Skip to main content

Full text of "Lud. Smids Tooneel van staat der Roomsche keiseren : neevens deeser groot muntekabinet"

See other formats 


! 


A* 


k 


J 


i 


■■ 


„:..     


! 


I 


fi  AAf\ 


«    I 


< 


L  U  D.     S  M  I  D  S 

TOONEEL 

VAN 

STAAT, 

DER 

ROOMSCHE 

KEISEREN 

Neevens  deefcr  groot 

MUNTEKABINET. 


t'A    M    S  T  E   L   D    AM, 
By  ADRIAAN  SCHOONEBEEK,  indeKaï- 


Aan  den  achtbaaren 

MEER 

PEGBERTUS  VEEN> 

der  Medicijnen  Do  fytt  3  en  Opfiender  van  da 
Genettbeértn  Samcnl^mjl. 

MYN  HEER, 

^^Wec  faaken,als  Vreugd  en 
*  $  licht  y  hebben  voornaame- 
Jy k  my  aangedreven  om  dee- 
ie  Opdragt  op  het  papier  te 
mengen,  en  ü  E.  met  behoorlijke 
eerbiedighei]  toe  te  voeo-en. 

Deeerfte,  terwylfe  my  in  U  E 
leede  aanfehouwen  een  volmaakte 
genegenheid,  en  rechtfehapene  liefde 
:ot  de  Letteroefeninge  ontrent  de  Griek- 
rche  en  Latijnfcbe  Moudheden ;  fo  van 
ïllerhande  Seden  en  Gewoontens ,  als 
rerfcheidene  Gefcbiedenifjen  en  Verfie* 
ringen.  Voorwaar  een  Weetenfcbap ,  in 
iet  begin  van  deefe ,  en  op  het  einde 
van  de  voorigeeeuwe  (ja  noch  heden 
inde  gebuirige  Koningrijken  )  met 

de 


de  fègenryke  en  geheiligde  Genees- 
kunde (de  dagelij  kiche  befigheid  van 
U  E  )  fo  vaft  en  onaffcheidelijk  ver- 
eenigd,  dat  fe  zaamen  een  enkel 
licchaam  fchynen  uitte  maaken. 

Tuygen  iulks  niet  volmondig  de 
leerende  en  vermakelijke  lchriften 
van  Licefus,  HeumiusyHildanus.Okko, 
!Bartholinus,S  (wnius  tPathmsfinhondcvt 
anderejalle  1b  wel  in  de  Letter  oef erimge 
als  Geneeskunde  wonderlijk  ervaaren, 
en  door  de  ièlve  alom  vermaard  ? 

Wat  aangaat  de  tweede  faak  (  de 
(Plicht  te  weeten  )  die  heeft  my  niet  in 
ruft  willen  laaten ,  voor  ik ,  aan  de 
Letterkundige  en  aan  al  de  wereld  juy  ft 
op  den  eerftèn  dag  deefes  Nieuwen 
jaars ,  oprechtelij k  mits  deefen  be- 
leed ,  dat  ik  ben 

MYN  HEER, 

U  E,   Bier.flwilltge 

LUDOLPH  SMIDS, 

M.    D. 

>»mflclJa:n,den  eerftea  Januar.  1 6$±. 


Aloudheids  lievendc 

L  e  e  s  e  R. 

At  dit  gering  wcrkjcn  geheel  buiten 
uw  verwaehtinge»den  dag  komtteaan- 
fchouwen,  ia]  ufo  fcer  niet  doen  ver- 
wonderen ,  als  gy  de  reden  van  fijn  buitentyd- 
fche  geboorte  lult  hebben  verdaan. 

Hoe  vuil  en  onverantwoordel)k  myn  Men- 
gel- Poesye,  zedert  by kans  twee  geheele 
jaren,  tuilchcndeLetterkaiTen  word  opgehou- 
den en  gekerkerd  ,  is  u  fo  wel  bekend  ,  als  veel 
onfydige  liefhebbers,  die,  nevens  my ,  daarom 
dagelyks  morrenen  den  lam  meienden  drukker 
befchuldigen. 

Maar  wat  itaarme  nu  te  doen  of  aan  te  van- 
gen? mijns  oordeels,  niet  anders  als  het  felve, 
io  niet  voor  het  geheele,  ten  miniten  vooreen 
gedeeke,  te  doen  nadrukken,  en  op  die  wyfe, 
cjuanfuis  den  onbeleefde  gevangen  houder  van 
myn  papiere  kinderen,  tot  een  fpoedige  los- 
latingc,  en  bevrydinge  van  de  ieive,  op  hec 
gevoeliklle,  aan  te  porren. 

Ln  hier  fult  ge ,  te  mywaards  geneigde  Lee- 
fcr,   by  winnen  ;  ten 

I.  Twaelffchoone  Konfl  PUaten ,  verbeel- 
dende het  geheele  voorwerp  en  inhoud  van 
ieder  Bjfcbitji :  welke  by  de  KEYSfcRS,  in 
gemelde  Men  gel- Poesye  geplaaftzyn- 
de,  geenfins  (uilen  worden  verkocht. 
2.  Byiondere  AMwmkingtn  ^  betreffende  de 


TejferlyU  Gedenkpenningen :  die  by  de  Ver- 
klaringen in  de  voorige  Druk  niet  fullen  gevon- 
den worden. 

3.  Het  Groot  Muntekabinet  der 
"Roomfche  Keyseren,  of  een  volkomen  K<?- 
giflerj  niet  alleen  van  defelve,  te  weeten  van 
JuliusCafar  tot  aan  Valentinianus  de  Derde  (want 
die  heb  ik  gemeend  al  te  faamen  in  dit  To- 
neel van  Sta  at  te  vertoonen)  maar  ook 
van  haare  Vrouwen,  Kinderen,  en  Rykjgenooten  , 
nevens  alle  'opgeworpenc  Vorsten  en  Dwingelanden : 
welverftaande  met  Lattjnftbe  letteren  en  op- 
fchriften  5  alwaar  om  u  hier  noch  Julia ,  noch 
Toppaa  ,  noch  Bntannikits ,  noch  Zcnobia ,  enz. 
ergens  fal  ontmoeten. 

Aandeefe  is  aangdafcht  en  bygevoed  een  ge- 
trouw Jaar  regijler ,  beginnende  fo  met  de  Ge- 
boorte  van  de  Heere  CHRISTUS,  als  met 
htt  [even  honderd  en  thiende  jaar  van  Romes  op- 
bouw. Hoewel  hier  ieder  getal  beteekend  niet 
des  Kcifers  aankomft  en  verheffing  tot  het  ryks- 
beftierft  geen  fomwylen  niet  al  te  leker  kan 
beweefen  worden)  maar  de  juy (te  en  wel  aan- 
gemerkte tyd  van  zyn  natuurlyk  of  geweldig 
overlyden. 

Vordcrs  heb  ik  niet  anders  te  zeggen  als  dat 
dit  Regifler  ,  van  het  L  etter  k  on  stig 
Ontwerp  afgelaaten  ,  en  hier  geplaaft , 
een  fchakel  veritrekt  om  gemeld  werk  jen  tot 
fich  te  haaien  j  en  dus  met  roalkanderen  de 
Keeten  van  alle  myn  Aanmerkingen ,  ontrent  de 
jledahkunde ,  faamen  te  trekken,  en  tot  een 
rechtfehapen  licchaam  te  brengen. 


H    E    T 


TOONEEL 

VAN 

STAAT 

der  Roomfche 

KEISEREN. 


£  T  o  o  n  e  e  l  der    >' 

I. 
KAJUS    JULIUS  CJESAK: 

van  Brutus  aangedreven  om  naar  den  Raad  te  gaan  s 
doch  van  Kalfumia  tegen  gehouden. 

TV/fEt  uw  bedrijf  begint  ons  keiferlijk  tooneel , 
■*-*  *  Vorft  fulii/s  ;  wy  fien  u  levens  laatite  deel , 
En  affcheid  van  uw  vrouw  :  wiens  tranen  en  gebeden 
U  telkens  irooren  in  het  luyft'ren  naar  de  reden 
Van  deefc  raatsbeer ,  die  foo  liftig  wederlegt 
Al 't  geen  de  liefde,  in  haar  bekommeringen  ,  fegt. 

Doch,'tisgeen  Brutur,die  den  keiler  tracht  te  leiden 
Daar  hem  fijn  moordenaars ,  vol  ongeduld  verbeiden  > 
Om,  onder  't  handelen  van  de  oorlog  met  de  Partij , 
Hem  't  uitgetogen  ftaal  te  wringen  in  het  hart : 
.Maar  't  Noodlot y\\\tx  met  recht  medogenloosgeheeten} 
Dat  fleept  die  Cafar aen  een  diamantekeeten 
En  breideld  fijn  verttand  j   dus  wat  hy  boord  oïfiet 
Hy  legt  het  avrechts  uit ,  of  hy  geloofd  het  niet. 

Het  is  dan  ook  vergeeffch  fijn  iterfdagoptefchorten. 
Hy  treed  ten  hofpoort  uit  om  'c  heldebloed  te  Horten 
Self  binnen  Romen  ,  in  het  weerloos  vreêgewaad  , 
Dat  beter  wierd  geplengd  in  't  barnat,  aan  de  Eufraat ; 
Daarfag  hy  immers  niet ,  op  de  oever  van  fijn  leven , 
Sijn  waarde  Brutus  hem  de  wreede  doodfteek  geven. 

Jnlius]  Soon  van  Lucius  luïhts  C<efar-,  en  r^ureha ,  dochter 
van  Kajus  Kotta.  Siet ,  van  deefe ,  de  Aanteekeningen  op  de 
Keyserinnbn,    ü  bl. 

Vrouxö\  Kalfurnia ;  dochter  van  Luc.  Kalfumius  Pi/o  :  van 
wiens  uitneemende  liefde  tot  Cafar-,  fiet  Suetonius  ,  en  Plutar- 
chus. 

Raadsheer]  Markus  luvius  Brutus,  van  de  zamengelwoorene 
g^fonden  tot  Qxjar j  die  (eenigfins  ook  onpaflehjk  lijnde)  door 

de. 


C^iJTl  &    ZZrZ,J  IS    C  'yi:S-f  Tl  . 


4  Tooneeel  dei- 

de  waarieggers  en  wicchelaers,  en  byfonderhjk  de  klagende 
Kalfurniailch  liet  ophouden.  Voorts  was  deefe  de  voornaam- 
He  van  Cajars  vrienden ,  en  miflehien  fiju  (hoewel  onwettige) 
fbon  :  gelijk  in  de  Gallerye,  47  bl.  is  aangeweefen  ! 

Moordenaars}  Alle  Raetsheeren  ;  doch  onder  deiede  voor- 
naamfte  gemelde  Brutns;  C'tnber  Tulltus, weinig  te  vooren  een 
vinnig  verdediger  van  Cajars  hoofdbelangens ;  Kajus  Kajfius 
Longinus  ,   Publins  Sefjiltus  Ka>ka  ,   enz. 

Parth,~\  Een  dfiati'cbsoVuL-,  fich  onthoudende  .  verre  over 
den  Eufraat ,  ontremde  Meden  en  Hyrkauers,  fbmtijtsook 
Perten  geh^eten:  doch  feer  felle,  en  wel  geduirige  vyanden  van 
Romen ;  als  hebbende  >  weinig  te  vooren  ,  haar  veldheer  Kral- 
Jus  ,  met  al  fijn  volk  ,  verflagen  ;  en  lijn  arendftanders  wegge- 
noomen.  Siet  tlotus  ,  3  B.  n.  Hoofdft.  Pluiarchus ,  in 
Kr a  (f  enz. 

Noodlot}  Over  wiens  onfeilbaerheid  engewisheiddedichi- 
ter  Seneka  (in  Edip.  ƒ  Bedr.)  dus  uitroept ; 

Non  lolliata  poffunt  cura 
Mutare  ratijlaminafuji. 

Geen  bekommerende  forgen  konnen  eenige  veranderingen 
geven  in  het  fekere  affpinnen  van  's  menfehen  levensdraad. 

Vangelyken  Pater k'ttus ,  fchryvende  van  deefe  rer  dood 
gaande  vorft,  ƒ7  Hoofdft.  lneluciabtlts fatorum  vis,  cujus  cum 
fortnnam  mutare conftttuit ,  confdia  cormmpit.      Het  onontwor • 
jftelbaar  geweld  van  het   Noodlot    bederfd  fijn  raadila^en , 
wiens  levensloop  fy  te  veranderen  vaftgefteld  heeft      Doch 
hoord  liever  Mamitus  fpreeken  (4  B.  derSterrekund.  \ 
Jile  et  tam  cxlo  qenitM,  esloquc  receptus. 
Qititm  bene  cotnpojitis  victur  ctviiibus  armis 
f /tra  tog&  regeret ,  toties  fradiÜa  cavere 
Vulnera  non  potutt ;  totojpeilante  Senatu, 
j  ndicium  de x tra  r  et  inent ,  nomenque  cruore 
Dt  leut  preprto  3  pojfetut  vtnecre  fata. 

Ook  JuliusCafar  (wegens  Vtnu< ,  Eneas  moeder)  uit  den 
hemel  gcfproten,en  weder  in  de  felve  (na  fijn  dood)  opgenoo- 
meiverwyl  hy.  de  tweclpaU  der  burgerlyke  wapenen  befiechc 

fijn- 


K    E    Y    S   E   R    E    N.  £ 

fijnde,  vcroinnerdcn  ftaat  bcfticrdc  ,  kon  fich  niet  wachten 
voor  de  wonden ,  die  fo  menigmaal  hem  waaren  voorfpclJ. 
Dcserkhkbricrhoudende  in  fijn  rechterhand  ,  ia  het  gcüchc 
van  den  geheelen  Raad  ,  heeft  hy  fijn  naam  mec  eigen  bloed 
nitgevaagd  5  alleen  op  dat  het  Noodlot  fou  meclTcrblyven. 

Ook  had  O  rt',m  den  hemcllchcn  dicrricm,dc  Schutter  toe 
fijn  geboorte  teken  :  welke  wel  dappere  en  gelukkige  krijj^s- 
bverlten  maakt,  doch  haar  te  gelipt  een  rampfalig  levensend 
toevoegt  ;   volgens  Scahger  over  Mam'.  4  B.derfterrek. 

Céldr]  Ontrent  deele  naam  lijn  ontelbaare  bcufélin<>en  van 
de  vroegere  en  latere  ichrij  vers  op  het  papier  gebracht.  Myn 
g  voelen  is>  dat  C*Ur  een  olifant  beteekend  ;  gelijk  geiegt  is 
m  de  Aantekeningen  over  de  Keisers.  11  bl, 

Hoora]  Te  weeren  de  vermaaninge  van  den  ingewandfehou- 
wer  Spmma  ;  die  hem  waarfchuwdedatden  1  $■  Maart  (we- 
gens het  ondergaan  van  het  hemelsrcekcn,  deScorpioen,  hem 
doodlyk  geoordeeld  ,  volgens  Plwitti ,  18  B.  16  Hoofdlr.) 
wel  gekoomen  ,  msar  noch  niet  was  voorby  gegaan. Siet  Sne- 
ton:u>  ,  Si  h. 

Siet]  Een  beeld,  in  fijn  voorhuys  (Taande;  't  welke, fo  als  hy 
ter  deuren  uitging,van  boven  neder  ftorrcen  aan  ftukken  viel . 
Siet  Dio,  in  gemelde  B. 

H*m*i]  Sijjn medalien  (immers  waar  het  onverfchoon- 
baat  van  VLowefche  Keiicren  te  (preeken,  en  van  hunne  geld' 
munten  niets  te  reppenivertoonenot  fijn  Krijgsbedryvcn  ;  te 
Weeten  het  overhecren  der   G  tffieti,  Gcrmanie  ,  Bntatijr-,  Span- 
je:, djriké  en  jE'tpten:  in  de  afbeeldingen  van  een  {taande 
ViB*ri*\  opgerechrc  Wapenlranders  ,  neêrfittendc    Gevan- 
e  ,  enz.  met  betbyichrifc :  IMPER.  I  T  E  R.  Sec.  Veli- 
bttryetns,tmdennaml,  enz.  of  ookfij'i  Staatbedrijven  -,  alshec 
bedienen  van  geeftehjke  ampren  en  waardigheden  in  de  beei  - 
dcimlcn  vaneen  WicchcllTat"Hairrop,Wyc]uaft,  Waterkruik, 
enander  OrK-rgeree.iichap  ;  Stoel  van  Staat,  Bundelbylen.enz. 
met  de  letteren:  PONT.  MAX.   Opserpne/ier ,  AUG.  Wu- 
che!aar  ,  DICT.  PERl'.  gedunige  Opperregent ,  enz.  Siet  myn 
ONTWERP,  64  enz.bl. 

Waarie]  Tegens  welken  (terwyl  men  hem,van  alle  kanten 
met  bloote  pooken  aanvielen  de  Griekichc  taaie  dit  lijn  taatfte 
woorden  waare.i :  Qy  hier  ouk->™ijn  joon  ? 

A  3  CA- 


g  T  o  o  n  e  e  l    der 

II. 
KAJUS  OKTAVIUS  AUGUSTUS  ; 

vergevende  Cinna  fijn  verraderlijken  aanflagh. 

T\ :  fchrandere  tekenaar,wiensluft  geen  laft'ren  dooidj 

Had  van  Qftavius  iet  ongemeens  beloofd. 
Ei ,  bad  ik  daaglijks  3  fet  hem  op  eenjlaatfywaven ; 
Doe  ,  door  het  juychend  heir,  geblufte  wapens  dragen, 
En  's  vyants  hopman  >  niet  fo  moedig  als  voor  heen, 
Met  ys're  boetjcns  ,  door  albafte  boogen  treen. 
Vergunme  Kleopatre  ,  in  marmer  uitjgchou wen, 
Bekreeten,  voorde  voet  des  keifers  aan  te  fchou  wen  , 
Wiens  fchoonen  erm ,  tot  aen  de  poefle  fchouder  bloot. 
De  krullende  adders  draagt ,  de  uitvoerders  van  haar 
dood. 
Neen,  fprak  hy,  'tfleepender  verwonnene oorlogs- 
helden. 
Is'tmintte  dat  Auguft  eu  fijn  bedrijf  moet  melden  , 
En  't  ilechtfte  voorwerp  van  een  fchilderende  naald  : 
Maar,  fie  hem  daer  hy  van  lijn  gramfchap  fegspraald  , 
Sijn  woede  teugeld,en,in  plaats  van  yflijk  moor  den  ^ 
Den  muyteling  ontfield  met  minnelijke  woorden  j 
De  pndankbre  Cinna ,  die  de  wreedite  dood  verdien^, 
Hetlchelmfch  belluyt  vergeeft,  en  aenneemdalseen 
vriend. 
'K.  beken  mijn  ongeduld  voldaan, en  mijn  begeeren  : 
Geen  zege  grooter  als  fich  felve  te  overheeren. 

Oktaviu>~\  Soon  van  Ka  jus  Oktav/w  j  en  Atria*  dochter 
van  Mark.  Atttm  Balbns  ,  en  Julia  ,  Caiars  fufter  ;  welke 
derhalven  was  oudoom  van  deefe  keifer. 

Staat  ;)wage7i]  Op  wat  wijfe  de  Roomlche  veldheeren  ,  na 
het  verwinnen  hunner  vyanden  fegepraalende  (te  weten,door 
opgerechte  praalbogen  rydende,  ftaande  (niet  fittende)  op  een 
goude  wagen,  van  vier  witte  paarden  getrokken,  en  de  gevan- 
gene krijgsoverften,met  ketenen  overladen,  en  gebonden, tuf- 
'-'•-.  deredragenezegeteekenenjvoor  fich  drijvende  ,  enz.  ) 

"     e 


C^Jl/S   OCT^f^IUS  AUGUSTUS. 


S  Tooneel  der 

Rome  plechtelijk  inreeden :  weetenweuit  Liviuf,  Plutarchtts* 
Ovidius,eiï  andere  fchrijvers-,behalven  de  keiferlijke  Medalien, 
en  opgefochte  brokken  van  konftig  uhgehouwe  Matmerftec- 
Den. 

Er*n]  Wy  volgen  Propertiuj ,  z  B.  9  D. in  deefer  voegen 
fpreekende  : 

Bracbiafpeaavifacris  admorfa  colubri;y 
Et  tyahere  occultum  mcmbrafoporis  itcr. 
Ik  heb  de  aan  Ifis  geheiligde  (langen  aan  de  armen  van  Kleo~ 
fatre  gefien,  en  haar  felts  als  van  een  aangenaame  flaap  bevan- 
gen. Doch  of  fy  door  een  flang ,  of  alleen  door  het  aanraa- 
ken  van  eenig  vergif ,  is  omgekoomen,  onderfoekenwe  in  de 
Galerye,  107  bl. 

