnges Erfiichen hey eraa
mrfeUender Gelegenheii einen fiattiicben Sitterdienflj iedoeb nach
Bevi^tniS feittes Vermifgensy zu ieiften. Oh aher derfeihe xiam
WerckgefteUet •atrdenyfindet fub keine fetHere Nacbricht.
ifOooThalerCbur-FiirftMaritz So viei mderiage aef 7000.
ym F.Afftefienvon HeJkn,iS4t^ Tbaieriabrl Zim^eny denen her-
nach nocb tom, Ihaiar xmgeiegat
wrdeit,
imh Sa
,,Goot^[c
ferjiikfrtm iSi^kim.
HejMbOcMer.
, tmt.TbiUtrCbia-lirfi.Aiipif
,VM A*. Aimm wv Dauaurci
, iafia Bxisit.
tS<m. litttr mt Br. AgKi
l/iiaig vm JnbA, Mvderir Bbi nalir Btrl.
IfS*.
itm.Tluk H^Mii mii fiM.
TUL aiuvririrEhi, Himng h-
bawi VriiMcB dm Mkkm zuge-
brtcbie Utrgaig^i-GlUlt, vm
, Fr. Axvejin etc. IK. ifSf. Wime-
(m ame emi iii ifm. Ihalet
Wiederlmt-GeUer JtinerGmM-
Un ven Ibrer verigen Ehi aujjei»
lAelmg ZK Hmxm gilafi» ■mr-
dm.
u>im.GU. B. Miam rriiJrich
ikrMjmitfiiiier Gmiablinaiidirer
BheFr.EliJiibeib, giMmePfalz.-
eriffin, ifsS.
jitm. aadm Rbeini/: CuUm,
H. leiann WUbelmen vm Fr. Do-
ntien Snfamm Pfah-erijin.
ifta.
aoM. esUm (K. Wthnagl
ti. Friidricb Wilhelm, vm m»L
itmimPfalz-eriyh andererOe.
Vfit'
tSeei.<inUmH.liihannvmFr.
Cinthem Marim geb. vm An-
hall isft. ■ , . „
En Sngnlare ifi, Jafi Omr-
FirJI. ttuMpb III. zu S.Jeiner a»
er. Iiban» m Siz verehluhtm
Ticbler, (Kllgfr. Uhii)dat Burg-
eraffm-
f«»
' A «w/ Wiedlrlage atf (ti.
VMer UhrLZniifm.
Si viel Wiederlaee anf JMOi '
jotet. Thaler Wiederlage m^
tm. lialirliibrLamfi».
Se vid ««^jMu eiUm Ohrt.
Siufim.
Anchji viii anf. (400. eOUIm
ahrl. Zia^
Se vill Wiederlage aaf J
addm lihrl. Ziinfe».
AnAfiviel anf jtea, Vialir
UhrJith Zm^
Eeee a
fiMr
„Gpot^le
5>»
Meynths-Gelder.
9rtffmAmt ztpn HejnM-Gitt
mt gegehgij li^-.
Moe. Schock guterfrty Burger
Qr.Jeind vm' iM^^en B«l-
thafim m Tbiirit^e», jHntr 4Ht
H. Rtu/e^en^ nacbtaahif Chtir-
fwffi wrmShiten Dichter fr.
4men*mi$ gfgehn wtrtieno?^
20ca», GSiden FriUUein Annen
Omr-Fiirfl f^tedrichs zm S. Tocb-
ter^ Mgr. Aibrecbtens tat Brand,
G. 14SS-
99000, Gold' amen I¥, Annen
tandgr. Lt/diags zuHe^mG.von
Ihren BrudemJi.Siegpitmdy Hein~
ricb tmd Wiibelm. ztt S, 14JT.
• goooo.DucatenMen Herr Corht
«m Burgund mit Fr, Annen H.
Fi-iedrkbt Tochter gegeben iwr-
denJolUn, An.i4S7.
30000. Giiden Itmgfer Mtrgs-
tethen H. Wilhelmt zu S. Tochter
Ojttr-Furfi. lohami^ xu Bran-
denhtn-g Gem. 14/17,
30000, CSiden a/n deren Toth-
ter, Pr. Catbarmen «m MOtifier-
itrg t4S9'
30000. GSiden Rr.Margarethen
Chur-Fiirfi Bnfiens Tocbter H,
Ueinritb von Bratt^. Gem. 1476.
20000. Seiner 3item TochterFr,
Chrifiinen KStiig lohatinjenin DJ^-
namarck Gem. 1477.
20000. Giilden />. Marien Phi-
^fptn in Fmmtm Gfmabiin
Caf,VL Dtdtta
Einer gewifien Wiederlay^ vird
dakey mcbt gedaeht, findem in
generr obn* Determiiyrttng einer
gewifen Sttmme^ das LeibJSedm-
ff attf Hatf^ nad Stadt Beltitx
z» tMfiituiren verjprocban.
4MO. Gutden likri. Zhmfieu
vor duHain^eatrt WiaeUrkffmi
und Morgengdk,
' Wird keimr andkm Wiedrrlt^
ge, ais eines LeibgetSnges ai^
Spangen- und Griiniert mgenert
ervsehnet,
Hii^egen ioim.1hlicaiini tM
So viil WtederUga, tf»/';j«M
Gnlden libri, Vetzm^g,
fy viet Wiederlagr tmd auf
4M0. GSiden IdbrL Zm^ to^
ZM £e Margmgaka ntit etugt'
recbnet,
' So vtel Wtederlage und tuj
40000^ iahri, ZIsb^ verjjfrocb^
nes Leib-CetSnge.
Zar Wieder/age etc. etc W
Leibgedinge aufgewffe Aembtir
4M0. G.rahri.Zmnfi,verJcbrieben.
jooa. Guidm ITihrUcbe Hm^
tsoo9» GUiden C^oL
,,Gooc^[c
ptrf((i$armf ilfyifiriiti»» s9-^
He)rratfa$r<7eMer. Wiederiag&
«wr Ibren Brud. Cbttrf. I, F. tmd
■itib. Eri^ltnf die AMricktmtg dei
^ejhgersnitbt ^ngerechut,
■ 2OO00, Gulden Fr. Catharimm Tmt Wi^erlage Soo». Guidm
if. Aihrecbts z« S. Tocbter Erz- I^brl. Ziwj^, 'aelchei in properr
H* ^Smttnd vm Oe^^G.i4S3, tion/necli^ vorhergebenden ein
Wiedewlarevon6oaoo.9ttidenaui-
trHgiaitfwtlcheSuaimreitcb t£f
Ml^ftotg gefetzet ifl, .
' Tn den pa^ mufuae iucce^onis zwiJchen Lander. WiH^
heTm undBalthalafn.Gebr, ij87 wird insgemein verglicnen, daCs
wanri Landgr. Wilhehn ohne Sohne abgienge, einige Tdchter
iaf«T nach fich Hefie, fiin Eruder dief^en, fb lanee fie utibeilatte^
ertarlich (oder wie es in dem Erbtheilui^ ReceflV zwiichea
tandgr. Friedrichcn Wlhelmen, und Friedrichen Gebruderri,
und vettem, 1410. gegeben) erwiJrdigUch mit allen als einer
tOrftin geziemet, halten, uud Sie danrt erbarUch Codep ehrwiir-
fl^tich) beftatten foHtc. Wie eine Ftlrftiq aus dem Hanfle Sach^
(en oderHeflen, der ^rhverfcriideruns nach, abzuftntten ift eigent-
. licherNachricht zu finden, ia dem Bericht von lelbiger Erbver-
BrQderung, c. 5. §. I. Worbey auch zu obferviren Chur-Fflrft lo-
faannfens Bedencken,^feiner Tochter Fraulein Margarethen zu
der mir Hr. Friedrichen vbn Lieoiitz vorgefchlagenen Heyrath
nur rootso- Giilden (Co Vater zugebracht) mft zu geben, mit der
Auftihrung (gegen MarKrafFGeorgen von Br. alsHeyrathsmann)
dals ob wohl iibrie Getdt nach Gelcgenheit der'Zeir zo erlpah-
ren wElre, dieweif ledoch das Hauis S. Ihre Fraulein mit 20000.
Guldeh btshero ausgeiTattet, ib wollte ibm mcht geziemen, dur^
leaijchkiinfrtigvon feinerTochterunrreundlich verniercketwer-
den,dalsergegcn Ihrhieririnen etwasNeuesvemchmen-undfich
mit wenigerra Heyr.ith-Geldtc,als in dielem HaufTc herkoramen,
tla Sie doch aHer.Erblchaflt fich dargegen beziehen- miiflen, hef
derlelben erzeigcn (blte. .
