Skip to main content

Full text of "Opera; textu ad praestantissimas editiones recognito"

See other formats


T 
Ld 


* 


Ls 
^ ἂν 
pm. — 
: 


EN S 4 
ORONTO 
AYBRNRY 


Td bm 


JWWERSWY Ἢ 


* D 


A 


OE EEFObG UR Uu. D MNT E E TT ΣῪ ἘΦ ΠΣ Polti 


Acai 


— $9449B 
^ € SUETONII TRANQUILLI 


DPERAX 


— HQ 


TEXTU 
AD PRAESTAN'TISSIMAS EDITIONES 
RECOGNITO 


CONTINUO COMMENTARIO ILLUSTRAVIT 


CLAVEM SUETONIANAM ADJECIT 


DETLEV CAR. GUIL/BAUMGARTEN-CRUSIUS 
. . 


GYMNASII MERSEBURGENSIS CONRECTOR SOCIET, LAT. 


- JENENSIS SODALIS. 


VOL. II. 


Si, 


LIPSIAE 


APUD GERHARDUM FLEISCHERUM UN; 
38166 


1 AAA J^ 
* 


TIBERIUS CLAUDIUS 
DRUSUS CAESAR; 


[1] | AME Claudii Caesaris Drusum, olim Deci- 
mum, mox Neronem praenomine, Livia, quum 
Augusto gravida nupsisset , intra mensem tertium pes 
perit: fuitque suspicio, eX vitrico per adulterii con- 
suetudinem procreatum. Statim certe vulgatus est 
versus: 
Τοῖς εὐτυχοῦσι καὶ τρίμηνα παιδία. 

Is Drusus in quaesturae praeturaeque honore dux 


Tib. Claad. Drusus] Dio 6o, 2. Xiphil et Zonaras: Τιβέριος 
Ῥλαύδιος Νέρων Τ'ερμανικός. Nero, quod nomen habet cod. Viterb. 
€. 2., dicitur etiam a J'opisc. Aurelian. 21., "iberius infra c. 4. 
ab Áugusto, De Germanici cognomine assumto Noster c. 2. exe 
ponit. v. Fabric. ad. Dion. 1]. c. 

intra. mensem tertium) Dio 48, 44. συνοικοῦσα ἤδη ἡ γυνὴ τῷ 
Ἑαίσαρι, τίκτει FiAavo:ov Δροῦσον Νέρωνα. xai αὐτὸν ὃ Haicag καὶ 
ἀνείλετο, καὶ τῷ πατρὶ ἔπεμψεν" αὐτὸ τοῦτο ἐς τὰ ὑπομνήματα En 
γράψας, ὅτι Raicag τὸ γέννηδὲν Λιουΐᾳ τῇ ἑαυτοῦ γυναικὶ παιδίον 
Νέρωνι τῷ πατρὶ ἀπέδωκε. καὶ ἐκεῖνος τελευτῶν οὐ πολλῷ ὕστερου» 
ἐπίτροπον xal τούτῳ καὶ τῷ Τιβερίῳ αὐτὸν τὸν laísaga κατέλιπεν. 
ὁ δ᾽ οὖν ὅμιλος ἄλλα τε ἐπὶ τούτω πολλὰ διεθρύλλει, καὶ τοῖς εὖ- 
τυχοῦσι τρίμηνα παιδία γεννᾶσθαι ἔλεγεν, ὥςτε καὶ ἐς 
παροιμίαν τὸ ἔπος προχωρῆσαι. Βαττη. ad n. L, dum Drusum cum 
immaturo infante, postea ex Augusti Liviaeque matrimonio, au« 
etore Nostro Aug. 65., prognato, confundit, immaturum pare 
tum ipse edit, immemor eorum, quae ad Aug. l.c. recte nota- 
verat , nisi quod ibi etiam lectorem.ad. notata ad. Claud. ablezat. 

T'om. 1I. 1 


2 &. 9 WU π ΡΤΘΟΣΝ Ἢ 


Raetici, deinde Germanici belli, Oceanum septeme 
irionadlem. primus Romauorum ducum navigavit: 
trans Rhenum fossas novi et immensi operis elfecit,. 
quae nuuc adhuc Drusinae vocantur: hostem etiam 
frequenter caesum, ac penitus in intimas solitudines 
actum , non prius destitit insequi, quam species bare 
barae mulieris, humana amplior, victorem tendere 
UBlscali E 


Raetici] À. U. 75g. v. Dio 54, 22. Fell 9, 95. et notata a 
nobis ad Àug. 21. et Tiber. g. — — Dio l.c. ὃ Αὔγουστος πρῶτον 
μὲν τὸν Δροῖσον ἐπ᾿ αὐτοὺς ἔπεμψε" καὶ ὃς πρὸς τοὺς ἀπαντήσαντάς οἱ 
αὐτῶν περὶ τὰ Τριδέντινα ὄρη συμβαλών, διὰ ταχέων ἐτρέψατο " 
ὥςτε καὶ τιμὰς στρατηγικπὰς ἐπὶ τούτῳ λαβεῖν, hecte- 
nus Quaestor tantum, Romam yeversus, ἀστυνόμος (Aedilis) 
ici τὸ Ἐυΐντου AiA(ov καὶ ἐπὶ Παύλου Φαβίου ὑπάτων (a. 745-), καιπερ 
τὰ: στρατηγικὰς τιμὰς ἔχων» ἀπεδείχϑη, ut Dro 54, 52.,, eodemque 
auctore c. 4. eodem anno s$ πανήγυρις, 9) τῇ στρατηγίᾳ αὖ" 
χοῦ προζήκλουσα, πολυτελεστάτη ἐποιήθη» Qqusmquam praetura ad 
a. 744. potius pertinere videtur, quod, duos inagistratus umo euin 
anno gessisse, haud probabile est, et quod δορι δ. εἶπι posi praeturam 
consulatum iniisse dicitur , qui ir t in a. U. 745., ut Dro 55, 1. 

Germanici bell] Α. 742. εἰς ^. V: Di. 54, 82. sequ. τοὺς 
YuAroüg τηρήσας τὸν Ῥῆνον O1apesvoyras, ἀνέκοψε. καὶ μετὰ τοῦτο 
ἐς τετὴν τῶν Οὐσιπετῶν χατὰ αὐτὴν τὴν τῶν Βαταούων νῆσον διϑβήν 
καὶ ἐπὶ τὴν Συγαμβρίδα ἐκεῖϑεν ἐπιπαρελθών, συχνὰ ἐπόρϑησεν" ὃς 
τε τὸν Íl«savoy διὰ τοῦ “Ρήνου καταπλεύσας, τοὺς Φρεισίους οὐνιεια 
(caro sequ. 7c. Germ. 54. cf. Mannert lom. 5. p. 65. sequ. 

jessas — Drusinae vocantur|  Fossam Drusi naim Tacitus di- 
cit A. 2, 8: De loco v. Cer. Geogr. Α. 2, 5. p. 201. sequ. — 
4. erem etiam coercendo Rheno a Druso inchoatum, qui con. 
june ssne fuerit cum fossa illa, incertum , incmoiat Tac. À. 15; 
55. Hist. 5; 19- 

species barbarae mulieris] ' Dio 55, τ. ἔς τὸ τὴν τῶν Χάττων 
ἐζέβαλε, xai προῆλθε μέχρι τῆς Σουηβίας, τὴν τε ἐν ποσὶν οὐκ ἀταν- 
λαιπώρος χειρούμενος» καὶ τοὺς προςμιγνύντας οἱ οὐκ ἀναιμωτὶ Ἀρα- 
τῶν. κἀντεῦθεν πρὸς τε τὴν Χερουσκίιαν μετέοτη, καὶ τὸν Οὐΐσονργον 
διαβάξ, ἤλασε μέχρι τοῦ ᾿Αλβίου, πάντα πορθῶν. ἐκεῖνον γὰρ — 
ἐπεχείρησε μὲν περαιωθῆναι, ουν ἠδυνήθη δέ, ἀλλὰ τρόπαια στήσας, 
ἀνεχώρησε. γυνὴ γὰρ τις pisi wy ἢ κατὰ ἀνθρώπου φύσιν ἁἀπαντήσασα 
αὐτῷ, ἔφη" Ποῖ δῆτα ἐπείγη, Δροῦσε ακέρεστε; οὐ πάντα GO 
cabra ἰδεῖν πέπρωται. ἀλλ᾽ ἀπιϑι. ναὶ γὰρ σοι wai τῶν ἔργων καὶ 
σοῦ βιου τελευτὴ πάρεστιν ἤδη sequ. ubi v. kabricium ae hoc ec 
similibus spcciris disserentem. 


CLAUDIUS. 3 


ultra; sermone Latino prohibuisset. Quas ob res 
ovandi jus et triumphalia ornamenta percepit; ac 
post praeturam conieslim inito consulatu, atque ex- 
peditione repetita, supremum dieni morbo obiit in 
aeslivis castris, quae ex eo Sce/era£a sunt appellata. 
Corpus ejus per municipiorum coloniarumque primo- 
Tes, suscipientibus obviis scribarum decuriis, ad Ur- 
bem devecium, sepultumque est in campo Martio. 


ovand: jus — pércepit] | À. 745. Dio 54, 55. διὰ μὲν οὖν ταῦτα 
τάς τε ἐπινικίους τιμὰς καὶ τὸ ἐπὶ κέλητος ἐς τὸ ἄστυ ἐλάσαι, τῇ τὰ 
τοῦ ἀνθνκάτου ἐξουσία, ἐπειδὰν διαστρατηγήση, χρήσασϑαι ἔλαβε. 

morbo cbiit] À.745.1n consulatu, ac statim post visum il- 
lud, secundum Jon. 55, 1. qui: θαυμαστὸν μὲν οὖν τό τινα φωνὴν 
παρὰ τοῦ δαιμονίου τοιαύτην τῷ γενέσθαι" οὐ μέντοι καὶ ἀπιστεῖν 
ἔχω. παραχρῆμα γὰρ ἀπέβη, σπουδῇ τε ὑποστρέψαντος αὐτοῦ, καὶ 
ἐν τῇ ὁδῷ νόσῳ τινί, πρὶν ἐπὶ τὸν “Ῥῆνον ἐλθεῖν, τελευτήσαντος. Liv. 
Epit. 140. ,, Drusus a fractura, equo sujer crus ejus collapso, 
tricesimo die, quam id acciderat, mortuus est. ** 

Scelerata] Ita, auctore Foro 1, 12, 2. ,, scelerato signata no» 
mine, quae proficiscentes in proelium F'abios porta dimisit** ubi 
Dukerus: ,, Sceleratus interdum significationem calamitatis habet, 
(cit. L n. et sceleratum frigus Firgil. Georg. 2, 256.) et' scelus pro 
calamitate, infortunio. Guyet. ad T'erent. Eun. 5, 5, 54. «* 
Corpus ejus — campo Martio] Liv. 1. c. ,, Corpus a Nerone 
fratre, qui nuncio valetudinis evocatus raptim accurrerat, Ro« 
mam pervectum, et in C. Julii tumulo conditum. Laudatus est 
a Caesare Àugusto vitrico, et supremis ejus plures honores ade 
- diti," Dio 55, 2. προπυϑόμενος δ᾽ à Αὔγουστος, ὅτι νοσεῖ (οὐ γὰρ 

3» πόῤῥω) τὸν Τιβέριον κατὰ τάχος ἔπεμψε' καὶ ὃς ἔμπνουν τε αὐτὸν 
γατέλαβε, καὶ ἀποθανόντα ἐς Ῥώμην ἐκόμισε, τὰ μὲν πρῶτα μέχρε 
τοῦ χειμαδίου τοῦ στρατοῦ, διά τε τῶν ἑκατοντάρχων καὶ διὰ τῶν 
χιλιάρχων, ἐκεῖθεν ὃὲ διὰ τῶν καθ᾿ ἑκάστην πόλιν πρώτων βαστάσας. 
xai αὐτοῦ ἐν τῇ ἀγορᾷ προτεθέντος, διπλοῦς ὃ ἐπιτάφιος ἐλέχθη" ὃ 
τε γὰρ Τιβέριος ἐνταῦθα αὐτὸν ἐπήνεσε, καὶ ὃ Αὔγουστος ἐν τῷ ᾧλα. 
μινίῳ ἱπποδρόμῳ. ἐξεστράτευτο γάρ, καὶ OUM ἦν οἱ ὅσιον, μὴ οὐ τὰ 
καθήκοντα ἐπὶ τοῖς κατειργασμένοις παρ᾽ αὐτὴν τὸν εἴσω τοῦ cujas 
οἴου εἴςοδον, ἐπιτελέσαι. V. etiam ad Tiber. 7. et Sen-c. consol, ad 
Polyb. c. 54. 

scribarum] $c. publicorum, de quibus v. Ernest. Cl. Cic. 
Scribarum aliarumque magistratuum operarum decurias dícit No- 
ster Àug. 57., ubi v. not. Gtaevii, a nobis datam. 

ad Urbem] ,, Male Casaub. ait, ad h. J. valere iv. Dr ectuin 


Á €. SUETO NIE 


Ceterum exercitus honorarium ei tumulum excitavit, 
circa quem deinceps stato die quotannis miles decur. 
reret, Galliarumque civitátes publice supplicarent. 
Praeterea Senatus inter alia complura, marmoreum 
arcum cum tropaeis via Appia decrevit, et Germa- 
mici cognomen ipsi po:terisque ejus. Fuisse autem 
creditur non minus gloriosi, quam civilis anim:. 


est cadaver ad Urbem a municipiorum et coloniarum primoribus, 
in Urbem vero a scribarum decuriis, et hinc e Foro ab Equitibus 
4n campum Martium clatum ibique sepultum. v. Perzzon. ad San- 

ctii Minerv. l. 4. €. 6. δ. 1. ** Oudendorp. 2910}. c. καὶ ὁ μὲν ἔς 
τὸ τὸ [Ἄρειον πεδίον ὑπὸ τῶν ἱππέων, τῶν Tb ἐς τὴν ἱππαδα ἀνμριβῶς 
τελούντων, καὶ τῶν ἐν. τοῦ βουλευτικοῦ γένους ὄντοιν, ἠνέχϑη"  xave 
ταῦϑα πυρὶ δοϑείς, ἐς τὸ τοῦ Αὐγούστου μνήμειον κατετέϑη. 

honorürium ei tum. exc.] πενοτάφιον. Dio 1. c. wal τιμὰς καὶ 
εἰκόνων καὶ ἁψῖδος, πενοταφίου T8 πρὸς αὐτῷ τῷ Pw λαβών. 
Aram Druso sitam inter Khenum et Luppiam flumen commemo- 
rat Tac. À. 2, 7., quam superimpositam fuisse puto tumulo, ut 
apud Virgil.Àen. 5, 504. s Libabat cineri Andromache, Manes- 
que vocabat Hectoreum ad £zzulum, viride quem cespite zz- 
anem, Et geminas, causam lacrimis, sacraverat aras." ld pa- 
tere ex iis, quae addit Noster: GaZ. civiiates publice supplicarent, 
monuit jam Lips. ad 7ac. |. c. Ceterum cum Oudend. ad n. l. 
et Oberlin. ad Tac. diversum existimo hunc tumulum a mozu- 
meo Drusi apud Mogunt:acum , cujus mentio apud Zurrop. 7 8.» 
et vestigia hodie servantur in nomine Drusioch h. e. Drusi locus, 
de quo adi Burmann. ; 

ciréa quem — miles decurreret] ^ Copiose de hoc περιδρομῆς 
honore funebri, quem contigisse etiam Augusto na'rat JD/o 56, 
42. , describit in funere Severi Herodian. 4, 2., egu Birchmaznn. 
'de funer. Roman. 5, 5. p. 2:2. sequ. 

marmoreum arcum| 'AWyíg dicitur Dion; 55, 9. Id. 56, 17. 
ἁψίδες τροπαιοφέροι et 60, 22. wig τροπαιοί(ρῥόρος, ad quae l. v. 
Fabiic. 

Germanici cogn.| Dio 55, 2. Vegjiaviwóg τε μετὰ τῶν παίδων 
ἐπονομασϑείς, unde Claudius Germanici babet cognomen a, ud 
Dion. 60, 2. (v. not. ed init. bujus cap.) JosepA. 19, 5. et in numis, 
quos dat Parznus ad b. 1. 

non. min. gloriosi, quam. civilis animi| Fell. 2, 97. 2. adolescens 
tot tantarumque virtutum, quot et quantàs na:uja 1) 1rabs reci- 
pit, vel industria perficit; cujus ingenium utrum bellicis magis 
operibus, an civilibus suliecerit arubus, 1n incerto est. ἐς 


ΟΙαΑυ E D. 8; 9 


Nam ex hoste super victorias opima quoque spolia 
càplasse, summoque saepius discrimine duces Ger- 
manorum iota acie insectalus: nec dissimulasse un 
quam, pristinum se Reipublicae statum, quandoque 
posset, resütuturum, Unde existimo, nonnullos tra- 
dere ausos, suspectum cum Augusto, revocatumque 
eX provincia, et, quia cunclarelur, iulerceptum ve- 
neno. Quod equidem magis, mne praetermilterem, 
retnli, quam quia verum aut verisimile putem ; quum 
Augustus tanto opere et vivum dilexerit, ul cohere- 
dem semper filis instituerit, sicut quondam in δε πᾶς 
iu professus est, et defuncium ila pro concione lau- 
daverit, ut Deos precatus sit, sizniles ei Caesares 
suos facerent, sibique tam honestum quandoque exi- 
ium darent, quam ilii dedissent. | Nec contentus, 
elogium tumulo ejus versibus a se compositis exscul- 
psisse, etiam vitae memoriam prosa ora!ione compo- 
suit. Ex Antonia minore complures quidem liberos 
tulit; verum tres omnino reliquit, Germanicum, Li- 
villam, Claudium. [2] Claudius natus est, Iulo An- 
iouio, Fabio Africano Consulibus, Kalendis Áugu- 


quandoque posset] Yta Memm. Al. quandocunque posset v. 
quandoque restituturum, δὲ posset, utrumque, si quid video, ex 
correctione. De voc. quandoque v. ind. 

Iulo 4nt., Fabio Africano Css.] Α. U. 744. Consentit Dio 
G0, 2. ἦγε πεντηκοστὸν ἔτος τῆς 9Aixiag , quum imperium capesse- 
ret a. U. 794. —  Iulus. (hoc enim praenomen pro JuZo ex Ho- 
rat. Od. 4, 2, 2. ei asserunt Lips. ad Tac. À. 1, xo., interpr. ad 
n.l., Reimar. ad Don. 54, 26. et 56., et 55, 10., et quos alios 
laudat Kraus. ad 71]. 2, τοὺ.) M. Antonii Triumviri erat filius, 
ob adulterium cum Julia Augusti filia necatus a. 752. v. Dion. 
"Tac. Vell. locis cit. — Alteri Consuli, l'abio Maximo (ut dicitur 
JDion. 5á, 56.) Africani agnomen, quod ad Antonium pertineat, 
scriptoris vel librarii exrore adhaesisse, judicant Lips. l. c., 8i- 
gonius, Casaub. Sed jure defendit Nostrum Graev. ex indice 
Consulum ante Dionis]. 54., ubi K, Φάβιος Ἀι. vi.' Apgixavóg dicitur, 
et ex Exc, Chron. Euseb., a Jos. Scaligero publicatis, ex numo 
deniq. aureo apud Goltzium, in quo: Iul. 4nton. M. Ε΄. Q. Mx. 
-frican. Lipsium reprehendit etiam Reines. ad marginem ob 
Africani agnomen Antonio temere impositum. 


δ ὁ, δ B T.O N YII 


stis, Lugduni, eo ipso die, quo primum ara ibi Au- 
gusto dedicata est, appellatusque Tiberius Claudius 
Drusus Mox, fratre majore in Juliam familiam ad- 
optato, Germanici cognomen assumsit. lnfans autem 
relictus a patre, ac per omne fere pueritiae atque 
adolescentiae tempus variis et tenacibus morbis con- 
fliclatus est; adeo, ut animo simul et corpore hebe- 
tato, ne progressa quidem aetate ulli publico priva« 
iove muneri habilis existimaretur. Diu, atque etiam 
post tutelam receptam, alieni arbitrii, et sub paeda- 
gogo Íuit; quem barbarum et olim superiumenta- 
rium, ex industria sibi appositum , ut se quibus- 
cunque de causis quam saevissime coérceret , ipse 
quodam libello conqueritur. Ob hanc eandem vale- 
tudinem et gladiatorio munere, quod simul cum fra- 
ire memoriae patris edebat, palliolatus novo more 


Lugduni] Seneca in Ápocolocynt. ;,, Lugduni natus est — ad 
XVI. lapidem ἃ Vienna matus est. Gallus germanus, Itaque 
quod Gallum facere oportebat , Romam cepit sequ. * De ara 
- Augusti v. ad Calig. 20. Diennio autem ante Claudii natales illam 
dedicatam (Íuisse, anmiversarium igitur dedicauonis diem ἢ. l. 
dici, recte monent ex JDioz. 54, 32. et Liv. Epit. 157, Exnm. et 
Oudend, 

Gerinan, cognomen| v. notata ad caput 1. 

post "tutelam, receptam] | ,,h. e. postquam sui juris effectus in 
tutorum esse potestate desilsset, peculiari ICtis loquendi formula, 
apud quos pupillus suae tutelae effici etsin tutelam. suam. venire 
dicitur, cum pubertatis annos attigit. Quibus verbis usus etiam 
βίο Cicero est,'* Torrent. Iz tutelam suam venire dicit Cic. de 
O:at. 1, 59. ΤᾺ 

gladiatorio munere] Α. 759. Dio 55, 27. καὶ μονομαχίας ἀγῶ». 
ysg ὀπὶ τῷ Δρούσῳ, πρός τὰ τοῦ l'epuayiwoU ToU liaígagog, wai πρὸς 
Τιβερίου KAavBíou Νέρωνος, τῶν υἱέων αὐτοῦ, ἐγένοντο. 

palliolatus| ^ Quinctil. 3a, ὅ, 144. ,, Palliolum, sicut fascias, 
quibus crura vestiuntur, et focalia, et aurium ligamenta sola 
excusare potest valetudo. * Plura de hoc capitis tegmine, ab 
segroiis, mollibus, meretricibus etiam gestato, dat Salmas. ad 
Fopisc. Auvelian. c. 45. cf. Ferrar. de xe vesiiar. z, 13. et P. II. 


l. 4. c. 23. (Thes. Graev. T. VI. p. 640. et 910.) et Kirc/unann. de 
fun, Rom. 4, g. p. 405. 


- 


οὐτρλσο τ δ᾽ 5: 7 


praesedit ; et togae virilis die, circa mediam noctem, 


sine sollemni officio, lectica in Capitolium latus est. 


[5] Disciplinis tamen liberalibus ab aetate prima non 
mediocrem operam dedit, ac saepe experimenta cu- 
jasque etiam publicavit. Verum ne sic quidem quic- 
quam dignitatis assequi, aut spem de se commodio- 
rem in posterum faccre potuit. Mater Antonia pore 
tentum eum hornzs dictitabat, nec absolutum a na- 
&ura, sed tantum inclhoa'!um: acsi quem socordiae 
argueret, stuétzorem ajebat filio suo Claudio. | Avia 
Augusta pro despectissimo semper habuit: non affari, 
nisi rarissime; non monere, nisi acerbo et brevi scri» 
pio, aut per internuncios, solita. Soror Livilla quum 
audisset, ipsum quandoque imperaturum, iam ini- 
quam et tam iudignam sortem populi Romani palam 
οἱ clare detestata est. Nam et avunculus major Au- 
gustus quid de eo in utramque partem opinatus sit, 

uo cerlius cognoscatur, capita ex ipsius epistolis 
posui. [4] Collocutus sum cum "Tiberio, ut man- 
dasti, mea Livia, quzd nepoti tuo Tiberio facien- 
dum esset ludis Martialibus. Consentit autem uter- 
que nostrim , semel nobis esse statuendum , quod 
consilium £n illo sequamur. |. Nam si est ἄρτιος y €f, 
ut ita dicam , oNckAngos , quid est, quod dubitemus, 
quin per eosdem articulos et gradus producendus sit, 


sine soll. officio] i. 4. sine ullo honore, ut Calig. to. 

Disciplinis tam. liberalibus] v. infra c. 41 et 42. Dio 60, 9. 
οὗτος τὴν μὲν Ψυχὴν οὐ φαῦλος ἐγένετο, ἀλλὰ wai ἐν παιδείᾳ ἤσκητο, 
ὗςτε καὶ συγγράψαι τινά. Tac. À. 6, 46. ,, composita aetate bona» 
yum artium cupiens ** fuisse dicitur. 

avunculus major| ob sororem Octaviam, matrem Antoniae, 
matris Claudii. 

ludis Martialilus] sine dubio, qui celebrati sunt ab Augusto 
a. Ὁ. 765., quo annos 21 natus erat Claudius.  D/o 56, 27. τὰ 
"Agra τότε μέν, ἐπειδὴ ὁ Τίβερις τὸν ἱππόδρομον προματέσχεν, ἐν 
τῇ τοῦ Αὐγούστου ἀγορὰ, καὶ ἵππων δρόμῳ τρόπον τινά, καὶ ϑηρίων 
σφαγῇ, ἐτιμηϑη. Eos hal. Aug. non ob Claudii natales, sed dedi- 
catum eo die Martis templum (v. Aug. 99.) celcbratos dicit idem 
2jio 60, 5. v. Fabxic. αὐ loc. cit. 


8 € SUETONII 


per quos frater ejus productus fuit? Sim autem 
ἡλαττῶσϑαι sentimus eum, καὶ βεβλέφϑαι. καὶ εἰς 
τὴν τοῦ σώματος, καὶ εἰς τὴν τῆς Ψυχῆς αρτιίτητα, 
praebenda materia deridendi et illum et nos non est 
hominibus , τοὶ τοιαῦτα σκώπτειν καὶ μυκτηρίζειν Eig 
ϑόσιν. Nam semper aestuabimus , δὲ de singulis ar« 
ticulis temporum deliberabimus , un προυποκείμενον 
ἡμῖν» posse eum gerere honores arbitremur , nec ne, 
In praesentia tamen , quibus de rebus consulis, cue 
rare eum ludis Martialibus triclinium. sacerdotum, 
non displicet nobis, si est passurus, se ab Silant 
filio , homine sibi affini, admoneri, ne quid. faczat, 
quod conspici et derideri possit. | Spectare eum Cir- 
censes ex pulvinari, non placet nobis. | Expositus 
enim in prima fronte spectaculorum. conspictetur. 
In 4lbanum montem ire eum, non placet nobis, aut 
esse Jtomae Latinarum diebus. Cur enim non prae- 
Jicitur Urbi, si potest fratrem suum sequi in. mon- 
iem? | Habes nostras, mea Livia, sententias , qui- 
bus placet semel de tota re aliquid constitui, ne 
semper inter spem et metum jfluctuemus. | Licebit 
autem , si voles, Antoniae quoque nostrae des hanc 
partem epistolae hujus legendam. — Rursus alteris li- 


sig τὴν ToU σώματος — ἀρτιότητα] Dio 6o, 9. τὸ δὲ 
δὴ σῶμα νοσώδης, ὥςτε wai τῇ νεφαλῇ καὶ ταῖς χερσὶν ὑποτρέμειν- 
«ai διὰ τοῦτο καὶ τῷ φωνήματι ἐσφάλλετο. v. infra ad cap. $o. 
Antea cum Oudend, edidi ἡλαττῶσθαι pro ἐλαττ. ob sequens βε- 
βλάφϑαι. Politianus mutaverat ἐλαττοῦσθαι, quod alienam infert 
verbi vim. 7c. ἃ. 6, 46. ,, Eiiam de Claudio agitanti (Tiberio), 
quod is, composita aetate, bonarum artium cupiens erat, zmmi- 
nuta mens ejus obstitit, * haud dubie ex hac Augusti epistola. 

μὴ TeoUmoxsijssvov] absolute. Ita servavi cum Ouden- 
dorp. Alii faciliorem dant lectionem: μὴ προὔπομκειμένου. 

ab Silani filio) Appium Junium Silanum intelligit Lips. ad 
Tac. A. 13, 1., Aemiliae Lepidae, proneptis ÀAugusti, maritum, 
qui ccnsocer Claudii dicitur infra c, 29. Assentitur Reines. 

con:pic?) v. Gronov. ad Tac. 12, 4g. εἴ Zzv. 4, 13. 

Latinarum dicbus] v. ad Caes. 79. 


€ ΤΑ ἀὺ.) 5 11’, S ; 9 


leris: Tiberium adolescentem ego vero , dum tu ab- 
eris, quotidie znvitabo ad coenam, ne solus coenet 
cum suo Sulpicio et Athenodoro. | Qui vellem , dili- 
gentius et minus μετεώρως deligeret sibi aliquem, 
cujus motum , e£ habitum, et incessum imitaretur, 
misellus ; 


PL , ^ 

᾿Ατυχεῖ πανυ ἐν τοῖς σπουδαίοις λίαν. 
ubi non aberravit ejus animus , satis apparet ἡ τῆς 

Ὁ 5 2 “- * - - . 
ψυχῆς αὐτοῦ εὐγένεια. | ltem terüis literis: Tuiberzum 
nepotem iuum placere mihi declamantem | potuisse, 
peream , nisi , mea Livia, admiror. |. Nam qui tam 
eco Quos loquatur , qui possit , quum deciamat , σα- 
Φῶς dicere, quae dicenda sunt, non vídeo. Nec du- 
bium est, quid post haec Augustus constituerit, et 


Rursus alteris literis) Reines. ad ἢ. l. notavit: ,, Hac epi- 
stola non videtur de Tiberio nepote Liviae, sed de Tiberio pri- 
vigno suo, post Imperatore, loqui Augustus. Non potuit enun 
Athenodorus ad Claudii tempora pertingere aetate, quod e Srza- 
bone l.14. (c. 4. 6. 14.) liquet. Senex enim in potriam Tarsum 
venit, paullo ante quam Antonius everteretur, quod factum a. 
U. 735., ibique Remp. rexit usque ad mortem. Sed postea lianc 
notam retractavit, his addidis verbis: ,,nisi alius hic Athenodo- 
xus est a Tarsensi, quod verius. lioc unice verum. Haud 
adeo incuriosus scriptor est Suetonius, ut de Claudio scriptam 
epistolam prodiderit, quae de Tiberio ageret. 

Qui vellem — delzeret] ^ Burm., Exrn., Oudend. malunt: 
deligerent, ut referatur qui deliv. ad paedagogos Claudii, Sulpi- 
cium et Athenodorum.  VYolfus coactam dat interpretationem: 
» Vellem, alium quendam, quam Sulpicium, sibi deligeret Athe- 
nodorus. * Equidem servavi vulg., sed mutata iuterpunctione, 
hoc sensu: Qu h.e.quam vellem, misellus (Claudius) aliquem 
sibi deligeret cet. 

πολ Jure hoc defendit Wolf. contra Burm. suadentem tibi, 
᾿ et Ernest. deleri jubentem. Ipse, Augustus dicit, rationem red- 
dere mihi nequeo, cur placere mihi potuerit Claudius. Antea 
servavi z£em ob praeced. rursus alteris literis. VVolf. dedit idem. 
Sed hoc magis valet in transitu ad oppositum genus, non ubi in 
eodem argumento pergitur. v. not. ad Caes. 5g. 

tam &caQG;| Seneca in Apocoloc. Claudio tribuit.,, vocem 
nullius terrestris animalis, sed, qualis esse marinis belluis solet, 
raucam et implicatam.'* Dio l c. καὶ τῷ Φωνήματι ἐσφάλλετο, 


10 € SU ETON II 


reliquerit eum nullo, praeter auguralis sacerdotii, 
honore impertitum, ac ne heredem quidem, nisi in-. 
icr terlios ac paene extraneos, e parte sexta nuncu- 
parit, legato quoque non amplius, quam octingen- 
iorum sestertiorum , prosecutus. [5] Tiberius pa- 
truus pelenti honores consularia ornamenta detulit, 
Sed instaulius legitimos flagitanti , 1d solum codicillis 
rescripsit, Quadraginta. aureos inj Saturnalia et Si- 
gillaria misisse ci. — 'l'anc demum, abjecta spe di- 
gnitatis, ad otium concessit , modo in hortis ei sub- 
urbano, modo in Campaniae secessu deliiescens; at- 
que ex conluberuio sordidissimorum hominum, super 


quid — constituerit, et. reliquerit]  Inepta est, quae in non- 
nullis reperitur, mutatio quin, neque cum Steph. et Ern. inse- 
rendum quum. vel qui ante ez reliquerit, quod ipsum e£ additum 
fieri vetat. Íngrata quidem est scriptoris negligentia in conjun- 
gendis commatibus pro: relicto eo (quod dicere noluit ob se- 
quentes ablativos: zu/lo Aonore), ideo tamen nom expungenda. 
Frequens haec est nostratium ctiam incuria, maxime in stilo, qui 
dicitur, Curiae, neque mirum, Suetonium negligentius quando« 
que sua lingua usum, quam nostri aevi viros, in accurate scri- 
bendo omni opera versatos et disciplina excultos. 

legato quoquc] Ita edidi cum VVolfio de sententia Ern. et 
Oudend. pro ZJegatogue. Sie fere c. 6. 2» in tertiis heredibus — 
nuncupatum, legato etia; — prosecutus sequ, ** 

et Sigillaria) Macrob. 1, 130. ,, Saturnalia uno tantum die, 
i.e. XIII. Kal. (Januer.) solita celebrari; sed post in triduura 
propagata, primum ex adjectis a Caesare huic mensi diebus, de-. 
inde ex edicto Augusti, quo trium dierum ferias Saturnalibus 
addixit. a XVI. ip$tur coepta in XIII. desinunt, quo solo fieri 
ante consueverant. sed S/»il/ariorum adjecta celebritas in septem. 
dies discursum publicum ct laetiuam religionis extendit. De 
origine hujus festi et nominis exponit ld. c. 1:1. Ceterum contu- 
xnelia in eo maxima fuit, quod magistratum petenü ad seryoxum 
puerorumque lusus pecuniam misit. 

suburbano) substant. ΑἹ, suburbana domo. 


sord. hominum]  T«c.12, 4g. ,,Erat Cappadociae Procurator, 
Julius Pelignus; ignavi aulmi, et deridiculo corporis juxta de- 
spiciendus; sed Claudio perquam familiaris, quum. privatus olim 


4“ 


conversatione scurrarum iners otium oblectaret, '* 


CLAUDIUS 11 


. 
veterem segnitiae notam, ebrietatis quoque et aleae 
infamiam subiit, [6] Quum interim , quamquam hoc 
modo agenüi, nunquam aut oíficium hominum, aut 
reverentia publica defuit. Equester ordo bis patro- 
num eum perferendae pro se legationis elegit: semel, 
quum deportandum Romam corpus Augusti humeris 
suis a Consulibus exposcerent; iterum , quum op- 
pressum Sejanum apud eosdem gratularentur. Quin 
et spectaculis advenienti assurgere, et lacernas depo- 
nere solebant. Senatus quoque, ut ad numerum so- 
dalium Augustalium sorte duclorum extra ordinem 
adjicerelür, censuit: et mox , ut domus ei, quam in- 
cendio amiserat, publica impensa restitueretur, di- 
cendaeque inter Consulares sententiae jus esset. Quod 


ebrietatis qu. et aleae] v. c. 35. 

Quum interim — defuit] Nolui cum Bremio et Wolfio hoc 
coimma superiori capiti attexere, quum novum argumentum, de 
quo auctor exponere incipit, exordiatur, neque me movet, quod 
ἀπέδοσις deest. Sententia enim cum superioribus adhuc est con- 
juncta, praesertim quum antiqui scriptores capita nostro more 
discernere non solerent. Placet taraen , quod est in margine non- 
nullorum librorum: Cui iztezim sequ. 

bis patronum — «clezit] Tertiam legationem memorat D/o 
59. 6., ubi a Cajo consulatus collegam assumtum nmarrat. Ibi 
ita: οὗτος ἔν τε τοῖς ἱππεῦσι μέχρι τότε ἐξεταζόμενος, καὶ πρεσβευ- 
τὴς πρὸς τὸν l'aiov , μετὰ τὸν τοῦ Τιβερίου θάνατον, ὑπὲρ τῆς ἱππά- 
δος πεμφϑείς, τότε πρῶτον, καίπερ ἐξ καὶ τεσσαράνοντα ἔτη βεβιω- 
Xd, καὶ ὑπάτευσεν ἅμα καὶ ἐβούλευσεν. Α. U. 790. 

exposcerent — gratularentur] sc. Equites. Al. exposceretur et 
. gratularetur. Illud exquisitius, ct a scriptoris manu profectum. 

lacernas deponere| superindutas togis ob tempestatis inju- 
riam. Sic nos pallia ponimus adeuntes, qui loco sunt superio- 
res, vel illis intrantibus. v. etiam Z'errar. de xe vestiar, P. II. 1. 
z; c. 29. (Thes. T. VI. p. 822.) 

sodalium 'Augustalium| | À. 767. Tac. À. 1, £4. ,, Idem annus, 
novas cerimonias accepit; addito sodalium AJugustalium sacerdo- 
tio; ut quondam T. Taius retinendis Sabinorum sacris sodales 
Tiuos instituerat. sorte ducti e primoribus civitatis unus et vi- 
ginü; Tiberius Drususque et C/audius et Germanicus adjiciun- 
tur.'* Jio 56, 46. et 58, 12. τοὺς τοῦ Αὐγούστου ϑιασώτας et 59, 7. 
ποὺς ἱερέας Αὐγουστείους dicit, 


12 €. SUE TONII 


decretum abolitum est, excusante Tiberio imbellici- 
lutem ejus, ac damnum liberalitate sua resarturum 
pollicente. — Qui tamen moriens οἱ in teriiis heredi- 
bus eum ex parie terlia nuncupatum, legato etiam 
circa sestertium vicies proseculus, commendavit in- 
super exercitibus, ac Senatui populoque Romano 
inler ceteras necessitudines nominatim. [1] Sub Cajo 
demum fratris filio, secundam existimationem circa 
initia imperii omnibus lenociniis colligente, honores 
auspicatus, consulatum gessit una per duos nienses: 
evenitque, ut primitus ingredienti cum fascibus Fo- 
rum, praetervolans aquila dexteriore humero consi- 
deret. Sortitus est et de altero consulatu in quartum 
aunum; praeseditque nonnunquam spectaculis in Caji 
vicem, acclamante populo, J'e/czter, partim patruo 
Imperatoris, partim Germanici fratri. [8] Nec eo 
ninus contumeliis obnoxius vixit. Nam et si paulo 
serius ad praedictam coenae horam occurrisset, non 
nisi aegre, οἱ circuito demum triclinio, recipieba- 
iur: et, quoties post cibum addormisceret, quod ei 
fere accidebat, olearum ac palmularum ossibus inccs- 


consulatum gessit] A. U. 700. v. Calig. 15. et Dion. 59, 6. 

Sort. est e£ de altero consulatu] Nisi cui praeproperae Gro - 
noviorum placent emendationes, patris: sor£. est e£. de proconsu- 
datu in sextum. annum, bli: de “δίας proconsulatu, quae tamen 
jure nullum tulere punctum, id tenendum est, quod Burm, et 
Ern. statuerunt, Cajum, quamvis restituta populo comitiorum 
specie, Caesaris exemplo in plures annos Consules nominasse, 
yelicta de anno, quo magistratum inirent, sortitjone, Claudio 
igitur, finito a. 791. primo consulatu, altera sors cecidit in a. 
795.» quo suo jure hanc dignitatem obtinuit. 

praeseditque — in Caji vicem) De hoc enim JD/o 59, 7. οὗ 
μέντοι καὶ αὐτὸς τοῖς ἡνιόχοις ἀπεσήμηνεν, ἀλλ᾽ ἐπ προέδρας μετὰ TB 
“ὧν ἀδελφὼν καὶ μετὰ τῶν συνιερέων τῶν ÁU'youcrsiuy συνεθιάσατο- 

contumeliis obnoxius] | Caüg. 25. ,, Nam Claudium patruum 
zon nisi in ludibrium reservavit." Senec. Apocoloc. fin. ,, Ap- 
paruit subito C. Caesar, et petere illum in servitutem coepit; 
producit testes, qui zllum v/derant ab illo fíagris, ferulis, colaphis 
vapulantem.'** le copreis v. ad Tiber. 61. 


e'nL'AyDIU., : 19 


sehatur: interdum ferula flagrove, velut per ludum, 
excilabatur a copreis. Solebant et manibus «tertcr- 
tis socci induci, ut repente expergefactus faciem sihi 
coufricaret. [9] Sed ne discriminibus quidem caruit: 
primum in ipso consulatu, quod Neronis et Drusi, 
fratrum Caesaris, statuas segnius locandas ponendas- 
que curasset, paene honore summotus est; deinde, 
exiraneo vel etiam domesticorum aliquo deferente, 
assidue varieque inquietatus. Quum vero detecta 
esset Lepidi et Gaetulici conjuratio , missus in Ger- 
maniam inter legatos ad gratulandum, etiam vitae 
periculum adiit: indignante ac Ífremente Cajo, pa- 
truum polisimum ad se missum, quasi ad puerun 
regendum; adeo, ut non defuerint, qui traderent, 
praecipitatum quoque in flumen, sicut vestitus ad- 
venerat. Atqueex eo nunquam non in Scnatu novis- 
simus consularium sententiam dixit, ignominiae causa 
post omnes interrogatus. Etiam cognitio falsi testa- 
menti recepta est, in quo et ipse signaverat. Postre- 
mo eliam sesterlium octogies pro introitu novi sacer- 
doiii coactus impendere, ad eas rei familiaris angue 


Lepidi et Gaetulici conjurcti?] A.792. Dro 59, 22. Ταιτουλι- 
κὸν Λεντοῦλον, τά τε ἄλλα εὐδόκιμον ὄντα, καὶ τῆς Γερμανίας δένα 
ἔτεσιν ἄρξαντα, ἀπέκτεινεν (Cajus), ὅτι τοῖς στρατιώταις ὠκείωτο. 
De Lepido v. quae diximus ad Cal. 24. de Οεεέξμίεο ad Ej. c. 8. 

missus in Germaniam] | Dio c. 93. πρέσβεις ἐπ᾽ αὐτοῖς ἄλλους 
XÀxXe, xai τὸν Ἀλαύδιον αἱρετὸν ἔπεμψαν τοῦτο δὲ ἐδυςχέρανεν 
(Cajus), ὥςτε καὶ αὖϑις ἀπειπεῖν, μῆτε ἐπαίνου τι μῆτε τιμῆς ἐχό- 
μενον τοῖς συγγενέσιν αὐτοῦ γενέσθαι, et postea: wai τὸν ϊλαύδιον 
ἀπέχτεινεν ἂν, εἰ μὴ κατεφρόνησεν αὐτοῦ, τὰ μὲν τῇ Φύσει, Tk O5 
wai £4 προνοίας, πολλὴν νωϑείαν προςποιουμένου. 

: novissimus — interrogatus] c£. notata δὰ Caes. 91. 

recepta est] h. e. admissa in Senatu, non rejecta, quam- 
quarn sienum patrui Principis satis ad fidem testamenti valere dc- 
buisset. 

sestertium octosies — impendere] Dio 59, 98. Δία Δατιάλιον 
(v. Calig. 32.) αὐτὸν ὀνομάσας (Caligula), τὴν τε αισωνίαν τὴν 
γυναῖκα καὶ τὸν Ἀλαύδιον, ἄλλους τε τοὺς πλουσιωτάτους, ἱερέας 
προέθετο, πεντάχοντα καὶ διακοσίας ἐπὶ τούτῳ παρ᾽ ἑκάστου μυριά- 
δας λαβών, h. e. centies HS. — Cux krinest. vexet. veibum zmpea- 


14 Cc SUETONII 


stias decidit, ut, quum obligatam aerario fidem libe- 
rore non possel, jn vacuum lege praediatoria venalis 
pependerit sub edicto Praefectorum. [10] Per haec 


dere, (quod de pecunia aditiali recte interpretantur Gronov. ad 
Tac. À. 9, 65. et Burm. ad h. l. coll. PZz. Ep. 10, 115.) legendum 
censens pendere, non video. Nam impendebat etiam in sacerdo- 
tium recens initum , quod pezdebat. 

decidit] h. e. e feliciori rei familiaris conditione ad angustias 
dejectus est. Non est igitur, quod mutes eum τη. recidit. 
Utrumque verbum mutationem in pejus significat, illud adjun- 
cta loci, hoc temporis notione, Et vulgatam, retractata sen- 
tentia, tuetur Ern. ad Tac. A. 2, 58. ubi: ,, quamvis domus Hor- 
tensii pudendam ad inopiam delaberetur.* Nos: herabsinken. 

obligatam aerario fidem] ex quo mutuam sumserat pecuniam 
ilam, quam de suo numerare haud potuerat, obligatis praediis 
(mit hypothekarischer Einsetzung seiner Besitzungen). " 

in vacuum — Praefectorum|. Quum dissolvere contractum aes 
alienum non posset, possessiones ejus s. praedia obligata acrario 
edicto Praefectorum (sc. aerario, h. e. eo tempore Praetorum ex in- 
stituto Augusti, cujus vitam v. c. 56., mutato serius a Claudio, 
v.c. 24., ut adeo haud opus sit correctione Praetorum, quam 
protulit Loens. Epiphyll. 9, 1.) praescripta sunt ut venalia, ut 
ex pretio inde percepto aerario satisfieret, unde ipse venalis pc- 
pendisse eodem modo, quo prosc/zptus, publicatus aliquis, dicitur, 
pro bonis, de quo loquendi genere v. Droukhus. et Burm. ad h. 
], Harduin. ad Pin. 15, 15. (29.) et infra Domit. 9. ;,rer, qui 
ante quinquennium proximum apud aerarium pependissent.* Id 
factum ege praediatoria, qua obligata publico praedia eorum, 
qui solvendo non essent, venibant, de qua post SaZna;. de mo- 
do usur. c. 16. v. Ernest. Cl. Cic. in praediatorius. Restant voc. 
in vacuum , dubiae interpretationis. Torrent. explicat: bona pro- 
scripta fuisse, tanquam vacua aut vacantia, h.e. quae sine domino 
esse viderentur, donec in fiscum cogerentur. Salmas. cim aliis 
frustra. (ex Gloss. sig μάτην, frustra, in vacuum) h. e. nemine se 
emtorem. profitente, quod probat etiam VVolfius. — Ernest. cum 
Gronov. et Oudend.: ,, contumeliae tantum et sollicitudinis in- 
jiciendae causa, non, ut auctio ficret.'* Jejuna est aliorum ex. 
plicatio: ἐπὶ aerem , quam atügisse sat est. Equidem ἐπ vacuum 
esse puto: in residuam aeris alieni partem s. ad dissolvendum, 
quod deerat ad totam sumunam, acrario debitam (fur dem noch 
nicht getils ten, noch leer stehenden Rest der Schuldsumme , wo das 
dedit noch nicht geschrieben war). Iu ve dubia aliquid novi at* 
uliss e, relicto doctioribus judicio, suflicit. 


GEXDUJUUS': 15 


ac talia maxima aetatis parte transacta, quinquagesi- 
nio anno imperium cepit, quautumvis mirabili casu. 
Exclusus inter ceteros ab insidiatoribus Caji, quum, 
quasi secretum eo desiderante, turbam summoverent, 
in diaelam, cui nomen est Hermaeum, recesserat. 
Neque multo post rumore caedis exterritus, prore- 
psit ad solarium proximum, interque praetenta fori- 
bus vela se abdidit: latentem discurrens forte grega- 
rius miles, animadversis pedibus, e studio sciscitan- 
di, quisnam esset, aguovit, extractumque, et prae 
melu ad genua sibi accidentem , Imperatorein saluta- 


Per haec ac talia) Müller. Observ. «it. p. 17. suadet: per 
haec ac 8. et alia, quoniam hae voces in Mss. solent turbari. Co- 
dex, cujus collatio notata est ad marginem ed. Plant., habuit: 
et similia, 

quinquagesimo anno] À. U. 794. D:o 6o, 4. ἦγε 05 πεντηκος 
στὸν ἔτος τῆς ἡλικίας. v. supra ad c. 2. 

quantumvis mir.] i. e. valde. v. ind. Mox Ern. praefert more 
suo nonnullorum lectionem : szumovissent, ob sequ. recesserat. 
Neque hic obsequi ei possum. — Summoverent nom ad recessera£ 
est referendum, sed ad exc/usus, et quum tota $576: quum — 
summov. additamentum sit ἐπεξηγήτικόν, imperfecto opus. 

ad solarium proximum] s. heliocaminum, quocum conjunctum 
erat cabiculum, cujus foribus vela praerenta. cf. PZz. Epist. 2, 
17. ,,In hac (diaeta) 5^eliocaminus, alia xystum, alia mare, utra- 
que solem, cubiculum autem valvis, cyyptoporticum fenestra pro- 
spicit. ^ Lamprid. Heliogab. 14. ,, Objectu veli cubicularis, quod 
in introitu erat cubiculi, se texit, Burmanni sentenüiam, qui 
defendit correctionem : scaíariz;1, taxavit Ernest. in excurs. ad 
h.l. v. etiam Lips. ad 7ac. A. 15, 5. — Ceterum cf. Dc». *o, 1, 
qui rem, de qua Noster, ita describit: καν τούτῳ στρατιῶταΐξ 
τινες ἐς τὸ Παλάτιον, ὅποις τι συλήσωσιν, εἰςελθέντες εὗρον τὸν Ἀλαύ- 
διον ἐν γωνίᾳ που σποτεινῇ πατακεκρυμμένον, (συνῆν Ts γὰρ 
τῷ Ταΐῳ, καὶ τότε τὴν ταραχὴν φοβηϑείς, ὑπέπτηξε) καὶ αὐτὸν τὸ 
μὲν πρῶτον, ὡς καὶ ἄλλον τινὰ ὄντα, ἢ ἔχοντά τι, ἐξείλκυσαν" ἔπει- 
Ta ὃξ γνωρίσαντες, αὐτοκράτορα προςηγόρενυσαν, καὶ ἐς τὸ στρατό» 
πεῦον αὐτὸν ἤγαγον. wa* τούτου μετὰ τῶν ἄλλων, οἷα τοῦ TS βασιλι- 
κοῦ γένους ὄντι, xal ἐπιεικεῖ νομιζομέόνῳ, πᾶν τὸ κράτος αὐτῷ ἔδω- 
xav. Copiosior adhuc JosepA. 19, 5. qui κατά T: προςβατὸν ὁλί- 
γαις βαθμίσι χωρίον latuisse eum dicit. Facilem, concilnandi sin- 
&ulas narrationes , viam ostendit Ern. exc. cit, 


16 €... 58 E TO N: EE 


vi. Hine ad alios commilitones , fluctuantes, nec 
quicquam adhue quam frementes, perduxit. .Ab his 


leciicae impositus, et, quia sui diffugerant, vicissim 
succollanlibus in castra delatus esi, iristis ac trepi- 
dus, miserante obvia turba, quasi ad poenam rape- 
retur iusons. — Receptus intra vallum, inter excubias 
xiilitum pernoclavit, aliquanto minore spe, quam fi- 
dicia. Nam Consules cum Senatu et cohortibus urba- 
nis Forum Capitoliumque occuparant, asserturi com- 
munem libertatem: accitusque et ipse per 'Tribunes 
plebis in Curiam ad suadenda, quae viderentur, τὲ 
se et necessitate teneri, respondit. Verum postero 
die, et Senatu segniore in exsequendis conatibus, per 
laedium ac disseusionem diversa censentium , et mul- 
titudine, quae circumstabat , unum rectorem jam ct 
pominatim exposcente ,- armatos pro concione jurare 
in nomeu suum passus est; promisitque singulis qui- 


—— 


quia. sui diffugerant] Joseph. ]l. c. ἐπεὶ καὶ oí τὸ φορεῖον αὐτοῦ 
φέροντες, περὶ τὴν ἁρπαγὴν αὐτοῦ παραγενομένης φυγῆς» ἔσωζον 
αὑτούς. ldem, gregarium ilum militem e praetorianis fuisse, 
(in quo. praeter rem dissensum a Nostro quaerit Casaub.) GCra- 
tumque nominatum , narret. Pro sui n. l. vulg. serv. 

al. minore spe quam. fiducia] Antea de vita etiam trepidave- 
yat; redierat fiducia in castris praetorianoruim; sed nulla adhuc 
imperli spes homini misello. Perizonii conjecturam : al. majore 
spe qu. fíd., quae et ipsa bonum dat sensum , haud necessariam 
tamen, placere sibi fatetur Ernest. 

Nam. Consules — libertatem] | v- Calig. 60. Dio 60, 1. οἱ δ᾽ 
ὕπατοι τέως ἄλλους μὲν καὶ δημάρχους (Οὐηράνιον et Βροῦχον eos 
appellat Josep. l. c.) πέμποντες, ἀπηγόρευον αὐτῷ, μηδὲν τοιοῦτον 
ποιεῖν, ἀλλ᾽ ἐπί τε TUj δήμῳ καὶ τῇ βουλῇ καὶ τοῖς νόμοις γενέσθαι" 
ἐπεὶ 08 αὐτοὺς οἱ συνόντες σφίσι στρατιῶται ἐγματέλιπον», τότε δὴ καὶ 
αὐτοὶ ὡμολόγησαν, καὶ τὰ λοιπά, ὅσα ἐς τὴν αὐταρχίαν ἥκοντα ἦν. 
“αὐτῷ ἐψηφίσαντο. Oninino Joscphi lege narrationem, longiorem, 
quam «quae excerpi possit. Ceterum ad marg. ed. Plant. nota- 
tum e cod. occuparant , μὲ asseriuri, Tox sentientium pxo cem. 


sentium. 
ad suadenda| Ern. manifestum praefert glossema : censenda. 


Imo legatos ipso voc. suadere usos existimo, ut minoris potesta: 
tis, quam censere, €Yga hominem , quem rebus praefici nollent. 


CLA4AUDI1inps 1j 


CP 
E ma dena sestertia, primus Caesarum fidem militis 
| etiam praemio pigneratus. [i (] Imperio stabiiito, 
nihil antiquius duxit, quam id biduum, quo de ma- 
tando Reipublicae statu haesitatuin crai, memoriae 
eximere. Omnium itaque factorum diclorumque in 
eo veniam et oblivionem in perpetuum sanxil, ac 
praestitit; "l'ribunis modo ac Centurionibus paucis e 
conjuratorum in Cajum nuinero intereintis , exempli 


^. quina dena sest.| Joseph. ἨἩλαύδιος δὲ τῷ στρατῷ συλλεχϑέντι 
διελέγετο, ὅρκους λαμβάνων, y μὴν ἐμμένειν πίστει τῇ πρὺς αὐτὸν, 
xai δωρεῖται τοὺς σωματοφύλανας πεντακιςχιλίαις δραχμαῖς κατὰ 
ὅμαστον ἄνδρα, τοῖς τε ἡγεμόσιν αὐτῶν ἀναλογον τοῦ ἀριϑμοῖ., καὶ 
τοῖς ὅποι ποτὲ στρατοπέδοις ὑπισχνεῖται τὰ ἔμοια, ex quo loco Er- 
nest. haud improbabili coujectusa, n. L. XX. Sestertia pro XV. 
réponenda censet. Non audiendus enim Torrent., qui huc refert 
donativum 25 drachmarum, quoiannis accepti imperii die militi- 
bus distriburum, auctore 2ioze 60, 12. Margo Plant, dat qua- 
terna, ut aniea G772Q0!U5 pro arma£os, uirumque inepte, 

primus — pigneratüs]. — Gibbon. Hist. c. 5. ,, To divert the 
Praetorian bands fzxoimn these dangerous rellections, the firmest 
and best established princes were obliged to mix blandishmen:g 
with commands, rewards with punishments, to [latter their 
pride, indulge their pleasures, counive at their irregularities; 
and to purchase their precarious fait by a Lbrral donative £ which, 
since the elevation. of Claudius, was exacted as a lesal claim on 
the accession of every net emperor '* ad qu. ]. vide nor. 6. 

Omnium i:aque — praestitit] | Dzo 66, 5. τοῖς "ys μὴν ἄλλοις 
(praeter Caliguiae percussores), οἵ τὴν δημοκρατίαν ἐκφανῶς ἐσπού- 
ὅασαν, ἢ καὶ ἐπίδοξοι λήψεσθαι τὸ πράτος ἐγένοντο, οὐχ ὥσον OU 
ἐμνησικάκησεν, ἀλλὰ καὶ τιμὰς καὶ ἀρχὰς ἐδῶκεν. ἐκδηλότατα yap 
XXi ἐν τοῖς πάντων πώποτε (lego ἂν τοῖς «aci πώχετε vel pouus 
ἐν τοῖς πάντως πώποτε 5C. τὴν ἀδειαν ὑποσχομένοις καὶ παρεσχηπόσι), 
eU τῷ λόγω μόνον τὴν ἀδειαν σφίσι, κατὰ τὸν τῶν ᾿Αϑηναίων ζῆλον» 
ὡς ἔλεγεν, ὑπέσχετο, ἀλλὰ καὶ τῷ ἔργῳ παρέσχε. Y. Oros. 7; ὃ. de 
hac ἀμνηστίᾳ docte disserentem. 

Tribunis — ínteremtis| 7210], c. «τὸν μὲν οὖν Χαιρέαν, naf τέ- 
νας ἄλλους (Lupum addit Josephus), καίπερ πάνυ ἐπὶ τῷ τοῦ k'aiou 
ϑανατῷ ἡσθείς. ὅμως ἀπέντεινεν. οὐ γάρ, ὅτι τὴν ἀρχὴν διὰ τὴν 
ἐκείνου πρᾶξιν εἰλήφει, χαριν αὐτῷ ἤδει, ἀλλ᾽ ὅτι ἐτόλμησεν αὐχϑε 
| WgaTogx ἀποσῴφαξαί, ἐδυςχερμαινεν, πέίῤῥωθεν τὸ νιαϑ᾽ ἑαυτον 8$ ἀσίβά- 

λειαν προορώμενος (Suct cxenplt, causa , joseph. ἐπ᾽ aToTQOTA- τοῦ 
μέλλοντος χρόνου). ἔπραξε δὲ τοῦτο, 99X ὡς καὶ τῷ lato τιμωρῶν, 
Ἅ μι. 14. 2 


1$ € SUETONII 


simul causa; et quod suam quoque caederü depopo- 
scisse cognoverat. Conversus hinc ad officia pietatis, 
jusjurandum neque sanctius sibi, neque crebrius, in- 
stituit, quam PER AUGUSTUM.  Aviae Liviae di- 
vinos honores, et Circensi pompa currum elephan- 
iorum, Augustino similem, decernenda curavit. Pa- 
rentibus inferias publicas, et hoc amplius, patri Cir- 
censes annuos natali die; matri carpenium , quo per 
Circum duceretur, et cognomen Augustae, ab viva 
recusatum. Ad fratris memoriam, per omnem occa- 


ἀλλ᾽ ὡς ἑαυτῷ ἐπιβουλεύσαντα λαβῶν. καί οἱ ὁ Σαβῖνος ἑκὼν Guyamé- 
Says, μὴ ἀξιώσας κολασϑέντος αὐτοῦ περιεῖναι. 

per dugustum] s.per Gerium Augusti. v. ad. Calig. 27. 

Liviae div. honores| quos prolibuerat Tiberius, cujus v. c. 
51. — Το 60, 5. τὴν 7495» τὴν Λιουΐαν oU μόνον ἵππων ἀγῶσιν 
ἐτίμησεν, ἀλλὰ καὶ ἀπηθανάτισεν, ἄγαλμα τέ τι ἕν τῷ Αὐγουστείω 
ἱδρύσας, καὶ τὰς ϑυσίας rci; ἀξιπαρϑένοις ἱεροποιεῖν προςτάξας, ταῖς 
τε γυναιξὶν ὅρκον τὸ ὄνομα αὐτῆς ποιεῖσθαι κελεύσας. 

currum eleph. Augustino sim,j  Gurrum Augusti, cui quatuor 
elephanti cum rectoribus juncti, exhibet numus, a Patino ad h. 
l. illustrandum allatus, iuscriptusque : Divo Augusto S.P. Q. R. — 
Liviae autem ca:pentum a bigis cervarw;i tractum ostendit nu- 
mus de consecratione Liviae apud Gu/Aer. de jure man. c. 6. et 
25., qui occasionera inde cepit, νοϑείας nostrum locum accusandi. 
v. Burm. — . Ceterum idem honos tributus Drusillae sorori a 
Caligula. Dio 59, 35. ἄγαλμα αὐτῆς ἐπ᾿ ἐλεφάντων ἐν àpgua- 
μάξῃ ἐς τὸν ἱππόδρομον ἐςήγαγε, et Pertimaci a Severo. .XipA. 
74, 4. χρυσὴν εἰκόνα αὐτοῦ ἐφ᾽ ἄρματος ἐλεφάντων ἐς τὸν 
ἱππόδρομον ξςάγεσθαι προζέταξε. οἵ. Joh. Scheffer. de xe vehic. 
2, 17. 

matri carpentum) Prorsus simiDa, quae Caligula instituit, 
auctore Nostro c. 15. ,!nferiesque his annua religione publice 
instituit, et eo amplius ma/ri Gircenses, carpentumque, quo in 
pompa traducereiur , * qu. l. confirmatur etiam n. quo, sc. matris 
simulacrum, per Circ. duceretur, pro vulg. quod. De caárpento 
v., quem ibi jam citavi, Lips. ed 760. À. 12, 42. — — Ceterum 
rem tradit zo 60, 5. τῷ Δρούσῳ τῷ πατρί, τῇ τε ᾿Αντωνίᾳ τῇ 
μητρὶ ἱπποδρομίας ἐς τὰ γενεσια ἔδυννιε, τὰς πανηγύρεις, τὰς ἐς TAU- 
τὸν αὐταῖς συμβαινούσας, μεταξεὶς ἐς ἑτέρας ἡμέρας, ὅπως μὴ ἁμα 
ποιῶνται. 

ab viva recusatum] lta ex emendatione Lips. ad Zac. A. x, 8, 


QE. U D Lgs. 19 


sionem celebratam, comoediam quoque Graecam Ne- 
apolitano certamine docuit, ac de sententia judicum 
coronavit. Ne Marcum quidem Antonium inhonos 
vatum ac sine gratla mentione trausmisit, testatus 
quoudam per edictum, Tanto impensius petere se, 
ut natalem patris Drusi celebrarent, quod ide:n esset 
et avt suz Zintonz. 'l'iberio marmoreum arcum juxta 


et Harduin. ad PIir. 15, 50. (40.) edidi enm Wolfio pro: ab asa 
h. e. a Livia, quam 4uguszae nomen recepisse, plurimi scripto- 
rum loci et numi testantur. — Antoniae autem eundem praeter 
alios honorem decretum a Caligula, notavimus ad Cal. 15. 


Ad fratris mem, — docuit]. Vitam moresque Cliudii, quos 
Neapoli ostendit, describit etiam Do 60, 6., quamyis non me. 
moratüs honoribus, Germanici fratris. memoriae tributis. Is 
en!m: ἔν ys τῇ ΪΝεαπόλει καὶ παντάπασιν ἰδιωτικῶς ἔζη. τά τε γὰρ 
ἄλλα “Ἑλληνικῶς καὶ αὐτὸς καὶ οἱ συνόντες οἱ διῃτᾶτο, καὶ ἐν μὲν ταῖς 
τῆ: μουσινιῆς ϑενιρίαις, ἱμάτιον καὶ Ἀρήπιδας, ἐν δὲ τῷ γυμνικῷ ἀγῶνες 
πορφυρίδα καὶ στέφανον χρυσοῦν ἐλάμβανε. De certamine Neapoli- 
£ano v. Àug. 98. Strabon. 5, 4, 7. νυνὶ δὲ πεντετηρικὸς ἱερὸς ἀγὼν 

e) m um ; : Ee ct 
συντελειταὶ παρ αὐτοῖς, μουσικὸς τε καὶ γυμνικὸς ἐπὶ πλείους ἡμέρας, 
ἐνάμιλλος τοῖς ἐκιφανεστάτοις τῶν κατὰ τὴν Ἑλλάδα » Εἴ quos alios 
laudat Fabr. ad Dion.l c. Cetérum n. l. non. dubito docuit im- 
terpretari: edidi? ipse suo stilo, discique a scenicis jussit (er Zefa 
das Síuck einlernen) , quo sensu hoc verbum frequentetur. 


v. Tor- 
reni. Poetcae enim operam dedisse Claudium , quamvis taceat 
Suetonius, ostendunt plura loca Sezec. Ápocolocyntoseos, maxime 


versus in carmine epicedio: »vosque Poetae luzete nop, Quod 
autem Ernest. objicit, argumentum fabulae debuisse esse fratrem 
Germanicum, eique non convenire comoediam ; ld ego non mo- 
-yor. Solenue erat certamen musicum , eique ut homo Graecus 
se interjiciebat Claudius, ita tamen, ut ludos lpsos fratris ie: 
moriae dedicaret , per omnem occasionem celebratae, ex 400 erat 
aliqua indigno Imperatore certamini excusatio, Alii pra-tulerunt 
Beroaldi conjecturam dedit, in plures editiones receptam, Νὰ] 
lero docuit glossa videbatur, ac vere abfuit a codice, cujus colia- 
tio est ad marg. ed. Plant. 


GC — coronavir) Non subaudiendum vel addendum 8e, $ed 
comoediam h. e. fabulae a se scriptae coronam adjudicavit, sed 
de sententia judicum. [τὰ Nero c. 24. victorem se ipse protiunciü- 
bat. | Unde gestasse videtur Claudius στέφανον χρυσοῦν, 


quunt 
praesideret ludis, ut prodit Dio l, e, 


2p € SUETONILI 


Pompeji theatrum, docretum quidem olim a Senatu; 
verum omissum, peregit.  Caji quoque etsi acta 
omnia rescidit, diem tamen necis, quamvis ex- 
ordium, principatus sui, veluit inter festos referri. 
[12] At in semet augendo parcus atque civilis, prae- 
nomine Zmperatoris abstinuit , nimios. honores recu- 
savit, sponsalia filiae, natalemque. geniti nepotis si^. 
lentio, ac tantum domestica religione, transegit. 
Neminem exsulum, nisi ex Senatus auctoritate, re- 
stituit. Ut sibi in Curiam Praelectum Praetorii 'Tri- 


juxta iPomp. theatrum) sine dubio ob restitutionem hujus 
theatri susceptam. v. Tiber. 47. 

Caji quoque — referri] Dio 60, 4. τά τὸ τέλη τὰ ἐπὶ τοῦ Ταΐου 
ἐςαχϑέντα, καὶ τἄλλα ὅσα ἐπηγορίαν τινὰ τῶν πραχϑέντων ὑπ᾽ αὐτοῦ 
εἶχε, κατέλυσε μέν, οὐκ ἀθρόα δέ, ἀλλ᾽ ὡς ὁμάστῳ πὴ προζέτυχέ, 
et postea : ἀλλὰ καὶ τῆς γερουσίας ἀτιμῶσαι τὸν Τ᾽ ἄϊον ἐϑελησάσης, 
Ψηφισθῆναι μὲν αὐτὸς ἐκώλυσεν, ἰδίᾳ ὃξ τὰς εἰκόνας αὐτοῦ νυκτὸς 
ἁπάσας ἡφάνισε. Ῥτο festos al. inepte faszos. v. Oudend. et Εγπ. 

At — parcus atque civilis) | Dio 60, 5. dissentire videtur, di- 
cens: τὰ Ψηφισθέντα ol εὐθὺς πάντα, πλὴν τῆς τοῦ πατρὸς ἐπωνυ- 
μίας, ἐδέξατο. Sed Id. c. 5. αὐτὸς οὐδὲν ἔξω τῶν ὀνομάτων τῶν 
ἃς τὴν ἀρχὴν φερόντων ἐδέξατο, ἐν γὰρ δὴ τῇ τοῦ Αὐγούστου νουμή- 
vía, ἐν ἡ ἐγεγέννητο, ἡγωνίζοντο μὲν ἵπποι, οὐ δι᾽ ἐμεῖνον δέ, ἀλλ᾽ 
ὅτι ὁ τοῦ "Αρεως ναὸς ἐν ταύτῃ καβϑιέρωτο, καὶ διὰ τοῦτο ὅτησίοις 
ἀγῶσιν ἐτετίμητο. ὄν τε οὖν τούτοις ἐμετρίαζε, καὶ πρυοςαπηγόρευσθ 
μῆτε προςκυνεῖν τινα αὐτόν, μὴτε Θυσίαν ot μηδεμίαν πφιεῖν " τά TB 
ἐπιβοήματα τὰ πολλὰ καὶ ὑπέρογμα ἔπαυσε μαὶ εἰκόνα μίαν, Xa? 
ταύτην ἀργυρᾶν, ἀνδριάντας τε δύο χαλμοῦ τε καὶ λίθου, Ψψηφισθέν- 
τας αὐτῷ τὰ πρῶτα, ἔλαβε. 

sponsalia filiae — transegit] — Dio c. C. τὰς γοῦν 9vvyarégag 
ἐν τῷ ἔτει τούτῳ (a. 794), τὴν μὲν ἐγγυήσας Λουμίῳ "ovvio Σιλα- 
νῷ, τὴν ὃὲ ἐκδοὺς Τναίῳ Γυμπηΐῳ May, οὐδὲν ἐξαίρετον ἔπρα- 
ξεν, ἀλλὰ καὶ αὐτὸς ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐδίκασε, Wai ἡ βουλὴ 
ἡϑροίσϑη, qui locus docit, veram esse mterpretat;onem Beroaldi 
τοῦ silentio per: sime publica festivitate. Quod autem Suet. de 
genito zepote, quem cum aliis ignoro, id Dio veri similius de 
fiho Britannico, nato v!cesimo impen die, 60, 12. οὕτω τε ὡς 
ἀληϑῶς ἐς πάντα τὰ τοιαῦτα ἐμετρίαξεν, ὥςτε γεννηθέντος αὐτῷ υἱοῦ, 
ὃς τίτε μὲν Ἀλαύδιος Τιβέριος 1 ἐρμανικός, ὕστερον ὃδ xal Bosrravi- 
xó; ἐπωνομασθη, OUT ἀλλο τι ἐπι(φανὲς ἔπραξεν, οὔτ᾽ Αὐγουστον 
αὐτόν, ἢ τὴν ΝΙεσσαλίναν Αὐυγούσταν ἐπικληθῆναι ἐφῆκεν. 

Neminem exulum — restiiuit| Yxeetituat auteza plerosque. Dio. 


€LAUDIIU S 21 


bunosque militum secum inducere liceret, utque rata 
essent, quae procuratores sui in judicando statuerent, 
precario exegit. — Jus nuudinarum in privata praedia 
a Consulibus petiit: cognitionibus magistratuum , ut 
unus e consiliariis, frequenter interfuit. — Eosdem, 


€. 4. τοὺς ἐμπεσόντας ἀδίκως ὑπὸ ToU lajov, τούς τε ἄλλους, καὶ 
τὰς ἀδελφάς, τὴν τε ᾿Αγριππίναν καὶ τὴν ᾿Ιουλίαν, καταγαγών, τὰς 
οὐσίας σφίσιν ἀπέδωμε. 

Ut sibi in. Curiam — inducere liceret] Jam Tiberius a. 785. 
ut Macro Praefectus Tribunorumque et Centurionum pauci se- 
cum introirent, quoties Curiam ingrederetur, petivit; factum- 
que large, et sine praescriptione generis aut numeri, Senatuscon- 
sultum ** auctore Zac. À.6, 15. Claudius autem, quod Dio 60, 25. 
Ρουφρίῳ ΠΠωλίωνι τῷ ἐπέρχῳ εἰγιόνα wal ἕδραν ἐν τῷ βουλευτικῷ» 
ὁσάκις ἂν ἐς τὸ συνέδριον αὐτῷ συνες ἴῃ» ἔνειμϑ᾽ xal ἵνα γε μὴ x«i 
,νοτομεῖν τι δόξῃ, ἔφη καὶ τὸν Αὔγουστον ἐπὶ Οὐαλερίου τινὸς Λίγυος 
τοῦτο πεποιήμέναι. 

quae procuratores — statuerent] Intelligo cum Ern. de pro- 

curatoribus fisci Principis, qui et in Urbe et in provinciis eraut, 
quo sensu hoc nomen Calig. 47. et creberiime occurrit , (v. ind.) 
non de Praefectis provinciis Oaesareis, qui et ipsi Procuratores 
dicti, διοικηταί, (v. ad Aug. 47.,) quibus jurisdicuo et imperium 
antea jam competebat, atque vera est sententia Ernesti, cum m. 
l. conjungentis alterum 7uc. À. 12, 60. ,, Eodem enno (a. £07.) 
saepius audita vox Princlpis, parem vim rerum habendam, a Pro- 
curatoribus suis Judicatarum , ac si :pse statuisse * ubi conqueri. 
tur auctor, post diuriurna de judiciis inter ordines Reip. Roma- 
nae dissidia, tandem ,, Claudiam /ibertos, quos rei famitari prae- 
fecisset, sibique et legibus adaequasse, * Nempe, quod initio 
precario tantum, postca, in immensum aucta libertorum poten- 
tia, jussu etiam in Senatu exegit summae imbellicitatis Impera- 
tor. Diversa tamen est disputatio Lipsii ad 7ac.l. c. Ceterum 
οἵ. quos citavit Bachius Histor. Jur. É. pag. 552. ed. Stockmann. 
: Jus nundinarum] Apte comparat Torrent. PZn. Epist. 5, 4. 
,» Vir praetorius Solers a Senatu petiit, ut sibi, instituere in agris 
suis nundinas, permitteretur.* Sed, quem huc trahit idem vir 
doctus, locum Cc. Phil. 2, 56., prorsus alienum esse, qui accu- 
ratius pexlegerit, facile videbit. 

copnitionibus — znterfuit] Recte intelligit Ernest. de juris- 
dictione ordinaria. De ca enim sermo etiam apud Don. 60, 4., 
qui, postquam assidue jus dixisse Claudium memoravit (v. ad 
C. 14.), addit: πολλάκις δὲ καὶ τοῖς ὑπάτοις τοῖς τε στρατηγοῖς» καὶ 


22 ce. SUETONII 
» 

spectaenla edentes, surgens et ipse cum cetera turba; 
voce ac manu veneratus est. "Tribunis plebis adeun- 
libus se pro iribunali exeusavit, quod propier angu- 
stias non posset audire eos, nisl stantes. Quare in 
brevi spatio tantom amoris favorisque collegit, ut, 
quum. profectum eum Ostiam perisse ex insidiis nun- 
ciatuin esset, magna consternalione populus, et mi- 
litem quasi proditorem, et Senatum quasi parricidam, 
diris exsecrationibus iucessere non ante destiterit, 
quam unus atque alter, et mox plures, ἃ magistrati- 
bus in Rostra producti, salvum et appropinquare 
confirmarent. [15] Nec tamen expers insidiarum us- 
quequaque permansit, sed et a singulis, et per fa- 
clionem, et denique civili bello infestatus est. E 
plebe homo nocte media juxta cubiculum ejus cum 


μάλιστα τοῖς τὴν διοίκησιν ἔχουσι (h. e. Praetoribus aerario prae- 
fectis, dc quibus dictum ad Aug. 356. et dicetur ad Claud. 24.), 
συνεξητάξετο, wai ὀλίγα παντελῶς τοῖς ἄλλοις δικαστηρίοις ἐπάν 
Ξτρεπε: . 

surgens — veneratus est] Ydem fecit in Curia, ut prodit D/o 
60, 6. τῶν ὑπάτων ἐν τῷ συνεδρίῳ καταβάντων ποτὲ ἀπὸ τῶν δίφρων, 
ἕνα διαλεχϑῶσιν αὐτῷ, προζεξανέστη τε καὶ ἀντιπροζῆλθε σφίσιν, 
€t C. 19. μὰν τῷ συνεδρίῳ αὐτὸς μὲν ἐξανίστατο, εἴ ποτε ἐπὶ πολὺ οὗ 
ἄλλοι ἑστήκεσαν. καθήμενος γὰρ ὑπὸ τῆς ἀρξωστίας, πολλάκις ἀνδγῖ- 
νοσμέ τιγα αἰτούμενος. Ceterum cf. Lips. Elect. 2, 6. 

nisi séanfes]  Ypse enim sedebat in tribunali jus dicens; Tri- 
bunis autem sedem offerre non poterat propter angustias loci. 

profectum eum Ostiam] | Sacrzficit causa Ostiam. pxofectum a. 
$o1., memorat etiam Zac. À. 1t, 96. ubi, perpetuum hoc sacri- 
ficium rei frumentariae causa in Castorum aede post exstructum - 
portum Ostiae a Claudio institutum, docet Lipsius, 

confirmarent) Nescio an injuria Exuest. praeferat aliorum 
afirmarent. Quod unus atque alter affirmaverat (1d enim latet 
per zeugma in verbo ab auctore adhibito), id mox plures, pro- 
duecuü a magistratibus, con/irmarunt, i 

et a singulis — infestatus est] ΑΔ singulis — lue pertinet, 
quod de homine e plebe et duobus equestcis oxdinis auctor nar- 
yati per factionem h. e. conspiraiionem domesticam Galli Asinii 
et Siaülii Corvini; eisidi bello Scriboniani. Ceterum sed abfuit 
à cod., collato «d marg. Plant, 


CGEORÓ^ U' D.LU & 2$ 


pugione deprehensus est: reperti et equestris ordinis 
duo in publico'cum dolone ac venatorio cultro prae- 
stolantes, alter, ut egressum theatro, alter, ut sacri- 
ficantem apud Martis aedem adoriretur. Conspirave- 
runt autem ad res novas Gallus Asinius et Statilius 
Corvinus, Pollionis ac Messalae oratorum nepotes, 
assumtis compluribus libertis ipsius atque servis. 