Verwmntne\  Siet  fijn  verwinningen  op  degeldmunten  ,  en 
medalien  ;  welke  door  de  beelden  van  Victoria  ,  gevangene, 
wapeutronken  ,  zee  zegeftandaaren,  enz.  ons  doen  gedenken 
aanhet  overheeren  der  Keiiermoordcren  »  Brutus  en  K  ijjim  ; 
de  ongelukkige  wreeker  van  fijn  rampfaüge  vader,  Sextnt 
Pompejus  ;  de  verbafterde  Markus  Antomus  met  fijn  rrotfè 
Kleopatra  ■.  voorts  hetbemagtigen  van  /Irmemcn,  en  Galat ten; 
Geten  en  hunne  gebuiren  ;  Gerirtan\e ,  Dacien  en  P 'annonie*  j 
Egipten ,  Stuiten  ,  en  t^ltnka^  nevens  de  vermogenfre  ge- 
deeltens  vin  de  Galltenen  Spanje :  voegende fich  het  opfehrifc 
«aarde  fin  en  inhoud  der  afbeeldingen  ;  als:  IMP.  feld&eer, 
eens,andermaal,enz.  ARMENIA  CAPTA >  Ar». em*n  over- 
heers DE  PARTHEIS,  wegens  de  Parthen:  C1VIBTJS,  ET 
SIGN.M1LIT.  A  PARTH.  RFSTIT.  of  KECUP.  De  c<- 
•vangene  burgen  ,  en  verloumie  veldteekenen  <uan  ae  Pw  then  (ipi- 
de verkreegen :  ASIA  RECEPT A  ;  ->y]ften  fijnde  herwonnen: 
^EGYPTÖ  CAPTA;  Egipten vermeeffert  fijnde:  HISPANIA 
RECEPTA  ;  Spanje Jijnde  berkregen  ;  enz. 

Siet  ook  vorders ,  behalvendeftaatbedryven  ,  fijn  bedienin- 
gen van  geeftelijke  en  wereldlyke  Ampten  en  waardigheden, 
afgebeeld  door  allerhande  Oftertuyg  (roei  van  Sraat.  enz. heb- 
bende de  volgende  opfehriften  :  AUGUR,  Wttchelaar\  PON- 
TIF.  HoOz,eprieller ,  en  PONT.  MAX.  Opper  hoogepnefter  ; 
IIIVIR  R.P.C.  Drieman  tot  her fteÜinge  vanden  Staat  ;  COSi 
ITER.enz.  Burgeweejïer meermalen  ;  TRIBUNlT.POTEST. 
Vun  Wijkmeejïerlijke  mogenheid:  een  titel  van  deelè  Keifer, 

ter- 


K    E    Y    S    E    R    F.    N,  9 

rcrwyl  hy  de  aangebodene  waardigheid  van  DICTATOR, 
op  fijn  knyen  leggende,  van  iich  weerde  ,  fhutkundelykuit- 
Bevondcili  en,  .ut  XXXVII  reilen,  cebruikt.  Tacitin,Ann. 
i  15.  i  en  9  h;  en  }  B.  f6  h.  P.iteikulus ,  z  B.  89  h. 
Dio  ,  f;   B.    Snetonttis  ,    51  h. 

Aanmerk  ook  aldaar  eindelijk  fijngrootfche  enbrommen- 
deEerètitelen;  als  die  trotfe  van  AUGUSTUS,  formeerde. 
Pnterciilus ,  i  li  o  i  /. .  0/V,  ƒ 3  B<  S*ti$nitti,  j  b.)  die  vriend- 
Jyke  van  PATER  ,  V«i«ri  en  weder  PATER  PATRIAE, 
Vmitrèii  s-   Flerus,  4B   u  h.  St?hka.  de  Clement. 

1  B  14  h.  LIBERTATIS  P.  R  VINDEX.  dt  ffreehrvtn 
ae  Roetn/cbevnh  1 1  -,  en  de  bovenmcnichelyke  van  DIVI.  F. 
Soon  van  de  vergode  Iulius  (van  wiens  vergodir.gc  Suctomur, 
88  li.  Dio,  44  B.  enz  )  ja  iel  f  DIVUS  ,  PVr/*«f«  (met  welke 
dievano*Mg«/;'»j,  infijnbeteekenis  rcencmaal  overeenkomt* 
volgens  F/jr«j ,  4  B.  izh  enz.)  Dio,  56  B.  Plnwts,  1  B. 
ïfh.enz    Sietmyn  ONTWERP,   i7,enz.bl 

Moorden]  Daarom  legt  KUudianus,  op  het  Burgem.  van 
M.Tbeod.  Ptuig.-t  tranquiü^  potifas 

Qjio-I  •v'iohvta  vee/uit. 
Een  facht  geweld  voerd  uit  he:  geen  een  ongclruyme  niet 
magng  is  te  bewegen. 

C/mw]    Ktiem  Kvrneltns  C'mn.i  ,  de  Groote  ,  loon  van  Lue. 
Komel  siiUi  ,  Fauftus  j  en  Pempfja ,  dochter  van  den  rampfa- 
Iigen  veldheer  Pon.peius  de  Groore      Van  wiens  wraakgie- 
rige toeleg  op  liet  leven  van  de  ruftibekende  Keifer  Augujius 
(belulven  Dio, in  fijn  5  5  3. want  hieraf  (wijgt  Sueti?nM.<)Seneka 
in  het  1  B.van  de  Goedertierenheid,  9  Hooiclt. wijdlopig  han- 
dcld,  hoewel  aldaar  {tellende  (om  de  fachtmoedigheid  van  de 
jonge  A'ro  qnanfuis  tepluymftrijkcn)dauli:  eer  een  vermoei- 
de wreedheid. na  Ib  veelerhandc  moorden  en  blocdftortingen, 
behoorde  genoemd  te  worden.  Al  waarom  ook  de  dichter  Se- 
tiik.ïn  gemelde  Oktav.z  Bedr.dus  van  die  Keiler  doet  (preken: 
We  ,  ejiu  mcruü  ,  piA 
ViYti.te  i  ccelitm,  dtvus  Augaftus,  viros 
Qiiot  interemit  nubilcs ,  juvcnis ,  fmer» 
Sparfot  f  er  orbem. 
Die  vergode  /lugufius  ,  die  met  fijn  deugd  faamheid  den  hemel 
verdiende,  hoe  veel  edelen,  Ib  jong  als  oud,  heeft  die  niet  door 
de  geheele  wereld  doen  ombrengen  1  KL  AU- 


io  Tooneel  der 

III. 
KLAUDIUS  TIBERIUS  NERO, 

door  een  flang ,  van  de  mieren  opgegeten » 
vermaand. 

TTEt  overfchot  en  los  geraamte  van  een  flang, 
"*--*"Der  mieren  tijd  verdrijf,  maakt  deefe  keijer  bang> 
'T getvo/mte ,  al  knagende  aan  dit  rottige  gebeente , 
Aanfiende  als  't  voorfpook  van  het  dart'len  der-ge- 
meente , 
Dat  dan  een  Vorfl  bemind  ,  dan  bitterder  als  roet , 
Hem  weder  haat ,  en  moord  ,  en  op  fijn  aflchen  woedj 
Dat  of  geweldig  heerfcht ,  paleifen  dreigt  te  plond  ren, 
En  haar  verwarde  ftem  doet  door  de  tempels  dond'ren , 
Of  voor  derijkstroon  kruypt  *  en  op  de  knyen  fit , 
En,  als  een  bloode  flaaf,  degulde  ftaf  aenbid. 
Dit  fnijd  hemdoor  het  hart,  en  krabt  in  zijngewee- 
ten, 
En  haalt  fijn  cuveldaên  >  op  Kaprea  vergeeten , 
Doch  door  de  welluft  ,  eer  gekoefterd  als  geflikt, 
Ten  ruimen  boefem  uitjwaar  voor  hy  beeft  en  fchrikt. 
Hy  kan  niet  verder  gaan  in  weerwil  van  fijn  poogen, 
Sijn  ftcdebouder  felf  vertoond  fich  voor  fijn  oogen  i 
Ëerft  aangebeên  ,  en  op  den  hoogden  top  gebeurd. 
En  naderhand  verfchopt ,  en  langs  de  flraat  gefleurd. 
Wat  raad  ?  de  onnutte  reis  naar  Romen  uit  te  ftellen, 
En  't  ruw  gepeupel ,  met  fijn  byfijn ,  niet  te  quellen. 

Keifer]  Soon  van  Tiberitts  Klaudius  Nere ,  en  Livia;  voorts 
broeder  van  Nero  Klaudius  £>r«/«.j, wegens  fijn  Duytjche  krijgs- 
tochten  alom  vermaard. 

'/  Gev>>rmte~\  Suetonius  verhaald  dat  defe  Keifèr  gewoon 
was  met  een  oude  flang  fijn  ledige  tyd  te  verdrijven,  enden 
{elven  uit  fijn  eigen  hand  te  fpijfeu.    Yorders  dat  hy  ,  na  lang 

dra. 


CZu£UJT>2l TS  7'JWJtJUS  ArJ£HO 


ia  Tooneel    der 

dralens,  fïch  na  Rome  begaf ;  doch,  in  het  gelicht  van  de 
Had,  weder  te  rug  keerde:  vindende  fijn  flang  van  de  mieren 
opgegeten, en  daar  op  van  de  voorlpellers  hoorende,dat  hy  hch 
voor  het  gemeene  volk  had  te  wachten.  Siethjn  71  Hoohlb. 

Kruypt]  So  fchiijf:  Livius  ,  by  Lip fms  (Staatkund. 
4  B.)  Haceft  natura  tnultitudmis  ,  ant  j eruit  buvuliter,  aut 
juperbèdominniHT.  Dit  is  de  eigenfehapdes  volks ;  hetdiend 
nederig,  of  het  heetfcht  verwaand  en  hoogmoedig,  tithüin 
vulgo  moAicum  ("voegt  daar  Tacttus  achter,  by  gemelde  flaat- 
kundige)  'T  gemeen  houd  geen  middelmaat 

EwvHieên]  Beflaande meerendeels  ineen  verwaandegod- 
Ionsheid, een  rooméloofe  wreedheid  een  onverfadelyke  dercel- 
heid,eneen  buytenfpoorigedronkenfchap.  Siet  üuttomuj,  4} 
Tacttus ,  Jaarb.  6  B.  YLzii'.Julnian  ,  in  hjnSchimpfch.en  vuor 
alle  SchJok  ,  in  Tibet. 

Onder  z^luguftns  evenwel  is  hy,  voor  het  ontfangene  Kei 
ferrijk  ,  in  de  oorlogen  leer  dapper  ongelukkig  geweeft:  te 
weeten  flaandede  Rhtetïers  ,  Pfinnoni'e-s,  Hlyrierj,  Dulmaters , 
en  belulven  de  Car,tabers>  noch  vericheidene  volkeren  van 
Gertaanje.     Sier,  Suetonins  >  9  h.     Batereuku ,  Dio  ,  enz 

Maar  Keifet  geworden  lijnde  ,  heeft  hy  (leeds  door  onder- 
bevelhebberen  geoorlogd:  vermeefterende  Kappudocïen ,  en 
haar  Koning  ^ércbelaus ;  de  Swaben ,  en  haar  bevelhebber 
Maroboduus ;  de  Getultn\  in  Afrika  ftropende,  enz. totdat 
hy  eindelyk  ,  na  het  ongelukkig  overlijden  van  ürujus,  en 
Gcrmaticm,  tot  de  gemelde  euvel.laaden  vervallen  is. 

Degedenkmumen  beveiligende  het  gelegde ,  vertoonende 
eierlyke  Wapentronken  en  prachtige  Zegcwagens ;  nevens 
Laurierkroonen, Scheepsroeren,  Vredeftaven,  enz 

Opdeelèbefpeurd  gy  ook  de  gewoonlijke  Ampten  Ecreti- 
telen,  als  AUGUR,  PONTÏF.  en  PONTIF.  MAXIM. 
IMP.  eenige  reilen ;  COS.  niet  dikwyls;  TRIB.POT. meer- 
maaien,  enz.  DIV1  AUG  F.  Sno?j  van  de  vergoie  Auguftus, 
enz.  maar  nook  evenwel  PATER  PATRIAE:  dewylhydie 
deugdelykepronknaam,  nevens  de  titel  IMPERATOR  ,  als 
Voornaam ,  nooit  heeft  willen  aanneemen.  Siet  behalven 
Suetomus  ,  5-0  h  Die  ,  57  b  de  KEISERS  3  5  bl.  Self  de 
aangeerfde  bynaam  van  AUGUSTUS  is  van  hem,  volgens 

deefe 


K    E     Y    S    E    R    E    M.  i  3 

dccfc  fchryvers ,  fecrfcldcn  gebruikt;  hoewel  dcfclve  op  alle 
mcdaJieneu  geld  munten  onsDejegcnd. 

Yordcrs  is  lic:  mede  opmcrkclyk  ,  het  geen  de  Liefheb- 
bers der  aloudheid  anteekencn ,  dat  Titertajt  hoeweleen 
geruyruentydgcregccid  hebbende ,  in  hlver,  by  den  Ampt- 
ücel »  PON!  1I-.  MAXIM.  Opper btogepritflèr , altyd bynaai 
eenenhetfclvebccldenis  ( te  weeren  een  fittend  Staatsman}  is 
voegende:  waar  ai  (als  \x\\  honderd  andere  diergelykèin- 
Kcldingcn)  tymidlerwyleride  reden laatch  opdelvcnaandie 
f  v  deeiè  aanmerkingé,  in  hunne  fchriften  mededeelèn. 

Eneindelyk  is  bet  aanmerkeus  waardig  (om  dat  daar  af 
ook  de  reden  ons  is  onbekend)  dat  men  hem  (o  dikmaals  ,  op 
de  eedenkmunten.  blootshoofds ,  en  (onder  lauricrkioon  .  het 
v«  ilchyncn  ;  daar  hy  by  naar  (elden  (onder  dcfclve, voornaam- 
lyk  by  cjuaad  weder ,  voor  den  dag  quam  ,  als  gelovende, ge- 
Jvk  Surtoniuj ,  69  h.  gctuygd,  dat  de  laurierbladeren  van 
den  blikfem  niet  aangeraakt  noch  gefchonden  worden; 

Kapr,a\  Een  fcer  klippig  cilandekcn  ,  niet  leer  verre  van 
Napels  afgelegen  ;  op  welke  ib-r.u-  het  prangen  van  fijn 
knagend  gemoed  ,  metongeoorlofde  genuchten  en  verfoeye- 
lykevermakelykheden  te  vergeefs  poogde  tellillen.  Maar 
Mijemniéi  towes  femButit  (  legt  by  fekcrfchry  ver ,  deKeilèr 
Jultu>)  cfl  prifïina  crudeltiai vs nemer t*.  Het  geheugen  der 
vcrlcdene  wreedheden  is  des  oudcrdomsrampfaligltegefellin. 
Sietdecfeswrcedaaids  eigene  fendbriefby  Taaius  ,  6  Iaarb. 
6  hoofdft.en  Suetut.ius  ,  66  hoofdft. 

Stedehouder]  Kajus  Eliut Séjanilj 3  het  grootfte  voorbeeld 
van  alle  Vorften  dienaars  ;  die  de  geeft  van  fijn  heer  op  het  ge- 
melde eiland,  met  mindere  oefeningen  belemmerende,  de 
forgvanhet  ryksbefticr  geheel  naarlich  poogde  te  trekken. 
Doch  het  hem  in  het  eind  plodelykuit  des  Kcifersgunft  ge- 
vallen ,  veroordeeld  ,  omgebracht ,  en  van  de  gemeente,  ge- 
Jyk  een  hond,  langs  de  ftraatcn  van  Rou,t>  gefleept,  by  D/?, 
58  B.  (Tactms  heeft  ons  hier  begeven)  Se?nka,  van  de  Ge- 
rufth.  1  B.  11  Hoofdft.  en  vooniaamlyk  JuvemiM  ,  10 
Schimpd. 


KA- 


14  Tooneel  der 

IV. 

KAJUS  GERMANIKUS,  Kaligula: 

in  de  gedaante  van  Jupiteraangebeeden. 

/"lY fcepterdragers  ,  isdeftaf»  dat  edel  goud, 

Van  God,  der  vorften  vorft  en  hoofd, u  toevertroud, 
Op  dat  u  kleen  geweld  fijn  mogenheid  trotfeere  , 
Sijnblikfemen  verachte,  enonbefuyit  bra veere? 
Hoe  durftge  een  beeldtenis ,  naar  uw  gelaat  gefneên  j 
Met  vreemde  tocftel ,  en  fpoorloofe  plechtigheên  , 
Oprechten  in  het  choor  der  godgewyde  tcmp'lcn  ? 
Ofheeftdevleyery  ,  die  >  knielende  op  dedremp'len,. 
De  wierook  oflferd  meteen  loofe  nedrigheid  , 
Het  brein  betoverd  3  en  u  fchandelijk  misleid , 
Gelijk  Vitellim  ,  die  Kajus  hier  doet  brommen  » 
En  met  Aejlaatfickjehi  der  goden  fictwrermommen  ? 
Ofkendgy  geeneGod,  voor  hy  'tonheyligd  huys 
Tot  puin  maale  ,  en  u  beeld  verplettere  tot  gruy s  ? 
Salmoneus  florte ,  door  de  felfde  vuylt  gellagen  , 
By  Elis  ,  op  de  brug  van  koper,  uit  fi.n  wagen  >    , 
Jupijn  nabootfende ,  in  het  dond'ren  op  'c  metaal  > 
En  aengebeden  in  fijn  trotfe  zegepraal ; 
Endeeie  Kaius  heeft  geen  min  J'reftraf  genooten, 
Van  d'hoftrauwant  verraën,gevangen,en  doorflooten, 

Temp'len]  Te weeten binnen  JerufaletK ,  {tellende,  door 
Kajus  Vetrevius  ,  aldaar  het  beeld  van  Jupiter  ;  volgens  Jor- 
nandes ,  i  B.  van  het  vervolg  der  regeringen  van  Rome. 

Vitellim^  Vader  van  Aulm  Vitelhw  ,  na  Otho  het  Keifer- 
lijkbeftierende.  Welke ,  om  de  reeds  gedreigdedood  te  ont- 
vluchten >  ineen  gering  gewaad»  al  fchreijende,  allereerft 
deefen  Keifer  aanbad,  met  de  naam  van  God  begroete,  en  mee 
wierook  vereerde.   Niet  fonder  tiucht :  wanthy  niet  alleen 

kern 


C^/JUS  GERM^JVICITS ,  CaJSg-uJ* 


i6  Tooneel    der 

hem  begenadigde,  maar  ook  f  elf  onder  fijn  voornaamfte  boc- 
fèmvrienden  f  telde-  Die  was  dien  pluymftrijker,  dien  hy  vroeg 
ofhy  fijn  ïamenkomft ,  en  vereeniginge  met  de  Maan  niet 
had  aangeichouwd.  Welke»  meteen  gemaakte verfchrikt- 
heid ,  fijn  oogen  neerwaarts  flaande,  daarop,  al  bevende> 
antwoorde  :  He e re ,  «  lieden  go4en  alleen  is  het  geoorloofd  mal- 
kander  te  fien.     Siet  Dio  ,   f  9   B. 

Kajui~\  Soon  van  GemtJinikm  en  dgrippmai,  gemeenlyk 
Kaligul*  ( laarsmannetje  fegt  Ou  laan)  geheetenj  omdathy 
in  het  leger  ,  onderde  gelaarsde  krijgsknechten ,  was  geboo- 
ren.  Doch  fiet ,  vandeefe  (hem  haatelijke)  fchcndnaamjde 
Keisers;  14  bl 

Wat  vorders  fijn  Krijgs  of  Staatbedry  ven  aangaat,  die  fijn 
van geenen ,  of  fecr  geringen  waarde.Want  hoewel  hy  tegens 
de  Stvaben ,  Germ anjers  ,  en  andere  volkeren,  aan  den  Rbi/v, 
en  ontrent  den  Oceaan,  wel  groote  oorloogen  voornam, fio  is 
doch  niemandal  als  ongehoorde  fpoorloosheid  van  hem  uit- 
gevoerd. 

Daarom  vind  ik  ook  op  fijn  gedenkpenningen  niet  anders 
ais  fijn  drie  lieve  fuftertjes  ,  AGPUPP1NA  ,  DRUSILLA  en 
IULIA;  fijn  mishandelde  broeders,  NERO  en  DRUSUS ; 
hjn  rampfalige  moeder ,  AGRIPPINA;  en  eindelijk  fijn  bra- 
vevader GÈRMANIKUS:  of  mede  wel  Tempelen  ,,  Offer- 
gereedfehap  ,  en  felf geheele  Offerhanden  ( want  dit  Keifer- 
lyk  ondier  geduirig  met  de  titel  van  PONT.  MAX.  voorden 
dag  is  komende )  eneindelyk  fomwyleneenige  krygsknech- 
ten,  of  een  ADLOCUTIO  ,  en  Aanfpraak  tot  defelve. 