' ' " B^ickfaQ derer Heyraths und WiederJaffs Gelder.
.'■ rBey-dcrHeyrathzwi(chenH.WiIheIm zu^adilirnundFrau''
lcia.Ainten voa Oeflerreich, ifl verglicheu worden, dals dieHey-
"- - - £c€i c i ims-
.^le
S99
HeynRhs-Gelder.
CrgffenAmt zam HeyraA*Gti$
mit gfgebermSf,
2900. Schoci gutir fr^ Burgtr
Qr, Jeind vtm' Um^^en B*l'
$hafim in Tbiirit^en^fiimr j»
H. RuJ$i^nty nacbmahif Chitr-
fuffi vfrmHhiten Tithter Fr.
Amen^mh gfgeien tmHlenisjf-
20000, Gul^en Friulein Annen
amr-Fiirtl Friedrichf xu S. Toch-
tery A4gr. Alhechtenr %m Brand,
G. t4SS-
tpooa. G6ld'Guiden F^. Armen
tandgr. Ufdtvigj zitfiefienG.von
IbrenBrudem^H.Siegmund, Hein-
ricb und Wilhelm. zu S. i4Jt.
' MtoooSiiicatenMen Herr Carh
«w» Burgtmd mit Fr. Amen H,
Fi-iedrkbs Tochter gegeien toer^
denJoUen. An.i^j.
joooo. Giiiden lut^fir MargS'
tethen H. Wilhefyntzu S, Tochter
Qiur-Fm-fi. hhannfien zu Bran-
denburg Gem. 1467.
Mwo^ GSiden dn deren Toch-
ter, Pr. Catharmtn «m MHnfier^
i*rg t4Sf'
M$o. GSiden fV-, Margaretben
Chur-FSrfi Ernfienr Tocbter H^
Heinriib von Braunf. Gem. 147S.
aaooo. Seitfer ^ltem TocbterFr,
Cbrifiinen K8tug lohannfinin D3-
namarck Gem. 1477.
20000. Giiiden F\r. Marien PU-
"fypen in Pmmtm Gemabiin
Ctf,iX Da dtu
Eiatr gtwijiim 1f^eJtrltgtmn£
tUkiy mtht gtdaebtj foiidtm m
itnirf ,bm Bttmtuniriiii^ emnr
gewiffen StomUt dat Lei^etim-»
ff af Mfi lai Sukk Beltin.
TMeMfiitimreiiverffnAeii. ^
^ata. GiUe* Uhrl, Zimfiem
Mr 4!» Heii^ffeter, Witderleimg
mnd Mergeugat,
■■ Wird iehur —dem Wiederlf
ge, ajf emet Leiiget^et tt^
Sfangen- itmd Griil^g imgeaere
ervieimet.
Hingigem ntta.Oiutn Ohrl.
St viil Wiedertage, fl/jm
GOUen atrJ, yerzimmfimg.
A viet Wiederlap mmd auf
4M<i. aiiUem IlHirl Sm^ ■af.
ZM die Margimgale mil nmge-
rechmet.
' Se viel Wiederiage mmd auf
^mt, latrl. ISmmfie verfirtdu-
nej Leib.Gedinge.
Ziir Wiederlate etc. ete. mnd
Leibgedinge attfgemfe Aembtir
40». (i.rihrl.Zmnfi.verfibriehin.
ym. Giilden librUcbe Zimt^
'S«tt, QHldem CafttaL
Zur
«Goot^lc
f9rphmm$iSufirih»> 59-1
IleyntliSr<3eHer. Wieder)4g&
«wr /fcr«B Brud. Churf. I. F. md
■fyb. Srn^en, die Aturichtmg ^s
^ejl^ers nitbt an%ericbntt.
■ ioeott. Gulden Fr. Catharlm» Zur Wi^erlage $009^ ffiildm
B. Aihrecbts z» & Tochter Erz- ^hrl. Zin^^ leeiches m pr9p«tr
n, Siegmund wa Qefia. G. 1493, tionj nechjl vorhergeberiden ein
' WiederUrevon6oaoo.^idenaui'
tr}iri.ai^iaelcljcStemnmamh dit
J&kfimg gefetzet ifi. .
Tndenpa^ mufuae fiicceffionis zwilchen Landgr. WiH;
lieTtn undBalthafarn, Gebr. 13 S7 wird insgemein ver^licnen, dals
wanrj Landgr. Wilhehn ohne Sohnc ab^enge, einige Tochtet
aber nach (icb liefle, /ein Bruder diefi*}bei^ (b lange fie uhbeflatte^
erbarKch (oder wic es in dem Erbtheifutira; Recefr,- xwifchen
tandgr. Friedrichen Wilhelnaen, und Friedrichen GebrikiemV
und Vettem, 1410. gegeben) erwUrdiglrch mit allen sls einer
tflrftiii geziemet, halten, uud Sie dann erbarlich (odep ehrwur-
diglich) beffatten fontft Wie eineFOrflii^ aus dem Hanfle Sach^
fen oder Hefien, der ErhyerbriiderunK njch, abzuftatten ift eigene-
. licherNachricfat zu finden, iti dem Bericht von fetbiger Erbver-
Briiderung, c. 3 §.I. Worbey auch zu obferviren Chur-FQrft lo-
hannfens Bedcncfcen , ^feiner Tochfer Frauleiii Margarethen zu
dermif Hr. FrJcdrichen von Liegnitz vorgefchlageneii He^rath
hur roooo. Giilden (fb Vater zugebracht) mrt zu geben, mit der
AttfUhrung (gegen MarKraft'Georgen von Br. als Heyrathsmann)
dafs ob wom ilorig Gefcft nach Gelcgenheit derZeir zu eripah-
ren ware, dieweiT ledoch das Haufs %. Ihre Fraulein mit aoooo,
Guldeii bishero ausgeftattet, fo wollte ihm mcht geziemen, durff-
teaiichkLirifTtigvon lemerTochterunfreundlich vermercketwer-
den,daisergegcn Ihrhierinnen etwasNeuesvcmehmen,undfich
hiit wenigenTi Heyrath-Geldtc^als in diefeni Haufle faerkommen*
tla Sie doch aIIer,Erblchafit fich dargegen beziehen- muflcn, bey
derlelben erzeigcn (blte. ,
' " ^chfaU derer Heyratbs utid Wiederlaffj Gelder.
,- .BeyderHeyrath?.wi(clienH.WilheIm zuSadiltnundFrau*'
Idn.Amien voq OeAerreicb; ift verglicheii worden, dals dk Hey-
'' " ' £ec;c,2 ratbB-
,^le
jO* C0P.IZ Dt At0
ndis-imd ^ederiags-Gelder, wenn es w Schtdden Ume, «ie-
der (Uhin fillen Iblhen, wo lie herkoniiuea isya, 1442. deree-
flalt, dais ntch Ihrem Tode Kon^ LatigUus (Ihr Bnider) oder
deflen Erbent das Leib-Gediinge lahrlich auf drey tiufend Dua-
ten Aatt der Zinnfe zu gemeH^ and zu behi^en fai^Kn, t^ dic
dK^ffistaufend Ducaten entricbtet 1449.
Es finden licfa nich Copie einer JLeib-Gedings-Verichrei-
bvng, «rorinne disponiret wira» da& die FQrftia bey etwa kiinff-
tiger Veriinderung ihres Wittwcn-Standes mit 40000. Gl. voa dem
iJeibgedin&e ri>gel6fet> und nach Ihrem Tode die HeUfte daroa
Jln H. Witlhelnis L.ehns-Erben zurad: £iUen foke, wovoo aber
kein Origiiul und alib auch nichts zu beiinden, ob (bkfaes ia
vim oblieatioais er^ngen. Bey R Wilhelms anderer ^e (mit
der von BrandenOein) ob zwar ikme von derfelben nichts zu^
bracht, iondern das Heyrath-Guth von dem firiiutigam geg^n
«orden, fb ift iedoch darbey diele Veriehung gdchefaen. dals,im
Fall kilnf&iger Abldfung die 40000. Giilden, womit i^ttiigege-
fehehen mogen, in caiu Deficientium liberorura^Uu: die HelSte
eigenthiimlicOf zu freyer Dilpofition bleiben, die andere abcr an
die Lehens-Erben zarOck fallien ibllen.
In dem Heyraths-BriefFe zwifchen R Albrechten von S. und
FriiuL Urfiila vonBrandenbure (/bzwar bey dem Atfbn nicfat an-
zutrefTen) ifl zwar ein rokiier Rildc&II bedinget, nachmahls ibet
in der zwiichen Margr. Albrediten zu Br. und Fr. Annen voa 5.