Bellum civile movit Furius Camillus Scribonianus, 
! 


"equ. ordinis duo] "Tertium memorat Tac. À. 11, 22. Claudio 
insidiatum 4. 800. ,, Interea Romae, nullis palam, neque cogni- 
tis mox causis, Cn. Nonius, Eques Romanus, ferro accinctus 
reperitur in coetu salutantium Principem. nam, postquam tor- 
mentis dilaniabatur, de se non infitiatus conscios non edidit, in- 
certum an occultans. ** 

Conspiraverunt] Dio 60, 15. 4nnium etiam Zinicianum no- 
minat. Ejus verba haec sunt: τελευτήσαντος δ᾽ αὐτοῦ, (post mor- 
tem Appii S'lani, v. c. 57.) οὐκέτι χρηστὴν ἐλπίδα οἱ “Ῥωμαῖοι τοῦ 
Ῥλαυδίου ἔσχον, ἀλλ᾽ εὐθὺς αὐτῷ ἄλλοι τε, καὶ "Άννιος Οὐινιχιανὸς 
ἐπεβούλευσαν. οὗτός τε γὰρ ἐν τῶν ἐς τὴν ἡγεμονείαν “μετὰ τὸν τοῦ 
Ταΐου βϑάνατον προβληϑέντων ἦν, καί τι καὶ ἐκ τούτου δεδιὼς ἐνεω- 
τέρισεν. A. 795. 

Gallus Asinius] Nepos celeberrimi illius Asinii Pollionis, de 
"quo dixi ad. Caes. 50.; flius Ásinii Galli, Consulis a. 746., quem, 
ad Tiber. 7. notavimus, duxisse Ágrippinam, a Tiberio post 
editum Drusum dimissam, frater denique Asinii Salonini, quem 
a. 775. ebiisse, narrat Z'ac. À, 5, 75. ubi v. Lips. de hac familia 
accurate exponentem. .D/o 60, 27. ᾿Ασίνιος δὲ δὴ Y'aAÀog, ὁ τοῦ 
Δρούσου (Tiberii filii) πρὸς μητρὸς ἀδελφός, ἐπεβούλευσε μὲν τῷ 
Ἠλαυδίῳ, CUX ἀπέθανε δέ, ἀλλ᾽ ὑπερωρίσϑη. αἴτιον ὃὲ ἴσως μὲν καὶ 
ἐκεῖνο Ὅν pare στράτευμα παρασμευάσας, μήτε χρήματα τὸ οι αι 
σὰς, ἀλλ᾽ ὑπ᾽ ἀνοίας πολλῆς, ὡς καὶ ἑκουσίων τῶν “Ῥωμαίων διὰ τὸ 


- 


γένος ἄρξων, ἐθρασύνετο" τὸ ὃξ δὴ πλεῖστον, ὅτε καὶ σμικρότατος 
καὶ δυςειδέστατος ὧν, καὶ τούτου καταφρονηθείς, γέλωτα μᾶλλον ἢ 
κίνδυνον ὥφλεν. Incidit haec conspiratio in a. U. 799., miemo- 
xata sine dubio a 7acito l. 10. Annalium, qui periit. 

Statilius Corvinus] Messala, de cujus avo, celebri aevi Au- 
gustei oratore, dictum ad Tib.70. PertinuisseSta:ilios ad Mlessalas, 
patet etiam e Jeron. 55. et Tac. À. 15, 68. ubi Neronis uxor S/a— 
tilia Messalina appellatur. De hoc, conspirationis contra Clau- 
dium socio, tacent reliqui scriptores. Conjunctus videtur fuisse 
cum Asinio, gesto consulatu a. 799. , ut docet Dro 60, 25. 

Fur. Camillus Scribon.| incitatus ab Áunio Viniciano, de 


25 £g. 55 U É T O'NTI 


Dahnatiae legatus; verum intra quintum diem op- 
pressus est, legionibus, quae sacramentum matave- 
rant, in poeuiteutiam religione conversis, postquam, 
denunciato ad novum Llmperatorem itinere, casu 
quodam, an divinitus, neque aquila ornari, neque 
signa convelli moverique potuerunt. [1 4] Consulatus 
super pristinum quatuor gessit; ex quibus duos prie 


quo modo diximus. Do 60, 15. ἐπειδὴ τε οὐδεμίαν ἰσχὺν ἐκέκτητο 
(Vinicianus), ἔπεμψε πρὸς Φούριον Ἀάμιλλον Σ᾽ κριβωνικνόν, τῆς τ 
Δαλματίας ἄρχοντα, xal δύναμιν συχνὴν πολιτικὴν καὶ ξενικὴν ἔχον" 
TX, καὶ προζανέπεισεν αὐτόν, wai xa9' βαυτὸν διανοούμενον, ἔπανα- 
στῆναι, ἄλλως τε καὶ ὅτι ἐπίδοξος αὐταρχήσειν ϑγεγόνει. πράξαντος 
δὲ αὐτοῦ τοῦτο, συχνοὶ μὲν καὶ βουλευταὶ καὶ ἱππεῖς πρὸς αὐτὸν wQ* 
μήσαν. ἀλλ᾽ οὗτος μὲν ἔπειτα, ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἐγκαταλειφϑείς, 
ἀπώλετο. οὗτοι γάρ, τοῦ Ἀαμίλλου τό τε τοῦ δήμου σφίσιν ὄνομα 
“προτείνοντος, παὶ τὴν ἀρχαίαν ἐλευθερίαν ἀποδώσειν ὑπισχνουμένου» 
ὑπώπτευσαν πράγματα αὖϑις ναὶ μεταστάσεις ἕξειν, καὶ οὐκέτ᾽ αὐτῷ 
ξπείσθησαν. καὶ ὁ μὲν ἔμ τούτου φοβηϑεὶς σφᾶς ἔφυγε, καὶ ἐς τὴν 
ἼΓσσαν τὴν νῆσον ἐλθών, ἐνταῦθα ἑκούσιος ἀπέϑανε. νι. T. À. Nostrum 
exscripsit Oroszus 7, 5. "Tac. À. 12, 52. ubi Furium Scribonia- 
num filium in exsilium actum memorat, addit: ,, Pater Scribo- 
niani, Camillus, arma per Dalmatiam moverat. Sub Claudio 
interfectum. dicit a Volaginio, gregario milite, llist.2, 75. cf. infra 
Oh. 1. et. PZn, Epist. 5, 16. Accidit haec seditio a. 795. 

casu qu. an div.| | 42 pxo ac legendum, monuerunt jam 
Yips. et. Torreni., et ita est in edit. Casaub. amni 1611. et Plan- 
tiu. a. 1596. quas ad manum habeo. Vulgata, si vel maxime 
aliquis casum ad. divinam providentiam ex nostrae religionis sen- 
ientia revocarit, ingratam infert tautologiam, 

neque aquila ornaríi| De aquilis pulverulentis, inunctis fe- 
stis diebus, e P//n. 15, 5. inielligit Torrent. hunc locum, Qu- 
dend., quod melius, de derevsis sordibus, situ ac pulvere, et 
forsan appen:is quibusdam insignibus. Fortasse ormare aqu. est 
i. 4, adornare, μοσμεῖν, adaptata aquila cuspidi, ex qua demi 
poterat, restituta loco, quando exercitus movebat, Injuria qui- 
dem corruptum censet verbum orzari Ernest. Ceterum Oros. l. 
C. ;, Itaque die dicto, ut in unum undique ad novum Impcrato- 
rem conveniretur, neque aqui/ae ornari, neque convelli quoquo 
modo signa moverive potuerunt.* De hoc autem et similibus 
prodigiis v, Bulenger, de prodigiis 4, 8. 


super pristinum) gestum a. 790. v, supra ad c. 7. 


E m 


C LA ἀ 5 1 Ὁ "8: 25 


mos junctim, 'sequentes per intervallum, quarto 
quemque anno, senestrem novissimum, bimestres 
ceteros, tcrtium autem, noyo circa Principem ex- 
emplo, in locum demortui suffectus. Jus et Consul 
el extra honorem laboriosissime dixit, etiam suis 
suorumque diebus sollemnibus , nonnunquam festis 
quoque antiquitus et religiosis. Nec semper prae- 


duos primos] ΑἈ. 795 et 795. De priore D/o 60, το. ὑπάτευϑ 
$» ὁ ἡλαύδιος. μετὰ l'atov Λάργου" xai ἐκείνῳ μὲν δ ἔτους ἄρξαι 
ἐφῆκεν, αὐτὸς ὃς δύο μησὶ καὶ τότε τὴν ἀρχὴν ἔσχε, de altero, 
quem gessut cum L. Vitellio (v. Vitell, x.) Jd. 60, 17. v. Prg/uz 
Annal. (Tom. ΠῚ. p. 571. εἰ 575. — Margo Plant. proximos pro 
primos. 

sequentes p. inf., quarto qu. anno] np. tert/um a. 890. cum L. 
Vitellio (D;/o c. 29. ἐν 9s τῷ ἑξῆς ἔτει ὃ Ts Ἀλαύδιος τὸ τέταρτον 
(annumerato primo, qucm ante principatum gesserat) καὶ Βιτέλ- 
λιος Λούκιος τὸ τρίτον, ὀκντακοσιοστοῦ τῇ Ῥώμῃ ἔτους ὄντος, ὑπά- 
τευσαν), quartum ἃ. 804. eum Serv. Cornelio Orfito. v. P2. 
Ῥ' 576. et 584. 

in locum demort. suffzctus] quum alias post aliquot menses vel 
dies sufficere sibi solerent alios et superiores Principes, et ipse 
Claudius. Gui autem suffectus fuerit, eo minus coistat, quum 
a Dione l. c. ut ordinarius Consul nominetur. Probabilis vide- 
tur ratio Oudendorpii, qui designatum in hunc annum Consu- 
lem superiori jam anno (U. 799.) demortuum , eique Claudium 
suffectum , Kal. Jan. megistratum , ut ordinarium Consulem, in- 
lisse existimat ; quod cur Ernest, non placuerit, non video, Certe 
aliam viam non ostendit. Consentiunt cum Qudend, etiam Ryck. 
ad Tac. 11, 1. et Fabric. ad Dion, 60, 29. 

Jus — labor. dixit] Dio 60, 4. waS' ἑκάστην γε ὡς εἰπεῖν ἡμέ» 
ραν, ἦτοι γε μετὰ πάσης τῆς γερουσίας, ἢ καὶ ἰδίᾳ, τὸ μὲν πλεῖστον 
ἐν τῇ ἀγορᾷ, ἤδη 0s καὶ ἄλλοθι, ἐπὶ βήματος ἐδίνιαζε. καὶ γὰρ τὸ 
κατὰ τοὺς συνέδρους ἐκλειφϑέν, ἐξ οὗ ὁ Τιβέριος ἐς τὴν νῆσον ἐξεχώ- 
Quos», ἀνενεώσατο. v. etiam ad c. 12. 

nonn. festis — ΤΟΙ ΟΣ] Ita, quum sponsalia filiarum cele- 
braret, xai αὐτὸς £v ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐδίκασε, val ἡ βουλὴ ἠϑροί- 
494, ut narrat Dio c. 5., et, Augusü secutus exemplum, (qu. 
ws c. 65.) ptuxes dies actui rerum accommodavit. Id D/o c. 17, 
μετὰ δὲ τοῦτο ὁ webs ὑπατεύσας αὖϑις τὸ CET πολλὰς μὲ 3υ- 
σίας, πολλὰς 95 καὶ ἱερομηνίας ἔπαυσε. TÓ τε γὰρ πλεῖστον τοῦ ὅτους 
ἐς αὐτὰς ἀνηλίσκετο, καὶ τῷ δημοσίῳ ζημία οὐκ ἐλαχίστη ἐγίγνετο. 
ταύτας τε οὖν συνέτεμε, wa] τἄλλα ὅσα ἐνεδέχετο συνέστειλε. ΕἈϊάςς 


261 C SUETONILI 

scripta legum secutus, duritiam lenitatemve multa- 
runi, eX bono et aequo, perinde ut alficeretur, mo- 
deratus est. Nam et 1is, qui apud privatos judices 
plus petendo formula excidisscut, restituit actiones; 
et in majore fraude convictos, legiümam poenam 


hanc assiduitatem Claudii in jure dicundo Sezeca in Apocoloc. ubi 
ita loquentem inducit: ,,Si memoria repetis, ego eram, qui tibi 
ante templum tuum jus dicebam totis diebus mense Julio et Au- 
gusto ** (feriarum igitur tempore). ,, Tu scis, quantum illic mise- 
xiarum pertulerim, quum causidicos audirem et diem et noctem, 
in quos si incidisses, valde foris licet, maluisses cloacas Augiae 


purgare * (cum Hercule loquitur); ,,multo plus ego stercoris ex-. 


hausi. * Alio loco in descripüone funeris Claudii: 2, Omnes 
laeti, hilares ; Pop. R. ambulabat tanquam liber. Agatho et pauci 
causidici plorabant, sed plane ex animo Jurisconsulü e tenebris 
procedebant, pallidi, graciles, vix habentes animam, tanquam 
qui cum maxime reviviscerent sequ. ** 

ex bono et aequo] ut arbitrum magis ageret, quam judicem. 
In arbitriis enim formula erat solennis: meus aequius v. u£ inter 
bonos bene egier oportet. v. Cic. pro Roscio comoed. 4, et de Of- 
fic. 3, 15, 8. οἵ. Brisson. de formul. l 5. p. 572. Ut in omni au- 
tem arbiuio, ita in Principe maxime imbecilli plurima relicta 
erant unius voluntati, studio, animi commotioni. loc dicunt 
verba: perinde μέ ajfceretur SC. animo, (wie er gerade gestimm£ 
svar, WV. wie gerade der Jündruck war, den eine Sache auf sein Ge- 
muth machte) quibus subjungit auctor nimiae lenitatis exem. 
plum, alteyumque nimiae duritiae. — — Codex, collatus ad marg. 
Plant., omisit: ex bono et aequo, 

qui apud priv. judices — excid.] Judices privati sumt, qui 
judicant de rebus privatis s. controversiis privatorum. v. ZJeinecc., 
Ant. Rom. l. 4, tit. 6. et Zraest. Cl. Cic. sub. v. judicium. Agit 
de judiciis privatis Sigon. l. 1. de judiciis. Intelligendi igitur 
h.l. Praetor uxbanus, ad quem pertinebat jurzisdictio, et Cen- 
tumviri. Reliqua egregie illustrat Torrent. ad h.l. Ex locis ab 
eo citatis reddam modo Jns£itut, 1. 4. tit. 6. ,, Si quis agens zn- 
tentione sua (h.e. libello) plus complexus fuerat, quam ad eum 
pertinebat , (i. 6. plus petierat) , causa cadebat (s. formula. excide- 
bat, litem perdebat) id est, rem amittebat, nec facile in inte- 
grum rxestituebatur a Praetore , nisi minor erat annis XXV.** v, 
etiam Gicer. de Orat. 1, 56 et 37. 

restituit actiones] h. e. damnatis potestatem litis retractandae 


dedit, De hac restutione im integrum v. Sigon. de judic. 1, 1. 
€. 20. 


e LAU DIU S. 27 


supergressus, ad bestias condemnavit. [15] In co- 
gnoscendo autem ac decernendo mira varietate animi 
fuit, modo circumspectus et sagax, modo inconsul- 
tus ac praeceps; nonnuuquam frivolus amentique si- 
milis. Quum decurias rerum actu expungeret, eum, 

" qui dissimulata vacatione, quam beneficio liberorum 
habebat, responderat, ut cupidum judicandi dimisit, 
inum inlerpellatum ab adversariüs de propria lite, 


In cognoscendo] A jurisdictione oxdinaria ad cognitiones trans- 
it auctor, a Principe extra ordinem habitas. v. Ernest. excurs. 
ad Caes. 45. — — Circumspectuim et sazacem ostendit exemplis inde 
a verbis: Quum decurias sequ. usque ad znd. matrim. Juvenis ; in- 
consultum ac praecipitem sequentibus usque ad //agitavit. Reliqua 
jrivolum exhibent amentique similem, ideoque palam contemtui 
expositum. 

Quum decurias rer. actu expungeret] De decuriis v. quae dixi 
ad Aug. 2g et 52. Expungere autem est i. 4. recensere, expunctis 
scilicet, qui post proximam recensionem mortui erant, vel in- 
dignos sese loco inter judices reddiderant. c/u rerum, Ernest. 
explicat: negotium publicum gerens, quod haec formula de singu- 
lis negotiorum publ. s. administrandae Reip. partibus dicitur, 
At, dixerit aliquis, cur addidit auctor verba iia supervacua? 
Imo actus rerum est jurisdictio sollemni significatione; unde recte 
l. n. citavit Torrent. ad Aug. 52. 4c/u autem vel est dativus con- 
tractus ἀρχαϊκῶς ex acíui, vel legendum actu; rerum, ut Decem- 
vir dicuntur Jegibus scribendis, vel Vigintivir co/omis deducen- 
dis 2l., idque additum, ut decuriae judicis habendis distingue- 
rentur a decurüs Equitum, de quibus est sermo Tiber. 41, ubi 

.v.not. Quod ad significationem voc., consentit mecum 7} αἰέλετ. 
p. 24. sed conjungit rerum actu expungeret, exphcans: deligeret, 
notaret eos, qui a rebus gerendis essent removendi, At non totas 
decurias, sed. nonnullos ex iis ita expunxisset, id quod contra 
auctoris est sententiam. 

- beneficio liberorum] ^ ,,E lege Papia Poppaea, quae vacatione 
a judicandi molestia concedenda iis, qui certum liberorum nu- 
merum haberent, allicere Equites ad matrimonia debebat. ' Er- 
xest. V. Heinecc. Ant. R. r, 25, 7. et Comment, in Leg. Jul. et 
Pap., qui tamen de hac a judiciis vacatione beneficio legis data 
tacet. — — Postea respondere vocab. est sollemne de iis, quorum 
nomina recitabantur, [τ in dilectu militari dicitur ἃ Zzv. 2, 29» 
€t 7, 4. 

Alium] Distinxi haec a praecedentibus majori interpunctione, 


28 C.» SUETON SI:I 


negantemque, cognilionis rem, sed ordinarii juris 
esse, agere causam confesüm apud se coégit, proprio 
negolio documentum daturum, quam aequus judex 
in alieno negotio futurus esset. Femimam, non agno- 
sceutem filium suum, dubia utrinque argumentorum 
fide, ad confessionem compulit, indicto matrimonio 
juvenis.  Absentibus, secundum praesentes facillime 
dabat, nullo dilectu, culpaue quis, an aliqua ueces- 
sitate, cessasset.  Proclamante quodam, praeciden- 
das falsario manus, carnificem statim acciri cum ma- 


ne quis referret cum Salmas. de modo usur. c. 5. et Burmann. 
ad recensum judicum, de quo proxime dictum. Recte Ernest. et 
Oudend. post Noord£erk. Observ. p. 61. Scilicet sedebat ille ju- 
dex in ipso judicio apud Practorem ; sed infterpellatus est ab ad- 
versariis s. interruptum judicium, illis de propria lite eum ad- 
monentibus, in qua si de ipsius sententia judicatum esset, haud 
optime cum 60 actum videretur. Qui quum non ad cognitionem 
Caesaris, sed ad jus ordinarium 85. jurisdictionem, rem ut priva- 
tam pertinere, objecisset, Claudius, statim se praesente et prae- 
side, inquiri in eam jussit, illo judice in proprio negotio adhi- 
bito, ut aequitatis documentum daret. 

"Absentibus| eliptice, ἀπόντων τινῶν. Apte comparat 7ZaltAer. 
Observ. p.24. locum Tac. A. χ, 29. ,, orantibus, rursum idem 
Blaesus sequ.**  Improbandae sunt. correctiones Gronoviorum, 
patris: de absentibus, filii: ab absentibus, quae ex brevitate Grae- 
ca orationem faciunt vix Latinam, et additamentum codicis, col- 
lati ad marg. Plant., poenas post dabat. Sensus: Quum altera 
pers litigantiüm abesset, pronumciabat statim pro praesentibus, 
quod erat zzconsultum et praeceps, ut auctor ipse admonet. — Dare 
secundum «al. eodem sensu occurrit Zac. À, 4, 45. ,,1ta secundum 
Messenios datum * quem locum eidem Walther. debeo. Dio 60, 
99. ἐπειδὴ πλῆϑός τε δικῶν ἀμύθητον ἦν, καὶ οὐκ ἀπήντων ἐπ᾿ αὐταῖς 
ὅτι, προςδοκῶντες ἐλαττωθήσεσθαι, προεῖπε διὰ προγθάμματος, ὅτι 
καὶ κατὰ ἀπόντων αὐτῶν ἐντὸς ῥητῆς τινος ἡμέρας (quod rem valde 
lenit) ἐρήμην δικάσει" καὶ ἐνεπέδωσε τοῦτο. Mox edidi dilectu pro 
dcl. cum codd; Medic., ut al. ]. 

falsario] Falsariis et testamentariis et numariis aqua et igni 
interdictum fuerat lege Cornelia de falsis.  lmperatores novas 
poenas, et supplicia etiam addiderunt. v. Heinecc. 4, 18. $. 63. 
sequ,  Praeceps Claudii fuit consilium, qui nescio cujus voci 
sententiam accommodavit, 


| 
| 
| 


G Ek 4.U D PU.S. 29 


chaera mensaque lanionia, flagitavit.  Peregrvinitatis 
reum, orta inter advocatos levi contentione, toga- 
.tumne an palliatum dicere causam oporteret, quasi 
aequitatem inlegram ostentans, mutare habituin 5865 
pius, et prout accusaretur defendereturve, jussit. 
De quodam etiam negoiio ita ex tabella pronunciasse 
ereditur, SECUNDUM EOS SE SENTIRE, QUI 
VERA PROPOSUISSEN'T. | Propter quae usque eo 
eviluit, ut passim ac propalam contemtui esset. Ex- 
cusans quidam testem, e provincia ab eo vocatum, 
negavit praesto esse posse, dissimulata diu causa; 
ac post longas demum interrogationes, JMortuus est, 
inquit: pu£o, licuzt. Alius gratias agens, quod reum 
defendi pateretur, adjecit: .Et tazen fierz solet. 1}- 


acciri — flagitavit] Exempla affert Oudendorp. Pin. 54, 8, 
6. (19g. $. 6.) , ut magnis Theatri clamoribus reponi Apoxyome- 
non f/agitaverit'* et 55, 10. (56. ὁ. 8.) ,,ut flagztaret tandem σὰς 
moto linteo os£ezd; picturam. ** 

Peregrinitatis] Homo Graecus (palliatus enim causam dicere 
jussus ab altera parte,) civem Romanum se tulerat. Actum igi- 
tur in judicio, ut iz peregrimitatem redigeretur, ut cap. sequenti. 
Frivolum autem erat, quod Princeps, utrigpe advocato obsecutu- 
rus, nondum! lata sententia, modo :orazum, modo palliatum 
consistere in judicio reum jussit. £f ante prout delendum puto. 

ex tabella] i. e. de scripto, tanquam gravem sententiam pro- 
laturus. Sed natus ridiculus mus. Nam in eo ostendenda erat Cae- 
saris cognoscentis sagacitas, quod sine ulla difficultate vera. a fal- 
sis discerneret, atque de hoc judicio, qui aderant, certiores sta- 
tim faceret. Nunc incerti omnes relicti, illo, sine dubio quod 
nihil videbat, ad sensum suum provocante, ut multi in rebus 
criticis, qui, quae sentiant, crepant, rationes non addunt. 

quidam] Inepte al. quidem, qui, ad Claudium referentes ex- 
cusans, locum non intellexerunt. De causae patrono sermo est, 
qui propalam judicantem Claudium derisui objecit. Postea non 
minus absurda lectio : Pureolis pro: puto, licuit, quae tamen de- 
fensores nacta est viros doctissimos. Puto, licuit est: accipies, 
puto, hanc excusationem ut satis validam (;c& den£e, diese Ent- 
schuldrgung weird sültre seyn). : 

Et tamen fieri solet] Quod legibus moribusque est constitu- 
tum, id concessum, non est, quod gratierum aciione celebre- 
mus, Risus igitur et ludibrium hujus etiam patroni. 


vy 


20 C."3 UET ΟΝ EE 


lud quoque a majoribus nata audiebam; adeo causi- 
dicos patientia ejus solitos abuti, ut descendentem e 
iribunali non solum voce revocarent, sed et lacinia 
iogae retenta, interdum pede apprehenso, detinerent. 
Ἂς ue cui haec mira sint, litigatorl Graeculo vox in 
altercalione excidil, xod σὺ γέρων εἶ, καὶ μωρός. Equi- 
iem quidem HRomanum, obscoenitatis in. feminas 
reuui, sed falso et ab impotentibus inimicis conficto 
criimiue, salis constat, quum scorta meritoria citari 
adversus se, et audiri pro testimonio videret, gra- 
phium et libellos, quos tenebat in manu, ita cum. 
magna stulüliae et saevitiae exprobralione jecisse in 
faciem ejus, ut genam non leviter perstrinxerit. 
[1 6] Gessit et censuram , intermissam diu post Plan- 
cuim Paulumque Censores: sed hanc quoque inaequa- 
biüter, varioque et animo et eventu.  Recognitione 
Equitum juvenem probri plenum , sed quem pater 
probatLissimum sibi affirmabat, sine ignominia dimi- 
sit, habere, dicens, Censorem suum. — Alium, cor- 
ruplelis adulteriisque famosum , nihil amplius quam 
monuit, u£ aut parcius aetatulae indulgeret, aut 
cerle cautius: addiditque: Quare enim ego. scio, 


— 


detinerent) sc. ab abeundo. Qui multa cupit haud necessa- 
zia, adeat Burmannum. Al, retzaerezt. 

zn manu] JDefendit praepositionem exemplis Oudend. 

Gessit et censuram] - A. goo. Consul cum L. Vitellio. Tac. 
xi, 25. ,, Claudius — munia Censoria usurpans.** cf. D;o 60, 29. 
et βίη. 10, 2. qui diserte: 5.) Claudii Principis censurá, anno Ur. 
bis DCCC. * cf. Id. 55, 1. (7.) Ad eam refert Scaliger, quod Zu- 
seb. in Chron. ad num. MMLXI. ,, Descriptione Romae facta sub 
Claudio inveu:ia sunt civium Rom. LXVIII, centena, XLIV. mil- 
ha. **. v. Pia. T. IH. p. 577. 

post Plancum. Paulumque, Cens.]) |. A. 752. v. Dion. 54, 2. qui 
addit: ἔσχαται οὗτοι τὴν τιμητείαν ἰδιῶται ἅμα ἔσχον. P ell. 2, 95. 
De Augusti et omnino P;incipum ceusura:v. magisterio morum 
v. quae collegimus ad Aug. 27. 

inacquabilter]. Wa edidi. cam Qudend., cod. Salm. auctori- 
tate, et ob locum Galb.g. ubi item: var;e e£ znaequabiliter. Vulg. 
aequaliter. 


| 


| 


ΟΣ Α Ὁ 1ὖυ 5; 31 


quam amicam habeas? Et quum; orantibus fami- 
liaribus, demsisset cuidam appositam notam, Zztura 
iamen, inquil, exstet. Splendidum virum, Grae- 
ciaeque provinciae principem, verum Latini sermonis 
ignarum, non modo albo judicum erasit, sed etiam 
in peregrinitatem redegit. Nec quemquam, nisi sua 
voce, utcunque quis posset, ac sine patrono, ratio- 
nem vitae passus est reddere. Notavitque inultos, 
et quosdam inopinanles, et ex causa novi generis, 
quod se inscio ac sine commeatu Italia excessissent 5 
quendani vero et, quod comes regis in provincia fuis- 
set, referens, majorum temporibus, Rabirio Postu- 
mo, Ptolemaeum Alexandriam, crediti. servandi 
causa, secuto, majeslatis crimen apud judices mo- 
tum. Plures notare conatus, magna inquisitorum 
negligentia, sed suo majore dedecore, innoxios fere 
reperit, quibuscunque coelibatum, aut orbitatem, 
aut egestatem objiceret, marilios, patres, opulentos 
se probantibus; eo quidem, qui sibimet yim ferro 


Graeciae] h.e. Achajae, quae e popularibus erat provinciis, 
Dio ad a. 796. similem rem refert 60, 17. ἐν τῇ διαγνώσει ταύτῃ 
(de Lyciorum tumultu), ἐποιεῖτο ài αὐτὴν ἐν τῷ βουλευτηρίῳ, ἐπύ- 

᾿ ϑετὸ τῇ Λατίνων γλώσσῃ τῶν πρεσβευτῶν τινος, 
χαῖον ὄντος. “Ῥωμαίου δὲ γεγονότος. καὶ αὐτόν, ἐπειδὴ μὴ συνῆκε τὸ 
λεχϑέν, τὴν πολιτείαν ἀφείλετο, εἰπὼν μὴ δεῖν Ῥωμαῖον εἶναι τὸν 
μὴ καὶ τὴν διάλεξιν σφῶν ἐπιστάμενον, additque: συχνοὺς δὲ δὴ καὶ 
ἄλλους ἀναξίους (Casaub. ad n. l. suadet ἀναξίως) τῆς πολιτείας ἀπῇ- 
λασε, xal ἑτέροις αὐτὴν Wai πάνυ ἀνέδην, τοῖς μὲν xar 
ὃξ καὶ ἀθρόοις, ἐδίδου. 

ac sine conmeatu| De commeatu Senatorum 
132, 25. et infra ad c. 25. 

comes regis im provincia] Ernest. additicia censet verba ;z 
provincia. Sed ea maxime necessaria sunt. Nam id ipsum ut iu- 
dignum cive Rom. crimini εἰ dabatur, quod in provincia Ro- 
:nana regis extranel comitatui se adjunxisset. Alia res erat, 81 
legationis vel negotiorum causa reguum ipsum adiisset. 

Rabirio Postumo] qui cum A. Gabinio repetundarum | accusa* 
tus ex lege Julia, pauonum habuit Ciceronem. 
moratur ab ZZrtio B. Afric. c. 9. 


eo quidem] Wolf. suspicatur legendum : e? quodam. 


Δυκίου μὲν τὸ ἀρ- 


» e - 
avoQx, τοις 


v. Lips. ad Tac. 


Idem comme- 


22 C3 oo 8 EUN EE 


intulisse arguebatur, illaesum corpus veste deposita 
ostentante. — Fuerunt et illa in censura ejus notabilia, 
quod essedum argenteum, sumiuose fabricatum, ac 
venale ad Sigillaria, redimi concidique coram, im- 
peravit: quodque uno die viginti edicta proposuit: 
inter quae duo, quorum altero admonebat, u£ ubert 
vinearum. proventu bene dolia picareniur; altero, 
nihil aeque facere ad. viperae morsum , quan taxt 
arboris succum. [17] Expeditionem unam omnino 
suscepll, eamque modicam. Quum, decretis sibi a 
Senatu ornamentis triumphalibus, leviorem majestati 
principali titulum — arbitraretur, velletque , . justi 
iriuniphi decus unde acquireret, Prztannzam potissi- 


munrelegit, neque tentatam ulli post Divum Julium, 


ad Sigillaria] v. Neron. 29. Hic locus, non festum, de quo 
dictum ad c. 5., intelligendus etiam Gell. 2, 4. coll. 5, 4. In 
septima Urbis regione fuisse creditur. v. Borrichi ant. Urb. R. 
fac. c. 9. (Thes. Graev. T. III. p. 1565.) 

decretis sibi — ornam. triumph.) Dio 60, 6. τὴν στολὴν τὴν 
ixiw(wioy decretam ei dicit, et c. 8: ἐκεῖνοι (liberti et Messalina) 
xai τὰς τιμὰς αὐτὸν τὰς ἐπινικίους ἐπὶ τοῖς ἐν τῇ Νιαυριτανία πρα- 
χϑεῖσι δέξασθαι ἔπεισαν, οὐχ ὅτε κατορθώσαντα, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἐν τῇ 
ἀρχῇ Tw ὄντα, ὅτε διεπολεμήῆη. 

majestati) Nolui cum Torrent. et Steph., quos secutus est 
Ern., iam contra libros zugjestate, — Hic Latinitatem postulare 
hoc dicit, quod ego non video. Majestati est i. q. pro maje- 
state principali (zu gering fur seine furstüche JV ur de). 

velletque , j. tr. decus unde acquireret) Subveni loco, mutata 
interpunctione. Vulg. velletque j. tr. decus, unde acquireret , in 
quo quu velle decus durissimum sane esset, quod judicat etiam 
Wolt, Gronov. pater suasit: velletque 7. tr- decus undeunde acqui- 
rere; quod comprobari videtur verbis Oros. 75 5. » bellum uórque 
et victoriam undecunque quaesivit. Puto, longe faciliorem. no- 
suam rationem, Müller. suppleri jubet szó£ decer post vellet. 

tentaiar] h.e. bello vere petitam et infestatam. Nam expe- 
ditiones in Britanniam meditaü etiam fuerant Augustus et Cali- 
gula, sed mon periecerant. v. Tac. Agric. 15. ,, Primus omnium 
Romanorum 22. Julius cum exercitu Britanniam ingressus, quam-« 
qvam prospera pugma terruerit incolas, ac litore potitus 6it, po« 
iest videri ostendisse posteris, non tradidisse, Mox bella civiiía, 
εἰ in kemp. versa Principum arma, ac longa oblivio Britanniae 


ον Ὁ ἢ tg s 53 
et tunc tumultuantem ob non redditos transfugas, 


Huc quum ab Ostia navigaret ,- vehementi Circio bis 


étiam in pace. Consilium id D. Augustus vocabat, Tiberius prae- 
€eptum,  Agitasse C. Caesarem de intranda Driannia, satis cone 
stat, ni velox ingenio, mobilis poenitentiz, er ingentes advere 
sus Gexmaniam conatus frustra fuissent. — usus Cloud us auctor 
operis, transyeciis legionibus auxidisque, et assumto in partem 
rerum Vespasiano; quod iniüum veuturae mox for'unze fuit, 
Qomitee gentes, capti Reges, et monsiratus [atis Vesy'asianus. ** 
Interpres Nostri etiam Oros. l. c. , wransvectus in insuiam est, 
quem: neque ante Jul. Caesaremi, neque post eum quisquam azdre 
ausus fuerat. ** 

tumultuantem — tran*fugas) Do 60, 19. sequ. de loc bello 
agit, gesto ante Claudii adventum per A. Plautium et Flav. Ve- 
$pasianum, postea Imperatorem. v. Vespas. 4. Tac. Agric. c. τής 
Semen belli ita refext 72:0 c. τῷ. κατὰ τὸν αὐτὸν τοῦτον χρόνον 
(α. 796.) Αὖλος Πλαύτιος, βουλευτὴς λογιμώτατες, ἐς τὴν Βφειττας 
γίαν ἐστρατεύσε. Βέρικος γάρ τις, ἐνπεσὼν EM τῆς νήσου κατὰ στάσιν, 
(huuc cum suis fransízgG5 dicere videtur Sueton.us) ὅπεισε τὸν 
Ἡλαύδιον δύναμιν ἐς αὐτὴν πέμψαι. Plautius, re quidem iel:citer 
gesta, sed aucia beili moie, advocavit ipsum Glaudium a. 796. 
(io c. 21.), unde error manifestus apud Oros. l. c. ,, Ciaudius 
quarte imperii sui anno, (imO /er£/o, nam adierat imperium a, 
794.) cupiens se utilem Reip. os'entere Principem, Lellum — 
quaesivit. ltaque expeditionem in Britanniam movit, quae ex- 
titata in tumultum propter non redditos transtuzas videbatur. ** 

Huc quum ab Ostia παν.) | Dio c. 21. &ASouos 98 τῆς ἀγγελίας 
(qua a Piautio arcessebatur), ὁ Ἀλαύδιος τὰ μὲν οἴκοι τῷ (ὐυίτελ- 
Ais τῷ συνάρχοντι, τά τε ἄλλα καὶ τοὺς στρατιώτας, ἐνεχείρισε, (xad 
“γὰρ ἐξ ἴσου αὐτὸν δαυτῷ ἑξάμηνον ὅλον ὑπατεῦσαι ἐποίησεν) αὐτὸς 02 
ἐξεστρατευσατο" καὶ καταπλεύσας ἐς τὰ "Ὥστια, ἐκεῖθεν ἐ; λἸασσα- 
λίαν παρεκομίσθη. καντεῦθεν τὰ μὲν πεζῇ, τὰ δὲ καὶ διὰ τῶν ToTa- 
μῶὼν πορευόμενος, πρὸς τε τὸν il«savov ἀφίκετο, καὶ περαιωθεὶς ἐς 
τὴν Βρεττανίαν, συνέμιξε τοῖς στρατοπόδοις πρὸς τῷ Ἰαμέσᾳ ἀναμί- 


ψθυσιν αὐτόν. 


vehementi Circio] | Plin. 9, 46. ,,In Nerbonensi provincia 
elarissüimus ventorum est Circius, mec uil violentia inferior, 
Ostiam plerumque recta Ligusuco mari perferens; idem nonu mo. 
do in reliquis partibus coeli ignotus, sed ne Viennam quidem, 
ejusdem proviuciae urbem, attingens, pacis anie limitibuo jugi 
modici occursu tantus ille ventorum coereetur, “ cf, de lioc vento 
Ge//. 2, 22. ubi v. interpr. et Sezec. Nat. Qu. 5, 17, quibus locis 
opume rcíellitur inepta £lossa, quae etiam in co«iceri irrepsit, 

Tom. 1I. 2 


34 Q, '8& U E T-O N-Í"I 


paene demersus est, prope Liguriam, juxtaque Stoes 
chadas insulas. Quare, a Massilia Gesoriacum us- 
que pedestri itiuere confecto, inde trausmisit: ac 
sine ullo proelio aut sanguine intra paucissimos dies 
parte insulae in deditionem recepta, sexto, quam 
profectus erat, mense Romam rediit, triumphavit» 
que maximo apparatu. Ad cujus spectaculum com- 


cujus lectiones ad marginem ed. notatss mecum communicavit 
Ci. Müllerus: Zuro, Eurus Britanniam petentem minus affli- 
xisset. 

Szoechadas insulas] Strabo 4, τ. δ. τὸ. πρόκεινται 0s τῶν στε- 
νῶν τούτων ἀπὸ Μασσαλίας ἀρξαμένοις, αἱ Στοιχάδες νῆσοι, τρεῖς 
μὲν ἀξιόλογοι, δύο 95 μικραί" γεωργοῦσι δ᾽ αὐτὰς Μασσαλιῶται 
sequ. cf. ίωε. 5, 11. qui: , tres Stoechades a vicinis Massilien- 
sibus dictae propter ordinem , quas item nominant singulis voca- 
bulis Proten et Mesen, quae et Pomponiana vocatur, tertia Hy- 
paea 5 ubi v. Dalechamp.  H. etiam l. inepte al, Orcadas. 

Gesoriacum] — Plin. 4, 50. (16.) ,, Dritannia abest a Gesoriaco 
Morinorum gentis litore proximo trajectu quinquaginta millia," 
ubi Hfarduin. post alios ostendit, Gesoriacum esse hodiernum Boz- 
logne, unde nostzis saepe dicbus vim Gallorum immminuisse vidi- 
maus toto disjectis orbe Britannis. 

ac sine ullo proelio — rece, pta] Jio lc. καὶ περαιωθεὶς ἐς τὴν 
Βρεττανίαν, συνέμιξε τοῖς στϑατοκέδοις πρὸς τῷ Ταμέσα ἀναμένουσιν 
αὐτόν. «ai παραλαβὼν σφᾶς, ἐκεῖνόν TE ἐπιδιέβη, x«i τοῖς βαρβάροις 
πρὸς τὴν ἐφοῦον αὐτοῦ συνεστραμμένοις ἐς “χεῖρας ἐλθών, μάχῃ τε 
ἐνίκησε» παὶ τὸ Tis MOUACUDULO? τὸ τοῦ lRvofsAA(veu βασίλϑβιον εἷλε, 
xaX τούτου συχνούς, τοὺς μὲν ὁμολογίᾳ, τοὺς δὲ καὶ βίᾳ mgoga'yós 
3 &UTOXQATOQ donee ἐπωνομάσθη παρὰ τὰ rp: (οὐ γάρ 
στιν ἐν οὐδενὶ πλέον ἢ oval ἐκ τοῦ αὐτοῦ πολέμου τὴν ἐπίκλησιν 
ταύτην λαβεῖν 7) καὶ τὰ ὅπλα αὐτῶν phon odd iol ἐκείνους μὲν τῷ 
Πλαυτίῳ προςέταξεν, ἐντειλάμενός οἱ καὶ τὰ λοιπὰ "pora ram oie 
σϑαι" αὐτὸς Ὁ: ἐς τὴν “Ῥώμην ἡπείχϑη, τὴν ἀγγελίαν τῆς νίκης διὰ 
τῶν γαμβρῶν, τοῦ τε Máyvov xai τοῦ Σιλανοῦ, προπέμψας. Addit 
Oros. l. c. ,, Orcadas etiam insnlas, ultra Dritanniam in Oceano 
positas, Romano adjecit imperio, ac sexto, quam. profectus erat, 
mense Romam rediit. ** cf. 7'ac. Agric. 15. 

triumphayitque D:o c. 25. τὴν μὲν οὖν Βρεττανίας οὕτω τότϑ 
ἑάλω τινά. μετὰ δὲ ταῦτα, l'aiou τε Κι ρίσπου τὸ Saisie, xai Τίτου 
Στατιλίου ὑπατευόντων (a. 707. » ἦλθέ τε ἐς τὴν Ρώμην ὃ Κλαύδιος, 
ὡς μῆνας ἀποδημήσας, (ἀφ᾽ ὧν &wxaíüsaa μόνας ἐν τῇ Βρεττανίᾳ 
ἡμέρας ἐποίησε,) παὶ τὰ νικητήρια ἔπεμψε, τά τὲ ἄλλα κατὰ τὸ νομί- 


€ LAU-DIU s. 35 


meare iu Urbem non solum praesidibus provinciarum 
permisit, verum eüiam exsulibus quibusdam; "alque 
inter hosülia spolia, navalem coronam fastigio Pala- 
tinae domus juxta civicam íixit, trajecli et quasi do« 
miii Oceani insigne, Currum ejus Messalina uxor 
carpento secula est. Secuii et triumphalia ornamenta 
eodem belio adepli, sed ceteri pedibus et in praetexe 
ta; Crassus lrugi equo phalerato, ct in veste pal- 
mata, quod eum honorem iteraverat. [1 8] Urbi 
annonaéque curam sollicitissime* semper egit. Quum 
Aenmiliana pertinacius arderent, in diribitorio duabus 


ζόμενον πράξας, xai τοὺς ἀναβασμοὺς τοὺς ἐν τῷ Ἠαπιτωλίῳ τοῖς 
γένασιν ἀναβάς, ἀναφερόντων αὐτὸν τῶν γαμβρῶν ἑκατέρωθεν. Lg. 
$5, ὅ- (Ἰ6.) ,, Claudius quum de Britenunia tiiumpharet, inter 
coronas aureas, septem pondo liabere, quam conczlisset Hispania 
titerior, novem , quam Gallia Comata, titulis indicavit. ** 

juxta civicam| v. Tiber. 25. ex quo l. Ernest. nostro legi ju« 
bet zz vestibulo Pal. d. — | Navalem a Claudio super civicam me- 
dio fastigio alhixam, et templorum etiam fastigia spoliis ornata 
fuisse , ex δι. 14, 649. et Stat. Theb. 7, 55. docet Oudend. 

carpento] honore eo a Senatu dato. Zio c. 229 xai T2 Mieexna 
λίνῃ τὴν προεδρίαν, ἣν καὶ ἡ Auovta ἐσχήκε:, wai τῷ καρπέντῳ χρῇ- 
σϑαι ἔδοσαν. v. Calig. 15. et supra c. 1:., et δολεζεγ. de re vehic, 
2, 17., Casauboni ad ἢ. l. errores refutantem. 

triumphaiia ornamenta] 119 c. 25. ἔνειμε δὲ moi: μὲν BovAess 
ταῖς τοῖς συνεξετασθεῖσίν οἱ τὰς ἐπινικίους τιμάς, οὐχ ἔτι τοῖς ὑπαΞ 
τευκόσι, ὅπορ καὶ ἄλλως ἀφϑονώτατα καὶ ἐπὶ τοῖς ἐλαχίστοις ἐποίει. 
Postea vanae Burmanni sunt conjecturae: sed u£ ceteri et: Secutz 
equo tr. orn. eod, b. ad. , sed ceteri pedibus. Quaerit enim: Qui- 
nam illi ceteri? ad quod brevissime respondebis: Ceteri omnes 
praeter Craseum Frugi, qui solus equo vectus est. De koc Crasso, 
Consule sub Tiberio a. 780., v. Glandorp. Onomast. P- 529. 

4Aemiliang] De Aemiüianis, loco exta Urbem ad campntri 
Martium, conjuncto temen continenteque Urbi, v. Lips. ad 7'a«. 
A. 15, 40., quem compilavit more suo Torrent. ad h. L, haud 
nominetum., 

diribitorio] Το 55, 8. wal τὸ Δειριβιτώρίον αὐτὲς 6 Αὐγουστος 
ἐδημοσίευσε. τοῦτο μὲν γάρ (ἦν ἐξ οἶκος μέγιστος τῶν πώποτε fata? 
θροφην σχόντων ' yUy γὰρ δή, πάσης τῆς στέγης αὐτοῦ καβαιρεθείϑ 
f4c, ὅτι οὐκ ἠδυνήθη αὖθις συστῆναι, ἀχανής ἐστιν) ὅ τε ᾿Αγρίππας 
οἰκοδιμούμενον κατέλιπε, καὶ τότε διετελέσθη. Fuit boe aedificium 
in nona Urbis regione, destimatum duribsndis h. e. distribuendis 


£e 


26 € SUETONII 


noctibus mansit: ac deficiente militum ac familiarum 
turba, auxilio plebem per magistratus ex omnibus 
vicis convocavit; ac, positis ante se cum pecunia 
fiscis, ad subveniendum hortatus est, repraesentans 
pro opera dignam cuique mercedem.  Artiore autem 
annona ob assiduas sterilitates, detentus quondam me- 
dio Foro a turba, conviciisque et simul fragminibus 
panis ita infestatus, ut aegre, nec nisi postico, eva- 


ad comitia tabulis, stipendiis et donativis militum, nonnunquam 
etiam spectaculis. v. Dozat. de Urbe Roma 3, 16., Nardin. Rom. 
vet. 4, 10. et l'abric. ad Dioz. l. c. 

familiarum] i.e. servorum. v. Aug. 55. et 50. Vulgo vi« 
tiose fümiliarium. — — Magistratus intelligo cum. Burm. et Ou- 
dend. ordinarios, Praetores, Aediles, nisi quis cum Lips. et P. 
Fabro legere malit magistro sc. corum , quod probabile ex Aug. 
5o. Repraesentans ex optimis codd. et edd. restituerunt Burm. 
et Oudend. pro repraesentaturus. Pro opera recte interpretari Qu* 
dend. de modo et proportione operae in exstinguendo incendio 
adhibitae, docet, quod monere ille neglexerat, additum dignam. 


Artore aut. annona | Ad a. 795. Dio 60, 11. λιμοῦ τε ἰσχυ- 
οοῦ γενομένου, οὐ μόνον τῆς ἐν τῷ τότε παρόντι ἀφϑονίας τῶν τρο- 
φῶν, ἀλλὰ καὶ τῆς ἐς πάντα τὸν μετὰ ταῦτα αἰῶνα, πρόνοιαν ἐποι- 
$6«ro (cxstructo maxime portu Ostiensi, de quo v. cap. proxi- 
mum). Hauctamen magis pertinet, quod ad a. go5. Tac. A. a2, 
43. ,, Frugum quoque egestas, et orta ex eo fames , in prodigium 
accipiebatur. Nec occulti tantum questus, sed jura reddentem 
Claudium eircumvasere clamoribus turbidis, pulsumque in ex- 
tremam Fori partem vi urgebant, donec militum globo infensos 
perrupit. Quindecim dierum alimenta Urbi, non amplius, supere 
fuisse constitit, magnaque Deüm benignitate, et modestia hie- 
mis, rebus extremis subventum. '* De duphci fame, quae in 
imperium Claudii incidit, et tertia, quà Judaea vexata est, (Jo- 
seph. 20, 9 et 5. Act. Ap. 11, 28.) accurate exponit Fabric. ad 
Dion. . c. 

infestatus) ta Memm. aliique. v. Oudend., qui refellit Bur- 
mannum, defendentem vulg. znstratus ut exquisitius. Oros. 7, 6. 
, Sequenti anno. (àmpenii Claud, undecimo) tanta fames Itomae 
fuit, ut medio Foro Imperator correptus ἃ populo conviciis, et 
fragminibus panis turpissime infestatus, aegre per pseudothyrum 
in Palatium refugiens furorem excitatae plebis evaserit ** qui lo- 
cus ob tres causas collatu dignus, quod comprobat lectionem 2)2-- 


€LAUDISVU S. $7 


dere in Palatium valuerit, nihil non ex eo excogita- 
vit ad invehendos etiam in tempore hiberno commea- 
tus Nam et negoliatoribus certa lucra proposuit, 
susceplo in se damno, si cui quid per tempestates 
accidisset, et naves mercaturae causa fabricantibus 
magna commoda constituit, [19] pro conditione 
cujusque: civi, vacalionem legis Papiae Poppaeae; 
Latino, jus Quiritium ; feminis, jus quatuor libero- 
rum: quae constituta hodieque servantur. [20] Opera 
magna, potiusque necessaria, quam multa perfecit: 


Jestatus, quod explicat Suetonii zeugma addito altero verbo 
«correptus, et posticurmy pex pseudothyrum. 

nihil non ex eo excogitavit] lta edidi cum Oudend. ex acuta 
Burm. conjectura, comprobata cod. Vindob. — Optimi codd. 
nihil non ex eo cogitavit , unde plerique fecere niA. non excogitasit. 
Sed haud temere abjiciendum videtur omnium ex eo, quuin pro- 
babile sit, corruptum locum vocab. se excipientium similitudine. 
Mox de ἐπ temp. Jub. v. ind. sub zx. 

civi] h. e. pro conditione cujusque , prout civis, vel Latinus, 
velsequioris sexus essent. lnepte novum caput hic inceperunt, 
qui dispescuerunt auctorem in capita. Notam tamen cap. 10. 
cum prioribus edit. »eliqui, ut idem cum reliquis numerus 
procederet. — De lege Papia. Poppaea v. quos laudavi ad Aug. 
.84., de jure trium v. quatuor v. quinque liberorum citatos a Fa- 
bric. ad Dion. 55, 2. (ubi: ἡ Διουΐα ἐς τὰς μητέρας τὰς τρὶς τε- 
κούσας ἐςεγράφη. οἷς γὰρ ἂν τὸ δαιμόνιον, εἴτ᾽ οὖν ἀνδρῶν εἶτε γυ- 
ναιπμῶν», μὴ δῷ τοσαυτάκις τεκνῶσαι, τούτων τισὶν ὃ νόμος, πρότε- 
eov μὲν διὰ τῆς βουλῆς. νῦν δὲ διὰ τοῦ αὐτοπράτορος, τὰ 
(ry γεγεννηκότων δικαιώματα χαρίζεται" «grs σῴᾶς μήτε τοῖς τῆς 
ἀπαιδίας ἐπιτιμίοις ἐνέχεσθαι, wai τὰ τῆς πολυπαιδίας ἄϑλα, πλὴν 
ὀλίγων τινῶν, καρποῦσϑαι. wai αὐτὰ οὐκ ἄνθρωποι μόνον, ἀλλὰ καὶ 
Θεοὶ εὑρίσχονται, (ya, ἂν τίς τι αὐτοῖς τελευτῶν καταλίπῃ, λαμβά- 
νωσι.) et Heinecc. Ànt. Kom. 1, 25. $. 7 et 8. et 1, 15. ᾧ. 22. Sin- 
gulaxis de hoc jure comunentarius est. M. Petram Mauri. De 
jure Quiritium; haud coniundendo cum jure civitatis, v. Ejusd. 
Heineccii Append, l. 1i. $. 23. — Postea pro &odieque al. hodie, 
alit suaserunt A4odie quoque, ex interpretatione. v. Burm. in Ad- 
dend. et Oudend. 

potiusque necessaria] Vulg. Opera magna potius, quam me- 
cessaria, quam multa perfecit, quod. interpretantur: valde multa 
v. plurima, Ali omittunt quam. ante muita. Sed quum opera 
recenseat auctor vere necessaria, Érnest, post Buxm. recepit le- 


38 σοι κυ € T.ONN'FI 


sed vel praecipua, aquarum ductum, a Cajo inchoa- 
ium: item, emissarium Fucini lacus, portumque 
Osüiensem: quamquam sciret, ex his alterum ab Au- 
gusto precantibus assidue Marsis negatum, alterum 
a D. Julio saepius destinatum, ac propter difficulta- 
iem omissum. Claudiae aquae gelidos et uberes fons 


ctionem ed. Rom., quam nos etiam exhibuimus, unice veram 
existimantes, g4azu post potius Orto ex que, cujus. siglum male 
eeperant librarii. 

aquarum ductum] Ita optimi codd. pro aquae ductum, quos 
amodo tamen legitur Cal. 2:1., ubi inchoatum a Cajo aquae du» 
ctum regione Tibuirti, et peractum , auctor narrat, à successore 
ejus Claudio. 

alterum — nesatum] emissarium 80. Fucini lacus, quod Mar- 
Sorum docet inen'iio. 

alterum a. D. Jul. — omissum] | Omittit suo jure Ern. h. l. 
alterum, wt hoc quoque comma ad lacum Fucinum referatur; 
quem sane emittere destinasse Juliuxn, Noster narravit Caes. 44. 
Verum prorsus accedendum Oudendorpio, qui l. c. praetermis- 
sam dicit portus Ostiensis mentionem, ut operis non destinati 
tantum , sed saepius teniati, et propter difficultatem omissi, ex pxo- 
vocat ad Plutarch. Caes. 58. qui diserte inter παρασμευάς Caesaris 
vefert: τῇ δ᾽ ἔγγιστα τῆς Ῥώμης ϑαλάσσῃ μλεῖθρα διὰ χωμάτων 
βπαγαγών, καὶ τὰ τυφλὰ καὶ δύζορμα τῆς ᾿στιανῇῆς ἠϊόνος ἀναο 
καθηράμενος», λιμένας ἐμποιήσασθαι ( ἐπεχείρει) wei ναύλοχα πρὸς 
τοσαύτην ἀξιύπιστα ναυτιλίαν. quae pervicaciorem Ernestium ἃ 
concepta opiuione fiectere debebant. Verum addo, quod haud 
$ClO, an sit gravissimum , Suetonium, si de uno eodemque opere 
dixisset, ab Augusto id petentibus negato, a Julio omisso, Julii 
nomen prius commemoraturum fuisse, ex diligeniia bistorica, 
quam Nostro nemo negabit. Ceterum Bremius, qui in nota lau- 
dibus extolht Ernesti commentum , idque secutum se esse dicit, 
in textu. pex negligentiam reliquit aZerum , atque ita invitus Sue- 
tonium a temexaria correctione servavit, 

Cjaudiae aquae) Ya plerisque editionibus minor ante baec 
verba est interpunciio, quod mutavi, De tribus operibus, quae 
iniio capitis noininavezat, inde ab his verbis accuratius expo- 
nere incipit auctor. De aquae ductu. Glaudii praeter locum Pli 
86, τό, (24. δ. 10,) jam eiiatura ad Cal, 21., v, Frontin, de aquaed, 
$. 15, sequ,, qui inchoatam dicit a C. Caesare, altero imperi sui 
anno, M. Aquilio Juliano , P. Nonio Asprenate Coss,, A. U. C, 
DGCLXXXXI,, etznagnifieentissime consummatum dedicatam» 


npa: ance Des 


€ L AU D'i Us, 9 


tes, quorum alteri Caeruleo, alteri Curtio et Albu- 
dino nomen est, simulque rivum Anienis novi lapi- 
deo opere in Urbem perduxit, divisitque in plurimos 
et ornatissimos lacus. Fucinuu) aggressus est, non 
minus compendii spe, quam gloriae; quum quidam, 
privato sumtu emissuros se, repromitterent, si sibi 
siccali agri concederentur. Per tria autem passuum 
milia, parlim eífosso monte, partim exciso, cana- 
lem absolvit aegre, et post undecim aunos, quamvis 
conümuis iriginta hominum millibus sine intermise- 
sione operanübus, Portum Ostiae exstruxit, cir- 


que a Claudio, Sulla et Titiano Coss. ἃ. U. C. DCCCV. C£, In- 
Script. et num, , quae dedit Harduin. ad Plz. 1. c. et Patin. &d n. 
tab. 20. 

Fucinum aggressus est] Dio 60, 11. τὴν λίμνην τὴν Φουκίνην 
τὴν τῶν Μαῤσῶν ἠθέλησε μὲν ἐς τὸν Τίβεριν ἐξαγα γεῖν, ὅπας 1 T8 
“χώρα ἡ περὶ αὐτὴν γεωργῆται, καὶ ὃ ποταμὺς ναυσίπορος μᾶλλον γέ- 
νήτοαι" μάτην δὲ δὴ ἐδαπανήθη. Plin. 1. c. $. 11. ,, Ejusdem Claudii 
inter maxime memoranda equidem duxerim, quamvis destitu- 
tum successoris odio, moniem perfossum ad lacum Fucinuin 
emittendum, inenarrabili profecto impendio, et operarum mul- 
titudine per tot annos; quum aut corrivatio aquarum, qui terre- 
nus mons erat, egereretur in verticem machinis, aut silex cae- 
deretur, omniaque intus in tenebris fierent, quae neque concipi 
animo, nislab iis, qui videre, neque humano sermone enarrori 
possunt, * Hoc opus absolutum ἃ Claudio, sed neglectum a Ne- 
rone, instauratum igitur prius a Nerva, post ab Hadriano, docet 
ad h. l. singulari excursu Ernest, contra eos, qui Dioni obsecuii, 
illud negarunt, cf, Fabr. ad on. et Fobretti libellus de emissario 
lacus Fucini, 

repromitterent) restipul: dentur, quae contractuum sunt vocas 
bula. 

quamvis continuis|:. Burm. vel ejiciendum censet con£inuis ob 
Sequens sce indermissione, vel legendum: post undecizm annos con- 
&inuos, quamvis sequ. Oed recte Oudend. et VVolf., quibuscum 
fere consentit Ernest., connuas operas esse dixerunt una e£ con- 
tinua serie collocatas. Non uno loco absoluto ad alterum trans- 
ibant, sed totus operis perficiendi iractus impletus erat. homini- 
bus sine intermissione operantibus. 

Portum Ostiac] Dio l.c. τοῦτο μέν, ἐξορύξας τῆς ἠπείρου yu 
οἷον οὐ cjumQó)y, τὸ πέριξ wav ἐκρηπίδωσε, καὶ τὴν θάλασσαν ἐς αὐτὸ 


ÁO & SUETON bI - 


cumducto dextra sinistraque brachio, et ad introitum 
protundo jam solo mole objecta: quam quo stabilius 
Ífundaret, navem ante demersit, qua magnus obeli- 
scus ex Aegypto fuerat advectus, cougestisque pilis 
superposult altissimam turrim in exemplum Alexan- 
drinae Phari, ut ad nocturnes ignes cursum navigia: 
dirigerent. [21] Congiaria populo saepius distribuit, 
Spcctracula quoque complura et magnifica edidil, non 
usitata modo, ac solitis locis, sed et commenticia, 
et ex antiquitate repetila, el ubi praeterea nemo ante 


ἐςεδέξατο" τοῦτο δέ, ἐν αὐτῷ τῷ πελάγει χώματα ἑκατέρωθεν αὐτοῦ 
μεγάλα χώσας, θάλασσαν ἐνταῦθα πολλὴν περιέβαλε' καὶ νῆσον ἐπ᾿ 
αὐτῇ, πύργον τε ἐπ᾽ ἐκείνῃ Φρυκτωρίαν ἔχοντα, πατεστήσατο. ὁ μὲν 
οὖν λιμὴν, ὃ καὶ νῦν οὕτῳ κατά γε τὸ ἐπιχώριον ἐνομαφόμενος, ὑπ᾽ 
ἐκείνου ἐποιήθη. v. P/n. 9g, 6. (5.) et 86, 15. (24. ᾧ. 12.) quibus 
tamen locis attinzit modo hunc portum. 1d. zave; describit, de 
qua Sueion., J. 16, 40. (76. $. 2): ,» Abies admirationis praeci- 
puae visus est in navi, quae ex Aegypto, Caji Principis jussu, 
obeliscum in Vaticano Circo statutum, quatuorque truncos lapis 
dis ejusiem ad sustinendum eum adduxit; qua nave nihil admi- 
zabilius visum ir mari, certum est, CXX millia modiüm lentis 
pro saburra ei fueve,. Longitudo spatium obtinuit magna ex parte 
Osücenisis portus latere laevo. Ibi namque demersa est a Claudio 
Principe, cum üaibus molibus, turrium altitudine in ea exaedi- 
ficatis obiter Puteolano pulvere, advectisque (ob zd ter Puteolano 


pulvere advecto corrigit Pint.) sequ. **;; de obelisco eademque nave 
v. 1d. 56, 9. (14. δ. 4.) 


profundo jam. solo) Yuere, qui suaderent salo ob verba Dio- 
mis: ἐν αὐτῷ τῷ πελάγει, ütque ita ediderunt Stephan, Graev. et 
Gronov. Vulga'um zestituerunt Burm. et Oudendorpius, lInvie 
tus fere obsequor, 


Alexandrinae] ϑὶς dedi cum Burm., jubentibus etiam Ou- 
dend, et Wolfio, Libri dart mascul, Z/exandrini. 

Cong/aria) Memorat Dio 60, 25. ad ἃ, 798. καὶ τῷ δήμῳ τῷ 
σιτοδοτουμένῳ πέντε μὲν καὶ ἑβδομήμοντα δραχμὰς ἅπασι OLEDWAEV, 
ἔστι δ᾽ οἷς καὶ ἀλέον, οἷζτε καὶ ἐς τριακοσίας καὶ δώδεμα καὶ ἡ είσειαν 
φισὶ γενέσθαι, et Tuc, A. 12, 414. ad a, 505, ,, Additum nomine 
ejus donauvum milii, congiarium plebi. ** 


Spectacala] v. Dion, 60, 35. et infra c. 24, 


. € E A"U D YU s Á1 


eum. Ludos dedicationis Pompejani theatri, quod 
ambustum restituerat, e tribunali posito in orchestra 
commisit, quum prius apud superiores aedes suppli- 
casset, perque mediam caveam, sedentibus ac silcn- 
tibns cunctis, descendisset. lecil et seculares, quasi 
anticipatos ab Augusto, nec legitimo tempori reser- 
vatos: quamvis ipse in historiis suis prodat, zzer- 
missos eos /Jugustum multo post, diligentissime 
annorum. ratione subducta, in ordinem redegisse. 
Quare vox praeconis irrisa est, invitantis more sol- 
lemui ad ludos, quos nec spectasset quisquam , nec 
spectaturus esse? ; quum superessent adhuc , qui spe- 


Pompej. theatri) De hoc theatro, a Pompejo primum exstru- 
cto a, 699., Consule II. cum Crasso, (v. D/on. 59, 38.) crebris- 
que incendiis afflicto, v. Alex. Donaz. de Urbe Roma 5, 5. (Thes. 
Graev, T. III. p. 695. sequ.) Exustum sub Tiberio refici quidem 
coeptum est ab eodem Principe, sed absolutum demum a Cali- 
gulà, dedicatumque a Claudio a. 794. v. Tac. A. 5, 72. Nostr. 
Tiber. 47, Calig. 21. Dion. 60, 6. Superposita ei erat aedes 'eneris 
Fictricis, (ΑΦροδίτης νικηφόρου Plutarch. Pomp.) PL. 8, 7. Ter- 
tulhan. de spectac. c, 10., et Pictoriae, si Rides Ge/[io 10, τ.» unde 
xecte statuere videntur, qui unum quidem templuin fuisse, sed 
bipartitum , ideoque superiores aedes eas plurali numero n. l. dici, 
existimant, rejicientes mutationem Lipsii: superiorem aedem. Ve 
Gronov. et Oudend. ad n. l. Cererum Zo 60, 6. de hac dedica- 
tione ita: ἀπέδωνε wal τῷ [Πομπηίῳ τὴν τοῦ SsXrQou μνήμην" wal 
αὐτῷ καὶ τὸ τοῦ Τιβερίου ὄνομα ἐν τῇ σχηνῇ προςϑεὶς ἔγραψεν, ὁπει- 
9*4 xavJaicav αὐτὴν ἀνῳκοδομήμει. τὸ γὰρ ἑαυτοῦ ἐκείνῃ μέν, οὐχ 
ὅτι κατεσκεύασεν, ἀλλ᾽ ὅτι καὶ καθιέρωσεν αὐτὴν, ἄλλῳ C8 οὐδενί, 
ὀνεκόλαψεν. οὐ μὴν οὐδὲ τῇ στολῇ τῇ ἐπινικίῳ παρὰ πᾶσαν τὴν πανὴ- 
αγυρὲν, καίτοι ψηφισθέν, ἐχρήσατο, ἀλλ᾽ εὐθὺς ἐν ἀρχῇ μόνον, τὰ 

οδὲ ἄλλα ἐν τῷ περιπορφύρῳ ἱματίῳ διῴκησεν. 

seculares] Tac. 13, 11. ,,lisdem Consulibus ludi seculares, 
ectinsentestmo post Romam conditam, quarto et sexagesimo, 
quam Augustus ediderat, spectati sunt. Utriusque Principis rà 
tiones praetermitto, satis narratas libris, quibus res Imperatoris 
Domitiani composui, Nam is quoque edidit ludos seculares. ** 
Tta etiam PZz. 7, 48. (49-) sexaginta tres non amiplus annos im- 
terfuisse dicit inter ludos seculares Divi Augusti, eosque, quos 
Claudius Caesar consulatu suo quarto fecerit. v. Harduin, ad PZz, 
l. c., Ern. ad 7uc, l. c,, et quos laudavi ad Aug.31. " 


42 C. SUETO NLI 


ctaverant, et quidam histrionum, | producti olim, 
tunc quoque producerentur. — Circenses frequenter 
etiam in Vaticano commisit , nonnunquam interjecta 
per quinos missus venalione, Circo vero maximo 
marmoreis carceribus, auralisque metis, quae utra- 
que et tophina ac lignea antea fuerant, exculto, pro- 
pria Senatoribus constituit loca, promiscue spectare 
solitis Ac super quadrigarum certamina "Trojae 1α- 
sum exhibuit, et Alricanas, conficiente turma equi- 
tum praetorianorum , ducibus "Tribunis, ipsoque 
Praefecto: praeterea Thessalos equites, qui feros tau- 


quidam histrionum|] | Plin. Ἐν c. Stephanionem , de quo v. Aug. 
45., unisque secularibus ludis, Augusti et Claudii, saltasse 
dicit, 

propria — spectare solitis] Id tenendum, de Circo h.l. ex- 
poni, non de Theatro ludisque scenicis, in quibus proprias sedes 
Senatores Equitesque diu ante acceperant per leges Rosciam et 
Juliam theatralem. Noster autem 1l. unice illustratur duobus Dio- 
nis, quorum prior ad Augusti tempora pertinet, ad a. 758. ita 
i)0tans: καὶ τὰς ἱπποδρομίας χωρὶς μὲν οἱ BovÀsuTral, χωρὶς δὲ οἱ 
ἱππεῖς ἀπὸ τοῦ λοιποῦ πλήϑους εἶδον ὃ καὶ νῦν γίγνεται, alter nosuio 
est παράλληλος. Sic euim Jio 60, 7. ἑώρων μέν που πρότερον ἐν 
τῷ ἱπποδρόμῳ ἰδίᾳ καὶ AXTX σφᾶς ὡς ἕκαστοι, τὸ τε βουλεῦον, καὶ 
τὸ ἱκπεῦον, καὶ ὃ ὑμιλος, ἀφ᾽ οὗπερ τοῦτ᾽ ἐνομίσϑη (inde a tempore 
Augusti), οὐ μέντοι καὶ τεταγμένα σῴῷίσι χωρία ἀπεδέδεικτο" ἀλλὰ 
αὖτε ὁ Ἀλαύδιος τὴν τε ἕδραν τὴν νῦν οὖσαν τοῖς βουλευταῖς ἀπέπρινε, 
xal προςέτι τοῖς ἐθέλουσι σφῶν ἑτέρυ;ϑί που, καὶ ἐν γε ἰδιωτικῇ cO STE 
φεάσασθαι, ἐπέτρεψε. Haud ita igitur intelligendum Nostri pro- 
auscue spectare , quasl mixtum Senatores inter plebem sedissent, 
quum confusissimum spectandi morem ordinasset jam Augustus, 
sed huic ordini nondum propria data fuerant sedilia, quae occu- 
pare reliquae iuluütudini haud liceret, quod nunc mutatum ἃ 
Claudio. Postea Equiti etam loca a ceteris secreta Circensibus 
iributa a Nerone, cujus v, c. 11, Accuratius de hac re exponen- 
tes v. Fabric. ad Dion. l. c. et, quem omnes secuti sunt, Lips. ad 
dac. À. τῇς 32. 

Africanas]. Dio 60, 7. £y τῷ ἱπποδρόμῳ κάμηλοί τε ἅπαξ καὶ 
Exc: δώδεκα ἡγωνίσαντο, ἄρκτοι TS τριακόσιαι y. καὶ ΔΛιβυκὰ ϑηρία 
σα αὐταῖς ἐσφάγη. [τὰ Caligula (c. 19.) nuodo Atricanarum vena- 
tionem, modo Trojae decursionem Cixcensibus interjecerat, 

TAessalos equites] | Plin. 8y 45. (70-) 55 Thessalorum gentis in- 
ventu 8t, equo juxta quadrupedante cornu intorta cervice taurQe 


€ LAUD I1U S. 45 


ros per spatia Circi agunt, insiliuntque defessos, et 
ad terram cornibus detrahunt.  Gladiatoria munera 
plurifariam ac multiplicia exhibuit; anniversarinnm 
in castris praelorianis, sine venatione apparaluque; 
justum atque legitimum in Sepiis; ibidem extraordi- 
narium et breve, dierumque paucorum, quodque 
appellare coepit Sportulam, quia primum daturus 
edixerat, velut ad subitam condictamque coenulans 
invitare se populum. Nec ullo spectaculi genere com- 
munior aut remissior erat, adeo, ut oblatos victori- 


bus aureos, prolata sinistra pariter cum vulgo, voce 


digitisque numeraret, ac saepe hortando rogandoque 
ad hilaritatem homines provocaret , doininos identi- 
dem appellans, immixtis interdum frigidis et arcessi- 
tis jocis; qualis est, ut quum Palumbum postulanti- 


necare, Primus id spectaculum. dedit Romae Caesar Dictator. “ἢ 
v. Oudend. ad n, l. cf. Argol. ad Onuphr. Panvin. de lud. Circ. 
2, 5. (Thes. Graev. Tom. Villl. p. 590.) et Reimar. ad χρη, 
61, 9. ἐν δέ τινι Sía ἄνδρες ταύρους ἀπὸ ἵππων, συμπαραϑέοντες Gic 
σι, κατέστρεφον». 

Gladiatoria munera] Dio 6o, 15. ἐτίθει μὲν οὖν συνεχῶς μονο- 
μαχίας ἀγᾶνας. πάνυ γὰρ σφίσιν ἔχαιϑεν, ὥςτε καὶ τὴν αἰτίαν ἐπὶ 
τούτω σχεῖν. ἀπώλλυντο ὃξ Θηρία μὲν ἐλάχιστα, ἄνθρωποι 08 πολλοί» 
οἱ μὲν ἀλλήλοις μαχόμενοι» οἱ bs καὶ UT ἐκείνων ἀναλούμενοι. 

anniversor. in castris praet.] JDio 60, 17. αὐτὸς ὁπλομαχίας 
ἀγῶνᾳ ἐν τῷ στρατοπέδῳ, χλαμύδα ἐνδύς, ἔϑημε, quo die impe- 
yium ἰδὲ acceperat, 24. Januar. Similes fuisse videntur ludi ca- 
strenses, de quibus v. Tiber. 72., quamquam locus, causa, edi- 
tores differunt, 

appellare coepit]  Interpretantur appellavit, vel corrigunt cum 
Lipsio appellari. Sed primus ita appellavit Claudius ex imita- 
£ione ciborum, ubi sportulae rectae coenae opponuntur, 

condictam| sc. subito ab amicis, haud diu praeparatam. 
^ — eommunior] Male al. comzor. lliud Gr. χοινός, Nostr. gé- 
mein. Cominunis tamen , h. e. qui ad communem laetitiam vulgie 
que studia se demitteret, majori cum laude esse poterat, quam 
gemissus , h. €. dignitatis suae atque decori prorsus immemor, Mà 
ut sinistram toga exsereret, quod turpe, et per digitos numera- 
get, addito voce numero , quod incultae plebi fieri solet. 

qualis est, ut] Nisi addiiicia sunt voc. quaGlis est, quibus 
explicatum puto sequens μέ, incuriosior b, 1, fuit scriptoris stilus. 


ἀξ C, SUETON EI 


bus, daturum se, promisit, sz captus esset. lllud 
plane quantumvis salubriter et. in tempore; quum 
essedario, pro quo quatuor filii deprecabantur, ma- 
gno omnium favore indulsisset rudem, tabulam illico 
misit, admonens populum, quanto opere liberos suse 
cipere deberet , quos videret et gladiatori praesidzo 
gratiaeque esse. . Edidit et in Martio campo expu- 
gnationem direptionemque oppidi ad imaginem beili- 
"cam, et deditionem Britanniae regum, praeseditque 
paludatus. Quin et, emissurus Fucinum lacum, nau- 
machiam ante commisit, Sed quum, proclamantibus 
naumachiariis, 4fve Imperator, morituri te satutant, 
respondisset, Z2fveie eos; neque post hanc vocem, 


Yrigidus Principis jocus in Palumb gladiatoris nomine, quod ad 
avem ejusdem nominis defílectebat. 

Illud plane quantumvis] Delevi comma post plaze. Supplent 
Jrigidum vw. arcessitum cst, quod non placet. Imo uno frigidi 
joci exemplo defunctus auctor addit: illud (quidem) plaze h. e. 
sine dubio, certe (nisi legendum 5aze cum Vindob., quod prae- 
siat) quantumvis h. e. valde salubriter et in tempore fecit monuitque, 
quum sequ. liunc usum voc. quantumvis confirmant loci Cal. 
55. quantumvis facundus et promtus, et Claud. 10. guantumvis- mi- 
rabili casu. De rudis beneficio v. ad Tiber. 7. 