OndertufTchen  is  by  ons  wel  de  gemeende  van  alle  de  fijne 
(  die  niet  leer  veel  in  getalle  fijn  :  aangcfien  de  Roomfche  Raad 
na  deeies  dood ,  om  dus  alle  geheugenis  weg  te  neemen  ,  fijn 
medalien  en  geldmunten  teenemaalen  brak  en  verfmolt :  wel  - 
ke  ftofre  echter  Meffalwa,  de  weeligc  vrouw  van  Kliudius  > 
daar  af  verfcheidene  afbeeldingen  van  den  toneelfpeelder 
Mnefier ,  haar  boel  en  oppafTer ,  doende  gieten  ,  tot  geen  be- 
ter voorwerp  gebruikte  Dm  ,60  B. )  welke  het  beeld  is  dra- 
gende van  een  fittende  VESTA  ;  een  godinne  van  het  vuir  (of 
liever  het  vuirfelve,)  geJyk  men  weet ,  door  maagden  >  Ve- 
paalen  geheeten ,  nacht  en  dag  opgepaft  en  gediend.  En 
waarom  dseic  godin  ?  om  dat  hy  was ,  fo  we  geiègt  hebben 

1'ON, 


K    E    Y    S    E    R    E    N.  TT 

PON.  MAX.   Opfnh*      I  .  \\  iciisampt en  plicht ,  on- 

der andere ,  is  geweeft  deefe  geeftclyke  dochteicnnaarbc- 
hooren  uit  te  kippen ,  aan  re  neemen .  en,  in  onbctaamiykc 
reidykhcdenberraptfijnde,  tebeftriffcii     Sier  l'lutar 

NnM  "v>nr>  fabfis  Pii'or  ,  by  Geil  us,  i  b.  1 1  h^Feflus  ,  enz. 

EindeJyk  merk  op  cenigc  lijner  ook  aan  de  letteren  TRON. 
of  PRONÊPOS  AüG.  Nmnttfvunit  Keiftr  JKgujhu  j  gc- 
lyk  op  die  Tan  fijn  vader  Germamkus ,  DIVI  AUG.  N.  N«/ 
"«•.in  de  Keiler  ^4uzufluj :  te  weeren  door  Ttètriu'J  ,  van  wel- 
ke liy  ,  volgens  bevel  van  /lu^uihii ,  als  (bon  is  aangenoomen 
geweeft  ;  gelykdie  ,  door  bemiddclingc  van  fijn  ftaatkundige 
moeder  Li-j:j,  van  jittgufiut  wasaangenoomen.  Sict  D/p, 
5  e  B.      S'ietomw  ,  in  TVm*    ie  h. 

Ssmtfieklten]  Dan  vercierd  met  het  drinkvat  en  de  fpiets  van 
Dacchus ,  dan  metde  llangeftaf  van  Merkarini  5  en  dan  met  de 
drietand  van  titftmnyt  dan  weder  gewapend  met  deknodsvan 
Hcrkules  ,  of  de  blikfem  van  Jupiitr.  Voorts  dedehy  de  hoof- 
den der  gode-beclden  afwerpen,  en  de  gelijkemile  van  het  fijne 
daar  weder  op  letten.  Eindelyk  ,  de  kerk  van  Kaflor  en  Vol- 
lux  tot  een  voorhof  verbouwd  hebbende,  ging  hy  dikmaals 
tufTchcn  de  beelden  van  deeie  twee  goden  ftaan  ,  om  aangebe- 
den te  worden.  Doende  aan  hem  otteren  pauwen,  kalkoenen, 
faifauten,  en  allerhande  vogelen  van  groote  waarde,  van  het 
volk  ;  dat  hy  fomwylen  met  her  nageboodt  gedruys  van  don- 
der enblikfem  verfchrikte.  Sict  weder  Dio,  50  B  en  Suetoniur> 
xi  Hoofdft. 

Salmtmem]  Koningvan  E  lis;  die  ,  over  een  koperen  brug, 
dwars  over  die  (rad  gefet,  rydende  ,  met  brandende  toortfen 
in  lijn  vuyit ,  in  het  donderen  enblikfemen  J'tpiter  poogde 
na  te  bootten  :  doch  van  de  fel  ve  met  de  blikfem  wierd  dood- 
geflagen  ,  en  daarop  hellewaartgefonden.  Sict  Ffrplmj  6  B, 
*an  Eneaj. 


TIBER, 


iS  T  o  o  n  e  e  l    der 

V. 
TIBER.  KLAUDIUS  DRUSUS, 

voor  de  Raad  Nero  tot  foon  aannemende. 

IS  dan  uw  Meflaline  »  öKjaudius^  gedood, 
Om  dus  t'hertrouwen  met  eenflimmer  echtgenoot , 
UwJoon>  weleer  foo  waard ,  nu  ,  lbnder  achterdenken, 
Sijn  recht  te  ontrooven ,  en  lafhertig  weg  te  fchenken 
Aan deefen  jongeling,  dien  vreefTelijkenjïdttg 
Geboorentot  uw  val ,  en  Romesondergang  ? 
Ivundgy,  ver wij 'j "de vorft,  uw  kinderen  vcriaaken  , 
Om  by  die  grootfche  vrouw  u  aangenaam  te  maken  ? 
"Wat  vruchten  pluktge  toch  van  haar  genegenheid  , 
Dievalfch  en  trouweloos  u  daaglijks  lagen  leid  , 
Om  uteontweldigen  de  gulderijkslaurieren  , 
En ,  met  die  pracht ,  haar  ibon  Domitius  te  eieren  ? 
Hier  ftaatfe ,  en  peinft  alreeds  hoe  belt  de  tijd  gekort , 
En  kan  niet  ruften  voor  die  C<efar  keifer  word. 
Beef,  Klaudius  >  heeft  fy  een  middel  uitgevonden. 
Ik  fie  haar  (lont  genoeg  om  doodlijk  u  te  wonden , 
Of  met  een  helich  vergif  te  helpen  aan  een  kant. 
De  kroonfucht  acht  geen  deugt,  en  paft  op  eer  noch 

fchand  j 
Ja,magtfe  't  ampt,  waar  fy  na  rekhalft,een?  genieten, 
Met  die  tefterven,  fal  haar  nimmermeer  verdrieten. 

Meffaline]  Dochtervan  Mark.^alerius  Meffala;  wiens  on- 
befchaamde  geilheid  ,  en  weergaloofe  ongebondenheid  van  de 
fcherpe  JumtnalU  (in  het  6  ichimpd.)  niet  weinig  word  gelie- 
keld :  doch  wanneer  het  met  haar  hoereryen  te  verre  liep  isle  j 
indelufthoYen  van  LukuUusy  door  het  bevel  van  Klaudius  ,mct\ 
het  Maal  omgebracht.  Siet  Tacttus ,  1 1  Jaarb.  3  3  Hoofdft. 
pi?>  60  B.  Suetoniuf)  2.6  Hoofd  ft. 


sj-jri if  v  si  /.?  icrr  s  gl^zj?^. 


20  T  o  o  n  e  e  l  der 

Slimmer]  Julia  ^/Jgnpfina-,  dochter  van  Germanikus  cij 
jlgrippina ;  weleer  de  fchandelyke  byfit  van  haar  broeder  Kali. 
gula.  Trouwde  eindelyk  aan  haar  eigene  oom,  deeien  Keifer  j 
welken  fy,met  haar  dertele  liefkofingen,fo  wifte  te  miflciden, 
dat  hy  tiero  (haaren  foon  uit  Domitms)  aannam  ,  fijn  eerbare 
dochter,  Oktavia,  dcefen  ten  huwelyk  gaf,en  fijn  eigene  foon, 
Britanmkus  ,  te  voren  fo  teder  bemind  ,  achter  deelèn  ftelde. 
Welke  verwyfde  dwaasheid  hem  her  leven  kofteop  dien  tyd, 
als  hy  gedachten  had  fich  van  haar  re  ontflaan.Sict  de  genoem- 
den Tapetas,  12.  Iaarb.  z>-  Hoofdft.  Dio ,  60  B.  behalven 
Suetonius,   59  Hoofdft. 

Britannikus]  In  fijn  tweede  Burgemeefterfchap ,  uit  Msffa- 
lina  gebooren,  en,  ter  gedachtenis  fijner  verwinningen  van  de 
Brttten ,  alfoo  genoemd.  Deefen,  noch  klecn  zynde,  plagt  hy 
op  fijn  erm  te  neemen  ,  en  in  fijn  ichoot  te  fètten  ;  en  dus  ,  of 
in  de  vergaderingen,  de  iöldaten;  of  in  de  fpeelen  de  gemeente 
rebeveelen.  Siet  Sueto».  17  Hoofdft.  en  het  Byvoegfel  der 

K  E  I  S  E  R  I  N  N  E  N  ,    74  bl. 

Slang']  Mejfalina ,  noch  Keifeiinnc  .  eeivge  gefbnden  heb- 
bende om  in  het  heimelyk  Nero  te  verworgen  ,  wierden  de 
afgefondene ,  by de flapende jongen, terug gehouden,en weg 
gedreven  ,  door  het  geficht  van  een  Hang ,  die  fich  ontrent  her 
oorkuflen  fchielijk  vertoonde.  Siet  Tacitus ,  1 1  Iaarb.  1 1 
Hoofdft.  Dio  ,  61  b.  Op  welk  by  (onder  voorteeken  Nero 
naderhand  fuik  een  roem  droeg  (  vaft  gelovende  dat  hem  dit 
iets  groots  en  ontfaggelijks  voorfpelde)dat  hy, ter  gedachtenis, 
een  flang ,  nevens  fijn  afbeeldinge  ,  op  verfcheidene  medalien 
liet  ftcllen :  ja  langen  tijd  den  afgeitroopten  huyd  ,  in  een  gou- 
denring,aan  fijn  rechter  arm  droe^.Siet  Snetoniui,  6  Hoofdft. 

Verwijf /ie]  Van  fijn  oorloogsdaden  evenwel  getuygen  ook 
Dio,  Co  b.  Suetonius ,  17  h  Viktor ,  enz  en  de  penningen; 
verbeeldende  de  gewiekte  Vitlorm ,  verfcheidene  veldteckc- 
nen ,  en  ichilden ,  prachtige  zegeboogen,  enz.  en  nevens  haar 
de  letteren:  DE  BRITANN.  Wegens  Britavje,  van  hembe- 
oorlogd  verwonnen,  en  gezegepraald. 

Voeg  by  de  krijgsbedrijven  ook  fijn  milddadigheid  aan  den 
Roomfchen  ftaat  beweelen  ,  defel  ve  met  (pys  en  drank  in  haarc 
nood  onderftuttende  ;  tcrwy  1  hy  het  koorn ,  uit  de  overzee- 
fche  landfchappen  gehaald ,  binnen  O/?/*,  Romei  zeehaven, 

naar.- 


K    E    Y    S    E    R    E    N.  2T 

liaardclyk  verfarnelde  -,  en  hcc  water,  uit  de  ricvier  Anto ,  de 
Blaawc  bron,en  elders  getrokken,  door  groote  buyfèn  naarde 
(tadleidc.  biet  Smttmuut  i8,enio  h.     Dio,  60  b.  Orofiut 

■;  b.  $   h|    l':ktor ,  enz. 

Hit  fijn  de  redenen  darwy  op  fijn  geld  munten  vinden  de  go- 
dinne  Ceres  ■>  een  Korenvac,  Hoorn  van  Overvloed ,  Eiken- 
krans,  geteekend:  OB  ClYl.S  ohKVATOS,  wegtns  het 
tntftt  .  <  uz. 

En  ,  aangefien  hy  ook  na  fiju  dood  ,  van  fijn  ombrengen  in 
liet  getal  uer  go  Jen  is  gelleld  ;  io  liet  men  op  de  (el  vc  ook  go- 
:n,  ractdkbyfchrift:  DIVUS  CLAUDIUS  AUGU- 
STUS. Siet  de  genoemde  lchrvvei n,  en  voor  alle  JuvenaliSy 
ƒ  (chimpd.  Stnêk*y  infiinovergeeitige  i^pokvlocntof.s. 

Oof/iitius]  De  naam  van  LueiusUer»,  ecrhvtot  hetltam- 
buysder  KUmdïen  was  overgegaan :  welke  hv  ook  dikrhaals 
dreigde  te  herneemen  aebxeriaatende  die  van  Klauduu.  Siet  de 
Ide  (ehrijvers. 

C*/<»>]Dccfc  naam  beteckend  hiergeenfinsde  oppergefag- 
hebbing:  lijnde  alleen  een  pronknaam  van  de  (ooneu,en  neven 
der  Keueren,  totdat  boogeampt  voorgedrukt ,  en  verklaard. 
Sietde  Keisers  ,   33  bl. 

Sterve>^  Immers  heeft  baar  dwaafe  daatdicht  fich  fo  verre 
vervoerd,  dat  fy  (gewaarfchuuwd  Ginde,  van  een  derrekyker, 
voorde  wreedheid  van  baare  ti  r'o)  onbeteuterd  uitriep:  O :a- 
dat ,  modo  mperet.  Mag  hy  Hechts  regecren  ,  dat  by  vrylijk 
niydoode!  Siet  D.e ,    61   B. 

Leer  vorder,  uit  dit  tafereel,  de  waarheid  van  het  geen  Senc- 
ka  (in  fijn  Hippolijt.)  van  de  quade  vrouwen  doet  leggen: 

o 
D//.Y  malorum  fx.nnia  ,  &fcc!erum  artifex. 

Een  boos  vrouwmenfeh  is  de  aanvoerder  van  ongemakken, 
en  een  kondige  uitvinder  van  fchelmeryen. 


E  i  lVk 


%js  T  o  o  n  e  e  l  def 

VI. 

LUCIUS    DOMITIUSj 

naderhand 

KLAUDIUS     NERO: 

fich  vermakende  met  het  brandend  Romen. 

Hy  fpreekt: 

Weêrgadeloofe  vlam  ,  die  Trojes  val  verbeeld  ; 
Nooit  heb  ik  haar  fo  fchoon  gefongen  ofgefpeeld; 
Noch  de  elpe  lier  dêe  my  de  brand  foo  krachtig  hooren, 
Als  nu  deduyltre  nacht  doet  fien  van  deefetooren  1 

Hier  flort  een  tempel  met  een  yffelyke  krak  ; 
Daar  braakt  het  hof  een  zee  van  vonken  uit  haar  dak, 
En  toond  ons  een  geraamd  van  koninglyke  muiren, 
Gefchonden  en  gefloopt ,  door  't  woên  der  Griekfchs 

vuiren. 
Bedriegtme  'toog,  of  fien  ik  Pyrrhtt:  hier  ,.begruyft 
Met  ftuy  vende  afch ,  en  ,  met  een  fakkel  in  de  vuyft, 
De  Koning foeken  ,  daarhy  voordefoenaltaaren 
Der  Huysgoön  knield  T  omheind  van  weereloofe  fchaa- 

ren  ? 
Hoor  ik  K^affandra  niet ,  in  's  wreeden  Aiax  magt, 
Geboeid, by  't  hairgefleept, mishandeld,  en  verkracht? 
Ofis'tde  liber  ,  die  fijn  hoofd  fteekt  uit  de  baaren, 
Om  fijn  vernoegen  met  mijn  fielvermaak  te  paaren  ? 
Hy  wenfcht ,  als  Rome  fich  vertoond  in  Trojes  fchvn* 
Scamander  in  dit  (pel  of  Simois  te  zyn. 
Doch,  'k  ben  voldaan /erwyl  de  imook  de  vreugd  komt 

ftuyten, 
De  lucht  befwalkcn  ,  en  myn  grootfche  fchouwburg 

iluyten. 


Z, UCZ17S  Dojm'tïui.inx  C&u&m  JVMH O . 

& 


24  Tooneel    der 

Trojei]  Nero ,  de  foon  van  bovengemelde  tsfgrippina  en 
Kn.  Domttms ;  loon  van  Luc.  Dtmitiui  de  Roobaard  ,  en  An- 
tonia  de  oudere,  wenlchte  dikmaals  by  fijn  leven  Rome,  en 
met  een  het  geheele  ry  k  ,  te  fien  vernield :  noemende  daarom 
den  Trejaan^ben  Koning  Prtamus  Teer  geluklalig  ,  die  fijn 
vaderland  met  het  rijk  had  fien  te  gronde  gaan  Waar  op  hy 
ook  de  ftad  ,  op  verfcheide  plaatfen  ,  liet  aanfteeken  •,  terwy  l 
hy,  boven  op  de  toren  van  Mecenas,  fich  met  de  fchoonheid 
der  vlammen  vermaakte  ,  en,  in  toneelgewaad  ,  de  brand  van 
Trojen  helder  op  fong  Siet  Üio ,  6i  B.  Sueton.  38  Hoofdft. 
Tac.  1 5  Iaaib    3  8  Hoofdft. 

So  veribt  was  hy  ook  (  volgens  Suetonius  ,  1 1, 11  en  14  h. 
T>io  ,  ér  B.)  behalven  het  Schouwtoneel ,  en  het  fnaarenlpel, 
op  den  Renbaan  ,  en  hec  wagenmennen  ;  alwaaromwy  ,  op 
fijn  gedenkmunten  Co  dikmaals  aanfehouwen  Renbaanen, 
Wagenmenners  .  en  Paarden  ,  Toontafelcn  ,  enz.  met  de  let- 
teren: CER.  QUINQ^  Vyfiaari%e  fpeclen-,  of  de  naamen 
der  Schermers  en  Wagenmenners. 

A  nders  ontmoet  ons  niet  veel  by fonders  op  defel ve  ;  behal- 
ven de  Vtcloria  ARMENIAC  door  Korbulo  in  zsinnemen 
bevochten.  Suetonius ,  40  h.  en  de  geflootene  tempel  van 
Janus,  dusomfchreven:  PACE  P.  R.  TERRA  MARlQ^ 
(op  andere  UB1QO  PARTA  1ANUM  CLUSIT ;  by  pot 
Janus  i  hebbende  all  rveeegs  ,  te  water  en  te  lande  ,  de  vree  voor 
het  Roomkhe  'volkvfrtoorvcn.     Surtonüis ,  13  h.enz. 

L/«-]  In  welken  hy  (b  grooten  behaagen  had,dat  men  hem, 
felf  op  her  tooneel  openthjk  voor  het  volk  op  de  ielve  lag  (pee- 
len.  Sodathyook,  aleer  hy  ,  na  Co  veel  bedrevenegruwel- 
frukken  ,  Rom?  verliet ,  voornam  naar  Alexandryen  in  Egypten 
te  reifen ,  en  aldaar  met  dit  fnaarenfpel  de  kolt  te  winnen. 
Siet  Juvenal.   8  ïchimpd.en   Dio  ,  63  B. 

Sieii\  Deele  brand 'fihnj ft  Suetonius  om  beters  halven  ge- 
flicht  te  fijn  van  Nero  ;  hebbende  een  weerfin  in  de  mismaak- 
te rompen  der  ouwerwetfche  gebouwen  ,  en  de  onnodige 
kromten  en oncierlyke engten  der  wegenen  ftraaten  :  omlb 
bequaame  gelegenheid  te  hebben  van  de  ftad  met  fchooner 
timmeragicn,  en  netter  afdeelingen  te  verfien.  Ia  felf  Tacitur 
getuygd  (  i)~  B  derjaarreg.  58  Hoofdft.)  datmenniet  wel 
•weeten  kan  of  decfe  brand  by  toeval ,  of  door  een  aanflag  van 

dee- 


K    E    Y    S    E    R    E    N.  1$ 

deefeisgefchied.  Want  hy  was,  op  de  felve  tyd ,  aan  zee  > 
binnen  de  ftad  Antium  ,  en  begaf  fkh  niet  na  Rome ,  voor  by 
verftonddat  het  vuur  lijn  bchuynnge  begon  tenaaken.  Het 
is  de  pyne  waard  den  Schrijver  lelf  in  te  lien. 

Pyrrhtu]  Siet  het  geen  wy  van  hem  leggen  in  de  G  A  l  l  e- 
ry  e,  iéobl.  achter  Anaromaihe ,  en  van  het  omkomen  van 
Priamus  ,  door  djn  hand  ,  aan  het  altaar  ,  in  het  gelicht  van 
het  Koninglijkhof  volk,  Virgïlius ,  i  B.van  Evens. 

Kaffan/tra]  Van  haar  gevangenis  ,  en  verkrachtinge  .  door 
*yl)ax  de  OUet ,  in  de  verwoeflïnge  van  Truje  ,  her  ook  Vngi- 
hus  ,  in  gemelde  Boek.  Voorts  van  hetgeen  f  y  verder  gele- 
denheeft, fiede  Gallerye,  151  bl 

Tibe>]  Door  Romen  loopende ,  genoegfaam  uit  de  oude 
Schrijvers  bekend. 

ScatttandeA  Een  Trojaantcbe  rievier,  vloejende  uit  het  ge- 
bergte van  Ua-,  eertijds  Xa?itbu.<  geheetenj  welke  ontfangen 
word  van  Simv'is  ,  ook  uit  hia  flortende  ;  terwyl  dele  langs 
de  velden  van  Troje  ,  by  de  voorberg  S'geum ,  jïch  neeiwerpr 
inden  HeUe/fojit.    Siet  Sirabo,  Mila,  enz. 


B  5  &M 


2.6  T  o  o  n  e  e  l  der 

VIL 

SERVIUS  SULPICIUS  GALBA: 

voor  het  leger  Pifo  tot  foon  aannemende. 