Anno 14S8- getrofreoe Ehe-Beredun£ davon abgewichen uod nw
derweit vei^chen worden, dais bceder Farftinnen Veter.Broder,
Vettere kemes Wicdcrfalls von Ihnen gcwiirtig fe^n, rondem was
Sie nach Ihrem Todt verlaffen, au&r dem^ was Sie zu Ihter See-
ien Heil verfchaffec hatten, bejr dem Stamm dahin Sie mfa^a-
thet> bleiben follten, worbey ledoch die Obferuatioii ankero zu
erhohlen, dafs fblches per modum quendam compoifatioius ge-
fchehenfeye, ob aber nachmah!s,da dieHeyradi zwifchen eriiaa-
iten Hertzogen undFriiul.UrfuIa ihrenFort^ngnicht gewonnoiy
dieferPunawegendesandemHeyrath (zwifchen befa^erMsrgr.
und Fr. Annen) wiedenim ^itndert, und auf einen Riickfall ge-
riduet worden, weits man dennahlen nicht zu berichten.
in der Ehe-Stifrtung zmfchen H. Albrechten »1 S. und Fn
~ Zedeoea
tnJSnarm i&tfifiam, 59}
Zedenen etc ecc M pad&uiet Ai& nach AbAerben dcrfefben die
40000. Giilden, l^yraths und Wiederlags-uad Morgengdbs-Gel-
der an ddsBuisSacn&A allehie fiUen fblltea
Zwilcbeii Chur«Ftirft Priedrichca dem H. und. Fr. Margi-
rethen von Oeflerreich iil dieie Mafle getroSen worden, dals. ob %
xwar die £he-Gelder 39000. Oucaten die Wiederlage auch fo
viel und alfb zufammen 5^000. Ducaten abzutragen, wegen des
Wieder^ies iedoch nur dieie Vcrfehung geichehen, daft der
Fiiritin auf dem Fall Ihrer anderweiten Verehli^ung (aach Abfler- * .
ben des Chur-Fiirftens) die Ablofting des W;tthums von demtj '
SachlUbhen Lehns-Folgem mit 40000 Giilden gefchehen moge,
und davon nach Ihrem Todc die Hetffte an desChur-Fiiri^Er-
ben etc. etc hinter fich fallen ibllen.
In der Ehe-Beredut^ zwitefaen Cbur-Fiirfl Friedrichen zu
S. imd H. Albrechten in Bayern (wegen Ihrcr noch unraiindigen
Kindere H. Emflens, nachmahls Chui^FQril zu S. und Frau Eli-
fiibeth von Baycm) iil paciiciret worden, dais bey Entflehung
Letbes-Erben, aus dkier Ehe der tiberlebende Fiirlu. Ehe-Gatte
die Heyraths- und Wiederlags-Gelderauf feine Jjcbens-Zeit zu-
genicflen ; Nach deifcn Abiterben aber felbige wieder Iiinter fich
■n die nachilen Erbcn dcs HMes, djivon Sie herkommen, aem*
Uch dcs Heyracb-Gutbs an Bayern und die Wiederlage an S. fal-
IsOf in cafu contrario aber vererbct feyn ibllten, 1450.
Ob zwar Fr. Catharina von Braunlchwcig obgedai^ter maf
len Ihrem Ehe-Gemahl H. lohann Eroileniein Heyr^-Guth
j[fufler der Zuiage eines Ritterdienils) zu^bracht, fb iil doch in
oer Ehe-Beredung verwilligt worden, dafs von denen zur Abld. .
fimg des Leibge£nE9 gefetzten uooo Gulden nach Ihrem Tode •
' niie Hdifte an Sacnien zurilck fallcn, die andere Ihren nachfle«
Eiben getailen wndea follten, wie dann auch bey der Ablofuns
aur eine Helftte zu entrichten, auf die andere aber nur die Zin-
fen uihrtich abzuilatten feyn werden.
Zwifcben H. Moritzen und Fr.Agnes von Heilen jfl ver*
gidien worden, daS die Heyraths- Wiederlaes- and andere
elder, dcnen aus diefer Efae nacfa den Todes-Fall der Furftia
Torftefaenden Hiii^vn zuftefaen, auf den Fall abet» da Ibeine
dttau» encugce^ odet vor deoea &Icera beeden oder eioen Ab-
fterbea
□ igitizedbyGoOglc
jH Cap.}X. heim ^
l^erVn VTiirdn)', «fie Hcyrjths- Odder flAlmt ^ugfbiMtKeq
Kleidcrn und Silber-Oeknirr iin Ibrca Vater, LoDdgf. Phiiippea
oder Ihre Brueder oder Schvreftcr n, <riiivo luarito ad dies vt*
tae vAi frudu) <lie Wiederlage aber «i Sachfen zurock fallen,
und dcAvvegen vbn der Wiccvven den S. Erben gnD^me Ver*
fKherong durch Er^fthjffi ,od<r Haade ^eiucht vvcnkn
folten. ^
XnderHeyrath zrvilchen H. lohann Priedrichen und 1q-
fantin von Spanien iH: abgeredec vvorden, dag ttie&f auf den
f all> da jener vor Ibr vaiturbe* voh denen Zvvcv hundert taft-
fend Gulden Heyraths-Geldere hundert caufena. wiederum zo*
fallen fulten, dergcftalc, dalJ Ihr dtefclbe ihr Lebenl«ig mic
Funftcaufend Gulden uber die^wolfftau&adLetb-Guchs. jahc*
' lich verzinnftc werde. Nach threm Todce, die hunderc caDfend
Golden, oder deren Fenfion dcr Fnnff taulend Galden, aof ihre
aus diefer Ehe auCh auf <ien Fatl Ihrcr andem weicen Verehe-
lichung. auch auf die daher erzeigten Kinder ztt glelchenHiei-
]en failen, da Sie aber in Wiccwen Stande, oicr bey der jodert
Ehe ohne Kinder verblcibe die Zwey hundert taufend Gulden
denen Kindern edler Ehe allein zuliomnien, waon aber deren
keine rorbanden, die hundert taufend Gulden aof Kayftr Cari
od6r de^en Erben zurucli fallen , jcdoch die&ibe Hb. iohana
Friedrich, da er IbrenTodcerlebec ad dies vtcaezugcbraucliea
lafTeD, und von feinen Erben, fo nach ddTea Tod laBer Vjer
lahren, icdcnlahres mic 3focx>. GI. abgeftactet «erdea, jedocft
der Infantin in cafu deficiendum liberorum dar4il>er zo teltirea
frcy ftehcn Iblle.
Bey der Heyrath mic Frl. Sibillen von luUcfa ift al)gered^
dsfs in quemcnnque cafiim das HeyrathoGuth nicht wiedet
hincerfich anlolichfaUen, (bndern beydemHaafeSacbfea blei^
ben foUe.
Dergleichen auch bey Ihrer andern Ehe mic Hertz. lohana
Friedericnen &c. nur mic diefen Anhange, dafs ditf Heyraclis-
Dnd aus voriger Ehe zugebrachce Wiederlazs-Gelder (Saluo ia
utrique marico fuperftici ufu6ii6lu) erlilicn auf ihre Tocb^
Toriger Ehe, Fr. Annen, oder denen kbnfftigen Leil>es Erben ia
dcjren deficieot aber ao den Laodgr. faliea folfiea, oiit gletcli-
nanzedbyGoOt^lc
ptrfiiufm.ia^fSMm. - ^^
mae&gO^ CflDtioii we^ des Rueek-FalU d«r Wiederl»e. Bir
dc&ea aiiderer Ebe mitHr.Elirabechv £5 Ibtceii in C«fu deic^ .
cncium liberorum die H^raths-Gelder mic dem zpxebTKhfiea '
Schmuck und Silber-G(4:birr,4n P<z, utid dic Wiederlwe
an Sach^n-zaitick kommen, ialoo icidem marico lupeifticiia
jbecuQia dotali vfufrndlu. £ben auf diefe Weife zwifcheii
ChurCAuguflen und Fr. Annen aus Denoemarck, wie aupb Ijey
defleo anderer Heyrach mic Fr. Agaes He4.wig yon Anhalteo. -
Derrieichen Zfrifcben' Hn; loEabn Wiihelmen luid Fr, po-
totjwm Sufinmea. .-
Desglercben zwHcben den bivden Herczogen uhd Gebrii-
dera Fri&lrichWilhelmen uad lofaannftn zu^oh&i^UfidDcro
..OffinahlinneiL > '
f: XLVa .