Edidit — expugn. dir. oppidi] — Perumuisse videtur hoc spe- 
€taculum ad πανήγυριν τὴν τῶν νικητηρίων, de qua Dio 60, 28. 

emiss. Fucinum lacum, naumachiam] | Dio €. 53. ἐν τινε δὲ λί- 
p)» ναυμαχίαν ὁ Ἀλαύδιος ἐπεθύμησε ποιῆσαι, τεῖχός τὸ περὶ αὐτὴν 
ξύλινον κατεσκεύασε, καὶ ἱκρία ἔπηξε, πλῆϑός τὲ ἀναρίϑμητον ϑροι" 
σε. καὶ οἱ μὲν ἄλλοι, ὡς που καὶ δδοξεν αὐτοῖς, ὁ δὲ δὴ Κλαύδιος ὃ 
τὸ Νέρων στρατιωτικῶς ἐστάλησαν" ἡ τε ᾿Αγριππίνα χλαμύδι διαχρύ- 
"€ ἐκοσμεῖτο. (an ἐκεκόσμητο :) οἱ δὲ δὴ ναυμαχήσοντες, ϑανάτῳ δὴ 
καταδεδικασμένοι ἦσαν, καὶ πεντήκοντα ναῦς ἑκάτεροι εἶχον, οἱ μὲν 
“Ῥόδιοι, οἱ às Σικελοὶ ὀνομασθώντες. καὶ τὸ μὲν πρῶτον συστραφέντες 
καὶ xx9' ἕν γενόμενοι, Ἡλαᾳύδιον ἅμα πρροζηγόρευσαν οὕτω" Χαῖρε, 
αὐτόκρατορ, οἱ ἀπολούμενοι σὲ ἀσπαζόμεθα. ἐπεὶ ὃξ οὐδὲν σωτήριον 
οὔροντο, ἀλλὰ ναυμαχεῖν καὶ vg ἐκελεύσθησαν, διένπλοις τε ἁπλοῖς 
ἐὀχρήσαντο, καὶ ἥκιστα ἀλλήλων ἥψαντο, μόχρι οὗ καὶ ἀνάγκῃ κατεν 
μόπησαν. Accurate navale hoc proelium describit T'ac. 12, 50. 
De emissario Fucini lacus v. ad c. 20. 

Avete vos] Χαίρετε καὶ ὑμεῖς, quae verba, quum incolumita- 
"em apprecari soleant iis, quos salutant, veniam sibi datam signi- 


€LAUDIU s. 45 


quasi venia data, quisquam dimicare vellet: diu cun- 
ctatüs, an omnes igni ferroque absumeret, tandem 
e sede sua prosiluit, ac per ambitum lacus, nou sine 
foeda vacillatione, discurrens, partim minando, par- 
tim adhortando, ad pugnam compulit. Hoc specia- 
culo classis Sicula et Rhodia concurrerunt, duodena- 
rum iriremium singulae, exciente buccina Tritoune 
argenteo, qui e medio lacu per machinam emerserat. 
[22] Quaedam circa cerimonias, civilemque et nili- 
tarein morem, itenmrcirca omnium ordinum stalurm, 
domi forisque, aut correxit, aut exoleta revocavit, 
aut eliam nova instituit, [In cooptandis per collegia 
sacerdotibus, neminem nisi juratus nominavit; ob- 
servavitque sedulo, ut quoties terra in Urbe movisset, 
ferias advocata concione Praelor indiceret; utque, 
dira avi in Urbe aut in Capitolio visa, obsecratio ha- 
berelur, eamque ipse jure Maximi Pontificis, com- 
monito pro Rostris populo, praeiret, summotaque 


ficare, putabant vel interpretabantur miseri naumachiarii. Va- 
zietatem lectionis et interpretum ineptias v. apud Burm. et Ou- 
dendorp. 

igni ferroque] Lips. ad Tac. 11, 25. suadet wi ferroque, inju- 
ria et praeter necessitatem contra codd, 

non sine foeda vacillatione] v. cap. 50. ,, ingredientem desti- 

tuebant poplites minus firmi, '* 

Sicula et Rhodia] v. Caes. 59. Postea Nost. duodenarum tri- 
rem. singulas classes fuisse dicit, Dio l. c. quinguagenarum, cui 
magis convenit numerus pugnatorum apud Tac. l.c. ,, Claudius 
triremes quadriremesque et undevieinti hominum milíia armavit,'* 
ubi Lips. ceztum inserendum censet ante £riremes. Aliorum 
curas ad n. l. y. apud Burm. Nos dissensum annotasse contenti, 
de conciliando desperamus, neque res tanti. 

nominavit] ,, Proprium in hac re verbum. v. Cic, Phil. $, 2. 
(ubi: nominare Jdugurem.) Tac. A. 4, 16.** (ubi: ,tres simul 
nominari, ex quis unus legeretur, vetusto more ** ad Flaminium), 
Ernest. 

commonito pro FR. pop., pr.] Ern. per edictum commonitum 
pop. existimat ad frequentanda obsecrationis sollemnia, et pro 
Rostris refert δὰ praerret, quo verborum ordine auctor senten- 
tiam justo obscuriorem ipse reddidisset. Burm. trajectis verbis 


46 Cc. SUETONII 


operariorum servorumque turba, [23] Rerum actum, 
divisum ariea in hibernos aestivosque menses, cou- 
junxit. Jurisdictionem de fidei commissis, quotan- 
nis ei tantum in Ürbe delegari magistratibus solitam, 
in perpetuum atque etiam. per provincias potestatibus 
demandavit. Capiti Papiae Poppaeae legis, & T'ibe- 
rio Caesare, quasi sexagenarii generare non possent, 
addito, obrogavit. Sanxit, ut pupillis extra ordi- 
ncm tutores ἃ Consulibus darentur, uique hi, qui- 


[UE 


legere mavult: common. pop. pro R. pr. quod non magis necessa- 
wium.  Progressa commonitione de causa sollemnitatis er ayer- 
fenda Deorum ira Pontifex pro Rostris s. in concione obsecratio* 
nis formulam praeibat. Postea operariorum pro operarum e Mss, 
restituere Ern, et Oudend. 

Rerum actum — conjunxit] h. e. instituit, ut administratio 
judiciorum per aeststem et autumnum uro tenore procederet s. 
continuaretur, interrupta antea feriis vernis et autummaalibus, 
adeoque relicta tantum certis mensibus hibernis et aestivis. lpse 
suus interpres Noster Galb. 14., ubi ,,judicibus concessum ἃ 
Claudio beneficium ** dicit, ,, ne hieme initioque anni ad judi- 
candum evocarentur. 5 Antea mix!ierant menses labori judiciali 
et feriis dati; novo Claudii instituto altera pars anni judiciis, 
altera feriis sine intermissione destinata est. 

Jurisdictionem — demandavit] Quum ex institato. Augusti 
Consules exzra ordinem modo de fideicommissis cognovissent, 
nunc ἃ Claudio duo Pisetores lecti sunt, quibus ordinaria de iis 
esset jurisdictio, (v. Pompon. de orig. jur. l. 2.) , atque data etiam 
provinciarum praesidibus perpetua de iis cognoscendi potestas. 
cf. Bachii histor. jurispr. Rom. p. 576. ed. "IM DP Ceterum 
huc spectant verba Dionis 60, 24. τοῖς στρατηγοῖς δίκας τινάς, ἃς 
χρότερον οἱ ὕπατοι DisÜiaGo» » ἀντενεχείρισξ. 

Capiti — obrogavir) h. e. illud caput, quo nuptiae sexagena- 
riorum vetitae erant, ut non idoneorum procreandae sobol; mu- 
tavit edicto vel Senatusconsulio; (v. Ern. ad Tuc. Á. 11, 15.), 
indigne ferens, sibi eiiam seni facultatem virilem capite illo me- 
gatam. Patet, ante nuptias cum Agrippinae, qnas impediebat 
legis additamentum, muta ilud jussisse. Ceterum v. Perizon. 
dissert. 2. p. 155. sequ. et Bach; l. c. p. 552. 

ut pupillis — darentur] Ut pupilus et feminis, quibus mec 
testamentarius, nec legitimus tutor esset, tutor daretur a Prae- 
tore et majore parte Tribunorum plebis, sancitum antea fuerat 
Lge Aia, idque jus, tutores constituendi, communicatum 


CLAUDIO Ss. 47 


bus a magistratibus provinciae interdicerentur , Urbe 
quoque et Italia summoverentur. Ipse quosdam novo 
exemplo relegavit, ut ultra lapidem tertium vetaret 
egredi ab Urbe. De majore negotio acturus in Curia, 
medius inter Consulum sellas, tribunicio subsellio 
sedebat. Commeatus, a Senatu peti solitos, bene- 
ficii sui fecit. [24] Ornamenta consularia etiam pro- 
curatoribus ducenariis indulsit. Senatoriam dignita- 
tem recusantibus, equestrem quoque ademit. lLaium 
clarum, quamyis initio affirmasset, non lecturum se 


etiam eum provinciaturn praesidibus [ese Julia et T'íría a. 72$. 
Nunc SCto Claudiano demandata ea res ex/ra ordinem Consuli- 
bus, quod Trajani adhuc temporibus valuisse, patet ex PJiz. 
Epist. 9, 15. Mox a M. Antonino singularis institutus est Praczor 
tutelaris v. pupillaris. v. Heinecc. Ant. R.], 1. tit. 20. $. 9. sequ.- 

medius — sedebat] Dio 60, 16. τὴν iyysziw (bh. e. relationem 
ad Senatum dé seditione Scriboniani) iv μέσῳ τῶν ὑπάτων, ἐπὶ 
δίφρου apxixoU ἢ xai ἐπὶ βάθρου καθήμενος, ἐποιεῖτο. μετὰ 0» τοῦτο 
αὐτὸς τε ἐπὶ τὴν θυνήϑη ἕδραν μετήρχετο, καὶ ἐκείνοις οἱ δίφροι éri- 
ϑεντο. wai ταῦτα μὲν καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τῶν μεγίστων ὁμοίως ἔγί- 
Ὕνετο. Eodem auctore 44, 4. Caesar ἐπί τεὶ τοῦ δημαρχικοῦ 
βάϑρου καὶ μετὰ τῶν ἀεὶ δημαρχούντων ϑεάσασϑαι τὰς πανηγύρεις 
honoris causa accepit, et 59, 12. Caligula regna regulis tribuit ἐν 
τε τῇ ἀγορὰ xai ἐπὶ τοῦ βήματος ἐν δίφρῳ μεταξὺ τῶν ὑπάτων 
καθεζόμενος, ad qu. loca v. Fabric. 

Gommeatus — fecit] Dio 60, 25. τοῖς αἰτουμένοις, ὥςτε E 
τῆς Ἰταλίας ἀποδημῆσαι, ἐφίει μὲν kaS' ἑαυτὸν ἄνευ τῆς βουλῆς" τοῦ 
γε μὴν καὶ νόμῳ τινὶ αὐτὸ δοκεῖν ποιεῖν, δόγμα γενόέσδαι ἐμέλευφο 
Nimirum antea Senatoribus éommeatus datus erát ἃ Caesaribus 
per.Senatum, Claudius eam veniam sui tantum juris beneficiique 
fecit, omisso Senatu. v, Lips. ad Tac. À. 12, 25. Ernest. ad n. 1. 

procurátoribus ducenariíis) Dio 55, 15., ubi constituta ab 
Augusto magistratibus provinciarum certa salaria dicit, haec ad- 
diti xai τοῖς ye ἐπιτρόποις Wal αὐτὸ τοῦτο ἀξιώματος ὄνομα ἀπὸ τοῦ 
ἀριθμοῦ τῶν διδομένων αὐτοῖς χρημάτων προςγίγνεται, ut ducenarii, 
centenárit, sexegenarti dicereuir, quorum stipendium essent du- 
cena, centena, vel sexagena Sestertia, quomodo notat ibi Fabric., 
à quo vide citatos. 

non lecturum. se] Se, absorptum ín plerisque à sequente 8:- 
natorem , ex optimis codd, restituerunt Burm., Oudend., Eruest., 
€t necessarium ad loci perspicuitatem, jure monet Wolfius. 


48 € SUE TONII 


Senatorem , nisi civis Romani abnepotem, etiam li- 
beriini filio tribuit; sed sub conditione, si prius ab 
Equiie Romano adoplatus esset, ÁÀc sic quoque ree 
prehensionem verens, eliam Appium Caecum Cen- 
sorem, generis sui proauctorem , libertinorum filios 
in Senatum allegisse docuit; ignarus, temporibus 
Appii et deinceps aliquamdiu ZóerZnos dictos, uon 
ipsos, qul manumitterentur, sed ingenuos ex his 
procreatos. — Collegio Quaestorum pro stratura via- 
rum gladiitorium | munus injunxit;  dotractaque 


Appium Caecum — allegisse] Liv. 9, 46. dicitur ,, Senatum 
primus libertinorum filiis lectis inquinasse ** et c. 20. ,,3nfamis 
arque invidiosa Senatus lectio ** ea audit. Jurel Pictor de vir. 
iliusu. €. 54. ,, App. Claudius Caecus in censura libertiuos quoque 
in Senatum legit.'* Claudius demique apud Zac. À. τι, 24. in 
oraüone: ,,Libertünorum filis magistratus mandari, non, ut 
plerique falluntur, recens; sed priori populo factitatum est. ** 

Lonarus -— procreaíos]| Ernest. ad. h. 1. et in Cl. Gic. cum aliis 
eam Suetonio aflingit sententiam, quasi, Appii iemporibus no- 
men liberinorum poster:s etiam libertinorum, quamvis jam in- 
geunis, mansisse dixisset, gravissime increpans, qui aliter exi- 
stimant. Sed La refutarünt virum doctissimum, sed diversi 
judicii impatientiorem, | Bremius et NVo!fus, ut nihil reliqui 
videam. Optime ille monet, ita scripturum fuiss» Suetonium ? 
,, non solum eos, qui man., sed ingenuos et/am ex his procreatos,** 
neque explicari posse zoz pro zon modo, quoniam ambiguitaii ita 
locum dedisset, ubi id ageret, ut alios meliora edoceret. Llaec 
igitur auctoris est sententia: Male se defendit Claudius pro- 
auctoris generis sul, Appii Claudii, exemplo, quum, illo aevo 
aeque, ac suo, Zberiinos ipsos manumissos esse putaret, et ab 
ilio etiam manumissorum filios in Senatum lectos, contenderet, 
Nepotibus demum data et ingenuitas et Curia. lllis enim teni» 
poribus nom ipsi manumüssi l/bertini dicti sunt, sed ex his pro* 
creati, h. e. filii, qui nunc Zugenui statim habentur." An vera 
disputet Suetonius de antiquo voc. usu, nemo munc dehnierit, 
quum optimi etiam scriptores hand aliter, quam Claudius, sen- 
sisse videantur, ld quidem certum, ipsum hanc opinionem ad 
rciellendos alios ut unice veram h. 1, protulisse, idque verbis 
clarissimis, cumque eo pugnandum Ernestio fuisse, non cum vi- 
xis doctis, qui ejus mentein recte ceperant. 

Colles i0 Quaestorum — injunxit] — ac, À. 13, 22. ,, lisdem Con- 


sulibus (a. 800.) P. Dolabella censuit, spectaculum gladiatorum 


y" CLAUDIUS. 49 


Ostiensi et Gallica provincia, curam aerarii Saturni 


per omnes annos celebrandum pecunia eorum, qui quaesturam 
adipiscerentur, ** et postea conqueritur, sententia Dolabellae velut 
venumdatain quaesturam , ut quae ditioribus tantum patere coepis- 
set. Ceterum ambiguitas est in verbis Nostri: pro stratura νία--: 
rum, quae esse possunt: Joco nunc ademtae staturae via;um , vel: 
ob straturam viarum, ut onus cum illo officio conjunctum.  Por- 
ro Ernestius, adstipulante Bremio, straturam viarum impositam 
Quaestoribus ab Avgusto putat, ademto aerario. Malo accedere 
Fabricio ad verba Dion. 60, 17. τοῖς ὁδοποιοῖς ἀπέδωκεν, ὅσα ὑπ᾽ 
αὐτοῦ διὰ τὸν KogBoeUAwva ἐζημίωντο, qui ereptam Quatuorviris 
viarum curam Corbulonis consiliis (v. Dio 59, 35.), et deman- 
datam Quaestoribus, nunc a Claudio illis redditam, his honoris 
loco (ita saltem eum intelligo) pro ademta stratura gladiatorium 
xnunus injunctum, existimat ; atque magis conveniret huic inter- 
pretationi, quod pro /zjuzxit dant alii, /ndulsit, quamquam multi 
etiam honores mera sunt onera, necessitate nobis z;juzc/ía, unde 
Tac. 15, 4. sub Nerone constitutum dicit, , ne designatis Quae- 
etoribus edendi gladiatores zecessitas esset, quo quid«m acia 
Claudii subverti, Agrippina querebatur. Ceterum cum Oudend. 
et VVolf. post Lips. ad 7c. l. c. dedi gladiatorium pro &ladia- 
torum , quod operam gladiatoriam significaret. 

Ostiensi et Gallica provincia] quas Quaestoribus demandave- 
rat Áugustus. Dio 55, 4. καὶ ταμίας dv τε τῇ παραλίᾳ τῇ πρὸς τῇ 
πόλει, καὶ ἐν ἑτέροις τισὶ τῆς Ἰταλίας χωρίοις ἄρχειν ἐποίήσε" καὶ 
τοῦτο καὶ ἐπὶ πλείώ ἔτη ἐποίησε. 1)εϊχδοιαβ a Claudio narrat Id. 60, 
24. Toig ταμίαις τὴν διοίκησιν ἀντὶ τῶν ἀρχῶν τῶν ἐν τῇ ᾿Ιταλίᾳ 
ἔξω τῆς πόλεως ἀντέδωμε. De Gallica provincia s. agro Galiico 
circa Padum, cujus caput sedesque Quaestoris Ariminum erat, 
y. Ern. ad h.l. et in Cl. Cic. Ind. geogr., et Lips. ad 7uc. A. 4, 
27., (qui satis refutavit Torrentii conjecturam ; ca//ium piov. ex 
Caes. 19.) denique ProÀ. Ann. T. 1. p. 468. Praeferenda autem 
lectio Ga/Lica alteri: Galla ob praecedens Osziensi. 

curam aerarii) Augustus instituerat, auctore Nostro c. 56. 
»ut cura aerarii a Quaestoribus urbanis ad praetorios Praetoresve 
transiret. JMedium igitur tempus est, quod excessit ab Augusto 
ad Claudium. 7c. 15, 29. ,, Augustus permisit Senatui, deligere 
Praefectos; dein ambitu suffragiorum suspecto, sorte ducebantur 
ex numero Praetorum, qui praeessent; neque id diu mansit, quia 
sors deerrabat ad parum idoneos. Tunc Claudius Quaestores rur- 
sum imposuit, lisque, ne metu offensionum segnius consulerent, 
extra ordinem honores permisit. Sed deerat robur aetatis eum 
primum magistratum capessentibus, Jgitur Nero praetura per- 

Tom. 11. 4. 


50 € SUETONII 

reddidit, quam medio tempore Praetores, aut, uti 
nunc, praetura funcli sustinuerant. — Triumphalia 
ornamenta Silano, filiae suae sponso, nondum puberi 
dedit; majoribus vero natu tam multis, tamque fa- 
cile, ut epistola communis legionum nomine exstile- 
rit, petentium , u£ legatzs consularibus simul. cum 
exercitu et triumphalia darentur , ne causam bellz 
quoquo modo quaererent. A. Plautio eliam ovationem 


functos et experientia probatos delegit.'* Hoc Neronis institu- 
tum valuit adhuc Vespasiani aetate, teste T'acizo Hist. 4, 9. ubi 
Praetores aerarii nominat, additque: ,,nam tum a Praetoribus 
tractabatur aerarium ** (quamquam spuria haec et ex margine in- 
trusa videri possint), et valuisse Hadriani etiam tempore, osten- 
dunt Nostri verba: u£i zuxgc, quomodo e Memm. aliisque bonae 
notae codd. revocarunt Oudend, et Ern. pro uZique nunc v. utique 
iunc. 

Triumphal. orn. Silano — dedit] Plures honores, Silano al- 
terique genero Pompejo a Clandio tributos, memorat Jo oo, 5. 
εἰ Exc. Peiresc. insertum c. 21. 6$ Σιλανὸς — ὑπὸ τοῦ Ἀλαυδίου 
οὕτως ἐτιμᾶτο, υὗςτε καὶ ἐπινικίους τιμὰς ἐν παισὶ λαβεῖν, τὴν τὰ 
Ξυγατέρα αὐτοῦ "Üxraovlay ἐγγυήσασθαι, καὶ πολὺ πρὸ τοῦ καϑὴ- 
μοντος χρόνου στρατηγῆσαι w. T. Δ. Tac. 12, S. » L. Silano. despon- 
derat Octaviam Caesar, juvenemque et alia clarum, znszeui trium- 
o phalium. et gladiatorii muneris magnificentia, prowlerat ad studia 
vulgi. “ἢ cf. c. 27. 

tam multis, tamque facile] Dio 6o, 53. $vs:[«8 τοῖς μὲν βουλεὺυ- 
vaig Toig συνεξετασϑθεῖσίν οἱ (in expediione Britannica) τὰς ἐπινε- 
πίους τιμάς, οὐχ ὅτι τοῖς ὑπατευμόσιν, ὅπερ καὶ ἄλλως ἀφϑονώτατα 
xai ἐπὶ τοῖς ἐλαχίστοις ἐποίει" “Ῥουφρίῳ ὃὲ δὴ Ποωλίωνι τῷ ἐπάρχῳ 
εἰκόνα καὶ ἕδραν ἐν τῷ βουλευτικῷ, ὁσακις ἂν ἐς τὸ συνέδριον αὐτῷ 
συνεςίη V. τ. λ. 

ut epistola communis — quaererent] Dedi communis, quod 
habent cód. Memm. et antiqu. edd. , mutatum in usitatius coz- 
iuni. Postea improbanda est mutatio Lonest. exzeri£ pro exs/ite- 
zit, quod non est ab existere, sed ab exstare, cujus frequentissi- 
mum usum hoc sensu docet index. Ceterum compositas has 
literas a legionibus Germanicianis, quas argenti fodinis fatigave- 
yat Curtius Rüfus, narrat Zac. 1*, 20. ,,quis subactus miles, et 
quia plures per provincias similia tolerabantur, componit occul- 
tas literas, nomine exercituum, precantüum Imperatorum, ut, 
quibus permissurus esset exercitus, niumphalia ante tribueret. ** 

4. Plautio] qui àn Dritaunia bello praefuerat ante Claudii ad- 


- εἰ ἢ ὃ. 5r 


decrevit; ingressoque Urbem obviam progressus, et 
in Capitolium eunti, et inde rursus revertenti latus 
iexit. Gabinio Secundo, Chaucis, gente Germanica, 
superatis, coguomen (C/auczus usurpare concessit, 
[25] Equestres militias ita ordinavit, ut post cohor- 


ventum. v. ad c. 17. —  Triumphum vocabulo improprio pro 
ovatione, quae sola illo tempore cum | namentis niumyhalibus 
data privatis (v. ad Aur. 58.). αὐτο tribumnt Do 60, 50. ὁ 
Ilair:s, ἀπὸ ToU DosrravixoU πολέμου, ὡς καὶ μκαλῶς αὐτὸν xii 
σας wai ματορθώσας, xai ἐπηνέθη ὑπὸ ToU lAavbiou, xai ἐφριάμ- 
βευσε, et Eutrop. 7, 8. ,, Tam civibs autem circa quosdam amis 
cos exstitit, ut etiam Plautum, nobilem virum, qui in expedi« 
iione Dritannica multa egregie fecerat, zriumphantem ipse prose- 
queretur, et conscendent: Capitolium /aevus incederet  h. e. Ja- 
tus tegeret, de quo v. interpr. ad. Horat. Sat. 2, 5, 17. et Juvenal, 
$, 181. cf. Lips. Elect. 2, 2. 

Chaucis — superatis) Ex h.l. apud D'/on,60, 8. ubi: Πού- 
σιλιος Τ᾿ αουΐνιος Ἰ᾿ϊαν βου δέους νικῆσας, τὰ τε ἄλλα εὐδοκίμησε, xal 
ἀετὸν στ θα τεφτικον: ὃς μόνος ἔτι παρ᾽ αὐτοῖς ἐμ τῆς τοῦ Ουάρου 
συμφορᾶς ἦν, ἐκομίσατο, post. Leunciavium Reimarus pro Maus 
φουσίους legendum censuit ἤαύχους, quum Xylandro et Fabricio, 
quos sequitur Oudend. ad h.l, praeplacnerit Magsow;. Quod 
wero Dion. c. 80. et Tac. A. 11, 18. Coróulo Chaucos compescuisse 
dieitur, non Gabinius, id l'abr. et Reimar. ad l. c. ita conciliant, 
ut ille Gabinium Domitio Corbuloni successorem fortasse da- 
ium, hic Coxrbulonem Gabinio successisse, et contra eosdem 
pugnasse, statuant. Reimarus, temporum jationem et histori- 
corum testimonia id docere, contendit, quae ignorare me fateor. 
De Chaucis v. Cauchis, quod praetulit Oudend., v. Tac. Germ. 
35. οἷ. Cluver. Germ. ant. 5, 18. 

cognomen Chaucius] Dubito adhuc de Latinitate hujus di- 
cüonis. Quae enim Burm. exempla congessit, locum nondum 
deíendunt, quum nullum sit juncti ita accusativi et nominativi, 
quod est contra cujusvis linguae regulas. Stat igitur sententia, 
legendum CAauciz vel Chaucium, Longe alia res est, ubi duo 
sunt nominativi, ut Liv. 55, 24. ,, utrique eorum Salinator cogno- 
men erat ** locisque similibus. 

Ἔχω. militias] h. e. gradus militares, quos Equites Romani, 
qui jamdudum inter gregarios militare desierant, percurrerent, 
ita consütuit, ut primum QCenturiones essent cohortium, inde 
alae equitum sociorum , quibus unice illo tempore utebantur Ro- 
mani, (v. ad Aug. 58.. imaxime quei bi ciiavi, Schelium ad 


ι 


52 ς᾽. SUETONPI 


tem , alam; post alam, tribunatum legionis daret: 
stipendiaque instituit, et imaginariae militiae genus; 
quod vocatur Supra numerum , quo absentes, et ti- 
tulo tenus fungerentur. Milites domos senatorias 
salutandi causa ingredi, etiam Patrum decreto pro- 
hibuit. Libertinos, qui se pro Equitibus Romanis 
agerent, publicavit. logratos, et de quibus pairont 
quererentur, revocavit in servitulem ; advocatisque 
eorum negavit, se adversus libertos ipsorum jus di- 
cturum. Quum quidam aegra et affecta inancipia in. 
insulam Aesculapii taedio medendi  exponerent, 


ilygin.) praeficerentur, tandem tribunatum totius legionis acci- 
perent. 

stipendiaque| 80. imaginaria ex sequ. mag. mil. genus. Qui 
imaginaria stipendia per certos annos meruerant, iis hoc impu- 
tabatur, tanquam justam militiam per idem tempus fecissent. — 
Mox supra nume. pro super num. confirmatur veteri numo 3 quem 
attulit Torrent., et loco Neron. 15. 

Ingratos| Interpres D/o 60, 15. τοὺς δούλους τοὺς ἀπελευϑξ- 
ρους, τοὺς ἐπί τε τοῦ Τιβερίου καὶ ἐπὶ τοῦ Τ᾽ αἴου τοῖς δεσπόταις 
σφῶν ἐπιβουλεύσαντας, τούς τε τηνάλλως συκοφαντήσαντάς τινὰς, 
ἢ καὶ καταψευδομαρτυρήσαντάς τινων, δεινῶς βμίσει " καὶ αὐτῶν τοὺς 
μὲν πλείους οὕτως ἀνήλισμε, τοὺς δὲ ἕτερόν τινα τρόπον ἐκόλαζε" πολ: 
λοὺς 05 καὶ τοῖς δεσπόταις αὐτοῖς ἐπὶ τιμωρίαν παρεδίδου, εἴ C. 28. 
ἐντυχόντος τινὸς τοῖς δημάρχοις ματὰ τοῦ ἐξελευθερώσαντος αὐτὸν, 
καὶ ὑπηρέτην ἐπ᾿ αὐτὸν αἰτήσαντος Wal λαβόντος, ἡγανάντησε" καὶ 
insiviv τε καὶ τοὺς συνεξετασϑέντας αὐτῷ ἐμόλασε᾽ καὶ προζέτι ἀπή- 
όρευσε, μηδὲ τοῖς οὕτω (suppl ἐντυχοῦσι vcl leg. τισὶν pro τοῖς) 
xark τῶν δεσποτευσάντων αὐτῶν βοηθεῖν" εἰ ὃξ μή, στέρεσθαι τοῦ 
ίκην αὐτοὺς ἑτέροις λαγχάνειν, qui loci ostendunt, et vere sentire 
Lips.ad Tac. 15, 25. atque Ernest, ad n., Claudii peculiare hoc 
fuisse in causis quibusdam judicium, non legem pubiice sanci- 
tam, et male extrudi a nonnullis e? post izoratos, quum modus, 
quo ingratos se ostenderani , diserte distinguatur, variae autem 
aliae causae esse possent, ob quas patroni de libertis quere- 


rentur. 
adv. libertos ipsorum] Sc. si ingrati illi essent, et ipsi de iis 


quererentur. 

Quum — exponerent] Dio o, 29. ἐπειδὴ πολλοὶ δούλους ἀῤζῥω- 
στοῦντας οὐδεμιᾶς ϑεραπείας ἠξίουν, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῶν οἰκιῶν ἐξέβαλ- 
λον, ἐνομοθέτησε, πάντας τοὺς ἐκ τοῦ τοιούτου περιγενομένους, ἐλευ" 


CLAUDIEU 5. 535 


omues, qui exponerentur, liberos esse sanxit, nec 
redire in ditionem domini, si convaluissent: quod si 
quis necare quem mallet, quam exponere, caedis cri- 
mine teneri. Viatores ne per Italiae oppida , nisi aut 
pedibus, aut sella, aut lectica transirent, monuit 
edicto. Puteolis et Ostiae singulas cohortes ad arcen- 
dos incendiorum casus collocavit. Peregrinae con- 
ditionis homines vetuit usurpare Romana nomina, 
duntaxat gentilicia. Civitatem Romanam usurpantes 
in campo Esquilino securi percussit. Provincias Ácha- 
jam et Macedoniam, quas Tiberius ad curam suam 
transiulerat , Senatui reddidit. Lyciis, ob exitiabi- 


Φέρους εἶναι, ubi v. Fabric. De ;zsula Aesculapii v. Liv. 2, 5. et 
Epit. Liv. 11. 

Fiatores — edicto] Noluit igitur, equo vel vehiculo eos 
vehi, non puto, quae Torrentii est sententia, ne viae corrumpes 
rentur, sed ne honos Caesari magistratibusque debitus, et ova- 
iioni atque triumpho proprius, a privatis usurparetur. Compa- 
vat Torrent. simile edictum Adriani ex Sparftiaz. 22., et M. An- 
tonini ex Cap:itolin. 25. ]n edicto Adriani quod vehicula cum 
ingentibus sarcinis Urbem ingredi prohibentur, id sane ad via- 
yum curam Urbisque frequentiam impeditam illis vehiculis spe- 
ctare videtur. Sed alia res cum equis, quorum usum ob vias 
vetitum, persuadere mihi nequeo. 

duntaxat gentilicia] ut adeo permitteret praenomina et co- 
gnomina, ut notarunt jam Ern. et Oudend. contra Burm., qui 
margini adscripta haec verba existimat, parum probabiliter, et- 
iam ob rariorem usum voc. dun/axat. Ceterum in hoc ctiam 
cdicto reliquiae apparent antiquae superbiae gentis Claudiae. 

in campo Esquil.] Supplicia extra portam Esquilinam haberi 
solita fuisse, docet Lips. ad 7uac. 2, 55. excurs. H. 

Achaj. et Maced. — reddidit] De Tiberio auctores sunt 77c. 
A. 1, 76. ,, Achajam ac Macedoniam , onera deprecantes , levari 
in praesens proconsulari imperio, tradique Caesari placuit, “ et 
Dio 58, 25. ἡ Μακεδονία, ὡς δὲ τινές φασι, καὶ ἡ "Ayala, &wAg- 
ρωτεὶ προςετάσσοντο (Regulo, Poppaei Sabini successori, ut adeo 
Dio non dubitasse videatur, quod Casaub. dicit, an Achaja et 
ipsa Caesareis provinciis addita fuerit, sed, an Regulo simul cum 
Macedonia commissa.) Jam de Claudio Dio 60, 24. τὴν τε ᾽Α χα- 
ἵαν wal τὴν Μακεδονίαν, αἱρετοῖς ἄρχουσιν, ἐξ οὗπερ ὁ Τιβέριος 
ἦρξε, διδομένας», ἀπέδωμεν ὁ Ἀλαύδιος τότε (a. 797.) τῷ κλήρῳ. 


δά Ε΄ οὐ ΝΣ 


les inter se discordias, libertatem ademit: Hhodiis; 
ob poenitentiam veterum delictorum, reddidit. llien- 
sibus, quasi Romanae gentis auctoribus, iributa in 
pérpetüum remisit; recitata vetere epistola Graeca 
Senatus populique Romani, Seleuco regi amicitiam 
οἱ societatem ita demum pollicentis, si consanguineos 
suos llienses ab omni onere immunes praestitisset, 
Judaeos, impulsore Chresto assidue tumultuantes, 


Lyciis — libertatem ademit) h. e. in provinciam redegit. 
Jio 60, 17. τοὺς Λυκίους στασιάσαντας, ὥςτε xai Ῥωμαίους τινὰς 
ἀποκτεῖναι», ἐδουλώσατό τε, καὶ ἐς τὸν τῆς Παμφυλίας νομὸν ἐςέγρα- 
Ψψεν. De priori conditione Lyciae v. δήθοσ. de juxe provinc. 1, 
21., qui nostrum et Dionis locum omisit. 

Rhodiis — reddidit) | Vetera delicia et poenam refert Dio 60, 
94. τῶν 'Pooóiwy τὴν ἐλευθερίαν ἀφείλετο, ori Ῥωμαίους τινὰς ἀνεσκος 
λόπιδαν (a. 797.), redditam libertatem, patrono Nerone, ἃ. 807. 
Jac. A. 12, 5g. ,,Redditur Rhodiis libertas, ademta saepe aut 
fiymata, prout bellis externis meruerant, aut domi seditione de- 
liquerant. ** 

Ilensibus) Causam eorum egit idem Nero. v. Ner. 7. 7ac, 
Y. c. qui: ,, Utque studiis honestis et eloquentiae gloria nitesce- 
Τοῦ, causa lliensium suscepta, Romanum Troja demissum, et 
Juliae stirpis auctoreza. Aeneam, aliaque haud procul fabulis ve- 
tera facande exsecutus, perpetrat, ut Ilienses omni publico mu- 
nere solverentur, 5 ubi v. Lips. de priorum temporum erga 
Xlienses beneficiis, dataque a Claudio plena perpetuaque immuni- 
tate docte disserentem. 

Scleuco regi] Secundum s. Callinicum intelligendum, e tems 
porum ratione probat Oudend, : 

Judaeos - Roma expulit] Dio 60, 6. τοὺς ᾿Ιουδαίους, πλεονάν 
ϑαντας αὖϑις, ὥςτε χαλεπῶς ἂν ἄνευ ταραχῆς, ὑπὸ TOU ὄχλου σφῶν, 
τῆς πόλεως εἰρχϑῆναι, οὐν. ἐξήλασε μέν, τῷ 0s δὴ πατρίῳ νόμῳ καὶ 
βίῳ χρωμένους ἐκέλευσε μὴ συναϑροίζεσϑαι. (a- 7904.) | Sed hoc 
edictum longe mitius diversum ab eo, de quo Noster h. l. et 
JLucgs Act. 18, 2. (ubi; διὰ τὸ διατεταχόναι Ἀλαύδιον χωρίζεσθαι 
πάντας τοὺς Ἰουδαίους ἐμ τῆς Ῥώμης) temporum etiam ratio do- 
cet, quum ad annum Claudii onum hoc veferatur ab Oros, 
7, 6, e Josepho, ad undeounum vel duodecimum ἃ recentiori- 
bus Annalium auctoribus, nt Usserio, Tillemontio, Basnagio. 
Non minus incerta plurimisque adeo yirorum doctorum conten» 
üonibus impedita suat verba; zmpulsore Chresto, Antiqui. qui» 
dem omaes de Christo intellexere, auctore ipso Orosio l, c., qui 


' 


CLAUDIUS. 55 


᾿ 


Roma expulit. Germanorum legatis in orchestra sede- 
re permisit, simplicitate eorum et fiducia motus, quod 
in popularia deducti, quum animadvertissent Parthos 
et Armenios sedentes in Senatu, ad eadem loca spon- 
te transierant, nihilo deteriorem virtutem aut con- 
ditionem suam praedicantes, Druidarum religionem 


verbis Suetonii haec subjungit: quod, utrum contra Christum 
tumultuantes Judaeos coerceri et co:xinprimi jusserit, an ctiam 
Christianos simul velut cognatae religionis homines voluerit ex- 
pelli, nequaquam discernitur; * et quod gentiles Christum im- 
mutata litera. CArestum dicere solitos, et ex aliis locis constat (v. 
Bingham. Orig. eccles. 1, 1. $. 10.), et proditur a Lactant. 4, 7.» 
Christianos denique illo jam tempore plurimos Romae fuisse, ἃ 
* Romanis plerumque cum Judaeis confusos, nullum est dubium. 
v. Walch. ad Lactant. l c. et 7Firthi et Heumanni dissert. de 
Chresto Suetonii. — In diversas partes abierunt post Usserium 
Aunal. p. 669. ad a. Chr. 54. et Ant. Da/eum (dissert. , quae libro 
de oraculis veterum ethnicorum adjecta est, Amstelod. 1700.) re- 
centissimi fere omnes, qui, ut ab errore Suetonium liberarent, 

alium hominem incertum, Graecae originis, sed Judaeorum sa- 
cra professum, et tumultuum Romae auctorem, intellexerunt. 
v. Hülscheri diss. de Chzesto, cujus mentionem Suetonius facit, 
quod ille non sit Christus, mundi salvator. cf. -Ayrer.ad Blac£- 
swall. de praestantia class. auctorum p. 159. Nihil audeo deünire 
in tanto dissensu. Id modo adjicio, Suetonium, si de ignoto 
homine sermonem fecisset, haud dubie scripsisse: zmp. Chresto 
quodam, neque argutandum in voc. rmpulsore, quod de praesente 
tantum dici contendunt, ego de quovis auctore, qui primam oc- 
casionem rei dedit, adhiberi posse existimo, vel, si vel maxime 
admitti hoc nequeat, errorem etiam auctoris in peregrina, ut 
putabant, superstitione, serius demum accuretius cognita, ob 

' alios similes in optimis scriptoribus reperiundos, facillime cogi- 
tari posse. cf. Lips. ad T'ac. À. x5, 44. 

. Germanorum legatis| Neronis tempore ,factum a. 812., nar- 
᾿ς yat.Tuc. À. 15, 54., cui major fides, ut ex instituto additoque et 
^ anno et Occasione hac de xe exponenti. Legati erant Frisiorum 
. Verritus et Malorix, ,, qui nationem cam regebant, in quantum 
- Germani regnantur. '* 

nililo deteriorem — praedicantes| Tac. ,, Nullos mortalium 
armis aut fide ante Germanos esse, exclamant, degrediunturqüe 
et inter Patres considunt sequ. * Lege illa, Germana juventus, 
et tali patria dignam te praesta, 


56 σι. 8 Ὁ TON 


apud Gallos, dirae immanitatis, et tantum civibus 
sub Augusto interdictam, penitus abolevit. Contra 
sacra Eleusinia etiam trausferre ex Attica Romam 
conatus est; templumque in Sicilia Veneris Erycinae, 
velustate collapsum, ut ex aerario populi Romani 
reficeretur, auctor fuit. Cum regibus foedus in Foro 
leit, porca caesa, ac vetere Fecialium praefatione 
adhibita. Sed et haec, οἱ cetera, totumque adeo ex 
parte magna principatum , non tam suo, quam uxo- 
rum libertorumque arbitrio, administravit; talis 
ubique plerumque , qualem esse eum, aut expediret 
iliis, aut liberet. [26] Sponsas admodum adolescens 
duas habuit: Aemiliam Lepidam, Augusti prone- 
ptem; item Liviam Medullinam, cui et cognomen 


Druidarum — abolevit]| — Plin. 5o, 3. (4.) ,, Tiberii Caesaris 
principatus sustulit Druidas Gallorum, et hoc genus vatum me- 
dicorumque.* Vel error alterutrius scriptoris in simili duorüm 
Caesarum nomine, vel lapsus librarii apud Plinium, legendum- 
que: Tiberi Claudii v, Tiberii Claudii Caesaris videtur, Lips. ad 
Tac. Α. 12, 42. , Tiberium in Urbe tantum, Claudium in Gallia 
ipsa hanc superstitionem sustulisse, putat. Ceterum, quum se- 
xius adhuc, ut 7ac. 14, 50. Lamprid. Alex. 60., Druidarum fiat 
mentio, Claudii edictum effectu. caruisse putant, et sane super- 
stitiones nullis facile edictis abolentur. De Druidarum nomine et 
xeligione v. plurima congesta à Tzschuck. ad Mel. 5, 2, 8. 

sacra Lleusinia] vw. Salmas. ad Spart. Adrian. 22. Contra 
eundem, sacra Z/eusina $tibendum contendentem , vulgarem for- 
mam asserit ad ἢ). l. Oudendorp. 

templumque — Veneris Erycinae] quod susceperat quidem refi- 
cere Tiberius (Tac. A. 4, 45.), sed omisisse videtur, ut pleraque 
hujusmodi opera. — Addidit autem. Noster zn Sicilia, quoniam 
Romae etiam Veneris Erycinae templum. 

vetere Fecialium praef.] v. Liv. 1, 24. 

uxorum libertorumque| v. c. 28. sequ. 

ubique] Hoc ad res pertinet, et est: zn omnibus rebus, ple- 
rumque ad tempus, 1. 4. omni tempore. Burm. praefert u£ique, 
quod placuit etiam Ernesto. Sed hoc n. 1. plane abundaret. 

Augusti proneptem] Filia enim erat Juliae, neptis Augusti, 
ex L. Paulo (v. Aug. 64.), soror M. Aemilii Lepidi, de quo v. 
Calig. 24. et Lips. ad Tac. Ànn. 14, a. cf, Glandorp. p. 51. 


CLAUDIUS. 57 


Camillae erat, e genere antiquo Dictatoris Camilli. 
Priorem, quod parentes ejus Augustum offenderant, 
virginem adhuc repudiavit: posteriorem ipso die, qui 
erat nuptiis destinatus, ex valetudine amisit.  Uxo- 
res deinde duxit Plautiam Urgulanillam, triumphali, 
et mox Aeliam Petinam , consulari patre. Cum utra- 
que divortium fecit: sed cum Petina, ex levibus of- 
fensis; cum Urgulanilla, ob libidinum probra et ho- 
micidii suspicionem. Post has Valeriam Messalinam, 
Barbati Messalae, consobrini sui, filiam, in matri- 
monium accepit. Quam quum comperisset, super 
cetera flagitia atque dedecora, C. Silio etiam nu- 
psisse, dote inter Auspices consignata, supplicio affe- 


parentes ej. Aus. offenderant| Pater L. Paulus conjuratione 
(Aug. 19.) , mater Julia vitae probris (A. 65.). 

Plautiam Urgulanillam] v. de ejus genere, quae disserit Burm. 
—  Ursulania, avia Plauti Silvani Praetoris, Liviae amica, 
occurrit apud 7«c. 4, 22. Pater Plautiae fuisse videtur S/lvanus 
ille Plautius consularis, cujus res gestas in bello Pannonico me- 
morant Fe/l 2, 112. et Dio 55, 34. 

ZAeliam Petinam| Pitiscus Sexti deli filiam facit, Consulis 
a. 756. cum C. Sentio Saturnino, Sed ei Cazum cognomen, non 
Petum. — lac. À. 12, 13. Aeliam Petinam e familia Tuberonurm 
fuisse dicit, ut adeo Q. Aelii Tuberonis, Consulis a. 745., filiam 
existimem. 

Barbati Messalae, consobrini sui] Diverse hanc Messalae et 
Claudii cognationem deducunt Lips. ad 74c. τι, 57., Perizon. 
ep. ad Nic. Heins. (Collect. Burm. T. IV. Ρ. 80:1.) et Ryck. ad 
Tac. |. c. quorum rationes transscribere, longius foret. Hic M. 
Valerius Messala Barbatus Consul fuerat cum P. Sulpicio Quirino 
a. 742. v. Glandorp. p. 867. 

super cetera flasitia a. dedecora] Dio 60, 18. Μεσσαλίνα $5 
ἐν τούτῳ αὐτῇ τε ἡσέλγαινε, xal τὰς ἄλλας γυναῖκας ἀπολασταίνειν 
ὁμοίως ἠνάγκαζε᾽ καὶ πολλάς γε καὶ ἐν αὐτῷ τῷ Παλατίῳ, τῶν av. 
ὁρῶν παρόντων xal ὁρώντων, μοιχεύεσθαι ἐποίει. wai ἐκείνους μὲν 
xai ἐφίλει καὶ ἡγάπα, τιμαῖς τε καὶ ἀρχαῖς ἤγαλλε" τοὺς δ᾽ ἄλλους 
ποὺς μὴ συγναϑιέντας σφᾶς ἐς τοῦτο, mai ἐμίσει καὶ ἀπώλλυε. 

C. Silio etiam nupsisse] v. Dion. c. 51. et Tac. 11, 26. sequ. 
» Nec ultra exspectato, quam dum sacrificii gratia Claudius Ostiam 
proficisceretur, cuncta nuptiarum sollemnia celebrat. Haud sum 
ignarus, fabulosum visum iri, tantum ullis mortalium securita* 


58 Cc SUETONILI 


cit; confirmavitque pro coucione apud praetorianos; 
Quatenus sibi matrimonia male cederent, perman- 
Ssurum. se im coeüibatu: ac nist permansisset, non 
recusaturum. confodz manzbus zpsorum. Nec durare 
valuit, quin de conditionibus continuo tractaret, ete 
iam de Petiuae, quam olim exegerat, deque Lolliae 
Paulinae, quae C. Caesari nupta fuerat. Verum illee 
cebris Agripp'nae, Germanici fratris sui filiae, per 
jus osculi εἰ blauditiarum occas:ones pellectus in amo- 
rem, subornavit, proximo Senatu qui censerent, 


tis fuisse, in civitate omnium gnara et nihil reticente, nedum 
Consulem designatum , cum uxore Principis, praedicta die, ad- 
lubitis qui obsignarent, velut suscipiendorum liberorum causa, 
convenisse, atque illam audisse Zuspicum verba, subisse, sacri- 
ficasse apud Deos; discubitum inter convivas; oscula, comple- 
xus; noctem denique actam licentia conjugali sequ. ** (a. 801.) 

supplicio affecit] '"Transfxa est a Tribuno in hortis Lucullia- 
nis, quo fugerat. v. Zc.l. c. c. 57 et 58: 

Nec durare valuit] Tac. 19, 1. ,, Caede Messalinae convulsa 
Principis domus, orto apud libertos certamine, quis deligeret 
uxorem Claudio, coelibis vitae intoleranti, et conjugum imperiis 
obnoxio. Nec minore ambitu feminae exarserant; suam quae- 
que nobilitatem, formam, opes, contendere, ac digna tanto mia- 
trimonio ostentare, Sed maxime ambigebatur inter Lolliam Paul- 
Zlinam, M. Lollii Consularis filiam, et Juliam 4er:pprnam , Ger- 
manico genitam, — Huic Pallas, illi Callistus, fautores aderant, 
at .4elia Petina, e famila Tuberonum, Narcisso fovebatur 
sequ. ** 
illecebris Agrippinae] Dio 60, 81. μετ᾽ ὀλίγον τὴν ἀδελφιδὴν 
᾿Αγριππίναν ἔγημε, τὴν ToU Δομιτίου τοῦ Νέρωνος “ἐπονομασθέντος 
μητέρα. καὶ γὰρ καλὴ ἣν, xai συνεχὼς αὐτῷ προζεφοίτα, μόνη T8 
ὡς καὶ θείῳ συνεγίγνετο, καὶ τρυφερώτερον ἢ wai ἀδελφιδὴ (malim 
γχατ᾽ ἀδελφιδὴν) προζεφέρετο. ac. 12, 8. », Praevaluere haec (Pal- 
lantis verba), adjuta Agrippinae illecebris, quae ad eum, per 
speciem necessitudinis, crebro ventitando , pellicit patruum , ut 

raelata ceteris, et nondum uxor, potentia uxoria jam utere.» 
tut. ** 
subornavit — qui censerent] ^ Auctore Tac, 12, 5. retulit de 
hoc matrimonio ad Senatum Vitellius, et (c. 6.) multa Patrum 
assentatio secuta est (c. 7.). Haud defuere, qui certatim, si cun- 
ctaretuy Caesar, vi acturos testificantes, erumperent Curia. Con- 
globatur promiscua multitudo; Populumque Kom, cadem orare, 


CLAUDIUS 59 


cogendum se ad ducendum eam uxorem, quasi Rei- 
publicae maxime interesset ; dandamque ceteris ve» 
niam talium conjugiorum , quae ad id tempus incesta 
habebantur.  ÁÀc vix uno interposito die confecit nu« 
ptias; non repertis, qui sequerentur exemplum, exe 
cepto libertino quodam, et altero primipilari, cujus 
oífieium nuptiarum et ipse cum Agrippina celebravit. 
[27]. Liberos ex tribus uxoribus tulit: ex Urgula- 
nilla Drusum et Claudiam: ex Petina Antoniam; ex 
Messalina Octaviam, et quem primo Germanicum, 
mox Britannicum cognominavit. Drusum Pompejis 
impuberem amisit, piro, per lusum in sublime 18“ 


-— 


clamitat sequ. * — ^ Censerent recepi et ipse pro censeret. Non 
enim ad solum Vitelliim referendum, sed ad eos maxime, qui 
€i statim adstipulabantur. 

dandam — conjugiorum] Tac. ,,Senatum ingressus (Claus 
dius) decretum postulat, quo justae inter patruos fratrumque filias 
nuptiae etiam in pesterum statuerentur.'* Zonar. p. 185. va4Qc 
σμα ἐποιήσαντο, ἐξεῖναι Ῥωμαίοις ἀδελφιδὰς ἄγεσθαι. — Incesta au- 
tem non prohibita modo antea fuerant, sed in prodigiis etiam 
habita. v. Gronov. ad 7ac. 12, 5. ,, Quin et incestum, ac, si 
sperneretur, ne in malum publicum erumperet , metuebatur. ** 

non repertis| 'ac. 12, 7. ,, Neque tamen repertus est, nisi 
unus, talis matrimonii cupitor, T. Alledius Severus, Eques Ho- 
manus, quem plerique Agrippinae gratia impulsum, ferebant,** 
ubi vere Lips. notat; Non habuit curae, nescio quem recensere 
libertinum. 

quem primo German. — cognominavit] Omnibus enim Ger- 
manici posteris hoc cognomen datum. v. supra c. 1. :o 60, 12, 
“γεννηθέντος αὐτῷ υἱοῦ, ὃς τότε μὲν Ἀλαύδιος Τιβέριος Vegjsnaviuóes . 
ὕστερον 0s καὶ Βρεττανιπὸς ἐπωνομάσϑῃ sequ. 

Pompejis impuberem amisit] Haec emendauo Lipsii ad Tac. 
À. 5, 29. pro: Drusum Pompejum puberem: post Casaub. ab omni- 
bus est probata. Unus Gronov. Pomptie impuberem maluit pro 
Pomptiae, quod nemini placebit. Vulgatum ferri nequit et ob 
cognomen Pompejum, Druso temere affictum, et ob otiosum ad» 
ditamentum puberem. Si id monere voluisset auctor, scripsisset 
saltem jam puberem. Postea pro cui et Lips. et Gronov. conjee 
cere quum εἰ, quod haud necessarium puto, quum cu sit 1, 4. 
quum ei, unde junctus ei est conjunctivus. Ceterum Tuc, ], C, 
ad a, 775. ,, Ádversis- animis acceptum, quod filio Claudii socex 
Sejamus destinarerur. polluisse nobilitatem familiae videbatur, 


60 € SUETONTI 


clato et hiatu oris excepto, strangulatum; cui et ante 
paucos dies filiam Sejani despondisset, Quo magis 
miror, Íuisse, qui traderent, fraude a'Sejano neca- 
ium. Claudiam, ex liberto suo Botere conceptam, 
quamvis ante quintum mensem divortii natam, ali- 
que coeptam, exponi tamen ad matris januam , et 
nudam jussit abjici. Antoniam Cn. Pompejo Magno, 
deinde Fausto Sullae, nobilissimis juvenibus , Octa- 
viam Neroni privigno suo collocavit, Silano aute 
desponsatam. — Britannicum, vicesimo imperil die, 


suspectumque jam nimiae spei Sejanum ulrro (sic malo pro u//ra, 
quamvis repugnante Ernestio; uiro enim est zpse etiam) extu- 
lisse. * Non nominat alterum hunc Claudii filium Dio 60, 52. 
(ubi legitur hic locus ex Peiresc. Exc. a Reimaro insertus). Ad- 
dit enim, memorato Britannico: ὃ γὰρ ἕτερος, ὃ καὶ τὴν Σηϊανοῦ 
Suyaríga ἔἐγγυήσαμενος, ἐτεϑνήμει. 

Βοέογο] Probabilis esset conjectura Reinesii: So/ere, nisi in 
Gruter. Inscr. 610, 8. diceretur 77. Claudius Botrio, et p. 616, g. 
Botrus Caes. serv, Ipse hoc vidit Keines., ac corrigendum ex his 
videtur nomen hominis. 

Antoniam] Dio 60, 5. ad a. 794. τὰς θυγατέρας ἐν τῷ ἔτει 
πούτω, τὴν μὲν ἐγγυήσας Λουκίῳ ᾿ἰουνίῳ Σιλανῷ, τὴν 5 ἐκδοὺς 
Τναίῳ Πομπηΐῳ Μάγνῳ, sequ. De Pompeo Magno v. ad Calig. 
55. et infra c. 29. De Fausto Sulla, Consule a. 906., testis etiam 
Tac. 15, 25. ubi: ,,Deferuntur consensisse Pallas ac Burrus, ut 
Cornelius Sulla, claritudine generis et affimitate Claudi, cui per 
nuptias Antoniae gener erat, ad imperium vocaretur. *' 

Octaviam — desponsatam)]: Tac. 12, 5. ,, Agrippina, ubi sui 
matrimonli certa fuit, struere majora, nuptiasque Domitii, 
quem ex Cn. Aenobarbo genuerat, et Octaviae, Caesaris filiae, 
moliri; quod sine scelere perpetrari non poterat, quia L. Silano 
desponderat Octaviam Caesar, juvenemque et alia clarum, in- 
signi triumphalium et gladiatorii muneris magnificentia, protu- 
lerat ad studia vulgi.'* c. g. ,, Placitum dehinc, non ultra cun- 
ctari; sed designatum Consulem , Memmium Pollionem, ingen- 
tibus promissis inducunt, sententiam expromere, qua orarctur 
Claudius, despondere Octaviam Domitio, quod aetati utriusque 
non absurdum, et majora patefacturum exat.'* a. 805. c. 58- 
, D. Junio, Q. Haterio Css. (a. 807.), sedecim annos natus Nero 
Octaviam, Caesaris filiam , in matrimonium accepit. ** 

vicesimo imp. diej — Patet, ipsum sibi repugnare auctorem. 
Vicesimus enim imperii dies fuit 15. Febr. a. U. 794. , secundum 


CLAUDIUS 61 


inque secundo consulatu natum sibi , parvulum etiam 
tum, et militi, pro concione manibus suis gestans, 
et plebi, per spectacula gremio aut ante se retinens, 
assidue commendabat, faustisque omnibus cum accla- 
mantium turba prosequebatur. E generis Neronem 
adoptavit: Pompejum atque Silanum non recusavit 
modo, sed et interemit, [28] Libertorum praecipue 
suspexit Posiden spadonem , quem etiam Britannico 
iriumpho inter militares viros hasta pura donavit: 
nec minus Felicem , quem cohortibus et alis provin- 


consulatum adiit a. 795., quo anno natum Britannicum, conji- 
cias etiam ex Dion. 60, 12. Diversus etiam Tacitus, qui Αππ. 12, 
25. Neronem biennio majorem Britannico, et 12, 15. Aunc a. gog. 
quartum decimum aetatis annum explevisse dicit. v. quae de con- 
ciliandis scriptoribus disputavere Ernest. ad h.l. et ab eo lau- 
dati interpretes, maxime Ryck. ad 7ac. 1. c., et Reimar. ad 
Xiphil.61, 1 et 5. — — Postea militi ex Mss. et assiduo. cum No- 
stri, tum aliorum usu praetulerunt vulg. m Zitibus Exn. et Oudend, 

Neronem adoptavit] Dio 60, 55. τὸν Νέρωνα τὸν υἱὸν αὐτῆς 
(Agnippinae) εἰςεποιήσατό τε καὶ γαμβρὸν ἐποιήσατο. v. supra. 7ac. 
12, 25. ,, C. Antistio, M, Suilio Css. adoptio in Domitium, au- 
ctoritate Pallanüs, festinatur sequ.'* A. 802. 

Pomp. atque Silanum — interemit] v. C. 29. 

Libertorum] Senec. Apocol. ,, Convolarunt primum omnium 
liberi, Polybius, Myron, Harpocras, Amphaeus et Pheronactes, 
quos omnes, necubi imparatus es:et, praemiserat.** De his liber- 
tis v. maxime Labr. ad D/oz. 6o, 2. 

Posiden| ^ Posides spado memoratur etiam Juvenal. τά, 91. 
et Plin.51, 2. qui balineas in Dajano Posidianas vocatas dicit, 
nomine accepto a Claudii Caesaris liberto. De asta pura, h. e. 
ferro non armata, ἀσιδήρῳ, s. donatica, v. Rosin. Ant. R. p. 750. 
et 76.. et interpr. ad J/ire;l. Aen. 6, 760. 

Felicem)  T'ac. Hist. 5, 9. ,, Claudius, defunciis regibus, aut 
ad modicum redactis, Judaeam provinciam Equitibus Romanis 
aut libertis permisit. e quibus Antonius l'elix, per omnem sae- 
vitiam ac libidinem , jus regium servili ingenio exercuit, Dru- 
silla, Cleopatrae et Antonii nepte, in matrimonium accepta; ut 
ejusdem Antonii Felix progener, Claudius nepos esset. 5 Haec 
Drusilla, soror Ptolemaei, de quo dictum ad Calig. 26., prima 
Felicis fuit uxor stirpis regiae; altera Drusilla, regis Agrippae 
sOror, de qua v. 41. 4p. 24, 24. et Joseph. Ant. 20, 5., qui prio- 
ri marito Azizo, Emesenorum regi, abductam narrat per Ju- 


62 €. SUETONIEIIE, 


ciaeque Judaeae praeposuit, trium reginarum mari- 
ium: et Árpocran, cui lectica per Urbem vehendi, 
spectaculaque publice edendi jus tribuit: ac super hos 
Polybium a studiis, qui saepe inter duos Consules am- 
bulabat: sed ante omnes Narcissum ab epistolis, et 


daceum quendam Cyprium, et edidisse e Felice filium, Agrippam 
nominatum, qui Vesuvii incendio Imperatore Tito perierit. "Ter- 
iia uxor ignoia est, unde varii vanique, Suetonium corrigendi, 
virorum doctorum fuere conatus. Plura de feZce mostro, Pal- 
- Janis liberti fratre, v. apud Lips. ad Tac. A. τῷ, 54. et Glandorp. 
Onomast. p. 92. sequ. 

Arpocran] h.e. Harpocratem, qui commemoratur inter liber- 
tos Claudii a Seneca 1, c. Hunc eundem Beroaldus putat, qui 
alibi Callistus nominetur, quod verum credere nequeo. Omisit 
hominis mentionem auctor, de quo v. Zac. À. 11, 29. et 12, 1: 
Zonaras p. 565. aJouereog ἐπὶ ταῖς βίβλοις τῶν αξιώσεων ἐτέταντο. 

lectica. per U. vehendi] — Prohibitum plerisque lecticarum 
usum, legimus Caes. 45. — — ehendi passive dictum, ut prae- 
tervchens saepius apud Nostrum. v. ind. in praetervehi. 

spectaculaque. publice edendi) Spectaculum gladiatorum , ab 
Atilio, liberuni generis homine, F idenis editum "Tiberio Caesare, 
memorat Zac. À. 4, 62. additque c. 63. ,, cautum in posterum 


Senatusconsulto, ne quis gladiatorium munus ederet, cui minor | 


quadringentorum millium res.** Sed hic locus, puto, cum no- 
stro non est conferendus. lbi enim fermo de spectaculo, priva- 
iim edito quaestus causa, ex admissis percipiendi, h.l. de jure, 
spect. publice edendi, quod licuerat huc usque magistratibus tan- 
tum, filiis Principum, quibusque aliis Principes eam curam suo 


nomine demandassent, unde minime pubZce pro glossa damnan- | 


dum erat Ernestio, quum in eo summa honoris versetur. 

Polybium] v. DXo 60, 29. Ad hunc Senecae est consolatio. 
Cum Messalina stupri commercium habuisse, ab eadem subla- 
tum, tradit 7o 60, 21. à 

Narcissum] cujus consilio Messalina periit (v. 70. 11, 20. 
sequ.), ad mortem postea adactum Agrippinae odio sub Neronis 
principatu. (Tac. 15, 1.) Hujus elogium dat JDzo 6o, 54. ἐπαπώ- 
λετο δὲ καὶ αὐτὸς τῷ Ἀλαυδίῳ, μέγιστον τῶν ποτε ἀνθρώπων δυνή- 
9είς. μυριάδας τε γὰρ πλείους μυρίων εἶχε, καὶ προςεῖχον αὐτῷ wal 
πόλεις xal βασιλεῖς. καὶ δῆτα wal τότε ἀποσφαγήσεσθαι μέλλων, 
λαμπρὸν ἔργον διεπράξατο. τὰ γὰρ γράμματα τοῦ Ἡλαυδίου, ὅσα 
ἀπόρῥητα ματά τε τῆς ᾿Αγριππίνης καὶ κατὰ ἄλλων τινῶν (οἷα τὰς 
ἐπιστολὰς αὐτοῦ διοικῶν) εἶχε, πάντα προματέμκαυσεν, Quod Nost, 
ab epistolis, Zonaras l. c. τῶν ἐπιστολῶν ἐπεστάτει, 


BM —LET 


cEmsumxrus 635 


Pallantem a rationibus, quos decreto quoque Senas 
ius non praemiis modo ingentibus, sed et quaestoriis 
praetoriisque ornamentis honorari libens passus est, 
iantum praelerea acquirere et rapere, ut, querente 
eo quondam de fisci exiguitate, non absurde sit di- 
ctum, zbundaturum , si a duobus libertis in con- 
sortium. reciperetur. [39] His, ut dixi, uxoribuse 


que addictus, non Principem, sed ministrum egit. 


Compendio cujusque horum, vel etiam studio aut 
libidine, honores, exercitus, impunitates, supplicia 
largitus est: et quidem insciens plerumque et ignarus. 


Pallantem a rationibus] Zonaras: ὃ Πάλλας, ᾧ ἡ τῶν χρὴ" 
μάτων διοίκησις ἐμπεπίστευτο, Mlunc, ducendae Agrippinae et ad- 
optandi Neronis auctorem , superbia non minus quam immensis 
diviuis insignem , Nero interfecit. v. Zac. 14, 65. Plura de eo dat 
Reimar. ad XipAil. 61, 8. 

quaestorüs praetoriisque orn.)  Tac.11, 5g. ,, decreta Narcisso 
quaestoria insignia post interemtam lMessalinam.  Praetoria $e- 
rius sub Nerone data Pallanti, tradit Id. 12, 55. ,,Pallanti — 
praetoria insignia, et centies quinquagies Sestertiüm censuit Con- 
sul designatus. De eodem SCto ejusque monumento v. PZiz, 
ep. 7, 29. et ὃν 6. Pro verbo Aonorari, ex optimis codd. et Ca- 
sauboni auctoritate recepto a Burm. et Oudend., Suetonioque, ut 
index docet, frequentissimo, vulg. orzari, quod Graeco more 
ornamentis jungeretur. 

ut dixi] c. 25. hin. Delenda haec verba judicabat Torrent. 

non Principem, sed. min. egit] Delevi, quod fieri jusserant 
Graev. et Oudend., se post Prizcrpem, natum e sequ. sed. Nun- 
quam se addere in hac dictione Nostrum, docent exempla in 
indice reperiunda sub agere, et quae alia dedit Graevius, neque 
addendum esse, ipsa dictionis natura, e scena repetitae. Alia res 
erat c. 25. in: ,, qui se pro Equitibus Rom. agerent ,* ubi additum 
pro discrimen facit, haud observatum ab Ernestio. Quod ad 
em attinet, Jo 60, 2. περιφανέστατα τῶν ὁμοίων ἐδουλομκρατήϑή 
τε καὶ ἐγυναικομρατήθη. ἅτε γὰρ ἐκ παίδων ἔν τε νοσηλείᾳ xai ἐν (p3. 
βῳ πολλῷ τραῴείς — καὶ πολὺν μὲν χρόνον τῇ 495 Διουίᾳ, πολὺν 
δὲ καὶ τῇ μητρὶ ᾿Αντωνίᾳ, τοῖς τε ἀπελευθέροις, συνδιαιτηϑείς, wal 
προζέτι ναὶ ἐν συνουσίαις γυναικῶν πλείοσι “γενέμενος, οὐδὲν ἐλευϑ8- 
θοπρεπὲς ἐμέντητο, ἀλλὰ, καΐπερ καὶ τῶν Ῥωμαίων ἁπάντων καὶ τῶν 
ὑπηκόων αὐτῶν πρατῶὼν, ἐδεδούλωτο. 

Compendio — largitus est) ῖο 60, 17, ἣ δ᾽ οὖν Μεσσαλίνα, 


64 Cc SUETONIIE 


Acme singillatim minora quoque enumerem; revo- 
catas liberalitates ejus, judicia rescissa, suppositos 
aut etiam palam immutatos datorum officiorum codi- 
cillos; Appium Silanum , consocerum suum, Julias- 
que, alteram Drusi, alteram Germanici filiam, cri- 


οἵ τε ἀπελεύϑεροι αὐτοῦ οὕτως οὐ τὴν πολιτείαν μόνον, οὐδὲ τὰς 
στρατείας, καὶ τὰς ἐπιτροπείας, τάς τε ἡγεμονείας, ἀλλὰ καὶ τἄλλα 
πάντα ἀφειδῶς ἐπώλουν καὶ ἐκαπήλευον. Pro voc. impunitates Lips. 
suasit z/nmunitdies, quod recepit etiam Ernest. Sed recte Bre- 
mius VVolfusque ostenderunt, non inesse zmpunitates in sequ. 
supplicia largitus est , ut Exnest. censet, sed contraria potius esse, 
ut Galb. 15. 5» donari gratia passus est vectigalia, immunitates, 
poenas innocentium , impunitates noxiorum.' Postea znscfens et 
ignarus more suo pleonastice conjunxit auctor. Quod enim Pi- 
tiscus alterum imperiü, alterum imprudentis aut negligentis 
esse dicit, id nescio, an nimis quaesitum sit, neque ipsi scriptori 
in mentem venerit. Pro ac Lbidine ad marg. Plant. notatum au£ 
4b. Moüllerus suadet Zibzdzzz. 

minora quoque] Dedi lectionem cod. Memm. pluriumque 
Mss., probatam Graevio et Wolfio. Oudend. edidit aliorum zu- 
nora quaeque, quod pejus etiam vulgato: mzmima quaeque. 

pp. Sdanum, consocerum suum] ob Octaviam, Claudii 
filiam, L. Junio Silano, hujus filio, desponsatam. v. c. 27. — 
Dio 60,14. ἤρξατο τῶν φόνων τούτων ἀπὸ l'aiov ᾿Αππίου Σιλανοῦ. 
τοῦτον γὰρ» εὐγενέστατόν T& ὄντα, καὶ τῆς Ἰβηρίας τότε ἄρχοντα, 
μεταπεμψάμενος, υὃς TL αὐτοῦ δεόμενος, καὶ τὴν τε μητέρα οἱ τὴν 
τῆς Μιεσσαλίνης συνοικίσας, xai αὐτὸν sv τε τοῖς φιλτάτοις καὶ ἐν τοῖς 
συγγενεστᾶτοις χρόνον τινὰ τιμήσας, ἔπειτ᾽ ἐξαίφνης ἔσφαξεν, ὅτε 
τῇ τε MeccaÀivg προςέμρουσεν, οὐκ ἐθελήσας αὐτῇ συγγενέσθαι, 
πορνικωτάτῃ TS καὶ ἀσελγεστάτῃ οὔσῃ. ναὶ τῷ Ναρμίσσῳ τῷ ἀπε" 
λευϑέρῳ αὐτοῦ, δι᾿ ἐκείνην. De modo, quo circumvenerunt ho- 
minem, v. c. 57. 

Juiiasque) De Germanici filia, velegata antea a fratre Cajo, 
postea revocata a Claudio, v. Do 60, 8. ubi Messalinae mortem 
ejus tribuit. Haec ejus sunt verba: αὕτη μὲν γὰρ τὴν "lovAíav, 


τὴν αδελφιδὴν αὐτοῦ, ὀργισθεῖσα τε μα, ἕτι μῆτε ἐτιμᾶτο ὑπ᾽ 


αὐτῆς, μῆτε ἐκολακεύετο, καὶ ζηλοτυπήσασα, ὅτι περικαλλής τε ἦν» 
καὶ μόνη τῷ Ἀλαυδίῳ πολλάκις συνεγίγνετο, ἐξώρισεν, ἐγκλήματα 
αὐτῇ ἄλλα τε καὶ μοιχείας παρασνευάσασα, (ἐφ᾽ ἡ καὶ ὁ Σενέμκας ὃ 
ἤΑννιος ἔφυγε) καὶ ὕστερόν γε οὐ πολλῷ xai ἀπέκτεινεν αὐτὴν. De 
μα Drus, Tiberi fli, ld. c. 38. τήν τε Ἰουλίαν, τὴν τοῦ Δρού- 
σου μὲν τοῦ 1ιβερίου παιδὸς θυγατέρα, τοῦ ὃξ δὴ Νέρωνος τοῦ l'sge 
μανικοῦ, γυναῖκα γενομένην, ζηλοτυπήσασα, οἷςπὲρ καὶ τὴν ἑτέραν» 


^€LAUDIU δ: 65 


mine incerto, nec defensione ulla data, occidit: item 
Cn. Pompejum, majoris filiae virum, et L. Silanum, 
minoris sponsum. . Ex quibus Pompejus in conCübid 
dilecti adolescentuli coniossus est: Silanus abdicare 
se praetura ante quertum kalendas Januarias, mori- 
que inilio anni coactus, die ipso Claudi et Agrippis 


ἀπέσφαξε (Messalina). Unde D. Augustus apud Senecam in Apos 
col. ,, Iste, quem videtis, per tot annos sub meo nomine l«tens, 
hanc mihi gratiam retulit, ut duas Julia: proneptes meas occides 


. get, alteram ferro, alteram fame. “ 


Cn. Pompejum] virum Antoniae, Claudii ex Petina filiae, 
(τ. c. 27.) De ejus morte Zonaras p. 568. ἄλλους δὲ πολλοὺς δια- 
βληϑέντας ὑπὸ τῆς δῖεσσαλίνης, wai τὸν ᾿Ασιατικὸν», καὶ τὸν γαμ- 
βρὸν τὸν Νίαγνον ἀπέμτεινδ᾽ τὸν μὲν ᾿ἀσιατικὸν διὰ τὴν οὐσίαν, τὸν 
$a δίάγνον διὰ τὸ γένος καὶ τὸ κῦδος ἑάλωσαν μέντοι ὡς ἐπ᾿ ἄλλοις 
πισί. Seneca l c. ,, Iste C. Caesaxeni non. desiit moriuum perse- 
qui; occiderat ile socerum, hic et gene;um. C. Caesar Crassi 
f£lium vetuiv Magnum vocari; hic nomen ili reddidit (v. ad 
Cal. 55.), caput tulit. * Postea ,, Crassum tam fatuum ** dicit, 
jut ctiam regnare posset. 'f 

L. Süanum|] sponsum Octaviae, minoris Claudii filiae ex 
Messalina (c. 27.). De ejus morte 7ac. À. 12, 4. ,, Vitellius, 
nomine Censoris serviles fallacias obtegens, ingruentiumque do- 
zninationum provisor, quo gratiam Agrippinae pararet, consiliig 
ejus implicari, serere criunina in Silvanum, cui sane deco:a et 
procax soror, Junia Calvina, haud multum anie Vitellii nurus 
fuerat. hinc initium accusationis; fratrumque non incestum , sed 
incustoditum amorem ad infamiam trax:t. et praebebat Caesar 
eures, accipiendis adversum generum suspicionibus caritate filiae 
promiüor. At Silanus, insidiarum mescius, ac forte eo anno 
Praetor, repente per edictum Vitellii ordine senatori0 movetur, 
quamquam lecto pridem Senatu, lustroque condito. Simul affi- 
mitetem Claudius diremit, adactusque Silanus, ejurare niagisirae 


» tum, et reliquus praeturae dies in Eprium Marcellum collatus 


esi. * c. 9, ,, Die nuptiarum Silanus sibi mortem conscivit, sive 
eo usque spem vitae produxerat, seu delecto die, augendam ad 
invidiam.  Calvina, soror ejus, Italia pulsa est.'* Zonaras p. 


385. δεδογμένου 30: τοῦ γάμου, δείταντες τὸν Σιλανέν, ὑπὸ τοῦ 
᾿λαυδίου τιμώμενον, ὡς ἄνδρα ἀγαθόν, ἅμα δὲ καὶ τὴν ᾿Οκταβίαν 


πὴν θυγατέρα αὐτοῦ, τῷ τῆς Αγριππίνης υἱῷ τῷ Δομιτίῳ, προμνῴο 


μενοι, ἐγγεγυημένην τῷ Σιλανῷ, πείθουσι τὸν Ἀλαύδιον, ὡς ἀπι- 


βουλενοντά οἱ τὸν Σιλανὸν ἀποκτεῖν κεν 
T'om, 11. 5 


66 €. 5.9. X T. ΟΝ κα 


nae nuptiarum. [n quinque et triginta Senatores; 
trecentosque amplius Equites Romanos tànta iacili- 
tate animadvertit, ut, de nece cousularis viri renun« 
ciante Centurione, actum esse quod, imperasset, 
negaret, quicquam se imperasse, nihilo minus reum 
comprobaret; alfirmantibus libertis, officio milites 
functos, quod ad ultionem Imperatoris ultro procu- 
currissent. Nam illud omnem fidem excesserit, quod 
nupliis, quas Messalina cum aduitero Silio fecerat, 
tabellas dotis et ipse consignaverit; inductus, quasi 
de industria simularentur, ad avertendum transferen- 
dumque periculum, quod imminere ipsi per quae- 
dam ostenta portenderetur. [50] Auctoritas dignitas- 
que formae non defuit vel stanti, vel sedenti, ac 
praecipue quiescenti. Nam et prolixo, nec exili, 
corpore eral; et specie canitüieque pulcra, opimis 
cervicibus. | Ceterum et ingredientem destituebant 


In quinque et trig. Senat.] Seneca 1. c. ,,occisos Senatores 
XXX., Equites Romanos CCCXV. atque plures; ceteros CCXXI. 
ὅσα ψάμαϑός τε κόνις τειν εἰ objicit. 

ut — negaret] h.e. negaret quidem, tamen rem comproba- 
ret. Haud puto, multum lucri facere orationem inserto quunt 
post μέ, quod e Mss. nonnullis recepit Oudend., probavit WVol- 
fius, interpretans quum negaret per quamvis negaret. Contra 
longe facilior mihi videtur oratio sine illa copula, quam etiam 
necessariam ad loci sanitatem censet Oudendorpius. 

transferendumque] in. alterum. Messalinae maritum. Hujus ἡ 
enim marito pericula portendi, timido homini persusserant. 
Postea notandus, non mutandus infin. zmminere, alias in hac con- 
structione omitti solitus. v. Wolf. ad h. I. ; 

vel stanti] Oudend. ex corrupta lectione Memmiani: e£ ve- 
zerum stanti ingeniose efhcit: nom defuit ei; verum stanti, ut, 
non defuisse quidem , euctor dicat, verum stanti modo vel seden- 
ti, ac praec. quiescenti, contra ingredienti vel quid agenti. In- 
geniosa, ut modo dixi, est mutat10, et commendanda ob ma 
gnam Memmi, euctontatem , sed non necessaria; namque, quod 
sequitur, cererun h.e. verum, contra, sulhcit opposito. Postea 
species est Gr. si00g , lNOstr. J4usse/ieri , et h.l. ad faciem proxime 
perdnet ; junguntur enim canes et cerwices. — P'orma, ᾿μορφή 
tota corporis est figura et babitus. 