T"\?  krijgsknecht  fta  my  toe  dat  ik  hier  niets  verbloem; 
■""'Hy  luyfterd  naar  het  geld,  en  naargeen  heldenroem^ 
Het  geld  doet  hem  fijn  lyf  in  ftorm  of  veldflag  waagen, 
Engeenfinsde  ei^e^roon,  belacchelijkgedraagen 
In  vroegere  ecuwen,   toen  de  eenvoudige  Quirijt 
Sïechts  om  een  brave  naam  het  fwaard  bond  op  de  fijd. 
Nu  laat  hy  fich, in  plaats  van  haaftverwelktekroonen, 
Met  duurfaam  goud>vercierd  met  Keizers  beelden,loo- 

nen, 
"Wien  hy  by  nacht  bewaakt ,  by  dage  alom  verfeld* 
Ciirfïer, bemind,  en  diend  gelijk  een  flaaf ,  voor  geld. 

Dit  leerde  Galba,  tot  fijn  onherhaalbre  fchade, 
Die,  te onbedachriaam,met  fijn  vrel^heid ging  te  raade; 
Scifop  dietyd  ,  wanneer  hy   Pifo  lteld  ten  toon, 
Als  wettige  erfgenaam  en  aangenoomelbon, 
"Voor  't  morrend  leger  ,  reeds  door  Othos  kohft  aari 

5t  muyten, 
En  in  het  harnas,  om  die  dwaafe keur  teftuyten 
Tot  voordeel  van  haar  vriend,  dien  loofen  jongeling, 
Die  's  ruiters  liefde  en  gunft  met  filv're  netten  ving. 
DcmildheidjOp  haar  fchat  hoogmoedig, en  verwaaien, 
Baand*  by  den  krijger,  beft  de  weg  tot  groote  ftaaten. 

Cela]  Hier  af  fpreekt  Lukanus ,  10B.  der  Farfal.  ootL' 

Nulla  fïder ,  pietafque  viris  qui  caslrafequunturt 
Vcnalefque  mamts :  ibifas  3  ubi  jnaxima  merces. 

by  de  't  leger  volgen  is  noch  woordhoudinge  ,  noch  deugd- 
zaamheid,het  is  een  magc  die  te  koop  is:en  daar  plaacft  fich  het 
ree  heen  de  bil!  ykheid>alwaar  hec  meefte  loon  is.  £;- 


TJliJEU  .  CJCA  UDIZTS  DK  USUS . 


2,8  T  o  o  n  e  e  l  der 

Etkenknon]  Van  de  eikekroon  isgefptooken  Poesyi  ,  iaï 
bl.cn  in  de  Overtogt  ,  36DI.  Doch  onder  de  kroonen  van 
de  oude  Romeinen,  aan  de  dappere  krijgsmannen  opgedraagen, 
was  ook  behalven  deefe  die  van  gras  :  Deefe  ontfingen  de  Veld- 
heeren  van  haar  loldaaten ,  wanneer  fy  een  belegering  hadden 
doen  opbreeken  •,  en  was  deshalven  de  meeft  geachte >  volgens 
Pltniut,  4  B.  iöHoofdft.  Alwaarom  deefe  de  wijkmeefter 
Deerns  Mus ,  weleer  wierd  opgedragen  ,  nadat  hy  het  Room- 
Jche  Leger,  in  de  engten  van  den  berg  Gaurus ,  in  Kamp  anten-, 
had  ontlèt.     Siet  /Jurel.  Piktor. 

Vandefe  kroonen  fchrijft  Plinius ,  volgens  fijn  gewoonte 
16  B.  4  Hoofdft.feer  aanmerkelijk:  o  mores  aterno.^  (egt  hy, 
qui  tanta  opera  bonore  [oio  donaverint :  £$  cum  reliquas  corovas 
auro  commendarent ,  falutem  civis  in  pretio  ejfe  noluerint :  clara 
frofejftone  ,  (ervan  cfuïdem  hominem  nefas  ejfe  ,  lucri  caufa.  O 
feeden  ,  een  eeuwig  geheugen  waard  ,  die  fuik  een  groot  werk 
meteen  blooce  Eernaam  befchonken  ;  en  niet  gewild  hebben 
(terwijle  fy  andere  kroonen  ,  door  de  ryke  itorïe  van  goud  of 
fïlver, bekoorlijk  maakten)  dat  het  burgerlyk  weivaaren  op 
prys  gefield  fou  wordeiv.waar  mede  fy'baarblykelyk  beleeden, 
dat  het  fchandelyk  was ,  voordeels  halven  ,  een  raenfch  in  het 
leven  te  bewaaren 

Quirij']  Of  Romein ;  welke  weleer  die  naam  omring  van  de 
Sabijnjcbe  ftad  Cures ,  nadat  Romulus  ,  na  het  verbond  "met 
lit.Tatius,  de  Sabijnen  te  Romen  had  ingenomen,  en  de- 
fèlve  met  fijn  Romeinen  vermengd.  Siet  Livius ,  1  B.  Ten 
fy  men  wil  dat  de  Romeinen  worden  Quiryten  geheeten  na 
hunnen  eerften  koning  Romulus;  welke  fy  ^uirtr.us  noemen 
naar  een  fpiets  (diehy,  gelyk  eenfoonvan  Mars,  gewoon 
was  te  dragen )  by  de  Sabijiien  gefegt  quiris.  Siet  Ovtdius, 
Almanak,  z  B. 

Galba]  Soon  van  de  Burgemeefter  Serv.Sulpicius  Gal  ba,  en 
hiummia  Achaica.  Siet  de  KeyseRINNEN,   18  bl. 

Quam  vorders  veel  te  laat  aan  de  regeering  1  hebbende  reeds 
70  jaaren.  Want  hy  was,  lange  voor  het  ontfangen  Keifers- 
ampt,  een  dapper  en  gelukkig  oorlogsman  ,  loinde  Gaüun 
als  in  Spanje.  Sulks  getuygen  Plutarchus ,  in  Galb:  Sueto- 
rtius ,  8  en  9  h.  Dio  ,  64  h.  Fiktor,  enz.  endegeldmunten, 
getcekeud:  HISPANIAj  TRES  GALLLE ,  ofGALLIAjcnz. 

nc- 


Ketseren.  29 

«evens  de  afbeeldingen  van  Vrouwclykc  aanfichtcn,  Ryders, 
enz.- 

Vrekheid]  Die  by  hem  onverfaadelyk  ;  doch  met  eene  by  de 
foldaaten  onvcrdraagelijk  was  ;  aangclicn  hy  defclve  wel  dik- 
maals  fchenkagicn  ,  en  uitdecHngcn  van  krijgsrouf  beloofde, 
maar  nimmer  het  beloofde  volvoerde.  Self ,  111  dcaanneemin- 
ge  van  Ptjo  ,  geen  gewag  maakende  van  begiftingen.  Siet  de 
gemelde fchrijvers  >  en  l'lu'arch.  in  Galt.  Ia,  hy  ontfagfich 
mettotdelijffchutbcndc,  die  geld  q  uam  eifchen  ,  tefeggen: 
ik  ben  gt-woon  foldaaten  te  werven,  en  niet  te  koopen.  Siet  D10  , 
in  gemelde  B. 

Pi/v]  Segge  Pifo  Fritgi  Lichiianus ,  een  jong  edelman  ,  van 
goeden  inborft ,  dienhy  (gelovende  dat  men  fo  feer  niet  fijn 
ouderdom  ,  als  ook  wel  fijn  kinderloosheid  verachtede)  fchie- 
lyk  in  het  leger  btocht  ,  en  >  in  de  volle  vergaderinge  ,  als  fijn. 
foon  en  erfgenaam  voorfielde.  Doch  tot  fijn  groot  nadeel. 
Aangefiendit  Salv.  Otho  geweldig  (arde,  en  aanhitfteom, 
metdefaamengefwoorene  ,  hem  op  het  lyfte  vallen,  en,  in 
fijn  hoogen  ouderdom  ,  om  te  brengen.  Site  ton.  20  Hoofdft, 
Titcit.  41  Gefchied.  41  Hoofd. 

Deefe  Ptjo  ,  geloof  ik  ,  fiet  men  ,  nevens  den  Keifèrftaan- 
de ,  op  de  gedenkpenningen,  welke  een  ADLOCUT.  of 
plechtige  Aan  'pr aak  aan  de  foldaaten  vertoonen ;  gelyk  <üq 
van  Klaudianus  ,  in  de  Gildon.  Oorl.  Statius ,  Mengeling,^  b. 
van  Bolan.  Lukanrts ,  ƒ  Phar\al.  van  Cafar  ;  en  Am>ntanuit 
a0b.4h.en  igb.fh.  en  elders  word  befchreven. 

Otboj]  Aan  wien  het  krijgsvolk  ,  door  fijn  mildadigheid 
omgekuypt  fijnde  ,  het  keifei  tijk  hebben  verkocht  Siet  Die, 
64  B.  Sueton.  6  Hoofdft.  Want  hy  had  altijd  gehoopt,  dat 
G.Uba  hem  ,  en  niet  P/'/o  ,  rot  foon  fou  aanneemen.  Des  hem 
de  opgevatte  fpijt  tegens  Galba  op  rooide  :  behalven  dat  fijn  ge- 
maakte fchulden  hem  genoegfaam  rieden  een  gewichtig  ftuk 
te  wagen.     Siet  Sneton.  f  hoofdft. 


Har- 


yy  Tooneêe  iTder 

VIII. 
MARKUS  SALVIUS  OTHO: 

fich  fel  ven  doorfleekende. 

Hy  fpreekt : 

"^Teen  ,  beter  door  mijn  dood  den  oorlog  ofgefchort, 
-*-^  Kn  't  bloed  van  eene  alsfo  veel  duyfenden  geftort  ï 
'Khaat  de  overwinninge ,  en  omhels  't  ondankbre  Rc- 

men 
Te  vinnig  regens  my  met  wreedheid  ingenoomen 
Als  of  ik  Ctnna  was,  dien  fy  met  recht  verdoemd, 
Gelykfe  Dccius  haar  burgervader  noemd. 
Gy  pordme  de  eerden  ,  in  fijn  ftaatfucht ,  na  te  Happen 
Tot  aan  de  y  voore  ftoel  der  Burgemeefterfchappen  j 
Ik  peins  vaft  om  de  ruft  en  welvaart  van  het  rijk* 
Op  dat  de  wereld  my  den  tweeden  ftell  gelijk. 
Kan  ik  niet  in  het  fpits  van  's  vyands  heiren  dringen, 
Noch  f  oden  fluiten  >  met  daar  leevende  in  te  fpringen 
Om  Romen  in  't  gevaar  te  ontfetten  :  ik  doe  meer 
Alsik,  opdeefe  wys,  haar  dien,  met  dit  geweer»    1 
Wel  aan  ,  myn  vrienden  ,  wilt  my n  fterven  niet  beny 

den, 
Gy  riet  den  hemel  voor  myn  overwinnaar  ftryden, 
'  T  beliefd  haar  ook ,  dat  gy  hem  heden  trekt  te  moet, 
Gelul{_wevfcbt ,  eerd,  en  als  manhafter  veldheer  groet. 
My  is  het ,  ach  /  (dien  gy  wel  eer  beftond  te  kielen) 
Genoeg »  dat  ik ,  voor  u  » myn  leven  mag  verliefen. 

Opgefchort]  Deefe  grootmoedige  keifer  van  VïteÜtus ,  by 
Bebriakurn ,  in  halten  (tuflchen  Verona  en  Cremona)  in  fijn 
afweefèn,  geflagen  en  verwonnen  fijnde ,  nam  voor  terftond 
den  oorlog,met  fijn  dood,  te  befluyten :  niet  begeerende  dat  de 
burgerkrijg ,  (,dk by ,  ook  m  fijn  ftaaccloos  leven  gtootelyks 

had 


M^tJlClTS  S^/Z,m~S    O  TH  o. 


%i  T  o  o  n  e  e  l     der 

had  vervloekt)  om  hem  langer  fou  duiren.  Siet  hier  een  vorfl 
vangrooten  hoop  !  wiens  krijgsmagt  noch  tendeelein  haar 
geheel  was  ;  en  tot  wien  noch  geduirig,  fo  uit  Dalmatien  als 
andere  geweften  ,  nieuwe  benden  aanquaamen  ;  deefe,fegik, 
wil  echter  liever  fterven,  als  fijn  volk,  buyten  noodfaaklijk- 
heid  ,  op  de  vleesbank  brengen.  Siet  Dio  ,648.  Plutarch. 
Stteton.  Viktor  ,  enz. 

Vorders  is  de  fchaarsheid  der  kopere  gedenkpenningen  van 
deefe  Keifer,  met  Latijnjcbe  (niet  met  Gnekfche)  byfehriften, 
alom  by  deLiefhebbers  bekend:  fo  dat  felf  fommige  van  deefe 
fich  in  de  filvere  ook  diergelijke  feldfaamheid  hebben  inge- 
beeld. Sierde  Keisers,  18  bl.en  Keiserin.  75  bl  Hoe- 
wel ons  die  ook  fo  heel  vreemd  niet  behoorde  voor  te  komen, 
aangefien  wy  weeten  ,  uit  Suetoniui  en  andere  bovengenoem- 
de ,  dat  de  tyd  van  het  geheele  rijksbeflier  der  Keiferen  Galbay 
Otho ,  en  Vitelhus  ,  in  een  gefmolten  lijnde,  pas  een  jaar  en 
tweeen  twintig  dagen  kan  begrypen  ,  en  dat  hier  uit  niet 
meer  als  9S  dagen  voor  Othoos  rekening  mogen  genoomen 
worden.  Evenwel  fijn  Otho  de  naam  van  Auguflas ,  de 
Wykmeefterlijke  magt ,  en  alle  eerampten  en  titelen,  ooit 
vandevoorige  Keifers  befceten,  opgedragen.  Tacitus,i  Ge- 
fchied.  47  h  fo  dat  hy  ook  (elf  ( (iet deefen  Schrijver,  £4  Ge- 
fchied.  )  regens  de  krijgslieden  ,  in  een  aanfpraak  ver- 
klaard,  dat  de  RoomfcheRaad  hem  teneenemaalisgenegen. 
VVaarom  fouden  dan  fijn  kopere  geldmunten,  van  de  Raad, 
door  haar  bygeblevene  magt ,  met  S.C.  Volgens  Raadbejlait% 
geteekend,  niet  onvervalfcht  eu  onbedfpelijk  fijn? 

Sy  verbeelden  meerendeels  dezegepraalende  VICTORIA, 
(te  weeten,  over  Vitelhus.  Sueto?nus ,  9  h)  deforgeloofe 
SECURIT  AS  ( welke  opfehrift  ons  ook  voorkomt  op  een  an- 
dere ,  alwaar  een  getabberd  veldheer  de  hand  aan  fijn  foldaa- 
ten  geeft)  de  PAX,  Vrede ;  de  SALUS,  Beil  en  Welft 'and-3 
de  CONCORD1A  PRjETORIAN.  Eendragt  der  lijfjchut. 
bende ,  in  hem  voor  haar  heer  en  meefter  te  verklaaren  Sue- 
tomus ,  6  h  enz.  dragende  ook,  behalven  de  gewoonlijke 
Ampt  en  Eeretitelen ,  van  IMP.  AUG-TR.  P.  COS.  en 
P,P.  dievan  PONT.  MAX. 

China]   Lnc.KorneliuiCinna,  die  den  (laat,  binnen  Rome, 

meteenfeergrooie  wreedheid  onderdrukte  -t  Okfnvim  >  fijn 

amp;* 


Keyseren.  3^ 

amptgenood  ombrengende  ,  en,  met  vrygemaakre  i1aven>den 
berg  J-amkulurn  innecmende  Doch  als  hy  Sulla  denoorlrg 
meende  aan  re  doen,  fo  heeft  het  leger,  te  zsir.kona,  dien 
wreedaarddoodgciteenigd    Siet  ftktor. 

Dtcius]  Drie  Decten  heeft  Ren.en  in  haar  guldene heldeneeuw 
gehad  ;  die,  ter  liefde  van  het  vaderland  ,  opeen  gelyke  wyfè, 
lich  hebben  opgeofferd  ,  met  midden  in  der  vyanden  flagor- 
dens  te  vallen  ,  en  aldaar  feeghaftig  cc  {heuvelen.  Te  weetcn, 
de  vader  in  de  Latynfche ,  de  (bon  inde  Totkaavfthe  ,  enden 
neefin  den  Tareniijnjchen  oorlog,  met  de  koning  Pyrrkus. 
Siet  Florus ,  1  B.  14,17,18  Hoofdft.  Val.MaxiiMi>,  ó  B. 
6  Hoofdft.  Viktor  ,  enz. 

Poelet,]  Gelyk  Mark.  Kurtius,  die,  fich  voor  het  vaderland 
opofferende  ,  gewapend  in  lekerekuyl,  midden  op  de  merkt 
van  Rume ,  fprong  ;  en  dus  de  befmeuelyke  dampen  ,  uit  ge- 
melde kloof  oprijfende  ,  dede  ophouden.  Siet  Lwius  ,  6  B. 
Plutanh,  in  fijn  Gelyke  Vertell. 

Geluk-we?i!cht]  Wy  volgen  meefrendeel  fijn  laatfte  reden, 
ons  achcergclaaten  van  de  naaukeutige  fchry  ver  >  Dio ,  in  ge- 
ieide  boek. 

Leven]  Hy  dan  (ik  (eg  Otho-,  (bon  van  Lucius  Sah-,Otho, 
en  Albtalerentia)  heeft  fich  met  een  pook  geftooken  onder 
de  flinker  tepel;  en  als  de  wachters  op  fijn  fteencn  binnen  qnaa- 
men ,  fo  heeft  hy  de  v/ond  met  fijn  hand  gedekt ,  totdat  de 
dood  fijn  fieldêe  verhuyfen.  Tactt.  49  Hoofdft.  Sueton.  n 
Hoofd.  Dusftierfhy.inhet  38  jaar  fijns  ouderdoms  ;  door 
een  dood,  van  fommige  gelaakt ,  en  weder  van  fommige  ten 
uiterftengepreefen.  Siet  het  fneldicht  van  Martialts  ,  aange- 
toogeninde  K  etsers,  18  bl.  daarenboven  wat  van  de  ei- 
genfèlfs-moord  gefchreven  isde  Gailerye  ,  behalven  176 
bl.  achter  Sof  unit  ba:  alwaar,  ondet  andere  ,  ook  dit  volgende 
van  Martialts ,  door  yolUnhoije  verduyfcht,  isingelafcht : 

Heeft  Fannius,  terwijl  hy  *s  vyands  degen  vlood, 

Geen  heldejlul^  bedreven  ? 

Hy  nam  fich  [elf  het  leven. 
O  dolheid)  datmen  fterft ,  uitvrcefevandedood. 


AwJ- 


54  Tooneel    der 

IX. 

AULUS  V1TELLIUS  GERMANIKUS:  ; 

van  fijn  krygsvolk  gevat  en  mishandeld. 

AAnfchouwer,  ja  I  dit  is  een  opperhoofd,  eenvorft, 
Geboeid  ,*gefchopt ,  befchimpt ,  mishandeld,  en  be- 
morft 
Van  dolle  rrtuyters ,  en  ondankbre  huirelingen  j 
INochflusfijnfpitsbioêisin'Lbeflormenen'cbefpiingeni 
Wanneer  fy  paarden  ,  op  het  Keiferlijke  woord, 
Eenyfielijke  brand  met  yiTelijker  moord. 

Maar ,  hoe  ?  verdiend  hy  niet  dit  pynigen  en  fleuren  ? 
Kon  fuik  een  dwingeland  wel  mindre  ftraf  gebeuren  ? 
Sie ,  't  heilig  Kapitool ,  fo  godloos  en  verwoed , 
Door  dee^c  ontheiligd ,  en  beimet  met  burgerbloed  ! 
JAen  flraf  dien  fchender.  Maar  wiens  halsrecht  moet  hy 

vreeien  ? 
Wildgy  beklagersen,  meteen,  fijn  rechters  weefen, 
Oproer ige ,  die  dus  uw  diergefwooren  eed , 
En  trouw  ,  en  rechterhand  >  fofchandelijk  vergeet  ? 
Degoön  bekleèndit  ampt ;  die,  fonder  tegenblaffen  , 
Deftaatharpyen  met  de  felle  donder  ftrarTcn  ; 
Offtieren'svyandfchicht,  in'thectfte  vanhetflaan,  ' 
In'sveldheershert,  totfoen  van  duyfendeuveldaan  : 
En  geenfins't  hollend  graauwjdat  ly ên  moet  en  fwygen  j 
Om  niet  de  goden ,  in  hun  vorften  ,  te  betygcn. 

Opperhoofd]  Aulus  Pitellius  ,  foonvan  L'tcius  Pittllius  (van 
welken  boven  ,  14  bl.)  wierd,  na  verfcheidene  bedreven  gru- 
weldaaden5eendeerlykfchouw{pelvan  de  moedwillige  krygs- 
]ieden :  die  hem  ,  onder  ontelbaare  fcheldwoorden,  metgroo- 
te  verfmaadheid  .  uit  fijn  fchuylhoek  getrokken  lijnde  ,  gelyk 
een  misdaader  half  naakr,hebben  ren  toon  gevoerd,  doorltou- 
)cen ,  en  eindlyk ,  als  een  hond  ,  met  haaken  in  den  Tibtr  ge- 
ileepr  j  en  verdronken   Siec  Suste»'  17  Hoofdft.  Tacit.  3  Ge- 

fchicd, 


^zzcvs  fzme^xTux  gjzrjuljjvjcus. 