Ittccr comicum ec Dyna(tamm Isnperii ifamilias- plttfa
animadvertere licebiccxempla, afl: quae hie adduoere nimis
prolixum et inutile forec. Inter ctU^ioGthaecfunc. Godedi-
dus Dynafh jf J^^t^ein dgbat Rohinoj Fdderici dcCpbema •
fHio, vna cum Elijabetha feniori 6Iia' a. trjt, fiptttaffitta marcas
in reaUibus anmis in docem. * E^ God&jdus de Eppinftein
io Robino,^i&'a Domtm Friderici 4e Couema,r0m Ijyikjenieri
^lia mea fepcuaginta marcas CoIonienT. monece l^^is, in
reddicibus vnnvndmperc^ptdatittdsmimo ttM^ W^a, iWfli
Brub^ch, vbi vi^imus odtacexdomiHi» ConacmtnG, iv/iepcid»
genca marcas ColonienT monete curribilis et legalis; ^i&s^fi
$n promtQ dedero, cmuerti voUt in hereditatem umparandam tK^s
fiumen Are ec Brubach. vhi fimkis hiac tnde melius videbitur expe*
dire, Has ftpcingenca^ niarcas vel ieptua^nta in reddiiihtts 2
Se, aaa Robinus Lyfe camaliier fe £onftinxerit , et matripjomum
inter ipjhs contra&i^ JUerit conjiimmatum , injra dnnum Robiao
o\ama&t/ijiiia mea, fine ptoiaaeceffmt^v^imfruSttmygiiatm/fit
,vixer$t. oMuehit: auo rmrtue adberedes HigitiTUox iiitre revertenrur,
V .. /„ ,■: . . JMmm
■j, *extamt,*^^<^Ud<^tnt;9Tiii%^Xilu^.{.i^i
Samntm^.irulHermc.p.Il Viii
t.zedbyGoOglC
f)ig^vmLyhinARtAma kmjtkmim, vt ft^ «Ktmm innm
tt vxvtis net cmrn amis frmihu ttfirmhu ftrd^t Aktam fw
mmm it aMutmiu
^^ . ■ $. XLVHL '
Saa Qrifina Fhilippi Emefti Comitis Hohenloid <3ia
1. 1646. napta fiiic Wi^fgangs Friderico aeqae Comiti Hobenloir
«tfj inque dotem attuHtj oSoJbretionm fmtHa, quorum dimidt-
vnpanemindocem:^teram.tanquam04r4^i«ra»acoe^c, de
fuoTabuIaedocales: Ferner rollcn Hoch-VVahlgediiqblan
laukin Inhaks didcr GrafiTchafit tknet/Unifiber latie ver-
■eueiter Eibeinigung von faeeden Ihro Gnaden Herrn Ge-
briider Herm G™7<wWi«r AHrechen und Herm &iSSmf
ricb FHedericben zu rechtcr Ehc- Sccuer ge^ben vv^den,
faejftmifeiidOiieUenaiOeUimd mxiifcraaareftii/eiilGiil-
ii»,allesdenThlr.zuanderthalbenGuldengerechnet,(ich»»
itetbaeniigen Klty^em und Kieino^en^ Fbrem Standgetn^ damit
Miszmumen, und-ibll die Erlegung gelchehen an guter gro-
ber onrerfehl^ncr Muentz und' VYehriing, inner ^ey
gleichen lahrs-Friften vbn dem Hochzeitlichen Beylager an-
Kurechnen, jedoch ohne Zinnls zu er/hcten , und von fetkm
erft hochvvohlemannter Dero Herm Qebrueder der halbe
Theil, nehmlich 4cxx>. D. von HttmGnSloacbimA&red^te/^^
dmn Tviedenim 4000. fi. von Ihro Gnaden.^ Bferm Giaff
Veinricb FHedriiien ufTZiel und Zelt vvie rfft geineldc za
kezahlen, daieme aber von Hoch-Wohlbefeter Herm Ge-
bmedcrc einem, oder dem andem in ieczt bcftiraime Zeic
iiichceingehaltenwerdenlblte; ift ansdiuccklich bedingetj
dals von defien, oder dcrfelben Gn. Gn. der §ebrauchlicbe
Zinnfi i cempore m«r^ geforderCtauchi obaweieerlifib ent-
(icbcet vverden foOe, ZtpniitieM., wilf tkcr Hochaeirar
von obbenanitten Fiieiif tai^M GiaUni aUein Viir tan^
GnUen laid raehrers nichc ab ein Heyratb-Giab und mit fw.y?.
» mitderkfeit, annehnMi und Ueibch liie uebrige 4000. 8.
no,t,zBdb,Google
necM enneldcer Muoicz md AfVehrung fcr Fraeul. Hoch-
sciKrhi, ttt mit itin» Hrnmjhyen PttTinumt m fibal-
tm leid 1* mdin, in HiiniKn. AmaStrynmlb Octoni, Ca>'
anci BSeAergeifi a. i;i5. liapta, iaS Ifi dMah actotit fix
mllia finttmtm Kiaafium. * Und haben die Wobt-
gebohroe Veftg^nanste folchen hilig, inmafieii wie faier
aia fblget, trerbedinckr , alfb d& denn gnadMleii
Gra&n Oetm, und Fi^ilein itam aun richBgen %iHh
gtsQaiiEbrfian, und mi^egeben foHen Verdini>nb t
Jad gutr mgirgmmur &im/iiir GiMhi m Gtik BaMi.
Geldt, der Oiur-FQraen bf Khines Sdibges und Mfiniiei
Frandcfoter Wehmg, in Kraffi Vocn^he 2uilHdi I»
hann Grafe zu Serne &c. und tJns GrSfmnen lobaimmem
Wietwen &c. hiOTCvor ufeerechcct und verdudinckt, vfer-
brifet und vcrfegek ift, aSa drn tiaidert GM GuUen labf
Jtenien, nach Lude und InhaTt derfelbigen Vortraghe haben ;
und fcjlen 'arir Otto GcafT zum Rieteferg (Xc. auch Fritulein
.^imigebohme Grafinne zii Sej^'ua&r zukiinfRig Genudil
' und imferm beyder Leibes Erbcn darmit gantz ulsgeletxt
uod ausgeicfaieden fcyn ns.alien, und jeden der V>^lge-
bohren Herr flWwrrir epsra GraSen zu *)iiK , Herr zu Hott'
' hrg {fc. (ehnger GedachmiSi, und GratatiMwner zuSe^-
ne,Gra{en iS^io/)i7>iuS<>hne,UnferenUeben Schvreher-Vat-
teis, Schwagers und Vctters, und ihr Lbd. Libes-Ethen
Landerajfflchaifien und HerrfchafSei^Seyn^ HombucE iind
Frailsburg &c. allen ihren Giund zn eehSnkigfn^unaalleil
andem ibr Lbd. Henfchaffien, Sehla£r, Scadte, ErUcbaff-
fien,Pfiuid(ch^ffeea, Laiidcn,Liiden, Guflcem, bewcg-mxi'
vsixvve^dti, liegend und fahrendes, vyie die Nahmen ha-
- ben oder wo die gelqgen find, dSfe Be ieramdhant, oder her-
ri^ ueber kuitz odecXmg gomhnen und ktuegeo,. anfil-
len mogen, und genehm habeik
* Ffff. $. L.
..Goot^lc
p^ ctt..a. Dt-iiit,
{. XLBC.
Ifta iUnftriinn fAamm dos, fi trJHMi» loerit, pront in
plerisque Seremffmnai f^iliiseft receptura cx tribuh Pn^
KadalibKi eft comparanda, prout vocari folet, ifi dnc Lmdet-.
btwnieittz. Dluftrie dei-VBOLFF* equidem dicit: mti^
' mtn eft, Bon in Saopia tmtaaufedet vnmerfiieGenamitieftr'
mciit rafflf» itmn i fMilis, id qmd et Veterei JCti ** feiUi.
Twit. Ui Keceflii Prouinciali Witrteiibergia a. 1607. idem fiiit
decretum, duem ftianiK frincifm taragiatenimiaifie Afaxa-
giatmm vigintiflorenotnm miUijbus ex tribmit PnmncMBhu
piaeftandomm coribte debere. Id quod in diuifione fi-ater-
w «.1617. foie confirmatum, *t* hisverbfs: DeiMdcH
fiBen Micb dii Fm^I. Wiuliiii m def^gn Fiirfiiifi dirJtettim
' " vfiber CmflJ^ hit eben Mtidiuiitir mejfieii zMgeMm,
^ und dabey £e gevvOhnlictie Verzichc , laie feWige iey .
U, Uavfe herkommen, zu_lijlin,zufilrderfi aii%ev>iefen tmd
£ifn Pirflt. Haufe I. _ .