ἘΚ ΣΕ S. 6j 


poplites "minus firmi, et remisse quid vel serio agens 
iem multa dehonestabant: risus indecens; ira ture 
pior; spumante rictu, humentibus naribus; praetere 
ea linguae titubantia, caputque, quum semper, tum 
in quantulocunque actu vel maxime tremulum. 
[51] Valetudine sicut olim gravi, ita Princeps pere 
prospera usus est, excepto stomachi dolore, quo se 
correptum etiam de consciscenda morte cogitasse die 
xit. [32] Convivia agitavit et ampla et assidua, ac 
fere patentissimis locis, ut plerumque sexcenteni si- 
mul discumberent.  Convivatus est et super emissa- 
rium Fuciui lacus, ac paene summersus, quum emissa 
impetu aqua redundasset. — Adhibebat omni coenae 
ét liberos suos cum pueris puellisque nobilibus, qui 
muore veteri ad fulcra lectorum sedentes vescerenturi 


multa dehonestabant| Dioni 60, 2. dicitur τὸ σῶμα νοσώδης, 
ὗςτε wal τῇ κεφαλῇ xai ταῖς χερσὶν ὑποτρέμειν. Lepide eum de- 
scribit Sezeca in Apocol. ,,Nunciatur Jovi, venisse quendam bo- 
mae staturae, bene canum, nescio quid illum mina; assidue 
enim caput movere, pedem dextrum tralere; quaesisse se, cujus 
nationis esset ? respondisse nescio quid perturbato sono et voce 
confusa, non intelligere se linguam ejus; nec Graecum esse, nec 
Romanum, nec ullius gentis notae.** Juvenal. 6, 620. 
,minus ergo nocens erit Agrippinae 
Boletus, siquidem unius praecordia pressit 
Ille senis, fremulumque caput descendere jussit 
In coelum, et /ozgaz manantza labra salivam.'* 
praeterea]  Plectra linguae, quae recepit Pitiscus, incomto 
. Scriptori non conveniunt. 
sexcenteni| Lips. ad T'ac. A.6, 19. corrigit sexagemi. Sed 
hic numerus haud nimis &/p/us in convivio Imperatoris, et pa- 
zentissimis locis convivatum , diserte addit auctor. 
super emiss. Fucini lacus] Tac. 12, 57. ,,quin et convivium, 
effiuvio lacus appositum , magna formidine cunctos affecit; quia 
vis aquarum prorumpens proxima trahebat, convulsis ulteriori* 
bus, aut fragore et sonitu exterritis. '* 
ad fulcra lectorum] Aug. 64. zn imo lecto. Qui wescerentur 
est: ;//a, μέ — vesc. Egregia autem lectio plurium codd., quam 
produxit Oudend. more veteri — sedentes vescenti, omisso qui. 
Ceterum v., quae de more illo Lips. ad verba Tac. A. 15, 16. 
» Mos habebatur, Principum liberos cum ceteris idem aetatis 


68 |Ue.wu sa kE TO wat 


Convivae; qui pridie scyphum aureum surripuissé 
existimabatur, revocato in diem posterum, calicem 
fictilem apposuit. Dicitur etiam meditatus edictum, 
quo veniam daret , flatum crepitumque ventris in 
convivio emiltendi; quum, periclitatam quendam 
prae pudore ex continentia, reperisset. [55] Cibi vi- 
nique quocunque et tempore et loco appetentissimus. 
Coguoscens quondam in Augusti Foro, ictusque ni« 
dore prandii, quod in proxima Martis aede Salus 
apparabatur, deserto tribunali, ascendit ad sacerdo- 
tes, unaque decubuit.. Nec temere unquam triclinio 
abscessit, nisi distentus ac madens, et ut statim supi- 
no ac per somnum hianti pinna in os iuderetur, ad 
exonerandum stomachum.  Somni brevissimi erat: 
(nam ante mediam noctem plerumque evigilabat: ) 
ut tamen interdiu nonnunquam in jure dicendo ob- 
dormisceret, vixque ab advocaüis, de industria vo- 
cem augentibus, excitaretur.  Libidinis in feminas 
profusissimae , marium omnino expers.  Aleam stu- 
diosissime lusit:, de cujus arte librum quoque emisit: 
solitus etiam in geslatione ludere, ita essedo alveoque 


pond 


nobilibus sedentes vesci, in adspectu propinquorum; propria ef 
parciore mensa. ** i 

Convivae| — T. Vinium fuisse, docet Plutarch. Galb. 19. qui 
de illo: δειπνῶν παρὰ Ἀλαυδίῳ Ἀαίσαρι ποτήριον ἀργυροῦν ὑφείλετο, 
ἐλθόντι δ᾽ ἐκέλευσεν ἐκείνῳ μηδὲν ἀργυροῦν, ἀλλὰ πκεράμεια πάντα 
προςφέρειν καὶ παρατιϑόναι τοὺς ὑπηρέτας. Auctor etiam 7uc. H. 
1, 48. »Servili probro respersus est, tanquam scyphum aureum in 
convivio Claudii furatus; et Clandius postera die soli omnium 
Vinio fictilibus ministrari jussit, ** 

quod — Salis apparabatur]  Pont/ficum coenas valde opiparas 
plurimisque rebus faxtas fuisse, patet ex Horat. Od. 2, 14, 28. cf. 
AMacrop. 2, 9. 

evigilabut)] v. ad Aug. 79. 

"Aleam stud. lusit | unde Senec. Apocol. ,,lagete vosque in pri- 
mis, qui concusso magna parastis lucra fritillo, ** et al. 1. ,, Pla-- 
cuit novam poenam excogitari debere, instituendum illi laborem 
irritum, et alicojus cupiditaus species sine fine et effectu, Tum 
Aeacus jubet illum alea ludere pertuso fritillo ** sequ. 


€LAUDISVMS, 6o 


adaptatis, ne lusus confunderetur. [34] Saevum et 
sanguinarium natura fuisse, magnis minimisque ap- 
paruit rebus. Tormenta quaestionum poenasque par- 
ricidarum repraesentabat, exigebatque coram. Quum 
et spectare antiqui moris supplicium 'iburi concupis- 
set, et, deligatis ad palum noxiis, carnifex deesset, 
accitum ab Urbe vesperam usque opperiri persevera- 
vit. Quocunque gladiatorio munere, vel suo, vel 
alieno, etiam forte prolapsos jugulari jubebat, ma- 
xime retiarios, ut exspirantium facies videret. Quum 
par quoddam mutuis ictibus concidisset, cullellos 
sibi parvulos ex utroque ferro in usum fieri sine mora 
jussit. Bestiariis meridianisque adeo delectabatur, ut 
et prima luce ad spectaculum descenderet, et meri- 
die, dimisso ad prandium populo, persederet; prae- . 
terque destinatos, |etiam levi subitaque de causa, 
quosdam committeret, de fabrorum quoque ac 1nini- 
strorum , atque id genus numero, si automatum, vel 
pegma, vel quid tale aliud parum cessisset. Induxit 
et unum ex nomenculatoribus suis, sicut erat toga- 
tus. [35] Sed nihil aeque quam timidus ac diffidens 


d 


———ÀÀ——M—E$ 


poenasque parricidarum] Senec. de clement. 1, 295. Neroni 
Scribit: ,,Pater tuus plures intra quinquennium culleo insuit, 
quam omnibus seculis insutos accepimus. ** 

antiqui moris supplicium] v. Neron, 49. Domit. 11. 

Bestiarüs meridianisque] v. Bulenzer. de venat. Circi c. 54. 
et Lips. Saturn. 2, 15. — — Dio 60, 15. τά τε γὰρ ἄλλα, wai τοὺς 
διὰ μέσου τῆς θέας, παρὰ τὸν τοῦ ἀρίστου καιρόν, χατακοπτομένους 
ἥδιστα ἐθεώρει. Persedit autem dimisso populo, ut laniatorum ad- 
spectu oculos adhuc pasceret. 

-automatum, vel pegma] v. Bulenger.l. c. cf. Calig. 26. 

sicut erat togatus] Casaub. malebat zogatum. Utrumque 
promiscue dicitur. v. ind. in zf. 

timidus ac diffidens] Dio 60, ἃ. πρὸς 98 καὶ δειλίαν εἶχεν, ὑφ᾽ 
ἧς πολλάκις ἐκπληττόμενος, οὐδὲν τῶν προςηκόντων ἐξελογίζετο. xal 
αὐτοῦ xal τοῦτο προζλαμβάνοντες, οὐκ ἐλάχιστα κατειργάζοντο. wai 
ἐκεῖνόν τε γὰρ ἐκφοβοῦντες, ἐξεκαρποῦντο, καὶ τοῖς ἄλλοις τοσοῦτον 
δέος ἐνέβαλλον, ὡςϑ᾽, ἵνα συλλαβὼν εἴπω, πολλοὶ ἐπὶ δεῖπνον Ev τῇ 
αὐτῇ ἡμέρᾳ ὑπό τε τοῦ Ἀλαυδίου καὶ ὑπ᾽ αὐτῶν καλούμενοι, τὸν μὲν 


70 €. SUETONII 


fuit. Primis imperii diebus, quamquam; ut dixi- 
mus, jactator civililatis, neque convivia inire ausus 
est, nisi aut speculatores cum lauceis circumstareut, 
iuilitesque vice ministrorum fungerentur: neque ae- 
grum quemquam visitavit, nisi explorato prius cubi- 
culo, culcitisque et stragulis praetentatis et excussis: 
reliquo autem tempore salulatoribus scrutatores seme 
per apposuit, et quidem omnibus, et acerbissimos. 
Sero enim ac vix remisit, ne feminae praetextatique 
pueri et puellae conirectarentur, et ne cujus comiti 
aut librario calamariae aut graphiariae thecae adime- 
renlur, Motu civili, quum eum Camillus, non du- 
bitans etiam circa bellum posse terreri, contumeliosa 
et minaci et contumaci epistola cedere imperio jube- 
rel, vitamque otiosam in privata re agere; dubitas 
vil, adhibitis principibus viris, an obtemperaret, 
[56] Quasdam insidias temere delatas adeo expavit, 
ut deponere imperium tentaverit. Quodam, ut supra 
retuli, cum ferro circa sacrificantem se deprehenso, 
Senatum per praecones propere convocavit, lacri- 
misque et vociferatione miseratus est conditionem 
suam, cui nihil tuti usquam esset; ac diu publico 


ὡς καὶ xar ἄλλο Ti, παρίεντο, πρὸς δὲ ἐκείνους ἐφοίτων. Td. c. 14, 
ὁπότε αποντεῖναί τινα ἐϑελήσειαν (οἵ τε αισάρειοι καὶ ἡ Μεσσαλίνα) 
ξξεφόβουν αὐτόν, μάν. τούτου πάνϑ᾽ ὅσα ἐβούλοντο ποιεῖν, ἐπετρέα 
“πτουτό, v. C. 87. 

Primis imperii diebus], Dio 60, 5. τὸν τε γὰρ Τ᾽ ἀϊον ὀὕτως ὁρῶν 
ἀπολωλότα, καὶ πυνθανόμενός τινας, ὡς καὶ βελτίονας ἑαυτοῦ, πρὸς 
τὴν ἀρχὴν ὑπ᾽ αὐτῆς (τῆς βουλῆς; προβεβλῆσθαι, οὐν. ἐϑάρσει, ἀλλὰ 
vX τὸ ἄλλα ἀκριβῶς ἐφυλάττετο, καὶ πάντας τοὺς προςίοντας οἱ Wal 
ἄνδρας καὶ γυναῖκας ἐρευνᾶσθαι ἐποίει, μή τι ξιφίδιον ἔχωσιν. ἐν TB 
TOig συμποσίοις πάντως τινὰς στρατιώτας συνόντας εἶχε. καὶ τοῦτῶ 
μὲν ἐξ ἐκείνου καταδειχϑέν, καὶ δεῦρο ἀεὶ γίγνεται. ἡ δὲ δὴ ἔρευνα 3 
διὰ πάντων, διὰ Οὐεσπασιανοῦ ἐπαύσατο. v. Vespas. a£. De scru4 
£atoribus v. eua: Lips, ad 7c. Ann, 11, 22. 

calam, aut graph. thecae] v, Caes, 82. Calig. 28. 

Motu civili] v. supra ed c. i5. 22... 60, τῷ. Ἀλαύδιος δὲ τέως ἢ 
μὲν πάνυ κατέδεισεν, ὥςτε καὶ ἐθελοντὴς ἑτοίμως ἔχειν TOU κράτους 
αὐτῷ ἐνστεῖναι 5664, 


€ 'E"A'DBo»'uss:sSs. 71 


abstinuit. Messalinae quoque amorem flagrantissi- 
mum, non tam indignitate contumeliarum, quam 
periculi metu, abjecit, quum adultero Silio acquiri 
imperium credidisset: quo tempore foedum in mo- 
dum trepidus ad castra confugit, nihil tota via, quam, 
essetne sibi salvum imperium, requirens. [57] Nulla 
adeo suspicio, nullus auctor tam levis exstitit, a quo 
non, mediocri scrupulo injecto, ad cavendum ulci- 
scendumque compelleretur. Unus ex litigatoribus 
' seducto in salutatione affirmavit, vidisse se per quie- 
tem, occidi eum a quodam: dein paulo post, quasi 
pereussorem agnosceret, libellum tradentem advere 
sarium suum demonstravit; confestimque is pro de- 
prehenso ad poenam raptus est. Pari modo oppres- 
sum ferunt Appium Silanum: quem quum Messalina 
et Narcissus conspirassent perdere, divisis partibus, 
alter ante lucem similis attonito patroni cubiculum 
irrupit, affirmans somniasse se, vim ei ab Appio il- 
latam: altera, in admirationem formata, sibi quoque 
eandem speciem aliquot jam noctibus obversari, re- 
tulit. Nec multo post ex composito irrumpere Ape 


periculi metu] Apud Tac. 11, 51. inter alia Narcissus eum 
monet: , Ni propere agis, tenet Urbem gnaritus. Tum (ita per- 
git scriptor) potissimum quemque amicorum vocat; primumque 
rei frumentariae praefectum, 'Turranium,, post Lusium Getam, 
| praetorianis impositum, percunctatur. Quibus fatentibus, cer- 
tatim ceteri circumstrepunt, iret in castra, firmaret praetorias 
cohortes, securitati ante, quam vindictae consuleret. Satis conm- 
stat, eo pavore offusum Claudium, ut identidem interrogaret, 
n ipse imperi potens, an Silius privatus esset. '* 

pro deprehenso] ὡς àv αὐτοφώρῳ. 

-pp. Silanum|] v. c. 29. Messalinae et Narcissi, quem p- 
pianae caedis moliterem vocat Tac. 11, 29., machinas ita describit 
DDio 60, 14. xai (οὐ γὰρ εἶχον οὔτε ἀληθὲς οὔτε πιθανόν τι κατ᾽ ag. 
TOU εἰπεῖν) συνέπλασσεν ὄναρ ὁ Νάρμκισσος ὡς σφαττόμενον τὸν Aag 
διον ὑπὸ τοῦ Σιλανοῦ αὐτοχειρίᾳ ἰδών" καὶ αὐτὸς τε εὐθὺς ὑπὸ τὴν 

ἕω ἐν τῇ εὐνῇ οἱ iT ὄντι τὸ ὄναρ ὑπότρομος διηγήσατο, wai ἡ Μεδσα- 
λίνα παραλαβοῦσα ἐδείνωσε. καὶ ὁ μὲν οὕτως ἐξ ἐνυπνίου παραπώλετο. 
ef. similia 7c. 11) 4. 


1? € SUETONIIE 


pius nunciatus, cui pridie, ad id temporis ut adesset; 
praeceptum erat, quasi plane repraesentaretur 505 
mnii fides, arcessi sia0m ac mori jussus est. Nec 
dubitavit. postero die Claudius, ordinem rei gestae 
perferre ad Senatum , ac liberto gratias agere, quod 
pro salute sua eliam dormiens excubaret. [58] lrae 
atque iracundiae conscius sibi, uirumque excusavit 
edicto; distinxitque, pollicitus a/teraz quidem bre- 
vem et innoxiam, alteram non injustam fore. Osten- 
sibus, quia sibi subeunti "Tiberim scaphas obviam non 
miserint, graviler correptis, eaque cum invidia, ut, 
in ordinem se coactum, conscriberet, repente, tan- 
ium non salisfacienlis modo, veniam dedit. Quos- 
dom, in publico parum tempestive adeuntes, manu 
sua repulit. Item scribam quaestorium, itemque praes 
tura functum Senatorem , inauditos et innoxios rele- 
gavit: quod ille adversus privatum se intemperane 
lius affuissct; hic in aedilitate inquilinos praediorum 


utrumque] | Subjungitur neulrum duobus femininis ex fre- 
quentissimo Graecorum Latinorumque usu. v. Burm. cet Ou- 
dend. Codices tamen nonnulli, in his Menmum., utramque €x core 
xectione. 

alteram qu. brevem] ixacundiam. 


in ordinem se coactum] v. ind. et Glossax. Livian. in ordo et 
cogere, Ex sequ. conscriberet patet, codicillis s. literis correptos 
fuisse Ostienses, et possis explicare conscribere per simul scribere, 
adscribere, συγγράφειν pro προςγράφειν, unde al. e glossa adscri- 
beret, Burm. cenjicit adjiceret v. objiceret, Sed ommino amat 
uti scriptor his compositis pro simplicibus, neglecta compasi. 
tionis natura, quod in Graecis frequentissimum, Id docet index 


in concertare, condormire, conquiescere, conqueri, consalutare, 
consauciare, contrucidare aliisque. , 


satisfacientis] h. e. excusantis, v. ad Caes, 75. 14 ipsum per 
literas fecisse videtux. In codd. et edd. haec verba misere sunt 
corrupta et transjecta, v. Burm, et Oudend, 


praediorum] Nescio, cur urbana tantum intelligant, cum ex 
rusticis etiam opsonia venalia afferre poruissent inquilini, quame 
quam illa ut propiora magis huc pertinent. Geterum huc nullo 
modo referenda divisio praediorum in uxrbama et rustica, quam 


δι υ ΡΥ υ - 23 


suorum, conira vetitum cocta vendentes; multas- 
'set, villicumque intervenientem flagellasset. | Qua 
de causa ctiam ccercitionem propinarum Aedilibus 
ademit. Ac ne stultitiam quidem suam reticuit, si- 
mulatamque a se ex industria sub Cajo, quod aliter 
evasurus perventurusque ad susceptam stationem non 
fuerit, quibusdam oratiunculis testatus est. Nec ta- 
men persuasit; quum inira breve tempus liber edi- 
ius sit, cui indeX erat μωρῶν ἔπανάστασις" argue 


ex usu, vel voluptati, vel necessitati inserviente, faciunt ICti, 
de qua v. Heinecc; Ant, R. 2, 5, 1. 

contra vetitum] sc. edieto Aedilicio. v. Tiber. 54. Sed Clau- 
dius ipse edicto ciborum luxuriam cohibrerat, auctore Dione 
60, 6. τά cs καπηλεῖα, ἐς ἃ συνιόντες ἔπινον, κατέλυσε, καὶ Qo" 
ἔταξε μήτε πρέας που ἑφ 9όν, μήηϑ᾽ ὕδωρ θερμὸν πιπράσκες 
σϑαι" καί τινας ἐπὶ τούτῳ ναὶ πειϑαρχήσαντας ἐκόλασεν. Postea sub 
Nerone inierdictum , ,, ne quid in popinis cocti praeter legumina 
aut olera veniret, quum antea nullum non opsonii genus propo- 
neretur'* uti Noster Neron. 16,, unde patet, priora edicta haud 
nimis servata 'uisse in Urbeluxuriae plena. Denuo Vespasianus 
οὐδὲ ἐν τοῖς καπηλείοις &Q90y τι πλὴν ὀσπρίων πιπράσμεσθαι ἐπέτρεπε, 
auctore XipAil. 66, 10. 

simulatam a se ex industria] — Dio 59, 25. καὶ τὸν Ῥιλαύδιον 
ἀπέντεινεν ἂν (ὁ Τ᾿ αἴος), εἰ μὴ κατεφρόνησεν αὐτοῦ, τὰ μὲν τῇ Φύσει» 
τὰ 05 xal ἐκ προνοίας πολλὴν νωϑείαν προςποιουμένου. ld.6o, 2. 
ἅτε γὰρ ἐκ παίδων ἔν τε νοσηλεία καὶ ἐν φόβῳ πολλῷ τραφείς, wai 
διὰ τοῦτο ἐπὶ πλεῖον τῆς ἀληθείας εὐήϑειαν προςποιὴή- 
σάμενος (ὅπερ που καὶ αὐτὸς ἐν τῇ βουλῇ ὡμολόγησεν) κι T. À. 
Scilicet magni Bruti exemplum se imitatum ferebat stultus homo, 
tantum diversus ab illo, quantum Imperatorum tempora a. cruda 
Romanorum libertate. 

ad susceptam stationem] bh. e. imperium jam susceptum , quo 
tempore orationem habebat. : 

Nec tamen persuasit ; quum] [τὰ locum restituit I. F. Gronov. 
Plerique libri et edd. zec ante persuasit, quam, Memm. nec ta- 
znen ente persuasit, quum. Nimirum corrupto quum, ut saepis- 
sime, in quam, in praecedentibus azfe necessarium duxere libras 
rii, atque ita periit Zzmez. Ceterum vulgatam falsam esse, do 
cet etiam sequens ed;/us sif. Si praecederet quam, sequi deberet? 
editus esset. v. ederetur. Nunc quum scriptoris argumentum in* 
fert, quo, non persuasisse Claudium, lectorem edoceat. 

ἐποανάστασις) [τῷ Memm. et optimi quique pro vulg. àvé- 


54 C;.9L8S)U0 B T ONU Dm 


à 


mentum autem, szul/itiam neminem fingere. [59] In« 
ler cetera in eo mirati sunt homines et oblivionem. 
ei inconsiderantiam, vel, ut Graece dicam, μετεω- 
ρίαν εἰ ἀβλεψίαν. — Occisa Messalina, paulo post, 
quam 1n triclinio decubuil, cur domzna non veniret, 
requisivit. Multos ex lis, quos capile damnaverat, 
postero statim die et in convivium, et ad aleae lusum 
admonerijussit; et, quasi morarentur, ut somnicus 
losos per nuncium increpuit.  Ducturus contra fas 


στασις, et post alios reddidit Oudendorp. — . Mox Casaub. sua- 
det: stultitiam. stultum. nem. fingere, pxobetque Bremius. Haud 
necessarium videtur, Dicebat libelli auctor, vere stultum esse 
oportere, qui tanta veritate stultitiam prodat; alias enim sans 
inulta sanae mentis indicia in ipsa simulatione apparere. [τὰ sale 
tem in Bruto aliisque genuina indoles non prorsus latuit. 
μετεωρίαν)] liaec respondet Lat. obZivion;, ut ἀβλεψία incon- 
siderantiae. lla est Germ. Gezstesabwesenheit; μετέωρος enim, 
qui vel oblivione, vel spe,, vel ullo affectu suspensus abreptus. 
que sui et rerum suarum obliviscitur, ut Claudium eorum, quae 
roxime acciderant, immemorem reddidit non affectus aliquis, 
sed inhaerens animo torpor et stultitia. Jnconsiderantía est eo- 
rum, quae conveniunt tempori vel loco. Obivionis sunt exempla 
usque ad zncreputt inde zzconsiderantiae. 

Occisa Messalina] Paulo aliter Tac. 11, 58. sed non majore 
Claudii laude: ,,Nunciatum Claudio epulanti, perisse Messali- 
nam , non distincto, sua an aliena manu. nec ille quaesivit, po- 
poscitque poculum et solita convivio celebravit. Ne secutis qui- 
dem diebus odii, gaudii, irae, tristitiae, uliius denique humani 
affectus signa dedit, non, cum laetantes accusatores aspiceret, 
non, cum filies moerentes.* Haec vera £orporis $, avaiG9301a6, 
non Stoicae, sed qualis vilissimis hominibus vel in patriae cala» 
suitate esse solet, descriptio. De dominae vocabulo, h. e. A4erae, 
quod ad amicas vel uxores transferri coepit a viris aevo molli, 
et effeminato, (unde Ital. douza, Gall. dame,) quum proprie servis 
tantum usurparetur, h, l. dicere non attinet, 

Multos — jussit] Dio 60, 14. πολλάκις ἐξαπιναίως ἐμπλαγείς» 
xai νελεύσας τινὰ ἐκ τοῦ παραχρῆμα περιδεφῦς ἀπολέσθαι, ἔπειτας 
ἀνενεγκὼν καὶ ἀναφρονήσας, ἐπεζήτει τε αὐτόν, καὶ μαδφὼν τὸ γεγος 
γός, ἐλυπεῖτό τὸ Mai μετεγίνωσμεν. Ceterum xecepi et. convivium 
pro: concilium , et admoneri h. e, per servum inyitari, pro: ad- 
zoveri, quod quamvis Latiuitas ferat, res mon fert, quum vivi 


tantum admoveri queant 


€ 1 1.75 EIN. 79 


Agrippinam uxorem, non cessavit omni 'oratione 
Jfiliam , e& alumnam , et in gremio suo natam atque 
educaíam praedicare.  Asciturus in nomen (familiae 
suae Neronem , quasi parum reprehenderetur, quod 
adulio jam filio privignum adoptlaret, identidem di- 
vulgavit, neminem unquam per adoptionem familiae 
Claudiae insertum. | [4o] Sermouis vero rerumque 
tantam saepe negligentiam ostendit, ut nec quis, nec 
inter quos, quove tempore ac loco verba faceret, 
scire aut cogitare existimaretur, Quum de laniis ac 
vinarüs ageretur, exclamavit in Curia: Jogo vos, 
quis potest sine offula vivere? descripsitque abun- 
dantiam Veterum tabernarum, unde solitus esset vi- 
num olim et ipse petere. | De Quaestore quodam can- 
didato inter causas suffragationis suae posult, quod 
pater ejus frigidam aegro siot tempestive dedisset. 
Inducta teste in Senatu, 77aec, inquit, matris meae 
liberta et ornatrix fuit: sed me patronum semper 
existimavit. | [Hoc ideo dixi, quod quidam sunt ad« 
Auc in domo mea, qui me patronum nen putant. 
Sed et pro tribunali, Ostiensibus quiddam publice 
orantibus, quum excanduisset , NzAz/ habere se, vo- 
cileratus est, quare eos demereatur: st quem alium, 
et se liberum esse. Nam illa ejus quotidiana, et 


non cessavit] In hac oratione, ut in sequenti, adoptioni Ne- 
ronis praemissa, conspicua est inconsiderantia τοῦ καθήκοντος xai 
πρέποντος. Nam, quae ad commendanda consilia sua dicebar, 
dissuadere potius omittique ea jubere debebant. : 

nec quis| Valde placet conjectura Mülleri: mec quos sc. ser- 
xaones, ut referatur ad Claudium. |Confirmat eam lectio cod. ve 
inter quos. 

De Quaestore quod. candidato] sc. pxaeturae vel alius muneris, 
ut recte defendunt Oudend. ct Wolf. — — Beroaldi correctionem ; 
JDe quaesturae quod. cand. post alios adoptavit Ernest, 

non putant] ludigitat libertos suos; ígitur in re certo affir- 
mata de certis personis unice valet indicativus. Idem dicit Wolf, 
qui voc. quidam urget contra Ernesüum, regulis nonnunquam 
dilgentius inhaerentem, quam rei naturae, 

si quem alium — lib, 6551 Confundebat pro tribunali liber- 


| 
26 6. 8S UE TO'N'IE À 


plane omnium borarum et momentorum erant; 
Quid? ego tibi Theogonzus videor? et, λάλει; χαὰὶ 
ἶ μὴ Θίγγωνε" multaque talia, etiam privatis deformia, 
nedum Principi, neque infacundo, meque iudocto, 
inno eliam pertinaciter liberalibus studiis dedito. 
[41] Historiam in adolescentia, hortante T. Livio, 
Sulpicio vero lavo etiam adjavante, scribere aggres- 
sus est. Et quum primum írequenti auditorio come 
misisset, aegre perlegit, refrigeratus saepe a semete 
ipso. Nam quum initio recitationis, defractis come 
pluribus subselliis obesitate cujusdam, risus exortus 
csset; ne sedato quidem tumultu temperare potuit, 
quin ex intervallo subinde facti reminisceretur, ca- 
chinnosque revocaret. | In principatu quoque et scri- 
psit plurimum, et assidue recitavit per lectorem. 
luitium autem sumsit historiae post caedem Caesaris 


tatem hominis privati, tribuendi vel negandi aliquid, cum ἀκα 
gnitate Principis, qui ex jure et merito, ponderatisque adeo γᾶς 
tionibus statuere debet. lioc non cepit Burmannus. 

Theogonius] Adi Burm. editionem. Et ipse stultum homi- 
nem intelligo, cujus nomen in proverbium abierat, quod nunc 
ignoramus. In mentem mihi venit levis conjectura, cui nihil 
tribus: Τεωγόνιος pro l'swy:vüg S. Uxrysvüc, cul responderent 869 
quentia: λάλει, καὶ μὴ Siyyavs, h.e. ratione et verbis mecum 
pugnandum, non manibus, ut cum illis Terrae filiis. Sed prae- 
ter formam vocis repuguat etiam medium e£, quod diversum 
ejus dictum significat. 

T. Livio| Al. Lucio Livio, quem magni historici filium in. 
telligunt. [τὰ habet ed. Casaub. a. 1611. et notatum ad marg. ed. 
Plantin. a. 1596., quam mihi commodavit Cel. Muüllerus, v. /'os- 
sius de histor. Lat. — — Ego in patre acquiesco, , Ceterum Claudii 
Caesaris historias memorat Dn. 12, 17. (59.) — Sulpicium Flavum 
omnes ignorant, " 

commisisset] h. e. in virorum doctorum certamine praelegere 
coepisset. v. ad Aug. 9g.  Refrigerat autem. se ipsum, qui sua 
culpa committit, ut frigide s. minori cum studio audiatur. 

compluribus subselliis] Burm, conjecit compagibus subsellii, 
Sed plura subsellia conjuncta esse poterant, ut unius casus relie 
qua traheret, 


—  ΦΨὰΐφώη, 


CLAUDIU S 27 


Dictatoris. Sed et transiit ad inferiora tempora, coes 


pitque a pace civili; quum sentiret, neque libere, 
neque vere, sibi de superioribus tradendi potestas 
iem relictam , correptus saepe et a matre et ab avia. 
Prioris materiae duo volumina, posterioris unum. et 
quadraginta reliquit. Composuit et De vita sua octo 
volumina, magis inepte, quam ineleganter: item 
Ciceronis defensionem adversus Asinii Galli libros, 
satis eruditam. — Novas etiam commentus est literas 
ires, ac numero Veterum, quasi maxime necessarias, 
addidit: de quarum ratione quum privatus adhuc 
volumen edidisset, mox Princeps non difficulter oh» 
linuit, ut in usu quoque promiscuo essent. Exstat 
talis scriptura in plerisque libris, actis diurnis, titu- 
lisque operum. [42] Nec minore cura Graeca studia 
secutus est, amorem praestantiamque linguae occa- 
sione omni professus. Cuidam barbaro, Graece et 
Latine disserenti, Quum utroque, inquit, sermone 
nostro sis paratus. Et in commendanda Patribus con- 
scriptis Achaja, jratazm sibi provinciam , ait, comes 
munium studiorum comercio. |.Ác saepe in Senatu 


Sed er] Müller. deleri jubet sed, et antea comma poni pro 
puncto. 

magis inepte, quam inelecanter] Inepte ad argumentum, zz- 
elesanter ad orationem s. stilum spectat. 

literas tres] v. Lips. et alios interpretes ad Zac. A. τι, τής 
»Àc novas literarum formas addidit vulgavitque, comperto, 
Graecam quoque literaturam non simul coeptam absolutamque. — 
Nobis quoque paucae primum fuere; deinde additae sunt. Quo 
exemplo Claudius tres literas adjecit, quae usui, imperiiante eo, 


. post obliteratae, adspiciuntur etiam nunc in aere publicandis ple- 


biscitis per Fora ac Templa fixo.'* cf. interpretes ad n. 1l; et, quem 
Wolf. citavit, Ταγίον ad Maxm. Sandvic. p. 47. Postea unice vera 
videtur emendatio: ac£is diurnis, quam recepi pro ac diurnis. 
Orta vulg. ex acr. 

paratus| Optime ita Memm, aliique. Vulg. peritus, quod 
incassum defendit Burm. Vis autem sententiae est in zosfro, 
quod Claudius Graecum sermonem suo patrioque comparat, aeque 
nostrum dicens. "Temere omittitur a nonnullis. 


8 € SUETONII 


legatis perpetua oratione respondit. Multum vere 
pro iribunali etiam Homericis locutus est versibus. 
Quoiies quidem hostem vel insidiatorem. ultus esset, 
excubitori l'ribuno , signum de more poscenti, non 
temere aliud dedit, quam 
"Avdg ἐπαμίνασθαι; ore τις πρότερος χωλεπήνῃ. 

Denique et Graecas scripsit historias, Τυρῥηνικῶν 
XX, Καρχηϑονια κῶν ΝΠ. . Quarum causa veterl 
Alexandriae Museo-alterum additum ex ipsius no- 
mine; institutumque, ut quotannis in altero Tygóg- 
γικῶν libri, in altero Καρχηδονιωκῶν ; diebus statutis, 
velut in auditorio, recitarentur toii a singulis per 
vices. [45] Sub exitu vitae, signa quaedam, nec ob- 
scura, poeuiLentis el de matrimonio Agrippinae, de- 
que Neronis adoptione, dederat. Siquidem, com- 
memorantibus libertis, ac laudantibus cognitionem, 
qua pridie quandam adulterii ream condemnaverat, 
szbz quoque £n fatis esse, jactavit , omnia impudica, 


excubitori] qui praeerat cohorti excubias agenti, Dio 60, 16. 
post descriptas crudeles de Camilli conspiratione quaestiones: 
Ῥλαύδιος δὲ οὕτω που πρὸς τὴν τιμωρίαν τὴν τε ἐμείνων καὶ τὴν τῶν 
ἄλλων ἔσχεν, ὥςτε καὶ σύνθημα τοῖς στρατιώταις τὸ ἔπος τοῦτο συνε- 
"χὼς διδόναι, ὅτι χρὴ 

᾿Ανδρ᾽ ἐπαμύνασϑθαι, ὅτε τις πρότερος χαλεπήνῃ- 
νιαὶ ἄλλα δὲ πολλὰ καὶ πρὸς ἐκείνους καὶ πρὸς τὴν βουλὴν τοιουτό- 
σροπα Ἑλληνιστὶ παρερϑέγγετο᾽ ὥςτε καὶ γέλωτα παρὰ τοῖς δυνα- 
μένοις ἔστιν ἃ αὐτῶν συνεῖναι ὀφλισκάνειν. — Versus desumtus. ex. 
Homer. Odyss. π, 72. et Q, 155. ex quibus locis, ut ex Dione, 
edidi χαλεπήνῃ pro χαλεπαίνῃ. Namque illud significant codd., 
qui mixta fo: ma dant χαλεπηαίνῃ- 

Sub exitu vitae — d-derat] Dio 6o, 84. à 98 RAavococ, τοῖς 
ὑπὸ τῆς Αγριππίνης δρωμένοις, ὧν γε wai ἠσθάνετο ἤδη, ἀχϑόμενος, 
xai τὸν υἱὸν αὑτοῦ τὸν Βρεττανικὸν ἐπιζητῶν (ἐξ ὀφϑαλμῶν αὐτῷ 
ἐπίτηδες ὑπ᾽ ἐκείνης τὰ πολλὰ γιγνόμενον, Νέρωνι, οἷα τῷ ἑαυτῆς 
παιδὶ ἐκ τοῦ προτέρου ἀνῦρος αὐτῆς Δομιτίου, πάντα τρόπον περί- 
ποιουμένης τὸ κράτος) οὐκ ἤνεγνε τὸ γιγνόμενον, ἀλλ᾽ ἐκείνην τε μαι 
ταλῦσαι καὶ τὸν υἱὸν διαδοχον τῆς ἀρχῆς ἀποδεῖξαι παρεσκευάζετο. 

sib: qu. in fatis esse| | Tac. ἃ. 12, 64. ,, Sed 1n praecipuo pae 
vore Agrippina, vocem Claudii, quam temulentus jecerat, fa- 


πὰπππ------- - -  :---ῬοοΟ .ἑὀ.ἁ-ῥ-ς--.-.- 


CLAUDIUS 19 


sed non impunita matrimonia. ἘΠῚ subinde obvium 
sibi; Britannicum artius complexus, hortatus est, z£ 
eresceret, rationemque a se omnium factorum ac«- 
cipere; Graeca insuper voce prosecutus, ὁ τρώ- 
σας καὶ ἰάσεται. Quumque impubi teneroque ad- 
huc, quando statura permitteret, togam dare de- 
stinasset , adjecit: τέ tandem populus Romanus 
verum, Caesarem habeat. [44] Non multoque post 
testamentum etiam conscripsit, (ac signis ommie 
um magistratuum obsignavit. Prius igitur, quam 
ultra progrederetur, praeventus est ab Agrippina, 
quam praeter haec conscientia quoque, nec minus 
delatores multorum criminum arguebant. Et veneno 
quidem occisum convenit: ubi autem, et per quem 


1ale sibi, ut conjugum flagitia ferret, dein punrret, metuens, agera" 
et celerare statuit, perdita prius Domitia Lepida. ' 

Britannicum — complexus) Tac. c. 65. ,,Haec atque talia 
dictitans, amplecti Britannicum ; robur aetatis quam maturri- 
1»um precari; modo ad Deos, modo ad ipsum tendere manus, 
adoleseeret, patris inimicos depelleret , matris etiam interfectores 
ulcisceretur. '* 


ὃ τρώσας xai ἰάσετα]) Hoc oraculum Telepho olim datuma 
n. l. restituit e codd. Petr. Z;c£orius Var. Lect. 24, 14. Favet cor- 
rupta lectio Memmiani: ὃ τρώδας πείσεται, eX qua Gronovius, 
amans sua dare, conjecit ὃ τρώσας ἀμέσεται. INon accedit ad hu- 
jus dicti vim vulgata: ὁ ἔρος δ᾽ ἐπείγεται. 

verum Caesarem] | Xiphilin. 61, x. γνήσιος γὰρ τοῦ KAavbioo 
παῖς ἐπεφύκει, xai TZ τοῦ σώματος ἀκμῇ xai ὑπὲρ τὸν τῶν ἐτῶν 
ἀριϑμὸν ἦνθει. V. ibi Fabric. et suprae ad c. 97. 

Non multoque] Müller. suadet oz multo ztaque. 


conscientia]  Cod., collatus ad marg. Plant., conscia h. e. 
quorum sibi conscia erat Agrippina; durissime. Magis placet in 
sequentibus urgebazt se ad facinus maturandum, quod ex aliis 
notavit Müller. pro arguebant. 


veneno quidem occisum] Tac. x2, 66 et 67. ,, Deligitur artifex 
talium, vocabulo Locusta, nuper veneficii damnata, et diu inter 
instrumenta regni habita. Ejus mulieris! ingenio paratum virus, 
cujus minister e spadonibus fuit Halotus, iníerre epulas et explo- 
rare gustu solitus. Adeoque cuncta mox pernotuerc, ut tempo- 
rum illorum scriptores prodiderint, infusum deleciabili cibo 


80 δι S EE ὙΓῸ NOR 


dato, discrepat. Quidam tradunt, epulanti in arce 
cum sacerdotibus, per LHalotum spadonem pracgu- 
statorem 3 alii, domestico convivio, per ipsam Ágrip- 
pinam, quae boletum inedicatum avidissimo ciborum 
ialium obtulerat. ΒΒ αι de subsequentibus diversa 
fama est. Multi statum, hausto veneno, obmutuisse 
ajunt, excruciatumque doloribus nocte tota, defecisse 
prope lucem, Nonnulli inter initia consopitum, de- 
inde c!bo alfluente evomuisse omuia , repetitumque 
toxico, iucerlum, puliine addito, quum velut ex- 
haustum refici cibo oporteret, an imunisso per cly- 
sierein, ul quasi abundantia laboranti etiam hoc ge- 
nere egestionis subveniretur. [45] Mors ejus celata 
est, donec circa successorem ommpia ordinarentur. 
]taque et quasi pro aegro adhuc vota suscepta sunt, 
et inducti per simulationem comoedi, qui velut desi- 


po— om nd 


boletorum venenum, nec vim medicaminis statim intellectam; 
socordiane Claudii an vinolentia; simul soluta alvus subvenisse 
videbatur, lgitur exterrita Agrippina, et, quando ultima timé- 
bantur, spec!a praesenium invidia, provisam jam sibi Xeno- 
phoni: medici conscientiam adhibet. llle, tanquam nisus evo- 
mentis adjuvaret , pinnam, rapido veneno illitaàm , faucibus ejus 
demisisse creditur, haud ignarus, summa scelera incipi cum pe- 
ziculo, peragi cum praemio. Dio 60, 54. μαθοῦσα 0s ταῦτα ἡ 
᾿Αγριππίνα ἐφοβήθη. καὶ αὐτὸν. προκαταλαβεῖν φαρμάκῳ ἠθέλησεν. 
ὡς ὃδ ἐμεῖνος οὐδὲν ὑπὸ τοῦ οἴνου» ὃν πολὺν ἀεί ποτε ἔπινε, καὶ ὑπὸ 
πῆς ἄλλης διαίτης, ἡ πρὸς φυλακὴν σφῶν οἱ αὐτοκράτορες χρῶνται» 
καμοῦσϑθαι ἠδύνατο, Λουμκούσταν τινὰ φαρμανμίδα περιβόητον μετεῦ 
πέμψατο, καὶ φάρμακόν τι ἄφυκτον προκατασμευάσασα, ἐς τινα τῶν 
γαλουμένων μυμήτων ἐνέβαλε. καὶ αὐτὴ μὲν ἐκ τῶν ἄλλων ἤσθιεν, 
ἐκεῖνον δὲ ἐκ τοῦ τὸ φάρμακον ἔχοντος oit γὰρ μέγιστος καὶ κάλλι- 
στο ἦν) Φαγεῖν ἐποίησε. καὶ ὃ μέν, οὕτως ἐπι βου Aui, ἐκ μὲν τοῦ 
συμποσίου, ὡς καὶ ὑπερμορὴς μίϑης σφόδρα ὧν, ἐξοκομίσθη (ὅπερ 
που καὶ ἄλλοτε πολλαπκις ἐγεγόνει") τῆς ὃξ νυκτὸς οὐδὲν OUT εἰπεῖν 
οὔτ᾽ ἀκοῦσαι δυνηθείς, μετήλλαξε. De praegustatoribus ν. Lips. 
ad 7^c. l. c. 

Mors ejus celata est] ' Tac. c. 69. 3, Vocabatur interim Sena- 
tus, votaque pro incolumitate Principis Consules et Sacerdotes 
nuncupabaut, quum .am esa mis vestibus et fomentis obtegere- 
tur, dum res firmando Neronis imperio componuntur sequ. ** 


g E ΟΣ τ ὃς 


derantem oblectarent. Excessit tertio Idus Octobris, 
Asinio Marcello, Acilio Aviola, Consulibus, quarto 
et sexagesimo aetatis, Imperii! quartodecimo anno; 
funeratusque est sollemni Principum pompa, et in 
numerum Deorum relatus Quem honorcm, a Ne- 
rone destitutum abolitumque, recepit mox per Ve- 
spasiamum. [46] Praesagia mortis ejus praecipua 
fuerunt: exortus crinitae stellae, quam cormeten vo- 
cant: iactumque de coelo monumentum Drusi patris; 
. et quod eodem anno ex omnium magistratuum genere 
plerique mortem obierant. Sed nec ipse ignorasse, 


^ 


tert:o Id. Oct.] A.U. 8o7. Consentiunt D/o l. c. μετήλλαξε 
τῇ τρίτῃ καὶ δεκάτῃ τοῦ Ονκτωβρίου, ζήσας ἑξήκοντα καὶ τρία ἔτη, 
αὐταρχῆήσας δὲ ἐτὴ δέκα καὶ τρία, καὶ μῆνας ὀκτώ, καὶ ἡμέρας εἶνο- 
σιν, et Seneca l. c. cf. Casaub. ad ἢ. l. 


funeratusque est] Tac. 12. fiu. ,, Coelestesque honores Clau- 
dio decernuntur, et funeris sollemne, perinde ac D. Augusto, 
celebratur, aemulante Ágrippina proaviae Liviae meguificen:ism, 
Testamentum tamen haud recitatum, ne antepositus filio privi- 
gnus injuria et invidia animos vulg) turbaret.* — Dio c. 18. ἔτυχε 
δὲ καὶ τῆς ταφῆς καὶ τῶν ἄλλων, ὅσων ὁ Αὔγουστος. ᾿Αγριππίνα ὃ8 
καὶ ὁ Νέρων πενθεῖν προςεποιοῖντο, ὃν ἀπεκτόνεισαν, ἔς τε τὸν 
οὐρανὸν ἀνήγαγον, ὃν 8X τοῦ συμποσίου φοραδὴν ἐξενηνόχεσαν. V, 
NNeron. c. 9- 


p Vespasianum] v. Vespas, c. 9. 


Praesagia mortis] Dio c. 55. ἐς τοῦτο $8 ἀστὴρ ὃ κομήτης, 
ἐπὶ πλεῖστον ὀφϑείς, καὶ ἡ Ψψενὰς καὶ αἱματώδης, 6€ τε σκηπτὸς Ó 
ἐς τὰ δορυφορικὰ σημεῖα ἐμπεσών, xal ἡ αὐτόματος τοῦ ναοῦ τοῦ 
| Διὸς τοῦ Νικαίου ἄνοιξις, τὸ τε σμῆνος τὸ ἔν τῷ στρατοπέδῳ 
συστραφέν, xal ὅτι ἐξ ἁπασὼν τῶν ἀρχῶν εἷς ἀφ᾽ ἑκάστης ἔτε- 
λεύτησεν, ἔδοξε σημῆναι. — Tac. 12, 64. ,, IM Asinio, Ν᾽. Acilio 
C:s. mutauonem rerum in deterius portendi, cognirum est 
crebris prodigiis. Signa ac tentoria militum igne coelesu ar- 
$ere.  Fastigio Capitolii examen apum insedit. — Biformes ho- 
| minum partus, et suis fetum edirum, cui accipitrum ungues 
inessent. Numerebatur inter ostenta deminutus omnium magi- 
stratuum numeius, (Quaestore, Aedili, Tribuno ac Praetore et 
Consule, paucos intra menses, defunctis. * 
Tom. 11. 6 


-— 


82 , €. ,S/UETOSNEt 


aut dissimulasse ultima vitae suae tempora videtur, 
eliquot quidem argumentis. Nam et quum Consules — 
designaret neminem ultra mensem, quo obiit, de» — | 
signavit: et in Senatu, cul novissime interfuit, mule | 
tuii ad concordiam liberos suos cohortatus, utrius- 
que aelatem suppliciter Patribus commendavit. Et. 
in ultima cognitione pro tribunali, accesszsse se ad 
finem. mortalitatis, quamquam abominantibus ) qui 
audiebant, semel atque iterum pronunciavit. 


89 


ΠΥ ΟΤ, ὝὙΓΤ 8 


ET E So: 


* [a Ex gente DOMITIA duae familiae claruerunt; 
CALVINORUM, et AENOBAREORUM. - Aéno- 
barbi auctorem originis, itemque cognominis, ha- 
bent L. Domitium: cuirure quondam revertenti ju- 
venes gemini augusliore forma ex occursu imperasse 
traduntur, nunciaret Senatui ac populo victoriam, 
de qua incertum adhuc erat: atque in fidem majesta- 
iis adeo permulsisse malas, ut e nigro ruti!um acri- 
que assumilem capillum redderent. Quod insigne 
mansit et in posteris ejus, ac magna pars rutila barba. 
fueruut. Functi autem consulatibus septem , triunie- 


juvenes gemini] Dioscuri. Pluzarch. Aemil. 2c. ἣν δὲ μάχην 
"Ρωμαῖοι Ταρκυνίους μετὰ Λατίνων ἐπιστρατεύσαντας ἐνίκησαν. aUe 
τάγγελοι Φράζοντες ὥῴϑησαν ἀπὸ τοῦ στρατοῦ μικρὸν ὕστερον ἀνδρες 
$vo καλοὶ καὶ μεγάλοι" τούτους εἴκασαν εἶναι Διοςκούρους. ὁ δ᾽ ἐντυ- 
Xv πρῶτος αὐτοῖς κατ᾽ ἀγορὰν πρὸ τῆς κρήνης ἀναψύχουσι τοὺς ἴπ- 
πους "oue πολλῷ περιρρπομένους, ἐθαύμαζε τὸν περὶ τῆς νίκης Ade 


€ 
γον. εἶϑ᾽ οἱ μὲν ἐπιψαῦσαι λέγονται τῆς ὑπήνης αὐτοῦ ταῖν χεροῖν 


ἀτρέμα μειδιῶντες" ἡ ὃ εὐθὺς EM μελαίνης τριχὸς εἰς πυῤῥὰν μετα- 


βαλοῦσα, τῷ μὲν λόγῳ πίστιν, τῷ δ᾽ ἀνδρὶ παρασχεῖν ἐπίνλησεν τὸν 
Αἰνόβαρβον, ὅπερ ἐστὶν χαλκοπώγων οἵ, Coriolau. 3. Dionys. Ar« 
chaeol. 6, 15. v. et C;cer. de nat, iD. 2, 2. al. 

capillum] Burm. injuria corrigit piZum. v. Oudend. 

consulatibus septem] Fell. 2, 10. ,, Eodem tractu iemporum 
er Domitii ex Arvernis, et Fabii ex Allobrogibus victoria fuit 
nobilis. Fabio, Paulli nepoti, ex victoria cognomen Allobro- 
gico inditum,  Notetur Domitiae- familiae peculiaris quaedam, 


δά, € Ss UETOSMN IT 


pho; censuraque duplici, et inter patricios allecti; 
perseverarunl ommes in eodem cognomine. Ac n8 
praenominua quidem ulla, praeterquam Cnei et Lu- 
cii, usurparuünt; eaque 1psa notabili varietate, modo 
coniinuantes unumquodque per trinas personas, mo- 
do alternantes per singulas.: Nam primum secundum- 
que ac tertiam Aénobarborum Lucios; sequentes rur4 
sus tres ex ordine Cneos accepimus; reliquos nonnisi 
vicissim, tüm Lucios, tum Cneos. Plures e familia 

ognosel referre arbitror, quo facilius appareat ita 
d eg: ;neràsse ἃ suorum τ δ πιδαξ Nero, ut tamen vitia 
igitur paulo altius repetam, atavus ejus Cn. Domitius 
in tribunatu pontificibus offensior, quod alium, quam 


se, in patris sui locum cooptassent, jus sacerdotum. 


subrogandorum a collegiis ad populum transtulit: at 


ei ut clarissima, ita artata numero felicitas. .Sep£ez ante hunc 
nobilissimae simplicitatis juvenem , Cn. Doinitium, fuere, sin- 
gulis omnino parentibus geniti, sed omnes ad consulatum sacer- 
dotiaque, ad triumphi autem paene oinnes pervenerunt insignia,'* 


ubi ore nimis pleno locutum Patereulum, interpretes dudum: 


monuere. 
triumpho) Xnterpuunxi post hanc vocem, ne referas ad du- 
plici cum Exrnestio , qui Cn. Aénobarbi de Allobrogibus, et Cal- 


vini de Hispanis intelligit triumphos. Sed de Aénobarbis tan- 


tum loquitur auctor, unum adeo memorans triumphum de Allo- 


brogibus et Arvernis Cn. Aénobarbi, Consulis a, U. 652. cum p. 


Fannio. Idem Censor fuit cum L. Metello a. 659., eademque 
potestate functus est blius Cnejus cum L. Crasso oratore a. 602. — 
cf. Ern. Clav. Cic. ind. histor. 


per trinas pers.) lta Memm. aliique. Vulg. zermas. v. Ou« . 


dend. ad Aug. 74. et h. l. De voc. persona, quod sensu adhiberi 
solet, ut dicitur, abstracto, v. Perizon. ad Sancti; Manerv. 1, 12.» 
Fabr. Thes. et Exnest. Clav. Cic. sub h. v. ol 

jus sacerdotum στο transtulit] v. ad Caes. 15. Confundit au» 
tem Β. 1. Suetonius patrem et filinm. Nempe pater triumphavit 
de victis Allobrogibus, filaus legem tulit de sacerdoviis Tribunus 


r!.a. 650., Censor postea cum Crasso Licinio, maxima discordia, . 


cui tiribuendum, quod proxime comamemoratur, Crassi «actum. 


[ 


cujusque , quasi tradita et ingenita, retulerit. [3] Ut 


ἢ 


N E & O. 3 


,09 


in consulatu;  Allobrosibus Arvenisque superatis, 
elephanto per provinciam vectus est, turba militum, 
quasi inter sollemnia triumphi, prosequente. — in 
hunc dixit Licinius Crassus orator, ANoz esse miran- 
dum, quod aeneam barbam haberet, cui os ferreum, 
cor plumbeum esset. klujus filius Praetor C. Caesa- 
rem abeuntem consulatu, quem adversus auspicia 
legesque gessisse existimabatur, ad disquisitionem 
Senatus vocavit: mox Consul Imperatorem ab excre 
citibus Gallicis retrahere tentavit: successorque ei 
per factionem nominatus, principio civilis belli ad 
- Corfinium captus est. Unde dimissus, Massilienses 
obsidione laborantes quum adventu suo coníirmasset, 
repente destituit, acieque demum Pharsalica occu- 
buit: vir neque satis constans, et ingenio truci: in 
1 desperatione rerum, onortem, iimore appettam, 
.ita expavit, ut haustum venenum poenitentia evo- 
muerit, medicumque manumiscerit, quod sibi pru- 
dens ac sciens minus noxium temperasscet.  Consul- 
tante autem Cn. Pompejo de mediis ac neutram par- 
tem sequentibus, solus censuit hostium numero ha- 
bendos. [3] Reliquit filium , omnibus gentis suae 
procul dubio praeferendum. 1s inier conscios Cae- 
sarianae necis, quamquam insons, damnatus lege 


v. Glandorp. Onomast. p. 505. , Ernest. Cl. Cic., et quos hic ex- 
£itavit, Oudend. denique ad ἢ. 1. 
vectus 65] Al.invectus est, quod jure damnat Oudend, 
Hujus filius] Lucius. v. Caes. 25. et 54. 
repente restituit] v. Caes. B. C. 2, 22. 

- eccubuit| Caes. B. C.5, 99. ,,L. Domitius, ex castris in 
xmontem refugiens, quum vires eum lassitudine defecissent, ab 
equitibus est interfectus. ** cf. Lucan. 7, 599. sequ. Tuc. A. 4, 44. 

ut — evomuerit| v. Plutareh. Caes. 34. Pün. 7, 55. (54-) εἴ, 
Senec. de benefic. 5, 24. 
de mediis] v- supra ad Caes. 75. 
t inter conscios — damnatus] Appian. 5, 55. ἦν AuvófiuoBoc τῶν 
ματεγνωσμένων τε ἐκ δίκης ἐπὶ Γαΐῳ Βαίσαρι φόνου, kal προγεγραμ- 
μένων ἐπὶ τῇ καταδίκη, καὶ ἐν Φιλίπποις ᾿Αντωνίῳ καὶ Καὶ αἰσαρε πε- 


πολεμηκότων. Apud Eund. 5, 61. Octavianus: ᾿Αηνόβαρβον, Φο- 


, 


86 6. 5E ὍΝ ΕΝ 


Pedia, quum ad Cassium Brutumque se, propinqua 
sibi cognatione junctos, contulisset, post utriusque 
interitum classem olim commissam ^A MESH auxit 
eiiam; nec, nisi parübus ubique profligatis, M. An- 
ionio sponte, et ingeniis meriti loco, tradidit; 505 
lusque oninuium ex iis, qui peri lege damnati erant, 
restitutus in patriam,  armipiissimos honores percu-- 
currit: ac subinde redintegrata dissensione civili, 
eidem Antonio legatus , delatam sibi summam impe- 
rii ab iis, quos Cleopatrae pudebat, neque suscipere, 
neque recusare fidenter, propter subitam vaietudi- 
nem, ausus, transiit ad Augustum: et in diebus pau- 
cis obiit, nonnulla et ipse infamia aspersus,. jam 
Antonius, eum desiderio amicae Serviliae INaidis 
iransfugisse, jactavit. [4] Ex hoc Domitius nascitur, 
quem emtorem l1amiliae pecuniaeque iu testamento 


νέα τοῦ ἐμοῦ πατρὸς, ψήφῳ καὶ κρίσει καὶ προγραφῇ κατεγνωσμές 
νον. Contra Cooccejus ibid, c. 62. ᾿Ληνέβαρβος ὃξ οὐκ. ἔστι τῶν àve 
δροφόνων" ἡ δὲ ψῆφος αὐτῷ xaT ὀργὴν ἐπῆκται, οὐδξ γὰρ τῆς βου- 
λῆς Tw τότε μετεῖχεν. — Cic. Phal. 2, 31. ,, Cn. Domiuum non pa- 
tris interitus, clarissimi viri, non avunculi (Catonis) mors, non 
spolietio dignitatis, ad recuperanaam libertatem , sed mea aucto- 
zitas excitavit ? * — — Ad hunc est epistola Ciceronis l. 6, 22. 

lese Pedia| Fell. 2, 69. ,, Et lege Pedia, quam Consul Pedius 
cellega Caesaris tulerat, omnibus, qui Caesarem patrem inter- 
io aqua iguique damnatis interdictum erat. ** 

quum -—— contulisset] a quibus classi praefectus cum Murco 
mare Ionium tenuit bello Philippico, variaque clade Triumviros 
afflixit. v. Appian. Civ. l: 4 et 5. Dion. 48, 7. ubi plura Fabric, 

M. Antonio — tradidit] v. Appian. 5, 55. Fell. 2, 72 et 76. 

ampl. honores]  Gonsul fuit cum Sosio a. U. 722. 

transiit ad Augustum] | P.ui. Anton. 65. ἤδη πυρέττων sig Je 
xQ0y ἐμβὰς ἀκάτιον, πρὸς Καίσαρα μετέστη. Dio 50, 15. Fell. 2, 
94. οἱ. notata ad Aug. 17. : 

in diebus pauc. obiit] Dio l c. wa» τούτῳ xal ὃ Δομίτιος ὅ 
Yvejios, ἀχϑεσϑείς τι τῇ Ἀλεοπάτρᾳ; μετέστη, xai χρήσιμος μὲν οὐ- 
δὲν τῷ dida: ἐγένετο ινοσήσας γὰρ οὐκ ἐς μακρὰν ἐτελεύτασεν") 
ἔδοξεν οὖν ὡς καὶ κατεγνωκὼς τῶν πραγμάτων, παρ᾽ οἷς ἦν, ηὐτο- 
μοληκέναι. Plut. εὐθὺς ἐτελεύτησεν. ; 

eimt-rem fam. pecuniaeque| per imaginariam hereditatis man- 
cipationem, usitatam in /estazen/o per aes et libram. v» lirissope 


N E 8 Ὁ. ὃ7 


Augusti fuisse, mox vulgo notatum est; non minus 
aurigandi arte iu adolescentia clarus, quam deinde 
ornamentis triumphalibus ex Germanico bello. Ve- 
rum arrogans, profusus, immitis, Censorem L. Plan- 
cum via sibi decedere Aedilis coégit: praeturae cone 
sulatusque honore Equites Romanos matronasque ad 
agendum mimum produxit in scenam.  Venationes 
et in Circo, et in omnibus Urbis regionibus, dedit; 
munus etiam gladiatorium; sed tanta saevitia, ut 
necesse fuerit Augusto, clam frustra monitum edicto 
coercere. [5] Lx Antonia majore patrem Neronis 
procreavit, oinni parte vitae detestabilem. Siquidem 


comes ad Orientem C. Caesaris juvenis, occiso liberto 


de form. l. 7. p. 586. sequ. Heinecc. Ant. R. 2, 10. $. 6. sequ. — 
Voc. pecuniaeque, damnatum a Torrent. alisque, quod familia 
in formula sollemni de tota re familiari dici solet, recte defendi- 
tur a Burm. et Ern. antiquissimo usu, quum in XII. tabulis 
eodem jam modo jungantur familia pecumiaque. Scilicet modo 
latiori, modo apngusüori sensu /am//a dicitur, atque ille serius 


invalescere coepit. Suetonius antiquas formulas servare solet. 


German. bello] a 'Tiberio gesto. v. Tiber. 20. Tac. A. 4, ᾿44. 
,; Domitius exercitu flumen Albim transscendit, longius penetrata 
Germania, quam quisquam priorum. easque ob res insignia 
triumphi adeptus est. '* 

Censorem. L. Plancum] wultümum e privatis a. 732. v. Diom. 
δή, 2. Lips. corrigebat censorium. Atin summovendo jam pri- 
vato nulla fuisset arrogantia. 

Antonia majore] Plures de hujus feminae conjugio sunt er- 
rores scriptorum. Xo 48, 54. paem Domitium confundit cum 
flio, Neronis avo, dum illi Antoniam desponsatam narrat ver- 
bis: καὶ ἐκεῖνος (Antonius Triumvir) τῷ Δομιτίῳ, καίτοι τοῦ Βαί- 
σαρος σφαγεῖ τε γενομέῳ, καὶ ἐν τοῖς ἀπολουμένοις ἐντεθέντι, τὴν 
ἑαυτοῦ (ϑυγατέρα) T4» ἐκ τῆς ᾿Οκταουΐας οἱ γεννηθεῖσαν ἐνηγγύήσε» 
quem errorem post Perizon. Animadv. hist. c. 5. p. 144. arguit 
Reimarus ad l. c. Deinde 7ac. 4, 44. et 12, 64. minorem Anto- 
niam Domitio nupsisse dicit, quam Noster Calig. τ. Dru:i uxo- 
xem perhibet. Lipsius ad 12, 64. sibi non liquere fatetur. | Ma- 
gis puto credendum Nostro, in his rebus accuratissimo. 

C. Caesaris juvenis] nepotis Àugusti, de quo v. Aug. 65. 

Addidit juvenis, quod de C. Caesare Imperatore cogitare aliquis 


68 €. sS.UETOSN IX 


suo, quod potare, quantum jubebatur, recusarat, 
dimissus e cohorte amicorum , -nihilo modestiius vixit. 
Sed el in viae Appiae vico repente puerum, citatis 
jumentis, haud ignarus obtrivit; et Romae medio 
Foro cuidam Equiti Romano liberius jurganti oculum 
eruii; perfidiae vero tantae, ut non modo argenta- 
rios pretis rerum cocmtarum, sed et in praetura 
mercede palmarum aurigarios fraudaverit, | Notatus 
ob haec et sororis joco, querenlibus dominis factio- 
nuin, repraesentanda praemia in posterum, sanxit, 
Majestatis quoque, et adulteriorum , incesltique cuin 


poterat, eodem nomine mox c. 6. memorato. Unice vera haec 
est sententia Burm., Oudend., Wolfii. 

repente] Wolfus probat emendationem viri docti, a Ca- 
saub. prolatam: repentem. Malo assentiri Bremio, jungenti, ut 
verborum ordo jubet, repente puerum obtrivit, et comparanti 
Calig. 52. ubi est: repente h. e. nec opinatos omnes praecipitavit. 

arz;entarios] &d quorum tabernas auctiones fieri solebant, ut 
praeter Torrent. ad. h. l. docet Sigon. de ant. jur. civ. R. 2, 11. 
p. 327. cf. firisson. de formul. 1. 6. p. 513. 

mercede palinarum) h. €. victoriae promisso praemio. 

Notatus ob haec — sanxit] Varie emendarunt h. l. viri do- 
cti, Casaub. guae, querentibus sequ., ut sanxit sit sanciend.m 
dixit, Graev. dixit pro sanxit, al.e cod. Urs. Caesaris joco, qui seque, 
unde Oudend., conjuncta duplici scriptura, fecit: ANeromis Cae- 
saris joco, qui sequ., intelligens Neronem , Germanici filium, 
quod cum Ruhnken. probavit VVolfus. Si augendae sunt praeter 
xem conjecturae, suadeo, mutata interpuntione: JNo£atus ob haec 
e£ sororis joco.  Querentibus sequ., vel: Notatus ob haec et sororz 
(pro « sorore, crebro scriptoris usu, de quo v. Qudend. ad Caes. 
19-), joco — sanxii sc. edicto praetorio v. pro sancte promisit , ut 
querentibus sit dauvus. Sed nihil mutandum videtur, Quidni 
licuisset Praetor in illa licentia, irridere conquerentes factionum 
dominos edicto, quod a se deíraudaios futuro commodo permul- 
ceret? Ceterum notandus est error Graevii, qui ad h.l. et ad 
verba: C. Caesaris juvenis Domitium nostrum Neronem appellare 
solet, quvm tamen hoc cognomen flus demum acceperit ex 
adoptione Claudii Neromis imperatoris. 
qui sitas a15tas Graevianis attexuerunt, 

Majesiat;s qu. et aduleeriorum] | Tac. À. 6, 47. ,, Dein mul- 
iorum ainoiibus famosa Albucilla — defertur impietaus àu Prin- 


Miror, 1d non monuisse, 


Mun y Lu"--————-— 


N E R O. | £9 


sorore Lepida, sub excessu 'liberii reus, mutatione 
temporum evasit; decessitque. Pyrgis morbo aquae 
intercutis, sublato filio Nerone ex Agrippina, Ger- 
manico geuita. [6] Nero natus est Antii post nonum 
mensem, quam liberius excessit, duodevicesimo 
Kalendas Januarias, tantum quod exoriente sole, 
paene ut radiis prius, quam terra, contingeretur. 
De genitura ejus statim multa et formidolosa multis 


cipem. connectebantur, ut conscii et adulteri ejus, Cn. Domitius, 
Vibius Marsus, L. Arruntius. ** 

cum sorore Lep:da] Domitia Lepida, de qua jv. 7ac. A. 
12, 64. 

Pyrgis| Pyrgi Etruriae oppidum, de quo v. Cellar. Geogr. 
Ant. 2, 9. Ρ- 755- 

ex Aderippinaá] quam duxerat a. 78:1. Tac. A. 4. fin. ,, Cete- 
xum Tiberius neptem Agrippinam, Germanico ortam, quum co- 
xam Cn. Domitio tradidisset, in urbe celebrari nuptias jussit. 
In Domitio, super vetustatem generis, propinquum Caesaribus 
sanguinem  delegerat. nam is aviam Octaviam, ct per eam Au- 
gustum avunculum praeíerebat. ** 

post nonum mensem] lta dedi cum Oudend. e librorum ve- 
stigiis et more Suetonii. v. ind. in quaz. ΑἹ. post novem menses. 
Editorum emendationes recensere, non attinet.  Excessit Tibe- 
zius mense Martio a. 79o. (v. ad Tiber. 75.), natus est Nero men- 
se Decembri ejusdem anni, et imperium adiit a. 807. , unde recte 
AJphilin. 613, Ὁ. ἑπτὰ καὶ δέκα ἔτη ἦγεν, oT ἦρξεν. ad qu. ]. v. 
ἘΛΘΙΤΏΔΥ, 

XVIII. Kal. Januar.] Mense Decembri ortum Neronem, 
auctor etiam Zac. À. 15, 10., atque XVIII. Ral. Jan., Capitol. c. 
2., qui eundem diem Vero natalem prodit. 

exoriente sole] —Xiphul. 61, 2. σημεῖα δ᾽ αὐτῷ τῆς αὐταρχίας 
τάδε ἐγένετο. ἀκτῖνες γὰρ τικτόμενον αὐτὸν ὑπὸ τὴν sw ἐξ οὐδεμιᾶς 
τοῦ ἡλίου φανερᾶς προςβολῆς περιέσχον κ. T. λ. 

ut radüs — contingerctur] h. e. ut Nero prius fere radiis con- 
tingeretur, quam terra his radiis contacta est, quam interpreta- 
tionem facillimam prorsus non afferrem, nisi inepta esse alia Pi- 
tisci: nasceretur, quam praeivit Torrent. ad Aug. 5., ubi vete- 
xem morem, iníantem recens natum nuda in terra sistendl, re- 
spici ex: umat. Junxerunt igitur verba: ut Nero radiis prius, 
quam terra a Nerone conungeretur, vel /erra putaverunt esse 


ablativum. ^| Utramque ratüonem durissimam esse, quis non 
videt 2 


9 €. ὌΠ E T O.N LX 


conjectantibus, praesagio fuit etiam Domitii patris 
vox, inter gratulationes amicorum megantis, quic- 
quani ex se et Agrippina, nisi detestabile et malo 
publico, nasci potuisse. Ejusdem futurae infelici- 
tatis signum evidens die lustrico exstitit: nam C. Cae- 
sar, roganie sorore, utin!anli, quod vellet, nomen 
daret, iniuens Claudium patruum suum, a quo mox 
Principe Nero adoptatus est, ejus se dixit dare: ne- 
que ipse serio, sed per jocum, et aspernante Agrip- 
pina, quod- tum Claudius inter ludibria aulae erat. 
'rimulus patrem amisit: cujus ex parte tertia heres, 
ne hauc quidem integram cepit, correptis per cohe- 
redem Cajum universis honis: et subinde matre etiam 
relegata, paene inops atque egens, apud amitam Le- 
pidam nulritus est, sub duobus paedagogis, saltatore 


Domitii patris vox]  Xiphilin. c. c. τὴν πονηρίαν καὶ τὴν ἀσέλ- 
“γειαν τὴν τοῦ Néguvog wai ὁ Δομίτιος ὁ πατὴρ ἱκανῶς, οὐκ EX μαν- 
τείας, ἀλλ᾽ ἐκ τῶν τρόπων τῶν Ts ἑαυτοῦ καὶ τῶν τῆς ᾿Αγριππίνης 
προείδετο, καὶ εἶπεν Gri" ᾿Αδύνατόν ἔστιν ἀνδρα τινὰ ἀγαθὸν g^ τϑ 
ἐμοῦ καὶ ἐκ ταύτης γεννηθῆναι. 

Ejusd. futurae infelicitatis] ϑουνανὶ znfel., quod librorum 
cousensu nititur. Unus Ursini: feLcitatis, ex temeraria librarii 
correctione, ut mihi videtur, quaia a Lipsio propinatam recepit 
eüam Exnestius. Vulg. defendunt etiam Oudend. et Wolf., in- 
terpretantes: publicae , populi Rom., orbis terrarum, quibus acce- 
do, ita tamen, ut cum Ern. cjusdem xcferam ad Neronem , quod 
manifeste superiori ejus respondet, non cum 5f. conjungam. 
Wimirum znfelicitatem dici puto. sensu transitivo , ut Cicer. Phil. 
92, 26. ,,mea sententia, s; quis RAerp. 518 infelix, felix esse nom 
potest." Ma terra , arbor est infelix , quae intelicitatem vel affert, 
vel portendit. Signum autem erat in dato nomine Claudii, mox 
Imperatoris, ac talis quidem, qui imperio hempublicam maxime 
alliigeret. ; 

die lustrico] Macrob. 1, 16. ,,Est etiam Nundina Romano« 
rum Dea, a nono die nascentium nuncupata, qui Zuszricus di- 
citur. est autem dies lustricus, quo infantes lustrantur et nomen 
accipiunt. sed is maribus nonus, octavus est feminis. ** v. Piti- 
&cum ad n. l. et ab eo excitatos. 

ipse] Ponitur propter oppositionem Agrippinae, ** Wolf. 
Gv. οὐδ᾽ αὐτός. 

matre et. relegata] v. ad Calig. 24. 


atque tonsore, Verum Claudio imperium adepto, 
non solum paternas opes recuperavit, sed et Crispi 
Passieni vitricl su1 hereditate ditatus est, Gratia qui- 
dem et potentia revocatae restilutaeque matris usque 
eo floruit, ut emanaret in vulgus, missos a Messa-- 
lina, uxore Claudii, qui eum meridiantem, quasi 
Britannici aemulum, strangularent. Additum fabu- 
lae est, eosdem dracone e pulvino se proferente con- 
ierritos refugisse. Quae fabula exorta est, depre- 
hensisin lecto ejus circum cervicalia serpentis exu- 
viis: quas tamen , aureae armillae ex voluntate ma- 
iris inclusas, dextro brachio gestavit aliquamdiu; 
ac taedio tandem maternae memoriae abjecit; rur- 
susque exiremis suis rebus frustra requisivit. [7] Te- 
ner adhuc, necdum malura pueritia, Circensibus 
ludis '"Projam constautissime favoerabiliterque lusit. 
Undecimo aetatis anno a Claudio adoptatus est, An- 
naeoque Senecae, jam tunc Senatori, in disciplinam 
iraditus. Ferunt, Senecam proxima nocte visum sibi 
per quietem C, Caesari praecipere: et fidem somnio 
Nero brevi fecit, prodita immanitate naturae, qui- 
bus primum potuit experimentis. Namque Britan- 


Crispi Passiemi] cui post Domitii mortem nupserat Ágrippi- 
na. v. Lips. ad 7ac. 12,6. et Reimar, ad. .Xip//l. 61, 17. 

revocatae restit. matris] a Claudio. v. ad Claud. 12. 

Additum fabulae est] Lips. emendabat: addza fabula est. 
Sed vulg. bene se habet. Ζιαδωία est narraüo , quae in vulgus 
emanarat, eaque dubiae fidei. Rem narrat XipA4. O1, 2. προϊόν- 
τος Os τοῦ χρόνου, λεβηρὶς. περὶ τὸν αὐχένα ToU Νέρωνος, παιδίου 
£r ὄντος, εὑρεθεῖσα, παρέδοικε τοῖς μάντεσι λέγειν, ὅτι ἰσχὺν παρά 
σου γέροντος μεγάλην λήψεται" ἐπειδὴ τὸ γῆρας διὰ ταῦϑ᾽ οἱ ὄφεις 
ἐκδύεσθαι νομίζονται. Diverse dac. 11, 1i. ,, vulgabatur, aítuisse 
iniautiae dracones in modum custodum ; fabulosa et externis mi- 
 xaculis assimilata. nam ipse, haudquaquam sul detractor, unam 
omnino anguem in cubiculo visam, narrare solitus est. ** 

Undecimo|  Adoptatus est C. Antistio, M. Suilio Css. a. U, 
805. "Tac. À. 12, 25. Scribendum igitur duodecimo, ut Lipsio ad 
1, c. visum, vel etiam £ertio decimo, ut Oudend. ad n,  Facilli- 
mus exror in numeris XI, vel XII. vel XIII, 


92 €, Bog RB TN ΤῈ 


nicum fratrem, quod se post adoptionem AENO- 
BARBÜM ex consuetudine salutasset, ut subdili- 
vum apud patrem arguere conatus est. Amitam au- 
tem Lepidam ream testimonio coram afflixit, grati- 
ficans matri, a qua rea premebaitur. JDeductos in 
Forum tiro, populo congiarium , militi donativum 
proposuit: indictaque decursione praetorianis, scu- 
tum sua manu praetulit: exin patri gratias in Senatu 
egit Apud eundem Consulem pro Bononiensibus 
Latine, pro Rhodius atque lliensibus Graece verba 
fecit. — Auspicalus est et jurisdictionem Praefectus 
Urbi sacro: Latinarum, celeberrimis patronis non 
tvanslaticias, ut assolet, et breves, sed maximas 
plurimasque  postulationes certatim — ingerentibus ; 
quamvis interdictum a Claudio esset. | Nec muito 
post duxit uxorem Octaviam; ediditque pro Claudii 


enobarbum — salutasset] "Tac. À. 12, 41. ,, Obvii inter se, 
Nero Eritanuicum nomine, ille Domitium salutavere. Quod, 
ut discordiae initium, Agrippina multo questu ad maritum de- 
fert: sperni quippe adoptionem, quaeque censuerint Patres, jus- 
$erit populus, intra Penates abrogani: ac, nisi pravitas tam in- 
fensa docentium arceatur, eruptura in publicam perniciem.,** 

Lepidam|  Domitiam Lepidam, quam perditam ab Agrip- 
pina, narrat 7c. x2, 64. 