%6  Tooneel    der 

fchied  8j-  Hoofdft.  Onder  dit  fmaalen  en  fchimpen,  poogde 
hy  wel  het  krijgsvolk  te  vermurwen  met  defe  woorden:  Ik  heb 
echter  noch  onlangs  uw  veldheer  geweefl  j  maar  fag  het  fel ve  hier 
door  eer  getergd  als  geftild.     Siet  D«,  6/  B. 

Aanmerkelyk  is  het  op  fijn  (aangaande  't  koper)  feldfaame 
en  in  oprechtigheid  vry  ongemeene  gedenkpenningen  >  dat- 
men  aldaar  nooit  CAES.  leeft  ,  en  heel  Telden  AUG  dewyl 
hy  de  voorfte  titel  voor  altyd  heeft  geweigerd.  Sueton.  8  h. 
maar  men  het  weder  op  defelve  de  zegetitel ,  hem  feer  geval  • 
lende,  van  GERMANICUS,  der  Duitlchenoverheerder.  Siet 
het  ONTWERP  21  bl.  benevens  CONCORDIA,  FIDES, 
en  CONSENSUS,  EXERCITUUM,  de  Eendracht ighetdt 
WoorAhouding^nToeJlemmmge  der  heiren;de  zegepraalende  VIC- 
TORIA  (over  Otho,  fogefegtis,  bydeftad  'Bebriacum  )  de 
LIBERTAS  RESTITUTA,  her  (lelde  Vry  Hïd  ;  URBS  RES- 
TITUTA,  't  hertelde  Komen;  SECURITAS  P  ROMANI, 
de  Geruftigbeidvan  het  Roomfche  volk  ,  te  weetcn  door  fijn  ver- 
winninge;  enz. 

Brana]  Als  het  leger  meerendeels  hem  af- en  Vejpaftanut 
(in  Syrien  oorlogende)  toegevallen  was,  fo is  hy  verwonnen 
van  de  fteevoogd  ,  de  broeder  van  VefpafianusyFlav.  Sabinus. 
Van  welken  hy  fijn  leven  en  weivaaren  vry  koopende  ,  het 
Roomfche  rijk,  by  de  foldaaten,  heeft  afgeftaan.  Maar,,  op  het 
aanhouden  van  het  volk  ,  en  eenige  der  krijgslieden  ,  heeft  hy 
weder  moed  gegrepen  door  de  fijne ,  Sabinus ,  en  de  Flaviaan- 
febe  krijgsmagt,  naar  het  Kapitolinm  gedreven,  en  aldaar, 
onder  het  aanfteeken  des  tempels  van  Jupiter ,  verflagen,  ter- 
wyl  hy,  aan  tafel  fittende  ,  met  het  fchouwfpel  van  de  brand, 
en  het  gevecht ,  fich  vermaakte.  Siet  Sueton.  1  ƒ  hoofdft. 
Tacit.  71   Hoofdft. 

Straf  ]  De  ftaatkundige  geletterde  twiften>ofeen  al  te  ftren- 
gen  dwingeland  van  fijn  onderdaanen  moetgeftraft  of  geleden 
worden.  Die  aan  de  harde  fijde  dragen  gemeenlykdefefiu- 
(preuk  van  Herkules ,  by  Seneka  (4  Bedr.)  in  de  mond  ; 

VtBima.  baud  ulla  ampltor 
Poteft  ,  mavifque  opima  maclare  Jovi, 
Quam  rex  miquus. 

Voor 


Keyseren;  37 

Voor  de  goden  kan  geen  heerlyker  noch  vetter  offer  geflagen 
worden  ,  dan  een  onredelijke  vorft.  Maar  die  van  de  fachte 
kant  fchrijven  God  de  Heere  alleen  toe  het  wreeken  der 
onrechtvaardige  koningen ,  fcggende ,  met  Horatius : 

Rsgum  timendorum  in  proprios  gregery 
Reges  in ipjos  imperium  eji    | ovis. 

De  vreeflijke  koningen  gebieden  over  haar  toebehoorende  on- 
derlaaten  j  maar  weder  Juptter  over  de  koningen  felf.  Doch 
fier  het  gevoelen  van  Flat/.imus ,  wegens  het  verdraagen  van 
Nabis ,  den  Spartaanlchen  dwingeland,  by  iHutarchus,  in  Fla- 
min.  en  dat  vandeefe  fchryver,  over  het  keifèrmoorden  van 
Brutus;  in  Brut.  En  eindelyk  de  gedenkwaardige  linfpreuk  van 
den  Spart aaner ,  leefende  het  graflchrift  van  de  moorder  eenes 
dwingelands,  by  den  felven  ;  in  Lykurg 

Oproenge]  Hoord  de  gewichtige  ftaatlesvan  Tacitus ,  uit 
/ïjn4B.derGefchied.  Raröea  moles  eonveüi  fine  conveüentittm 
exttio  pote/i  ;  dat  groot  gevaarte  kan  fclden,  als  met  den  onder- 
gang der  afwerpers  ,  om  ver  gerukt  woeden.  Alwaarom  ook 
Favovius,  by  de  meergepreelene  Plutarchus  (in  Brut.)  aldus 
redenkavcld  :  (i  tyratmwn  volumus  auferre  ,  nafcetur  helium 
eivtle ,  pejus  deteriu'aue  omni  tyranno  ;  indien  men  een  dwing- 
Iandwil  aan  kant  helpen  ,  men  fal  een  burgerkrijg  doen  op- 
ftaan  >  erger  en  llimmer  als  ooit  eenig  dwingeland  is  geweeft. 
Des  is  feer  te  pryicn  het  (eggen  vaneenen  Orjakus ,  by  Bonfi- 
nius ,  (3  B.der  Hungar.  gelchied  4  thiendet. )  Alseenige 
der  Ongerfche  grooten,  (b  fchrijft  deele  ,  Mathias  uithetryk 
poogden  te  fetcen ,  weigerde  Orfaéus  haar  in  dit  eedge(pan 
gefelfchap  te  houden  ,  -aldus  uitroepende  :  toiengy  ook  met  de 
heilige  kroon  Jiet  vereïerd,  al  waar  bet  een  os ,  eerci  en aanbii 
defelve.  Sier  Jun. Brutus,  Lip futf,Tolof anus,  Urfinut-,DanétUf, 
en  andere  ftaatbeichry  vers. 


C$  TI- 


7 


^S  T  o  o  n  e  e  l  der 

X. 

T    I    T    U    S 

FLAVIUS  VESPASIANUS: 

afflaande  het  verfoek  van  de  getrouwe  Epponina. 

XT  Eer  u  naar  't  wyf  >  dat  aan  den  hofpoort  u  begroet, 
■■■^•Enhoor  de  klagt,  waarmee  fy  ftormd  op  uw  ge- 
moed f 
Manhafte  keifer,  eer  der  dappere  Sahijnen! 
Vefpafiaan ,  fiedie  rampfahge  verfchijnen, 
Geklommen  uit  een  duylt're ,  en  onderaardlche  mijn', 
Alleen  om  uw  flavin  en  dienares  te  fijn  ! 
Straft  gyde  muyter ;  ei  verfchoon  deonnooflekind'renf 
Verfchoon  fijn  echtgenoot.'  waar  heeft  Ie  u  konnen 

hind'ren  ? 
Wat  noemd  gy  rnifdaad  ?dat  fy  tweemaal  heeft^gebaard 
In  't  woette  woud ,  (o  ïHI  met  Gallus  hier  gepaard  ? 
Of  komtfeu  tergen,  met fu teder u  te fmeeken  ? 
Hetis een  vrouw  :  gv moet  verbeven,  en  nietwreeken. 
Neen;  brengfe  met  geen  ltaal  ter  dood:  flaat  gy  haar  af, 
Send  Epponina  ,  methaarkrooft,terug  ,naar  't  graf, 
Dat  deefe  een  kerker ,  meer  als  herreberg  ,  verttrekte, 
En,nauwernood,voor't  woên  van  leeuw  of  tyger  dekte. 
Ach,  Epponina,  't  is  vergeefs ;  het  is  gedaan! 
Uw  word  genade  ontfegt  s  hy  luyfterd  naar  geen  raên, 
Noch  klagen,   krachteloos,  helaas .'  is  al  uw  icbreyen. 
So  laat  fomtyds  een  vorlt,door  gramfchap,fich  mifleyen ! 

Satijnen]  Want  hy  was  de  foon  van  Titus  Flavius  Sabinut, 
een  ontfanger  van  fchattinggelden  by  de  Svitfers :  gefprooten 
uit  het  oude  ftamhuys  der  Fiavien  ,  en  gebooren  in  Jtalten% 
ontrent  de  ftad   Reate- 

Syn  gedenkpenningen  vertoonen  ons  I.  door  Zegewagens, 
Gevangene,  Wapen ftanders  ,  enz.  Hetaanmerkelyk  over- 
Jiecren  van  Palejima  ,  of  het  Joodfckt  land ,  nevens  de  aan- 

gren- 


TITCK  JFïjrXUS  J^ESJMSZJtfUSJlLte^. 


40  Tooneel,  der 

grenfendegedeeltens  van  het  weleer  fomagtig  Sytiert.  Siet, 
behalven  fo\ephus ,  Suetonius ,  4,;  en  8  h.  Dio ,  66  B. 
r?£*  r,  enz  de  byfchriften  fijn  gemeenlyk  IUDAEA  CA- 
PTA  ,  of  DEV1CTA  ,  het  overwonnene  en  ingenomen  Jood- 
fchelandi  DE  IUDAEIS,  wegens  de  Jooden-,  TRIUMP.AUG. 
Des  Keizers  Zegepraal i  enz.   Siet  de  Keisers,  20  bl. 

II.  Synfchoone  en  cierlyke  Tempel ,  ontrent  de  Roomfcbe 
merkt  opgerecht ,  en  de  Vreede  toegewyd.  Siet  van  deefe,  en 
haar  cieraden  (  behalven  Saetonius  ,  9  h.  Jofephns ,  Ioodfch. 
Oorl.  7  B.  14  h.  en  Galenus ,  1  lib.  de  Pulhb.)  Pliniust 
36  B-  7  en  ij-  h.  en  van  defielves  verbrandinge  onder  de  kei- 
ler,   Kowmodus  ,    Herodianus ,   1  E.  14.I1. 

III.  Syn  groot  en  overheerlijk  ^mphitheatrum  ,  of  ronde 
fchouwburg ,  midden  in  de  ftad  opgerecht.  Suetonius  ,  9  h. 
en  111  Tit.  j  h.  Viktor ,  enz.  Van  wiens  yflèlyke  hoogte  en 
ongelooflijke  ruymte  fiet  Ammmnus  5  1 6  B.  6  h.  wiens  bou- 
vallige  overblijfselen,  men  heden  (wegens  de  Kolojfen,  of 
bovenmenichelyke  beelden  aldaar  tot  pracht  en  cieraad  wel  eer 
opgerichr)  de  bedorvene  naam  geeft  van  het  Kolt/ée. 

Rampfalrge]  Sekere  Sabinus  Gallus  had  vermetelijk  fich 
doen  Ctefar  noemen;  doch,  door  de  Vefpafiaanjcbe  gellagen 
zynde,  vloot  hy  in  een  afgelegen  gebergte  ;  alwaar  hy  ,  negen 
jaaren,  in  een  uitgeholde  klip  verfchuylde  ;  benevens  Eppom- 
71a  (andere  noemen  haar  Vepilona)  fijn  getrouwe  gemaalin. 
Doch  eindelyk  is  hy  ondekt,en  naar  Rome  gefleept;alwaar  hem 
de  Keifèr  daadlyk  heeft  doen  ombrengen  met  de  gemelde  Ep- 
■pontna  ;  die  met  twee  klcene  foontjes  (welke  fy  in  haar  onder- 
aardfche  fchuylplaars,ter  wereld  had  gebracht)  voor  den  keifer 
vruchteloos  om  genade  quam  f  preeken.  Siet  Dio ,  éCB.en 
Tactt.  4  B.  Gefchied    67  Hoofdft. 

Muyter~\  Gelyk  het  tweede  tafereel  deefcr  Keiferen  ver- 
toond,  dateenredelyk  vorft  meer  door  goedertierenheid  als 
ftrafheid  uit  kan  werken;  fo  fiet  men,  in  het  tegendeel  hier,dat 
een  koning  niet  alle  (amenfweeringen  door  de  vinger  fiet;  vol- 
gensdeftaatlesvan  Tacitus:  decetmulta  crudeliter  agere ;  c/uo 
cdtens  quies  fit ;  men  moet  veele  faaken  met  wreedheid  uit- 
voeren ,  op  dat  de  overige  mogen  ruft  genieten:  Aanmerkc- 
lyk  fijn  de  woorden  van  Guniherus  Ligurinus : 

Plus 


K  E    Y   S    E   R   E    N.  41 

Plus  Cape  nocct  pat  ientia  regis 
Qua»}  rigor  -y  ille  noect  paucis ,  bac  incitat  omnest 
Du7»Je  ferre  fuos  jpcrant  impune  reatus. 

Dikmaals  doet  het  geduld  des  konings  meer  quaad  als  fijn 
ftrafheid;  de  eerltc  bef  chadigd  alleen  weinige;  maar  de  tweede 
rokkend  ieder  aan  ,  terwijl  ly  hoopenhaaiemisdaadcnonge- 
ftrafttefullenblyven. 

ytrgenieii]  Seer  wydluftig  handeld  de  ftaatkundige  dichter 
Klauiiantts  ( 1  B.  van  Stilik.)  vandce(ègodlijkedeugd,onder 
andere  dus  fpreekendc : 

Hac  docet  ut pcenis  hominum ,  velfanguincpafci 
Turbe ,  ferumqueputes ,  &c. 

utjontibus  ultïó 
Ignoviffe  velis ;  deponas  ocyus  iram 
Qitam  move  as  }precibus  nunquam  implacabilis  objlesj 
Obvia  projiernas ,  projirataque ,  more  leonum. 
Dcfptcias. 

Deefe  deugd  leerd  ons  hoe  men  het  f chandclyk  en  wreed  moet 
achten, met  de  ilraf,en  het  bloedvergieten  der  berouw  toonen- 
de  mentenen  fich  ie  vermaaken;  enz  hoe  men  de  fchuldige  van 
fèlven  moet  vergifnis  verleenen  ,  nooit  onvcribenlijk  iemands 
gebeedm  afflaan ;  fijn  tegenftanders  ter  neder  werpen ;  maac 
neergef  meeten  fijnde  ,  als  geen  meer  gramfchap  waardig,  vol- 
gens de  aart  der  leeuwen,  verachten. 

Nietwreeken]  Volgens  de  prijswaardige  woorden  van  den 
grooten  Redenaar ,  Cicero  (in  orat. pro  Rabtr.)  Satisefihomi- 
nes  ,  mprude?itta  lapjes  non  engere;  urgere  vert  jacentes  ,  aut 
pittctpi tantes  imptllere-,  certè  eft  inhut/ia?mm  :  Het  is  genoeg  niet 
op  te  heffen  welke  door  onvoorfichtigheid  fijn  gevallen;  maar 
de  liggende  verder  te  verdrukken ,  of  de  ftruy  kelende  voort  te 
ftooten,  is  feker  onmenfehelyk. 


C  5  Tï- 


4^  T  o  o  n  e  e  l  der 

XI. 
TiTUS  FLAVIUS  VESPASIANUSj 

het  volk  vermaakende  in  de  renbaan. 

DE  keïfers  fpeelen  met  het  grauw»  als  met  een  kind, 
Door  mommen/en,  en  vertooningen  verblind  : 
't  Sy  datfe  konltige  en  ervaame  perfoonaadjen 
Do^n  fwetfen  op  naar  eifch-befchilderde  Jlellaadjen  ; 
'tSy  dat,  op  hun  bevel,  men  fchermd,  en  jaagd,  en  rend; 
Of 'tmeeftgewilde  veem  de  lichte  wagens  mend. 
Sie »  fie  dit  grimmelen  der  Romers  en  Quirijten, 
Gewoon  in  't  leger ,  of  in  't  veld ,  den  dagh  te  flijten  ; 
Wanneer  fich  't  oog  vermaakte  in  oefning  of  gevecht» 
En  fege  aan  fege ,  door  het  flagfwaard ,  wierd  gehecht . 
Dit  voll{_,  dat  de  adel ,  in  haar  driften  >  plag  te  keeren* 
Laat  fich  van  Titus  hier  ,  al  fpelende }  overheeren  > 
Die  vroome  Titus  l  om  lijn  deugd  alom  geroemd  ! 

Sinloofe ,  gv  fijt ,  op  deefe  uur ,  ten  val  gedoemd  I 
En  fitge  noch  ?  u  poogd  de  keifer  te  behaagen, 
Om ,  in  het  ryksbeftier ,  u  nooit  meer  raad  te  vraageti  : 
Uw  voorrecht  is  gefchend  ;   en  gy  aan  hem  verflaafd, 
Terwyl  het  fnclle  paard  rondsom  de  naalden  draafd. 
Maar ,  't  is  te  laat  om  u  uw  misllag  aan  te  wijfen : 
Men  fchaakt  uw  vryheid,en  gy  kond  de  fchaaker  pryfen. 

Steüaadjen]  Wanneer  men  het  Toneelfpel  (by  de  Grieken  is 
het  van  een  overoud  gebruyk,  Sietde  G  ALL  ERYE,  i$$ 
b. achter  Kallirho'é)  binnen  Romen  heeft  te  voorfchijn  gebracht, 
word  geleefen  ,  by  Liviw  ^Orofias ,  enz.  Op  deefe  was  de 
nieuwsgierige  gemeente  foo  verfotj  dat,  felf  in  de  vroege  mor- 
den ,  ja  ook  wel  by  donkeren  nacht ,  de  plaatfen  overal  wier- 
den belet.  Siet  Suetonius  ,  in  Katig.  en  Vlautus  in  Ampbit. 

Schermd']  In  de  ronde  fchouvvburg  gefchiede  des  morgens 
het  gevecht  der  fchermers,  of  gevangene  ilaven  tegen  dewilde 
dieren :  maar  op  de  middag ,  waren  die,  welke  uit  die  morgen- 

ftryd 


TITUS^L^^IUS  KESJPJSI^tfUSttius. 


44.  Tooneel  der 

ftryd  overbleven ,  genoodfaakt  malkanderen  naar  het  leven  t 
{taan.  Siet  Cicero,  Suetomut,  Martialüy  Jwvenalisy  Seneka  ,enz 
Veem  ]  Een  oud  Neerduyflch  woord  ,  binnen  tAmfitldam , 
ontrent  de  waag  gebruykefïjk ,  beteekenende  een  gild  ,  rot ,  of 
maatfehappy  van  fekere  flag  van  arbeiders ,  door  de  bynaamen 
van  Klapmutfen  ,  BontehoeAen ,  enz.  van  malkanderen  onder- 
fcheiden.  Men  vind  het  by  de  Heer  Hoofd ,  in  een  klinkdicht 
aan  Iuff.  zAnna  Roem.  Viffchers ;  op  decfe  wijs  : 

Maar  als  ge  u  in  de  veem 
Der  Sanggodinnen  vlijd  » en  woorden  ,  fchoongefchreven9 
Een  redelijke  fiel ,  met  tval^kren  Jin  ,  injlort ; 
So  blijft ,  datgy ,  enz. 

De  veemen  dan ,  of  rotten  der  wagenmenners  >  in  de  Roomjche 
renbaanen  (van  welke,  gelijk  van  de  wagenen,  van  vier  peerden 
voortgetrokken  >  liet  Suetonius ,  Ovidius ,  Jwvenalis ,  Sidomuf, 
CortppMy  en  hunne  uitleggers)  waren  het  witte,  roode,blauwe, 
en  groene ;  van  welke  de  Romeinen  doorgaans  allermeeft  het 
laatfte  begonftigden  ,  en  geeren  de  vérwinninge  toefchreeven. 
Siet  Martialu ,  en  Suetomus. 

Volk]   Aldus  van  de  fchampere  Juvenalis  afgefchilderd  in 
fijn  10  fchimpdicht. 

fam  pridem  >  ex  quo  [uffragia  nulli 
Vendimus  ,  ejfugit  curas  :  nam  qui  dabat  olim 
Imperium ,  ƒ "aj 'ces ,  legiones,  omnia  ;  nunc  je 
Continet  T  at  que  duas  tantum  res  anxius  opat 
Panem  ,  &  Circenfes. 