5' ehaltin vierden, die aucb neben gebuhrevder Abferligung Ibren
landgemiB zugleich, doch ohne des ahem rtgiereitden Landes-Fiir-
fienF^iulem, ab mil denen lifeine hefvtidere Maai undHerkmmeu
kat, nacb Befig des in labr Sickztheiihundert und Jteben auffgericb- .
ttten Liiidiags Abfciiedi, von gemeiner Landfchaifi in Wurten*
lienz mit zwgntzig tauund Guldeo HeyrattisGotit verfeien,mul
(onfen der Aiufertigung bulbtn, me bienmlen gtmeldl, glballen
verdtn ftSen. ItUm cvKfirmatar in Tabulii dola/ibui *-^* intcr .
Syluiuni. Fcidericum VVurtenbergenlem Ducem Uneae Oclienns
tt Eleonoram Charlottam WHrttnbergenfem d. 7. Septembr. nf?i,
^ itiam i Rmiolpho //. /m^. d, /. Septembr. Itos. Vragtefuil dt-
trttum, dotem filiarum Holfaticarum en Teppitorio ene prte-
JlaHdam.\*** Vtrummx efl, vt nf omnibus Giimaniet Provm- .
^ btc tb^ntre, caaetdamui, Hcttrn pltritqut, dum pauctt mtte. 00-
mt
• d« Arrr Ammp. ISidfr. p. 11. e. II. p. i^
«■TBILI. ^kMit itit.itmd. p, VII. c. ti fuid PdptBui ■• }0,
X««f.KiacHOT. rMf. V. jiiKiiifSiB Chff. V. OtCXXI.
*J! attt*fndi.viti%tiM Oiu.U.f.yM.
*a«* «tuot apai LTMiaiv II CaiL Germ. Diflam. Tim. H. p. 51«;
,V>* Foot-Somaiu oliiba TumiTi.<i«i^.»» imCanCatr.
ftrfmarmn ilb^rium. 59S
^■Tottmifimu-Salhtjff&t £Ar filuie IHincipi^ Rfflile finnHt^
wg0ti Thalertrum tnil/ium iottm ex doiiiabio ;fto conpi^trtf.
Conf. HTNRICVS ROSENTIDIL'*' /f fJ»3V M JHICOtA.VS »«T- •
%jyif^ d^hecreprpkxtM/ptttawtts. , ''.-'.
y ■ ■;•.■,■,.;;.■•; 5- > '. -','■, :^ ■ ■■,
De ei» vero fubinde fulwta fuit QumJHq: ifus tfmumt- ■
timtm WujlrimtJJUebtts.dBtlmxmfittuerettneatVi an Fater lui^
i^ris, an vero Prine^j Re^etis. InEurop^ Regnis atqa^ aiiis
Frincipadbus libcris R^es, fgror^s foas amjue prbioipiim fe»
qiiionim filias dotare exemplis faperioribas paiebit. Fatri
ulut^Tt hoc onus dotandi .tribuuQC \Q,..hiMKA^vs, *^* l<t. .
fhjeriau HHETivs: *^*Enieftu! cothmaXnvs:*»***
GW^<iaiUWEIDtING%**»* G».^flrKI,0CKIVS,*»*»***
JHafoerut »RiT5CHivs.f C^«r zjptJtEiivstt ''ojo'
quitnr: i^iud attinei P);ivdfei, Pufet,, eiCmftei AfaM^iatai,
sibgefimdene oder verziehepe Helren , ees iaec ta^netudo w/
^at: Qumam ipfir Lege pragmatica tanta alimoniae prouifio-
^is affignacio.^^ <^i vt^jrrtdigmtatesenerit vruereftfffint.
ISiic quia ^^ regBaJitnt ^grpgati , ad exenipnim : filiHrum . elocar
tirviamhilfrofifuiiMe tvpliui.fetttefiffum. la.wiLHEi,-
Kvs iTTERVs, lil iniitramque partero di^utat; verura
nihildecidit- Econtrario Primogenito regenei hoc onos im-
ponant 10. HENRICVS SPRIKOSFEI.II,ttJt "EKMAI'-
Fff f 3: . . ■ NVS
• Sjil.RHd.txf.V. CMtl, UJXSII' gltfft^..
■ **C4f'.Vl. tf, X1.VII..
','ti A. B. c. ny. (MXI. f. t.
*»*dc Portinte dkmtit. cip. IK. 0. 51. fnil. ■
, ',','Fel.lV.Cnif.m.aVI.
, *«"*»* de oilire thtitiiii ffidt lUufirium B-dtntm Afdiugi4llnm,
' •,%*•* de Contrihitidiiimti. c. VII. a. xtvu .....
t <jk tUtdtidne FUide Princifit <ap, vpi. /. 11. ■
- tf <le lun exigndi C«lb3di' dd etetatieitem 'fiiantm tSlifi^itm
.|. iir.
t;t <le A»<)/ /ar/mV Ca|>. VIII. |. im.
tHt *«»•«*• «S»- »•■'• **
..Goot^le
«00 . Ot.lX. DtilM ^
|tvs TULTBivs, * Myi.BKVi «I KmuHmim ** SLit
tvi>oi.F,-*«*
$. Ll
Quodfi ron ipfain penitiiB infpiciamiB, in plcrisqiM
RiEtis gemilitiis deTaper fiiic defininun. b. Gar/iiu t
SeSor in Tcftaneni» (uo de a. <6;a. diftiogoic incer Mat»
wM, Die Aiatfeiier atqne Acmmm, Die AusftattunE
quae in ih!/tr a^genttit^ iocatibiUy vejHkiu Unteis atque einsmoQ
confiltit ilhm ncQori Kegmi tribuic, hanc vcro Pacri illu-
ftri. *>»* Eadem rationclii. GMrmu Dux Kcnacenfis in T»
(tamentofiio conltitatic: Haben dielelbe gleich aSen FGiM
Ptintswfiinnen von. unfem Fmftl. Haufe Sachfcn der fimlag
Suw in der Mafse, wie es bMshero in unlem Pinftlichea
Haike gdialtea worden auf abgdegten gewoehnlichea
VerzichtzuEenicflcn, dieuefarigeAu9taituneen,hacjedvve'
derFaeiiU. Ekem von den Ihrigen herzugwcn. )n Alhrii
/ttbiOii Bratdtiiiirpci EkStrit Difpoficione de a. iSti. foic
decreturo : Das dciftlbe (primaeeninis Regens) der andon
abgegaigenen Tocchter al)e, die iie hinter Hmen veifaflbi
wuerden, verratheo und befteuren, als ob lie (eiiie Leibl
ToethterVvaeren. In Ducatu Wunenbetjico didt my^
1,ERVS AB EHRBMBACHf^^^^^primogenitUSflHttj&IVfX
fanilia Wiitne»berficajiliiilm condeceBCcm docem conlKtni^
tmd wird (ycU Heyradi.Gut von der tandlchaiff Eitdcon»
men abgeftanet, vigore Chrfltfbm Ducis VVuercen^ergiae,
et Grarjn Comids-Montidi^aRli, tiansaSianis, dic 4. Maii
a. 1565. $. Dat mict gemeine. Vbi filiabus iplsBpriaiPgenid
32000. floreni Khesnfes fn doce definiuntnr: qnae lamen
fiuiuin in Jiliabiu tbragemtemm ad aoooo.~aureos moderaca
fiiic
• Vol. IIL ConC Vli.
• f. III. Daii. V. 1. m. f. M.
■ • - tlum. OMlr
V de jMre Aem. wijh. p. loj.
%»* adiiiiur f. 49. Ifapn.
- . ~ ' I ,ir,d0,Gt'>O<^IC
' fn^fimwm iliiflriilm. tM
4te. Efata axiffnnatmn Mt in divifione/nttmu. a.1617.* .
ct in paQis jMaliluu ** inter Sylaium Fridericum Wiiep<
tenbngeniein Nneae <V^i^/atque'EltoAorMti Oharlottam
Mum^gatdenfem a. 1671. Ideifi caM<!n etiam'Io<M» Tiaberg
putaaerim, licet per paSa gattilitia nihil ftierit definitimi,
nm doi eie Kepno, Prvuinaa , vetjeuiio deheatur, atqiK ex Tyibu^ . _
iiif*miKialiSiu efl'm^nenlit. Cui igittir niflta^jsmlfegti^
Frouinciae, vel fcndi otmenitjei liiulhMn ius cdHeaandi eixo»
petitj acinde primogeiiltUs ponfcflpr&udi ad dotem e]l«8*eaii
oonnituendum tenetur. Fater ad «ocationem die Ausftatnaig
«rit ebligatu».