D:ductus in. Forum tiro] ΑΨ. 805. Tac. 12, 41. ,, Ti. Claudio 
V., Ser. Cornelio Orfito Css. virilis toga Neroni maturata, quo 
capessendae Keip. habilis videretur, Et Caesar adulationibus Se- 
natus libens cessit, ut vicesimo aetatis auno consulatum Nero 
iniret, atque interim designatus proconsulare imperium extra 
Urbem haberet, ac Princeps juventutis appellaretur,  Additum 
nomine ejus donztivum militi, congiarium plebi. * 

pro Bononiensibus|  T'ac. 19, 58. ,, Eodem (Nerone) oratore 
Bononiensi coloniae, igni haustae, subventum centies Sestertii 
largitione, 4 Ibidem v. de Z4odiis atque JIensibus. cf. Claud. 25. 

Praef. Urbi] v. ad Caes. 76 et 79. Postula£iones ingerere est 
eausas proferre, de quibus judiceret. 

duxit uxorem Octaviam| | À. 907. Tac. 12, 58. ,,D. Junio, 
Q. Haterio Css. sedecim annos natus Nero Octaviam, Caesaris 
filiam, in matrimonium accepit'* ubi v. Lips. Videtur latiozi 
sensu dixisse: nec muito post Suetonius, non per errorem. 


1 NERO. 92 


salute Circenses et venationem. [8] Septemdecim 
natus annos, ut de Claudio palam factum est, inter 
horam sextam septimamque processit ad excubitores; 
quum ob totius diei diritatem non aliud auspicandi 
tempus accommodatius videretur: proque Palatii gra- 
dibus IMPERATOR consalutatus, lectica in castra, 
et inde raptim appellatis militibus in Curiam delatus 
est, discessitque jam vesperi, ex immensis, quibus 


. cumulabatur, honoribus, tantum PATRIS PA- 


TRIAE nomine recusato, propter aetatem. [9] Or« 


. sus hinc a pietatis ostentatione, Claudium , apparae 


tissimo funere elatum, laudavit consecravitque. Mes 


-----  Ὲὅ5Σ. 


Septemdecim n. ann.]| . À. 807. v. ad c. 6. init, 


inter horam sext. sept.] Tac. 12, 69. ,, Tunc, medio drei, tev 
tium a. Id. Octobr., foribus Palatii repente diductis, comitante 
Burro, Nero egreditur ad cohortem, quae more militiae excu- 
biis adest, Ibi, monente Praefecto, festis vocibus exceptus , in. 
ditur lecticae. Dubitavisse quosdam ferunt, respectantes rogitane 
tesque, ubi Britannicus esset? mox, nullo in diversum auctore, 
quae offerebantur, secuti sunt. Illatusque castris Nero, et con- 
gruentia tempori praefatus, promisso donativo, ad exemplum 
paternae largitionis, Imperator consalutatur. Sententiam mili- 
tum secuta Patrum consulta; nec dubitatum est apud provincias.'* 
Joseph. 20, 8. ἡ ᾿Αγριππῖνα — παραχρῆμα πέμπει τὸν τῶν στρατευ- 
μάτων ἔπαρχον Βοῦῤῥον, καὶ σὺν αὐτῷ τοὺς χιλιάρχους, τῶν τϑ 


| ἀπελευθέρων τοὺς πλεῖστα δυναμένους, ἀπάξοντας εἰς τὴν παρεμβολὴν 


“τὰ πα τατον“ ὌΝ οποψφεαᾶέῆΥᾷῥ“«“ρἩρρμἁμὯἕοοὗ2Σ2ὕὺῦΣ Σ2ἑ“ ἑ“ΔρρῦὁἁὔηἩ;αοοὑὔσοὀὔοσποπςῆ͵-ἷθπ 


i 


τὸν Νέρωνα, wai προςαγορεύσοντας αὐτὸν αὐτοκράτορα. 

rapt. appell. m:litibus| h. e. post brevem ad milites orationem, 
Xiphil. 61, 5. ἔς τε τὸ στρατόπεδον eec xal ἀναγνούς, ὅσα ὃ 
Σενέκας ἐγεγράφει, ὑπέσχετο αὐτοῖς, ὅσα ὁ Ἀλαύδιος ἐδεδώκει. τοῦ 
σαῦτα δὲ καὶ πρὸς τὴν βουλήν, πρὸς τοῦ Σενέκου καὶ αὐτὰ γραφέντα, 
ἀνέγνυ;- 

Claudium — laudavit cons.] Tac. 13, 5. ,, Die funeris lauda- 
tionem ejus Princeps exorsus est. Dum antiquitatem generis, 
consulatus, ac triumphos majorum enumcerabat, intentus ipse 
et ceteri; liberalium quoque artium commemoratio, et, uihil 
regente eo Reip. triste ab externis accidisse, pronis animis audi- 
ta; postquam ad providentiam sapientiamque flexit, nemo risui 
temperare, quamquam Oratio, a Seneca composita, multum cul- 


, tus praeferret. ** y. etiam ad Claud. 45. 


οἱ Ὁ. SUETONISt 3 


moriae Domitii palris honores maximos habuit. Mas 
iri summam omnium rerum publicarum privatarum- 
que permisit. Primo etiam imperii die signum ex- 
cubanti Pribuno dedit Optzzmam matrem: ac dein-: 
ceps ejusdem saepe lectica per publicum simul vectus 
esi. Antium coloniam deduxit, ascriptis veteranis: 
e praetorio, additisque per domicilii translationem: 
ditissimis primipilarium: ubi εἰ portum operis sume 
iuosissimi fecit. [10] Atque, ut certiorem adhuc in- 
doiem ostenderet, ex /fususti praescripto impera- 
durum se, professus, neque liberalitatis, neque cle- 


.menliae, nec comitatis quidem exhibendae ullam. 


occasionem omisit.  Graviora vectigalia aut abolevit, 


Domit. patris] . Fragmentum lapidis, in quo, ἐπ sacra via 
memoriae Cn. Domitii Abc-ncobarbi immclasse se, testatur Nero, 


attulerunt Ursin. et Casaub. — — Tac. 15, 10. ,, Eodem anno (803.). 


Caesar effigiem Gn. Domitio patri — petivit a Senatu. ** 
. Mairi — perussit] Tac. 15, 2. ,,Propalam omnes in eam 
honores cumulabantur, signumque more miliüae petenti Tribu- 


nó dedit Optima. matris. Decreu et a Sematu duo lictores, Fa-- 


minium Claudiale. *  X;pAil. 61, 5. καὶ τὸ μὲν πρῶτον ἡ Δ γριπ- 
πίνα πάντα αὐτῷ τὰ τῇ ἀρχῇ προζήμοντα διῴκει, Wal τὰς ἐξόδους 
ἅμα ἐποιοῦντο, πολλάκις μὲν καὶ ἐν τῷ αὐτῷ φορείῳ κατακείμενοι " 
τὸ O8 δὴ πλεῖον, ἡ μὲν ἐφέρετο, ὁ Os συμπαρείπετο. ταῖς τὸ πρε- 
σβείαις ἐχρημάτιζε, καὶ ἐπιστολὰς καὶ δήμοις καὶ ἄρχουσι καὶ βασι- 
λεῦσιν ἐπέστελλεν. v. Reimar. 


nium]  Tac.i4, 27. ,, Veterani Tarentum et Antium ad- 


script." 4A. 14. 

per domic. translationem] Sc; praetoriani domicilium non 
habebant, (s/e traren nicht ansássig) sed. primipilares tantum, ut 
cives. His et ipsis Roma migrandum fuit Antium. 


portum] quo carebat tempore Strabonis, qui 5, 5, 5. ἑξῆς ἐστὶν 


ἤλντιον, ἀλίμενος καὶ αὐτὴ πόλις. 

neque — omisit] v. Tac.15, vo, 11. Victor. Caes. 5. Epit. 5. 
Senec. de clement. 1, 11. ubi: ,, Comparare nemo mansuetudini 
tuae audebit Divum Augustum, eüamsi in certamen juvenilium 
annorum deduxerit senectutem plus quam maturam sequ. ** 

Grav. vectigalia] | T'ac. 18, 5». ,, Vectigal quoque quintae et 
vicesimae venalium mancipiorum remissum, specie magis, quam 
vi. quia, cum; venditor pendere juberetur, in partem pretii emto- 
xibus accrescebas. ^. Id, c, 40. ,, Eodem anno (g12.), crebris po- 


] 


| 


s 
| 


N'E R O. 95. 


aut minuit. Praemia delatorum Papiae legis ad quar- 
tas redegit. —Divisis populo viritim quadringenis 
nummis, Senatorum nobilissimo cuique, sed a re 


familiari desiituto, annua salaria, et quibusdam 


quiugena, constituit: item praetorianis cohortibus 


| frumentum menstruum gratuitum. | Et quum de supe 


plicio cujusdam capite damnati, ut ex more subscri- 
beret, admoneretur: Qua vellem , inquit, nescire 


puli flagitationibus, immodestiam publicanorum arguentis, du- 
bitavit Nero, an cuncta vectigalia omitti juberet, idque pulcher- 
ximum donum generi mortalium daret. Sed impetum ejus, mul- 
tum prius, laudata magnitudine animi, attinuere Senatores, dis- 
solutionem imperii docendo, si fructus, quibus Resp. sustinere- 
tur, deminuerentur ** sequ. v. c. 51. ubi edicta recenset, ex Prin- 
cipis benignitate profecta, additque: ,, Aliaque admodum aequa 
(edixit), quae brevi ssrvata, dein frustra habita surt. Manet 
tamen aboliüio quadragesimae quinquagesimaeque, et quae alia 
exactionibus illicitis nomina publicani invenerant, '* v, Lips. ad 
locos cit. 

ad quartas] h.e. delatoribus eorum, qui contra legem Pa- 
piam Poppaeam peccassent, quartam tantum partem praemiorum, 
quae antea acceperant, dari jussit. 

Divisis p. v. quadring. πῇ Tac. 15, 51. ,, plebei congiaríum 
quadringzeni numi viritim deti*' uti legendum, omnes editores 
inde a Lipsio censuerunt pro vulg. guadragem:, ac m. l. etiam 
anihi codd. corrupte quadrigenis et inde quadragenis. Ceterum 
haec verba, in plerisque edit. superiori commati annexa, cum 
Oudend. sequenti attexui, quo pertinent. 

Sen. nobilissimo cuique] uti Valerio Messalae, collegae in con- 
sulatu a. 812. 7c. 15, 54. qui: ,, nobili familiae honor auctus 


€st, oblatis in singulos annos quingenis Sestertiis, quibus Messala 
paupertatem innoxiam sustentaret. — Aurelio quoque Cottae et 
Haterio Antonio azznuam pecuniam statuit Princeps, quamvis per 
luxum avitas opes dissipassent.** | Ceterum non omittenda praep. 
α n.l. cum nonnullis codd. ta enim destitutus est infra c. 32. 
et additum a re familiari, h. e. quod attinet ad rem famil., osten- 
dit, qua re fuerint destituti, quum de variis rebus hoc usurpe- 
tur. Mox quinquazena etiam collatio Müller., a quo probatur. 
frum. menstruum grat.] Tac. 15, 72. ad a. 819. ,,bina numüm 
millia viritim manipularibus divisit, addiditque s/ze pretio fru- 
mentum, quo ante ex modo annonae utebantur ** ubi v. Lips. 
Quam vellem] v. Senec. de clemenr. 2, 1. 


96 €. S WU ἘΚ ΟΝ E 


literas! Omnes ordine subinde ac memoriter saluta 
vit. Agenti Senatui gratias respondit: Quum 7ne- 
ruero. Ad campestres exercitationes suas admisit et 
plebem: declamavitque saepius publice: recitavit et 
carmina, non mode domi, sed in theatro, tanta uni» 
versorum laetitia, ut ob recitationem supplicatio 
decreta sit, eaque pars carminum aureis literis Jovi 
Capitolio dicata. [11] Spectaculorum plurima et 
varia genera edidit: Juvenales, Circenses, scenicos 


ludos, gladiatorium munus. Juvenalibus senes quo-. 


que consulares, anusque matronas recepit ad lusum. 
Circensibus loca Equiti secreta a ceteris tribuit: come- 


Omnes ordine) Ita dedi pro omnes ordines, quod interpretan- 


tur: Aomines ex omnibus ordinibus. | Litera s in ordines adhaesisse . 


videtur ex sequ. subinde h. e. saepe.  Praeiverat Lips. omnes Sena- 


dores ordine sequ, Quid, si legas: omnes ordine, subinde et me-: 


moriter salutavit. Ceterum cf. Aug. 55. et PLn. Panegyr. c. 25. 
declamavitque| Vulg. declamavit et. Post sed addunt vulg. 
et, «uod omittere solet Noster post zoz zuodo, et abest a Mss. 


Pro eaque, quod exhibent optimi codd., al. αέψμθ, quod dedit 
Burm. Ce'erum orationem etiam, ad Senatum habitam , argen- | 


ieae columnae insculptam, et quotannis praelatam , prodit Xip/u£. 
61, ;. 
Juvenales] Tac. 14, 15. ,,INe tamen adhuc publico Theatro 
dehonestaretur, instituit ludos, Juvenalium vocabulo, in quos 
passim nomina data; non nobilitascuiquam, non aetas, aut acti 


honores impedimento, quo minus Graeci Latinive histrionis are: 


iem exercerent, usque ad gestus modosque haud viriles sequ.** 


AXiphil. 61, το. μετὰ δὲ ταῦτα ἕτερον αὖ εἶδος ἑορτῆς ἤγαγεν (ἐπε-- 


«25424 o5 ᾿Ιουβενάλια, wgmeQ τινὰ νεανισκεύματα)», καὶ ἐτελόσθη ἐπὶ 
τῷ γενείῳ αὐτοῦ. καὶ γὰρ τοῦτο τότε πρῶτον ἐξύρατο. ld. 67, 14. 
τὰ νεανισμεύματα dicit. cf. T'ac. 15, 55. v. lips. ad 14, 15. 

senes qu. cons. auusque]  Xophul.l. c. καὶ ἐς τὴν ἑορτὴν ot T8 
ἄλλοι καὶ οἱ εὐγενέστατοι πάντως τι ἐπεδείξαντο. τενμήριον O8". Αἰλία 
ιατέλλα, τοῦτο μὲν γένει καὶ πλούτῳ προήκουσα, τοῦτο ὃδ wol ἡλι- 
«ia προφέρουσα, ιὀγδοηκοντοῦτις γὰρ ἦν) ὠρχήσατο οἵ τε λοιποί, 
οἱ διὰ γῆρας ἢ νόσον ἰδίᾳ μηδὲν ποιῆσαι δυνάμενοι, ἐχορῴδησαν. 
ὥσνουν μὲν γὰρ πᾶντες ὃ, τι τις καὶ ὁπωςοῦν οἷός τὸ ἦν" καὶ ἐς διδα- 
σκαλεῖα ἀποδεδειγμένα συνεφοίτων οἱ ἐλλογιμώτατοι ἄνδρες, "yuvai- 
χες, κόραι, μειράλια y. γραῖαι», γέροντες κ΄ T. À« 

loca Aqui secreta| Ἄᾳο, 15, 92. 5 Equitum. Romanorum 


eT 
N E KO. 97 
misitque etiam. camelorum quadrigas. Ludis, quos 
pro aeternitate imperii susceptos appellari A/axz/nos 
voluit, ex utroque ordiue et sexu plerique ludicras 
partes. suslinuerunt. — Notissimus Eques Romanus 
elephanto supersedens per catadromum  decucurrit. 
luducta est et Afrauil togata, quae Znrcendium in- 
scribitur; concessumque, ut scenici ardentis domus 
sup.llectilem diriperent, ac sibi haberent. — Sparsa 
et populo missilia omnium rerum per omnes dies: 
singula quotidie millia avium cujusque generis, mule 
tiplex penus, tesserae írumentariae, vestis, aurum, 
argentum, gemmae, margaritae, tabulae pictae, 
maucipla, jumenta, aique etiam mansuetae ferae; 
novissime naves, insulae, agri. [12] Hos ludos spe- 
clavit e proscenli iastigio. Munere, quod in Amphi- 
iheatro ligneo, regione Marüi campi intra auni spa- 


locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum. namque ad eam 


diem indiscreti inibant, quia lex Roscia nihil, nisi de quatuore . 


decim ordinibus, sanxit^ ubi v. Lips. cf. Torrent. ad m. l. et 
quae notavimus ad Claud. 21. 

| quos — app.Maxrmos voluit] Xiphil. 6x, 17. ἐπὶ δὲ δὴ μήτρὶ (quod 
cum Reimaro de servato per matris moriem imperio intelligo) 
xai ἑορτὴν μεγίστην δὴ καὶ πολυτελεστάτην ἐποίησεν, ὥςτε ἐν mÍyTE 
wai ἐξ ἅμα θεάτροις ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας πονηγυρισαι" ὃτε δὴ καὶ ἐλέ- 
(ac ἀνήχϑη ἐς τὴν ἀνωτατ τοῦ θεάτρου ἁψιίδα' καὶ ἐκεῖθεν ἐπὶ 
σχοινίων πατέδραμεν ἀναβατὴν φέρων. v. heimar. qui cum aliis 
cai.adromum xecte funem inierpretatur, a summo fornice ad solum 

* Amphitheatri oblique descendentem. — Elephantos funambulos No- 

ster etiam memorat Galb. 6. 

missilia omn:um rerum| — Xzphil. 61, 18. πάντα τὰ πολυτελέ- 
| €rara, ἃ ἄνθρωποι ἐσθίουσι, παντα ὃὲ xxi τὰ ἄλλα τὰ τιμιώτατα, 
ἕππους, ἀνδράποδα, ζεύγη, χρυσίον, ἀργύριον, ἐσθῆτα ποικίλην 
ἐδίοου διὰ συμβόλων. σφαιρίια γὰρ μικρά, γεγραμμένα ὡς ἕκαστα 
αὐτῶν ἔχοντα, εἰς τὸν ὅμιλον ἐρῥίπτει, καὶ ἐδίδοτο, ὃ, τι τις δι᾿ ἐκεί- 
νων ἥρπασεν. 
e proscenii fastigio] c. $8. ex parte proscenü superiori. v. de 
proscenio Bulenger. de Theatro 1, 26. 

Là “ἐπ Amphith. ligneo] quod a. g11. exstructum, tangit modo 
Tac. A. 15, 51. ,, Nerone H., L. Pisone Css., pauca memoria 
digna evenere, nisi cui Dbeat, laudandis fuudamentis et trabi- 

Tom. II, 7 


98 C 0SURTO NUUS 


iium fabricato, dedit, neminem occidit, ne noxio- 
rum quidem.  Exhibuit autem ad ferrum etiam qu .- 
dringentos Senatores, sexcentosque E;juites Rom .- 
nos, et quosdam fortunae atque existimationis inie« 
grae: ex iisdem ordinibus confectores quoque fera- 
rum, et varia avenae ministeria. Exhibuit et nau- 
machiam marina aqua, innantibus belluis: item p;r- 


ars i ÀÀ 


bus, quis molem Amphitheatri apud campum Martis Caesar exe | 
struxerat, volumina implere.** v. Lips. de Amphitheatro rz, 5. 
Exhibuit — ministeria] | Xiphil. 61, 17. ἐνιεῖνο δεῖξαι (pro δεῖς: 
ξαι καὶ legendum 6519 cum abro δὲ x«i) παὶ sie rro καὶ δει- 
ψότατον ἅμα ἐγένετο, ὅτι καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες οὐχ ὅπως τοῦ ἱπ- 
πικοῦ ἀλλὰ καὶ τοῦ βουλευτικοῦ ἀξιώματος ἐς τὴν ὀρχήστραν, καὶ ἐς 
τὸν ἱππόδρομον, τὸ τε ϑέατρον τὸ WUVWysTIMOV εἰξῆλθον, ὥςπερ οὗ 
ἀτιμότατοι" καὶ ἡὐλησάν τινες αὐτῶν, καὶ ὠρχήσαντο, τραγῳδίας 
δὲ καὶ κωμῳδίας ὑπεκρίναντο, καὶ ἐμκιθαρῴδησαν. ἵππους TE ἤλασαν, 
xai ϑηρία ἀπέκτειναν, μαὶ ἐμονομάχησαν, οἱ μὲν ἐθελονταί, οἱ 05 καὶ 
πάνυ ἄνοντες. καὶ εἶδον οἱ τότε ἀνθρυίποι τὰ γένη τὰ μεγάλα, τοὺς 
Φουρίους, τοὺς Φαβίους,, τοὺς Πορκίους, τοὺς Οὐαλερίους, τάλλα 
πάντα, ὧν τὰ τρόπαια, ὧν οἱ ναοὶ ἑωρῶντο, κάτου, τ ἑστηκότας μαὶ 
τοιαῦτα δρῶντας, ὧν ἔνια οὐδ᾽ UT ἄλλων γινόμενα ἐθεώρουν. οἷς 
Tac. 14, 14. et 15, 52. qui loci, comniparati cum. X p 4l. 61, 9. 
ubi: xai ἱππεῖς ἐκ τοῦ τέλους τριάκοντα ἐμονομάχησαν, CODUe 
mendant rationem Lipsii, ad Zac. 6, rg. nostro loco emendan- 
115: quadragenos Senatores, sexagenosque Equites R., quain, re- 
pétam Saturnal. $, 5. praeter plerosqueSuetonii interpretes com- 
probavit Gibbon Mist. not. 56. ad c. 4. Ceterum pro: ex r;isd. 
ord. confectores quoque fer. et varia a. m., quam Menmaun. et opti- 
morum codd. lectionem ediderunt anie me Burm., Oudend,, 
Woltüus, in vulg. est interpunctio post ex isdem ordinibus, mox: 
confectoresque fer., et ad varia ar. nun. Yefelht librarios et edi- 
tores abstractum  zumisteria dictum pro zumitris, de quo Ve 
Graev. et Qudend, ad n. Í. 
naumachiem|  Xiphil. 61, 9. ἐν δέ τινι θεάτρῳ ϑέας ἐπιτελῶν, 
εἶτα πληρώσας ἐξαίφνης τὸ ϑέατρον ὕδατος ϑαλασσίου, ὥςτε καὶ 
ἐχϑύας καὶ κτήνη ἐν αὐτῷ νήχεσθαι, ναυμαχίαν τε ἐποίησε ἱἱερσῶν 
δή τινων μαὶ ᾿Αϑηναίων " xad μετ᾽ αὐτὴν τό τε ὕδωρ εὐθὺς ἐξήγαγε, 
xai ξηράνας τὸ δαπεὸῦον, πεζοὺς πάλιν οὐχ ὅπως ἕνα πρὸς ἕνα, ἀλλὰ 
καὶ πολλοὺς ἅμα προς ἴσους συνέβαλεν, quo loco κἥτη ic, endum pro 
κτήνη, recte judicat Sylburg.  Praetuli autem. interpunctionem 
no:ti$ commaris, quam edidi, alteri: naumachiam, iuurinad aqua 
innantibus belluis, et quod 1d ipsum singulare fuit in naumachia 


ferme nova. 


NE RO 99 


vhichas quasdam e numero epheborum, quibus post 
editam operam diplomata civitatis Romanae singulis 
obtulit, Inter pyrrhicharum argumenta , iaurus Pa- 
siphacu, ligueo juveucae simulacro abditam, iniit, 
ut multi spectantium crediderunt. carus primo sta- 
tim conatu juxta cubiculum cjus decidit, ipsumque 
cruore respersit. Nam perraro praesidere, ceicrüm 


accubans, parvis priunum /oraminibus, deinde icio 


podio adaperto, spectare consuerat. [nsiituit et quine 
quennale certamen primus omnium Romae, iore 
Graeco triplex, musicum, gyinnicum, equcsire, quod 


Neronis, quod zarima aqua complebatur, et quod Suetoniani 
usus sunt adjuncti ablauvi. 

pyrrhichas qu. e numero epheb.]| Haud placent emendationes 
Ernest. iem ad pyrrluchas quosdam e num. eph., et Oudend. pr- 
zhichas €. (centum) numero epheb. | Quidni, enim complectatur 
voc. pyrrhicha homines, qui eam saltabant, s. pyrrA;charios, ut 
visum etiam 7Zalthero Observ. p. :5. Miüllero placebat: »pyr- 
zhichas saltantes v. pyrrhichas, quas saítabant e numero epheb. «5 
ex Caes. c. 39. De hoc saliationis genere v. notata ad Caes. 89« 
et Bulenger. de Theatro 1, 51. &pAcborvm mentio facta Aug. 98. 
coll. Calig. 58. v. quae Reimar. de ἡβητηρίοις dixit ad locum, ex 
Excerpt. Peiresc. insertum XipA/7. 61, 17. 

quibus — obtulit] np. ephebis. Idem fecerat Claudius, ut 
marrat Dio 60, 7. τὴν τὸ πυρῥίχην, ἣν οἱ παῖδες οἱ ὑπὸ τοῦ Γαΐου 
μεταπεμφθϑέντες ἥσμουν, ἐμεῖνοι μὲν ἁπαξ ὠρχήσαντο, καὶ ἐπὶ τούτῳ 
πολιτεία τιμηθέντες, ἀπεπέμῷφϑησαν. 

Inter pyrrh. argum.| ,9 8. e. seathrend diese Spiele gegeben wur- 
den, taurus — iniit, ne quis putet, haec pertinere ad argumenta 
pjrrhicharum. * Müller. - 

juxta cubiculum| h. e. suggestum, in quo cubabat. v. de 
suggestu ἐπ orchestra ad Caes. 76. 

. podio] v. Lips. de Amphütheatro c. 11. Ín edd, nonnullis 
mox vitiose: adoperto. em 4 


quinquennale certamen| | Tac. τή, 20. ,,Nerone quartum, Core 


- nelio Cosso Css. (a. U. £15.) quinquennale ludicrum Romae in. 


stitutum est, ad morem Graeci ccitaminis; varia fama, ut cuncta 
«t 


Xil. 65, 21. ὑπὲρ δὲ δὴ τῆς σωτηρίας τῆς τε Did» 
μονῆς τοῦ κράτους αὐτοῦ (οὕτω γάρ TOV προέγώαψεν, ἀγῶνα "svr&üs 


'χήριπον κατεστήσατο, Νερώνεια αὐτὸν ὄνθμασας. V. Lups. εἰ xeliquoe 


interpr. ad Zac. , Reimar. ad. Χιρίμέ, locos cit, 


f 


τοῦ ὍΣ Ὁ UE. ἘΟΝ ΣΕ 


Y 4 
appellavit NERONIA. — Dedicatisque thermis atque 
gymnasio, Senatui quoque et Equiti oleum praebuit. 
Magistros toii certamini praeposuit consulares sorte, 
sede Praetorum: deinde iu orchestram Senatumque 
descendit, et orationis quidem carminisque Latini 
coronam, de qua honestissimus quisque contenderat, 
ipsorum consensu concessam sibi recepit; citharae 
autem, à judicibus ad se delatam , adoravit, ferrique 
ad Augusli statuam jussit. Gymnico, judtis in Septis 
edebat, inter buthysiae apparatum, barbam primam 
posuit, conditamque in auream pyxidem, et pretio» 


Neronia] Ynfra c. a1. Neroneus agon dicitur, certamen Nero- 
aeum Vitell. 4. 

Dedicatisque — praebuit] — Xiphil. l. c. wai ἐπ᾿ αὐτῷ καὶ τὸ 
“γυμνάσιον ῳκοδόμησεν᾽ ἔλαιόν τε ἐν τῇ μαϑιερώσει αὐτοῦ καὶ τοῖς 
βουλευταῖς καὶ τοῖς ἱππεῦσι προῖκα ἔνειμε. Ταο. τή, 47. ,, Gymna- 
sium eo anno (815.) dedicatum a Nerone, praebitumque oleum 
Equiti ac Senatui, Graeca facilitate ** ubi v. interpr. De rAermis 
Eutrop. 7, 9. 5 Aedificavit Romae thermas, quae ante Neronianae 
dictae, nunc Alexandrinae (ab Alexandro Severo) appellantur, ** 

sede Praetorum] h.e. ,, qui praesiderent ludis eo loco, quo 
Praetores sedere solerent, quum udis praeessent, * Ernest, Al. 
sed et praetorios. 

in orchestram Senatumque] sc. ut posita Imperatoris persona 
privatam Senatoris indueret. Emendationem aliorum, ab Ernest. 
probatam, zn orchestram .scenamque; cul ipsum descendi? con 
traiium est, satis explosit Oudend., quem vide. 

orationis — coronam] Tac. τά, 21. ,, Eloquenriae primas ne« 
mo tulit, sed, victorem esse Caesarem, pronunciatum. * 

zpsorum) h. e. honestissimi cujusque, qui cum eo conten- 
derant. 

citharae] .Xiphil. Y lc. τὸν μέντοι στέφανον τὸν τῶν μιϑαρδῶν 
ἀνιμεὶ ἔλαβε, πάντων ὡς καὶ ἀναξίων τῆς νίκης ἐνβληθέντων. καὶκ 
«τούτου καὶ οἱ ἄλλοι αὐτῷ στέφανοι οἱ τῆς κιϑαρῳδίας ἐξ ἀπαντῶν VE 
ἀγώνων ὡς καὶ μόνῳ ἀξιονίμῳ ἐπέμποντο. ΗΟ ipse locus damnat 
lectionem vuip. ci£zaram. Judices erant. magistri ili consulares, 
toti certamini praepositi. 

barbam pr. posuit) Secundum X'pA/l. 61, 19., quum Juvena-» 
lia celebraret, a. 812. Is enim : καὶ ἐτελέσθη ἐπὶ τῷ γενείῳ αὐτοῦ. 
καὶ γὰρ τοῦτο τότε πρῶτον ἐξύρατο" καὶ τὰς 'ys τρίχας ἐς σφαίριόν 
τὶ χρυσοῦν ἐμβολῴν, ἀνάέϑψημε τῷ A τῷ ἸἈλαπιτωλίνῳ. De anno, 


, 


NE RO. 101 


sissimis margaritis adornatam , Capitolio consecravit, 
Ad athletarum spectaculum invitavit et. virgines Ve- 
stales, quia Olympiae quoque Cereris sacerdotibus 
spectare conceditur. [15] Non immerito inter spe- 
clacula ab eo edita et liridatis in Urbem introitum 
retulerim. Quem Armeniae regem, maguis pollici- 
iationibus sollicitatam , quum destinato per edicium 
die ostensurus populo propter nubilum distulisset, 
produxit, quo opportunissme potuit, dispositis cir« 
ca Fori templa armatis cohortibus, curuli residens 
: Ξ 


quo barbam ponere solebant Romani, totoque ritu v. Lips. ex- 
curs, ad Zac. 14, 15. Capitolio Casaub. ejusque sequaces e Xiphil, 
et cod. Memm. mutaverant in Jovi Capitolino; veterem lectio- 
nem, cujus altera est interpretatio, restituerunt Burm., Ern, 
Oudendorp. 

virgines Vestales] Contra Augustus (c. 44.) ;; athletarum spe- 
ctaculo muliebre secus omnes summovit.** Pro Olympiae al. 
Olympia h. e. ludos Olympicos, idque probavit Heines. ad mar- 
ginem, addens: ,, Àn de Olympiis, quae Athenis agitari solent, 
teste Inscr. 2. p. 316., intelligendum est, an etiam Olympia 
Romae? De sacerdotio 4tticae Cereris Romae cf. Aug. 93." Du- 
bitationem removet genuina lectio, quam comprobat ipse mos 
Neronis, Graeca imitandi. 

Türidatis in U. introitum]  À. Ὁ, 819. Describit eum. Χιρλιϊ. 
65, τ. sequ. καὶ ὁ "49494746 ἐς τὴν Ῥώμην, οὐχ ὅτι τοὺς ἑαυτοῦ 
παῖδας, ἀλλὰ καὶ τοὺς ToU Ονολογαίσου, τοῦ τε [Πακόρου, καὶ τοῦ 
MovoB&Zou ἀγὼν, ἀνήχϑη᾽ καὶ ἐγένετο αὐτῶν πομπὴ διὰ πάσης τῆς 
ἀπὸ τοῦ Ἑυφράτου ἧς ὥςπερ ἐν ἐπινικίοις. C. ἅ. μετὰ ὃξ τοῦτο ἐς Ta 


xal πᾶσα μὲν ἡ πόλις ἐκεκόσμητο καὶ Φωσὶ καὶ στεφανώμασιν, οἵ TB 
ἄνθρωποι πολλοὶ πανταχοῦ ἑωρῶντο, μάλιστα δὲ ἡὶ ἀγορὰ ἐπεπλὺ- 
ρωτο. τὸ μὲν γὰρ μέσον αὐτῆς ὁ δῆμος λευχειμονὼν καὶ δαφνηφορῶν 
κατὰ Ἰέλη εἶχε, τὰ δ᾽ ἄλλα οἱ στρατιῶται, λαμπρότατα ὡπλισμένϑιμ 
"eig καὶ τὰ ὅπλα αὐτῶν καὶ τὰ σημεῖα ἀστράπτειν. οἵ τε κμέραμοι καὶ 
αὐτοὶ πάντων τῶν τηδθ οἰκοδομημάτων ἐκρύπτοντο ὑπὸ τῶν ἀναβεβή“ 
πότων. ; 
circa Fori templa] v. Ern..ad h.l. et in Cl. Cic. sub voc. 
| templum, Manut. ad Cicer. pro Sext. c. 29. 
| curuli residens]  Xiplul. τούτων δ᾽ οὕτως ἐκ νυντὸς προπαρα- 
| σμευασθέντων, εἰςῆλθεν εἰς τὴν ἀγορὰν ὁ Νέρων ἅμα τῇ ἡμέρα, τὴν 
| ἄσθητα τὴν ἐπινίκιον ἐνδεδυκώς, σύν τε τῇ βουλῇ καὶ σὺν τοῖς δορυ"» 
| Qgoig , καὶ ὀπί τε τὸ βῆμα ἀνέβη», καὶ ἐπὶ δίφρου ἀρχιμοῦ ὁμαϑέζετρ. ' 


τὴν Ῥώμην αὐτὸν ὁ Νέρων ἀνήγαγε, καὶ τὸ διάδημα αὐτῷ ἐπέϑηνε. 
' 


102 Q,., $.U E. T ONAL 


apud Rostra triumphantis habitu, inter signa milita« 
ria atque vexilla: ct pruno per devexum pulpitum 
subeuntem admisit ad genua, allevatumque dextra 
exosculatus est; dein precanti, tiara deducta, diae 
deina imposuil, verba supplicis interpretata praetorio 
viro multitudini pronunciante, — Perductum inde in 
theatrum, ac rursus supplicantem, juxta se latere 
d-xiro collocavit. Ob quae Imperetor con«salutatus, 
Jaurea m Capiiolium lata. Janum geminum clausit, 
taiquam nullo residuo bello. [14] Consulatus qua- 


xal μετὰ τοῦτο O τε Τηριδάτης wal οἱ μετ᾽ αὐτοῦ διά τε στοίχων ὅπλι- 
τῶν ἑκατέρωθεν παρατεταγμένων διῆλθον καὶ πρὸς τῷ βήματε προς" 
στάντες, πῤοζεμύνησαν αὐτόν, ὥςπερ καὶ πρότερον. ᾿ 
per devcx. pulp. sub. admisit]. Xiphil. ἀνελθεῖν τε αὐτὸν κατὰ τὴν 
ἄνοδον τὴν ἐπ᾿ αὐτῷ τούτῳ ἔμπροσθεν ToU βήματος πεποιημένην ἐμέ- 
λευσε, xai καϑιδηθέντι αὐτῷ ὑπὸ τὸν πόδα τὸ διάδημα ἐπέθηκε" Boat 
τε Wai ἐπὶ τούτῳ πολ αἱ xai παντοδαπαὶ Py&yovro, Devexum pulp. 
dicl καταχρηστικῶς respectu Neronis, vel absolute, non Tixidatis 
'subeuntis, alii monuerunt. 
zn (heatrum] — Xciphil. c. 6. ἐγένετο 98 κατὰ ψηφισμα καὶ mayas 
eyvotc ϑεατρικῆ. wal τὸ θέατρον, oU, OTi ἡ σκηνῇ, ἀλλὰ wal ἡ περι- 
Φέρεια αὐτοῦ πᾶσα ἔνδοθεν ἐκεχρύσωτο" ἀφ᾽ οὗ καὶ τὴν ἡμέραν αὐ- 
τὴν χρυσὴν ἐπῳνόμασαν. οἷ. Pin. 35, 5. (10.) ,, Nero Pompegi tliea-. 
trum operuit auro in unum diem, quod Tiridati regi Armeniae | 
ostenderet, ** : 
aurea in. Capit. lata] sine justo triumpho. Ita Domitian. 6, 
» de Sarmatis lauream modo Capitolino Jovi retulit. * y. de hac 
laurea, victoriae triunphique signo, quod, ut post justum 
triumphum, in gremio Jovis Capit. deponebatur, Dempster.. ad 
Josí. Aut. R. 10, 29. p. 777., et Mader. ad Onuphr. Panvin. de 
triumpho (Th. Gv. T. VIIiI. p. 1568.), qui, ex solido auro fa. : 
bricari solitam, plurimis locis ostendunt. 
éanquam nitlo 2esduo b-llo] Quum haec manifeste cum supee 
zioribus cohaereant, et numi accedat auctoritas, de quo v. Ou- 
'dend. ad h, l., Reimar. ad. Xop//l. 65, 4., recessi a lege mihi scris 
pta, dedique Lipsii emendationem, plerisque probatam, pro. 
lectione vulg. zam. nullo, quam res. bello, a Gronovio mutata ing 
jam nullo quasi rescduo bello, Si vel maxime, saepius Janum ἃ 
Weroue clausum, ostenderetur, h. tamen l. de honoribus modo | 
gengo, Principi ob Tiidaris edventum habitis, ad quos SCtum 
de clauucndo Jano perumet aeque, ac ornamenta triumphalia, dg 


un 


Iu" 


NE BR 0, ' 108 


tuor gessit: primum bimestrem, secundum et novis- 
simum semestres, tertium quadrimestrem: medios 
duos continuavit, reliquos inter annua spatia varia- 
vit. [15] In jurisdictione postulatoribus, nisi sequen- 
ti die, ac per libellos, non temere respondit.  Co- 
gnoscendi morem eum tenuit, ut, continuis actionie 
bus omissis, singillatim quaeque per vices ageret, 


quibus auctor proxime dixerat, et vere Oudend. notat, si de Jano 
saepius clauso exponeret ἢ. l auctor, scribere eum debuisse: 


* zam residuo, quam nullo bello. Consensit etiam Wolfius. 


primum] A. 808. cum L. Antistio Vetere; aíterum, inter. 
jecto spatio annuo, a. $10. cum L. Calpurnio Pisone, conjuuxit- 


que fertium a. G11. cum M. Valerio Messala; quartum, rursus 


anno interjecto , a. 815. cum Cornelio Lentulo Cosso. 


postulatoribus] h. e. iis, qui causam aliquam ad se judicem 
deferebant s. aliquid coram tribunali suo petebant. Ita causae 
ipsae postulatrones dicebantur c. 7. — V. de hoc vocabulo et ex- 
empla ejusmodi postulationum apud Jr/ssoz. de formulis l. 5. p. 
400. Reinesio placebat postulantibus cum Guther. de off. dom. 
Aug. 1, 20. 

Cognoscend/]| Vulg. zm cognoscendo. .H. etiam loco obser- 
vandum discrimen inter jurzsdic£ioncm. et cognitiones. 


contin. actionibus omissis] Turbarunt sensum Torrentius et 
Guther. de offic. dom, Aug. 1,.20., qui cum codd. duobus delen- 
dum censuerunt omzssis, eosque sequitur heines., qui ita ad mar. 
ginem: ,Singilatim i. e. attentissime, cum megua diligen» 
tia.  Continuas act. autem intelügo sine emtermissione (habitas). 
Hunc np. tenuit Nero morem, ut sine intervallo lites expediret, 
quum magistratus non quovis tempore negotiis vacarent, sed 
distinctis sessionum diebus. Per vices i. e. vicissim et alterna- 
iim, audita utraque parte. — Hoc unum vere, reliqua melius 


|. post Noordkerk. Observ. c. 4. p. 58. explicuerunt Ern. et Ouden- 


dorp. ita, ut Neronem omisisse dicent veterem morem , continua 
oratione s. ac£zone aliquam causam perorandi, ubi oratoris arti- 
ficia magis valerent, quam judicii veritas, contra sinoillatim 
quaeque egisse h. e. de singulis causae capitibus (er lief» die Sache 
PPunct fur Punct untersuchen) , productis testibus, literis, aliisque 
judicii instrumentis, idque per vices, utraque parte alternatim 
audita. Hic igitur transitus fuit ad nostrorum judiciorum mo- 
rem ab antiquo, qui observatur in Britannia adhuc terrisque Gal]- 
liae subjectis. ἢ 


104 &. "sU ET OJN CLIE 


Quoties autem ad consullandum secederet, neque in 
commune quicquam, neque propalam delibcsdbbis 
sed conscriptas ab unoquoque sentenlias tacitus ac 
secreto legens, quod sibi libuisset, perinde atque 
pluribus idem videretur, Dronpur ον In Curiam 
libertinorum filios diu nou admisit: admissis a prio- 
ribus Principibus honores dencgavit. Candidatos, 
qui supra numerum essent, iu solatium dilationis ac 
morae, legionibus praeposuit. Consulatum in senos 
plerumque meuses dedit. | Defunctoque circa Kalen- 
das Januar!as altero e Consulibus, nemineimn 8000 5.15 
tuit; improbans exemplum vetus Caninii Rebili, 
uno die Consulis. "Iriumphalia ornamenta etiam 
quaesLoriae dignitatis et nonnullis ex equestri ordine 
iribuit, nec utique de causa militari. De quibusdam 
rebus orationes ad Senatum missas, praeterito Quae- 


secedere] cum amicorum consilio, quod adhibere solebant 
Principes. Postea opponuntur zz commune et secreto, propalam et 
tacitus. Nonuin commune proferebat quisque suam sententiam 
viva voce, sed in tabula perscriptam tradebat Neroni, qui, le- 
ctis singulis, atque inde formato judicio, reversus in tribunal, 
pronunciabat, quod zps; libuisset s. suam ipsius sententiam, per- 
znde atque h. e. quasi ita plurium sententiis esset evictum , quod 
an verum esset, scire non poterant, quibus, quid reliqui scri- 
psissent, ignotum erat. Delevi autem molestum et post sed, quod 
abest a nonnullis codd. et damnaverat Oudend. — — Legens, ut 
saepius apud Suetom., est pro participio aoristi, ἀναγνούς. 

libertinorum filios] v. Claud. 24. Mox al. admissisque, al. 
admissos, quod sensum parit prorsus ineptum. : 

Candidatos — legionibus praeposuit] Tac. 14, 28. 9» Comitia 
Praetorum, arbitrio Senatus haberi solita, quod acriore ambitu 
exarserant, Princeps composuit, tres, qui supra numerum (np. 
legitimum illo tempore Praetorum) petebant, legioni praeficien- 
do.'* De viris praetoriis, legatis legionum , v. ad Tiber. 1g. 

Caninii Rebili] v. ad Caes. 76. 

quaest. digmitatis] ^ Repete nonnullis e sequentibus. Non 
enim opus est Lipsiana hujus voc. trajectione. 

de quibusdam rebus| Sic edidi cum Casaub., Graev., Ou- 


dendourpio, praeeuntibus Memmiano aliisque optimae notae 


codd. » “ amquam non diílieor, fr ϑέι 6 lioc, ^equente p/«zumque 


h. e. saepe , niti forte addidit auctor de quib. rebus , queniam alias 


V"-———— ——— 


———————————— 


N E R O. 102 


storis officio, "per Consulem plerumque recitabat. 
[16] Formam aediticiorum Urbis uovam excogitavit, 
et ut ante insulas ac domos porticus essent, de qua- 
yum solariis incendia arcerentur: easque sumtu suo 
exstruxit.  Deslinarat etiam Ostia tenus moeuia pro- 
movere, atque iude fossa mare veteri Urbi inducere. 
Multa sub eo et animadversa severe, et cocrcita, nec 
minus instituta. Adhibitus sumtibus modus: publi- 
cae coenaé ad sportulas redactae: interdictum , ne 
quid in popinis cocti praeter leguiuiina aat olera veni- 


yet, quum antea nullum non opsouil geuus propone- 


retur: affücti suppliciis Christiani, genus hominum 


ipse adire Senatum solebat Nero suaque voce perorare, et ple- 
rumque , ob serius demum institutum morem, per Consulem orae 


tiones recitandi, praeterito Quaestoris efício, de quo v. ad Aug. 


65. Alii juncüim cum superioribus legunt: zec utique de c. n., 
sed et quibusdam rebus v. sed et de quib. rebus, quod Burmann, 
corrigit: sed et de quibusdam alis rebus v. sed et de civilibus re- 
6us, Dorvill. sed et quibusdam regibus. Nisi est Graecum ἀλλὰ 
xai ἐπ᾽ ἄλλοις τισί, qui tamen usus vocab. quidam vereor ut de- 
fendi queat, suaserim: sed de quibuscunque rebus, ut Claud. 2. 
quibuscunque de causis. v, ind. in quícuzque. Sed hoc etiam nmi- 
znis a librorum scriptura recedit. Non pudet me dubiae senten- 
tiae, quura VVolfius etiam de medicina corrupti loci despera- 


verit. 


Formam — excogitavit] post Urbis incendium. 76. τῷ, 
45. ,, Ceterum, Urbis quae domui supererant, non, ut post Gal- 
lica incendia, nulla distinctione, nec passim erecta, sed dimeusis 
vicorum ordinibus et latis viarum spatiis, cohibitaque aedilicio- 
rum altitudine ac patefactis areis additisque porticibus, quae fron- 
£em insularum protegerent. Eas porücus, Nero, sua pecunia ex- 
Siructurum, purgatasque area$ dominis traditurum, pollicitus 
est. Mox Ern. delendum censet e? ante uz. Coll. Müller. uf 
et. Puto, et esse ἐξηγήτικόν pro scilicet, nempe, ut saepius. 

interdictum], XipAil. 62, 14. πάντα ὡς εἰπεῖν τὸν βίον ἐν καπή- 
λικῇ διαίτῃ ποιούμενος, ἀπεῖπε τοῖς ἀλλοις μηδὲν ἑφϑὺν ἐν καπηλείῳ, 
πλὴν λαχάνων καὶ ὄτνους, πιπράσμειν. V. Reimar. ad h. l., et no- 
tata a nobis supra ad Claud. 38. 

affl. suppl. Christiani) quos ut auctores incendii incusabat. 
Tac. 15, 44. ,, abolendo rumori Nero subdidit reos, et quaesi- 
tissimis poenis affecit, quos, per [flagitia invisos, vulgus Chri- 


^ M 


106 C' sumE TO NII' 


superstitionis novae ac maleficae: vetiti quadrigarios 
rum lusus, quibus inveterata licentia passim vagauti- 
bus, !allere ac lurari per jocum jus erat: pantomi- 
morum 1actiones cum ipsis simul relegatae. [: 7| Ad- 
versus falsarios tunc. primuni repertum, ne tabulae, 
nisi pertusae, ac ter lino per foramina Ltrajecto, obs 
signarentur. Cautum, ut in testamentis primae duae 
cerae, testatorum modo nomiue inscripto, vacuae 
siguaturis ostenderentur; ac ne quis alieni testamenti 


s, 


stianos appellabat. — — Primo correpti, qui fatebantur, deinde, 
indicio eorum, mulütudo ingens, haud perinde in crimine ine 
cendii, quam odio humani generis, convicti sunt. Ert pereunti- 
bus addita ludibria, ut. ferarum tergis contecti, laniatu canum 
interirent, aut crucibus aíhxi, aut Bammandi, atque, ubi defe- 
cisset dies, in usum nocturni luminis urereutur, sequ. “ cf. Orose 
7, 7. ,, Primus Romae Christianos suppliciis et mortibus aflecit, 
ac per omnes provincias pari persecuiüióne excTuciami iniperavitg 
ipsumque nomen exstirpare conatus, beatrissumos Chrisu apostoe 
los, Petrum cruce, Paullum gladio occidit. * —.Su/pic. Sev. 2, 9g. 
sequ. al. Superstitionem. externam. nostram religionem appellat 
Tuc. A. 15, 52, ubi v. interpr., pravam et immodicam Plin. epist. 
10, 97. Ceterum non assentior iis, qui n. l. legi malunt aff-cti e 
cod. Ursin. πὸ affücti h. e. exstirpati fere in Urbe et ad. inter- 
necionem excisi sunt Christiani sub Nerone. Compara ind. sub 
af/ gere. 

"vagantibus] np. per Urbem post certamina peracta. v. Ern, 
ad h. l. et in. Clav. Cic. sub voc. quadrzisarius, 

relegatac]  Mistriones Italia pulsos, memorat Tuc. 15, 25. 
3 palais] contractuum, v. Ern. ad h. l., ScAu/ting. Jurisprud, 
Ante- Justin. ad haec Paufi Sentent. 5, 25. ,, Amplissimus. ordo 
decrevit, eas tabulas, quae publici vel piivati contractus scriptus 
yam continent, adhibitis testibus ita signari, ut in summa nare 
ginis, ad mediam partem perforatae, triplici lino consuringantur, 
atque impositum supra linum cerae signa 1mprimantur, ut exte» 
xiores scripturae fidem interiori servent, Aliter prolatae nihil 
momenti habent. ** 

in testamentis — ostenderentur| h. e. primae duae testamenti 
tabulae a testatore, suo modo nomine inscripto, ut testatoris ta 
bu!as vere esse constaret, szena£uris h. e. testibus, qui signaturi 
essent, vacuae heredum siordinibus ostepderentur, quos nosse, 
testium non intererat, [ἃ cautum, me restes, si comperissent, 
qui heredes scripü es&ent, de alio nomine inserendo cogitarent, 


N E R 0. 107 


seriptor lega'um sibi ascriberet ; item, ut litigatores 
pro patrociniis certam justamque mercedem, pro subs 
-selliis nullam omnino darent, praebeute aerario grae 
tuita; uique rerum actu ab aerario causae ad lorum 
ac recuperaiores transferventur: et ut omnes appclla- 
tiones a judicibus ad Senatum fierent. [15] Augeudi 


v. Salas. de subseribendis et signandis testamentis Lugd. Bat. 
x048., Bach, histor. jurispr. Rom. p. 558. ed. Stochinann, : 

ne quis — scriberet) quod a Claudio Impe. edicto et SCto 
sancitum, ut lCti in [/:gesus Gocent, repetitum vidétur à Ne- 
roue. JDisputatita de h. 1. Z£raes/. siugulari excursu contia 608, 
qui men:oriae lapsum temere Suetonio imputant. 

ut lit,satores — merceds4| Lege Cinca, de qua praeter sin- 
gularem conunentarium frummert Paris. 1668. vide Heinecc. Ant. 
2, 7. δ. 10. scqu. et Bach. p. 146., lata a, U. 550. ἃ M. Cincio 
Tr. pl., cautum fuerat, z- quis, ob causam orandam, donum 
munusee caperet, idque confirmatum ab Augusto a, 757- euctoré 
Dione 54, 18. Posiea, quum renovari eam Patres [lagitassent, 
Imperatore Claudio, (Tuc. Α. 11, 5.5, hic ,, capiendis pecuniis 
posuit modum, usque ad dena Sestertia, quem egressi repetun- 
darum tenerentur (id. c. 7.). Initio imperi Neronis Senatus 
constituit ,,ne quis ad causam orandam mercede aut dorus eme- 
zetur * (Tac. 15, 5.), prisona vi legi reddita; postea Neronem 
ad Claudii sententiam rediisse, et, quum ille terminum mercedis 
constituisset, quem egredi haud liceret, pro unoquoque genere 
causae certam mercedem definiisse, ex n. l. colligit Ernest., qui 
rursus àb errore, quem objiciunt ICti et editores iilos secuti, 
&uctorem docta disputatione defendit. cf. quae Bac/us p. 554. 

pro subsellis] pro quibus mercedem antea datam ;nancipibus 
Casaub. et Burm., aerario, ἃ scribis exactain, e Ciceron. Brut, 84.» 
existimat Ernestius. 

- ufque rerum actu — transferrentur] h. e. ut causae eorum, qui 

aerario aliquid deberent, non ad Praefectos aerario, de quibus v. 
ad Claud. g., sed, ut aliae causae pecuniariae privatorum, ad recu- 


LU D * " . 
| peratores deferrentur, in quo maxima erga Obaeratos benignitas. 


De recuperatoribus s. judicibus de possessione rebusque pecunias 
giis v. Ernest. in Cl. Cic., Bach. p. 104. sequ. 

ut emnes app. — fierent] Tac. À. 14, 28: » Auxit Patrum 
honorem, statuendo, ut, qui a privaiis judicibus ad Senatum 
provocavissent, ejusdem pecuniae periculum facerent cum 118) 
qui Imperatorem appellavere. ** Haec verba Taciü Nostro vlde 
repugnant, qui omnes appellationes. ad Senatum revocata, aflir- 


e 109 c."s. UB To NT 


propasandique imperiij neque voluntate ulla, nequé 
spe motus unquam, etiam ex Britannia deducere ex- 
ercitum cogitavit: nec nisi verecundia, ne obirectare 
pareniis gioriae videretur, destitit. Ponti modo re- 
gnum; concedente Polemone, item Alpium, defun- 
cto Cottio, in provinciae formam redegit. [1:9] Per- 
egrinatioues duas omnino suscepil, Alexandrinam — | 
et Achaicam: sed Alexandrina ipso proiectionis die. 
destitit, turbatus religione simul ac periculo. Nam 

circuitis templis quum in aede Vestae resedisset, cons 

surgenli el primum lacinia obhaesit: deinde tanta 

oborta caligo est, ut dispicere non posset. In ÀÁchaja  . 


met. Utrumque historicum conjungendum esse, ut alter ab al- | 
tero omissum tradat, post Cujac. Observ. 21, 55. judicat Bach, 
p. 556. Qui de appellationibus ad Tac. 1l. c. doctissime egit, Li- 
psius, conciliare eos se posse, negat, atque, nimium dixisse 
Suetonium , ipse fere credo. 

ex Britannia] |De:clade Britannica v. infra c. 59. Eutrop. 
7, 9. »lIn τὸ militari nihil omnino ausus, Britanniam paene 
amisit. € j 

Polemone]  Crebra Polemonum mentio apud Dionem. v. Fa- 
bric. ad 49, 25. et 44. l. 55, 25. 1. 54, 24. 1. 59, 12. et 60, 8. Ex 
Nostro Aurelius Vict. Caes. 5. ,, Pontum in jus provinciae, Pole- 
onis permissu, redegit, cujus gratia Polemoniacus Pontus ap- 
pellatur; itemque Coitias Alpes, Cottio rege mortuo.'* .Eurrop. 
,; Duae tamen provinciae sub eo factae sunt, Pontus Polemonia- 
cus, concedente rege Polemone, et Alpes Cotüae, Cottio rege 
defuncto. ** cf. Fopisc. Aurel. c. 21. —. De Cortio v. ad Tiber. 57. 

ut dispicere nom posset] Al. coorta et despicere. Sed oculis 
exeuntis templo caligo oborta est, ut Ovid. Art. Àm. 2, 88. ,, nox 
oculis pavido venit οὐοχέα metu, ** ac ea quidem, quam visu pe- 
netrare non poterat, quod est dispicere. Iude turbatus etiam 
periculo destitit. Ceterum 7«c. 15, 56. rem ita narrat: ,,Nec 
multo post, omissa in praesens Achaja, (causae in incerto fuere) 
Urbem revisit; provincias Orienus, maxime Aegyptum, secretis 
imaginationibus agitans. JDehinc edicto testificatus, non longam 
sui absentiam, et cuncta in Rep. perinde immota, ac prospera 
fore, super ea profectione adiit Gapitolium. Ilic veneratus 
Deos, quum Vestae quoque templum iuisset, repente cunctos 
per artus tremens, seu numine exterrente, seu facinorum recor- 
datione nunquam timorc vacuus, deseruit inceptum), cunctas 


( 
[ 


| 
| 


N E R OQ. 109 


Isthmum perfodere aggressus, praetorianos pro con- 
cione ad inchoandum opus cohortatus est; tubaque 
siguo dato, primus rastello humum effodit, et cor- 
bulae congestam humt:ris extulit. Parabat et ad Ca- 
spias portas expeditionem , conscripta ex ltalicis 
senüm pedum tironibus nova legione, quam Magni 
Alexandri phalangem appellabat. Haec partim nulla 
reprehensione, partim ctiam non mediocri laude di- 
gua in unum contuli, ut secernerem a probris ac 
sceleribus ejus, de quibus dehinc dicam. [20] Inter 
ceteras disciplinas pueritiae tempore imbutus et mu- 
sica, statim ut imperinm adeptus est, 'l'erpnum ci- 


"iharoedum, vigentem tunc praeter alios, arcessivit; 


diebusque continuis post coenam canenti in multam 

nociem assidens , paulatim etipse meditarl exerceri- 
2 

que coepit, neque eorum quicquam omittere, quae 

generis ejus artifices, vel conservandae vocis causa, 


sibi curas amore patriae leviores dictitans." De zemplo F'estae v. 
Panciroll. descr. Ὁ. R. (Thes. Gr. T. III. p. 255.) 

Isthmum] — Xiphilim. 63, 16. πάρεργον 08 δὼ τῆς ἐπιδημίας τῆς 
iy τῇ Ελλάδι ἐποιήσατο, τὸν ᾿Ισϑμὸν τῆς Πελοποννήσου διορύξαε 
ξπιϑυμήσας" καὶ ἤρξατο τοῦ ἔνγου, καίπερ τῶν ἀνθρώπων ὀκνούντων. 


αἷμά τε γὰρ τοῖς πρώτοις ἁψαμένοις τῆς γῆς ἀνέβλυσε, καὶ οἰμωγαὶ 


μυκηϑμοί T& τινες ἐξηκούοντο, καὶ εἴδωλα πολλὰ ἐφαντάφετο. v. Rei- 
nar. ad ἢ. l. et notata ad Caes. 44. 

primus rast. humum «ffodit] | Xrphil. λαβὼν ὃὲ αὐτὸς δίκελλαν, 
xai TL καὶ ἀνασκάψας, ἔπεισε x«i τοὺς ἄλλους ἀνάγκη αὐτὸν μιμή- 


^ EY x 5 ^ A. » v » LT 
σασθαι. wai πολὺ πλῆθος ἀνθρώπων ἐπὶ τοῦτο τὸ ἔργον καὶ ἐκ τῶν 


ἄλλων ἐθνῶν μετεπύμψατο, οἵ. Lucian. περὶ τῆς ὀρυχῆς τοῦ ᾿Ισϑμοῦ 


| $. 5. 


ed Caspias portas] — Xiphil. 65, 8. οὐ μὴν οὐδὲ ἐπὶ τοὺς AiSio- 
πᾶς, ἢ τὰς πύλας τὰς lacmíag ἔπλευσε, ὥςπερ ἐνενόει. 7c. Mist. 
1, 6. ,, multi adhoc numeri e Germania ac Britannia et Illyrico, 
quos idem Nero, electos praemissosque ad claustra Caspiarum, 
et bellum, quod in Albanos parabat, Opprimendis Vindicis coe» 
ptis revocaverat. * cf. Plin. 6, 15. (15.) v. de Cuspirs portis Cellar. 
Geogr. Ant. 5, 19. T. If. p. 785., Freinshem. ad Curt. 6, 4, 1g. 
et Ryck. ad 7ac. Àun. 6, 53. 

T'erpnum] qui commemoratur etiam Vesp. 19. cum Diodoro, 
Xipiil. 65, 8. Tégmvov καὶ Διόδωρον καὶ Παμμένην memorat. 


NNUS dee a nos 


aD. MUAC. (S U.E T 0 N IAE 


vel augendae factitarent; sed et plumbeam chartam 
sujiiius peccore sustinere, et clystere vomituque pur- 
gari, et abstinere pomis cibisque officientibus; do- 
nec, blaudienie profectu, (quamquam exiguae vocis 
et fuscae) prodire in scenam concupivit, subinde in- 
ter lamiliares Graecum proverbium jacians, occu/tae 
musicae nullum esse respectim. | EA. prodiit Neapoli 
primum; ac ne concusso qu:dem repente miu terrae 
thealro, ante Canlare destitiL, quam inchoatum ab- 


* 


sed ec] v. Wolf. ád Tiber. 61. Müller. conjicit sc. 

plumbeam. chartam| h. e. laminam, np. ad auz-ndam vocem, 
ut oppresso eiiam tanto pondere pectore supini, altam atque cla- 
ram vocem emittere disceret, Interpretes inepta fere de hac re 
cum multa eruditione. protulerunt. e ie quae Suetonius, ad 
conservandam, vocem valebant. 

clystere — purgarij quoniam referta alvus raucam facit yo- 
cem et ingraram. Mox pro pomis Keines. ad marginem suadet: 
poribus vel po;iafis a πόμα, πόματος, nesclo an inutili mutatione. 

cibisque] Plin. 19, 6. (35.) ,, Ex de porro inm hiác cognatione 
dici conveniat, praesertüm quum sec£ivoó nuper au toritatem  de- 
derit Princeps Nero, vocis graila, ex oleo statis mcnsium omni- 
um diebus, niliique aliud, ac ne pane quidem vescendo.'* Se. 
cundum Eund. 20, 6. (21.) ,, porrum secuüvum voci splendorem 


altert. dH 
exig. vocis et fuscae] | Xipfil. 61, 20. καίτοι καὶ βραχὺ καὶ μέ- 
λαν (ὡς γε παραδέδοται) φώνημα ἔχων, ubt v. Reimar. — Quincti. 


ii, $. , Qualitas vocis magis varia est. nam et candida et fusca 
est, et lena et exilis, et lenis et aspera, et contracta et fusa, et 
dura er flexibilis, et clara et obtusa, ** 

occultae — respectum] — Gy. τῆς λανϑανούσης μουσικῆς οὐδεὶς 
λόγοι.» vel, ut Lucian. Marmonid. x. eífert, οὐδὲν γὰρ ὄφελος 
ἀπορῥήτου, (aci, «ai ἀφανοῦς τῆς μουσικῆς. — Gell, 13, 50. ,, Nosti 
vexb mi illud scilicet e Graecia vetus: Musicam, quae sit abs- 
condita, eam esse nulli rei? ** v. interpr. ad loc. cit. 

Neapoli prium) Tac. 15, 55. ,, C. Lecanio, M. Licinio €ss. (a. 
817.) acrio»e in dies cupidine adigebatur Nero, promiscuas scenas 
frequentandl, nam adhuc per domum aut hortos cecinexat, Juvena- 
libus ludis, quos, ut parum celebres et tantae voci angustos, 
speruebat. Non tamen Romae incipere ausus, Neapolim quasi 
Graecam urbem delegit sequ. ** 

concusso — theatro) : Tac. ,, Illic, plerique ut arbinabantur, 
triste, ut ipse, providum poiius et secundis numunibus; evenit. 


— — 


— — τρια 


| 


WE R O0. ili 


solveret νόμον.  lhidem saepius, et per complures 
cantavit dies: sumlo etiam ad reficiendam vocom 
brevi tempore, impaliens secreti a balineis in thea- 
irum transiit, mediaque in orchestra frequente. po- 
pulo epulatus, sz paulum. subbibisset, aliquid se 
sufferti tinntturum , Graeco sermone promisit. Ca- 
ptus autem modulatis Alexandrinorum laudationibus, 
qui de novo commeatu Neapolin confluxerant, plures 
Alexandria evocavit. Neque eo segnius adolescen- 
tulos equestris ordinis, et quinque amplius millia e 
plebe robustissimae juventutis undique elegit, qui 
divisi in factiones, plausuum genera condiscerent, 
(bombos, et imbrices, et testas vocabant) operam 
que navarenL cantanti sibi, insignes pinguissima co- 
ma, et excellentissimo cultu pueri, nec sine anulo 


nam egresso, qui adfuerat, populo, vacuum et sine ullius noxa 
theatrum collapsum est. ^ Postea νόμος est canticum, carmen, 
ad instrumenti concinentis modos adactum , τὸ κιϑαρῳδούμενον. 
v. interpr. ad h. l. 

si paul. subb. — tinniturum] | Subbibere ὑποπίνειν, aliquid suf- 
Jerti tinnire ὑπόπυννόν τι ἠχεῖν recte jam Gr. reddidit Turneb. Ad- 
vers. 28, 18. De corruptus aliorum lectionibus suff-rri et suffertim 
h. l. dicere non attinet. De vocab. πυκνόν in re musica v. Sc/iei- 
der. Lex. Graec. 

modulatis — laud.) v. Lips. ad Tac. A. 16, 4. ubi: ,,et plebs 
quidem — personabat certis modis plausuque composito. '* 

quinque amplius millia] | Xiphil. 61, 20. ἦν μὲν γάρ τι Wal 
ἔδιον αὐτῷ σύστημα ἐς πεντακιςχιλίους στρατιώτας παρεσκευασμένον» 
Αὐγούστειοί τε ὠνομάξοντο " καὶ ἐξῆρχον τῶν ἐπαίνων" ἠναγκάζοντο 
δὲ σφίσι wal οἱ ἄλλοι πάντες. καὶ ἄποντες — &xBoav π΄ τ. À. ubi v. 


5 Reimar. cf. infra c. 25. — — Antea pro meque eo segnius malim ze- 


ue 60 secius, ut cap. 24. ,, mec eo secius coronatus est. '* 
 bombos .— vocabant] a diverso sono, quem diverse efficie- 

bant. 

pinguissima coma] Est παχεῖα κόμη, ut pinguis toga Aug. 82. 
pueri] Varietatem lectionis et innumeras virorum doctorum 

conjecturas vide apud Durm., Oudend., et Ernestium. $i quid 


' mutandum, suaderem: excellentissimo cultu. pueri. | Pro. faevis 
S ἢ em ; Σ 
- Müllero placebat /aeves s. leves, h. e. nondum baxbati pueri, qui 


nondum, ut Equites, anulos gestabant. 


c 1 €. ἘΠῚ δ ΤῸΝ 


laevis: quorum duces quadragena millia sestertium 
iherebüni [21] (Quum magni aestimarel. cantare, 
. eliam Romae Neroneum agona ante praesiitutam diem 
revocavit,  Flagitantibusque cunctis coe'estem vos 
cem, respondit quidem , zz Aorzzs se copzam volen- 
Zbus facturum: sed adjuvante vulgi preces etiam 
staiione militum, quae tunc excubabat, repraesen- 
taturum se pollicitus est libeus; ac sine mora nomen 
suum in albo profiientium citharoedorum jussit ascri« 
bi; sorticulaque in uruam cum ceteris demissa, ine 
iravit ordine suo, simul Pracfecti praetorii citharam 
sustinentes, post Tribuni militum, juxtaque amico- 
rum idntini. — Utque constiüt, peracto principlo, 


Neroneum agona) v. supra ad c.12. Proxime Müllero place- 
bat interpungi: caztare etjam Romae, quod Neapoli quidem, sed 
nona: Horae cantaverat. 

coelestem.  vroces] [τὰ etiam Tac. 16, 22, dicitur, et vox 
Deum 14, 15. ἱερὰ φωνὴ Xrplul. 62, 96. Í 

in albo — ascribi] Xrphil. 63, 9. πῶς ἄν τις καὶ ἀνοῦσαι. μὴ 
ὅτι ἰδεῖν, ὑπομείνειεν αὐτομράτορα Αὔγουστον ἐς τε τὸ λεύκωμα ἐν 
τοῖς αγωνισταῖς ἐγγραφόμενον, καὶ τὴν φωνὴν ἀσκοῦντα, μελετῶντοι 
ví τίνας ῷδας, καὶ τὴν μὲν κεφαλὴν κομῶντα, τὸ δὲ γένειον Ψιλι- 
δόμενον ἱμάτιον ἀναβαλλόμενον ἔν τοῖς δρόμοις, μεϑ᾽ ἑνὸς vj δύο 
ἀκολούθων βαδίζοντα, τοὺς ἀντιπάλους ὑποβλέποντα, χαὶ ἀεί Ti πρὸς 
αὐτοὺς μεν ἁψιμαχίας λέγοντα" τοὺς ἀγωνοθέτας τούς τε μαστιγο- 
φόρους φοβούμενον, xai χρήματα αὐτοῖς κρύφα ἅπασιν ἀναλίσκοντα, 
μὴ καὶ ἐλεγχϑεὶς μαστιγο)»95 " xai ταῦτα μέντοι παντα ποιοῦντα, ἵνα 
πὸν τῶν κιϑαρῳδὼν ἀγῶνα νικήσας, ἡττηθῇ τὸν τῶν λΛαισάρων. V. 
Reimar. ad h. l. cf. Pet. Faber Agonist. 1, 24. et 5, 12." 

peracto principio] | Xiplul. 613, 20. παρῆλϑε Ts μαὶ αὐτὸς ὁ Νέ- 
qo» ἐς τὸ θέατρον, ὀνομαστὶ πρὸς τοῦ l'aAA(wvog ἐςκηρυχϑείς" καὶ 
ἄστη τε ἐπὶ τῆς σνηνῆς ὁ lhaicag τὴν κιϑαρῳδικὴν σκευὴν ἐνδεδυκώς " 
xai, ἸἈύριοί μου, εὐμενῶς μου ἀμούσατε, εἶπεν ὃ aUTOWQ&TwQ. £A 
ϑαρώδησξ rk" ATTI τινὰ ἢ βάνχας ὁ Λύγουστος, πολλῶν μὲν στρα- 
τιωτῶν παρεστημότων, παντὸς Üà τοῦ δήμου, ὅσον αἱ ξῦραι ἐχώρη- 
σαν, «αϑήμένου. ld. b3, 14. ἠγωνίσατο δὲ ἐν πάσῃ ὁμοίως πόλει 
ἀγῶνα ἐχουσῃ, μήρυμι πρὸς πάντα τὰ πηρύξεως δεόμενα Movit 
'Ρού. ῳ ανὺρὶ ὑπατευμκότι χρήσαμενος. — τὸ ὃδ δή κηἡρνγμα ἦν, INÉ- 
ρῶν Bhaicao νικᾷ τονδε τὸν ἀγῶνα, καὶ στεφανοῖ τόν τε τῶν “Ῥωμαίων 
δήμον καὶ τὴν εΟίαν οἰκουμένην. De Cluvo Rufo v. Keimar. ad 
l. c. et Poss, de Liistor. Lat, 1, 27. Consul fuerat a. U. 798. 


^2 ———— 0M 


N E R O. 1!3 


Nioben se cantaturum , per Cluvium Rufum consu- 
larem pronunciavit, eL in horam 'ere decimam pere 
severavit: coronamque eam eli reliquam certaminis 
partem in annum sequentem distulit, ut saepius ca- 
nendi occasio esset. Quod quum tardum videretur, 
non cessavit identidem se publicare. Non dubitavit 
etiam privatis spectaculis operam inter scenicos dare, 
quodam Practorum sestertiuui decies offerente, — "Irae 
goedias quoque cantavit personatus; heroum Deo- 
rumque, item heroidum ac Dearum personis. effectis 
ad similitudinem oris sui, et feminae, prout quame- 
que diligeret. Inter cetera cantavit Canacen partus 
rientem , Oresten matricidam , Oedipodem. excoeca- 
dum , Herculem insanum. ln qua iabuia iama est, 


privatis spectaculis] h. e. a magistratibus editis, qui compa- 
rati cum Prncipe priva£i dicuntur. 

quodam — offrente| X pA. 65, 21. Λάρκιος δέ τις Λυδὸς 
προζῆλθεν αὐτῷ, πέντε καὶ εἴκοσι μυριάδας προςφέρων͵ ἵνα xiSague 
0504 καὶ ὃς τὸ μὲν ἀργύριον οὐκ ἔλαβεν, ἀπαξιώσας μισθοῦ τι TOi 
ἤσαι" xai διὰ τοῦτο Τιγελλῖνος αὐτὸ ἐζςέπραξεν, ἵνα μὴ «vuTOV ἀπο- 
κτείνῃ. ἐς μέντοι τὸ ϑέατρον καὶ ὡς εἰςτελθών, καὶ ἐπιϑαρῴδησε καὶ 
ἐτραγῴδησεν. - 

personatus|  X:phil. 65, ὁ. ἐδεῖτο ὡς δραπέτης, ἐποδηγεῖτο ὡς 
τυφλός, ἐκύει, ἔτικτεν, ἐμαίνετο, τὸν τε Οἰδίποδα καὶ τὸν Θυέστην, 
τόν, τε Ἣραμλέα καὶ τὸν ᾿Αλχμαίωνα, τὸν τὲ ᾿ρέστην ὡς π᾿ ήϑεε 
ὑποκρινόμενος. καὶ τὰ γε πρόςωπα ποτὲ μὲν αὐτοῖς ἐκείνοις, ποτξ ὃξ 
xai ξαυτῷ εἰκασμένα ἔφερε. τὰ γὰρ τῶν γυναικῶν πάντα πρὸς τὴν 
ZaBivay ἐσνεύαστο — χρυσαῖς ἁλύσεσιν ἐδεσμεύετο" καὶ γὰρ οὐκ 
ἔτρεπεν, ὡς ἔοικεν, αὐτονράτορι “Ῥωμαίων σιδηραῖς δεῖσθαι. C. το. 
xai γὰρ τὴν ἤανάκην ὑπεκρίνετο, uude Vindex in oratione apud 
Eund. 65, 22. εἶδον τὸν dvbga ἐκεῖνον — iv τῷ τοῦ ϑεάτρου κύκλῳ, 
καὶ ἐν τῇ ὀρχήστρα, ποτὲ μὲν κιθάραν ἔχοντα, καὶ ὀρθοστάδιον, καὶ 
ποθόρνους, ποτὲ 0s ἐμβάτας καὶ προςωπεῖον. ἤκθυσα αὐτοῦ πολλάκις 
ἄδοντος, ἥκουσα κηρύττοντος, ἤκουσα τραγῳδοῦ:τος. εἶδον αὐτὸν δε- 
δεμένον, εἶδον συρόμενον, wUovra δή, τίκτοντα 964, παν ὅσα μυϑο» 
δλογεῖται, καὶ λέγοντα, καὶ ἀκούοντα, καὶ πασχοντα. καὶ ὁρῶντα. — 


οὗτος δὲ δὴ Θυέστης τε καὶ Οἰδίπους, ᾿Αλχμαίων TS xoi ᾿Ορέστης 


δικαιότατ᾽ ἄν καλοῖτο. τούτους γὰρ ὑποκρίνεται, καὶ ταύτας avr" 
ἐκείνων (pro Caesaris, Imperatoris, Augusii nominibus ἐπωνυμίας 
(ita Sylburg. legendum censet pro ἐπιθυμίας) ἀντεπιτέξειται, 

Tom. 14. $8 


114 € 5S UE TO;N- IS 


üirunculum militem, positum ad custodiam aditus, 
quum eum ornari ac vinciri catenis, sicut argumen-s 
ium postulabat, videret, accurrisse ferendae opis 
gratia. [22] Equorum studio vel praecipue ab ineun- 
ie aclaie flagravit, plurimusque illi sermo, . quam- 
quam. velaretur, de Circensibus erat: et quondam 
iractum prasinum agitatorem inter coudiscipulos que- 
reus, objurgante magistro, de Hectore se loqui, 
emenlitus est. Sed quum inter initia imperii cbur- 
neis quadrigis quotidie in abaco luderet, ad omnes 
eiiam minimos Circenses e secessu commeabat, pri- 
mo clam, deinde propalam: ut nemini dubium esset, 
eo die utique affuturum. Neque dissimulabat, velle 
se palmarum numerum ampliare: quare spectaculum 
multiplicatis missibus 1n serum protrahebatur, ne do- 
minis quidem jam factionum dignantibus, nisi ad to- 
iius diei cursum, greges ducere. Mox et ipse auri- 
gare, atque etiam spectari saepius voluit: positoque 
in hortis inter servitia et sordidam plebem rudimento, 
universorum. se oculis in Circo maximo praebuit, 
DN WU. - 


tirunculum militem] T uL 65, xo. εἷς μέν τις στρατιώτης, 


RI * * ^ ἊΝ kJ , ^ ^ 
10i» αὐτὸν δεδεμένον, ἤγανάν.. σε, καὶ προςδραμὼν ἔλυσεν. 
Equorum studio] | Tac. 14, 14. ,, Vetus ili cura erat, currie 
culo quadrigarum insistere. '* coll. 15, 5. Xip/al. 61, 6. 
prasinum] v. ed Calig. 55. de quatuor auxigarum factionibus, 
affuturum] in Urbe e secessu suburbano. ^ 
greges ducere] Dubitant, de aurigisne intelligant &reges, an 
de equis. Puto, de uurisque. Domini factionum locare nolebant 
q , q 


ludos edentibus juga sua cum aurigis, nis! in totum diem, qüo* 


niam muliijliceatis missibus huic lucro jam erant assueti, 

et ipse aurigare] Tac. 14, 14. ,,Clausum valie Vaticana spa- 
tium, in quo equos regeret, haüd promiscuo spectaculo. mox 
ultro vocari populus Romanus, laudibusque extollere, ut est 
vulgus capiens voluptatum , et, si eodem Princeps trahat, lae- 
tum. Ceierum evulza'us pudor, non satietatem, ut -rebantur, 
sed incitamentum attulit sequ.** Ita 15, 44- dicitur ,,habitu au- 
rigae permix'us plebi, vel curriculo insistens. ** — X:pAzl. 62, 15. 
τοσαύτη δ᾽ ἦν ἡ ToU lNéqwvog ἀχολασία, ὥςτε καὶ ἅρματα δημοσίᾳ 


» 
ἤλαυνε. 