Welke  reegelen  die  van  het  Konftgenoodfchap  Mil  volenti- 
busarduum-,  in  het  Neerlands  op  deefewys  overbrengen: 

Maar  ,federt  wy  in  'tftaatsbeftieren ,  Jlem  noch  deel 
Meer  hebben ,  heeft  fich't  voll^  van  al 'Ie  forg geheel 
En  al  ontjlagen  :  want  die  rt  veldheerfchap  voor  dcefen 
En'tburgemeejlerjhbap,  en 't  al  begaven ,  vreefen 
Enfwijgen ;  wenfebende  om  twee  dingen  jlechts  j  om  brood 
En  renperkfpelen. 

Z     W  DlHgd] 


Keiseren*  45- 

Deugd  ]  Wy  weeren  hoe  deele  Kcifcr  (  foon  van  bovenge- 
melde Keifer  Fitmtui  Ve\paj\anns )  alom  van  de  fchry  vers  word 
fepreclèn  ,  wegens  fijn  vriendlijkheid ,  beleefdheid  ,  en  andere 
eugden  ;  om  welke  de  geheele  weereld>  met  een  byfbndere  tc- 
derheid,hem  beminde.  Siet  SuetoHtus-,  Dto,  Viktor  ,  en  Euiro- 
p/u<.  Maar  de  leer  geleerde  Kardanus  toond ,  niet  onwaar- 
schijnlijk ,  in  het  geleerde  lof  van  Nero  ,  dat  Titus ,  wegens  de 
veelvoudige  blocdflortingen  in  de  Ronde  ichouburg,veel  wree- 
der  en  onmcnfchelijker  is  gcweclt  als  de  gemelde  Keiler ,  die 
fich  ,  op  de  Ichouwtoneelen  ,  alleen  mer  het  fnaarenfpel ;  of  in 
de  renbaan, met  de  fnelheid  der  paarden  vermaakte.  Siet  Sueton. 
11  en  zi  Hoofdft.  enz.  en  Di-> ,  61  B.  Diergelijke  een  ver- 
schillendheid befpeurd  men  ook  in  het  loven  en  lafteren  van  de 
Roowjcbe  vorften  der  laaterer  tijden  ;  aangefien  Dtodetianus  en 
Maxtrmanus  ,  van  de  aanreekenaars  onmenfchelijke  bloedvcr- 
gierers,  en  afgrijfelijke  landverwoefters  genoemd ,  evenwel  op 
de  geldmunren •>  f  e  er  Htilig  ,  Godfalig ,  en  weiver  dienende  wor- 
den geheeren.  In  tegendeel  word  Conjiantinus,  die  deugdelijke 
en  eerfte  Chrtfiene  keiler ,  by  de  vroome  en  eenvoudige  fchry- 
vers,  van  fijn  eigene  geldmunren  overtuygd,  dat  hy ,  waarelijk, 
een  yverend  afgodendienaar ,  en  byfonderlijk  een  getrouwe 
vierder  van  Apollo ,  fijn  befchutter  en  medegefel ,  is  geweeft  : 
gelijk  wy  dat  elders ,  uit  Oudaan  ,  hebben  aangeweefen. 

\Vat  fijn  gedenkpenningen  aangaat ,  die  verbeelden  ,  even 
als  die  van  fijn  vader,  de  VICTORIA  IUDAICA,  ne- 
vens Zegewagens  ,  Gevangene ,  Praalboogen,Scheepsbekfuy- 
len,  en  Wapenftanders  ,  ons  ermnerende  de  beklagelijke  ver- 
woeftingevanhethertnekkige  Pale/fma ,  methetzegepraalen 
over  defèlve :  het  geen  ons  ook  mededeeld  Petrus  SanElus  Bar- 
tolus  ,  in  fes  konlïige  afbeeldingen  ,  uitdeZegeboog  van  Titusy 
noch  op  heden  binnen  Ruwen  overend  ftaande ,  getrokken  en 
op  het  koper  gebracht.  Voeg  by  deefè  de  Vredetempel ;  het 
bovengenoemd  rfmpbitkeatrnm  ,  van  hem  voltrokken  ,  en  in- 
gewijd i  de  overprachtige  tempel  der  Flwvien ,  waar  af  Sueto- 
inui ,  in  Domitian.  nevens  (behalvende  gewoonlijke  Ampc 
en Eeretitelen van  IMP-  PONT.  en  P.M.  TR.  P.enz.) 
(omwylen  (gelijk  op  de  munten  van  fijn  Vader)  die  van  CEN- 
SOR, Ttishtwetfitr.  Siet  de,  Keisers,  n  bl. 

xni 


46  T  o  o  n  e  e  l    der 

XII. 

T  1  T  U  S 
FLAVIUS    DOMITIANUS5 

verkrachtende  Julia,  fijn  broeders  dochter. 

'k  "DEklaag  u ;  gy  fult  hem  nietkonnen  wederfUan. 

*-*  Wat  is  een.  vrouwekracht  by  vorft  Domitiaan  ? 
Uw  tedre  gramfchap  lal  behaagen ,  nooit  verftooren, 
Hoe  meer  gy  woriteld,  hoe  gy  meer  hem  fult  bekooren. 
Ach,  gy  ondekr  uw  hals  en  boefem,  indieftand, 
En  dit  vergroot  de  luft  van  deefe  dwingeland  i 
Roep  om  geen  junoos,  of  Dianes,  of  Minerven; 
Gy  moet ,  op  't  ledekanr ,  fijn  wil  voldoen  ,  or  fterven. 
Ook  kend  hy  geene  goön  ;  maar  noemdlich  felf  een^o^, 
Die  met  de  tempel ,  en  alle  offerhanden  fpot. 
En  fweerd  gy  by  uw  bloed}  hy  vloekt  uw  vroome  vader, 
Mo  fchandiijk  met  vergif,  ontfield,  door  dien  verrader. 

O  dertele  overfpel ,  en  ongebondenheid , 
Wat  fijt  gy  menigmaal ,  doch  al  te  laat »  befchreid'j 
Wanneer  nu't  heerlijk  hof  gefloopt  lag,  fonder  muiren, 
En  was  het  gochelipel  der  woedende  gebuiren, 
In  de  overheerde  ftad  s  geplonderd  en  verbrand. 
En  door  haar  omgekeerd ,  en  jammerlijk  ontmand. 

Dat  Ieerd  de  vorften  hun  herstochten  in  te  toornen, 
En,  voor  een  fchoone  vroiiWjals  voor  de  pelt,  te  fchroo- 
men. 

Dtmiiiaa?/]  De  jongere  foon  van  de  keiler  Vefpafianus ,  en 
broeder  van  Ttttts  ;  meer  Tiberms  ,Kaltgulay  oi  Nero  ,  dan 
fijn  vader ,  of  broeder,  in  bedrijven  gclykende.  Al  waarom  hy 
de  verdienden  van  deefe,  door  fijn  dertle  geilheid,  en  grimmi- 
ge wreedheid,  ten  eenemaale  vernietigde.  Siet  Dio ,  Suetonita» 
Mu'ropius,  enz. 

Evenwel  P  wnkt  deefe  dwingeland  met  de  waardigheid  van 

CENS, 


TITUS  FJ,.JFTtTS  JDOMTTTAJVUS. 


48  Tooneeel  der 

CENS.  PERP.  Geduinge  Tuchtmeefler ,  (fiet  Suetonitts  ,8  h. 
Dio  ,  67  b.  behalven  Jwvenalis  ,  Martialis  ,enz.)  op  fijn  ge- 
denkpenningen ,  die  niet  anders  fijn  verbeeldende  als  (  fiet 
Suetomus  ,  1,  6  en  13  h.  Pltnim ,  in  panegyr.  Taatus  ,  in 
islgricol.  39  h.  Dio,  67  b.)  Verdichte Oorloogen, gekoch- 
te Wapenroof,  en  valfche  Zegepraalen ,  en  onwettige  Praal- 
boogen:  niettemin  geteekend  :  VICTORIA  AUGUSTI  > 
S  ARM  ATI  A  DÈVICTA,  Polen  verwonnen  ■,  SIGNIS  A 
SARMAT.  RECEPT.  D<?  Veldteekenen  van  de  Polakken  her- 
v>onnen  hebbende;  DE  GERM.  We  gent  de  Duytfchers  (  en  hy 
daar  by  geheeten.GERMANIKUSjofGERMANlA  CAPTA, 
Duytfchland overheerd ;  RHENUS,  de  Rhijnjïroom  geboeid, 
enz. 

Van  fijn  vertoonde  LUD.  SiEC.  Euw'.peelen  CittSuetonius, 
4  b..  en  de  K  eisers,  éfbl. 

Minerven  ]  Waarom  hy  deefe  krijgsvoogdes  en  maagd,  bo- 
ven andere beminde,en,op  den  Albuanfchen  berg,met  jaarfpec- 
len  eerde,  toonenwyinde  Kei  seks,  22  bl.  Men  vind 
haar  beeld  veelmalen  op  fijn  filvere  en  kopere  medalien  ,  by 
Patin.  enz.  Ook  fpreekt  Martiahs ,  als  hy  deefen  keiler  wil 
pluymfhyken ,  geduirig  van  deefe  Mwerva  ;  als  6 ;  10:  7;  1: 
9;  4:  14,  172,  enz. 

God~\  Sogetuygen  Vihor  ■>  Sttetonius  ,  1 3  Hoofdft.  en  Dh-, 
67  B.  behalven  Martialis  -,  5  B.  8  fneld. )  ter  gelegenheid  van 
een  gegevene  willekeur, in  deefer  voegen  van  hem  ipreekende : 

EdiBum  Domini  Dcique  nojlrij 
Quo3  &c. 

Het  verbod  van  onfen  heer  en  god ;  waardoor,  enz. 

Bloed]  Deefe  Julia,  \2nT1tm  by  Marcia  Furmlla  geteeld, 
was  Dornitiaan  aWeiccTlï ten  huwlijk  toegefegt.  Maar  hy,  aan 
Domïtia ,  reeds  verbonden  ,  floeg  dat  aanbieden  af.  Doch,wei- 
nigentyd  daarna  ,  was  fy  niet  aan  eenen  flavtus  Sabinus  ge- 
trouwd ,  of  hy  onteerde  haar  ,  noch  by  fijn  vaders  leven.  Maar 
deefe  fijnde  overleeden  fchaakte  hy  dit  rampfalig  menfch;doeh 
was  daar  op  (dwingende  haar  een  vrucht ,  als  van  Sabtnus  ont- 
fangen ,  af  te  dry  ven  )  de  fchelmachtige  oorlaak  van  haar  on- 
tijdige dood.  Siet  Jwvmaal.  zichimpd.  Filojlratw  >  enz. 

O- 


K    E    Y   S    E    R    E    N.  49 

Over/pel]  Hoord  Seneka  in  decfe  (toffe  eens  klagen;  in 
boven  aangetoogene  Hippoljtus ,  fpreekende  van  de  viouwc- 
lijke  boosaartigheid : 

Sed  dux  malorumfcemina »  fcfcelerum  artifex 
Objedit  animos :   cujus  incejlajïupris 
Tumanttot  urbes  ,  bella  tot  gentes  gerunt. 
Et  verfa  ab  tmo  regjia  tot  populo!  f  remunt. 

Dat  is ,  gelijk  onfe  grootevacr  Vondel  dat  verduytfchr. 

De  vrouw ,  bejluir  des  quaads ,  entul^opfcbelmcry± 

Hej.it  der  mannen  bert ,  otn  wiens  bloed-Jcbendery 

So  veel  verbrande  Jiecn  oprookten  naar  dewolkerty 

En  oorlog  voeren  Jlaagjo  velerhande  volden , 

En  [o  veel  rilden  ,  van  de  grond  op  omgekeerd  , 

De  menj'chen  druilen  3  die  als  jlaven  fijn  verkeerd. 

Sodanige  is  geweeft  (om  geen  Roomjcb*  Lukretia ,  noch  Vir- 
gima  ,  voor  den  d3g  te  haaien)  de  Spaanjche  Flor  inde ,  oïKaba  j 
welke,  van  de  jonge  koning^ Roder  ik  fijnde  verkracht,  de 
graaf  Juli aan  ,  haar  wraakfuchtige  vader  ,  de  Moor  en  en  //- 
raburen  uit  slfnca  m  Europa  heeftgelokt,  en ,  metdefelve, 
door  bloedige  veldilagen  ,  het  Gottijche  koningrijk  in  Spanjen 
gehcelly  k  uirgcroey  d :  't  geen  wel  eet  tot  een  deftig  voorwerp 
van  ons  aller  eerfte  Treurfpel ,  Rodekik,  heeft  gediend. 
Siet  Va[aus ,  Ritius  ,  Toletanus  i  Martnausi  Santliui ,  en  andere 
Spaanjche  fc^ryvers. 

Scboone]  Siet  Xetiofon-,  in  de  Onderwijfinge  van  de  Per- 
fiamfche  Cyrus ,  (  5  b.  i  h, )  alwaar  Aiafyes  deeiè  koning 
verfoekt  de  gevangene  Panthea  ,  vrouw  van  Abradate>  (fietde 
Gallerye,  17  bl.)  tegaanfien  ,  en  aan  te  fpreeken  ,  feggen- 
de  ,'  datfc  feer  fchoon,  en  het  befchouwen  van  de  koning  dub- 
bel waardig  was.  Waar  op  hy  antwoorde ,  dat  by  fich  defwe- 
gen  meer  onthield  ;  want  indien  ik  ,  fprak  hy  ,  tot  hatr  ga  , 
terwjl  het  my  gebeuren  magt  lyjalmiffchien  maakendat  ik  haar 
gajpretktn,  oük  aU  bit  tny  nittfal  kotmtn  gehgen.    Noch  veel 

t  D  meet- 


50        Tooneel  der  Keiseren. 

jnccrder  fchreef  i^lexander  de  Groot,  aan  fijn  vcrtrouwdc- 
ling»  Parmenio:  Ik  wil  met  alleen  dat  menmy  niet  lal  fien  dat  ik 
de  vrouw  van  Darius  ga,  ja  gedachten  heb  om  te  gaan,  bejoeken  j 
maar  tk  wil  dat  men  lal  /eggen,  dat  ik  jelfniet ,  heb  willen  verdra- 
gen dat  iemand  van  haar  fchoonhetd  eenige  woorden  maakte.  Sict 
Plutarchus ,  enz. 

En  bier  fchuyvenwc  de  gordynen  van  deefe  Keiferlykc 
Schouwburg  j  en,  alhoewel  ons  voornoemen  weleer  is  ge  - 
weeft  met  tierva  ,  Trajanus  ,  Hadrianus  ,  enz.  tot  aan  Ylacu 
•  Aiui  Valenttnianus ,  en  de  verdelginge  van  het  Roomfche  Kei- 
ferryk,  voort  je  gaan,  fo  worden  wy  telkens  .  in  die  gedachten, 
met  nieuwe  puykltofFen  fo  gedraaiboomd  en  opgehouden,  dat 
het  ons  vooreerft  onmogelijk» ,  dit  Keiferlyk  Toneelipel ,  op 
cenca  tyd  af  te  laaten  fpeelen. 


HET 


** 


GROOT 

MUNTEKABINET 

DER 

Roomsche  Keiseren. 


Voor 

CHRISTUS 

42. 


J 


Ulius  Cafar }    van  Burgemee- 
'iterlyken  huyfe. 

caesar  of  caesar  im- 

FER.  of  CAES.D1CT.PER- 
PE1VO,  enz. 

Bloaishoofds,gelaurierd,gefluyerd, 
en,  volgens  Begerut ,  gehelmd, 
Cxfar  felf  t  Suetoniur ,  Dio  ,  V/u- 
tarchinPatcrkjili/s^fofephuf^/i^to/, 
Eutropiut ,  Orufius ,  Zvfimut  >  'fur 
nandeS)  ?cji.^fui%en^. 
Na 
:hristus 

15.    Jll.  Aitvuftus  s  an.ngenoomeijefoon 
van  genoemde  \ulius. 

IMP.  CAESAR  AVGVSTYS. 
enz. 

P>loods.hoofds,  geburierd,  geihaai- 
kroond.Suetvviuf.DiOjPfatarcbk^ 
Yaterktihir^ujephus,  Tacuus,  Vtl^ 
tor,  Eutrofius %  Qrofius ,  Zofimvt, 
forrwndcs,  Feji.  Rufus ,  enz. 

Lt-vtdy  viouwvan  Auguftus ,  haar 


Na 

Romen 

710. 


7*7' 


£1  HET    GROOT    MüNTEKABINET 

Na      |    voorige     echtgenoot     ontwel-f     Na 
Christus     digd.  Romen. 

LIVIA  AVGVSTA,  enz. 
Tacitus. 
Agrippa ,  fchoonfoon  van  Auguftus, 

wegens  fulia. 
M.AGRIPPA  L.  F.  COS... 
Geftevenkroond  j   fomwyien   ook 

gemuirkroond.  Dio. 
Kjijus ,  foon  van  Agrippa ,  by  \ulia 

aangenoomene  van  Auguftus. 
C.  CAESAR  AVGVS  f  1  F. 
Blootshoofds.  Vatcrkulus. 
Lucius  >  broeder  van  gemelde  I\a-\ 

jus  ;  ook  van  Auguftus  aangenoo-] 

men. 
L.CAESARPRINC.JVVENT. 
Blootshoofds.  Paterkulm. 
III.  Tiberius ,  foon  van  Üib.Kjau- 

dius  Nero ,  by  Livia  j  na  de  dood 

van   t^ajus  en  Lucius  >  aange- 
noomene van  Auguftus. 
TI.  CAESAR  AVGVSTI   F. 

IMPERATOR. 
Blootshoofds ,  of gelaurierd.    Sue- 

tonius,  Dio ,  Pater  kitlus ,  Tacitus, 

fofephus,  Vistor ,  Eutropius  3Oro- 

fius ,  enz. 
Drufusy  foon  van  Tiberius  ,by  Agrip' 

pina. 
DRVSVS  CAESAR  TI.AVG. 

F.  DIVI  AVG.  N. 
Bloodshoofds.  Dio. 
Tiberius  ,  foon  van  deefe  Drufus, 

by'  Livilla. 

Ti. 


der  Roomsche  Ketseren?  ?        fi 
Na      (TI.  CAESAR  DIVI  AVG.  F.     Na 

uustus'    AVGVSTI  N.  [Romen 

Gelaurierd.  Suetoniurl 

IV.  l^aligula;  foonvan  Germani 
I{us  >  by  Agrippina. 

C.  CAESAR  AVG.  GERMA-   794, 

NIC  VS  PON.  MAX.  TR. 

POT. 
Gslaurierdi  geftraalkroond.    Suetir 

niur,  Dio,  fofcphutt  Vikjor,  Eutro- 

fins,  Orofiuï  >  enz. 
Gcrmdnikjus ,  foon  van  Nero  Drufuty 

van  fijn  vaders  broeder ,  de  keifer 

Tibtriuii  aangenoomen. 
GERMANICVS    CAES.  TI 

AVGVST.  F.  DIVI    AVG. 

N. 
Bloodshoofds.  Tacitur. 
Agrippina,  dochtervan  Agrippaby 

fulia>  vrouw  van  Germanist 
AGRIPPINA  MAT.C.CAES. 

AVG.  GERM. 
Suctoniur. 
Nero  en  Drufus ,  broeders  van  KJt~ 

ligula- 
NERO   ET  DRVSVS   CAE 

SARES. 
Blootshoofds.  Suetonim. 
Drufilla ,  fufter  van  Kjliqula, 
DIVA  DRVSILLA  SOROR 

C.  CAES.  AVG. 
Dio. 

V.  KJAudiu^  foon  van  NeroDrufitty   gQ_- 
by  Antonia. 

TI.  CLAVDIUS  AVG.   P.M. 
TR.P.1MP.  P.P. 

D  3  Bloot*- 


ƒ4  HET    GROOT    MuNTÏKABINET 

Na      ( fljootshoofds ,  gelaurier  .1 ,  geilraal-     Na 


CHRISTUS 


259 


kroond.  Suetoniut,  Dio,  Tacitus* 


Romen 


Vi&or,  Lumpius ,  pfepbur ,  Oro 
fins ,  enz. 

Drufus ,  broeder  van  dekeifer  Ti 
£m'«/  ,  vader  van  iQaudius. 

NERO   CLAVD1VS    DRV 
SVS  GERMANICVSIMP. 

Blootshoofds.  Suetontus. 

Antonia ,  dochter  van  den  drieman 
M.Antonius  „  by  Oktavia,  moe- 
der van  KJaudiut. 

ANTONIA  AVGVSTA. 

Suetonius. 

Mcffalma*  eerfte  vrouw  van  /£/<*«• 

VAL.  MESSALINA  AVG. 
Dio. 

Agrippina,  dochter  van  Germanist, 
fufter  van  KjH&uU  ,  tweede 
vrouw  van  KJaudiuf,  moeder  van 
Nero- 

AGRIPPINA  AVG.  GERMA- 
N1CI  F.  CiESARlS  AVG. 

Tacitui. 

V  I.  Nero  y  foon  van  Domitius  Aht" 
nobarbu!  ,  by  Agrippina  >  van 
JKjaudius  aangenoomen. 

NERO  CAESAR  AVGVS- 
T  VS>  enz. 