J. Lm. -
Supw d>/>/ Sbcc<!Sione eti^m varia in p<9Js ihhiliUii
Frincipum et Cpmitnm Germanlae deiiniri lolent. De eb
Tero plurimum di^utatur,/f mi/ibr<ni deJerit ea lege, vt fpon-
la ante maritum ,^ /r'^/, aeftin6h, dos ad eius patrem re-
deat, vel iamSiam, non imctn fetiesttmriiiim, quanmiB^dotali-
tium iltioMiftitueritjfananeatetdubiumfiiboritar, iBi«iu*«i
faBwn iokiit >*f*Kmio(or{m erit,qui valorrtn-hiShMn p»
aorum in dubium vocet, aft fa&um noc cum tale quid inter
Fridericum II. Ducem Lignicenfem et Sidoniam Mariam Dd«
cemTefciuricenfemconneniflet, dumRudolphusn.Inip.hanc
daufhlam .confirmare renuit : Weil fblche fpecial conucntiott
(vthabent ipfifHma fbrmaiia)nichtanein derSchlefiTchencon.
ftitution fondem den ueblidKn Saechfifchen Rechten 'aoch
alfo dembishero iederzeit in .GraFfl. Schlefifehen Fuerften-
thnniem, unter Furften unc^ andem VomehmenPetfbnen a-
taltenen (^brauch \n wifeder, vvie denii aufhSle die
Menzpgin folcher Cfeiiftitntfon niid Landes-Qebrauch uiiM*
wieder, dieiervvegen haetten ihre Maieftaet diefes Puno»
kalber, auf gdialten nothvvendigi! Ervvegimi dcr Sachei»
dahb
VkMCRifciiiliiiauiftiih6c.'Vi;"fitiii;i»tis. f^ST-
n an,5d b, GoOt^le
dahio nfiduint, dafi «cdiet&Hs ides ZuraMk&fls faaAer id-
lerdings dem]L.a]dec-<iebnuGh nach, daTs jiehnilich derlelbe
an ihn, dcnHcnzog Friedridi als Ehemaiinaufralcfaob.
gcmcidnn Fall koimiie imd ialier, gehalten Ktcrdcn fi>lle Jk&
J. LUI.
Necdeiimtexenipla Territmiimiiium daii. Probe hic
diftiDgneiid>cfunccerrae,tixigniinmadqtii(itae, abiis, quae
in dOMoi &enint ceiKclae. Uiac itiat, in quibo; FocFninae
fiiCGedunt, easdcmque in dominium ciuile maritorum Olu-
ftrium transferunt, quae deinde ad haeredes abcuot, de qui-
bus infra erit dicendum, vbi dcSuKf^iM Foemitua erit fenna
Has voD vocamus, quas ab illuilribus,.piiKt)tib|i9 -fiiiabus
dc((iat)fitii docisloco cojjatas pooimus.'
$. LIV.
Riederiau 11. Imp. ^erofuo ABxno degem ifiiliax
Maichioni & Thurmgiae Landgniuio terram Himet^m
■ ia dotem caooeiHt, prout teftatur patri; ipiius Henrici iUu-
' ftris Diploma. * Hettriau t). Gr. Myfetin^ et orietuaUs Mar..
tbio et Thurii^. Lattdgr. et Saxotiiae Corties Pahtitatr et terrae
' BUfenet^ Dtmittur. Ooaper ghriofiUitttwn pattiinum uofirvtHj
'friieriam Rotn. ItiOi. m tkitagio decem^ ttiiUium ttiarcarm argaai.
ratiotie fjm/alicii, flie /ie Mirgitreda fSo m^ro iilaeito df
^^ffi/atet adepti funuis. domlaaim Ptifettet^i ^ttrre.
, . ■ $■ tv. ; • ■ ^
Rudolphus Habsburgicus Tnfi. ht£iim Watfii. fiiam
WeKeslae Boh^iaeRegiinmacrimoniuin coUocauit, de «!•
ius dote ovHRAVivs. ** Datain mmi'ilh ipfa EgraVen-
ceslao, et infi^ orces c^t^nres in Mifnia iex X^aiiat^uartm
. Cttefar
Goot^lc
peifiiirtiiSbfriii». . «oj.
QKjirper vi^ltmffimfii Mjfidja Uhmi irU,, Dimlmtt faSat
mt. BaIdo& lliunsif^e Lini<%niiiqs uB»Kw ifcdf» Mar-
gtredora, AJbat! Har&ergaifii Siii;^aaHj%!iai», doci Jnx
turtgUa, UeltSxngum, »lperliu0^£icf«liUiL * .; . .
§, .LVt .
Manmilianii. AuIlriaeadbacilnfoDKcu-.poQea Jnp, '
Sliae Af<z>-^>ira:i«: etiam diuerfae terraein dqtem fiienu^
prpinJiBe, de quoGvicHENON: *' Cette frmcefc,fai
la Negodation de FUHms de Saxye Omte Je Bnfi, n' «font
ag^e quededeux ans, tut accordte ran 148^' arec Qwrla,
DaiJmdeFrttKcSe^Xs^Rm&imhaoiaieCberks VW. foc
f ArchiOucM«»w7Mir lanPere, ga| lu]f donnani liu Jes •
Cmtes d' finois, de Baurgo^ne, £ AsoKrre, ^ <3}amiUis etie,
^toffte,\KSei£rieuriesde^ins,,de BarjiirSeyiuGi^^&yet&i ' ^'
:$. LVU ■ , :■ ;
Cabnrgenfis tra&ns tiinis viciWs detis ha fnit cclfiB.
Prtim quidem dttn fci/Zw Heimanni II. ffmwferOTV; Comi-
tis ril*; ttfftms XIV. foror a. 1268- Otnmi, Siandenbuieicd
Marcbioni matrimonio iungeretur, poft ipfius mortem cSiir-
^*i^^tt»aum in dotaiitium accepitjde <juo srANCEK"
SEEe:*»* IJacliMarggrafenOjrojTodtejnatFraw/xrfJge-
bohrticGrafihvonHenliehCTp;, mitihresSohns /imwrt Unit
Willen, ihrl^S^ftAwmdWohnHngaufCobargeineguri
Whge!Zeitgehd)t Und ift ihr Anno ijog. BiichoirAnarw
* FAiKiciTsOr^. ^Smm. lib.Vl.p.460r
•• Tom; I. p. 6fA, ■ * ' *
*^' Cbmi.JtemieieTg.Vh.n.K,xxxiU >. .. - '■
■ &rumilKr. tnd. Jbrm. f. II. Ggg g '
'■ ■ , l!an7,db,,G00t^l?