Am — Add. EL o 


3, 


aliquo liberto mittente mappam, unde magistratng 
sol nt, Nec contentus, harum artium €X perimenta 
Romae dedisse, Achajam, ut diximus, petit , hinc 
maxime motus.  Instituerant civitates, apud quas 
musici agones edi solent, omnes citharoedorum co- 
ronas ad ipsum millere. Eas adeo grale recipiebat, 
ut legatos, qui pertulissent, noi modo primos admit« 
teret, sed etiam familiaribus epulis iuterponeret. A 
quibusdam ex his rogatus, ut canrtaret super coenam, 
excepilusque effusius, Solos scire audire Graecos, 
solosque se et studiis suis dignos, ai. Nec profe- 
ctione dilata, ut primum Cassiopen urajecit, statim 
ad aram Jovis Cassii cantare auspicatus est [? 3] E 
tamina deinceps obiit omnia. Nam et quae diversis- 


mittente mappam|] h. e. mappa signum dante, cursum inci- 
piendi v. mittendi juga e carcere. v. Paznvin. de ludis Circens. 1, 
14. (Thes. Graev. T. VIIIT. p. 166. sequ.) Bulenzer. de Circo Rom. 
£. 16. (Ibid. p. 629. sequ.) 

Achajam — petit]  Xiphil. 63, 8. ἐς δὲ 95 τὴν “Ελλάδα ἐπεραιώ- 
S5 (a. 819.) — ἐπί τε ἡνιοχῆσει καὶ πιϑαρωδήσει, χηρύξει τε xal 
τραγῳδίας ὑποκρίσει. οὐ γὰρ ἥρκει αὐτῷ ἡ Ρώμη, οὐδὲ τὸ τοῦ Πομ- 
πηΐου βεατρον, οὐδ᾽ ὁ μόγας ἱππέδρομος, ἀλλ᾽ ἐδεηϑη xai ἐκστρα- 
τείας τινός, ἵνὰ καὶ περιοδονίκης, ὡς ἔλεγε, γένηται. 

ommes cith. corcnas| v. ad c. 25. 

C«ssiopen] insulae Corcyrae oppidnm, cujus meminit Pin, 
4, 13. (:9.) cum templo Jovis Cassii. Alii Cassiopen Epiri intel- 
lig nt, ubi an Jovis Cassii cultus fuerit, jure dubitat Ouden- 
dorp., quem vide. 

Certamina — omnia]  Philestrat. Apollon. 4 8 τὰ βασίλεια 
ἐκλιπών, ἐς τὴν Ἑλλάδα ἀφίκετο, κηρύγμασιν ὑπορήσων ἑαυτὸν 
᾿Ολυμπικοῖς τε καὶ Πυϑικοῖς, ἐνίκα δὲ καὶ Ἰσθμοῖ. αἱ δὲ νῖκαι ἦσαν 
πιθαρῳδίαι καὶ κήρυκες“ ἐνίκα DE τραγῳδοὺς ἐν ᾿Ολυμπίᾳ X; 41.68, 
10. πυϑιονίκην τε αὐτόν, xai Ολυμπιονίκην, καὶ περιοδονίκην, καὶ 
“παντονίχην, πρὸς τοῖς ἄλλοις οἷς εἰώθεισαν, ἀπεκάλουν. V. ad h.l, 
» Reimerum, cujus haec verba referam : » Acta haec sunt a. U. 820. 
Chr. 67. Unde quum Olympias CCXI. anno Cli. 65. celebranda 
fuisset, nunc dilata Neronis jussu in hunc annum ; inier ἀνολυμ- 
πιάδας relata, et in libris Eleorum praererita est, ut tesce iur, 
praerer Philostratum, Pausanias 10, 26. p. 892. Hieronymus item 
et Eusebius in Clhronicis.* Errat igitur Facius, qui ad Pausa. 


116 €. SUETONII 


simorum tempotum sunt, cogi in unum annum, qui« 
busdam etiam iLvatis, jussit; et Olympiae quoque 
praeter consuetudinem musicum agena commisit. 
Ac, ne quid circa haec occupatum avocaret dctine- 
retve, quum praesentia ejus urbicas res egere a liber- 
to Helio admoneretur, rescripsit his verbis, Quam- 
vis nunc tuum consilium sit et votum , celeriter re- 
verti me ; tamen suadere et optare potius debes , ut 
Nerone dignus revertar. Cantante eo, ne necessa- 


ria quidem causa excedere theatro licitum erat. Íta- 


que et enixae quaedam in spectaculis dicuntur, et 
multi taedio audiendi laudandique; clausis oppido- 
rum portis, aut furtim desiluisse de muro, aut morte 
simulata funere elati. Quam autem irepide anxieque 


—— á—HÀ 


niae l.c. incuria hanc Olympiadem in Eleorum tabulis omissam 
putat. 
praeter consuetudinem] — Philostr. 5, 9. &wéAsus τοὺς ᾿Ἤλείους 
Νέρων τραγῳδίαν ἀπαγγεῖλαι xal Xi9agubiav , οἷς μήτε ϑέατρὸν ἐστι» 
μῆτε σκηνὴ πρὸς τὰ τοιαῦτα, στάδιον δὲ αὐτοφυές, καὶ γυμνὰ πάντα- 
Lucian. Neron. c. 9. Ισϑμοῖ νόμϑυ κειμένου, μῆτε κωμῳδίαν ἀγωνΐα 
ζεσθαι, μῆτε τραγῳδίαν, ἐδόκει Νέρων (leg. Νέρων!) τραγῳδοὺς νε- 
«Gv w. T. À. V. interpr. ad h. i, Olear. ad Philostr., Reimar. ad 
Xaphil. l. c. 

a liberto Helio)  Xiphil. 65, 12. τοὺς μέντοι ἐν τῇ Ρώμῃ καὶ τῇ 
Ἰταλίᾳ πάντας Ἡλίῳ τινὶ Βιαισαρείῳ ἐκδότους παρέδωμε. πᾶντα γὰρ 
ἁπλὼς αὐτῷ ἐπετέτραπτο, wTS καὶ δημεύειν, wai φυγαδεύειν, καὶ 
ἀποντιννύναι, καὶ πρὶν δηλῶσαι τῷ Νέρωνι» xai ἰδιώτας ὁμοίως, καὶ 
ἱππέας, καὶ βουλευτάς. οἱ. C. τ - 19: ubi: ὃ δὲ Ἥλιος πολλάκις 
μὲν καὶ πρότερον ἐπιστείλας αὐτῷ, παραινῶν ὀτιταχιστα ἀνακομι- 
σϑήναι" ὡς δ᾽ οὐν ἐπείϑετο, ἦλθεν αὐτὸς εἰς τὴν “Ελλάδα ἑβδόμῃ 
ἡμέρᾳ. καὶ ἐξεφόβησεν auTOv, εἰπὼν μεγαλήν τινὰ ἐπιβουλὴν ἐν τῇῷ 
«Ῥώμῃ παρασκευάζεσθαι κατ᾽ αὐτοῦ" ὥςτε παρευθὺς εἰς τὴν ᾿Ιταλίαν 
ἀποπλεῦσαι. (a. 921.) V. de hoc Zeho etiam Tuc. A. 15, 1. et Hist. 
3, 37. ubi miror, magnum Lipsium nost:i loci non meminisse, 

funere elati] | Xiplit. 08, 15. ἐτηροῦντο δὲ ἀμριβῶς καὶ τούτων 
(Seratorum) καὶ τῶν ἄλλων ἀεί ποτε καὶ αἴ εἴςοδοι xai αἱ ἔξοδοι» 
τα τεσχήκατα, xal τὰ νεύματα, καὶ τὰ ἐπιβοήματα. xai οἱ μὲν asl 
συνόντες αὐτῷ, ναὶ σπουόαιως ἀκροώμενοι, τορὼς τε ἐχβοῶντες, ἐπη- 
ποῦντο, xal irü4Gvro* oi OB “λοιποὶ xai ἡτιμάφοντο καὶ ἐκολάζοντο, 


dre τινὰς μη δυναμένους ἐπὶ πολὺ ἀντέχειν (πολλάκις γὰρ καὶ μέχρε 


inni nda ον 


N E R O. 117 


certaverit, quanta adversariorum aemulatione, quo 
metu judicum , vix credi potest. Adversarios, qua- 
si plane conditionis ejusdem, observare, captare, in- 
famare secreto, uonnunquam ex occursu maledictis 
incessere, ac si qui arte praecellerent, corrumpere 
eiiam solebat. Judices autem, prius quam inciperet, 
reverentissime alloquebatur , Omna se facienda fe- 
cisse, sed eventum in manu esse Fortunae: illos, 
ut sapientes et. doctos viros, fortuita debere exciu- 
dere: atque, ut auderet , hortantibus, aequiore anie 
mo recedebat; ac ne sic quidem sine sollicitudine; 
laciturnitatem pudoremque quorundam pro tristitia 
et malignitate arguens,  suspectosque sibl dicens. 
[24] In certando vero ita legi obediebat, ut nun- 
quau exscreare ausus, sudorem quoque froniis bra 
chio detergeret: atque etiam in tragico quodam actu, 
quum elapsum baculum cito resumsisset, pavidus et 
meluens, ne ob delictum certamiue summoveretiur, 
non aliter confirmatus est, quam adjurante hypocri- 
ia, non animadyersum id inter exsultationes succla- 


τῆς ἑσπέρας ἐξ ἑωθινοῦ παρετείνονπο) προςποιεῖσθαί τε ἐκθνήσκεινς 
καὶ νεκρῶν δίκην ἐκ τῶν ϑεάτρων ἐκφέρεσθαι. οἷ. Tac. 16, 5. 

trepide anxteque cert.] v. ad c. 21. Tuc. 16, 4. ,, Postremo 
flexus genu, et coetum illum manu veneratus, sententias judi- 
cum opperiebatur ficto pavore. ** 

ita lesi obediebat] Tac. 16, 4. ,, ingreditur Theatrum , cun« 
ctis citharae legibus obtemperans; ne fessus resideret, ne sudo- 
rem 1151 ea, quam indutui gerebat, veste detergeret; ut nulla 
Oris aut narium excrementa viserentur. ** 

baculum) Intelligo sceptrum cum aliis, quoniam de frazico 
ἀεί sermo , atque baculum de eo dici, Oudend. probat loco 
Flor. 5, 19, 10. ,,ipse veste purpurea, argenteoque baculo, et ve- 
gium in morem fronte redimita. * Ernest. baculum pz. iuteili- 
git, quem prodeuntes in scenam gestabant, 

hypocritae] Gronov. ad Liv. 7, 2. ,, Nero hic, quod in Cali- 
gulae verbis (v. Calig. 54. ;,canendi ac saltandi sequ.*) £ragoe- 
das, agits Aypocrita, quod Aistrio. "'razoedus canebat i. e. mo- 
» dulate pronunciabat; A/strio v. hypocrita v. pantonumus saltabat 


€ 


et gesticulabatur, et praeter hos aderat tibicen. ': 


119 €, 98 U B T O.-N TY 


mationesque populi. Victorem autem se ipse pros 
nunciabat; qua de causa et praeconio ubique contens 
dit. ÀÁc ne cujus alterius hieronicarum memoria aut 
vestigium exstaret usquam, subverti et unco trahi 
abjicique in latrinas oinnium statuas et imagines ,, im- 
peravit. | Aurigavit quoque plurifariam, Olympiis 
vero etiam decemjugem ; quamvis id ipsum in ΤῈ 56 
Mithridate carmine quodam suo reprehendisset. .Sed 
excussus curru, ac rursus reposilus, quum perdurare 
non posset, destitit ante decursum ; neque eo secius 
coronatus est. Decedens deinde, provinciam univer- 
sam libertate donavit; simulque judices civitate Ro- 
ijana, ei pecunia grandi. Quae beneficia e medio 
stadio lsthmiorum die sua ipse voce pronunciavit. 


[25] Reversus e Graecia Neapolin, quod in ea pri- - 


mum artem protulerat, albis equis iniroiiL, disjecta 
parte muri, ut inos hieronicarum est. Simili modo 


praeconio ub. contendit] | Xrphil. 65, 14. wal ἐνήρυττε, ubi de 
praeconum de clariiate vocis contentionibus vide, quos citavit 
Reimar., maxime Petr. Fabrum Agonist. 2, 15. 

unco trahi — statuas]  Xiphil. 65, 8. καὶ τὸν Παμμένην ἐκεῖνον 
ἐπὶ τοῦ D'aloy ἀκμάσαντα ματηνάγμασε, waitOL γέροντα ὄντα, aya 
νίσασϑαι, ἵνα αὐτοῦ τοὺς ἀνδριάντας κρατῆσας αἰκίσηται. 

O/ympi:s] Χιρλ .θ65,14. ἐν 06 τοῖς Ολυμπίοις ἅρμα ἐλάσας, καὶ 
“πεσὼν ἐξ αὐτοῦ, καὶ ὀλίγου δεῖν συντριβείᾳ, ὅμως ἐστεφανώϑη, wal 
διὰ τοῦτο καὶ τοῖς .“Ἑλλανοδίκαις τὰς πέντε καὶ εἴκοσι μυριάδας, ἃς 
ὥστερον l'&ABag παρ᾽ αὐτῶν ἀπήτησεν, ἔδωκε. 

prov. — ἐδογέωαιε donavit] | Xiph. 65, 11. πᾶσαν μὲν τὴν Ἔλο 
λάδα ἐλεηλάτησε, καίπερ ἐλευθέραν ἀφείς. Imi'atus autem est T. 
Quinctium :/amin:n:um, de quo P/utarch. Flamin. 12. καὶ — ΤΊ» 
voc ἐν Ἀοτίνθῳ τότε, wai Νέρων αὖϑις xaS' ἡμᾶς ἐν Βορίνθῳ, πα- 
ραπλησίως ᾿Ισϑμίων ἀγομένων» τοὺς “Ἕλληνας ἔλει 96 oug καὶ aUTOvÓe 
μους ἀφῆκεν, ὁ μὲν διὰ κήρυκος, ὡς εἴρηται, Νέρων δ᾽ αὐτὸς ἐπὶ τῆς 
ἀγορᾶς ἀπὸ βήμοτος sv τῷ πλήϑει δημηγορῆσας. cl. Pausan. 7, 17. 
v. Reimasx. δα X ph. l. c. 

jud ces — peconia gras]  Hellanodicas, de quibus v. Paz- 
san. 5, 9. et, quos Reimar. excit?vit ad XipAil 63, 9. Dedisse iis 
Neronem πέντε μαὶ εἴκοσι μυριάδας, modo vidimus ex Ejusdem 
65, 14. 
disecia parte muri) Xwhil. 68, 20. ἐπεὶ δ᾽. οὖν ἐς τὴν Ῥώμην 


N ERO, 116 


Antium, inde Albanum, inde Romam. Sed et Ro- 
mam eo curru, quo Augustus olim triumphaverat, et 
in veste purpurea, distinctaque stellis aureis chla- 
myde, coronamque capite gerens Olympiacam, dex- 
ira manu Pythiam, praeeunte pompa ceterarum cum 
litulis, ubz, et quos, quo cantionum, quove fabu- 
larum argumento vicisset ; sequentibus currum ovane 
tium ritu plausoribus, 2fugustianos, militesque se 
&iumphi ejus, clamitantibus. Dehinc, diruio Circi 


ἐζήλασε, τοῦ τὸ τείχους τι καϑηρέϑη καὶ τῶν πυλῶν περιεῤῥ γῆ» 
γενομίσθαι τινῶν λεγόντων, ἑκάτερον τοῖς ἐκ τῶν ἀγώνων στεῴφανη" 
Φόροις γίνεσθαι. Agones, quibus hic tribuebatur honor, dicti iude 
. áselastici. v. Bulenger. de Circo c. 55. et P. Fabr. Agonist. 2, το. 

veste purpurea] Non delendum judico voc. »ve;:ze cum Lips. 
ad Tac. À. 14, 21. et Torrentio. estis est χιτών, cul superin- 
duebatur χλαμύς. Eodem modo Commodus, auctore XipZ. 72» 
17. ἐνέδυ, πρὶν μὲν εἰς TO θέατρον εἰςιέναι, χιτῶνα χειριδωτὸν σήρι- 
κὸν, λευκόν, διάχρυσον, scu» δὲ ὁλοπόρφυρον χρυσῷ νατάπαστον, 
χλαμύδα τε ὁμοίαν τὸν Ἑλληνικον τρόπον λαμβάνων, καὶ στέφανον 
ἔκ τε λίϑων ᾿Ινδικῶν καὶ ἐκ χρυσοῦ πεποιήμένον. Haud recte adeo 
JValther. Observ. p. 25. vestem intelhgi non posse censet, nisi 
in universum, cui tamen assentior, quum chlamydem quoque 
purpuream Íuisse, existimat. 

 coranamque — Pythiam) | Olympiacam oleaginam, Pythiam 
lauream. ta diserte XrpZi/. 65, 20. αὐτὸς ἐφ᾽ ἄρματος ἐπινικίου, 


ἐν ᾧ ποτε ὁ Αὔγουστος τὰ πολλὰ ἐκεῖνα νικητήρια ἐπεπόμφει, ἄλουρ- 
γίδα χρυσόπαστον ἔχων, καὶ κότινον (Olympiacam) ἐστεφανωμένος, 
τὴν Πυϑικὴν δάφνην προτείνων. 

pompa ceterarum) — Male al.- ceterorum , pejor transpositio 
Burmanni: praeeunte pompa cum ceterarum titulis, quae oratio- 
nem claudam reddit et a sequentibus, quae argumentum titulo- 
rum subjungunt, abhorreutem. — Cezerarum int. coronarum, ut 
. pompa coronarum 8511 pompa coronas gestantiumn, sueto usu, de 
quo v. Oudend. — — Xip/. l. c. καὶ ἐςεφοίτησαν πρῶτοι μὲν οἱ τοὺς 
στεφάνους, οὕς ἀνῆρεν, κομίζοντες, καὶ μετ᾽ αὐτοὺς ἕτεροι σαν(διά 
τε ἐπὶ δοράτων ἀνατείνοντες, ἐφ᾽ οἷς ἐπεγέγραπτο τὸ τε ὄνομα τοῦ 
ἀγῶνος, καὶ τὸ εἶδος τοῦ ἀγωνίσματος, ὅτι τὸ Νέρων Βαῖσαρ πρῶτος 
πάντων τῶν ἀπὸ τοῦ αἰῶνος “Ῥωμαίων ἐνίκησεν αὐτό. 

sequentibus — clamitantibus] | Xiphil. l.c. καὶ οὕτω διά τε τοῦ 
ἱπποδρόμου καὶ διὰ τῆς ἀγορᾶς, μετά TE τῶν στρατιωτῶν, καὶ μετὶς 
τῶν ἱππέων, τῆς τε βουλῆς διελθών, ἐς τὸ Ἠαπιτώλιον ἀνέβη, καὶ 
ἐχείαςν ἐς τὸ Παλάτιον, πάσης μὲν τῆς πόλεως ἐστεφανωμένης καὶ 


120 €. BYE T O0N-X OE 


maximi arcu, per Velabrum Forumque, Palatium 
ei Apollinem petiit. Incedenti passim victimae cae- 
sae, sparso per Vias identidem croco, ingestaeque 
aves, ac lemnuisct, et bellaria. Sacras coronas in cu- 
biculis circum lectos posuit: item statuas suas citha- 


λυχνοναυτούσης xai ϑυμιώσης, πάντων Os τῶν ἀνθρώπων, καὶ αὐτῶν 
τῶν βουλευτὼν ὅτι μάλιστα συμβοώντων κ. T. Δ. De Augusiianis v. 
locum .Xzpa4. 61, 20. notatum supra ad c. 20. Adde Tac. 14, t5. 
» Lluncque primum conscripti sunt Equites Romani, cognomento 
-"usustanorum, aetate ac robore conspicui, et pars ingenio pro- 
caces, aliiin spe potentiae. Hi dies ac noctes plausibus perso- 
nare, formam Principis vocemque Deüm vocabulis appellantes: 
quasi per virtutem clari honoratique agere. '* 

diruto Circi m. arcu| quo latior triumphanti hieronicae via 
pateret, non, quae Graevii sententia est, probata ab Ernestio, 
ut arcus loco muri dirueretur, cui, ut sacro, parcere vellet. 
Non pepercisse muris, diserte testatur Xiphilinus loco supra ci- 
tato, neque negare videtur Noster verbis: simili modo sequ., ut 
monuit jam Oudend. — De Circo max. v. Nardini Rom. vet. 7, 1 
et 2. De /elaóro dictum ad. Caes. 57. Mox Apollinem nescio cur 
Ernest. intellexerit Caprtolinum. | Ymo Palatium et Apollinem. estz 
montem Paletinum templumque Apollinis in eo monte situm, 
quem petebat, quoniam artium, non belli, erat victoria. De 
«d polline Falattno v. ad Aug. 29. et Nardini l. c. 6, 14. 

sparso — croco| pro sullüunento. v. Dalechamp. ad PZ. 21, 
6. (17) 

insestaeque — bellaria| De more, in victores coronas, le- 
amniscos idque genus alia honoris causa jaciendi, doctissime ad 
h. l. disseruit Casaubonus. Stomachum movit interpretibus voc. 
aves. Giaevius mutare voluit in f/ores, Oudend. in corruptis 
verbis vocem are latere existimavit. Cantus, de quo triumpha- 
ba: Nero, symbolum 1u avibus pro sacrificio injectis fuisse puto, 
quo fere rcdit etiam Perizonii sententia. Pro ingestaeque malim 
injcc/aegue , misi in Mlo oblati sacrificii magis est noào. De 
lemiiscis v. lin. 21, 8. (4.) et interpr. ad ἢ. L, 4r20l. ad Pan- 
vin. de ludis Circens. i, 10. (Thes. Graev. T. Υ1111. p. 201.) et 
quos alios citavit Pitiscus. 

in. cubiculis circum lectos] Ita Memm. aliique, quos recenset 
O«deud. Vulgo: in cubrculi circ. ἰ. X:phil. O3, 21. ἐμτελέσας 98 
ταῦτα. ἱπποδρομίας ἐπήγγνειλε, wai τοὺς στεφάνους, τούτους τε καὶ 
τοὺς ἄλλους πάντας, ὅσους ἄρμασι νικήσας εἰληῴφει, ἐς τὸν ἱππόδρο- 
μον ἐφήνεγνε, καὶ τῷ ὀβελίσνῳ τῷ Αἰγυπτιῳ περιέθηκε" καὶ ἦσαν 
ὀκτὼ καὶ οκτακόσιοι, καὶ χίλιοι, eX quo loco Jac. NNicol. 4Loenais 


-—— 


NERO, 121 


roedico habitu; qua nota etiam nummum percussit. 
Ac post haec tantum. afuit a remittendo laxandoque 
studio, ut conservandae vocis gratia, neque milites 
unquam, nisi absens, aut alio verba pronunciante, 
appellarit; neque quiequam serio jocove egerit, nisi 
adstante phonasco, qui moneret, parcerel arteriis, 
ac sudarium ad os applicaret; inuitisque vel amici- 
tiam suam obtulerit, vel simultatem indixerit, prout 
quisque se magis parciusve laudasset. [26] Petulan- 
tian, libidinem, luxuriam, avaritiam, crudelitas 
iem, sensim quidem primo et occulte, et velut ju- 
veuili errore, exercuit: sed ut tunc quoque dubium 


— 


Epiphyll. 5, 7. n. l. emendandum duxit: sacras cor. in. obeliscum 
Circi injectas posuit, probante Reimaro ad l. c., 15. Possius: im 
obeliscis Circi collectas, Burm.: in cubiculo Circi fixas posuit , in» 
tclligens cubiculum Principis, quod in spectaculis publicis habe- 
bat. Assentior Ernestio , qui ad morem provocat, spolia dona- 
que in cubiculis suspendendi, et imagines carissimorum homi- 
num ibidem constituendi, comparans J;rg:;i. Aen. 4, 495. et 647. 
Nostr. Calig. 7. Quod ad Xiphilinum attinet, vel aliae coronae 
obelisco impositae sunt, fortasse e Graecia allatae, aliae, Romae 
nunc oblatae, de quibus proxime, in cubiculis suspensae, vel 
omnes e Circo postea in Caesaris aedes translatae sunt. 

appellarit] lta scripsi pro appellaret ob sequentia egerz£, ob- 
£ulerit, indixerit. De phonasco v. ad Aug. 84. 

multisque — laudasset]  Xiphil. 65, 15. ἐτηροῦντο 95 ἀκριβῶς 
xai τούτων (Senatorum) xai τῶν ἄλλων ἀεί ποτε καὶ αἱ εἷςοδοι καὶ at 
ἔξοδοι, τά τε σχήματα, καὶ τὰ νεύματα, καὶ τὰ ἐπιβοήματα. καὶ οὗ 
μὲν asl συνόντες αὐτῷ, καὶ σπουδαίως ἀμροώμενοι, τορῶς τε t4Boüye 
τες. ἐπηνοῦντο καὶ ἐτιμῶντο᾽" οἱ ὃς λοιποὶ καὶ ἡτιμάζοντο καὶ ἐκολά- 
ζοντο. incurrisse in ejus odium ob negatum voci sacrae hono- 
xein Thraseam, auctor Id. 62, 26. 
|^— Petulantiam — exercuit] De petulantia hoc capite agit, c. 
27. 30. et 5:. de luxuria, postea inserit c. 28. et 29. de Zbidine, 
quae conjuncta esse solet cum luxuria, inde transit c. 52. ad or- 
tam ex eadem avaritiam, a capite 55. de crudelitate exponere in- 
cipit. Verbis senszm quidem primo respondet initium cap. sequen- 
iis: Paulatim vero sequ. — Ceterum damnanda, quam contra 
omnes libros Ernestius intulit et Bipontini receperunt, mutatio 
verbi exercuit in exseruit ex loco Tiber. 55. ,, Paulatim Principem 
exseruif. Res prorsus diverse, Vim, viuum, virtutem, po- 


i223 €. S U.E T- QN X E 


nemini foret, naturae illa vitia, non aetatis esse, 
Post crepusculum statim, arrepto pileo vel galero, 
popinas inibat ; circumque vicos vagabatur ludibun- 
dus, nec sine peruicie tamen. — Siquidem redeuntes a 
coena verberare, ac repugnantes vulnerare, cloacis- 
que demergere assuerat: tabernas etiam eftringere et 


testatem exerceo (vide loca Nostri in indice collectz?), rem. v. 
membrum v. personam, abscondiiam anrea et tectam, exsero, 
quod valet Tiberiil.c., ubi Przncipem exserere est personam Prin- 
cipis exserere. v. ibi mot. Fefelli Ernestium, ut alios, signifi» 
catio particulae sens; h. e. lente , tarde, βραδέως v. βραδύτερον. 
Ita Tiber. ii. , seusim regressus domum ** et c, 44. , Ungua 
morsuque sensim appetentes.* ' Opponitur suózfo, rcpente, et, 
quod est capite proximo ,,ad majora pa/az erupit. Nisi certa 
haec esset vocis vis, cogitare aliquis posset de verborum trans- 
posiuone: sensim, et primo quidem, occulte — exercuit. Sed bene 
se habent verba auctoris. De sensim crescentibus Neromis vitiis 
v. Xtphil. 61, ἢ. coll. Tac. 15, 2. 

Post crepusculum statim] | l'ac. 15, 25. (ad a. U. 810.) ,, Nero 
itinera Urbis et lupanaria et diverticula, veste servili in dissi- 
mulationem sui compositus, pererrabat, comitantibus, qui ra- 
perent venditioni exposita , et obviis vuluera inferrent, adversus 
ignaros adeo, ut ipse quoque exciperet ictus, et ore praeferret. 
Deinde, ubi, Caesarem esse, qui grassaretur, pernotuit, auge- 
banturque injuriae adversus viros ieminasque insignes, et qui. 
dam, permissa semel licenüa sub nonone Neronis, inulü pro- 
priis cum globis eadem exercebant, in modum captivitatis nox 
agebatur. * — Xip/u. 01, 8. καὶ πολλὰ μὲν οἴκοι, πολλὰ 08 καὶ Sy τῇ 
“πόλει, νύκτωρ καὶ [469 ἡμῖᾶραν, ἐπιμρυπτόμενός πῇ» ἠἡσελγαιῖνε. καὲ 
ὡς T8 καπηλεῖα ἐζήει, καὶ πανταχόσε ὡς Wal ἰδιώτης ἐπλανᾶτο. πλὴη» 
“γαί τὰ ἐν: τούτων καὶ ὕβρεις συχναὶ ἐγίνοντο, οὐςτϑ καὶ μέχρι τῶν 
Φεάτρων τὸ δεινὸν προχωρῆσαι. ld. c. 9. κρύφα 08 νύκτωρ ἐκώμαξβ 
γιατὰ πᾶσαν τὴν πόλιν, ὑβρίζων ἐς τὰς γυναῖκας, ἀσελγαίνων ἐς τὰ 
μειράκια, ἀποδύων τοὺς ἀπαντῶντας, παίων, τιτρώσκων, φονεύων. 
xai ἐδόκει μέν πως λανθάνειν», (καὶ γὰρ ἐσθῆσι ποικίλαις καὶ πόμαις 
περιϑέτοις ἄλλοτε ἄλλως ἐχρῆτο) ἠλέγχετο δὲ &4 τε τῆς ἀκολουθίας, 
wai ἐκ τῶν ἔργων. οὐδεὶς γὰρ ἂν τοσαῦτα καὶ τηλικαῦτα ἀδεῶς οὕτω 
ποιῆσαι ἐτόλμησεν. οὐδὲ ids οὐδ᾽ οἶκοι μᾶνειν ἀσφαλὸς οὐδενὶ ἐγίγνετο, 
ἀλλὰ καὶ ἐς ἐργαστήρια καὶ οἰνιίας. ἐζεπήδα. 

tabernas) Hoc recepi cum Oudend. pro tabernulas, quum 
majorem Principis petulantiagu significet, et Xiphihno com. 


veniat, 


N E R Q. 123 


.expilares quintana domi constituta , ubi partae et ad 
licitationem dividendae praedae pretium absumere- 
tur. .Ac saepe in ejusmodi rixis oculorum 'et vitae 
periculum adiit, a quodam laticlavio, cujus uxorem 
attrectaverat, prope ad necem caesus. Quare nun- 
quam postea publico se illud horae sine Tribunis 
commisit, procul et occulte subsequentibus.  luter- 
diu quoque clam gestatoria sella delatus in. theatrum, 
seditionibus pautomimorum ex parte proscenli supe- 
riori siguifer simul ac spectator aderat. Et quum ad 
manus ventum esset, lapidibusque et subselliorum 
fragminibus decerneretur, mulla et ipse jecit in po- 
pulum, atque etiam Praetoris caput consauciavit, 


quintana) quod nomen loco proprie erat in castris, ubi fo- 
rum rerum utensilium. v, Schel. ad Hygin. p. 70. et vir. doctos 
ad h. l. 

absumeretur] i. e. prodigeretur epulis aliaque luxuxia. Ita e 
Memm. ediderunt Oudend. et Ernest. Vulg. assumeretur , quod 
vix idoneum sensum praebet. Quod Torrent. et Graev. suasere 
divendendae pro dividendae, id si in textu reperiretur, pro glos- 
semate habendum esset, ut Caes. 54. 

a quodam laticlavio] | Tac. 1. c. ,, Julius Montanus, senatorii 
ordinis, sed qui nondum honorem capessisset , congressus forte 
per tenebras cum Principe, quia vi attentantem arciter repulerat, 
deinde agnitum oraverat, quasi exprobrasset, mori adactus est, 
cf. XipAl. 01, 9. qui minus accurate βουλευτὴν dicit. Vide de 
voc. laticlavius Lips. ad. Tac. l. c. cf. Aug. 58. 

sine Trib. — subsequentibus) Tac. ,, Nero autem, metuentior 
in posterum, milites sibi et plerosque gladiatores circumdedit, 
qui rixarum inita modica et quasi privata sinerent; si a laesis 
validius ageretur, arma inferrent. * 

in theatrum) Tac. ,, Ludicram quoque licentiam et fautores 
. histrionum ve!ut in proelia convertit impunitate et praemiis, at» 
que ipse occultns et plerumque coram prospectans. * — X;p//. 61, 
8. oí περὶ τὴν ὀρχήστραν καὶ περὶ τοὺς ἵππους ἔχοντες, οὔτε τῶν 
στρατιωτῶν οὔτε τῶν ὑπάτων ἐφρόντιζον. ἀλλ᾽ αὐτοί τε ἐστασίαζον 
wai τοὺς ἄλλους προςεπεσπῶντο, οὐχ ὅτι κωλύοντος σφᾶς τοῦ Négw- 
νος, ὅσα ἀπὸ βοῆς, αλλὰ καὶ προζεχταράσσοντος. καὶ γὰρ ἔχαιρϑ 
τοῖς δρωμένοις, ἐν τε Φορείῳ τινὶ λάθρα ἐς τὰ θέατρα ἐςκομιζόμενος» 
xax τοῦ ἀφανοῦς τοῖς ἄλλοις ἐφορῶν τὰ γιγνόμενα. Mox. al, decer- 
daretur pro decerneretur , anuüli mutatione, 


124 C. SÜETONII 


[27] Paulatim vero invalescentibus vitiis, jocularia 
et latebras omisit, nullaque. dissimulandi cura ad. n;a- 
jora palam erupit. Epulasa medio die ad mediam 
noctem protrahebat, refotus saepius calidis piscinis, 
ac tempore aestivo nivatis. | Coenitabatque nonnune 
quam et in publico, Naumachia praeclusa, vcl Mare 
tio campo, vel Circo maximo, inter scortorum to- 
tius Urbis ambubajarümque ministeria. ^ Quoties 
Ostiam liberi deflueret, aut Bajanum sinum praceter- 
navigaret, dispositae per litora et ripas deverseriae 
iabernae parabantur, insignes gancae et matronarum, 
institorias operas imitantium, aique hine inde hor- 
iantium, ut appelleret.  Indieebat et familiaribus 


a medio die] Haec sunt £empestiva convivia 8, de die incepta, 
de quibus dictum ad Calig. 45. 

cal piscinis] h.e. balineis. Ita PZm. ep. 9, 17, 11. ,, Cohaeret 
calida piscira mirifice, ex qua natantes mare adspiciunt.** Id. 5, 
6, 25. ,,Si natare laüus aut tepidius velis, in area piscina est 
sequ. ** 

Coenitabatque — in publico] Tac. 15, 57. ,,Ipse, quo fidem 
acquireret, nihil usquam perinde laetum sibi, publicis locis 
struere convivia, totaque Urbe quasi domo uti, ** 

^— Naumachia praeclusa] ^ Naumachiam dicit,, de qua v. ad 
Aug. 45. et Tiber. 72. — Xip/ul 61, 20. ἐδείπνισε τὸν δῆμον im) 


τ 


πλοίων ἐν τῷ χωρίῳ», ἐν ᾧ καὶ ναυμαχία ὑπὸ τοῦ Αὐγούστου ἐγεγόνει" 
xai ἐξ αὐτοῦ νυκτὸς μεσούσης ἐς τὸν Τίβεριν διὰ τάφρου κατέπλευσε. 
Praeclusam Naumachiam describit Xip4;/. 66, 25., ubi de navali 
proelio, a Tito zz veteri NaumacAa, h.e. eodem loco, quo Au« 
gustus et Nero dederant, exhibito serimo est, his verbis: xaroi- 
μοδομηϑείσης σανίσι τῆς κατὰ πρόζωπον τὼν εἰκόνων λίμνης, καὶ 
ixgía πέριξ λαβούσης. 

ambubajarumque] v. interpr. ad Horat. Sat. 1, 2, a. et Casaub. 
ad h.l. —  7«ac. 14, 15. ,, exstructa apud nemus, quod navali 
$tagno circumposuit Augustus, conventcula et cauponae et pos 
Sita veno irritamenta luxus, ** 

deversoride — appelleret| Restitui veterem lectionem : ;zs£i- 
£orias operas imitantium , pro qua post Turneb. Advers. 24, 6. 
plerique dederunt: /nstitorio copas imitanttum. | Làps. ad Tac. 15, 
27., adstipulante Torrentio, suadet: za£ronarum znstitoria, co- 
pas imitantium. | Qudend. probat Aldinam lectionem: znstitorums 
Loco passim inyitantium, quam Xuiror placuisse etiam suzumis 


^————— 


meld 


——Óm——X-——Y PÉo———— € M 


CC" '-— 


coenas, quorum uni mellita quadragies sestertio 
constitit, alteri pluris aliquanto absorptiio rosaria. 
[28] Super ingenuorum paedagogia, et nuptarum 


viris, Ruhnkenio et Wolfio, quum tautologiam pariat, sequen- 
tibus: aque hinc inde hortantium sequ.  Reliquam lectionum et 
conjecturarum varietatem v. apud Burm. et Qudend. Ut et ipse 
aliquam symbolam afferam, quum maxime offendat verbum 
paárabantur, ineptum ob praecedens dispositae, suadeo parebant 
h. e. apparebant, ut Aug. 95. jecinora replicata — paruerunt , Ve- 
Sjas. 4. quantum eventu postea paruit aàl., et locum ita constituo 5 
» dispositae per litora et ripas deversoriae tabernae parebant, in- 
signes ράπεα et (h. 6. etiam) matronarum, institorias operas imi- 
taniium sequ." —  747c. 15, 57. ,, Crepidinibus stagni lupanaria 
adstabant, illustribus feminis completa. contra scorta visebantur, 
nudis corporibus. jam gestus motusque obscoeni, et, postquam 
tenebrae incedebant, quantum juxta nemoris et circumjecta tecta, 
consonare cantu et luminibus clarescere., ** 

mellita — rosaria] Infinitae fere de h, l. virorum doct. sunt 
sententiae , quas hic recensere uon attinet. Receperunt fere le- 
ctionem zzutellia pro melhta, secuti Salmasii interpretationem 
(Exerc. Plin. p. 592.) de mufelhs h. e. parvis mitris s. coronis 
in nepotum conviviis maximo cum sumtu distribuüs, fultam 
loco Pün. 21, 5. Alia difhicultas in voc. absortio, quomodo vulgo 
legitur, quod et ipsum in mirificas formas abiit, quarum indi- 
cem v. apud Burm. et Oudend, , a Memm, aliisque codd. pror- 
sus abest. Equidem, quamquam in re nullius momenti cum 
reliquis caecutire non pudet, (quis enim hodie cupediarum nomie 
na omnia norit, in nostris Gallicisque culinis inventa?) satius 
tamen duxi, reddere, quae facilimum sensum praebent, quam 
incertas interpretationes sequi. Dedi igitur zc/l;a, quod in 
multis est codd., et postea absorptio, quoniam de aliquo ferculo, 
quod toti coenae nomen dedit, sermonem esse, patet, ita ut ab- 
sorptio eam ad prius voc. me/lita referatur. Uni zmellita absor- 
pto quadragies Sestertio constitit, alteri rosaria vel potius rosa- 
cea h. e. aqua rosacea condita lici aliquanto. Quum tamen 
voc. absortio in optimis libris desit, puto, excidisse priori loco 
post z;e/Lta, atque postea e margine, ubi notaverat aliquis in 
ahis iuventum, alienum locum occupasse. De insano luxu cf, 
Y itell. 15. 

ingenuorum paedaszogia]  Paedasos;a h. 1. nihil aliud esse 
possunt, quam loca, ubi pueri ilebantiór, non educationis causa 
(quo sensu dicuntur P. ep. 7, 27, 13. ,, puer in paedagoozo mi- 
stus pluxibus dormiebat * ubi v. Gierig.), sed stupri, ac ingeni 


126 Cc. $^UX& TON TI : 


Ei 


concubinatus,  Vestali virgini Rubriae vim intulit. 
Acten libertam, paulum afuit, quin justo matrimo- 
nio sibi conjungeret, 'summissis consularibus viris, 


qui regio genere ortam peJerarent. Puerum Sporum, . 


exsectis testibus, etiam 1n muliebrem naturam trans- 
figurare conatus, cum dote et flammeo, per solle- 
mne nupiiarunr, celeberrimo officio deductum ad se 


quidem pro exoletis. Tta οἰκήματα et οἰκήσεις Atticis saepe sunt 
pio πορνείοις. V. quos Ern. citavit ad Χορ. Memor. 2, 2, 4. Turpi 
quidem sensu lic dici, patet ex eo, quod respondet, concubina- 
fus. Ahis locis paedasgoz:a sunt pueri ipsi, quod hic valere non 
potest ob genit. ingenuorum , et addin: ef nuptarum concubinatus 
xatüonem. Lips.ad 7.0. 15, 69. excurs., et qui eum exscripsit, 
Torrenuus, loca, ubi unaque significatio valet, haud satis di- 
stiuxerunt, Egnatius legendum duxit proagogía a προάγειν, per- 
ducere, quae quidem verba de stupro dici, constat, Sed non 
opus est ea mutatione. Ceterum temere intrudere voluit voc. 
pocdagog:a loco Toc. H. 1, 22. Gronovius. 

Acien libertam| | Xrphil. 61, 7. ἡ ᾿Ακτὴ ἐπέπρατο μὲν ἐμ τῆς 
᾿Ασίας ἀγαπηϑεῖσα Ot ὑπὸ τοῦ Νέρωνος, ἐς τε τὸ τοῦ ᾿Ατταλου γέ- 
νος ἐςἠχϑη, ναὶ πολὺ καὶ ὑπὲρ τὴν ᾿Οχκταουΐαν τὴν γυναῖμα αὐτοῦ 
᾿γαπηϑη, δὰ qu.l. plura de ea Reimarus. οἵ. Tac. 18, 12, et 14, 
2. — Pro pogerarent Broukhus. et Burm. suaserunt degerarent, 
Oudend. pejerarunt. Poiuisset it& scribere auctor; sed cur mu- 
tanda vulgata lectio, quae optimum sensum praebet, voluisse 
Neronem, jurare jllos, et falsam rem jurandam fuisse, cum 
omnes libri in ea consentiant ? 

Sporum]  Xiphil. 65, 15. wax τούτου συνεγίνοντο ἅμα τῷ Νέ- 
qwvi Ilo9o-yógag μὲν ὡς ἀνήρ, XmóQog δὲ ὡς γυνή. πρὸς γὰρ Toig 
ἄλλοις καὶ κυρία, xai βασιλίς, xai δέσποινα ὠνομάζετο. Eidem Sa- 
binae nomen dedit, quam amicam deperierat. ldem Χ ρα. 62, 
28. παῖδα ἀπελεύθερον. ὃν Σπόρον ὠνόμαζεν, ἐκτεμών, ἐπειδὴ καὶ 
αὐτὸς τῇ Σαβίνῃ προζεῴκει, τά τε ἄλλα ὡς γυναικὶ αὐτῷ ἐχρῆτο, 
xai προϊέντος τοῦ χρόνου καὶ ὄγημεν αὐτόν, καίπερ Πυϑαγόρᾳ τινὶ 
ἐξελευϑέρῳ γεγαμημένος" καὶ προῖκα αὐτῷ ματὰ συγγραφὴν ἔνειμε, 
xai τοὺς γάμους σφὼν δημοσίᾳ οἵ τε ἄλλοι καὶ αὐτοὶ οἱ Ρωμαῖοι ἑώρ- 
τασαν. οἵ, Zonaras εἴ Suidas. De nuptiis cum Py£Aagora , cui 
Nero pro uxore, dicam ad c. 29., ubi de Doryphoro Noster. 

jflammeo| h. e. velo luteo, quo nuptae caput operiebatur, de 
quo v. Atos;n. Ant. R. 5, 57. p. 427. et Dempster. ad Eund. p. 455. 

per sollemne nuptiarum| lta edidi cum Casaub. et Gronov. 
ex cod. Uxsini, Oudend, er Ern. in sccunda edit, ex Vindob. 


δον 


N E R O. 143 


pro uxore habuit. Exstatque cujusdam mon inscitus 
jocus, Bene agi potuisse cum rebus humanis, si Do- 
mitius pater talem habuzsset uxorem. HuncSporum; 
Augustarum ornamenüs excultum, lecticaque vee 
cium, et circa conventus mercatusque Graeciae, ac 
mox Romae circa Sigillaria, comitatus est, identi- 
dem exosculans. Nam matris concubitum appetisse; 
et ab obirectatoribus ejus, ne ferox atque impotens 
mulier et hoc genere gratiae praevaleret, deterritum, 
nemo dubitavit: utique postquam meretricem, quam 
fama erat Agrippinae simillimam, inter concubinas 
- recepit. Olim etiam, quoties lectica cum matre ve- 
heretur, libidinatum inceste, ac maculis vestis pro- 
ditum, affirmant. [39] Suam quidem pudicitiam us- 
queadeo prostituit, ut contaminatis paene omnibus 


---.ς. . 


alisque: per sollemnia nuptiarum, ac difficilis inter duas lectio- 
nes aeque bonas optio. Corrupta est vulg. persol/emni , et inepta, 
sive ad //ammeo referas, sive ad officio, cui est jam suum epithe- 
ton celeberrimo.  Sollemne nuptiarum omnes ritus complectitur, 
in nuptiis observari solitos, quo dos etiam pertinet et //azumeum s 
officium celeberrimum sunt homines, qui ofhcii s. honoris causa 
pompam nuptialem ipsasque nuptias obibant, οἱ τοὺς γάμους &og* 
τάζοντες. οἷ. ind. in: officium. 

circa conventus] Oudend. mallet circum, quod dici solere, 
ubi ab uno loco deinceps ad alium pergitur, docent exempla ab 
60 allata, et in indice reperiunda. Sed circa etiam ita occurrit. Zip. 
1, 9. ,, komulus legatos circa vicinas gentes misit.'* 42, 51. ,lite- 
xis circa praefectos dimissis, Plura exempla dat ScAe/lerus in Le- 
xico in circa, haud omnia tamen ejusdem generis. De convenzibus 
dictum ad Caes. 7., de Sisillaribus, festo Saturnalibus !proximo, 
ad Claud. 5., et loco ejusdem nominis, qui hic etiam inrelligen- 
dus, ad Claud. 16. 

matris concubitum] | Xiphil. 61, 131. Agrippinam ipsam filium, 
ut antea patruum Claudium, ommibus artibus muliebribus ad 
libidinem tentasse dicit, ut. voluniati obedientem haberet, ad- 
dirque: ἀλλ᾽ ἐκεῖνο μὲν εἶτ᾽ ἀληθῶς ἐγένετο, εἴτε πρὸς τὸν τρόπον 
αὐτῶν ἐπλάσθη, oUw οἶδα" ἃ δὲ δὴ πρὸς παντων ὡμολόγηται, λέγω, 
ὅτι ἑταίραν τινὰ τῇ ᾿Αγριππίνῃ ὁμοίαν ὁ Νέρων 01 αὐτὸ τοῦτο ἐς τὰ 
μάλιστα ἠἡἠγάπησε᾽ καὶ αὐτῇ τε ἐκείνῃ προςπαίζων, καὶ τοῖς ἄλλοις 
ἐνδεικνύμενος, ἔλεγεν ὅτι wal TZ μητρὶ ὁμιλοίη. οἵ. quae Tacitus 


Aun, 14, 2. 


128 es SOUE TO NIY 


membris, novissime quasi genus Jusus excogifaret, 


quo ferae pelle contectus emitteretur e cavea, viro- 


rumque ac feminarum ad stipitem delgatorum in- 
guina invaderet; et quuni affatim desaevisset, con- 
ficeretur a Doryphoro liberto: cui etiam , sicut ipsi 
Sporus, ita ipse denupsit, voces quoque et ejulatus 
vim. patientium virginum imiiatus. | Ex nonnullis 
comperi, persuasissimum habuisse eum, neminem 
hominem pudicum, aut ulla corporis parte purum 
esse; verum plerosque dissimulare vitium, et cailide 
obtegere: ideoque professis apud se obscoenitatem 
cetera quoque concessisse delicta. [30] Divitiarum 
et pecuniae fructum non alium putabat, quam pros 
fusionem: sordidos ac deparcos esse, quibus impen- 


τας pelle contectus] — Xiphil. 65, τῷ. wai μειράκια wal κόρας 
σταυροῖς γυμνὰς προςδέων, Ü4giov τέ τινος δορὰν ἀνελάμβανε, wai 
προςπίπτων σφίσιν, ἠσέλγαινεν ὥςπερ τὶ ἐσθίων. ldem marrat 7 1-- 
czor Caes. 5. 

Doryphoro] JDoryphorum memorant XipA/l. 61, 5. qui τὸν τὰ 
τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ βιβλία διέποντα dicit (recte enim nunc legitur ibi 
Δορυφόρῳ pro δορυφορῳ) et T'ac. 14, 65. ubi: ,, Eodem anno (U. 
810.) libertorum potissimos veneno interfecisse creditus est ; Do- 
zyphorum, quasi adversatum nuptiis Poppaeae; Pallantem , quod 
immensam pecuniam longa senecta detineret. * JDenupsisse au- 
tem iidem dicunt Neronem non Doryphoro, sed Pythagorae, Tac. 
15, 57. ,, Ipse, per licita atque illicita foedatus, nihil flagitii reli- 
querat, quo corruptior ageret, nisi paucos post dies uni ex illo 
contaminatorum grege, cui nomen Pyrhagorae fuit, in modum 
sollemnium conjugiorum denupsisset. lnuditum Imperatori flam- 
meum; visi Auspices, dos et genialis torus et faces nuptiales; 
cuncta denique spectata, quae etiam in femina nox operit,** et 
Xiphil. 65, 15. quem locum supra excitavimus, coll. 62, 28. "Ta- 
citum exscripsit Su/pic. Sev. Mist. sacr. 2, 28. Binominisne foe- 
dus homo fuerit, an successerit Doryplhoro in libidinosa opera 
Pythagoras, an erraverit in nomine Suetonius (triplicem enim 
hanc viam inierunt viri docti. v. interpr. ad 7'ac. et Reimar. ad 
Xiphil. locos cit.) , ego non dehinio. 

neminem. hominem] Memm. Aominum. Mox callide primus 
e Mss. dedit Ernest. pro vulg. ca//iditate« πα Concessisse est. con- 
donasse, ignovisse. v. Oudend. et Ernest. 

sordidos] μιπρόφρονας, quo voc. utitur Xiphil, 61, 5. ubi v. 


BN E αὶ Ὁ. i29 


sarum ratio constaret; praelautos vereque magnifi- 
cos, qui abuterentur ac perderent.  Laudabat mira- 


"baturque avunculum Cajum nullo magis nomine, 


quam quod ingentes a Tiberio relictas opes in brevi 
spatio prodegisset. Quare nec largiendi nec absu- 
mendi modum tenuit. In Tiridaten, quod vix cre- 
dibile videatur , octingena nummüm millia diurna 
erogavit, abeuntique super sestertium millies contu- 
li Menecraten citharoedum et Spiculum mirmillo- 
nem iriumphalium virorum patrimoniis aedibusque 
donavit.  Cercopithecum Panerotem, feneratorem, 


Reimar. de hoc et cognatis docte disserentem.  Horaz. Sat. 1, 2, 
10. ,, Sordidus atque animi quod parvi nolit haberi,** Sordido ex 
ἦρϑα etymologiae ratione opponitur praelgzíus, uti deparco ma- 
gnificus , πολυδάπανος, μεγαλόδωρος, πολυτελῆς. 

avunculum Cajum] Xil. l. c. πρὸς τὸν Τ᾽ ἀΐον ἔτεινεν. v. Cal, 
57. De Nerone 7.6. Hist. r, 20. ,, Bis et vicies millies Sester- 
tium donationibus Nero eífuderat. *' cf. Lzps. Admir. 2, 14. 

In Tiridaten] v. supra €. 15. XipAil.€2, 2— 6.- 

octingena nummüm millia) X;phil. 65, 2. ὥςτε εἴκοσι μυριά- 

δας τὸ ἡμερήσιον ἀνάλωμα Tw δημοσίῳ λογισθῆναι" καὶ τοῦτο ἐπὶ 
ἐννέα μῆνας, οἷς ὡδοιπόρησαν, ὁμοίως ἐγένετο. 
E super sest. millies] AXiphil. 63, 6. δῶρα παντοδαπὰ πενταχις- 
"χιλίων μυριάδων ἄξια, ὡς φασιν, ἔλαβε (Tiridates), quod esset 
bis millies, ut observavit Jam Lps.l. c. , cui nescio cur contradi- 
cat Oudend. 

Menecratén] Xiphil. 63, 1. ὃ τὸ γὰρ Νέρων ἐν τοῖς κιϑαρωδοῖς 
γανίσατο, wal νικητήρια αὐτῷ Νενεκράτους, τοῦ τῆς κιθαρῳδίας 
διδασκάλου, ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ ποιήσαντος, ἡνιόχησε, quemuadmo- 
dum ex n. l. verissime restituit Reimarus pro μὲν ἐκρότουν. Hunc 
"Menecraten cum Musonio colloquentem inducit auctor dialogi, 
«ui Nero inscribitur, Pseudo - Lucianus. 

Spiculum]| Interemtum narrat Pízarch. Galb. 8. Σπῖκλον 
μὲν οὖν, τὸν μονομάχον, ἀνδριάσι Νέρωνος ἑλκομένοις ὑποβαλόντες ἐν 
ἀγορᾷ διξφϑειραν. In libris n. l. nomen varie est corruptum. 

Cercopith. Panerotem, feneratorem]| ^ Varie urgent fenerato- 
Tem. Torrent. suadet: Cercopithecum , Panerotis feneratoris, ur— 
banis sequ. Gronov. pater venatorem, filius funeratorem. Y 


. accedit Ernest., quem jure etiam offendit ez ante urbanis. Cum 


Oudendorp. existimo, excidisse aliquid post ez, vel ita suadeo; 
Cercopithecum feneratione, et Paneregtem, urbanis rusticisque prae 
T ΟἹ. I jg A 9 


120 € SUETONII 


et urbanis rusticisque praediis locupletatum, prope 
regio extulit funere. Nullam vestem bis induit. 
Quadringenis in punctum sestertiis aleam lusit. Pi- 
scatus est rete aurato, purpura coccoque funibus | 
nexis. Nunquam minus mille carrucis fecisse iter 
traditur, soleis mularum argenteis, canusinatis mue 
lionibus, armillata et phalerata cum Mazacum turba 
atque cursorum. [31] Non in alia re tamen damno- 

. 


nen 


diis locupletatum sequ. ἴτα removetur difficultas in duplici nomi- 
ne haerens, removetur fenerator, qui, vix scias, unde huc veniat, 
et copula ez habet, quo pertineat. Nempe uterque, Cercopithecus 
et Paneros, liberti erant, diversis artibus, favente Neronej, lo- 
cupletati, et post mortem regie elati. 

Quadringenis)| intelligo cum Oudend. Seszertia, non Sester- 
&ios, qui nimis exiguam pro Neronis profusione efficerent sum- 
mam, Sunt tamen, qui legant quadrzgenis et quadragenis, solle- 
mni numerorum depravatione, h.l. faciliore, ubi summae πᾶν 
gnitudo offendebat pauperes librarios. Ceterum confer parsimo- 
niam Augusti c. 71. Punctum autem est, quod nunc Gallice dici- 
mus in ludo: dez Point zu etc. 

rete aurato] Oros. 7, 7- ,; Luxuriae tam eflrenatae fuit, ut 
vetibus aureis piscaretur, quae purpureis funibus extrahebantur.'* 
cf. Eutrop. 7, 9. qui blazteos funes dicit, quod et ipsum est pur- 
pureos. Qui non ceperunt ablatüivum rete, quem defendit OQu- 
dend,, scripserunt re£, vel veste, ut Memm., unde conjicit Sal- 
1nas. reste. 

minus mille carrucis]) Lamprid. Elagab. 51. ,, Imperator etiam 
sexcenta dicitur vebicula duxisse, asserens decem millibus caime- 
lorum Persarum regem iter facere, et Neronem quizsentis Care 
vucis iter inisse.* 

soleis mul. argenteis] 'v. Casaub. ad h. l., Reimar. ad X;pAjJf. 
62, 28. ubi: $ Σαβίνη οὕτως ὑπερετρύφησεν, — wgts τὰς ἡμιόνους 
τὰς ἀγούσας αὐτὴν ἐπίχρυσα σπαρτία ὑποδεῖσθαι, et Plin, M. N. 58, 
23. (49.) ,» Nostra aetate Poppaea con.ux Neronis Principis deli- 
catioribus jumentis suis soleas ex auro quoque induere. κ᾿ 

canusinatis] h. e. indutis vestibus, e lana Canusina factis, 
cui, teste Plzio 8, 48. (75-) summa nobilitas. Cazusiv/i Apuliae 
erat oppiaum. : 

cum lMazacum turba] JMazaces v. Mazices Mauritaniae popu. 
lus, quorum equi e nobilissamis. JPAalerati autem) cursores dis 
cuntur etiam JPetrom. 20» 


—o-e cupmry ^--Dqp———m——— — 


N E K O. 131 


sior, quam iu aedificando. Domum a Palatio Ess 
quilias usque fecit, quam primo Transitoriam, mox; 
incendio absumtam, restitutamque, 24Zureaáz; nomi- 
navit. Je cujus spatio aique cultu suffecerit haec 
retulisse, Vestibulum ejus fuit , in quo Colossus cen« 
ium yiginti pedum staret ipsius effigie; tanta laxitas, 
ut porticus iriplices milliarias haberet; item sta gnunr 
maris instar , circumseptum aedificiis ad am spe« 
ciem; rura insuper, arvis atque vinelis, et pascuis 


damnosior] h. e. sumtuosior. armen abest in vulg. 

ὦ Palatio Esqu. usque] Tac. 15, 59. domum dicit, ,, qua 
Palatium et Maecenatis hortos continuaverat. Horti enim Mae- 
cenatiani in Esquiliis erant. cf. Martia/. 1, 2. 

incend. abs.] Tac. l. c. ,, Neque tamen sisti potuit ignis, 
quin et Palatium et domus et cuncta circum haurirentur.* Da 
domo Neronis aurea vide Martian. 4, 38. (quem enim locum Pi- 
tiscus excitavit, 5, 12. de T'hermis agit Neronis, de quibus v. 
supra c. 12.) Donat.5, 5. et Nardin. 3, 15. et ab illis citatos. Ea 
Urbem totam cinctam fuisse, marrat Plz. H. N. 56, x5. (c. 
24, 5.) 

V estibulum]. Oudend. mallet vestibulo v. vestibul, ut refera- 
tur ad tanta laxitas, injuria. Recte JZ'alther. Observ. p. 25. mo- 
net, post tanta laxitas supplendum ex anteced. ejus fuiz. Praeter- 
δᾶ vestibulum ejus fuit, in quo est 1. 4. vest. ejus tantur fut, ut 
in eo Colossus — staret h. e. stare posset. Jam sequitur: ejus* 
dem domus tanta laxitas sequ. Sane brevitas contortam nonnun- 
quam reddit Suetonii orationem. 
: . Colossus] Plin. 54, 7. (18-) à Zenodoro. factum scribit, cx. 
pedum longitudine (nisi error in numero), et ,, dicatum Solis 
venerationi. *  Sidereum Celossum dicit Martial.l. c. Plura de 
eo Donat. 1. c. et Reimar. δὰ XrpAil. 66, 15. 

porticus tripl. millarias] ^ Tres intelligo porticus, s. colu- 


 mmnarum'ordines, latitudine, non longitudine sese excipientes, 


singulas per milliarium s, mille passus extensas. 

stagnum) Martial. l. c. 

;; Hic, ubi conspicui venerabilis Amphitheatri 
Erigitur moles, stagna Neronis erant. *' 

rura insuper| T'ac. 15, 42. ,, Ceterum Nero usus est patriae 
ruinis, exstruxitque domum, in qua haud perinde gemmae et 
aurum miraculo essent, solita pridem et luxu vulgata, quam 
arva et stagna et in modum solitudinum hinc silvae, inde aperta 


122 C. SUETONII 


silvisque varia, cum multitudine omnis generis pecus 
dum ac ferarum. ln ceteris partibus cuncta auro lita; 
distincta gemmis unionumque conchis erant. Coena- 
tiones laqueatae tabulis eburneis versatilibus , ut flo- 
res, fistulatis,/ ut. uugueuta desuper spargcrentur. 
Praecipua coenationum roiuuda, quae perpetuo die- 
bus ac uoctibus vice mundi circumagerctur: balineae 
marinis οἱ Albulis fluentes aquis. Ejusmodi domum 
quum absolutam dedicaret, hactenus comprobavit, 
ui, se, diceret, quas? hominem tandem habitare 
coepisse. Praeterea inchoabat piscinam a Miseno ad 
Avcrnum lacum, contectam, porticibusque conclu- 
sam, quo, quicquid totis Bajis calidarum aquarum 
esset, converteretur: fossam ab Averno Ostiam us- 
que, ut navibus, nec tamen mari, iretur, longitu- 
dinis per centum sexaginta millia; latitudinis, qua 
contrariae quinqueremes commearent. Quorum ope- 
rum perficiendorum gratia, quod ubique esset custo» 
diae, in lialiam deportari , etiam scelere convictos 
non uisi ad opus damnari, praeceperat Ad hunc 
impendiorum furorem, super fiduciam imperii, et- 
jam spe quadam repentina inunensarum et recondi- 


spatia et prospectus, magistris et machinatoribus Severo et 
Celere, quibus ingenium et audacia erat, etiam quae matura 
denegavisset, per artem tentare et. viribus Principis illudere, ** 

Jfistulatis] v. Salmas. ad Pop:sci Aurel. 46. Reliquae lectiones 
ineptae. 

Albulis) De his aquis v. notata ad Aug. 82. 

dedicaret| Hoc est quidem, ut Ern. interpretatur, quum in 
€eam commigrasset, eam habitare coepisset. Non praetermittenda 
tamen ritus sacri, qui praecedere solebat, significatio. 

fossam] Tac. V. c. ,,INamque, ab lacu Averno navigabilem 
fossam usque ad ostia Tiberina depressuros, promiserant, squa- 
lenu litore, aut per monies adversos. neque enim aliud humi- 
dum gignendis aqnis Occurrit, quam Pomptinae paludes; rd 
| abrupta, aut arentia, ac, $i perrumpi possent, intolerandus la- 

bor, nec satis causae. Nero samen, ut erat incredibilium cupi- 

tor, «ífodere proxima Avexuno juga «onnixus est, manenique 
vestigia irritae spei, '* 


N 


; N ER e 125 
tarum opum irzpt!sus est, ex indicio Equitis Roma- 
ni, pro comperto pollicentis, thesauros autiquissie 
mae gazae, quos Dido regina fugiens Tyro secum 
extulissel, esse in Africa vastissimis specubus abditos, 
ac posse erui parvula molientium opera. [32] Ve- 
rum ut spes felellit, destitutus, atque ita jam exhou- 


.Stus et egens, ut stipendia quoque militum, et com» 


moda veteranorum, protrahi ac differri necesse essct, 
calumniis rapinisque intendit animum. | Ánte omnia 
instituit, ut e libertorum defunctorum bonis pro se- 
misse dextans el cogeretur, qui sine probabili causa 


Equitis Romani] Cesellii Bassi. v. Tac. 16, 1. sequ. 
destitutus) ,, Destitutus est inops auxilii, sc. ex eo ipso, 
quod spes fefellit." ΜΟΙ. v. etiam ad c. το. Ita PZz. ep. 4; 11, 
5. » fremebat Domitianus, aestuabatque ingenii invidia, des/;/u- 
fus h. e. s consilio v. spe excidisset.  Xip/v/. 61, 5. ταχὺ μὲν 
«οὺς ἐν τῷ βασιλικῷ θησαυροὺς ἐξήντλησε, ταχὺ ὃὲ πόρων καινῶν 
ἐδεήθη" καὶ τέλη τε οὐκ εἰθισμένα ἐξελέγετο, καὶ αἱ οὐσίαι τῶν 
ἐχόντων τι ἐπολυπραγμονοῦντο. καὶ οἱ μὲν ἐκείνας ἐξ ἐπηρείας ἀπέβα- 
λον, οἱ δὲ καὶ αὐτοὶ προςαπώλλυντο. 
dextanms ei cogeretur , qui] Prius dicendum de lectione, dein 
de sensu. llla varie est corrupta; nam pro-dex/azéc in mulis 
est dodrans, atque alii verba sic eiferunt: dex/anzs cogeretur ei, que 
sequ. quod venire potuit ex male intellecto εἰ, quod ad sequens 
qui ineptissime retulerunt, Imo, si genuinus hic verborum est 
ordo, e est pro szài, quod non debebat oitendere Graevium post 
locum Calig. 54. fin. ubi praeter eum est pro praeter se. v. ibi 
notata. Ceterum, quum oratio sic etiam clauda maneat ei dis- 
torta, unice placere mihi fateor correctionem, quae in mentem 
venerat prius, quam Lipsium eaudem protulisse comperissein, 
codice etiam adjutam : dexéazs cogeretur, si qui — fuissent. Se- 
des enim voc. e in libris ita est varia, ut certe, quem locum 
juxe teneat, decernere nequeas, ac, si genuinus esset ordo coze- 
retur ei, qui, cur eX sz Ortum esset, ex sequente quz facillime au- 
ureris. Alii etiam dederunt: εἰ, si qui , quod receperunt θέρος 
tini. Quae si minus placent, suadeo transpositionem commatun 
hanc: ute bert. def. bonis, qui sine prob. causa. eo nom. fuissent, 
quo — contingeret , pue semisse-dextans ei h. e. sibi cogeretur. Re» 
liquam lectionis varietatem v. apud Burm. et Oudend. Quod ad 
xem attinet, vide, quae de bonis et successione libertorum [τὶ 


ad Institut, 5, 9. (Heinecc. Ànt. R, P. χὰ, p. 42.) et ad Digest. 59» 


134 €. SUETO NII 


eo nomine fuissent, quo essent ullae familiae, quas 
ipse contingeret: deinde, ut ingratorum inu Princi- 
pem testamenta ad fiscum pertinerent: ac, ne im- | 
puue esset studiosis juris, qui scripsissent vel dictas- 
senL ea: tum, ut lege majestatis facta dictaque omnia, 
quibus modo delator non deesset, tenerentur. Re- 
- wocavit et praemia coronarum, quae unquam sibi in 
certaminibus civitates detulissent. Et quum inter- 
dixisset usum amethystini ac Tyrii coloris ,; summi- 
sissetque , qui nundinarum die pauculas uncias vere 


$., Fabric. ad Don. 51, 15. fim. et interpretes, maxime Torrent. 
ad h. 1. Nimirum, quum libertorum, quibus liberi non essent, 
hereditas ex semisseantiquitus ad patronos pertineret, non modo 
ad dextantem eam Nero extendit, sed hereditatis etiam jure non 
suos modo libertos complexus est, sed, quibuscunque nomen 
ulla de causa esset, cum sua gente cognatum, ut Julium, Octa- 
vium, Claudium, Ántonium, Domitium etc. 


ingratorum in Principem]  Deleta volunt verba zm Principem, 
qui de Zióertis adhuc dicl existimant, in his Ernestius. Sed de 
quibusvis ingratis sermo, maxime, qui Principis nomen in testa- 
mentis sine honore praetermisissent (cf. Aug. 66. Cal. 58.). Alias. 
auctor vel repetiisset voc. Jibertorum , quod Wolf. monet, vel, 
quod gravius puto, non disjunxisset hoc comma a superiori, 
inserto deinde, uf, sed perrexisset: zmgratorum testamenta ad 
Jiscum pertinerent. v. etiam , quae verissime disputat Bremius. 


studiosis juris] h. e. Jurisconsultis. Gell, 12, 13. ,, Cur hoc 
me potius rogas, quam ex istis aliquem peritis studiosisque juris, 
quos adhibere in consilium judicaturi soletis, ** ubi v, interpr, 
Jbidem eadem corruptela voc. juris in viris, quae n. l. 


Revocavit — quac] $i sana haec est lectio , revocavit nihil: 
aliud esse potest, quam: denuo solvi sibi jussit praemia cum de- | 
latis coronis a civitatibus olim oblata, ut fere conjicias renovavit. - 
Sed pronior est sententia in lectionem cod. Ursini: Jtevoc.et prae- — 
yia civitatum , quae unquam. sibi in certam. coron&s detulissent, ὦ 
vel in emendationem Burmanni, etiam Wolfio probatam: prae- 
mia ceronarum, quas Sequ., ut revocavit Sit: restitui sibi jussit, | 
quae olim pro delatis coronis donaverat. v. c. 24. lta infra c. 44. 
est: ,, a delatoribus potius revocanda praemia, quaecunque cepisse 
sent'* h. e. repetenda.  Galb. 15. ,, liberalitates Neronis —revocan- 
das curavit exigendasque. '' | 


N E K O. 122 


deret, praeclusit cunctos negotiatores. Quin etiam 
inter E dun animadversam maironam 8 spectacus 


-lis, vetita purpura cultam, demonstrasse procurato« 


ribus suis dicitur; detractamque illico, non veste 
modo, sed et bonis exuit. Nulli delegavit officium, 
ut non adJiceret, scis, quid mihi opus sit: ei, hoc 
agamus, ne quis quicquam Aabeat.: Ultimo, tem- 
plis compluribus dona detraxit, simulacraque ex au- 


[End 


praecluüsit cunctos negot.]. h. e. portis praeclusis excedere pro- 
hibuit, eorumque merces remque familiarem confiscavit; quam 
facillimam interpretationem qui non perspexerunt, mutarunt cum 
Budeo perculit, quod probaverunt Ernest. et Scheller. in Lexico, 
qui conjecturam addit damnabiliorem etiam: percussit. Minuit 
rapinae gravitatem Graevius, qui clausas tabernas intelligit ad 
extorquendam, qua redimerentur inerces, pecuniam. Melior 
interpres Orosius 7, 7. ,, Negotiatorum omnium sub una die, tor- 
mentis quoque adhibitis, omzuem penitus censum abstersit, “ 

e spectaculis] ^ Oudend. recepit Memm. aliorumque codd, 
lectionem zz spectaculis, Exnest. transponenda verba censet ita: 
detractamque 1llico e spectaculis, Wolfius glossematis loco ad- 
scripta putat verbis zz£er canendum, quod minime placet, quum 
Nero inter canendum esset in scena, matrona in spectaculcs, Opti- 
me defendere vulgatam videtur Z/7'alther. Observ. p. 25. itas 
, Nero inter canendum (h. e, quum ipse esset iu scena) azimad- 
vertit matronam e spectaculis h. e. matronam, quae erat in spe- 
ctaculis, ut dicimus: conspicere v. animadvertere aliquem v. ali- 
quid e regione aliqua, e longinquo. οἵ, Tac. A. 4, 25. quae e» 
longinquo in majus audiebantur.* Pro dicitur al. creditur, 

dona detraxit] Xiphil. 65, 11. τάς γε οὐσίας ὅσας xal φώντων 
τινῶν ἐδήμευσε» καὶ τὰ ἀναθήματα, ὅσα καὶ ἐξ αὐτῶν τῶν ἐν τῇ 
Ρώμῃ ναῶν ἐσύλησεν, οὐδὲ ἐξαριϑμήσειεν ἂν τις, ad qu. l. vide Va- 
lesii notam. Tac. 15, 45. ,, Interea conferendis pecuniis perva- 
stata Italia, provinciae eversae, sociique populi, et quae civita- 
tum liberae vocantur. Inque eam praedam etiam Dii cessere, 
spoliatis in Urbe templis, egestoque auro, quod triumphis, quod 
votis, omnis populi Romani aetas prospere (lego prospera), aut 
in metu, sacraverat. Enimvero per Ásiam atque Áchajam non 
dona tantum, sed simulacra numinum abripiebantur, missis in 
eas provincias Acrato ac Secundo Carinate'* ubi Lips. viam mu« 
nivit Valesio in emendando loco Dionis Chrysost. Rhodiac. (p.644, 
ed. Reisk.). cf. Tac. 16, 25. et Agric. 6., ubi ,, electus a Ga/ja “ 
dicitur Agricola 2.) ad dona templorum recoguoscends, ** 


τοῦ €. δῦ E T-0 NET 


vo vel argento fabricata'cenflavit; in his Penatium 
Deorum, quae mox Galba restituit. [33] Parricidia 
et caedes a Claudio exorsus est: cujus necis etsi non 
auctior, at conscius fuit; neque dissimulanter, ut qui 
boletos, in quo cibi genere venenum is acceperat, 
quasi Deorum cibum , posthac proverbio Graeco col- 
laudare sit soliius. Certe omnibus rerum verborum- 
que contumeliis mortuum insectatus est, modo stul- 
titiae, modo saevitiae arguens. Nam et zmorarz eum 
inter liomines desisse, producta prima syllaba, joca- 
batur: multaque decreta et constituta, ut insipientis 
atque deliri, pro irriüis habuit. Denique bustum 
ejus. consepiri, nisi humili levique maceria, neglexit. 
Britannicum, non minus aemulatione vocis, quae 
illi jacundior suppetebat, quam metu, ne quandoque 
apud hominum gratiam palerna memoria praevale- 
ret, veneno aggressus esL. Quod acceplum a qua- 
dam Locusta, venenariorum inclità, quum opinione 
tardius cederet, ventre modo Britannici moto; ar- 


boletos) Dio 60. fin. καὶ ὃ Νέρων οὐκ ἀπάξιον μνήμης ἔπος κα- 
τέλιπε. τοὺς γὰρ μύκητας ϑεῶν βρῶμα ἔλεγεν εἶναι" ὅτι Wai ἐκεῖνος 
διὰ τοῦ μύμητος Θεὸς ἔγεγόνει,  Mitiorem igitur Dio Neronis dicto 
subjicit sententiam, quam Nostri verba significant. 

bustum) h. e. locum, ubi combustum fuerat corpus. Cine- 
xes enim Manusoleo Augusti conditi fuérant, v. ad Claud. 45. — 
Post ex conjectura virorum doct. cum Gronov. et Wolf. edidi 
znaceríia pro anateria. Idem placuit Reinesio, conferenu Inscript. 
2. p. 964. 