Blootshoofds, gelaurierd ,  gefhaal- 
kroond.  Suetonius ,  DioyTacitusy 
VikfOY  ,  Eutropius »  fofepbut ,  Ore- 
.yiKx,  LaBantius9  enz. 
!{tatia9  dochter  van  Kjaudius  ,by 
Meffalina  ,  vrouw  van  Nfc ro. 

oc- 


811 


der  Roomsche  Keyseren,  rr 

Na      OCTAVIA  AVGVSTA.  f     Na 

VindeX)    opgeworpene  in     Vutnl^ 

C.  J VLIVS  CAESAR. 

Gelaurierd.     Dio. 

Kjodius  Maccr  ,   opgeworpene   in 

Afrika. 
L.  CLODIVS  MACER. 
Blootshoofds.    Taciius. 
VII.  Galb*)   van  Burgemeefter-    Si* 

Ivke  huyfe. 
IMP.  SER.  SVLP.  GALBA 

CAES.AVGTR.  POT. 
Gelaurierd.  Suetoyüus ,  Dh  ,  Plutar 

chus  ,  Tacitus  t  Vistor ,  Eutrcfiur, 

Orofiut ,  enz. 
VIII    Otho ,  van  Burgemeefterly-    ; 

ken  huyfe. 
UMP.  OTHO  CAESAR  AVG. 

TR.P. 
Blootshoofds»  gelaurierd. Suetcniurt 

DiOy  Plutarcbus  3  Tacitu:  »  Vistor, 

Eutropius ,  OrofiuSyCivi. 

IX.  Vitelltus )  van  goeden  huyfe.      8  22 
A.VITELLIVS  GERMANJ 

IMP.AVG.P.M.TR. 
Gelaurierd.  Suetoniusy  D/o,  Tacitur, 
fojepbut ,  Vikio*  t  Eutroput,  Qro 
(lus ,  enz. 

X.  Vefpafiamu ,  een  Sabjncr ,  van    8  ',t 
afkomt!. 

IMP.  CAES.  VESPASIAN 
AVG.  P.M.TR.P. P.COS. 

felauricrd ,  geftraalkroond.  S«;/o 
tuu^  lofej/buSyDtOyTacitus,  Yüffrti 
D  4  Eu. 


'J«5 


HET   GROOT    MüNTEKABINET 


Na  EutropiusjOrofius,  enz.  1 

fHRiSTusDow/>/7/rf,  vrouw  ("indien  het  niet 

de  dochter  is)  van  Vefpafianus , 

DIVA  DOMITILLA  AV- 

GVSTA. 

S1      XI.  Titut ,  foon  van   Vefpafianus. 
T.  CAES.  IMP.  AVG.  F.  TR.  P. 
COS.  CENSOR. 

iGelaurierd  3  geftraalkroond.  $««»* 
mar,  Dio,  fofephusyTacttur,  Vtktor 
Eutropius. 

f  u/ia  ,  dochter  van  Titus. 

JULIA  IMP.  T.  AVG.  F.  AV- 
GVSÏA. 

Dio. 
97      X I T.  DomitianuSy  broeder  van  Titus 

IMP.  CAES.  DOMIT.  AVG 
GERM.COSCENS.PER.P.P 

Blootshoofds ,  gelaurierd  ,  geftraal- 
kroond.  Sueteniiis^met  dcete  fluy- 
tende  :  Dio^Tacitm,  Vititor,Eutro 
pus^OrofutSy  Laktantius ,  Zojimus 
van  deefe  XII  kort,  enz. 

D(Wi/>/d,dochter  van  /^pr^«/f,vrouw 
van  Domitianm.\ 

DOMITIA  AVG.IMP.DOMIT. 

Dio. 

XIII.  Nerv ay  van burgermeefterly 
9?         ken  huyfe. 

IMP.  NERVA  CAES.  AVG. 

P.M.TR.P.  CGS. 
Gelaurierd,  geftraalkroond.    Dio, 

Viktor,  Eutropius,  Orofiur,  enz. 

XIV.  Traianus  3  een  Spanjaard. 
'U8     IMP.  CAES.  NER.  TRAJANO, 

OP- 


Na 
Romen 


S34 


849 


851 


870 


Na 

CHRISTUS 


57 


139 


l£l 


der  Roomsche  KeyserenJ 

[    OPTIMO  AVG.GER.DAC.j     Na 

PARTHICO  P.  M.  TR.   P.'Romen. 
|     COS..  .  .  P.P. 

Gclaurierd  ,  gefhaalkroond,    Dio> 
Viktor,  Eutropita,  Orofius>Pliniuï, 
in  pancg.  Fejl.  l{ufus ,  fyrnander. 
Plotina ,  vrouw  van  Traiamtr, 
PLOTINA  AVG.  IMP.  TRA- 

JANI. 
Dio. 

Marcima  ,  ïufter  van  Trctianur, 
DIVA  AVGVSTA  MARC1A- 
NA. 

forti ander. 
Matidia,  dochtervan  M'arciana 
MAXI  DIA  AVG.   DIVAF 

MARCIANAE. 
Nergens  genaamd. 

XV.  Hadritnur  3  een  braaf  man. 
HADRIANVS  AVGVSïVS. 
Blootshoofd,  gelaurierd,  gedraai 

kroond,gedekt  met  een  leeuwen- 

huyd.  DiOiSpartianur^Vi/^tor^Etf 

tropiusfOrofiuS)  Tejl.  fy{/w.r,enz. 
Sa/p/na  >  dochter    van    genoemde 

Matidia. 
DIVA  AVGVSTA  SABINA. 
Spanianus. 

ALlius%  van  Hadrianut  aangenomen 
L.  AELIVS  CAESAR. 
Blootshoofds.     Spartianur. 
Lucilla ,  vrouw  van  dcefc   JElius. 
LVCILLA  AVGVSTA. 
Nergens  bekend. 

XVI.  Antoninur  ,     bygenaamd 
de  Veugdfaame ,  van  Hadrianut 

P  5  aan-/ 


S?l 


914 


HET   GROOT    MUNTEKABINET 


58 

Na  aangenoomen. 

christus;A  N  TO  N  I  N  V  S  AVG.  PIVS 
P.  P.  TR.  P. 

Blootshoofds,  gelaurierd,  gedraai- 
kroon  d.  Dio,  \\apitdmus ,  Vikjory 
Eutropius,  Orofiuty  enz 

Faujlttu ,  fuiier  van  gemelde   JE- 

DIVA  FAVSTINA  AVGVS 
TA. 

Kapitdinus. 

XVII.  Mar  kut   Anttminu; ,  aan 

genoomen  van  Antoninus. 
AVRELIVS    CAESAR  AVG 

Pli  F.  COS. 
Blootshoofds ,  gelaurierd,  geftraal. 

k roond.  D/o,  Kapitolinw  ,  Vtktor, 

Eutropiur,  Orofius ,  enz. 
E&uftina  >   dochter  van  ?ius ,  uit 

Fauftma. 
FAVSTINA  AVG.  Pil  AVG 

FiL. 
Kjipiultnus. 
Armius  Veiut ,  foontje  van  Aureliur 

en  Fauftina 
ANN1VS  VERVS  CAES.  AN. 

TONINI  AVGFIL. 
Blootshoofds,  Kjtpitolinut  >  enz. 
Verin  ,  foon  van  bovengenoemde 

AZliiUy  ryksgenood  van  Aureliui 
IMP.  L.  AVRELIVS  VERVS 

ARMENIACVS. 
Blootshoofds,  gelaurierd,  geftraal- 

kroond.  Kapttolinus. 
LucilLiy  dochter  van    Aurelius  en 

Eaullinu ,  vrouw  van  Verut. 

LU- 


Na 
Romen 


934 


921 


Na 

CHRISTUS 

ï?3 


194 


194 


der  Roomscke  Këiserbn. 

lvcillae  avg.anxoni-i 

NI  AVG.  F. 

Herodianus. 

XVIII.  Kgmmodus ,  foon van  Au- 
relius  en  Fauïïina. 

L.AVRELIUS  COMMODVS 
AVG-GER.SARM. 

Blootshoofds ,  gelaurierd ,  geftraal- 
kroond, gedekt  met  een  leeuwen-j 
huyd.  D/o  » HerodtAnus  y  Lampii-\ 
diur,  Viktor^Eutrepius,  Orojïus 

Kjijpina ,    vrouw  van    Kommodus9 

CRiSPINA  AVGVSTA. 

Herodtanus. 

XIX.  Pertmax ,  een  man  van  hoo- 
ge  jaaren. 

IMP.  CAES  P.  HELV.  PER- 
i  IN.  AVG. 

Gelaurierd.  Dio,HerodianusyKapito- 

tinus tVi!{toY yEutropius yOrojius  ,enz 

KX.  fulianus,ook  een  bejaard  man. 

LMP.  CAES.  M.  DID.  SEV.  JV 
LIAN.AVG. 

Gelaurierd.  DiotHerodianus  ySpar- 
tinnus,  Vistor, Eutropms  ,  Orojïus, 
'ZofimuSy  van  alle  deefe  kort,  enz. 

Manlia  Scanülla,  vrouw  van  julia- 
nus. 

MANLIA  SCANTILLA  AVG. 

Htrodianus. 

YDidia  Kjara ,  dochter  van  \ulianut 
en  Manlsa. 

DIDIA  CLARA  AVG. 

Htrodianus. 

Pefcennius  ,   opgeworpene 
luliinw. 


19 

Na 
Romen 

945 


946 


946 


tegens 
IMP. 


o 
Na 

HRISTUS 


Het  groot  Muntehabinet 
IMP.  CAES.  P  ESC  EN.  NI-    Na 
GER.  JVST.  AVG.  .Romen 

Gelaurierd  :  isin  koper  metlatyn- 
fche  opfchriften  ,  heel  feer  on- 
gemeen.    Spartianus. 

Kjodius  Albinus ,  opgeworpene  in 
Vranl^ryl^. 

D.CLOD.SEPT.ALBIN.CAES. 

Blootshoofds.     Kapito/inus. 

XXI.  Severus ,  een   Afrikaan.  0^2 
L.  SEPT.  SEV.  PERT.  AVG. 

IMP. 
Blootshoofds,  gelaurierd.  Di»,Herc- 

dianur,Spartianus,  Vistor,  Eutro- 

pius,  Orofws,  Zofmius,  enz. 
\ulia  Domna ,  van  Syricn  afkomftig> 

vrouw  van  Severus. 
JVLIA  PIA  FELIX  AVG. 
Herodianus. 

XXII.  K^rakalla  ,  foon  van  Seve-   970 
rus,  by  !«//<«. 

M.  AV  R  E  L.  A  N  T  O  N  I NVS 

PIVS  AVG.  BRIT. 
Gelaurierd,  gcftraalkroond.   D/o, 

Herodianus, Spartianus,  Vistor,  Eu- 

tropiw ,  Oru(ius,Zofimus ,  enz. 
Plautitta,  vrouw  van  t^arak.aüa. 
PLAVTILI.A  AVGVSTA. 
Oio 
Geta  ,  broeder  en  ryksgenoot  van 

XjnakpUaf 
P.SEPTIMIVS  GETA  CAES. 
Gelaurierd.  Spartianw. 

XXIII.  Makrinus,  een  Maurita-    971 
ner. 

IMP.  CAES.  M,  OPEL.  SEV. 

MA- 


Na 

CHRISTUS 


224 


der  Roomsche  Keiseren. 
I    MACR1NVSAVG.P.M.TR. 
P.P.P. 

Gelauxierd.  Dio,  Herodianus.K^api- 

tolinus ,  Vikjor ,  Eutropms  >  Orofws, 

Zvfvnus  ,enz. 
DiaditmtnuiKM ,  foon  van  Makjinus. 

uit  Nmié  Celja. 
M.  OPEL.  ANTONINVS  DIA- 

DVMENIANVS  CAES. 
Blootshoofds.  Lampridius. 
XXIV.  Elagabalus ,  en  niet  Helio- 

gabalut  i  foon  van  J^arakalla ,  byi 

Soumi*. 
IMP.  CAES.  M.AVR.ANTO-; 

NINVS  AVG. 
Gelauiierd.  D/ö,  HerodianusyLatn-: 

pridiits ,  Vistor ,  Eutropms ,  Orofius J 

Zofmnis.  \ 

'fuhaMtefa ,  fuftervan  luliatSeveri 

vrouw. 
JVLIA  MAESA  AVGVSTA. 
Herodianm. 
lul.  Scii/nas-,  dochrer  van  gemelde 

M<ej'a  y  moeder  van  Elavtbalus. 
JVLIA  SOEMIAS  AVG. 
Herodianm, 

Julia  Paula ,  vrouw  van  Elagabalus. 
JVLIA  PAVLA  AVG. 
Dio. 
AquiliaScvera ,  tweede  vrouw  van 

Elagabalus. 
JVLIA  AQVILIA  SEVERA. 
Dio. 
^«w'a  Faujlina ,  derde  vrouw  van 

Elagabalus. 
ANNIA  FAVSTIN  A  AVG  VSTa. 
:  öm  ,  niet  noemende»  XX  V^ , 


6l 

Na 
Romen 


976 


6z  HET  GROOT    MüNTEKABINET 

Na     [XXV.  Alexander,  een  Syncr  van     Na 
Christus     geboorte  i  Romen 


236 


*37 


238 


IMP.  CAES.  M.  AVR.  SEV.'  s>SS 

1    ALEXANDER. 

Gelauiierd.  Herodutnus ,  D10 ,  met 
deefe  flaytende;  Lamprtdimy  Vik: 
tor  ,  Eutropius ,  Orofius^  Zo/anus. 

Mam<nay  llilteir  van  Ia/w  Svtmidi, 
moeder  van  Aiexander. 

JVLIA  MAMiEA  AVGVSTA. 

BarbiaOrbiana,  vrouw  van  Aiexan- 
der j  niet  van  Draw*. 
SAL.  BARBIA  ORBIANA  AVG 
Nergens  genoemt. 

XXVI.  Maximinus, eenThraciër.     9§9 
IMP.    MAXIMiNVS    Pi  VS 

AVG. 

Gelaurierd.  Herodianits^apitalinus, 
Viktor>  Eutropius,  Orojhts,  Zofimusy 
enz. 

Maximus ,  foon  van  Maximinus. 

MAXIM  VS,  CAES.  GERM. 

Blootshoofds.  Kapüolinus. 

l3aulina>  vrouw,  gelyk  men  wil, 
van  Maximtnus. 

DIVA  PAVLINA. 

Ammianus ,  niet  noemende. 

Titus ,  opgeworpene  tegens  Maxi- 
mtnus. 

DIVO  TITO. 

Geilraalkroond.  Treb.  ?ollio. 

XXVII.  Gordianus  ,  Roomfchj    99o 
edelman. 

IMP.  M.  ANT.  GORDIANVS 
AFR.  AVO. 

G* 


der  Roomsche  Keiseren. 


Na 

CHRIST 


139 


145 


£50 


■Ge  I  a  u  rief d  Herodianus , Kjtptioimur» 
uSj     Vikjor ,  Eutropius ,    Orojiur ,  Zo- 

Gordianus,  foon  van  Gordianus. 
IMP.C.M.AN  T.GORDIANVSJ 
^  A  FR.  AVG. 
Gelaurierd.  Kjipitolinus. 

XXVIII.  Balbtnus 3  van  eenoud 
gedacht. 

IMP.  CA  ES-  D.CAEL.BAL- 

BINVS  AVG. 
Gelaurierd.  Hevodianm^  metdeefe 

fluitende,  fQtpitoltnus ,  Viksor  3 

Eutropius  >  Qrofius,7.ofimus. 
Puptenus ,    ryksgenood  van    Jfa/£j' 

7?«r. 

IMP.  CAES.  PUPIEN.  MAXI- 

MVS  AVG. 
Gelaurierd  ,   Herodianus. 

XXIX.  Gordianus ,  kindskind  van 
Gordianus  Afri^anus 

IMP.GÜRDIANVS  PI  VS  FEL. 

AVG. 
Gelaurierd ,  geftraalkroond.  J^f/n- 

toltmts ,  Vtktor  y  Eutropius  >  Orojius  , 

Zefimns. 
TranquiMna,  dochrer  van  Mijitbeur, 

vrouw  van  Gordianus. 
SABINIA    TRANQVILUNA 

AVG. 
Kapitoltvut ,  niet  noemende. 
XXX-     Phtlippus ,  een  Arabier. 
1MP.M.JVL.PH1LIPPVS  AVG. 
Gelaurierd,  geitraalkroond..  Viktor, 

Eutropius ,  Qrcfius  ,  Zofimus. 
PbUippus  %  foon  Yan  Pbiiifpus. 


** 


Na 
Romen 


991 


99.7 


1002 


64  Het  groot  Muntekabineï 

Na      'M.  JVL.  PHILIPPVS  CAES. 
CHRISTUS  Blootshoofds.     Vistor. 

OtaciüaSsvera,  vrouw  van  Philip' 
put. 

MaRCIA  otaciliasevera 

AVG. 

Niet  genoemd. 

XXXI.  DeciuSy  een  braaf  man. 
IMP.  C  M.  Q.  TRAJANVS 

DECIVS  AVG. 
Gelaurierd,  geftraalkroond.  Vikjor, 

EutropiuiyOrofius,  Zofimus^Lal^tan' 

tius%  enz. 
Etrufciiïa, ,  vrouw  ,  en  niet  de  doch 

ter ,  van  Decius. 
HERENNIA  ETRVSCILLA 

AVG. 
Niet  genoemd. 
Hcrennius  Etrtukjis,  oudere  foon  van 

Decius. 

Q.  HER.  ETR.  MES.  DECIVS 
NOB.  CAES. 

Blootshoofds.  Vtktor. 
Hoftilianus^ongere  foon  van  Decim. 
|C.  VALENS    HOSTILIANVS 

MES.  QVINTVS  AVG. 
Blootshoofds.   Vistor. 

XXXII.  Gallus,  vanadelykenhui- 
fe. 

IMP  CAES.  C.  VIB.  TREB. 

GALLVS  AVG. , 
Gelaurierd.  Vikjor ,Eutropius,  Ore- 

fius ,  Zofimns ,  enz. 
Volufianus ,  foon  van  Gallus. 
IMP.  C.  C  VIB.  VOLVSIANVS 

AVG. 
Gelaurierd,  Vistor.  /% 


Na 
Romen 


1004 


iootf 


i 


Na 

CHRISTUS 


ICO 


Z67 


der  Roomsche  Keiseren; 

\Mmilianus  ,  opg;  worpene  cegens 
Guüut. 

IMP.CAES.  AEMILlANVS  P 
F.  AVG. 

Gelaurierd.  Eutropius. 

XXXI II.  Vdltrümus  ,  van  adelyken 
buyfe. 

I MP.  C.  P.  LIC.  V  ALERIANVS 
AVG. 

Gelaurierd.  Treb. Pollio,  Vistor,  Eutro- 
pius, Qrofius,  La'^tantius  >  Zojimus 

Marimana,  vrouw  van  Valer  ianus. 

DIVA  MARINIANA. 

Nier.  genoemd. 

XXXIV.  Gallienus  5  (bon  van  Va- 
ler iama. 

1MP.GALLIENVSPIVSAVG- 
Gelaurierd  ,  geftraalkroend.    Treb 

Pollio,Vi\tor,Eutropiu!,VeJl.^iifusy 

fprtumdes,  Orofius ,  Xofimus. 
Saiunina ,  vrouw  van  Gallienus. 
CORNELIA  S  A  LO  N l N A 

AVG. 
Treb.  Pollio, 
Valerianus  ,  foon  van  Gallienus  en 

Salonin.t. 

DIVO  CAESARI  VALERIA 
NO. 

Bloorshoofds-  Treb  Pollio. 
Valerianus  ,  broeder  van  Gallienus. 
P.  LIC.  V ALERIANVS  CAES. 
i'reb.  Pollio. 
t^rnelia  Supera  ,  vrouw  van  deefe 

Valerianus, 
G.CORNELIASVPERAAVG. 
les  i  of  Herodianus ,   foon  van 
E  Qde- 


Na 
Romen 


IOli 


lol? 


66        Het  groot  Muntekabinet 

Na       (     Odenatu:  t  opge  worpene  in  Syrien. 
Christus  HERODIANVS  IMPERA- 
TOR V.M. 
Gelaurierd.  Treb.  Pollio,  van  dcefe 

en  alle  volgende. 
Vabaüatbus ,  foon  van  Odenatu:  en 

Zenobia. 
IMP.VHABALLATHVS  AVG. 
Gelaurierd. 

R^e^illianusy  opgeworoene  in  Illyrien 
IMP.C.REGILLIANVS   P.F. 

AVG. 
Geftraalkroond. 

Aureolui  ,  opgeworpenein  Illyrien. 
IMP.  AVREOLVS. 
Geftraalkroond. 

M4^rw««j-,opgeworpeneïn  AJien. 
IMP.C.M  ACRIAN  VS  P.F.AVG. 
Geftraalkroond.  (kjtanus. 

Malyianus ,  foon  van  gemelde  Ma- 
IMP.    C.  FVL.  MACRIANVS 

P.F,  AVG. 
Geftraalkroond. 

£//m«x,broeder  van  Fulv.Makrianus 
IMP.C.  FVL.  QVIETVS  P.  F. 