(04 Cit.a.Dt dif*^
vonWOftztargi inilirLeib-Gedingei^eMien, nnd et-
Vche Ofter eingenoaunen : Pblt monem Popponis XIV. qm
di£be Indiibtu enc {rmx,1imitlMK filius Jbnumtu, m P^
ponis Tellameoi»,Ciiiw^^' tetns aBcimadit,dequa tPAw^
«ENSERo; * a. 1291. indieferGraflePoppoder XIV. den
4.Febr. geflorben, nur eiii lahr nach leines Henm Vetton
Tode, tmd bat Land und Leute leiner Schweftcr Sohoe
Marmrafen Hermm za Brandenburg kurz vor fcrn6in Ende
au%eralen, und denfelben 12. Schmer und Stadte in lei-
hem Teftament vemnchet: aiisgefezt aUe feide mehrfte
Blnt-Fremide, dals alfo Marggrafle Hermam taft die gantze
Cb^0j^yn!v^^«einbekommen. Darzu ihn Mai;ggr3r^iy-
mm rnid deflen Gem^ Fnm Tiuia feine Schweiler mit
iEnondlichcn Worten beredet. Perglt idemspANGENBSK-
Oivs: ** Und ift diefer ilTm<aiii(MarEgrafFzuBrai^n-
burg der iuttae Sohn) ein (chfiner holdfn^r lunger Herr,
ofit und viel bey feiner Mutter Sriidem Graflen Pcf/iai den
XIV. in Franclten Lande zu Coburg, und StnOirgewefin:
md iicfa gantz fmmdlich tiad zodiiitig zu denifelbAi ||>ebat-
ten, und auf fciner FV)u Mntter Anftiflhmg immerni Oh-
^ gelegen, und auch fo vicl zu Wege gmndit, difi ibn
deiulbige gleich fik leinen Sojin gehalten. Und endHch,
weil er (eiUl keine Kinder gehaht zum £rb«n gemikjit:
nbd in feinen Teftamait, ihnie alle leiile Lande imd Giiicr
belcbiedcn. Hae v«ro tenac €»turga^i Henrico XII. Pi>d-
cipi Hennebenpco per nwrimonium ipfins cam iuifisi«,di-
Bi Herraanni nlia, in dotem iteram fusmnt conoe^ 'KS'*'
bcnim «rAH«ENiERe;%* Anoo 1314. Traid eine Ettc-
• lith n. c tau
^ lib. D. t. ima^ ■
%'Vb.y.ium
I . *. ■ • "
■ ' ., ■ l'.n7,dl/.G00g[c
rf^j^MINMK NMplMMk . ' . titf
BeRdoBg'' gedidcligMwd be&tddlen zwifijioidMen PBrft
Hdiiridm nrid Frewl^ 'Stirm, J&i^genf&n.^irmannr zu
Bnindertnig.etmimHemi zu Henn^erg auf Co^^ Sfiel
Tochtnr von Fr. A«ki>, Kxtf. Allneiu Tochter erzeogt;
«uf velche Heyiath Fr.Benhold hngc gedadit wie°dadureh
die Coburgilche Eflege viederan Ha^fi»'^ gebjracht wer-r
deh mCichtei ' Daram er mit .MaFrorafien Woldeoiarm,
diefes Nahmens den erflai Qiur-Firakn, zu Brandenbutg^
(dcr ^jeTer Guten Schweficr hatte, zuvor viel UoteiredunGr
eepflogen: und ihr auch feine Meynnng gebracfat. DamacK
durch denfelben &mer tTnierhandlurig, bey der dritten
Schvefter, der Heitzogin zu Glcgmi Ib riel erhatei: &i&
diefelbige in <diefe Hej^th, und Mitgabe au£h gevdliget:
dafs diSer Giatai, ihrer Schwefter die Cobi&gifibe ffltgfBX-
ld<t»b fiilgen mtichtB. . Und aUbkamdurdidie(ee>I>ttei
die Pflege Cebiirg fo nnn bey 23. lahren Brandenbiagili^
gewefen, viedetumb an Henneberg. ~ Poflea vero hae tpr-
Tae Hennebergicae per dotem Caiariiuu Haiiiebergicae jn dir
tionem Snomcaedomus venerunt, de qao OEOKOivs. fv
BRicivs:* Etdm i* Comentii (t/eitJceii/i a. 1344.) nuiter
lau^im mSerentti nt Comitis Hennebeigioi fiHa naeil
fiie natu mmm traderetw : ^a in^imit woree pueSae froh^eif,
nec ertait conteiniieiidae Henrici opes: venmi cuni dc dote. conue-
■ire -non poflent; ea tltUberaxioin aiivdtenam reiicitur. Sio
etiam spANOENBEKes '■^.Aof diefaiHofund Wpilebea
aii'/;Swr;^, ift von •iner£ie-&r«bi^ gehanddt, vie eins
Heycaifa mnfijien tauJgiaifiai Friedrichen den iiimii^
nai Ft^kikiaKatbariH, Fiim Heinrichs zu Hennebem^Ijbch-
ter^ geftiffiet voden mOchte. Aber e/ bieffb iir ^e tani.
' •• lib. V. p. IJS'
Cootjlc
1k£«i gclcblonen weniei) konte. 'WelchesideriiFarftileiar
nchengarfehrveiictumhct.. .Vcni(neeaeVABRibi.o%*
fimeltrgini Myjn'»/ fwW «/iu-OfjfeKaiau, nmjobim^tiitirfr
tgmtaitmTtfiiiuilm: vmm ttimt Suarceimrntiim t^imfri'
Jtrici atlimuiiit. Btarritir igimr at^r^fim *d t^fiditirm
. AieoCttiiii .tiaipK aixiji* Hemmrffir iirifinu.^ Smee^
hoiglo, iHtndgnuias tm ama, mtfu di» '* An iic 3k*
vutftiiurgi cm if mgrtiuwr, a cmiitfmi de mptSsirmt.
■ fTANCENHBseive * dc eo Iw fanaiiis: DainalM'var
aucH eingrdlle Fehde, zwifchcn den Landgtafien ;^ Tbii-
«kigen ond den Graf&n zu Schwanziborg ind WeJDiir.
Nun iconnte Fiirft Hrinricb vonHcmieberg decHofanei,>»
ihft feimr Tocittr ialbm 2» I/imui wioderlalvCn) nidifal-
lerdiiiga vergcfien. War derhab:n nun Willens denQniff
m Scbmrrdirt auf ihr anfii^bei^ wieder dm Itmffgr^ffiti
Beifland zu leiitta,. So bald aber folchs der Land^:a& ln-
nen irard, eben dassumahl ak cr An^adt zuin andetnnU
bdtgnt hatte: nad ihoie die Zeitung einkani, lUs Forft
tUmici in Ahoaog .were Ai^ait zu entietzeit: BefiJiM
Uld eiliat er ihn fromdUch
> iu ibme mlfyiifnimtmi
ptea. Wkdanaauchedchah. Oa fie (ich iifc^ ilK a
Jiiltfgeimliriir«tifretmMtbmteiiimderb^inettn,anA«
dKn aUb vcrglicheii,. dals Foift Hdnikhv feilKr TudM*
<^wv mr/ etlicie Hteitn tmigAen fiSii, und fidUedca faHb
. in Fricdedaraofvoneinaoiter. Dehoo4}Etrttsi«*~.irjw
yaiciys: ** Anoo 13.46. aBm Hcaaebeigio demudmist
v'iii>.vi.p:%;.. '• ' ' '. ; ■-:•■'
•.. • KI). V. c. K. p. Ijf^iji
•* Ori^. Sdx. p. 6yi. r AVaieiv^ Hli^ IhEmc^ jMg. TCnmi
ftdiiu tPANOKiiiRiialts «d ■nniim iJ4J.'lui;f t^ilt. AJde
. . rtimmju SnffUm. lHJtar,GfllHir,ptno,M. ~
I ..ir.lo.CtXlt^lC
<to :t«ir'*ft,"H8irn"cf Htrtnebergfci B\3Ccahiriiui'lfimiam,yi .
A«4Ww^titio Tl«(piOR<kretur} <kdti^'t{ir:-'QM)n^)a;fa€t3 m»'
gniiteei>l«/diQ)inTfneratCoburgum,f><iiicwrmM^u^
dum tradendum generb expaSa efletj caiifas' quibiis- le excu-'
- Jarct, reperit ; Prfnceps ipa'fU9^fiIfara"e( domtim remittft, cc
Crter aceuiat !nipnid^ti!!ni..%ftfM^^»^'Kf, (}iii praeuidu^
aequo arifmb ^latufuiti iV«f^9m(, arm« rrfa«/»(iraf, «*> '
.fefllBBrfiiitK^a/.- SfANOiiiuBiBilqWs;* Im fiilgenonl t^u^
fthldsee Ftli* H*i"nch ieine Toeliter, Frewltin }E«*i(fiV
- den iungen Laiidgraiien,deme fie vertfuwet^*ar, gen yenaem
-gar kfiSlicli gezieree, «nd lierrlicii geleitet. Die «»arfi
Qenfelbigen ehelicti iKygefcgt: nndcjne ifaiiKcheNaeheef*
g^alten. Aira: Me Freimdfchaffi werete flicht lai»»^
DlhiJ Farft>6*iw'e*.wegeftfr&h, dtetterfrch«f6«i)4»^ae*
Landgraifen dergeihlt einzarSamen, wie Er begbhrts. Di)'
Vrard der Laii(%n^ auch wHnderKch imd (ciMehe dem»'
von Hennelwrg feine Tochter wieder. **. Hennebei^ittit,
autem 6am ipfe damnanf, jxmerit^em, qui cum pbtentiore
bellum fuicepifiet; et mcttiens, nei-nimium laceilitus priiN
ceps,ad fe cuertendumprogrederetur: fraaus deniqueiiliae
SondHiflimis preciljus, quae maritum afiiiaim amatnt:' dc fi.
tisiaSibne ItfM^dwamappellat ; lacpam ejfe, inquiens, ns^
i0iiciUatimem^tlbeo incipere, qui cta^a iHJair^lruat fiajfetz tS:^
(ii&( fada fi^' qnae iiierint iniilna:. excafittaetateqi.qcM'
fn fehibus itiipam caifilii ttSit^'. bnt FHncigem, vt./itfem;
Cdlo faciac: et qaem paulo ante iiiceruffl legfiret, micjKhai
«r tmcm IJi fttimr': deprecatur denlqiie ec demeiitianr
,,■'■:'■', .. .\.-.-::' ; , .<5g;!g^g j.;-; .;■ ;:., : ta-'.
■i-':-'Vi.^-*.vi.^'tffj - '• " . .•..,-,.,-■;,.;"■■»'■
-Ii;-[»»lib.vi. p. (Ssi. , .