Britannicum] v. Xiphil. 61, 7. Tac. 15, 15. sequ. À. U. 808. 


veneno e2»eoressus est] 


Tac. l.c..,, parari venenum jubet, mi- 
nistro Foliione Julio, praetoriae cohortis Tribumo, cujus cura 
att/nebatur deranata venefci nomine Locusta, multa scelerum 
íama.'* De Locusta v. locos 'Taciti et Dionis, ad Claud, 44. ci- 
tatos. ΔΊΟΧ pro renenoriofum £nclita, quod primus codd. aucto- 
yitate edidit Ernest. , in vulg. est venen. indice. Illud megis con- 
venit Tacito et Doni l. c. , qui φαρμακίδα περιβόητον dicit. VVol- 
fius cum O«vdend. ime2llet penenariarum. 


bulo justa anilogia fovrjsto, et genitivo Graece more hujus aeta- 


Àn veneuafionum , vocas 


tis addito, vel venenorum.  Pluva conjicit Oudendorp. 


tardius cederet] | d'ac. ,, Primuxn venenum ab ipsis educatori- 


N E Β O. 154 


cessitam mulierem sua manu verberavit, arguens, 
pro veneno remedium dedisse. Excusantique, mi- 
nus datum ad oceultandam facinoris invidiam ; Sane, 
inquit, legem Juliam timeo: coegitque se coram in 
cubiculo quam posset velocissimum ac praesentaneum 
coquere. Deinde in haedo expertus, postquam is 
quinque horas protraxit, iterum ac saepius recoctum, 
porcello objecit. Quo statim exanimato, inferri in 
iricinium, darique coenanti secum Britannico im- 
peravit.. Et quum ille ad primum gustum concidis- 
tct, comitiali morbo ex consuetudine correptum apud 
convivas emenlitus, postero die raptim inter maxi- 
mos imbres translaticio extulit funere. Locustae pro 


bus accepit, transmisitque, exsoluta alvo, parum validum, sive 
temperamentum inerat, ne statim saeviret. f 

lesem Juliam] Corneliam Sullae Dictatoris de sicariis, quae 
complectebatur veneficia, repetitam a Julio Caesare. v. Torrent. 
et Ernest. 

coésitque — coquere] Tac. ,,Sed Nero, lenti sceleris impa- 
tiens, minitari Tribuno, jubere supplicium veneficae, quod, 
dum rumorem respiciunt, dum parent defensiones, securitatema 
morarentur. Promittentibus dein tam praecipitem necem, quam 
si ferro urgeretur, cubiculum Caesaris juxta, decoquitur virus, 
cognitis antca venenis rapidum. ** 

coenanti secum] Tac. ,, Mos habebatur, Principum liberos 
cum ceteris idem aetatis nobilibus sedentes vesci, in adspectu 
propinquorum, propria et parciore mensa. lllic epulante Britan- 
nico sequ.** Interfuisse Titum, postea Lmperatorem, narrat 
Noster Tit. c. 2. 

comitiali morbo — ementitus| Tac. ,, Innoxia adhuc ac prae» 
calida et libata gustu potio traditur Britannico; dein, postquam 
fervore adspernabatur, frigida in aqua affunditur venenum, quod 
ita cunctos ejus artus pervasit, ut vox pariter et spiritus raperen- 
tur, Trepidatur a circumsedentibus, diffugiunt imprudentes. 
At, quibus alüor intellectus, resistunt defixi, et Neronem im- 
tuentes. llle, ut erat reclinis et nescio similis, solitum ita, ait, 
per comitialem morbum , quo prima ab infantia aflictaretur Bri- 
tannicus , et redituros paulatim visus sensusque. ** 

raptim — extulit funere] Tac. ,, Nox eadem necem Britan- 
nici et rogum conjunxit, proviso ante funebri paratu, qui mo- 
dicus fuit. In campo tamen Martis sepultus est, adeo turbidis 


158 C.."8 UE. T ONDE 


navata opera ituupunitatem praediaque ampla, sed et 
discipulos dedit. [34] Matrem, dicta factaque sua 
exquirentem acerbius et corrigentem , hactenus prie 
mo gravabatur, ut invidia identidem oneraret, quasi 
cessurus imperio, Rhodumque abiturus: mox et ho- 
nore omni et potestate privavit; abductaque milis 


« 


tum et Germanorum statione, contubernio quoque 


ac Palatio expulit. Neque iu divexanda quicquam 
pensi habuit, summissis, qui et Romae morantem 
litibus, et in secessu quiescentem per convicia et 705 


imbribus, ut vulgus iram Deüm portendi crediderit adversus 
facinus, cui plerique etiam hominum ignoscebant, antiquas fra- 
trum discordias et insociabile regnum aestimantes. * — XipAilin. 
61, 7. Bosrravixóv φαρμάνῳ δολοφονήσας ὁ Νέρων, ἐπειδὴ πελιδνὸς 
ὑπὸ τοῦ φαρμάκου ἐγενηϑη, γύψῳ ἔχρισεν. ὑετὸς ὃξ διὰ τῆς ἀγορᾶς 
αὐτοῦ ἀγομένου πολύς, ὑγρᾶς ἔτι οὔσης τῆς γύψου, ἐπιπεσών, πᾶ- 
σαν αὐτὴν ἀπύμλυσεν, ὥςτε τὸ δεινὸν μὴ μόνον ἀμούεσθαι, ἀλλὰ καὶ 
ὁρᾶσθαι. Idem Zonaras. De voc. translaticius v. ind. 

impunttatem|  Damnata enim fuerat veneficii, auctore 7ac. 
12, 66. Aliena est correctio immunitatem, — De disczpulis con- 
sentlt Juvenal, 1, 71. 

abductaque — expulit] v. Tac, 15, 19. ,, Excubias militares, 
quae, ut conjugi Imperatoris olim, tum et ut matri servabantur, 
et Germanos, super eundem honorem, custodes additos, degredi 
jubet. Ac, ne coetu salutantium frequentaretur, separat domum; 
matremque transfert in eam, quae Antoniae fuerat; quotiens ipse 
illc ventitaret, septus turba Centurionum , et post breve oscu- 
lum digrediens.* — Xjp/ul. 01, 8. οὐδὲ ἐκείνῃ συνεῖναι στρατιώτην 
τινὰ ἐπέτρεπε, λέγων μηδένα ἄλλον ὑπ᾿ αὐτῶν πλὴν τοῦ αὐτοκράτον 
eoc φρουρεῖσθαι χρῆναι. De duplici custodia mulitum praetoriano- 
zum et Germanorum v. Lips. ad Tac. l. c. 

litibus] v. quae Tac. c, 19, de Jum Silana, ,,lla, spe ule 
tionis oblata, parat accusatores ex clentibus suis, Iturium et 
.Calvisium, non vetera et saepius jam audita deferens, quod Bri- 
tannici mortera lugeret, aut Octaviae injurias evulgaret; sed 
destinavisse eam , Rubellium Plautum, per maternam originem 
pari ac Nero gradu a D. Augusto, ad res novas extollere, cons 
jugioque ejus et jam imperio Remp. rursus invadere sequ. ** 

in secessu] Tac. t4, 5. ,, Nero vitare secretos ejus congres- 
$us; abscedentem in hortos, aut Tusculanum, vel Angatem in 


egrum, laudare, quod otium lacesseret (capesseret.) t 


ΜῈ R O, 139 


cos, terra marique praetervehentes inquietarent. Ve- 
rum minis ejus ac violentia territus perdere statuit, 
Et quum ter veneno tentasset, sentiretque antidotis 
praemunitam ; lacunaria, quae noctu super dormien- 
tem laxata machina deciderent, paravit. Loc con- 
silio per conscios parum celato, solutilem navem, 
cujus vel naufragio vel camerae ruina periret, com- 
mentus est. Atque ita reconciliatione simulata, ju- 
cundissimis literis Bajas evocavit ad sollemnia Quin- 
quatruum simul celebranda; datoque negotio trie- 
rarchis, qui Liburnicam, qua advecta erat, velut 
fortuito concursu coníiringerent, protraxit convi- 


perdere statuit] XipAil. 61, 19. ἡ Σαβίνα ἀνέπεισε τὸν Néque 
ε ax Ἂν « ;5 ας ΄ ^ 3-279. ὧς ΄ 
ya, ὡς καὶ ἐπιβουλεύουσαν οἱ αὐτὴν διολέσαι. καὶ αὐτὸν καὶ ὁ Σενέ- 
xag, ὡς πολλοῖς καὶ ἀξιοπίστοις ἀνδράσιν εἴρηται, παρώξυνεν, εἴτ᾽ 
E) * o0» s , « - » , 4 * ^ 
οὖν τὸ s'ykwj«x TO x49 εαυτοῦ ἐπηλυγάσασθαι βουληθείς, tiT& καὶ 
τὸν Νέρωνα ἐς μιαιφονίαν ἀνόσιον προταγαγεῖν ἐθελήσας, ἵν᾿ ὡς T&- 
χιστα καὶ πρὸς ϑεῶν καὶ πρὸς ἀνθρώπων ἀπόληται. Senecam crimi- 
ne liberare student Lips. et Gronov. ad 7άς. 14, 7., Graeci scri- 
ptoris auctoritatem adstruit Reimar. ad l. c. — Othonem hujus 
etiam consilii participem fuisse, ostendit Noster Othon. 5. 


veneno] Tac. τή, 8. ,,Placuit primo venenum. Sed inter 
epulas Principis si daretur, referri ad casum mon poterat, tali 
jam Britannici exiio; et ministros tentare arduum videbatur 
mulieris, usu scelerum adversus insidias intentae; atque ipsa 
praesumendo remedia munierat corpus. X;pAil. l.c. κρύφα διὰ 
φαρμάκων οὐκ εἶχον αὐτὴν ἀνελεῖν" πάντα γὰρ ἐκείνη ἰσχυρῶς ἐφυ- 
λάσσετο. 

solutilem navem] inventore doli 4fmiceto liberto, classi apud 
Misenum praefecto, qui, auctore 7'ac. l. c. ,, navem posse conm- 
poni docet, cujus pars, ipso in mari per artem soluta, efrunderet 
ignaram.'* JX;phil. l. c. ναῦν ἰδόντες ἐν τῷ Θεάτρω διαλυομένην τῷ 
αὐτὴν ἀφ᾽ ἑαυτῆς, καί τινα θηρία ἀφιεῖσαν, καὶ συνισταμένην αὖ 
πάλιν, ὥςτϑο καὶ ἐῤῥῶσθαι, τοιαύτην ἑτέραν ταχέως ἐναυπηγήσατο. 

Quinquatruum] — Tac. ,, Placuit sollertia, tempore etiam juta, 
quando Quinquatruum festos dies apud Bajas frequentabat. Illuc 
matrem elicit, ferendas parentum  iracundias et placandum 
animum dictitans, quo rumorem reconciliationis efficeret, acci- 
peretque Agrippina, facili feminarum credulitate ad gaudia, '' 
De. Quinquatruum festo v. ad Aug. 7:. 


14í0 C. sUETYONSXX 


vium, Repetentique Baulos, in locum corrupti nas 
vigii, machiiosum iilud obtulit, hilare prosecutus: 
atque in digressu papillas quoque exosculatus, rcli- 
quum temporis cum magna trepidatione vigilavit, 
coeplorum opperiens exitum. | Sed ut diversa omuia; 
nandoque evasisse eam, comperit, inops consilii, 
L. Agerinum libertum ejus, salvam et incolumem 


protraxit convivium] sc. Bajis. Obscurior est narratio Nostri, 
cui tenebras etiam ofiundit Xzp///. 61, 15. qui: ἐλθών τε εἰς B a u- 
λους, δεῖπνά τε πολυτελέστατα ἐπὶ πολλὰς ἡμέρας ἐποίησε, καὶ τὴν 
μητέρα ἐν αὐτοῖς φιλοφρόνως εἱστίασεν.  DBaulos h. 1. Graecus pro 
Bajis dixit (quae loca confusa etiam videntur Calig. 19.) ; quod 
non observavit Reimar., qui ad Xiphil. 1. c. in conciliandis scri* 
proribus versatur. Lux petenda a Tacito, qui Agrippinam, quum 
Anüo venisset, in litore ab obvio Nerone exceptam narrat, du- 
ctamque Baulos. Ibi oblata navis, ,,ac £um :invitaia ad epulas 
erat , ut occultando facinori nox adlhiberetur.'* Sed ad has ac- 
cedere recusavit mater, quod docent sequentia: ,, Satis constitit 
exstitisse proditorem , et Agrippinam, auditis insidiis, an cre- 
deret ambiguam, gestamine sillae Bajas pervectam. Ibi (Hajis 
igitur) blandimentum sublevavit metum ; comiter excepta super- 
que ipsum collocata. Nam pluribus sermonibus, modo familia- 
vitate juvenuili Nero et rursus adductus, quasi ser!a consociaret, 
£racto in longum convictu , prosequitur abeuntem, artius oculis et 
pectori haerens, sive explenda simulatione, seu periturae matris 
supremus adspectus quamvis ferum animum retinebat. Haec 
.omnia Xiphilinus per errorem de convivio Baulis habito mnarrzat. 
Contra recte apud. Nosuum; repetentique Baulos sc. Bajis, ubi 
Quinquatrus convivio simul celebraverant, Ceterum Müller. in- 
terpungi maluit; cozfriugerent. — Protraxit conv, 


nandoque evasisse] Tac. c. 5. ,, Nando, deinde occursu le- 
nunculorum, Lucrinum in lacum vecta, villae suae infertur. ** 
Xiphil. διελύθη μὲν ἡ ναῦς, καὶ ἡ ᾿Αγριππίνα ἐς τὸ ὕδωρ ἐξέπεσεν- 
οὐ μέντοι καὶ ἀπέθανεν, ἀλλὰ (καίτοι καὶ ἐν σκότῳ καὶ διακορὴς μέν 
2ης οὖσα, τὸν TE ναυτῶν ταῖς κῴπαις ἐπ᾿ αὐτὴν χρωμένων, ὥςτε xad 
᾿Ακερωνίαν Πώλλαν τὴν σύμπλουν αὐτῆς ἀποντεῖναι) διεσώθη. 

L. Agerinum|] | Xiphil. τὸν πεμφϑέντα, ὡς ἐπὶ τῇ αὐτοῦ σφὰγῇ 
346V7& , inóAacs. Tac. l c. 7. ,ipse, audito, venisse missu 
Agrippinae nuncium Agerimum, scenam uitro criminis parat, 
gladiumqve, dum mandata perfest, abjicit anter pedes ejus. tiam. 
quasi deprehenso vincula injici jubet, ut, exiüum Principis m9» 


NER O. τά 


. €um gaudio nunciantem, abjecto clam juxta pugione, 
. ut percussorem sibi subornatum arripi constringique 
jussit, matremque occidi; quasi deprehensum crimen 
voluntaria morte vilasset. X Adduntur his atrociora, 
nec incerlis auctoribus, ad visendum interíectae ca- 
daver accurrisse, conlirectasse membra, alia vitue 
perasse, alia laudasse, sitique interim oborta, bie 
bisse. Neque tamen conscientiam sceleris, quamquam 
et militum, et Senatus populique gratulationibus cone 
firmaretur, aut statim aut unquam postea fcrre po- 
iuit, saepe confessus, exagilari se materna specie, 
---.---------.-.-- -- 
litam matrem, et pudore deprehensi sceleris sponte mortem sume 
sisse, confingeret. * Pro ajjecto n. l. vulg. οὐγεοίο. 

matremque occidi] per ,.-4uicetum, trierarcho  Herculeo, et 
Oloarito, Centurione classiario, comitatum.** Zac. c.g. Xip/ul. 
ἐπὶ τὴν μητέρα τὸν ᾿Ανίκητον εὐθὺς μετὰ τῶν ναυτῶν ἀπέστειλε. 

nec incertis auctoribus]  T'ac. ,, Adspexeritne matrem exani- 
mem Nero, et formam corporis ejus laudaverit, sunt, qui tradi- 
derint, sunt, qui abnuant.** Ut rem certam narrat Xip4il. c. 14. 
αὐτόπτης ἐπεθύμησε TOU πάθους γενέσθαι" καὶ αὐτὴν τε πᾶσαν £108 
“γυμνώσας, καὶ τὰ τραύματα αὐτῆς ἐπεσκέψατο. καὶ τέλος πολὺ καὶ 
τοῦ φόνου ἀνοσιώτερον᾽ ἔπος ἐφϑέγξατο. εἶπε γὰρ ὅτι, Οὐκ ἤδειν, ὅτε 
δύὕτω καλὴν μητέρα εἶχον. Servavi autem, in quo omnes libri 
conspirant, nec inc. auct., mutatum a Graev. et Gronov. in sed, 
ex correctione Lipsii, probata etiam Wolfio. Noz zncerti aucto 
xes sunt f/de digni. Solet Suetonius eos sequi, qui atrociora de 
Principum crudelitate prodiderant, 

et mil et Sen. pop. gratuL| Tac. c. 10. ,, Atque eum, aus 
ctore Burro, prima Centurionum Tribunorumque adulatio zd 
spem Érmavit, prensantium manu grátantiumque, quod discri- 
inen improvisum) et matris facinus evasisset.  — c. 12. ,, Miro 
tamen certamine procerum decernuntur supplicationes apud 
omnia pulvinaria, utque Quinquatrus, quibus apertae essent in- 
sidiae, ludis annuis celebrarentur; anreum Minervae simulacrum 
in Guria, et juxta Principis imago statueretur; dies natalisAgriye 
piuae iuter nefastos esset. * 

exagitar: se] Xp. c. 14. αὐτὸς δὲ ταῖς τὸ νυξὶν ἐξεταράτε 
ἥετο, ὥςτε καὶ ἐκ τῆς εὐνῆς ἐξαπιναίως ἀναπηδᾶν, παὶ μεθ᾽ ἡμέραν 
ὑπὸ σαλπίγγων δὴ τινῶν πολεμικὸν Ti μαὶ ϑορυβῶδες ἐν. τοῦ χωρίου, 
3» ᾧ τὰ τῆς ΑΎριππινης ὀστὰ ἔκειτο, ἤχουσων ἐδειματοῦτο. διὰ καὶ 
ἄλλοσε ἤει, καὶ ἐπειδὴ κανταῦθα τὰ αὐτὰ αὐτῷ συνέβαινεν, ἄλλοσε 
SjmÀWTws μεϑίστατο. ως, ς, 10. 5), uia tamen non, ut homi- 


342 C. ιν Ἐπ ΟΝ 


verberibusque Furiarum ace taedis ardentibus. Quin 
et, facto per Magos sacro, evocare manes et exorare 
ientavit. Peregrinatione quidem Graeciae, Eleusi- 
niis sacris, quorum initiatione impil et scelerati voce 
praeconis summoventur, interesse non ausus est. 
Junxitque parricidio matris amitae necem. Quam 
quum ex duritie alvi cubantem visitaret, et illa, tra- 
«tans lanuginem ejus, ut assolet, jam grandis natu, 
per blanditias forte dixisset, Szmué hanc excepero; 
mori volo: conversus ad proximos, confestim se po- 
siturum, velut irridens ait; praecepitque medicis, 
ut largius purgarent aegram. Necdum defunctae bona 
invasit, suppresso testamento , ne quid abscederet. 
[55] Uxores praeter Octaviam duas postea duxit: 
Poppaeam Sabinam,  quaestorio patre natam, εἰ 


num vultus, ita locorum facies mutantur, obversabaturque ma- 
xis illius et litorum gravis adspectus, (et erant, qui crederent, 
sonitum tubae collibus circum editis planctusque tumulo matris 
$udiri,) Neapolim concessit. ** 

Eleusiniis sacris) Xiphil. 65, τά. eum Athenas prorsus non 
adiisse dicit διὰ τὸν περὶ τῶν ᾿Εριννύων λόγον. 

summoventur| Diotum e persona auctoris. Vulg. summove- 
rentur. . 
amitae necem] Excerpt. Peiresc. p. 686., quem locum a Rei- 
qmaro insertum lege Xrp/u£. 61, 17. καὶ τὴν Δομιτίαν τὴν τηθίδα, 
ἣν xai αὐτὴν ὡς μητέρα τιμᾶν ἔλεγεν, ἐπαπέμτεινε φαρμάκῳ, οὐδ᾽ 
ἀνέμεινεν ὀλίγας ἡμέρας, ἵν᾽ ἄλλως ὑπὸ τοῦ γήρως ἀποθάνῃ, ἀλλ᾽ 
ἐπεθύμησε καὶ ἐκείνην ἀπολέσαι" καὶ ἔσπευσέ γε τοῦτο ποιῆσαι διὰ 
τὰ κτήματα αὐτῆς τὰ ἐν Βαΐαις καὶ ἐν τῇ Ῥαβεννίδι ὄντα. v. de hac 
Domitia Éeimar. ad 1]. c. 

. Poppaeam Sabinam]  Tac.15, 45. ,,Erat in civitate Sabina 
Poppaea, 7. Ollio patre genita, sed nomen avi materni sumserat, 
illustri memoria Poppaci Sabini, consulari et triumphali decore 
praefülgentis. nam Ollium, Aonoribus nondum functum, amicitia 
Sejani pervertit. Huic mulieri cuncta ala fuere, praeter hone- 
stum animum. —  Agentem eam in matrimonio Auf Crispini, 
Equitis Romani, ex quo filium genuerat, Otho pellexit, juventa 
acluxu, et quia flagrantissimus in amicitia Neronis habebatur. 
ncc mora, quin adulterio matrimonium jungeretur. Otho post- 
ea Neroui cessit. v. 7c. in sequ. Nostr. Othon. 8. — — Quod 
autem patrem Sabinae Noster quacszorium, Tacitus A4onoribus non- 


N ER O. 145 


Equiti Romano antea nuptam ; deinde Statiliam Mes- 
salinam, "Tauri bis Cousulis ac iriumphalis abne- 
| ptem. Qua ut petiretur, virum ejus, Atticum Ve« 
stinum Consulem, in honore ipso trucidavit. Octa- 
viae consuetudinem cito aspernatus, corripientibus 
amicis, Sufficere illi debere, respondit, uxoria or- 
namenía. Eandem mox saepe frustra strangulare me- 
ditatus, dimisit ut sterilem: sed improbante divore 
tium populo, nec parcente conviciis, etiam relegae 
vit. Denique occidit sub crimine adulteriorum, adeo 


dum functum obiisse dicit, vel dissensus, ut saepius, est scripto- 
zum, vel honores Tacitus angustiore sensu curules s. majores 
dixit. 

Statiliam Messalinam| | Memorat eandem Zac, 15, 68. sequ. 
ad a. U. g19. , ubi /'estinum Consulem et ob vetus odium, et ob 
id ipsum interemtum narrat ,, quod Statiliam Messalinam matri- 
monio sibi junxerat, haud nescius, inter adulteros ejus et Caesa- 
xem esse." Collega Vestini erat Silius Nerva. 

Tauri bis Consulis] Alterum consulatum gessit a. U. 728. 
cum Augusto VIII, Quum de priori non constet, a. 717, suffe- 
ctum L. Ganinio existimat PigAius Annal. T. III. p. 490. et 510, 
Id saltem probabilius, quam quod G/azdorp. Onomast. p. 915. 
a. 729. priorem, et a. 764. s. triennio ante August obitum altes 
xum ejus consulatum adscribit, quum hujus anni Consul illius 
filius esse videatur, Triumphaverat Taurus ex Africa. v. interpr» 
ad Pell. 2, 127. cf. quae de eodem notavi ad Aug. gg. 

dimisit μέ sterilem] À. 816. Tac. 14, 60. ,, Exturbat Octa- 
viam, sterilem dictitans. Exin Poppaeze conjungitur. * JX;pZil, 
62, 15. ᾿Οκταουΐαν τὴν Αὐγούσταν ἀπεπέμψατο μὲν πρότερον διὰ 
Σαβίναν τὴν παλλακίδα, ὕστερον 03 καὶ ἀπέκτεινε. 

relegavit]| [πὶ Campaniam prius pulsa est, addita militari 
custodia; inde revocatam ob populi questus insula mox Panda- 
taria clausit. v. Zac. c. 60 — 65. 

. sub crimine adulter. Tac.60. ,, Poppaea — quendam ex mini- 
&tris Octaviae impulit, servilem ei amorem objicere. destinatur. 
que reus, cognomento Eucerus, natione Alexandrinus, canere 
tibiis doctus. ctae ob id de ancillis quaestiones, et vi tormene 
torum viciis quibusdam, ut falsa adnuerent, plures perstitere 
sanctitatem dominae tueri. Ex quibus una instanti Tigellino, 


castora esse muliebria Octaviae respondit, quam Qs ejus. * cf, 
XipAd. 1, e, 


144 C SUETONII 


impudenti falsoque, ut in quaestione pernegantibus 
cunctis, Anicetum paedagogum suum indicem sub- 
jecerit, qui dolo stupratam a se fateretur.  Poppae- 
am, duodecimo die post divortium Octaviae in ma- 
trimonium acceptam, dilexit unice. Et tamen ipsam 
quoque iclu calcis occidit, quod se, ex aurigatione 
sero reversum , gravida et aegfa conviciis incesserat, 
Ex hac filiam tulit Claudiam Augustam, amisitque 
admodum infantem. Nullum adeo necessitudinis ge- 
nus est, quod non scelere perculerit ^ Ántoniam, 
Claudii filiam, recusantem post Poppaeae mortem 
nuptias suas, quasi molitricem novarum rerum in- 
teremit. Similiter ceteros, aut alfinitate aliqua sibi, 


pe À—Amd 


"Mnicetum| maternae mecis patratorem , classi apud Misenum 
praefectum. — Tac. c. 62. ., 116 insita vecordia, et facilitate prio- 
yum flagiuorum, plura etiam, quam jussum erat, fingit, fate- 
turque apud amicos, quos velut consilio adhibuerat Priuceps.** 
Occisa est Octavia vicesimo aetatis anno , auctore 70. c. 64. qui 
mortem ita describit: ,, Restringitur vinculis, venaeque ejus per 
ommes artus exsolvuntur; et, quia pressus pavore sanguis tardius 
labebatur, praefervidi balnei vapore enecatur.* Ceterum m. l. 
sunt, qui deleant voc. indicem. Pro dolo fateretur Memm. Jin 
geret dolo. 

ictu calcis occidit] Tuc. 16, 6. ,, Post finem ludicri (a. 819.) 
Poppaea mortem obiit, fortuita mariti iracundia, a quo gravida 
ictu calcis afflicta est. Neque enim venenum crediderim , quam* 
vis quidam scriptores tradant , odio magis, quam ex fide. quippe 
liberorum cupiens et amori uxozis obnoxius erat. XipAit. 62, 
97. καὶ ἡ Σαβίνη ὑπὸ τοῦ Νέρωνος τότε ἀπέθανε. κυούσῃ γὰρ αὐτῇ 
λάξ, εἶτε ἑκὼν εἴτε ἄκων, ἐνέθορεν. ͵ 

filiam tulit] Tac. 15, 23. ;,Memmio Regulo et Virginio 
Ῥιαῖο Css. (a. 917.) natam sibi ex Poppaea filiam Nero ultra mor* 
tale gaudium accepit, appellavitque Zfugustan , dato et Poppaeae 
eodem cognomento. Locus puerperio colonia Antium fuit, ubi 
ipse generatus erat sequ. xs , 

Antoniam| de qua v. supra Claud. 27. 

Similiter ceterós| ta edidi, ut placuit jam Lipsio, Torren- 
tio et Grutero. Vulg. similiter interemit ceteros. Nonnulli codd. 
dant similiter, inter ceteros, sequ. quod recepit Oudend., al. sz- 
militer item, ceteros, Putó , item, fuisse interpretationem νοῦ. δ1- 
mülier, quod h.l, non simile genus mortis, sed in pluribus 


N E R OQ. 145 
aut propinquitate conjunctos; in quibus Aulum Plau« 
iium juveuem: quem quum ante mortem per vim 
conspurcasset , a£ nunc, iuquit, mater mea, et 
successorem meum osculetur ; jaclans, dilectum ab 
ea, et ad spem imperi impulsum.  Privignum Ru- 
fium Crispinum, Peoppaeca natum, dLmpuberem ad- 
huc, quia ferebatur ducatus et iinperia ludere, mere 
geudum mari , dum piscaretur, servis ipsius deman- 
davit. '"luscum, nutricis fiiium, relegavit, quod in 
procuratione Aegypti, balineis in adventum suum 
exstructis lavisset. Senecam praeceptorem ad necem 


xepetitam caedem significare, aliquis notabat, inde ortum znfer; 
mox ad repetendum verbum zferezmit librarii delapsi, quod 
omnium maxime displicet. Gronov. pater similiter repudiat, re- 
cipitque iem, cui illud, ut diíhcilius, subsiitutrm, parum veri- 
simile, vel suadet utrumque junctim edi: srmilter item, quod 
fecit Burrma., ex meo seusu durissime.  Cronov. filius graviori 
mutatione: szmil; pernicie ceteros. : 


Aulum Plautium) Maxima pugna est inter interpretes Taciti 
et Suetonii, idemme hic sit Aubellhius Plautus, cujus conjugio 
imperium aífectare Agrippina ferebatur, postea in Asia jussu Ne- 
ronis interfectus, de quo v. 7ac. 15, 19. et 14, 22. et 58. sequ., 
an diversus. His accedendum existimo, nisi, quae Oudend. est 
sententia, Suetonius utrumque confudit. Reinesius cum aliis illius 
A. Plautii, qui sub Claudio Briiznnos devicit (v. Claud. 17. et 24.); 
filium h. l. intelligit. Ceterum corferas Lips. ad 77c. locos cit., 
Reimar. ad XipA/J. 12, 14. Mox cum Ern. et Oudend. ex opiimis 
libris edidi conspurcasset pro consfuprasset. 

Rufium Crispinum] v. de hoc nomine varie corrupto Ernest. 
ad Tac. 12, 42. et 12, 45. ubi de patre hujus est sermo, 

Tuscum] Caecimnam, cui, amoto Burro, praetoriarum co- 
hortium curam destinasse credebatur. v. Tac. 15, 20. et ibi Lips. 
Xiphil. 65, 18. Kacivav Τοῦσκον ὑπερώρισεν, ὅτι τῆς Δἰίγύπτου ἂρ- 
QW», ἐλούσατο ἐν τῷ βαλανείῳ, δ᾽ ἐκείνῳ, ὡς καὶ ἐς ᾿Αλεξάνδρειαν ἥϊζον- 
τι, ἐποιηϑη. Superíuisse eum Neroni, ex Zac. Hist. 5, 58, monuit 
jam Lips. l. c. 

Senecam] Orationem, qua bona sua Neroni offert Seneca, 
habet 7aé. 14, 55. Ibidem, secessurum se in hortos aut villas, 
promittit. (Hoc est Nostri: commeatum petenti, bonisque cedentr. 
v. etiam Reimar. ad XipA/ 62, 25.) Tandem, in Pisonis con- 

T'om, 1I. 10 


146 €. SUETONIIÍ 


compulit; quamvis saepe commeatum petenti, bonis- 
que cedenti, ;persancte jurassel, suspectum. se fru« 
stra, periturumque potius, quam nociturum et. 
Burro Praefecto remedium ad fauces pollicitus, toxi- 
cum misit. Libertos divites et senes, olim adoptio- 
nis, mox dominationis suae fautores atque rectores, 
veneno, partim cibis, partim potionibus indito, in- 
tercepit. [56] Nec minore saevitia foris et in exteros 
grassatus est, Stella crinita, quae summis potesta- 


juratione et ipse nominatus, mori jussus est. Lege Tac. 15, 60. 
Xiphill ο. —  Periüta. U. 819. 

Burro) Tac. 14, 5x. ,, Concessit vita Burrus, (a. U. 816.) 
incertum valetudine, an veneno. Valetudo ex eo conjectabatur, 
quod in se tumescentibus paulatim faucibus et impedito meatu, 
spiritum füniebat. Plures, jussu Neronis, quasi remedium ad- 
hiberetur, illitum palatum ejus noxio medicamine, asseverabant ; 
et Burrum, intellecto scelere, quum ad visendum eum Princeps 
venisset, adspectu ejus aversatum , sciscitanti bactenus. respon- 
disse: Ego me bene habeo. * .XipAil 62, 18. postquam de lin- 
guae libertate, quae Burro erat, dixit, diserte addit: τοῦτον μὲν 
οὖν Φαρμάκῳ διώλεσε. Vide, quam caute scripserit Tacitus, ubi- 
cunque de pessimis etiam monstris sermo, quam facile rumoribus 
crediderit Suetonius. Hunc Graeci plerumque sequuntur. 

Libertos| | Tac. τή, 65. ,Eodem anno (U. 816.) libertorum 
potissimos veneno interfecisse creditus est, Doryphorum, quasi 
adversatum nuptiis Poppacae, Pallantem , quod immensam pecu- 
niam longa senecta detineret. ῳ 

Stella crinita] Tacitus duo sub Neronis imperio cometas 
memorat, priorem ad a. 814. l. 14, 22. ,,Inter quae et sidus co- 


metes effulsit, ,de quo vulgi opinio est, tanquam mutationem ἢ 


regnis portendat. . Igitur, quasi jam depulso Nerone, quisnam 
deligeretur, anquirebant sequ. '' alterum x5, 47. et a. 818. ubi: 
, Fine ani vulgantur prodigia, imminentium malorum nuncia. 
Vis fulgurum non alias crcbrior, et szdus cometes, sanguine illu- 
stri semper Neroni expiatum, ** quo loco violenta mutatione Er- 


nest. delere vult Neroni, aut pro eo legere £yrannis, Írustra pros 


vocans ad n. l., ex quo, quum de altero tantum comete «sermo 
sit, nihil conficias. Contra Plz. 2, 25. (35-) ,1n nostro vero 
aevo, circa veneficium, quo Claudius Caesar imperium reliquit 
Domitio Neroni, ac demde principatu ejus assiduum prope aG 
saevum.'* Igitur saepius quum apparuisset, assiduum ' prope in 
coelo , semper Neroni illustri sanguine explatum est. Ceterum de 


— Á prs 


^- d e n 


p 


, N, E R.O. 14] 


tibus exitium portendere yulgo putatur, per conti- 
nuas noctes oriri coeperat. JAnxiuseca re, ut ex Ba- 
bilo astrologo didicit, solere reges talia ostenta caede 
aliqua illustri expiare, atque a semet in capita pro- 
cerum depellere; nobilissimo cuique exitium desti- 
mavit. Enimvero multo magis, et quasi per justam 
eausam, duabus conjurationibus provulgatis: quarung 
priorumajorque Pisoniana, Romae; posterior, Vini- 
' cjana, Benevenii conflata atque detecta est. — Con- 
. jurati e viuculis iriplicium catenarum dixere causam: 
, quum quidam crimen ultro faterentur, nonnulli etiam 
imputarent, tanquam alitcr illi non possent, nisi 
"morte, succurrere, dedecoralo flagitiis omnibus. Da- 
-mnatorum liberi Urbe pulsi, eneciique veneno aut 
fame. Constat, quosdam cum paedagogis et capsa- 
riis uno prandio pariter necatos, alios diurnum vis 
ctum prohibitos quaerere. [37] Nullus posthac ad- 
hibitus dilectus aut modus interimendi, quoscun- 


priori intellige Senec. Nat. Quaest. 7. c. 17. et 21. et XipAilin. 61; 
18. τεράτων δέ τινῶν γεγονότων τότε, οἱ μάντεις ὄλεθρον αὐτῷ ταῦτα 
φέρειν εἶπον, καὶ συνεβούλευσαν ἐς ἑτέρους τὸ δεινὸν ἀποτρέψασϑαι. 
κἂν συχνοὺς εὐθὺς κατεχρήσατο, εἰ μὴ Ó Σενέκας ἔφη αὐτῷ ὅτι, 
“Ὅσους à» ἀποσφάξῃς, οὐ δύνασαι τὸν διάδοχόν σου ἀποντεῖναι, ad 
quem loc. nescio an injuriam Nostro infeat Reimarus. 
Pisoniana] C. Pisonis a. 819. de qua v. Tac. 15, 49. sequ. 

Finiciana) De hac nihil constat. Locum enim Z/utarcZ. de 
- garrul. c. g., quem ad eam reíert Lips. ad Tuc. 15, 54., eo non 
pertinere, quum Romae 101 mentio fiat, ostenderunt Burmann. 
ad n. l. et Ernest. ad Tac. l. c... Non magis Plutarchi narrationem 
ad Pisonianam conjurationem retulerim. — Vinicianae descriptio 
periit sine dubio cum Teciti libris deperdius, 

.imputarent| h. e. pro beneficio imputarent. v. ind. —  7ac. 
15, 69. ,, Proximum constantiae exemplum Sulpicius Asper Cen- 
turio praebuit, percunctanti Neroni, cur in caedem suam con- 
&piravisset? breviter respondens, mom alter tot flagitiis ejus sub- 


veniri potuisse." 


ἼΑλλως cot βοηθῆσαι οὐκ πο ΝῊ ejus verba. 
sunt apud XipA/. 62, 24. ubi Σουλπίκιος Artis homo nominatur, 
scriptoris vel librarii errore. 


capsarus] Juvenal. Sat. 10, 117. ,,custos angustae vernula 
Capsae, ** 


148 b suUuE ΤΟΝ ΤΥ 


que libuisset, quacunque de causa. Sed ne de plu- 
ribus referam , Salvidieno Orfito objectum est, quod 
tabernas tres de domo sua circa Forum civitatibus ad 
stationem locassct: Cassio Longino jurisconsulto, ac 
]Juminibus orbato, quod in vetere gentili stemmate 
C. Cassii, percussoris Caesaris, retinuisset imagines: 
Paeto Thraseae, iristior et paedagogi vultus. Mori 


» 
—— 


ad stationem) ,,ubi starent et versarentur, pleni Fori tem- 
pore, legati civitatum , ut inveniri a convenire volentibus pos- 
sent. Ernest. Jin. ep. 1, 15, 2. 5; Plerique zz stationibus sedent, 
tempusque audiendi fabulis conterunt** et 2, 9, 5. ,, ambio do- 
zs, stationesque circumeo. *  XipAil. 62, 27. damnatum ali- 
quem dicit, ὅτι πρὸς τῇ ἀγορᾷ dui, καὶ ἐργαστήρια ἐξεμίσθου, ἢ 
xal Φίλους τινὰς εἰς αὐτὰ ὑπεδέχετο. Videtur incertus fuisse Graes 
cus scriptor in vertendis s/a£ronibus. 

Cassio Longino] v. Lips. ad Tuc. 6, 15. et ipsum Tacitum A. 
x2, τι, i2. l. 15, 52. et l. 16, 7. Plin. ep. 7, 24. cf. Bachii Hist. 
Jur. p. 5892. --- ,, Objectavit Nero Cassio, (ita Zac. 16, 7.) quod 
inter imagines majorum etiam C. Cassii efligiem coluisset, ita 
inscriptam: Dux Partium. Quippe semina belli civilis et defe- 
ctionem a domo Caesarum quaesitam.** c. 9. ,, Deportatus in in- 
sulam Sardiniam Cassius et senectus ejus exspectabatur.** Expul- 
sum in Sardiniam, et revocatum a Vespasiano, tradit etiam 
Pompon. de oxig. jur. 2. $. ult. — — Ceterum lectio n. l varie 
fuit tentata, Ernest. rescripsit e Miss. iz vetere gentis stemmate, 
aversatus duo adjectiva eidem substantivo juncta, contra quem 
Oudend. et Wolf. recte monuerunt, szemma gentile pro uno esse 
substantivo, s. gentile non esse praedicatum , sed ad subjectum 
perünere. Deinde pro rezznuisset vulg. legitur res£izuisset. lllud 
Ern. ita interpretatur, ut Cassius in conficiendo gentis stemmate 
(hunc enim morem hoc demum aevo invaluisse contendit, de 
quo mihi non constat) Cassium, Caesaris percussorem, zon prae- 
zerierit. Equidem levitatem criminis ea majorem puto, si id 
modo objectum, quod in zerere, igitur non ab ipso demum 
confecto, stemmate percussoris, qui ad majores pertinebat, effi- 
giem retinuerat h. e. πογι ejecerat. Denique plur. Zmagines recte 
defenditur ab Oudend. contra Ernest., qui varie loco subvenire 
studet (v. ejus not.), quura diversis locis stemma cum imagini- 
bus positum videatur. 

Pacto "TAraseae| Catoni hujus aevi. v. T'ac. 16, 21. ,, Tru- 
cidatis tot insignibus viris, ad postremum Nero virtutem ipsani 
exscindere concupivit, interfecto Thrasea Paeto et Barca Sorano. 


N E.R O. 149 


jussis non amplius, quam horarum spatium, dabat. 
Ac ne quid morae interveniret, medicos admovebat, 
qui cunctantes continuo curarent ; ita enim vocabat, 
venas mortis gratia incidere. Creditur etiam poly- 
phago cuidam Aegyptii generis, crudam carnem, et 
quicquid daretur, mandere assueto, concupisse vivos 
homines laniandos absumendosque objicere. —Elatus 
inflatusque tantis velut successibus, negavit, quem- 
quam Principum scisse, quid sibi liceret.  Multas- 
que nec dubias significationes saepe jecit, ne reliquis 
quidem se parsurum Senatoribus; eumque ordinem 
sublaturum quandoque e Republica, ac provincias et 
exercitus Equiti Romano ac libertis permissurum. 
Certe neque adveniens, neque proficiscens, quem- 
quam osculo imperliit, ac ne resalutatione quidem. 
Et in auspicando opere Isthmi, magna frequentia 
clare, Ut szbz ac populo Romano bene res verterct, 
optavit, dissimulata Senatus mentione. [38] Sed nec 
populo, aut moenibus patriae pepercit.  Dicente 
quodam in sermone communi: 


sequ.'* (a. 820.) Loca fauctorum de T';rasea Paeto collegit Rei- 
mar. ad XipAi. 61, 15. 

horarum spatium] Vulg. &orarium. lud codd. et edd. an- 
tiquae omnes exhibent, ut: Domit. 5. ,, quotidie secretum sibi 
Aorarum sumere solebat.** Supplent a//guot, quod non necessa- 
rium, quum genitivus nominis sit pro adjectivo. Nostra lin- 
gua brevius: zur Stundenfrist. WWolfi conjectura: III horarum. 
(numeri nota per H extrita) nescio an frigidiorem auctori subji- 
- ciat sententiam , et idem Domit. l. c. praefert Zorarzum. 

polyphaso]| Attulit jam Casaub. locum Z7'opisc. Aurelian. 50. 

signif. saepe jecit] Pessimae suiit mutationes adjecit Heinsi, 
dedit Burmanni, et lectio codd, quorundam cgeciz. Prorsus no- 
stra lingua respondet: er liefs JVinke fallen. v. etiam Ernest. 

osculo impertüt] Pim. Panegyr. 95. ,,Gratum erat cunctis, 
quod Senatum osculo exciperes, ut dimissus osculo fueras, * ubi 
v. Giexig. 

in sermone communi) Opypon. sermoni secre/o, atque ita ser- 
zuo communis dicitur etiam a Pe/rom. c. 115., quem citavit Ou- 
dend. — Ernest. e duobus libris dedit convivii, eumque secuti 
sunt Bremius et Bipontini, lta scriptorem puto potius dedisse 


100 ον SUETOZIUI 


Ἐμοὺ ϑανόντος γαῖα μιχϑήτω πυρί" 
immo, inquit, ἐμοῦ ζῶντος. Planeque ita fecit. Nam, 
quasi offensus deformitate veterum aedificiorum , et 
angustiis flexurisque vicorum , incendit Urbem tam 
palam, ut plerique consulares cubieularios ejus, cum 
stuppa taedaque in praediis suis deprehensos, non 
alligerint: et quaedam horrea circa domum Aure- 
am, quorum spatium maxime desiderabat, [ut] bel- 
licis machinis labefactata atque inflammata sint, quod 


vel convivali, ut VVolfius censet, vel simpliciter: dicente quodam. 
Znter convivium v. inder coenam w. super coenam, ut est Caes. 87. — 
Defendit Ernest. conviviz etiam ad Zac, A. 15, 17. 


μοῦ 2avóvrog] Hunc versum, quem Tiberium in ore ha- : 


buisse dicit 7220 58, 25., Fabricius ad h. l. Sisyphi vel Dellero- 
phontis Euripidei esse suspicatur, comparatque Cicer. de fin. 5, 
1g. et Sezec. de clement, 2, 2. cf. Burmann. ad n. ]. ; 
incendit Urbem] | v. Tac. 35, 59. qui caute: ,, Sequitur clades, 
forte an. dolo Frincipis, incertum ; nam utrumque auctores pro« 
didere sequ.** XipAil. 62, 16. prorsus e Nostro: μετὰ ὃὲ ταῦτα 
ἐπεθύμησεν, ὅπερ που ἀεὶ ηὔχετο, τὴν τε πόλιν ὅλην καὶ τὴν Dacis 
λείαν ςῶν ἀναλῶσαι. — Sulpic. Sev. Hist. sacr. 2, 2g. , Interea, 
abundante jam Ch»istianorum multitudine, accidit, ut Roma in- 
cendio couflagaret , Nerone apud Antium constituto. $ed opinio 
omnium invidiam incendii in Principem retorquebat , credeba- 
turque Imperator gloriam iunovandae Urbis quaesisse. Neque 


ulla re Nero efficiebat, quin ab eo jussum incendium putaretur.** | 


Disputat de ea xe Reimar. ad Xrp&il. l.c. Accidit haec clades, 

»Omnibus, (ita 7ac. ], c.) quae huic Urbi per violentiam ignium. 

acciderunt, gravior atque atrocior ** a. U, 918. 
in praed;/s] uxbanis. Burm mallet aedibus. 
{μ2] bellicis machinis] Plerique proscribendam duxere parti- 


culam ur, vel post Lipsium mutandam in ρὲ, quod tamen frigi-. 


dam pareret tautologiam, sequentibus be//l rachinis, vel cum: 


Jac. Gronovio legendum: desiderabatur. WVolfius ex male repes | 


iita syllaba priore u£ haesisse existimat. Nisi vera est sententia 
ZFaitheri, qui Observ. p. 26. post: e£ quaedarz horrea — deside- 
rcbat ex anteccdeniübus supplendum censet: zam palam. incendit, 


quam tamen repeiitionem non possum, quin inutilem frigidam- | 


que babeam, postquam semel universe dixerat auctor: Urbem 
incendit, praesertim qnum verbura incendere non. conveniat Aor- 
reis, in quibus difficultatibus temovendis ipse laborat vir doctis- 
simus; ex errore librariorum insertum puro u£, qui non ceper 


EN 


[ 


y * 


N E E O. iJl 


saxeo muro consirücia erant. Per sex dies septem- 
que noctes ea clade saevitum est, ad monumentorum 
bustorumque deversoria plebe compulsa. Tunc, 
praeter immensum numerum insularum , domus pri- 
scorum ducum arserunt, hostilibus adhuc spoliis ad- 
ornatae, Deorumque aedes, ab regibus, ac deinde Pu- 
nicis et Gallicis bellis votae dedicataeque, et quicquid 
visendum atque memorabile ex antiquitate duraverat, 


xant verba: quorum spatium mox desiderabat sc. Nero, et quum 
nominativum putarent voc. spatium, cum sequentibus ea parti- 
cula jungere voluerunt. Ceterum e Nostro Oros. 7, 7. ,, Denique 
Urbis Romae incendium voluptatis suae spectaculum fecit, Per | 
$ex enim dies septemque noctes ardens civitas regios pavit aspe- 
ctus. Horrea quadro structa lapide; | magnaeque illee veterum 
insulae, quas discurrens adire flamma non poterat, magnis ma- 
chinis, quondam ad externa bella praeparatis, labefactatae atque 
inflammatae sunt, ad monimentorum bustorumque deversoria 
infelici plebe compulisa. ** 

Per sex dies septemque noctes] Tac. 15, 40. ,, Sexto demum 
die apud imas Esquilias finis incendio factus, * ubi comparat 
Lipsius antiquum lapidem, in quo: quando Urbs per novem dies 
arsit Neronianis temporibus, et conciliat cum Tacito, quod hic 
proxime, * nondum posito metu, redzsse zenem '* addit. — XipAit, 
62, 17. tantum zzi πλείους καὶ ἡμέρας καὶ νύκτας incendium du- 
Yasse dicit. 

plebe compulsa) Tac. c. 39. 55 Solatium populo exturbato et 
profugo. campum Martis ac monumenta Agrippae, hortos quin 
etiam suos patefecit, et subitaria aedificia exstruxit, quae multi- 
.tudinem inopem acciperent; subvectaque utensilia ab Ostia et 
propinquis opus pretiumque frumenti minutum. usque ad 
ternos nummos. ' 

arserunt — duraverat] Tac. c. 4t. ,, Domuum et insularum 
et.templorum, quae amissa sunt, numerum inire haud prom- 
tum fuerit; sed vetustissima religione, quod Servius Tullius 
Lunae, et magna ara fanumque, quae praesenti Herculi Arcas 
Kuander sacraverat, aedesque Statoris Jovis, vota Romulo, Nu- 
maeque regia et delubrum Vestae cum Penatibus populi Rom. 
exusta. Jam opes, tot victoriis quaesitae, et Graecarum artium 
decora, exin monumenta ingeniorum antiqua et incorrupta; 
quamvis in tanta resuxgentis Urbis pulcritudine, gaulta seniores 

meminerint, quae reparari nequibani, ** 


- 
- 


152 LO B5 E'EOLUAEME 


Hoc incendium e turre Maecenatiana prospectans, 
laetusque flamznae, ut ajebat, puleritadine, ἅλω- 
σιν Alii in illo suo scenico habitu decantavit. .Ac ne 
non hinc quoque, quantum posset praedae et ma- 
nubiarum, invaderet, pollicitus cadaverum et rude- 
rum gratuilam egeslonem, memini ad reliquias re- 


e turre Maecenatiana] de qua v. 7Meibom:: Mlaecen. p. 175. 
sequ., Donat. de Urbe Rom. 5, 25. et Nardin. Rom, vet. 4, 2. — 
Exscripsit more suo Suctonium Orosius, qui 1, c. ,, Quod ipse ex 
altissima illa Maecenatiana turre prospectans , leetusque flammae, 
ut ajebat, pulcritudine, tragico habitu lliadem decantabat, *' 
liliades per evrorem dicens pro diverso carmine. Prope accedit 
Xiphil.62,38. ὃ Νέρων i; τε τὸ ἄπρον τοῦ Παλατίου, ὅϑεν 
μάλιστα σύνοπτα τὰ πολλὰ τῶν καιομένων ἦν, ἀνῆλθε, καὶ τὴν 
σκευὴν τὴν κιϑαρῳδικὴν λαβών, ἥσεν ἅλωσιν, ὡς μὲν αὐτὸς ἔλεγεν» 
Ἰλίου, ὡς ὃὲ ἑωρᾶτο, Ῥώμης.  Difficilius concilies cum his Z'aczi- 
1u7;, qui c. 39. ,, Eo in tempore Nero, Antii agens, non ante in 
Urbem regressus est, quam domui ejus, qua Palatium et Maece- 
natis hortos continuavorat, ignis propinquaret; neque tamen sisti 
potuit, quin e£ Palatium et domus et cuncta circum haurirentur ** 
et mox: ,, Pervaserat rumor, ipso tempore flagrantis Urbis , in- 
isse eum domesticam scenam, εἴ cecinisse Trojanum excidium, 
praesentia mala vetustis cladibus assimulantem.** Usus est hoc 
loco Taciti ad elevandam rumoris, cui nimis creduli Suetonius 
ejusque sequaces assensum praebuisse videntur, veritatem ,etiam 
Keimarus ad X:pAil. l. c. 

ἅλωσιν ΠῚ quod carmen ab ipso Nerone compositum, certo 
puto colligi ex Jurezal. 8, 2319. ubi v. Ruperti, et Xip/ul. 62, 29- 
qui Towí«x τινα ποιήματα INeronis commemorat, ubi locuyletissi- 
mus est Reimarus. Fcligqua hujus nominis carmina recenset Hey- 
nius in excuzsu x. ad Fire. Aen. 2. : 

poll'citus — esestione;ii] - Tac. c. 45. ,, Eas porticus** (np. quae 
ex nova aedificiorum raüone frontem insularum protegerent) 
,lero, sua pecunia exstructurum, purgatasque areas dominis tra- 
diturum, pollicitis est, * Nihi! tamen dicit scriptor, omni ira 
in historiis major, de vapinis, hic quoque secundum Nostrum 
a Nerone patratis. Hunc denuo sequitur Qros. l. c. ,, Avaritiae 
autcm tam praernptae exstitit, ut post hoc incendium Urbis, 
quam se Augustus ex latericia marmoream reddidisse jactaverat, 
neminem ad reliquias rerum suarum adire permiserit. cuncta, 


quie flammae quoquo x»odo superfuerant, ipse abstulit,** ubi 
mallem: cunuctaque , quae e abstulerit. 


-— 


MUERE R9. 155 


rüm suarum adire permisit; collaiionibusque non re- 
ceptis modo, verum et efflagitatis, provincias priva- 
iorumque census prope exhausit. [59] Accesserunt 
tantis ex Principe malis probrisque quaedam et for- 
tuita: pestilentia unius autumni, quo triginta fune- 
rum millia in rationem Libitinae venerunt: clades 
Britannica, qua duo praecipua oppida, magna ci- 
vium sociorumque caede, direpta sunt: ignominia 
ad Orientem, legionibus in Armenia sub jugum mis- 
sis, aegreque Syria retenta. Mirum, et vel prae- 
cipue notabile inter haec fuerit, nihil cum patientius, 


collationibusque] | Xrpkil. c. 138. χρήματα δὲ 6 Νέρων παμπληϑῇ 
xai παρὰ τῶν ἰδιωτῶν xal παρὰ τῶν δήμων, τὰ μὲν βίᾳ ἐπὶ τῇ προς 
(paci. τοῦ ἐμπρησμοῦ, τὰ δὲ παρ᾽ ἑκόντων δῆϑεν ἠργυρολόγησε, wai 
τῶν Ῥωμαίων αὐτῶν τὸ σιτηρέσιον παρεσπάσατο. οἵ, Tac. 15, 45. — 
Ernest, immemor Xiphilini, novum cladis genus, quo Nero 
imperium Rom. exhauserit, collationes extra ordinem exactas, 
his verbis Nostrum addere putat, interpretans que, quod deest 
in nonnullis, prae£erea , porro, ideoque cum aliis post maximam 
interpunctionem pergit: Co//a£omibusque;/sequ. Satis ei respon- 
derunt Oudend. et Wolfius, — Orosius l. c. ex incerto auctore: 
;» Genties centena millia Sestertiüm annua ad expensas a Senatu 
Sibi conferri imperavit'* ubi aeque verba: ad expensas sunt col- 
lationes Suetonii, imperatae ἐπὶ τῇ προφάσει τοῦ ἐμπρησμοῦ, 

pestilentia] Α. 819. Tuc. 16, 15. ,, Tot facinoribus foedum 
annum etiam Dii tempestatibus et morbis insignivere. Vastata 
"Campaula turbine ventorum, qui villas, arbusta, fruges passim 


Mdisjecit, pertulitque violentiam ad vicina Urbi; in qua omne 


mortalium genus vis pestilentiae depopulabatur, nulla coeli in- 


"temperie, quae occurreret oculis sequ. ** 


clades Britannica] A. 815. v. Tac. 14, 99. sequ. XrpAil. 62, 

-3. sequ. qui: πᾶϑος ἐν Dgsrravia δεινὸν — συνηνέχθη. δύο τε γὰρ 

πόλεις ἐπορϑήθησαν, xal μυριάδες CuTO τῶν τε Ῥωμαίων xai τῶν 
- , 392 2B. » L q m "» ΄ . 

ισὐμμάχων αὐτῶν ἐφϑαρήσαν, ἡ Ts νῆσος ἠλλοτριώθϑη. Duo oppida 


-dicit Camulodunum et Verulamium, omissa Londinii mentione, 


"ubi minor clades, quia maxima negotiatorum pars emigravexat. 


"vw. Tac. c. 52 et 355. 


;gnom. ad Orientem]  À. 816. Dux Romanorum eret Caesen- 

mius Paetus. v. 7uc. 15, 6. sequ. Sub jugum missas legiones, idem 

"€. 15. rumore tantum traditum dicit, Suetonius, ut solet, pro 
certo narrat. cf. XipAil. 62, 21. 


fuerit] | Vulg. fuit. v. Caes. 65. et ibi not. Galb. 25. Mox 


194 C. sU ET QN ET 


quam maledicta et convicia hominum , tulisse; neque 
iu ullos leniorem , quam qui se dictis aut carminibus 
lacessissent , exstitisse. Multa Graece Latineque proe 
scripta aut vulgata sunt; sicut illa: 


Νέρων , Ὀρέστης» Αλκμωίων; μητροκτονοι. 
Νεόνυμῷονγ Νέρων; ἰδίαν μητέο᾽, ὠπέκτεινεν. 


Quis negat, Aeneae magna de stirpe Neronem? 


Sustulit Àie matrem, sustulit ille patrem. 


Dum tendit citharam noster , dum cornua Parthus, 
Noster erit. Paean , ille éxovrnfaeAév ge. 


Roma domus fiet: F/ejos migrate , Quirites, 
Si non et /'ejos occupat ista domus. 


Sed neque auctores requisiit: et quosdam per indie 
cem delatos ad Senatum, affici graviore poena proe 
hibuit. '"franseuutem Isidorus Cynicus in publico 
clara voce corripuerat, quod Nauplii mala bene can- 
Ltaret , sua bona male disponeret. Et Datus, Atel- 
lanarum histrio, in cantico quodam υγίαινε πάτεβ, 
ὑγίαινε μῆτερ; ita demonstraverat, ut bibentem nae 


pro proscripta aut vulg. liber Tosrentii perscripta ac v. Hlud jure 
yepudiat Torrentius, sed male probat ac, quum duo verba, di- 
na illa innotuisse, dicant, vel publicis locis 
inscripta 8. aífhxa, vel ore tantum tradita, atque ita vulgata. 

Νέρων — ἀπέλτεινεν} Male disjungunt nonnulli. duo versus 
cohaerentes, qui, id sibi proprium prae alis matricidis habere 
Neronem, dicunt, quod. νεόνυμῷον etiam matrem hh. e. recens 
nuptam occiderit, quo incestus (de quo w. c. 20.) salse significa- 
iur. Ceterum mallem vsévvj4pog, ut amoveatur duplex epitheton, 
et, quod metrum postulat, et suasere jam Dorvill., (v. Addend, 
purm.), Oudendorp., Ernestius, mutato verborum ordine: 
Neévuj«(pog ἰδίαν μητέρ᾽ ἀπέντεινεν Νέρων. Codex Salmas. dat νεόω 
ψηφον, quod probavit Turneb. Advers. 24, 6. et 27, 18. Reliquam 
varietatem , ut assolet, e corruptis Graecis ortam, v. apud Bur- 
menn. Ápollini Pythio hune versum tibuere videtur Pseudo - 
Lucianus Nerom. c. 10. cf. Reimar. δὰ Xip/ul. 61, 16. 


Sustulit]. Lusus in verbo tollere. 


versis modis carmi 


pu ERR 


N E Β O. -155 


iantemque faceret, exitum scilicet Claudii Agrippi- 
naeque significans: et iu novissima clausula, 
Orcus vobis ducit pedes, 


Senatum gestu notaret. Histrionem et philosophum 
Nero nihil amplius, quam Urbe Italiaque summovit, 
vel contemtu omnis infamiae, vel ne fatendo dolo- 
rem irritaret ingenia. [40] 'l'alem Principem paulo 
minus quatuordecim annos perpessus terrarum orbis, 
tandem destituit; initium facientibus Gallis, duce 
Julio Vindice, qui tum eam provinciam Propraetore 
obtiaebat,  Praedictum ἃ mathematicis Neroni olim 
erat, fore, ut quandoque destitueretur: unde iila 
vox ejus celeberrima , τὸ τεχνίον πᾶσου "yao τρέφει" 


— 


Orcus vob. ducit pedes] Meam facio post alios Lipsii inter« 
pretatüionem : P/4£o vos per pedes ad Manes trahit, uti Cerberus 
apud Lucian. dial. mort. 21. κἀγὼ ὅτι διαμέλλοντα αὐτὸν δαμὼν τῷ 
πωνείῳ πματέσπασα τοῦ ποδός. ln carmine Átellano non magna 
quaerenda eruditio, sed scurrilis lepos, qualis in vulgi dicteriis 
proverbiisque esse solet. Nos similiter dicere possemus: der 7'o4 
pac&t euch bei den Beinen, und zieht euch in das Grab hinab. Cui 

"multa placent, adeat Burmannum. 

paulo minus quatuord.:&nnos] cf. infra c. 51. Eutrop. 7, 9. 
obiisse dicit imperii anno quarto decimo. .Xiphil. 65, 29. ἦρξεν 
ἔτη δεκατρία, wai μῆνας ὀμτώ, nempe a medio Octobri a. U. 807. 
usque ad medium Junium a. 821. Plura v. apud Oudendorp. ad 
h. l., et Reimar. ad XzpzJ. 1. c. | 

Julio Findice]. Xiplul. 65, 22. Y'aiog ᾿Ιούλιος Βίνδιξ, ἐκ μὲν 
προγόνων ᾿Ακυτανός, τοῦ βασιλικοῦ γένους, κατὰ Os τὸν πατέρα βου- 
λευτὴς τῶν Ῥωμαίων" τὸ τε σῶμα ἰσχυρός, ναὶ τὴν Ψυχὴν συνετός» 
τῶν τε πολεμικῶν ἔμπειρος, παὶ πρὸς πᾶν ἔργον μέγα εὔτολμος — ὃς 
προέστη τῶν 1 αλατῶν. cf. Plutarch. Galb. 4. ubi Τ᾿ αλατίας στρατη- 
"γός dicitur, et quae collegit Reimar. ad XipA/l. 1. c. Incepit 
motum Vindex initio anni $21., et se ipsum, re nondum per- 

"fecta, gladio interemit. Χιρἠϊί. c. 24. Pro Gallis Burm. malebat 
Galliis; Sed Xiphilinus c. 22. diserte: οὗτος ὁ Βίνδιξ συναθροίσας 
τοὺς Τ᾽ αλάτας, πολλὰ πεπονθότας TS ἐν ταῖς συχναῖς εἰςπράξεσε 
τῶν χρημᾶτων, καὶ ἔτι πάσχοντας ὑπὸ Νέρωνος v. 7. À. 

τὸ τεχνίον — τρέφει] — XipAil. c. 27. ἐβουλεύσατο — ἐς 
τὴν ᾿Αλεξανδρειαν πλεῖσαι, ὑπειπὼν ὅτι" "Ày καὶ τῆς ἀρχῆς ἐκπέσω- 

μεν, ἀλλὰ τό γε τεχνίον ἡμᾶς ἐκεῖ διαϑρέψει, proverbio ad se 
ipsum relato, quod oxiginem dedit lectioni nonnullorum. codd, 


Ὡς 


ῦ | WEST SUN ULP ΘΝ EUR 


quo majore scilicet venia meditarcetur citharoedicam 
artem, Principi sibi gratam, privato necessariam. 
Spopondceraut tamen quidam destituto Orientis domi- 
nationem, nonnulli nominatim regnum Hierosoly- 
morum, plures omnuis pristinae fertunae restitutio- 
nem. Cui spei pronior, Britannia Ármeniaque amis- 
$a, ac rursüs uiraque recepta, defunctum se fatali- 
bus malis exisiimabat. | Ut vero, consulto Delphis 
Apolline, septuagesimum ac tertium annum caven- 
dum sibi, audivit, quasi co demum obiturus, ac ni» 
hil conjectans de acetate Galbae, tanta fiducia non 
modo senectam, sed etiam perpetuam singularemque 
concepit felicitatem , ut, amissis nauíragio pretiosis- 
simis rebus, non dubitaverit inter suos dicere, pzsces 
eas sibi relaturos. ^ Neapoli de motu Galliarum co- 
gnovit die ipso, quo matrem occiderat: adeoque 
lente ac secure tulit, ut gaudentis etiam suspicionem 
praeberet, tanquam occasione nata spoliandarum jure 
belli opulentissimarum provinciarum. Statimque in 


Suetonii: τὸ τεχνίον ἡμᾶς διαϑρέψει, probatae Turnebo. Sed sal- 
va est vulgata, senarii vestigia servans, quem varie restituere 
viri docti. v. ed. Burmanni. 

Spoponderant — Or. domin.) Vulg. spoponderunt, et destituto 
ei, et ordinationem Or. Edidi optimorum codd. lectionem post 
Oudend. et Exnestium. | Ordina£ionem Gronovius defendit locis, 
nostro nullo modo convenientibus. 

Cui spei pronior] v. Oudend, ad h.l. et Ernest. ad Tuc. A. 
4, 60. 

pisces — relaturos]  Comparant fabulam de annulo Polyczatis 
Samii, quam refert Herodotus 5, 41. sequ. 

Neapoli] Xiphil. c, 26. ὃ δὲ Νέρων μαϑὼν τὰ κατὰ τὸν Βίνδικαν 
ἐν ΜΙεαπόλει τὸν γυμνικὸν ἀγῶνα ἀπ᾽ ἀρίστου ϑεωρῶν, οὐκ ἐλυπήθη, 
ἀλλὰ καταπηδήσας ἐς τῆς ἕδρας, ἀϑλητῇ τινι συνεσπούδασεν. οἵ. Plu- 
tarch. Galb. 5. ubi: προςποιούμενος ἐκείνου καταφρονεῖν, καὶ παρ᾽ 
οὐδὲν ἡγεῖσθαι rà 1'αλατῶν sequ. 

die — occiderat] mense igitur Martio, in quem incidebant 
Quinquatrus. v. Aug. 71. et supra c. 54. 

spoliandarum — provinciarum] | Plutarch. Galb. l.c. οὐ μὴν 
ἀλλὰ συγκλήτου ψηφισαμένης πολέμιον τὸν Τάλβαν, αὐτός τε παί- 
ζειν καὶ ϑρασύνεσθαι πρὸς τοὺς φίλους βουλόμενος, οὐ φαύλην ἔφη 


ν΄» σι ““πρσθο πριν wv —w—————e RR 


N E R O. 1] 
gymnasium progressus, cerlantes athletas effusissimo 
studio spectavit. Coenae quoque tempore interpella- 
ius tumultuosioribus literis, hactenus excanduit, ut 
malum iis, qui descissent, minaretür. Denique per 
octo continuos dies non rescribere cuiquam , non 
mandare quid aut praecipere conatus, rem silentio 
obliteravit. [41] Edictis tandem Vindicis contume- 
liosis et frequentibus permotus, Senatum, epistola in 
ultionem sui Reique publicae adhortatus est, excu- 
sato languore faucium, propter quem non adesset, 
Nihil autem aeque doluit, quam ut malum se citharoe- 
dum increpitum , ac pro Nerone Aénobarbum ap- 
pellatum. Et nomen quidem gentile, quod sibi per 
contumeliam exprobraretur, resumturum se profes- 
sus est, deposito adoptivo. Cetera convicia, ut falsa, 
non alio argumento refellebat, quam quod etiam in- 
scitia sibi tanto opere elaboratae perfectaeque a se 
artis objiceretur; singulos subinde rogitans, zossent- 
ne quemquam praestantiorem. Sed urgentibus aliis 
super alios nunciis, Romam praetrepidus rediit. Le- 
viterque modo in itinere frivolo auspicio mente re- 
creata, quum annotasset, insculptum monumento 
militem Gallum ab Equite Romano oppressum trahi 
crinibus, ad eam speciem exsiluit gaudio, coelumque 


* 
πρόέῤῥησιν ἐμπεπτωμέναι λογισμοῦ δεομένω χρημάτων αὐτῷ" καὶ Tk 
μὲν Vaart», ὅταν ὑποχείριοι γένωνται, λαφυραγωγήσεσθαι sequ. 


Xiphil. c. 26. τά τε ἄλλα ὅσα εἰώθει ὅὁμοίως ἐποίει, χαίρων τοῖς ἦγ" 


ελμένοις, ὅτι ἄλλως τε κατακρατήσειν ToU Βίνδικος ἤλπιζε, καὶ 
ὑπόθεσιν ἀργυρισμοῦ καὶ φόνων εἰληφέναι ἐδόκει, καὶ ἐτρύφα, καὶ 
τὸ τῆς Σαβίνης ἡρῷον ἐκποιηθὲν καὶ κοσμηθὲν λαμπρῶς ὡσίνισεν 
sequ. 

exc. languore faucium] Xiphil. c. 26. οὗτε ἐς τὴν Ρώμην ἠπεί- 
x95, ἀλλὰ καὶ γράμματα ἁπλῶς τῇ βουλῇ πέμψας, παργτήσατο CTE 
οὐκ ἀφίκετο, λέγων βραγχὰν» καθάπερ τι ἄσαι wai τότε αὐτοῖς δεός 
μενος. 

malum se citharoedum|] | Philostrat. Apollon. 5, 5. ἔφη ydg, 
Νέρωνα εἶναι πάντα μᾶλλον ἢ κιθαρῳδὸν, καὶ κιϑαρωδὸν μᾶλλον ἢ 
βασιλέα. ἶ 

laboratae] Cum Burm, legendum puto εἰαδογαέαε. 


158 €..SUETO NII 


adoravit. Acme tunc quidem aut Senatu aut populo 
coram appellato, quosdam e primoribus viris domum 
evocavit: transactaque raptim consultatione, veli- 
quam diei partem per organa hydraulica novi et 
ignoti generis circumduxit: ostendensque singula, de 
ratione ac difficultate cujusque disserens, jam se 
eiiam prolaturum omnia in theatrum affirinavit, si 
per Vindicem liceat. [42] Postquam deinde etiam 
Galbam et kiispanias descivisse cognovit, collapsus, 
animoque male fracto, diu eL sine voce, et prope in- 
iermortuus jacuit. Utque resipuit, veste discissa, 
capile converberato, actum. de se, pronunciavit: 
consolantique nutriculae, et aliis quoque jam Princi- 
pibus similia accidisse memorant, Se vero praeter 
celeros inaudita et zncogniia patz, respondit, quz 
summum imperium vivus amitteret. Nec eo secius 
quicquam ex consuetudine luxus atque desidiae omi- 
sit, vel imminüit. Quin immo, quum prosperi quid- 
dam ex provinciis nunciatum esset, super abundan- 
issimam coenam jocularia in defectionis duces car- 
mina, lasciveque modulata, quae vulgo notuerunt, 
etiam gesliculatus est; ac spectaculis theatri clam il- 
latus, cuidam scenico placenti nuncium misit, aóutz. 


UO les LLGINIIMBESUMO 

per organa hydraulica] | .Xiphil. l. c. νύκτωρ ποτὲ τοὺς πρώτους 
τῶν βουλευτῶν καὶ τῶν ἱππέων ἐξαπίνης σπουδῇ, ὡς καὶ περὶ τῶν 
παρόντων σφίσι κποινωνήσων, μεταπεμψάμενος. ᾿ξεύρῃκα, ἔφη, 
πῶς ἡ ὕδραυλις (αὐτὸ γὰρ τὸ ῥηθὲν γραφήσεται) καὶ μεῖζον καὶ ἐμα 
μελέστερον φϑέγξεται, ad qu. 1. vide, quae de organis hydraulicis 
scripsit Reimarus, et quos ille citavit. 

Galbam et Hisp.] Xphil.c. 27. '"Emsi δὲ περί τε τοῦ l'alpa 
ἤκουσεν» ἔτι αὐτονράτωρ ὑπὸ τῶν στρατιωτῶν ἀνη γορεύθη, περί T8 
τοῦ Ῥούφου; ὅτι αὐτοῦ ἀπέστη, ἐν δέει τε μεγάλῳ ἐγένετο, καὶ αὐ- 
τὸς τε ἐν Ῥώμῃ παρεσμευάζετο, wai ἐπ᾿ ἐκείνους Ῥούβριον Τ'άλλον wai 
ἄλλους τινὰς ἔπεμψεν. — Plutarch. Galb. 5. ἅμα τῷ πυθέσθαι τὰ 
περὶ Ἰ᾿άλβαν (ἔτυχε δὲ λελουμένος καὶ ἀριστῶν) ἀνέτρεψε τὴν TQX- 
πεζαν. 

summum. imperium] Vulg. suzm , quod prorsus ineptum, 

notuerunt] [τὰ Qudend. et VVolf. e Memum., aliisque codd. 


pio zziotuerunte. 


TT» 


UMS €Ue— cc wuereas "IET. 


ἔς AG 


N E R O. 159 


eum occupationibus suis, [45] Initio statim tumul- 
ius, multa et immania, verum non abhorrentia a 
sua natura, credilur destinasse: successores percus- 
soresque summillere exercitus et provincias regenti- 
bus, quasi conspiratis, idemque et unum sentienti- 
bus: quicquid ubique exsulum, quicquid in Urbe ho- 
minum Gallicanorum esset, contrucidare: illos, ne 


 desciscentibus aggregarentur; hos, ut conscios popu- 


larium suorum atque fautores: Gallias exercitibus 
diripiendas permittere: Senatum universum veneno 
per convivia necare: Urbem incendere, feris in po- 


pulum immissis, quo diíficilius defenderetur. Sed 
.absterritus, non tam poenitentia, quam perficiendi 
"desperatione, credensque expeditionem necessariam, 


Consules ante tempus privavit honore, atque in utri- 
usque locum solus iniit consulatum, quasi fatale es- 
set, non posse Gallias debellari, nisi a se Consule. 
Ac susceptis fascibus, quum post epulas triclinio di- 
grederetur, innixus humeris familiarium, affirmavit, 
simul ac primum provinciam attigissel, inermem se 
in conspectum exercituum proditurum, nec quic. 


abuti eum occup. suis] h. e. haud bene eum facere, quod, 
dum ipse negotiis publicis detentus in scenam prodire atque de 
palma cum eo certare nequeat, utatur eo tempore ad favorem 
populi voce comparandum. [ta Cic. de nat. D. 2, 60. ,, Nos ele- 
phantorum acutissimis sensibus, nos sagacitate canum ad utilita- 
tem nostram abutimur.'* Plura exempla quaere in Lexicis. 

Senatum — incendere] Xiphil. c. 97. ὑπὸ πάντων δὲ ὁμοίως ἐγ- 
παταλειφϑείς, ἐβουλεύσατο μὲν τούς τε βουλευτὰς ἀποκτεῖναι, καὶ τὴν 
πόλιν καταπυρῆσαι, ἔς τε τὴν ᾿Αλεξάνδρειαν πλεῦσαι. 

defenderetur| sc. populus a feris, si post eas immissas Urbs 
quoque incenderetur, ut recte explicat Oudendorp. ΑἹ. defende- 
rentur sc, ferae h. e. arcerentur. Νῖ5, Lyser. defenderent. 

Consules] | C. Silium Italicum, poetam, er M. Galerium 
"Irachaàum. Non meminisse videtur nostri loci Pig//us Ann. T. 
XII. p.604., qui nihil de consulatu solius Neronis. Mox a se 
Consule lecüo est paucorum codd. , ab Ernest. et Oudend. recepta 
pro vulg. α Consule. 

simul ac primum]. v. Burm. et Oudend. ad Caes. 30., m 
kenb. ad Lz;. 6, 1. Vana igitur conjectura Burmanni: primam. 