AVG. 
Geftraalkroond. 

y£wjz7i4w«y,opgeworpene  in  JEgipten 
C.JVL1VS  AEMILIANVS. 
Geftraalkroond. 

Tycfa'üianur,  opgeworpen  e  "mCilicien 
1MP.CAES.TREBELLIANVS 

AVG. 
Geftraalkroond. 

Mianus»  opge  worpene  in  Duytsland. 
IMP.CL.iELIANVS  P.F.AVG. 

Ge- 


Na 
Romen 


der  Roomscke  Keiseren.  Gf 

Na      |Gcftraalkroond.  Na 

Christus  Poftumuï,  opgeworpene  in  Vianhryk,\  &OM3I 
IMP.C.POSTVMVS  P.F.AVG. 
Gehelmd,  geftraalkroond, 
Pojlumus ,  foon  van  Poflumus, 
IMP.C.M.C  ASS.  LA  T.POSTV- 

MVS  P.F.AVG. 
Geftraalkroond. 

Lollianuf,  opgeworpene  in  Vrankxyk.. 
IMP.C.LOLLIANVS  P.F.AVG. 
Geftraalkroond. 
Marius ,  een  wapenfmit. 
IMP. C.  M.  AVR.MARIVS  P.F. 

AVG. 
Geftraalkroond. 

{^wWjOpgeworpene  in  Vrankryl^ 
IMP.  C.  V1CTORINVS  P.  F. 

AVG. 
Geftraalkroond.  (tarinus. 

Viktorimi! ,  foon  van  gemelde  V*k- 
IMP.C.  PIAV.  VICTORINVS 

P.  F.  AVG. 
Geftraalkroond. 
Vtktoria^  moeder  van  de  eerfte  Vib 

torinuT. 
IMP.  VICTORIA  AVG.      , 
Gehelmd. 

Tetrikus,  opgeworpene  in  Vrankjtjk. 
1MP.C.TETRICVS  P.F.AVG. 
Geftraalkroond. 

Tctnkiis  ,foon  van  genoemdeTcm^w 
CPIVESVS  TETRICVS  CiES. 
Geftraalkroond. 
j&XXV.  KJaudiur'^enDalmaater    1022 

van  geboorte. 
(MP.CLAVDIVS  P.  F.  AVG. 
E  z  Ge- 


Na 

CHRISTUS 


275 


•175 


iSl 


xS2 


1027 


HET    CROOT    MUNTEKABINET 
Ge]aurierd,gehelmd,geilraalkrqond.f     Na 
Tre£.  Po/i/a,  Vikfor, Eutropiut,  Oro-jRoME 

Jiuf,2.ofimur,  enz. 
Qumtiilus ,  broeder  van  Kjaudiur. 
IMP.C.M.AVR.CL.OVINT1L 
.  LVS  AVG. 
Geftraalkroond.  Treb.Pollio. 
XXXV 'I.  Aurelianus,  een  Pannonicr. 
IMP.  C.  AVRELIANVS  AVG. 
Geftraalkroond.    Vupitkjis z    Vistor , 

Entrofms  i   Ldktantius 9    Orjfms , 

Zofimus,  enz. 
Severina ,  vrouw  van  Aurclianus. 
SEVEKiNA  AVG. 
Vopiskji's,  niet  noemende.  # 

Domitunur ,  veldheer  van  Aureolus, 

opgeworpene  in  M%ipttn. 
IMP.  CL.  DOMIÏIVS  DOMI- 

TIANVS  AVG.  (T.&F. 

Gelaurierd.  Treb.Pollio,  \n  Macrian] 
XX\VIÏ.T<t«V«J,van  edelen  huvfe 
1MP.C.M.CL.T ACITVS  AVG.] 
Geftraalkroond.  Vopiskus,  Vil{tvr3Eu-\ 

tropius,  Orofiut,'Zofimns. 
Florianut ,  broeder  van  Tacitut. 
JMP-  C.  M.  ANN.FLOK1AN VS 

AVG. 
Geftraalkroond.  Vopisk.»^ 

XXXVIII.  Probus ,  een  Pannonicr. 
IMP.M.  AVR.  PKOBVS  P.F. 

AVG. 
Gelaurierd,geftraalkroond,gehelmd. 
VopirliusjViktor)  Eutropius,  Orofwst 
Zojlmu:  1  enz. 

XXXIX.  J^arutt  eenFraniman. 
IMP.C,  M.AVR.CARVS  P.F. 

AVG.  Ge- 


N 


I02S 


IOJ5 


IO34 


Na 

CHRISTUS 


3M 


30S 


305 


106  ? 


der  Roomsche  Keiseren,  69 

Geflraalkroond.   Vopiskjts ,    Vikior  j    Na 
Eutropius,  Orofuts  ,ZoJïmus>  enz.  (Romen 

Kartnur  ,  (bon  van  Karus. 

M.AVR.  CARINVS  NOB.  C. 

Geflraalkroond.   Vopiskjts. 

Numerimuis  ,  broeder  van  Kjirituis. 

IMP.NVMERIANVS  P.F.AVG. 

Geflraalkroond.  Vopiifys. 

XL.  Diokjetianus ,  een  Dalmaater. 

IMP.  C.  DIOCLETIANVS  P. 
F.  AVG. 

Gelaurierd  Matnertinusjnpancgyr.Sc 
Gcncthliac.  Vistor,  Eutropius,  Lal^- 
tantiut,  Orofius^Zofimus ,  Eumeftiiis, 
orat.  Feft.  fyfus,  ^ornandcsycnx. 

Karaufius ,  opgeworpene  in  Britanje. 

IMP.  CARAVSIVS  P.F.AVG. 

Geflraalkroond.  Eutropius. 

Allektut  >  opgeworpene  in  Britanje. 

IMP.  C.  ALLECTVS  P1VS 
FEL.  AVG. 

Geflraalkroond.  Eutropius. 

XLl.Maxhnianuf,  bygenaamd  Her- 
^///f//i-,ryksgenoot  van  DicJ(letiavus 

IMP.  C.  MAXIMIANVS  P.  F. 
AVG. 

Gelaurierd, gehelmd, geflraalkroond. 
Mamerttnusjnpaneg.  in  Genetbliact 
Vtktor  ,  Eutropius ,  Orofiur  ,  .L4j^- 
tantiuSy  Zofumts,  Ff/?.Ra/«/,enz. 

XLII.  Kjtnftantius ,  bygenaamt 
Chlorus ,  van  edelen  huyfe. 

IMP.C.FL.  VAL.  CONSTAN- 
TIVS.  P.F.AVG. 

Gelaurierd  ,  F/'^or ,  Eutropius,  Lal^ 
timtiut)  Otofius^Zofimtis^  Eumenius, 


1060 


1057 


y° 


HET  GROOT   MuNTEKABINET 

Na      •.     in  eraf.  Xonarat ,  enz. 
CHRISTUS  Helena ,  vrouw  van  K^njlantiut. 
FL.HELENA  AVGVSTA. 
Tjojimuf. 
Theodora , dochtervan  Maximianw 

tweede  vrouw  van  K^njlantius. 
FL.MAX.THEODOKAE.  , 

Laktamius. 
XLIIi.   Galcriur  Maximianus  ,by 

genaamd  Ar  ment  arms,  een  Daaër, 

aarigenoomen  van  Diok.letianus. 
IMP.C.  GAL.  MAX1MIANVS 

P.  F.  AVG. 
Gelaurierd,  geitraalkroond.  Vistor, 

Eutropiur ,  Orofwst  Lal^tantiu^Lo- 

fimus .  enz. 
Galei  ia  Valeria ,  dochtervan  Diode- 

ttanu!  >  vrouw  van  Qalerius  Maxi- 

mtanus. 
GAL.  VALERIA  AVG. 

Al  ex  ander ,  opgeworpenein  Afrika 

IMP.  ALEXANDER  p.f.avg 

Geburierd.  Xofvnus. 
Nigrian ut, foon  van  deefe  Alexandcr. 
DiVO  NIGRIANO.      (mende. 
Geftraalkroond.  'Lofxmus ,  nietnoe 
Galerius   Maxhninus  f    bygenaamd 

£>^<* ,  aangenoomen  van  G<ï/er 

Maximianus. 
IMP.  C.  GAL.  VAL.  MAXI. 

MINVS  P.  F.  AVG. 
Gdaurierd.  Laktantius. 
Severus  >   aangenoomene  ,   nevens 

Maximinus ,\zn  Gal. Maximianus . 

fl.val.se  vervs  nobil.c. 

Ge- 


Na 

ROMEN 


I061 


der  Roomsche  Keiseren\  7 

Na      [Gelaurierd.  Laktanttus.  f     Na 

fcnRlSTVsMaxentiur  y  fchoonfoon  van  Qaler,  Homen. 
JAaxiviianusycn  foon  van  JW/i.vi- 
mianus  Hcrkjtleus,  by  EutropiatOp 
geworpene  regens  Konjlantinuï. 

IMP.  C.  MAXENT1VS  P.  F 
AVG. 

Gelaurierd,  gehelmd.   Lakjamim. 

Magnia  Urbi^a ,  vrouw  van  Maxcn- 
tiur,  of,  fo  andere,  van  Magncn- 
tuis. 

MAGNIA  VRBICA  AVG. 

Nier  genoemd. 

Rpmulur ,  foon  van  Maxewiur. 

D1VO  KOM  VLO   N.  VBIS 

,    CONS. 

Bloorshoofds.  Panegyr.  Kjmjlantini. 

XL1V.  Liciniuty  een  Dacitr.  I076 

IMP.C.VAL.LlCIN.LICINIVS 

P.  F.  AVG. 
Gelaurierd,    geftraalkroond ,    ge 

helmd.    Vikjor^  Eutropiut,  Orofuts 

Lakjantiut,  Tjojimur ,  enz. 
Licinius  >  foon  van  Licinius. 
aN.VAL.LICIN.  LICINIVS 

NOB.  C. 
Gelaurierd ,  gehelmd.    Vikjor. 
Maxtinianus  ,  opgeworpene  regens 

J\onJiantimn. 
D.N.  MARTINIANVS,  P.  F. 

AVG. 
Tofitnur. 
I  g  g     XL V.  Konflantinus  \  foon  van  Kon-    IoS l 
«  Jlantiut  Chlorus  ,  by  Helena. 
IMP.  CONSTANTINüS  P.F. 

AVG. 

Ge- 


324 


7* 


HET   GROOT    MüNTEKABTNET 

Na      Gelaurierd ,    gehelmd  ,   gepaerel-    'Na 
:HRiSTUSf     kroond,  en  gefluyerd.   VtktorJLu.  RoMEtf 

troptus,  FeJl.Rjtfur^OroJinf,  Zofimus,\ 

Lakjantius ^Na^ariut ,  en  andere! 

Panegyrtci ,  Nicepborui ,  Sonate f, f 

Eufcbius ,  enz. 
Faujia,    dochter  van   Maximianm 

Her kuleus, vrouw  van  Konflantmus 
FL.MAXIMIANA  FAVSÏA 

A.VG. 
Zofimus. 
Delmatiur ,  broeders  foon  van  Kon- 

Jiantinus. 
FL.  DELMATI  VS  NOB.CAES. 
Gelaurierd.  Zofwiut 
Hanniballianus  broeder  van  genoem»! 

de  Delmatius. 
FL.  CL.  HANNIBALLIANO 

REGI. 
Blootshoofds.  Zofjmus. 
Krifptu ,  foon  van  JtQmJJantiiw s ,  by 

Minernina. 
FL  J  VL.CRISPVS  NOB.CAES. 
Gelaurierd»  gehelmd,geperelfnoerd. 

Zo/zraw. 
XL  VI.  Kcnftaminur,  foon  van  ^om-    ; 

ftantinus. 

CONSTANTINVS  J VN.  NOB. 
C. 

Gelaurierd  ,  geperelfnoerd.  Vistor , 
E.utrjpiuSiOrofutSy'Zofimiu, Zonar  at. 

Konjlans ,  foon  van  Konjiannr.us. 

D.N.  CONSTANS  P.F.AVG. 

aeperelfnoerd.  Zofimus ,  enz. 

Konftantiut ,  foon  van  I\onJlantinus.    1112 

FL.  JVL.  CONSTANTIVS 
NOB.  C.  Ge-i 


der  Roomsche  Keiseren. 

Na        Gcperelfnocrd.  Ammiamis  ,  v;ktor  ,  Eu- 
CHRISTUS      tropiusy  Orofuts,  Zonaras  ,  enz. 

Neootianus,  foori  van  Eutropia-,  fufter  van 

KiHfimtitu  ;  opgewoipene  tegens  de 

foonen  van  Kenfl*nt'm*s. 
FL.  POP.  NEPOTIANVS  PF.AVG. 
'Blootshoofds.  Zofimus. 
Magnentius  ,    e.n  Fransman ,  opgewor 

pene  tegens  Konfiantiut. 
D.  N.  MAGNENTIVS  P.  F.  AVG. 
Blootshoofds    Zofimut. 
Decenttus  ,  broeder  van    Magnentius. 

;d.n  decentivs  nob.caes. 

Blootshoofds.  Zufimus., 
'Defidenus  ,  broeder  yan  Magnentius  ,  en 
Decentiut, 

D.N.  DESIDERIVS   NOB.  C. 

Blootshoofds.  Zonaras. 

'Vetr»nioy  opgeworpene  in  lHyrïén. 

!d  n.  vetraniü  P.  F.  AVG. 

Geperclfnoerd.  Zoftmus. 

\Konfiantius  Gallus,  broeder  van  Julianus 

de  afgevallene. 
D.N.  CONSTANTIVS  GAL.NOB.C. 

i(, .      XLVIL    Julianus,   broeders  foon  van 

)     Konftanttnus  de  Grootf. 

D.N.FL.CL  JVLIANVS  P.F.  AVG. 

Blootshoofds ,  geperelfnoerd, gehelmd. 
^immianus,  Fiktor  ,  Eutropius ,  Oroftus, 
Zofirnut ,  Ftjf.  Ru/us,  Jomandes  ,  Mam- 
erliocts,  Zoz,ominns,Sokrate3i  Theodore- 
tus,Philofiorgius,  Nazianzevu*,  in  orat. 
Libamut ,  in  orat.  Julianus  felf. 

Helena  ,  dochter  van  Konjlanttnus  de 
Groote,  vrouw  van  Julianus. 

FL.  HELEN  A  AYGYSTA- 

[sfmvuanuf. 

XVLIH4 


n 

Na 
Romen 


1115 


Na 
Romen 
iiij 

II2.6 


IIIJ 


Ï74M         HET   GROOT    MüNTEKABINET 

Na        XLVIII.  Jovianus ,  een  Pannoniir. 
CHRISTUS  D.N.  IOVIANVS  P.F.  AVG. 

3  *  $  Geperdfnoerd .  Ammianus  ;  Viktor ,  Eu- 
tr$pius,  met  hem  iluytende;  Orofius, 
Zofimus,  Feft.  Rufus,  enz. 

XLIX.  Valenttnianus  ,  een  Vannoniir. 

D.N.VALENTINIANVS  P.  F.  AVG. 

GeperelfnoeFd.  Ammianus,  Fiktor  ,Oro- 
ftuf,  Zofimus,  Paul.  Diakonus,  enz. 

Valens,  broeder  van  Valenttnianus. 

D.  N..VALENS  P.  F.  AVG. 

Gcperelfiioerd.  Ammianus. 

Prthpms,  opgeworpene  regens  Valens, 
fijnfehoonfoon. 

D.N.PROCOPIVS  P.F.  AVG. 

Geperelfhoerd.  Ammianus. 

L.  Grauanus,  foon  van  Valentinianus  ,\   U45 
by  Severa. 

D.N.GRATIANVS  P.F. AVG. 

Geperelfhoerd.  Ammianus  ,  met  dcefe 
fluytende;/4«/«n/'»j,  in  panegyr.  Viktor, 
Orefius,  Paul.  Diahnut ,  Zofimus >  enz. 

Valenttnianus  ,  loon  van  Valent'mianus , 
by  Juftina ,  ryksgenoot  van  fijn  broe- 
der. 

D.N.  VALENTINIANVS  IVN.  P.F. 
AVG. 

Gepere! woerd.  Paul.  Diakonus. 

Maximus ,  uit  het  geflacht  van  Konftan- 
tmus ,  opgeworpene  in  Engeland  >  te- 
gen Gratianus. 

D.N.  MAGN.  MAXIMVS  P.  F.  AVG. 

Geperelfnoerd.  Paul.  Diahnut. 

Viktor,  (bon  van  genoemde  Maximus. 

D.N.FL.VICTOR  P.F.  AVG. 

Geperelfhoerd.  Paul.  Diakonus. 

LI.  Tbeodofius,  een  Spanjaard. 

D.N,  THEODOSIVS  P.F.  AVG. 

Ge 


ir 


47 


der  Roomsche  Keiserew."  Jf 

Na       Gepcrelfnoerd.    fiktor,  met  hem  fluy-f      Na 
CHRISTUS      tendei    Paul.  Diakomts ,  OroftustZifi-  RoME>J 

mus  >    Pakat.  Drepanus  >  in  tanegyr. 

An.broftus  ,  onaf.  enz. 
Tlakcdla  ,  vrouw  Van  Jheoctcfivs. 
AEL.  FLACCILEA  AVG. 
N/^p£or«.f. 
Plaadia  ,    fuftcr  van  Valtntiritanus  ,  de 

jongere  ;  tweede  vrouw  van  7kttdtfi*s. 
D.N.  GALLA  PLAC1DIA  PF.AVG. 
Paul.  Dtakonut. 
Eugemus  ,  opgeworpene ,  nevens  Arbo- 

gafles ,  regens  Tb*odofius. 
IMP.  EVGÈNIVS  P.F.  AVG. 
Geperelfnoerd.  VauI.  Diakon  us. 
407      Lil.  Arkadtus,  foonvan  Tbeodofius.       X,S? 
D.N.  ARCADIVS  P.F.  AVG. 
Geperelfnoerd.  Orofius  ^Zofmus ,  beide 

metdeelefluytendci  Pi»*/.  'Diakonvs, 

Frohpius ,  enz. 
Eudoxia ,  vrouw  van  Arkadi:is. 
AEL.  EVDQXIA  AVG. 
Hietflmms. 
4x1       Honorius ,  rwcedc  foon  van  Theodofius.       n7$ 
D.N.  HONORIVS  P.F.  AVG. 
Geperelfnoerd.  Prokopius. 
lJ  ris  kus  Attalus ,  opgeworpene  iu  Spanje, 

regens  Honorius. 
PRISCVS  ATTALVS  P  F.  AVG. 
Geperelfnoerd.  Paul.D'-akonus. 
Jovinus  ,  opgeworpene  in  frankrijk. 
D.  N.  JOVINVS  P.  F.  AVG. 
Geperelfnoerd.  Paul.  Diakonui. 
Sebaftianus ,  broeder  van  Jovinur. 
D.N.  SEBASTIANVS  P.F. AVG. 
jGeperclfnocrd.  ?*«/.  'otakonus. 
\Ko?iftantius ,  van  edelen  huylc>  ryksge- 

ncjcyan  Hontrmt. 
1  ^ 


^6  MET   GROOT    MuNTEKABINET 

Na       p  N.CONSTANTIVS  NOB.  C. 
CHRISTUS  Geftraalkroond.  Prokopius. 


44? 


454 


LUI.  Theodofius ,  de  jonge >  foon  van 

slrkadius ,  by  Eudoxia. 
D.N  THEODOS1VS  P  F.  AVG. 
Gehelmd ,    en  daar  by  geperelfnoerd. 

Paul.  Diakonus ,  enz. 
Eudocia  ,  anders  Athenaii ,  dochtervan 

de  wysgeer  Leontius  >   vrouw  van  de 

jongere  Theodofius. 

ael"evdocia. 

Tz.etz.es. 

Pulcheria ,  fufter  van  gemelde  Theodofius 

AEL.  PVLCHERIA  AYG. 

Sozowenus. 

Johannes ,  opgeworpenein  Hallen. 

D.N.IOHANNES  P.  F.  AVG. 

Geperellnoerd.   Prokopius  ,  B.  fandal. ib 

LIV.  Valentinianus  de  derde  >  loon  van 
bovengenoemde  Kenffantius ,  by  P/#« 
ctdia,  fuftervan  /likadins. 

D.  N.  PLA.  VaLENTINIANVS  P.F 
AVG 

Geperelfnoerd.  Paul.'Diakonus ,  Jornan 
des,  Prokopws,  B. Vandal. 

Ewioxta  y  dochtervan  Theodofius  de  jon- 
gere,  by   Eudocia:  vrouw  van  Valen- 
ttmanui  de  derde. 
I1CINIA  EVDOXIA  P.  F.  AVG. 

Vrokopius. 

Honoria  ,  fufrervandeefc  Valentinianus . 
D.  N.  J VST.  GRAT.  HONORI A  P.  F 
AVG. 

Vaul  Diakonus . 

Atttta-,  der  Hunnen  Koning,  gewaande 

bruidegom  van  Honoria. 
ATILLA. 
Blootshoofds.  Vaul.<j)ïakonus.  enz. 


Na 
Romen 

12.01 


EINDE. 


izofl 


I 


Bi