. V *'***■"*■>* e. 1. p. i^*. . ,-. -"■•■'■ .-:^.-^
..Gootjlc
(o| Ctt.IX.lkiiif>.
inficm. Nemih)e«oblciini$aiiMriiiternMM9«ah!(^:.
EUJilxtba ^riderici nnter, quae iU«s nufxias \Mm\atn, reas.
iudi^nc de Hennebeigiae nniribiu opcimis atqae mdiietlit'
fimis. Cuptde igicur vtrinque 'conditioBes lacae ab arbiuis,
{ii&ipiuncur: qui capci in bello erant, dimittuntur: dmma
damnis compeniancur: Catbaritu ad jnaritum e vefligio-ce:
miititur: CMovm et Sumdxr^im M Jiaainir! ciuesfidem
^nc, ie in Imirinp poteilatc futuros; impcri^ tamcn ni
eos HenQebetsico viuenti mxi' adimitur: * Hemioo veto
Hennebergio i. lo. Sepcembr. 1347. deftmSo, di£)ae ttnae
^ohirgti^a cenecupt triieria Straaa, de qoo spanoeh-
aEROIVs: Bald nach vollbrachten Begraebniis iind dieVo-
terciiane>xumdf9cG>hf>x<yM«r^;, mramit verichriebetHa
ORMnamlfdi &iiir/, ^nigtierg, Sfmaierr, Kaiftalt , Rit-
4tebMi Vmbfiatt, an den iuagen Landgraneo.'f>iH^hici za-
Tliyrineen angewiefen. ViraaUbkamdieGnfBichafltiiiid
Furftenainiilbum diefe hecTUcheFflege ondifitSiaae m> im
gtttfi).
f. Lvm.
.20. de. ^w^m&i, Comes de .SVamA^retDominus de Dur-
dan Qiae 6ix.Sifatabiie de Burgundia, lobtimii^ Qiue^Ducl,
- nuptap, prouttabiilarum*»* verba habent,^ doteJiUfnieli-.^
l^<aApa^deiimm,cefmiif,tradidim)ettriimfm^imi,eKcaerit
wifiris fiiemia ei UberaU vo^ate,proprietotemCa&Ti,\3bh,
rum, Terianjm et I>)minoruni de Welmunfter; et ViOewn-
torum de Cadellania Tenremondenli «if^piinlrSim^Vn^
mftrainet fiur beredet, de torporejiu in k^timo matriim^oli^
. fraefertw pvereatot, in continenti poft mortem nafiram laoDpae
Comitiilae fraediSae tt im friut de eitdem Teshl de bgel-
'«UII-
* *rAK«BHBBIIO. C. 1. -,-,
•• Mulltt Smts.C»binet p. V. c. ir. '. ' " '• '
%* dUUItSFudDITRMAKTll. C, [. d. UZZTI. ^ ~ , .
- n3n,,db,(jOOf;le
«aav
JirfiiutrmiSii/Miia. «o» _.
mm/ltiattViQK emimqatfmirimntjnttid'''''' 'l^t^
Abh, inmmtiu Jiiri^, Pmamii, fr^eSihiu itreAUtiliu «tque
m^imetltitqilibiucmqieniiiliilderejervato, velfetefito, except»-
•mti^o et vlu &aGbliiebij iacobae prae^Sae, vita ruyfir^ dunmte
gbt^ ee qudd aboi iUo/ ontrare. piffiimj modp -^iacunatte^^' Et . ■
■ pro mttiorefeatrittttefrottiifimut et fromittimux, per eatdem prae^ .
Jetites, ftatim coiyimimato Matrimomo praediSo tm deueftire et
enheredare de dMaprofrietau , tMetficutferiinebit,proprae-
<i^« Cognato oofho lc^nnne Duce QiueiMi '<»if <i^« Mbra-
bumo e£ marito fiiiae ^oftraeJi^adiSite de ipja inueftienda ^
Mxreditando ad oput eiutdemfiiie noftrae ac berediim faerum
fTaediSwm de Ctrforejiio ip legitinu murimmo froefeatonim.
§. ux. '.. ' -"■''■
Miiri» Vrilhdmj luliacenfis Ducis filia a. 149& Ifaml
Dtici Cliaenfi nupta in doton attuIitDiK-iinu fues In9iacen'reni
aiqne Montiunt , proat tabularum Dotalium verba habcnt. 1*
Und wir Heftzog Wilhelm Viiifll. gencn oevcmyt? nnd
teKrafft dHselven Briefs zo rechter'HeyKchs Vu^, "5rera&
mit nnfer Dochter Viitftl. an den Viirftl. Uns leven BroflerJ
von Cleve Sohn, zo bringen beede Unfer Fiirften.Oomben
- von Guyige nnd Berge fnd darzo Unfer Grafichafit.vonR*-
vensherg^mit famt alien andem Unfem GrafBchaffien,' Hen^-
laiafienPfandfchafltert, Vedyen, Herlichlceitenund andersfe
yvaund we vvir die ind das alts haven^itzundoder Inieztdcont-
menden^yden eriangen ijnd nach unieoTodeveilafsenyy^
dcn, niertdavona(!lj!ivenhochausgcfcfiieden, UndwirHer- -
czOgloliann yurili.geven auch andemitz und iniCnft diefes
Briefi in recUer HyGchs Vilrwarddn, mit IVnfem Sohnr
ViiiiU. an die.Viirgl. Uns lenen Broders von Guylge ond
Boge Do<&er.z^ig|;e<t Uttft PiJtiicndoninK voaCleve^
<:•'„■;..■ 'unct
'' . " ■■ "":':'''•■ ■ I I , '.Cbot^le
('9 ., <!»f^<3!M^_
GM^BchaA von- der Marek zolaint gilkii iipjera (M!m
Grafficlufiien, HerWclnlicea |>faadrch>%>, V(«de)re)i,Heif
lidwic und aoders d woeuod vtric; wir die und doa aV«t
ytzod Fain oder in ZdiainineadQ] Zjidui edawcn iryadgi^
oiecdavanofrUyvennooh ub ee(chiedea,alsl3che«xot^
do) Teylen mit Klaren Underlcheide hema geraiit, geftur-
weitundgeliect ftcic fcem. alfiibalde.wHBenandie Unicr
Haaoog Wiliclau Dochier iiod Vaikt Heitzois bbmiif
Sehn yon Aherund iilinn^aizas«(chitiH (eyn, teUcn ^
^Mich bej4egen, dac docfa over f^.mffzeim labn» Sm»
t/Mm niet verzcgen blX werdeh, ijnd foU dic Trows •»
f(^ebeB, yurhyn, aUsbalde folchcs zu b^dep'I}i«ileB iB4n ,
Kedsen bendig und bcllendig i(L
.-.,'■'; ,' , '*• ^ ■ : -- - ,, . -
Catliaruia GonAeri Schvvanzbivgici Qia Rsioluiida ^
Bovienfi coinici 1473. aupta inaiiio pcacter dotem quucr mil-
lium auceomm iura Schvvaitzbuigica in ciiucacanGclnhul»
iiam,Gani$eroaCarolo[v.bnp.oppignoiacainj;iitulithi$veiiiis
Itqn dals a]leP£ind(chafit,wd(3ie£eGra8enyoiiSchwaca7
, liurg vomKeich an Scadc und Surg Gelnhauleri gefaabt
.(^ an HecmSeinbardenGralTzuHaKiu dcn i4.Mami 17:^.
yermaehlten rraacn gebohEner Graffln zu Schvvarczbuig
iiechR 4000. Gold Salden baar zum.Heyi»th» Giifh mi^
^qgeben&ynlbhe.* ,,
' •tfiuiTwtd^Xonai.Valaattiaogtii.iifS.f.l^ ',',■.,'
■ ■■■ F'- l N I •,&'••■
-,'.,Gbo<;lc
DarLd_b,G00t^le
Dioitizedb,GoOgk
This book should be returned to
the Library on or before the last date
stamped below.
A fine is incurred by retaining it
beyond the specified time.
Please return promptly.
.Gooc^lc
Do,t,zBdb,Googk
This book should be returned to
the Library on or before the last date
stamped below.
A fine is incurred by retaintng it
beyond the specified time.
Please return promptly.
\
.iGoot^le
DioitizBdb,Googk
This book should be returned to
the Library on or before the last date
stamped below.
A fine is incurred by retaining it
beyond the specified time.
Please return promptly.
j..Gooc^lc
t,z=db,Googk
This book should be returned to
the Library on or before the last date
stamped below.
A fine is incurred by retaining it
beyond the specified time.
Please return promptly.
,;Goot^[c
Dioitizedb,GoOgk