160 nous Ὁ. UN OON WE 


quam aliud quam fleturum; revocatisque ad poeni- 
tentiam defectoribus, sequenti die laetum inter lae- 
Los cantaturum epinicia, quae jam nunc sibi com- 
poni oporteret. [44] In praeparanda expeditione 
primam curam habuit deligendi vehicula portandis 
scenicis organis, concubinasque, quas secum edu- 
ceret , tondendi ad virilem modum, et securibus pel- 
isque Amazonicis instruendi. Mox tribus urbanas 
ad sacramentum citavit; ac nullo idoneo respondente, 
certum dominis servorum numerum indixit; nec, 
nisi ex tota cujusque familia probatissimos, ne dis- 
peusatoribus quidem aut amanuensibus exceptis, re- 
cepit. Partem etiam census omnes ordines conferre 
jussit: et insuper inquilinos privatarum aedium atque 
insularum pensionem annuam repraesentare fisco. 
Exegitque ingenti fastidio, et acerbitate nummum 
asperum , argentum pustulatum, aurum ad obrus- 


tribus urbanas] Tribus ex more hujus aetatis pro plebe dici 
videntur; £ribus urbanae igitur sunt plebs urbana , qvam solam 
citare ad sacramentum adhuc poterat, quum honestioris sortis 
cives vel amplexi jam essent seditionem, vel crederentur. Sed 
ex plebe etiam, ob dona atque spectacula monstro unice addicta, 
nullus idoneus respondit, sine dubio quod non venerant, qui arma 
ferre possent, et citati se subduxerant. Qudend. urbanas mutari 
suadet in uziversas, Ernest. etiam spurium censet vocabulum, 
quod est ense recidere vulnus. Cautius idera judicat ad Tuc. H. 
9, 50- 

dispensatoribus] v. ad Aug. c. 67. 

inquilinos — fisco] h. e. eos, qui non proprias aedes haberent 
ob census exiguitatem, pensionem 85. habitationem annuam: τὸ 
ξνοίχιον (v. ad Caes. 58.), non dominis aedium, sed fisco solvere 
jussit. JPrivatae aedes sunt aedes privatorum, oppositae publicis, 
eaeque majores, ubi distinguuntur ab :zzsuZs. v. notata ad Caes. 
4i. Inquilini igitur priv. aedium atque insularum sunt: die in gró- 
/fsern oder. kleinern Quartieren zur Miethe wohnten. lta dupliciter 
afflixit ditiores Nero, quod censum conferre coegit, et annua 
habitatione, ipsis debita, privavit. 

nummum asperum ;] h. e. novum, usu nondum detritum.  Ri- 
dicula Principis in summo discrimine vanitas. 

arg. pustulatum) ἢ. e. igne excoctum, purum, Intellige au- 


N E R O. 164 


sam: ut plerique omnem collationem palam recusaz 
rent, consensu flagitantes, a delatoribus potins revo- 
canda praemia, quaecunque cepissent. [45] Ex an- 
nonae quoque caritate [lucrantium] accrevit invidia. 
Nam et forte accidit, ut in publica fame Alexandrina 
navis nunciaretur pulverem luctatoribus aulicis ad- 
yexisse. Quare omnium in se odio iácitato, nihil 


tem argentum non signatum, ne quis cum aliis legendum putet 
argenteum, Diserte distinguitur ἃ nummo utriusque generis. 


Gur. ad obrussam|] h. e. ad obrussam v. obryzam probatum, 
examinatum igne, purum.  PLz. H. Ν, 85, 5.(19.) ,, Auri ex- 
perimentum ignis est, ut simili colore rubeat ignescatque; id 
ipsum obrussum vocant* ubi ali, ut n. l obrjzs5, forma 
Graeca, ex qua Latini fecere obrussam, male dedic: m a Gram- 
maticis et ipso Plinio a colore russo s. rubro.  lmo sssen:or iis, 
qui ὄβρυζον derivant a βρύζειν v. βρύειν, pullulare, inde spurmare, 
Singularis de h.l. est dissertatis Jo. Sam. Stry&ii, quacum con. 
feras, quos citavit Ernest, in Cl. Cic., et interpretes Nostri atque 
Plinii. 

revocanda praemia] v. supra ad c. 52. 

[Iucrantium] ] Sabellicus mutavit Juctaztium, Lipsius Z4- 
eranti tum (ubi tum valde est otiosum), Oudend. /zcrazi ex non- 
nullorum lectione Jucranzía, vel Iucranti jam. lllud Ruhnkenio 
placuit et VVolfio. Méolem /ucranti ez, ut c. 39. erat £ranseuntem 
eum. v. Oudend, ad Caes. 7. δὶ sana est vulgata, ita interpretor: 
Invidia ex annonae caritate lucrantium zps? quoque Neroni accre- 
vit, h. e. incidit in eandem invidiam, in quam incurreiant darda- 
merli, sorte quadam, nempe quum navis Alexandrina pro fru- 
mento pulverem afferret. Sic hereditas et similia accrescere aLicug 
dicuntur. Bed ingenue fateor, quantumvis a violenta crisi alie- 
nus, suspectum mihi videri voc. Jucrantium, quo abjecto omnia 
bene se habent, Quid, si scriptor dederat; er annonae qu. car, 
accrevit invidia sc. Neroni, nonne potuit librarius, offensus hac 
ellipsi, suam vel annotare, vel inserere interpretationem , addito 
voc. lucrantium v. lucranti, unde jam penderet ex aznozae cari 
fate? an verbis accrevit invidia adscripsit glossae loco Juctanzium 
ob luctatores aulicos mox sequentes? Sed ἐπέχω, judicio relicto 
doctioribus. 

pulverem — advexisse] Plin. H. N. 55, 15. (47.) ,, Non mul- 
tum a pulvere Puteolano distat e Nilo arena tenuissima sui parte, 
mon ad sustinenda maria fluctusque frangendos, sed ad debellan- 

Tom, 1I. 11 


162 c. SUETONTII 


contumeliarum defuit, quin subiret,  Statuae ejus a 
vertice cirrus appositus est. cum inscriptione Graeca, 
Nunc demum agona esse, et Traderet tandem. | Al- 
ierius collo et ascopera deligata, simulque titulus: 


da corpora palaestrae studiis. Inde certe Patrobio, Neronis Prin- 
cipis liberto , adveliebatur.* — | Mox pro incitato al. concitato. 

nihil — defuit , quin subiret] Ernest. impugnat hunc dicendi 
modum, Latinitatem postulare dicens: nihil cont. fuit , quin sub- 
iref. Sed in tota constructione repetitio particularum negantium 
cum verbo negativo Graecismum olet, a Latinis receptum, no- 
bis crebrum, Gallis communem. Ita Cic. ad Qu. Fr. 5, 5, 1. 
» nihil praetermisi, quin enucleate ad te perscriberem * ubi pro 
simplici mul non perscripst tres sunt negationes in zii, in prae- 
fermisi h. e. non scripsi, et in quin h. e. quod non. Neque video 
diversam rationem in exemplis ab Ernest. prolatis. Quod autem 
ad locum Cic. Verr. 5, 2. attinet, ubi deesse mutandum in esse 
idem censet, omni correctione abstinendum, docuit jam Ou- 
dend. 

cirrus — "Traderet tandem] Lectio valde incerta. : Pro cirrue 
al. currus, quod praecipue defendit Casaub., pro £raderet al. ra- 
deret et trakerct.. Secutus sum. cum Oudend. optimorum codd. 
auctoritatem , sensumque quum faciliorem , tum Latinitati magis 
congruum. Jam cirrus optime convenit verbis a vertice appositus 
est, et ostendebat vel muliebrziter, vel in Apollinis cíitharoedi 
morem cultum Neronem. Deinde, quum radere ciryYo non con« 
veniat, sed £ondere, (v. supra c. 44. ,, tondendi ad virilem. mo- 
dum *) porro zraAeret nihili sit, si vel maxime currus legatur, 
quoniam equorum hoc est, non aurigae agentis , (ἐλαύνοντος, non 
jAxovrcg), quae vere observat Oudend., retinenda codd. lectio? 
Traderet tandem sc. vel cirrum, vel, quod magis puto, agonem 
h. e. imperium. Cirratus antea carmina ludosque tractaverat 
Wero; nunc, bello ingruente, inscriptum: Nunc demum agon et: 
Trade tandem , cui impar es, mulier, agonem, in quo vin tàán- 
tum victores et principes. 

ascopera] lta vocab. corruptum primus restituit Politianus 
Misc. c. 20. — — XipAl. 61, 16. μολγόν τινα ἀπ᾽ ἀνδριάντος αὐτοῦ 
yUXTWQ ἀπεκρέμασαν, ἐνδεικνύμενοι, ὅτι ἐς ἐκεῖνον αὐτὸν δέοι ἐμβε- 
βλήσθαι. Ceterum verba: eyo quid potur sequ. diversissime ex- 
phcouerunt, ut vel eum , qui deligaverat ascoperam, vel popn- 
lum, vel Agrippinam, vel utrem ipsum loquentem induci puta- 
rent. lioc adoptavit Ernest., supplens: ego quid potu: peccare ἢ, 
quod omnium minime placet. Ego verba ita intelligo. Suspen- 


derat ejus statuae homo de plebe ascoperam, qua, abeundum 


N E R O. 163 
Ego quid potui ? sed tu culeum meruisti. — Ascris 
ptum et columnis, Jam Gallos eum cantando. exci- 
dasse. Jam noctibus jurgia cum servis plerique simu- 
lantes, crebro vindicem poscebaut. [46] "errebstur 
ad hoc evidentibus portentis somniorum εἴ auspicio- 
rum et ominum, quum veteribus; tum novis, Nune 
quam antea sommiare solilus, occisa demum matre, 
"vidit per quietem , navem sibi regenti extortum gu. 
bernaculum: trahique se ab Octavia uxore in artissie 
mas tenebras; et modo pennatarum formicarum mul- 


ε 


. jam esse in exsilium et miseriam Neroni, significaret, quoniam 


mendici gestare eas solebant, addiditque: ,, ego, cui nulla pote- 
stas in civitate, sed justum de te judicium, quid potui, nisi 
hoc? sed tu, si leges valent, ut matricida culeum meruisti, ἐς 
Ita acumen etiam est in similitudine ascoperae et culei, et in in- 
digitata minore et majore poena. Praeplacet tamen, quae nostrae 
interpreta'ieni prorsus convenit, conjectura Torrentii: ego quod 
potui sc. feci v. praestiti; sed tu sequ. 

Jam Gallos] lta edidi cum Burm. et Ernestio. Vulg. ean 
Gallos, unde Oudend., mutata interpunctione, adscriptum et co- 
lumnis etiam: Gallos sequ. quod recepit Wolf., non monito 
lectore. Sed nescio quid duri inferre mihi videbatur h. ]. repe- 
titum e£ e£iam , alias Suetonio non infrequens. Ceterum in hoc 
dicto et lusus in Ga//is, populi et avium nomine, et, nisi fallor, 
allusio ad excitatos in Capitolii oppugnatione anserum clangore 
Romanos. Ernestio displicet additum caznzando. Sed non sbso- 
num mihi hoc videtur in vellicando Nerone, tanto artifice cane 
tusque adeo studioso. 

— windicem poscebant] Recte respondet 7Z'alther. Observ. P. 
27. Ernestio, frustra formulam aliquam quaerenti, in qua vin- 
dicis verbum usurpetur, non cogitandum de formula, sed ,/;- 


. dicem poscere esse 1. ἢ. auxilium alicujus implorare, ut nox vindicet 


ab altero ex Festo: ,, Vindex ab eo, quod vindicat, quo minus 
is, qui prensus est ab aliquo, teneatur.* Ad Julium Vindicem 
eos allusisse, notare non opus est. 

artissimas tenebras] 1.105. suadebat a/tissimas, al. aterrimas, 
crassissimas, quae omnia non necessaria. Recte Cel. Mü//er. Ob- 
Sery. p. 18. in voc. Zezebrae notionem /oci tenebiicosi, atque carce- 
xis s. custodiae tenendam dicit, et prorsus conveniunt, quae com- 
parat Sallust. Jug. 14, 15. » clausi in tenebris," et Pemp. Mel. 1, 
19, 10. ,, vinculisque et ar/iosi/ua custodia tenent, ** 


164 € SUETONII 


ütudine oppleri, modo a simulacris gentium, ad 
Pompeji theatrum dedicatarum, circumiri, arcerique 
progressu; Asturconem, quo maxime laetabatur, po- 
steriore corporis parte in simiae speciem transfigura- 
tum, ac tantum capite integro, hinnitus edere cano- 
ros. De Mausoleo, sponte foribus patefactis, exau- 
dita vox est, nomine eum ciens. Kalendis Januarii 
exornati Lares in ipso sacrificii apparatu conciderunt. 
Auspicanti Sporus anulum muneri obtulit, cujus geme 
mae sculptura erat Proserpinae raptus.  Votorum 
nuucupatione, magna jam ordinum frequentia, vix 
repertae Capitolii claves. Quum ex oralione ejus, 
qua in Vindicem perorabat, recitaretur in Senatu, 
daturos poenas sceleratos , ac. brevi dignum exitum 
facturos, conclamatum est ab universis; 711 facies, 
"uguste. Observatum etiam fuerat, novissimam fa- 


simul. gentium) | Plin. H. N. 56, 5. ($. 15.) ,, Idem Varro et 
& Coponio quatuordecim nationes, quae sumt circa Pompeji, ía- 
ctas auctor est, *  Argutatur Oudend. in voc. dedicafarum, quum 
simulacra dedicata dicit, non gentes, in quo tamen frequens est 
nzotionum metaphora. 

Asturconem) de quo equorum genere, cui ab Asturia nomen 
vide Plin. 8, 42. (67) et ibi Harduin. Martial. 14, 199- 

foribus patefactis) Xiphil. 65, 26. αἱ ϑύραε ἀμφότεραι, of T8 
τοῦ μνημείου τοῦ Αὐγουστείου wai αἱ τοῦ κοιτῶνος TOU ἐκείνου, XJ. 
τόμαται i» τῇ αὐτῇ vuxTl ἀνεῴχϑησαν, ubi plura de hoc portento 
Reimarus. — Pro cientis al. ciens, quod praetulit Ernest. 

Kal. Januarii] De hujus diei solemmitate v. Rosir. Ant. R. 
4, 5. p. 250. Annulus pro strena a Sporo oblatus est. Mox ser- 
vavi cum Oudend, sculprura. Ernest. cum edd. aliquot vet. sccl- 
ptura ex discrimine, quod statuit, utriusque verbi. v. ad Aug. 
50. et Galb. 1o. 

Fotorum nuncupatione) solemmi, in Capitolio fieri solita. v. 
Lips. exc. ad Tac. À. 16, 22. ubi objectatum 'Thraseae legitur, 
,Runcupationibus votorum non adesse, quamvis Quindecimvirali 
sacerdotio praeditum. ** 

Tu fücies] tu eficies, ut. dignum exitum faciant, ex mente 
conclamantium. Sed quuin intelligi etiam posset: zu facies di- 
gnum exi un , hoc pro omine postea; quum eventus comprobas- 


set, est habitum. 


N E XR O. 165 


bulam cantasse eum publice Oedipodem exsulem , at- 
que in hoc desisse versu: 


Θανεῖν μ᾽ ἄνωγε σύγγαμος, μήτηρ, πατήρ. 
[47] Nunciata interim eliam ceterorum exercituum 
defectione , literas prandenti sibi redditas concerpsit, 
mensam subvertit, duos scy phos gratissimi usus, quos 
Homerios a caelatura carminum Homeri vocabat, 
solo illisit, ac sumto a Locusta veneno, et in aure- 
am pyxidem condito, transiit in hortos Servilianos. 
Ubi, praemissis libertorum fidissimis Ostiam ad clas- 
sem praeparandam, Tribunos Centurionesque prae- 
torii de fugae societate tentavit. Sed partim tergi- 
versantibus, partim aperte detrectantibus, uno vero 
etiam proclamante, 

Usque adeone mori miserum est? 
varia agitavit: Parthosne, an Galbam supplex pete- 
ret, an atratus prodiret in publicum, proque Rostris, 
quanta maxima posset miseratione, veniam praeteri- 


desisse versu] Diverse XipAil. 65, 28. τοιοῦτον δρᾶμα τότε τὸ 
δαιμόνιον αὐτῷ παρεσκεύασεν, ἵνα μηκέτι τοὺς ἄλλους μητροφόνους 
xal ἀλήτας, ἀλλ᾽ ἤδη καὶ ἑαυτὸν ὑποκρίνηται. καὶ τότε μετεγίνων- 
σχεν ἐφ᾽ οἷς ἑτετολμήκει, καθάπερ ἀπρακτέν τι αὐτῶν ποιῆσαι ὃ νά- 
μενος. Νέρων μὲν δὴ τοιαῦτα ἐτραγῴδει, καὶ τὸ ἔπος ἐκεῖνο συνεχῶς 
ἐνενόει " : 

Οἰκτρῶς Savi) μ᾽ ἄνωγε σύγγαμος, πατήρ. 

tacens de novissima fabula, imo ad vitae fabulam referens, ver- 
sumque aliter minusque aptum exhibens. 

mensam subvertit] v. ad c. 42. citata Plutarchi. 

duos scyphos] Plin. 57, 2. (10.) ,,Nero, amissarum rerum 
muncio accepto, duos calices crystallinos in suprema ira fregit 
ilisos. Haec fuit ratio saeculum suum punientis, ne quis alius 
ex his biberet.** Caelatura an crystallo conveniat, nescio. Mo- 
muerunt antem interpretes ex Salmas. ad Solin. p. 756. ἐκτετυπω- 
μένα fuisse haec pocula, non ἐντετυπωμένα. 

hortos Servilanos) qui memorantur etiam 7uac. Α. 15, 55. et 
Hist. 5, 38. De eorum situ v. Donat. de Urbe Roma 3, 25. — 
JEphil. 65, 37. iv κήποις τισὶν ἐτύγχανε καϑεύδων. 

Usque adeone] Ex Virgil. Àen. 12, 646. ad qu. l. per errorem 
summus Heynius Neronis voce celebratum hemistichium dicit. 

miseratione) h. e. lamentatione, ut Claud. 56. ;; lacrimisque 


106 DC USA. EWTIQENUILE 


torum precarctur, ac, ni flexisset animos, vel Ae- 
-.gypti praefecturam concedi sibi oraret. lnventus 
est postea in scrinio ejus hac de re sermo formatus: 
sed deterritum putant, ne prius, quam in Forum per- 
veuiret, discerperetur. Sic c cogilalione in posterum 
diem dilata, ad mediam fere noctem excitatus, üt 
comperit, stationem militum recessisse, prosiluit e 
lecto, misitque circum amicos. Et quia nihil a quo- 
quam renunciabalur, ipse cum pàáucis hospitia sin- 
gulorum adiit. Verum clausis omnium foribus, ré- 
spondente nullo, in cubiculum rediit, unde jam et 
custodes diffugerant, direptis etium strágulis, amota 
et pyxide veneni. Ac statim Spiculum mirmillonem, 
yel quemlibet alium percussorem, cujus manu periret, 

requisivit: cet, nemine reperto, .Ergo ego, inquit, 

nec amicum habeo, nec ET. procurritque, 
quasi praecipitaturus Se im "Tiberim. [48] Sed rcvo- 


et vociferatione muserá?4s est conditionem suam * quem locum 
attulit Oudend. contra Burm., praeferentem aliorum veneratione, 
quod non supplicis, sed honorantis et adorantis esse, idem amor 
net cum Ernestio, 

vel Aegypti]. Plutarch. Galb. 2. ἐπεὶ τὰ Νέρωνος ἀπέγνωστο 
παντάπασι, xal δῆλος ἦν ἀποδρασόμενος εἰς Αἴγυπτον. Lecte autem 
notat Ernest., Aegypti provinciam petere voluisse, quod infimus 
omnium dignitate Aegypti praeses fuisset ,. ex ordine equestri fere 
sumtus, et Z'acfectus tantum dictus, quod valere poterat ad. mo- 
vendàm vulgi anisericordiam, 

stationem, mil. recessisse] a domo in hortis Servihanis. .X;- 
phil.l. c. ἐπεὶ δ᾽ ἥσθετο, ὅτι καὶ ὑπὸ τῶν σωματοφυλάκων ἔγματαν 
λέλειπται (ἐν κήποις δέ τισιν ἐτύγχανε μαϑεύδων), φυγεῖν ἐπεχείρην 
ὅὄεν. Qudend. in textu dedit secesszsse, 1n nota recessisse. 

Aaspitia] i. e. habitacula, conclavia in domo Neronis. 

Spiculum| dequo v. c. 5o. Eadem n. Lk in scribendo nomine 
Varietss, 

ἜγΦῸ ego immicum| Secundum Xiphil. c. 29. in caverna 
proxime ante mortem haec dixit, propinquantibus ex Urbe sum- 
missis Equitibus. (v. infra c. 49.) ἐκεῖνος͵ προςιόντων αὐτῶν αἰσϑὸ- 
μένος, up ἔταξε τοῖς Τιαροῦσιν; αὐτὸν ἀποκτεῖναι. ἐπεὶ δὲ οὐχ ὑπὴ- 
id ἀνεστέναξε τε μαὶ ἔφη" ᾿Εγὼ μόνος οὔτε Φίλον. οὔτ᾽ ἐχθρὸν 
ἔχω. 


* 


à 


NE KO. 167 


cato rursus impetu, aliquid secretioris latebrae ad 
colligendum animum desideravit: et offerente Pha- 
onte liberto suburbanum suum inter Salariam et No- 
mentanam viam circa quartum milliarium , ut erat 
nudo pede atque tunicatus, paenulam obsoleti coloris 
superinduit: adopertoque capite, et aute faciem ob- 
lento sudario, equum inscendit, quatuor solis comi- 
lantibus, inter quos et Sporus erat. Statimque tre- 
more terrae, et fulgure adverso pavefactus, audiit 
ex proximis castris clamorem militum, et sibi ad- 
versa, εἰ Galbae prospera ominantium: etiam ex 
obviis viatoribus quendam dicentem, ZZ Neronem 
persequuniur; alium sciscitiantem, ecquid in Urbe 
novi de Nerene? Equo autem odore abjecii in. via 
cadaveris consternato,. detecta facie aguitus est a 
quodam missicio praeioriano, et salutatus. Ut ad 


inter Salariam et Nom.] Strabo 5, 5, 1. ἔστρωται διὰ τῶν Xa- 
βίνων ἡ τε Σαλαρία ὁδὸς οὐ πολλὴ οὖσα, εἰς ἣν καὶ ἡ Νωμεντάνη 
συμπίπτει, κατὰ “Ἤρητον τῆς Σαβινῆς κώμην ὑπὲρ τοῦ Τιβέρεως κει- 
μένην, ὑπὲρ τῆς αὐτῆς πύλης ἀρχομένη τῆς Πολλινῇῆς. Fugam Ne- 
ronis ita describit Xjp/ul. 63, 27. ἐσθῆτά τε φαύλην ἔλαβε, wal ixi 
ἵππον οὐδὲν βελτίονα ἀνέβη " wal ἐπ᾽ αὐτοῦ πατακεκχκαλυμμένος, πρὸς 
χυιρίον τι $awvog αισαρείου, μετά T8 αὐτοῦ ἐκείνου, καὶ μετὰ 
᾿Επαφροδίτου τοῦ Ts Σπόρου, νυκτὸς ἐπιούσης ἤλασε. Idem c. 28. 
τρεῖς ἐξελευϑέρους nominat. Sed JoscpA4. Bell. Jud. 4, 9, 2. δια- 
δρὰς σὺν τέτρασι τῶν πιστῶν ἀπελευϑέρων. οἵ, Eutrop. 7, 9. Vi- 
ctor Epit. 5, 7. 

tremore terrae] | Xiphil. c. 28. καὶ αὐτοῦ ταῦτα πράσσοντος, 
σεισμὸς ἐξαίσιος ἐγένετο». ὥςτε καὶ δόκησιν παρασχεῖν, ὅτι ἥ τε 35 
πᾶσα διαῤῥήγνυται, καὶ αἱ τῶν πεφονευμένων ὑπ᾽ αὐτοῦ Ψυχαὶ πᾶ- 
σαι ἅμα ἐπ᾿ αὐτὸν ἀναϑορνύουσι. 

ex proxünis castris] Oudend. cum Panvin. Descript. U. Ros 
mae (Th. Graev. T. III. p. 226.) et Donato de U. R. 1, 15. castra 
intelligit praetoria , quibus accedo, haud satis gravia existimans, 
quae contra disputavit Ernestius. 

missicio] h.e, exauctorato. Al. Missicio, ut nomen sit mili- 
tis. Vix servaverit hoc historia. Contra illud voc. ignoravit 
librarius. Xiplul. C. 29. γνωρισθεὶς οὖν wei cg ὑπό τινος, οἷς φασι, 
τῶν ἀπαντησάντων, ναὶ αὐτοκράτωρ προξαγορευθείς, ἐκ τῆς ὁδοῦ 
ἀπετράπη. 


168 €. 8UETONII 


deverticulum ventum est, dimissis equis inter fruti- 
cela ac vepres, per arundineti semitam aegre, nec 
nisi sirata sub pedibus veste, ad aversum villae pàrie- 
tem evasit, lbi hortante eodem Phaonte, ut interinr 
in specum egestae arenae concedere! , negavit, se vi- 
vum sub terram iturum: ac parumper commoratus, 
dum clandestinus ad villam introitus pararetur, a- 
quam ex subjecta lacuna potiurus manu hausit; et, 
Haec est, inquil, Neronis decocta. Dein, divulsa 
sentibus paenula, irajectos surculos rasit: atque ita 


per arundineti sem.] Xiphil. καὶ ἐς καλαμαδίαν τόπον τινὰ Xa 
τεκρύφϑη, xal ἐνταῦθα μέχρι τῆς ἡμέρας ὑπέμεινεν ἐῤῥιμμένος, ὅπως 
ὡς ἥκιστα διορῷτο. ᾿ 
ad aversum] Constans librorum lectio: ad adversum wel 
sine ad modo adversum v. adversus, eamque defendit etiam ΖΓ αἱ- 
ther. Observ. p. 27., ut adversus sit paries respectu Neronis, qui 
eum petebat, quoniam omnia adversa dicuntur, quae sunt aate 
nos, ut proxime faloure adverso. Quae licet sint verissima , inu- 
tilis tamen eo sensu mihi videtur hujus voc. adjectio, et tota 
loci raiio, et quae ad describendum addita sunt, ut deverticulun 
h; e. deflexa a publica via Scmita, et aruzdinetum, et specus ese- 
stae arerae, paratus denique claadestinus ad villam introitus, fee 
cerunt, ut cum Volfo reciperem correctionem Gronovii et l'eri- 
zonii; aversum. lta ex mea sententia etiam Caes. 82. aversum 
vulnerat legendum erat pro adversum. ᾿ 
concederet] Burm. e cod. Torrent. dedit se ccnderet. ; 
aquam — hausit] | Xiplul, κἀνταῦθα (in antro) xai ἔφαγε πει- 
νήσας ἄρτον, ὁποῖον οὐδεπώποτε ἐβεβρώκει, xal Sis διψήσας ὕδωρ, 
ὁποῖον οὐδεπώποτε πέπωμεν. ἐφ᾽ ᾧ δυζανασχετήσας εἶπε" Τοῦτό ἐστιν 
ἐκεῖνο τὸ ποτὸν τὸ ἐμὸν τὸ ἄφϑονον, ubi v. Reimar. cf. Harduin. 
ad Plin. 51. 5. (23.) ,, Neronis Principis inventum est, decoquere 
aquam, vitroque demissam in nives refrigerare, ** 
trajectos surculos rasit] Int. surculos super viam trajectos h. 
€, transverse viee injectos, vel ex proximis sentibüs ita promi- 
nentes, ut super via se implicarent, corpore rasi£ h. e. strinxit, 
perrepsit. Hanc enim eignif. verbi radere malo cum Ernest. b, l, 
admittere, quainvis fere poeücam, quam corrigere cum Burm. 
per traj. surc, serpsit v. repsit.— Alii fraj. surculos interpretantur, 
qui trajecta paenula inlaeserant, vel quos trajiciebat s. transibat, 


Incertus. etiam Oudend, — — Xipii. à: δ᾽ οὖν ποτε, ἐπειδὴ μηδεὶς 


αὐτὸν ἀναφητῶν ἑωρᾶτο, μετῆλθεν εἰς τὸ ἄντρον, 


x E Ο. 169 


quadrupes per angustias effossae cavernae receptus in 
proximam cellam, decubuit super lectum , modica 
culcita, vetere pallio strato instructum. . Fameque 
interim et siii interpellante, panem quidem sordidum 
oblatum aspernatus est, aquae autem tepidae aliquan- 
tum bibit. [49] Tunc unoquoque hinc inde instante, 
ut quam primum se impendentibus contumeliis eri- 
perel, scrobem coram fieri imperavit, dimensus ad 
corporis sui modulam: componique simul, si qua 
invenirentur, frusta marmoris, et aquam simul ac 
ligna conferri, curando mox cadaveri, flens ad sin- 
gula, atque identidem dictitans: Qualis artzfex per- 
eo! [nter moras perlatos a cursore Pbaonüs codicile 
los praeripuit, legitque , se Aostezz a Senatu judica- 
£um , et quaerz, ut puniatur more majorum: intere 


modica culcita] ta Aug. 75. ,,£oro — Aumil et modice in- 
strato. “ 

strato instructum] Nullus dubito, quin legendum sit stra— 
£um simpliciter, vocabulo znstructum orto ex glossemate znstra- 
ium, quod aliquis simplici strazu;m adscripserat, unde postea 
utrumque vocabulum in textum venit, sed ad aliquem sensum 
€eítormatum. 

interim. et] ΑἸ. ert iterum v. et item. Mox al. aliquantulum, 

scrobem] in quam corpus post mortem conderetur, subdue 
ctum, quibus affici solebant scelestorum cadavera, contumeliis, 
cf. Lips. ad 7ac. A. 1, 61. et, quem Graevius comparavit, locum 
JDion. $1, 14. ὃ εὐνοῦχος — τοῖς Te ἑρπετοῖς ἑαυτὸν ἐθελοντὴς παρέ- 
Ὅωκε, καὶ δηχϑεὶς ὑπ᾽ αὐτῶν, ἐς σορὸν προπαρεσκευασμᾶ- 
»ν οἱ ἐςπεπηδήκει. V. etlam Casaub. ad n. ]. 

Qual. artifex pereo] — Xiphil. c. 89. ita: xav τούτῳ πελασάντων 
αὐτῷ τῶν ἱππέων, αὐτὸς ἑαυτὸν ἀπέκτεινε, τὸ ϑρυλλούμενον ἐκεῖνο 
εἰπών" "fL Ζεῦ, οἷος τεχνίτης παραπόλλυμαι. De interpretatione 
liujus dicti quomodo aliquis incertus esse potuerit post ea, quae 
de vanitate Neronis narrata sunt C. 20. sequ. et proxime C. 4I., 
equidem non video. Tamen nonnulli prorsus aliena proposues 
yunt, 

pun. more majorum] v. Tac. À. 2, 52. et 16, 11. De jure Se- 
matus, summos magistratus ita puniendi, verissime Gibbon Hist: 
€- 4., ubi de Commodi morte egit: ,, To censure, to depose, or 
to punisb with death the first magistrate of the republic, who 
had abused bis delegated trust, was the ancient and undoubted 


110 € SUETONII 


rogavitque, quale id genus esset poenae. Et quum 
comperisset , nudi hominis cervicem inseri furcae, 
corpus virgis ad necem caedi; conterritus, duos pu- 
giones, quos secum extulerat, arripuit; tentataque 
utriusque acie, rursus coudidit, causatus, nondum 
adesse fatalem horam. Ac modo Sporum hortabatur, 
ut lamentari ac plangere inciperet: modo orabat, ut 
se aliquis ad mortem capessendam exemplo juvaret: 
interdum segnitiem suam his verbis increpabat: 7790 
deformiter: οὐ πρέπει Νέρωνι» οὐ πρέπει. νήφειν δεῖ ἐν 
τοῖς τοιούτοις. ἄγε ἔγειρε σεαυτὸν. Jamque cquites 
appropinquabant; quibus praeceptum erat, ut vi- 
vum eum attraherent. Quod ut sensit, trepidanter 
effatus, 

"Iggy μ᾽ ὠκυπόδων cQ κτύπος οἴωτα βάλλει, 
ferrum jugulo adegit, juvante Epaphrodito a libellis. 
Semianimisque adhuc irrumpenti Centurioni, et, pae- 
nula ad vulnus apposita, in auxilium se venisse simus 
lanti, non aliud respondit, quam Sero, et, J7aec 
est fides. Atque in ea voce defecit, exstantibus ri« 
gentibusque oculis usque ad horrorem formidinemque 


visentium, Nihil prius aut magis a comilibus exeges 


man senate; but that feeble assembly was 
lf with inflicting on a fallen tyrant that 
s life and reign, he had 


prerogative of the Ro 
obliged to content itse 
publie justice, from which, during hi 
been shiclded by the strong arm of military despotism. ** 

nudi hominis — caedi| Butrop. 7, 9: ,, quae poena erat talis, 
ut nudus per publicum ductus, furca capiti ejus inserta, virgis 
usque ad mortem caederetur, atque ita praecipitaretur de saxo. ** 
cf. Claud. 54. et Domitian. 11. 

ac turpiter) Desunt haec verba in nonnullis, et jure omi- 
sisse videtur Oudendorp. v. etiam Ernest. Mox mallem ; Οὐ πρέ- 
ae, Νέρων, ut se ipsum appellet. 

ἽἽππων)] Homer. Iliad. το, 535. 

juvante. Epaphr.] Xiphl. c. ag. καὶ αὐτὸν δυςϑανατοῦντα à 
᾿παφρόύδιτος προςματειργάσατο. V. Domit. 14. 

irrumpenti) Male alii interrumpentr, 

aut magis) Yta Exn. et Oudend, ex optimis codd. pro ae 


τη δι Illud etiam Latinius. 


rat, quam ne potestas cuiquam capitis sui fieret; sed 
ut, quoquo modo, totus cremaretur. Permisit hoc 
Icelus, Galbae libertus, non multo ante vinculis 
,xsolutus, in quae primo tumultu conjectus fuerat, 
[50] Funeratus. est impensa ducentorum millium, 
stragulis albis auro intextis, quibus usus Kalendis 
Januarii fuerat. Reliquias Ecloge et Alexandria 
nutrices cum Acte concubina gentili Domitiorum no- 
numento condiderunt, quod prospicitur e campo 
Martio, impositum colli hortorum. In eo monumen- 
io solium Porphyretici marmoris, superstante Lu- 
nensi ara, circumseptum est lapide Thasio. [5 | ] Sta- 
iura fuit prope justa, corpore maculoso et foetido, 
sufflavo capillo, vultu pulcro magis, quam venusto, 
oculis caesiis et hebetioribus, cervice obesa, ventre 
projecto, gracillmis cruribus, valetudine prospera. 
Nam, qui luxuriae inimoderatissimae esset, ter omnis 


Jcelus] . v. Galb. c. 14. 

Alexandria] Lips. corrigebat Alexandra. 

-cte concubina] v. c. 28. Mox plerique colle, aliique hortu- 

lorum. Utrumque edidit Oudend. 
—. solium] πύελος, receptaculum reliquiarum. Curr. 10, ro, 9. 
» Septimus dies erat, ex quo corpus regis jacebat in soZoc.'* οἵ, 
Jor. 4, ir, ri. ubi v. Freinsh. PZz. $5, 12. (46.) , quin et de- 
functos sese multi fictilibus soZis condi maluere** ibique Harduin, 
,  Porphyretici marm.] Plin. 56, 7. (11.) ,, Rubet porpAyrites in 
gadem Aegypto.'* v. Lamprid, Meliogab. c. 24. et J/'opisc. Prob. 
€. 2. Capitol. Anton. c. 11. 

Lunensi ara] sepulcrali e marmore Lunensi, dicto a Luna, 
Etrurise urbe. v. Strabon. 5, 2, 5. ubi post urbis et regionis de- 
acriptionem : μέταλλα δὲ λίϑου. λευκοῦ τε wal ποικίλου γλαυκίδον- 
“πος τοσαῦτ᾽ ἐστὶ καὶ piper μονολίϑους ἐνδιδόντα πλάκας καὶ 
στήλας, ὥςτε τὰ πλεῖστα τῶν ἐκπρεπῶν ἔργων τῶν ἐν τῇ “Ῥώμῃ xal 
παῖς ἄλλαις πόλεσιν ἐντεῦθεν ἔχειν τὴν χορηγίαν. Plin. 56, 5. et 6. 
sibus 8, 482. 
ες Jhasio| Plin. 56, 5. (6.) ,,€ Zhasio Cycladum insularum. 
Senec. epistol. 86. 

e. foetido] Ita ex optimis Mss. Oudend. et Wolf. Vulg. foedo, 
qnod nimis vagae significationis gine» iidem jam monuerunt, 
Placuit cuam Exnestio, 


172 C s UE -Tdns-Xft 


no per quatuordecim annos languit, atque ita, ut 
neque vino, neque consuetudine reliqua abstineret. 
Circa cultum habitumque adeo pudendus, ut comam 
semper in gradus formatam, peregrinatione Áchaica 
eliam pone verticem summiscerit; ac plerumque syne 
thesinam indutus, ligato circum . collum  sudario, 
prodierit in publicum, sine ciuctu, et discalciatus. 
[52] Liberales disciplinas omnes fere puer attie 
git. Sed a philosophia eum. mater avertit, monens; 
imperaluro contrariam esse: a coguitione veterum 
oratorum Seneca praeceptor, quo diulius in admira- 
tione sui detineret. Itaque ad poéticam pronus, car- 
mina libenter ac sine labore composuit; nec, ut quie 
PESE IND S] 


per quatuordecim annos) v. supra ad c. 4o. 

synthesinam] h. e. vestem cubitoriam. Alii synzAesin, quod 
defendit etiam ;ScAeller. in Lexico, lectionem codicum genuinam 
rationibus impuguans, quas ego non capio. Ceterum Xii. 
62, 15. τοὺς βουλευτὰς χιτώνιόν τι ἐνδεδυκὼς ἄνϑθινον, x«i σινδόνιον 
περὶ τὸν αὐχένα χων, ἡσπάσατο. Wai γὰρ καὶ ἂν τούτοις ἤδη ΚΑ 
ψόμει, ὥςτε kai ἀζώστους χιτῶνας ἐν τῷ δημοσίῳ ἐν δύεσθαι. 

carmina — composuit] Tac. 15, 5. ,,aliquando, carminibus 
pangendis, inesse sibi elementa doctrinae ostendebat. Id. τάς 
16. ,, Ne tamen ludicrae tantum Imperatoris artes notescerent, 
carminum quoque studium affectavit, contractis, quibus aliqua 
pangendi facultas. Necdum insignia arte conati ** (ita scribo cum 
Biponr, quum ad crisin loci descendere, non hujus loci sit) 
» considere simul,,et allatos vel ibidem repertos versus connectere, 
atque ipsius verba, quoquo modo prolata, supplere. quod spe« 
eies ipsa carminum docet, non impetu et instinctu, nec ore ung 
fluens. ** cf. Martial. 8, 70. et 9, 27. et 08 alios citavit Reimar, 
ad Xiplul. 62, Eo: καὶ ἀνέγνω Tewix& τινα ἑαυτοῦ ποιήματα. — Tae 
οεσνευάζετο δὲ ὡς καὶ τὰς τῶν “Ῥωμαίων πράξεις ἁπάσας συγγράψοιν 
ἐν ἔπεσι᾽ καὶ περί γε τοῦ πλήθους τῶν βιβλίων, πρὶν καὶ ὁτιοῦν 
αὐτῶν συνθεῖναι, ἐσκόύψατο, παραλαβὼν ἄλλους τε καὶ ᾿Ανναῖον Koge 
ὑοῦτον, εὐδοκιμοῦντα τότε γε ἐπὶ παιδείᾳ. — Collata ibi vide a Reis 
maro, quaecunque fere de Neronis poesi tradita sunt, Ceterum 
nullum hic video Taciti et Suetonii dirsensum ; imo utrumque 
vera narrare existimo , et modo suo tantum ingenio, modo alios 
rum opera adjutum pepigisse carmina Neronem; quamquam aliag 
haec de utroque scriptore mihi est sententia, saepius etiam des 
darata, ut in rebus ad ipsam historiam spectantibus, Tacito 


N E ὁ. 179 


dam putant, aliena pro suis edidit. Venere in ma- 
nus meas pugillares libellique cum quibusdam notis- 
simis versibus , ipsius chirographo scriptis: ut facile 
eppareret, non iranslatos, aut dictante aliquo exces 
ptos, sed plane quasi a cogitante atque generante 
exaratos; ita multa et deleta, et inducta, et super- 
scripta inerant. [55] Habuit et pingendi, fingendi- 
que maxime, non mediocre studium. Maxime autem 
popularitate efferebatur, omnium aemulus, qui quoe 
quo modo animuin vulgi moverent. Exiit opinio, 
post scenicas coronas proximo lustro descensurum 
eum ad Olympia inter athletas. Nam et luctabatur 
assidue: nec aliter jcertamina gymnica tota Graecia 
spectaverat, quam brabeutarum more in stadio humi 
assidens, ac, si qua paria longius recessissent, in 
medium manibus suis protrshens. Destinaverat etiam, 
quia Apollinem cantu, Solem aurigando aequiparare 
existimaretur, imitari et Herculis facta, —Praepara« 


magis credendum putem , in admittendis rumoribus longe diffici- 
liori, in iis, quae literss, eruditionem, genus Principum, Sue- 
tonio, ut Grammatico, et in indagandis ejusmodi rebus accura- 
tissimo. 
pugillares libellique] Jungit etiam Pis. epist. 9, 6. ,, Omne 
hoc tempus inter pugzllares ac libellos jucundissima quiete transe 
misi, '* ne quis alterum adulterinum censeat. 
translatos] h. e. aliunde petitos, plagio aliis sublatos. 
et deleta , et inducta] lud ad singula verba, hoc ad totas 
sententias, versiculos, partes carminis refero, aliud discrimen 
ignorans. Junctim leguntur dz/eta εἰ inducta etiam apud Ulpian, 
in Pandect. 28, 4, 1. Tacuerunt reliqui interpretes. 
fingendique maxime]  Delendum censet maxime post alios 
Wolfus. Mihi secus videtur. Graece efferrem: ἐσπούδασε καὶ 
περὶ τὴν γραφικὴν, μάλιστα δὲ περὶ τὴν πλαστικήν. Perit, quod 
, auctor dicit, prae reliquis artibus plasticen eum tractasse, ornisso 
vocabulo. Ceterum hoc punctum cum superiori eapite oonjun- 
£endum puto, et novum incipiendum: ΠἼαχίπιε autem, ut est 
in multis pro maximae. 
Exiit opinio] i. e. fama, ut opimari, sentire, existimare saepe 
dicuntur pro sezzentiam. proferre, dicere. v. ind. 
brabeutarum] ἀγωνοθετῶν in ludis gymnicis. 


174 9... 8€ E TONIE 


iumque leonem ajunt, quem vel clava, vel brachio- 
rum nexibus, in Amphitheatri arena, spectante 
populo, nudus elideret. [54] Sub exitu quidem vi- 
iae palam voverat, sl sibi incolumis status perman- 
sisscl, proditurum se partae victoriae ludis etiam 
hydraulam, et choraulam, et utricularium , ac no« 
vissimo die histrioneur, saltaturumque Virgilii 'ur- 
num. Et sunt, qui tradant, Paridem histrionem 
occisum ab eo, quasi gravenr adversarium. [55] Erat 
ili aeternitatis perpeluaeque famae cupido, sed in- 
consulta. ldeoque multis rebus ac locis vetere appel- 
latione. detracta, novam induxit ex suo nomine. 
ldensem quoque Aprilem Neroneum appellavit. De- 
stinaverat οἱ Romam Neropolin nuncupare. [56] Re- 
ligionum usquequaque contemtor, praeter unius Deae 
Syriae. Hanc mox ita sprevit, ut urina contamina- 
ret; . alia superstitione captus, in qua Sola pertina- 
cissime haesit. Siquidem icunculam puellarem quum 
quasi remedium insidiarum a plebejo quodam et igno- 


permansisset] Recte h. 1. plusquamperfectum , quoniam refer- 
tux ad proditurum , et praecedit voverat. Alias imperfectum bene 
defendi posse, ostendi ad Calig. 5. 

hydraulam)] v. supra c. 41. Choraulae dicti omnes, qui sal- 
tantibus. pantomimis accinebant, (v. Argol. ad Panvin. de lud. 
Circ. 1. 2. Thes, Graev. T. VIIII. p. 406.). Utricularii, Gr. &cwxv- 
λοι s. ἀσκαῦλαι, (v. Martial. xo, 5, 5. Canus ascaules) utres infla- 
bant. v. Bulenger. de Theatro 2, 55. 

salt. Virg. Turnum] pantomimica saltatione. 

Paridem] Xphil. 65, 18. τὸν Πάριν τὸν ὀρχηστὴν ἀποθανεῖν 
ξχκέλευσεν, ὅτι ὀρχεῖσθαι παρ᾽ αὐτῷ μαϑεῖν ἐθελήσας, οὐνι ἠδυνήθη. 
Libertum Domitiae histrionem Paridem dicit ας, A. 15, 1g. 

Neroneum| Post eversam Pisonis conjurationem inter alia ἃ 
Senatu decretum, ,, u£ nensis Aprilis. Neronis cognomentum dacci- ἢ 
peret ,* auctor Tac. 15, 74. οἵ. 16; 15; 

Neropolin] Tac. 15, 40. ,, Videbaturque Nero condendae ur- 
bis novae et cognomento suo appellandae gloriam quaerere. * Ur- 
bem Artaxata a Tiridate Νερώνεια appellatam , narrat XipA. 68, 
7, ubi alias hujus nominis recenset Reimarus. 

icunculam] Lectionem librorum «cznculam defendit Casau- 
bonus, sed jure exploserunt Durm, et Oudend, 


NERO. 175 


to muneri accepisset, detecta confestim conjuratione, 
pro summo numine, trinisque in die sacrificiis, co 
lere perseveravit: volebatque credi monitione ejus 
futura praenoscere. Ante paucos, quam periret, 
inenses allendit et exiispicio, nec unquam litavit. 
[57] Obiit secundo et tricesimo aetatis auno, die, 
quo quondam Octaviam interemerat: tantumque gau» 
dium publice praebuit, ut plebs pileata tota Urbe 
discurreret. Εἰ tamen non defuerunt, qui per lon- 
gum tempus vernis aestivisque floribus tumulum ejus 
ornarent; ac modo imagines praetextatas in Rostris 
proferrent, modo edicta, quasi viventis, et brevi 
magno inimicorum malo reversuri. Quin etiam Vo- 
logesus, Parthorum rex, missis ad Senatum legatis 


Ω 


nec unquam litayit] οὐκ ἐκαλλιέρησε. v. notata ad Caes. 81. et 
Aug. 96. 

sec. ét tricesimo] Etiam Zutrop. 7, 9. ,?rices:zmo et altero 
aetatis anno * et Pictor Epit. 5, 9. — Accuratius Graeci, ut Xipül. 
65. fin. ἐβίω ἔτη τριάκοντα καὶ μῆνας ἐννέα, unde etiam interpres 
Graecus Eutropii, nescio an ex propria emendatione eaque vera: 
πριακοστοῦ καὶ ἑνὸς ἔτους τῆς ἡλικίας ἀπώλετο. Nimirum 
natus mense Decembri a. U. 7go., ut vidimus ad c. 6., obiit 
mense Junio a. 921., ut adeo, nisi sequi quis maluerit Dodwell. 
Praelect. Cambden. p. 255. et Ryck. ad Tac. A. 12, 25., erroris 
arguentes Suetonium, vel emendantes : primo et tric., cum Ou- 
dend. statuendum sit, auctorem a. 790. pro integro posuisse et 
annumerasse. Plura de anno et mense mortis v. apud Reimar. ad 
Xiphil. l.c. — Tempus imperii silentio praetermissum, ne mi- 
xeris cum Casaubono, quum significayerit jam auctor initio cap. 
40., ubi vide, quae notavimus. ; 

die — interemerat| v. Reimar. ad Xiphil. 62, 15. 

plebs pileata| | v. Victor 1. c. Xiphil. 65, 99. ὃ δὲ δῆμος 
τῶν Ῥωμαίων ἐβουϑύτει καὶ ὑπερέχαιρε᾽ καί τινες καὶ πιλία ὡς 
ϑλευθϑερωμένοι ἔφερον, qui tamen ante ejus mortem hoc factum 
narrat. 

viventis —— reversüri] Tac. Hist. 2, 8. ad a. 825. ,, Sub idem 
tempus Achaja atque Asia falso exterritae, velut Nero adventaret, 
vario super exitu ejus rumore, eoque pluribus vivere eum fin, 
gentibus credentibusque.'* v. Casaub. ad n. L, qui praeter alios 
citavit 4zgustin. de civit. Dei 2o, 19. 


176 €. sUuE TO NÉ 


de instauranda societate, hoc etiam magno opere ora- 
vit, ut Neronis memoria coleretur. Denique, quum 
post viginti annos, adolescente me, exstitisset con- 
ditionis incertae, qui se Neronem esse jactaret, tam 
favorabile nomen ejus apud Parthos fuit, ut vehe- 
menter adjutus, et vix redditus sit. 


τ 
cns 


post viginti annos] ^ Altero post Neronis mortem anno 'is 
exstitit, de quo 7«ac. Mist. l. ο. De pluribus Pseudo - Neroni- 
bus v. Casaub. et Pitiscum ad h. 1, εἰ Reimar. δὰ AXipAii. 64, 9. 


ΝΥ τὺ Σ 


: ΟΝ 1,..:8. cA 


[1] Ps GENIES Caesarum in Nerone defecit: 
quod futurum, compluribus quidem signis, sed vel 
evidenlissimis duobus, apparuit. Liviae olim, post 


Servius] Dudum ejecerunt viri docti, quod in multis datur 
Galbae, praenomen Sergium, ut nomen gentilicium diversae fa- 
miliae. Σερούϊος Σουλπίκιος l'aMBag dicitur Dion. 56, 29. et L'áA- 
Bas à Σερούϊος 58, 20. et Τ᾿ άλβας à Σερουΐος ὁ Σουλπίκιος XipAil. 65, 
25. quamquam illis enam locis librorum et editionum est incon- 
stantia, y. Reimar.ad ]l. c. et ad init. XipA4. 64. Quod autem 
Plutarch. Galb. 5. τὸν Σερουΐων οἶκον dicit, monuit jam Xylan- 


» der, ita usitatum Sulpiciae genti Servium fuisse praenomen, ut 


m———A A A RR RR 


prope pro genrili fuerit usurpatum, cf. Oudend. ad n.1., Schweig- 
haeuser. ad Appian. Hispan. 58. et Civ. 2, 115. , Oberlin. ad Zac. 
H. 2, 48., maxime Spanhem. de usu et praest. num. diss. 10. 
€. 1. 

defecit] | Eutrop. 7, 9. ,,in Nerone omnis familia Augusti 
eonsumta est" quod excripsit Oros.7, 7. Dio 56, 29. πρῶτος ὃ 
Ῥάλβας μετὰ τὸ Αὐγούστου γένος ἐκ τῶν ἄλλων Ῥωμαίων ἐμονάρχησε. 
οἵ, Xiphil. 62, 18. qui oraculum aifert Sibyllinum : Ἔσχατος Ai- 
νεαδῶν μητροκτόνος ἡγεμονεύσει, et addit: wai ἔσχεν οὕτως, sira 
xal ὡς ἀληθῶς ϑεομαντεία τινὶ προλεχϑέν, εἴτε καὶ τότε ὑπὸ τοῦ 
ὅμίλου πρὸς τὰ παρόντα Θειασθέν. τελευταῖος γὰρ τῶν ᾿Ιουλίων τῶν 
ἀπὸ Αἰνείου γενομένων ἐμονάρχήσε (Nero). 

Liviae olim| Plin. 15, 50. (40.) ,,Liviae Drusille, quae 
postea Augusta matrimonii nomen accepit, quum pacta esset illa 
Caesari, gallinam conspicui candoris sedenti aquila ex alto abje- 
cit in gremium illaesam ; inirepideque miranti accessit miracu- 
lum, quoniam teneret rostro laureum ramum onustum suis bac- 
cis. Conservari alitem et sobolem jussere aruspices, ramumque 
eum seri, ac rite custodiri. Quod factum est in villa Caesarum, 

:d'om. II. 12 


178 X008 U' E T O NUI 


Augusti slatum uuplias Vejentanum suum rcvisenti, 
praetervolans aquila gallinam albam , ramulum lauri 
rostro tenentem , ita ut rapuerat, demisit in. gremi- 
um: quumque nuirici alitem , pangi ramulum pla- 
cuisset, ianta pullorum soboles provenit, ut hodie 
quoque ea villa ad Gallinas vocetur; tale vero lau- 
retum , ut triumphaturi Caesares inde laureas decer- 
pereut: fuitque mos triumphanübus, illas confestim 
eodem loco pangere: et observatum est, sub cujusque 
obitum arborem ab ipso insütutam elanguisse.  Er- 
go novisimo Neronis anno et silva omnis exaruit 
radicitus , et quicquid ibi gallinarum erat, interiit: 
ac subinde tacta de coelo Caesarum aede, capita 
omnibus simul statuis deciderunt; Augusü etiam sce- 
ptrum e manibus excussum est. [2] Neroni Galba 
successit, nullo gradu contingens Caesarum domum: 


fluvio Tiberi imposita juxta nonum lapidem Tlaminia via, quae 
ob id vocatur a4 Gallinas, z:ireque silva provenit. Ex ea trium- 
phans postea Caesar laurum in manu tenuit, coronamque capite 
gessit, ac deinde Imperatores Caesares cuncti. Traditusque mos 
est, ramos, quos tenuerunt, serendi, et durant silvae nomini- 
bus suis discretae, fortassis ideo mutatis triumphalibus.** Idem 
Dio 48, 52. τὸ τε τῇ Λιουΐᾳ συμβὰν ἐκείνῃ μὲν καϑ' ἡδονὴν ἐγένετο» 
τοῖς δ᾽ ἄλλοις δέος ἐνεποίησε. λευκὴν γὰρ ὄρνιθα, κλώνιον δάφνης 
ξγκάρπου φέρουσαν, ἀετὸς εἰς τὸν κόλπον αὐτῆς ἐνέβαλε, καὶ (ἐδόκεε 
γὰρ οὐ σμινιρὸν τὸ σημεῖον εἶναι) τὴν τὸ ὄρνιθα ἐν ἐπιμελείᾳ ἦγε, καὶ 
τὴν δάφνην ἐφύτευσε. καὶ ἡ μὲν ῥιφωθεῖσα ηὔξησεν, ὥςτε καὶ τοῖς τὰ 
ἐπινίκια μετὰ τοῦτο πέμψασιν ἐπὶ πλεῖστον ἐξαρκέσαι᾽ ἡ τε Λιουΐα 
ἐγκολπώσασϑαι καὶ τὴν τοῦ Ἀαίσαρος ἰσχύν, xai ἐν πᾶσιν αὐτοῦ πρα- 
τήσειν ἔμελλε. Narrat ad a. 717. : 

illas) lta emendandum judicavit Burm., post Lips. qui sua- 
serat eas, vulg. alias. Edidit ante me Wolfius. 

Caesarum aede] Veneris Genitricis templum intelligit Tor- . 


rent. ld, puto, auctor suo nomine appellasset, ut aliis locis. . 


Pantheon aliquod Caesavum fuisse videtur, de cujus situ et con- 
ditore nihil constat, neque multum refert, talia explorasse. 

nullo gradu — domui) Contra Plut. Galb.5. ἦν δέ τι καὶ 
AuBía, τῇ liaicagog γυναικί, xar γένος προζήκων ὁ LABag, xai 
διὰ τοῦτο, Λιβίας παρασχούσης, ὕπατος ἐκ Παλατίου προῆλϑε. Sed 
eam coguationem 5) haud dubie a noverca Galbae, Livia Ocelli« 


G E E OH A 179 


sed haud dubie nobilissimus, magnaque et vetere pro« 
sapia, ut qui statuarum titulis PRONEPOTEM se 
Q. CATULI CAPITOLINI semper adscripserit 5 
Imperator vero etiam stemma in atrio proposuerit, 
quo paternam originem ad Jovem, maternam ad Pa- 
siphaén Minois uxorem referret, [3] Imagines et 
elogia universi generis exsequi longum est; familiae 
breviter attingam. Qui primus Sulpiciorum cogno- 
men Galbae tulit, cur, aut unde traxerit, ambigi« 
tur. Quidam putant, quod oppidum Hispaniae, fru- 
stra diu oppugnatum, illitis demum galbano facibus 
succenderit: alii, quod in diuturna valetudine gal- 
beo, id est, remediis lana involutis, assidue utere- 
tur: nonnulli, qued praepinguis fuerit visus, quem 
galbam Galli vocent; vel conira, quod tam exilis, 


na, deducendam (v. c. 5.) jure Noster ad Caesarum domum non 
refert. 
nobilissimus] — Tac. H. 1, 49. »,vetus in familia nobilitas, 
magnae opes.** Put. l. c. μέγα ἔχων εὐγενείας ἀξίωμα, τὸν Σε- 
goviwv οἶκον, αὐτὸς ἐφρόνει μεῖζον ἐπὶ τῇ Ἠάτλου συγγενείᾳ, προι- 
πεύσαντος ἀνδρὸς ἀρετῇ καὶ δόξν; τῶν καϑ᾽ ἑαυτόν, εἰ καὶ τὸ δύνα- 
σϑαι μᾶλλον ἑκὼν ἑτέροις παρῆκεν. De Carulo Capitolino v. supra 
Caes. 15., de cognationis ratione mox c. 5. 
maternam ad Pasiphaen| unde de alio Galba Silius 8, 472. 
,»Huic genus orditur Minos, invisaque tauro 
Pasiphaé, clarique dehinc stant ordine patres. ** 
N. L Torrentius delendam ducit vocem mazernam, scribendume 
que: pat. originem ad JMinoem ac Pasiphaen Sequ., mutatione 
nescio an arbitraria. Ceterum ad hanc originem a Minois, ma- 
rum domitoris, uxore recte refert Fabric. sigillum Galbae, de 
quo Dio 51, 5. οὗτος προγονιχῷ τινι σφραγίσματι, πύνα ἐκ πρώρας 
“νεὼς προκύπτοντα ἔχοντι, ἐνόμισεν, ubi supple χρήσασϑαι ex prae- 
cedenti ἐχρήσατο, ne offendaris insolentiori usu verbi νομίζειν. 
cognomen Galbae] Haud juvat, cum Suetonio descendere 
ad inutilem de cognominis ratione disquisitionem. — Maxime 
probabihs Burmanni est sententia, barbarum nomen censentis, 
e lingua Celtica in Romanam deductum, quum Zi. 25, a6. 
Galbum v. Galbam, nobilem Carpesiorum ducem, nominet, 
Haesisse igitur videtur Sulpicio cuidam ex insigni victoria, in 
Hispania de aliquo Galba parta. 
vocent] 1d servandum, quoniam aliorum sententiam refert 


1$0 Q" UE T ON 


quam sunt animalia, quae in aesculis nascuntur , ap- 
pellanturque | galbae, Familiam illustravit. Servius 
Galba consularis , temporum suorum et eloquentissi- 
mus: quem tradunt, Hispaniam ex praetura obiinen- 
iem, XXX Lusitanorum millibus perfidia trucidatis, 
Viriathini belli causam exstitisse. Ejus nepos, ob 
repulsam consulatus infensus Julio Caesari, cujus 
legatus in Gallia fuerat, conspiravit cum Cassio et 
Bruto: propter quod Pedia lege damnatus est. Ab 
hoe sunt Imperatoris Galbae avus et pater. Avus 
clarior studiis, quam dignitate: non enim egressus 
praeturae gradum, multiplicem nec incuriosam hi- 


auctor, ipse linguae Gallicae sine dubio ignarus. Alia res est in 
nascuntur et appellantur, ubi de ve sibi nota loquitur, et voca- 
bulo Latino. Monuerunt hoc jam Qudend. et Wolfius contra 
Exnest., injuria revocantem vocant. 

Serv. Galba consularis] Consul cum L. Aurelio Cotta a. U. 
610. (609.), non cum M. Aemilio Scauro, ut Ernest. in Clav. 
Cicer. v. Pigh. Annal T. If. p. 466. — — Loca Ciceronis de ejus 
eloquentia enumerata vide ab Ernest. l. c. 

quem tradunt — exstitisse] A. U. 604. v. ppian. Hispan. 59, 
60., quem, injuria Torrentius ad n. ]. dicit, Lucullo factum id 
tribuere videri, neglectis, quibus a i,ncullo ad Galbam transit 
Appianus, verbis c. 5g. ἐπόρθει 6$ καὶ ὁ l'aMBag ἐπὶ Θάτερα sequ., 
ac taxavit jam Schweighaeus. l. c. errorem Torrentii, eundemque 
Tabricii ad Oros. 4, 21. cf. et Paler. Max. 9, 6, 2, qui septem tan- 
tum illia a Galba partim trucldata, partim vendita dicit, ut 
corruptus fere in Suetonio numerus videatur, certe nimius, — 
Plura v. apud Pitiscum ad n. l. et Duker. ad. Zi». epit. 49. 

ob repulsam consulatus] |. Hirtius B. Gall. 8, 50. ereptum Serv. 
Galbae consulatum dicit, quod Caesari conjunctus et familiaritate 
εἰ necessitudine legationis Jf'isset ,. unde duplicem repulsam Gal- 
bam tulisse, statuit Zubez. Elect. 1, 27., priorem, de qua Hir- 
tius, inimicis Caesaris tribuendam, alteram Caesare Dictatore, 
de qua Suetonius nm. l. Id confirman videtur verbis Nostri: 
, cujus legatus — fuerat. Memoratur autem hic Galba saepius 
in commentariis Cacsaris, ut 5, 1. sequ. et Dron. $9, 4- 

conspiravit] Nominatur inter conjuratos ab j4ppian. Civ. 9, 
115. Cicero Phil. 15, 16. fortissimum et. constantissimum. civem 
dicit, Ejus epistola est ad Ciceronem de proelio Mutinensi, in 
collectione libri X. trigesima. De Ze Pedia. v. Neron, 3. 


- 


G A ΠΕΡ ἊΣ 181 


,storiam edidit, Pater consulatu functus, quamquam 
brevi corpore, atque etiam gibber, modicaeque in 
dicendo facultatis, causas industrie actitavit. | Uxo- 
res habuit Mummiam Achaicam, neptem Catuli, 
proneptem L. Mummii, qui Corinthum excidit; item 
Liviam Ocellinam , ditem admodum et pulcram: a 
qua tamen nobilitatis causa appetitus ultro existima- 
tur, et aliquanto enixius, postquam subinde instanti 
vitium corporis secreto posita veste detexit, ne qua- 
si ignaram fallere videretur. Ex Achaica liberos, 
Cajum et Servium, procreavit. Quorum major Ca- 
᾿ jus attrilis facultatibus Ürbe cessit: prohibitusque a 
Tiberio sortiri anno suo proconsulatum , voluntaria 
morte obiit. [4] Serv. Galba Imperator, M. Valerio 
Messala, Cn. Lentulo, Consulibus natus est, VIII. 


Pater cons. functus] C. Sulpicium Galbam intelligit Torren- 
tius, Consulem a. U. 775. cum Haterio Agrippa, quem tamen 
fratrem , non patrem Imperatoris esse putat 79}. Aun. T. III. 
p. 552. v. proxime notanda. 

quamquam e— gibber| Macrob. 9, 4. , informe gibbo corpus ** 


ei fuisse, et c. 6. ,, eloquentia clarum" dicit, ,,sed quem Aabitas cor- 


, poris destrueret." Idem Augusti et M. Lollii in eum jocos serva- 


vit et Oirbilii Grammatici. cf, Gramm. c. 9. Pro quamquam al. 
uam , e compendio scribendi. 

volunt. morte obiit| "Tac. À. 6, 4o, ad a. 789. ,, C. Galba con- 
sularís et duo Blaesi voluntario exitu cecidere; Galba, tristibus 
Caesaris literis provinciam sortiri prohibitus sequ.** ubi cum 
consularis dicatur, verior vidctur sententia corum, qui a. 775. 
hunc, non pairem Ímperatoris, Consulem fuisse existiment. 

11. Valerio Messala] s. Messalino. v. elench. Consulum ante 
JDionis l. 55. Fuere hi Consules a. U. 751., quem vere annum Gal- 
bae natalem fuisse, colligas etiam ex JD/oz. 56, 29. ubi Hil. Ja- 
nar. a. 767. togam virilem sumsisse dicitur, quibus decimum 
sextum (non septimum , ut Reimar. ad XzpAil. 64. init.) vitae an- 

- num agebat. Repugnat autem oraculum Delphicum, (Neron. 
40.) quo septuasesimum fertium annum Nero cavere jubebatur, 
ab omnibus de Galba intellectum , qui anno mortis Neronis s. 
U. 821. nonnisi septuagesimum agere poterat, natus 751.» ct con- 
Sensus scriptorum, qui Zer£70 e£ sepfuae. aetaüus anno eum peri- 
isse , uno ore affirmant (v. infra ad c. 25.), quum tamen, mense 
Januario a. 922. interfectum eum esse, constet, Nihil restat ad 


18a E UScU, ET) OMNE 


, 


Kalendas Januarii, in villa colli superposita, prope 
'lerracinam, sinistvorsus Pundos petentibus. | Ado- 
piatus a noverca sua, Livium nomen' et Ocellae co- 
gnomen assumsit, mutato praenomiue. Nam et Lu- 
cium mox pro Servio usque ad tempus imperii usur- 
pavit Constat, Augustum puero adhuc, salutanti 


removendam difficultatem, nisi ut oraculum ipsum vel, dum ore 
tradebatur, corruptum, vel violenta interpretatione ad Galbam 
rejatum, occasionem dedisse errori de septuaginta tribus vitae an- 
nis dicamus, in quo indagando et refutando magnae etiam dili- 
gentiae scriptores, ut Suetonius, fortasse prae nimia religione 
elaborare noluerint. Ceterum cf. Oudend. ad n. l. et Reimaxr. ad 
Xunplul. 64, 1. et 6. ubi nobiscum facere videtur. 

superposita] ΑἸ. supposita. Eodem librorum errore Aug. 51. 
Jano supposuit exat pro. superposuit. 

Livium nomen] lta edidi, quoniam cod. Salon. Liviam vitiose 
exhibet. Al. Liz/a, quod recte Oudend. refert ad praeced. a noverca 
sua, suppleto ad nomen vel Livz, vel Livium. Al. Livii, puto ex 
emendatione. Pro Ocellae el. Ocellare, quod praeplacet. Non 
euim Ocellam, sed Oceillum cognominatum existimo, et facilis 
fuit ab adjectivo Ocellare ad genit. Oce//ae lapsus. 

Zugustum puero adhuc] Si puero adhuc pxaedictum, Augusti 
vocem fnisse, ob temporis rationem necesse est, Reliqui scri- 
ptores omnes Tiberio praesagium illud tribuunt. 7c. A. 6, 20. 
»Non omiserim praesagium Ziberi de Serv. Galba , tum Consule 
(a. 786.); quem accitum et diversis sermonibus pertentatum, 
postremo Graecis verbis in hanc sententiam allocutus: .E£ £u, 
Galba, quandoque degustabis imper'um, seram ac brevem poten- 
tiam significans, scientia Chaldaeorum artis sequ. Jio 57, 19. 
οὕτω τὸ πεπρωμένον ἑμάστῳ τῶν πρώτων καὶ ἐξήταζε Wai ἠπίστατο 
(Tiberius), ὥςτε nai τῷ Γάλβᾳ τῷ μετὰ ταῦτα αὐταρχήσαντι ἀπαν- 
τήσας, γυναῖκα ἐγγεγυημένῳ, εἰπεῖν ὅτι" αὶ σύ ποτε τῆς ἡγεμονείας 
“γεύσῃ, εἴ ex codem XrpArl. 64, 1. οὕτω μὲν οὖν ὁ Τάλβας αὐτοκράτωρ 
ἀπεδείχθη, ὥςπερ που προεῖπε μὲν αὐτῷ καὶ ὃ Τιβέριος, ῴησας ὅτι 
μοὶ αὐτὸς τῆς ἡγεμονείας παραγεύσεται. — Joseph. denique Antiqu. 
18, 6, 9. Τ᾽ἄλβαν οὖν ποτε θεασάμενος (Tiberius) ὡς αὐτὸν εἰςιόντα» 
(paci πρὸς τοὺς ἐπιτηδειοτάτους αὐτῷ, ὡς παραγένοιτο ἀνὴρ τῇ Pw 
μαίων ποτὲ τιμησόμενος (an τιμηθησόμενος) ἡγεμονίᾳ. Videtur accu- 
xatissimus Suetonius, qui duplex, quod fama ferebat, praesa- 
gium, et August de puero, et repetitum a Tiberio de viro et 
Consule, conjunxit, additis, quae singularia erant Tiberio.  Ce- 
terum cf, Lips. et Exn, ad 7uc. l c. Pro magarQéz4 n.l, alii 


G.A LB 4 194 


se inter aequales , apprehensa buccula dixisse, καὶ 
σύ, τέκνον, τῆς ἀρχὴς ἡμῶν παρατρωξῇ. Sed et 'Ti- 
berius, quum comperisset, imperaturum eum, ve- 
rum in senecta: Zzvaí sane , ait, quando id ad nos 
nihil periinet. Avo quoque ejus fulgur procuranti, 
quum exta de manibus aquila rapuisset, et in frugi- 
feram quercum contulisset, responsum est, summum, 
sed serum, imperium portendi familiae. Et ille irri- 
dens, Sane, inquit, quum mu/a pepererit, | Nibil 
aeque postea Galbam tentantem res novas confirma- 
vit, quam mulae partus: ceterisque ut obscoenum 
ostentum abhorrentibus, solus pro laetissimo acce- 
pit, memor sacrificii, dictique avi. Sumta virili 
toga, somniavit Fortunam dicentem, s/are se ante 
fores defessam , et nisi ocius rectperetur , cuicunque 
obvio praedae futuram. Utque evigilavit, aperto 
atrio, simulaerum aeneum Deae, cuhitali majus, juxta 
limen invenit; idque gremio suo Tusculum, ubi ae- 
slivare consuerat, avexit, et in parte aedium conse- 
cratum , menstruis deinceps supplicationibus et per- 


poop pnm 


παραγεύσῃ , quod e Dione translatum videtur pro glossemate. In 
plerisque, ut assolet, verbum misere est corruptum. 

ad nos nihil pertinet] Dio 57, 19. ἐφείσατο αὐτοῦ, ὡς μὲν ἐγὼ 
δοκῶ, ὅτι wal τοῦτ᾽ αὐτῷ εἱμαρμένον ἦν" ὡς δ᾽ αὐτὸς ἔλεγεν, ὅτε 
καὶ ἐν γήρα καὶ μετὰ πολὺ τῆς τελευτῆς αὐτοῦ ἄρξοι. 

fulgur procuranti] v. Senec. Nat. Quaest. 2, 33. sequ. qui c, 
55. expiationes procurationesque conjungit. 

Jibi — mulae pus in Hispania, ut diserte X7 zplüul. 64, 1. 
ubi: ἡμίονός τε ἔτεμεν, ὅπερ αὐτῷ σύμβολον τοῦ πράτους ἔσεσθαι 
ἐτεθέσπιστο. De mulae partu, obscoeno h. e. foedo tristive pro- 
digio, v. Plin. 8, 44. (69.) et 101 Harduin., et quos excitat hei- 
marus ad XipAil. 1. c. 

Sumta vir. toga] Secundum Jon. 56, 29. Kal. Januar. a. 
Ὁ. 767. 

somn. Fort. dicentem) Non memorato Lee eae somnii, idem 
Xiphil. 64, 1. τὴν Ἔθχην ἔδοξεν αὐτῷ λέγειν, ὅτι Χρόνον ἤδη συχνὸν 
αὐτῷ παραμένοι, καὶ ὅτι οὐδεὶς αὐτὴν εἰς τὴν οἰκίαν αὐτοῦ εἰςδξ- 
χοιτο καὶ 9 ἐὰν ἐπὶ CHI εἰρχϑῇ.. πρὸς ἕτερόν τινα μεταστὴ- 

σεται. 


τε 


194 Q^ SS UCE DOENTDUI 


vigilio anniversario coluit, Quamquam aetate non- 
dum constanli, vcterem civitalis exoletumque mo- 
rem , ac tantum in domo sua haerentem, ohstinatis- 
sime retinuit, ut liberti servique bis die Írequentes 
adessent, ac mane salvere, vesperi valere sibi sin- 


guli dicerent, [5] Inter liberales disciplinas attendit ἡ 


οἱ juri. Dedit et matrimonio operam: verum, amis- 
sa uxore Lepida, duobusque ex ea filiis, remansit 
in coelibatu, neque sollicitari ulla conditione amplius 
potuit, ne Agrippinae quidem, viduatae morte Do- 
mitii, quae maritum quoque adhuc, necdum coeli- 
bem, Galbam adeo omnibus sollicitaverat modis, ut 
in conventu matronarum correpta jurgio, atque et- 
iam manu pulsata sit a matre Lepidae. —Observavit 


pervigilio] forte ea ipsa nocte, qua invenerat simulacrum. 
Müller. 


Quamquam aetate| In plerisque est autem post quamquam, 


h. 1. prorsus ineptum , quuin nullus sequentium nexus sit cum 


superioribus. Auctoritate Mss. omisere Burm. Oudend. Ernest. 

Inter —.et juri]  Assentiri nequeo Cel. Wolfio, cui haec dis- 
plicent ut abrupte interjecta. Inserit auctor, sed brevius, quo- 
niam nihil scripti reliquit Galba, ut superiores Imperatores, 
quid egerit inde ab aetate virili s. sumta toga usque ad matrimo- 
nium. 

Lepida] Patrem quum auctor significare neglexerit, vanae 
sunt et erunt de hac Lepida virorum doctorum quaestiones. 

necdum coclibem|] X) glossa judicant haec verba intrusa, vcl 
damnant, ut molestam tautologiam. Verum condonanda ea cum 
ZWalthero Observ. p. 27. puto scriptori, quum optimo cuique 
ialia excidant, maxime ubi novo vocabulo intenditur vis oratio- 
xis, ut h. 1. indignantem vides turpi feminae. Apte etiam com- 
parat Walther. Neron. 7. ,, Tener adhuc, necdum matura  pueri- 
£a. WMutatione Oudendorp. zedum coelibem, non video, quid 
proficias. 

in conventu] lta ex Memm. et optimo quoque cod. Oudend. 
et Exnest. Vulg. inter conventum , quod cum Dukero ad Flor, 
2, 6, 41. defendit Burmann. $6d iter, ubi est pro i2, semper 
duo velioca, veltempora ponit, quae conjunguntur hoc voca- 
bulo, quod vale: in sententiis: imer coenam, inter cerimonias et 
similibus, quas voc. du et verbo circumscribi posse, ostendit 
Oudend, v. etiam , quae notavit LErnestius, 


4 


y A. QUEUE. ROÀSS CC 185 


ante omues Liviam Augustam: cujus et vivae gratia 
plurimum valuit, et mortuae testamento paene dita- 
ius est: sesterlium namque quingentlies quum praeci- 
puum inter legatarios habuisset, quia notata, non 
perseripta erat summa, herede Tiberio legatum ad 
quingenta  revocantle, ne haec quidem accepit. 
[6] Honoribus ante legitimum tempus initis, Praetor 
commissione ludorum Floralium, novum spectaculi 
genus, elephantos funambulos, edidit; exin provin- 
ciae Aquitaniae anno fere praeluit: mox consulatum 


sestertium. — accepit]  VVolf. plura in h. 1, mendosa judicat, 
et bonos codd. prope evidentem facere emendationem , quam in 


— textu posuerit. Sed immemor notulae, reliquit textum, qualem 


superiores editorcs et nos reddidimus. Num [orte ad cod. Memm. 
fidem scripturus erat: GSestertium namque quinzenties praecipuum 
inter legatarios habuit. Sed quia sequ.? Sed vulgatus textus ob 
ipsam brevitatem Suetonianus mihi videtur, et omnia clara, mo- 
4do partic. revocante intellexeris ἀσριστικῶς pro: quum revocasset. 
Saepius enim Noster, Graecam brevitatem aemulans, quam 
impedit in Latinis participiorum penuria, praesentis participio 
utitur pro perfecto, v. €. Caes. 65. admonens pro πελεύσας, et 
alibi. In reliquis nota: praecipuum 80. legatum prae reliquis 
legatariis, in quo latet illud vocabulum. Deinde ποέαέα summa 
est signo numeri D significata, non literis perscripta (durch das 
Zahlzeichen aussedruckt, nicht.ausgeschrieben), in qua re nunc 
etiam in instrumentis pecuniariis justam cautionem adhibemus 
ob corruptelae vel falsae interpretationis periculum. | Denique 
minuendam plerique duxere summam, et sciibendum quinqua- 
gies et mox quinquaginta, quod non absonum videtur, quam- 
quam cavendum est, ne Romanas divitias ex nostra paupertate 
aestimemus. 

Praetor] Ex instituto Augusti, ut recte notat Ernést., de 
quo Dio 54, 2. τοῖς στρατηγοῖς τὰς πανηγύρεις πάσας προζςόταξεν, EX 
ποῦ δημοσίου διδοσθαί τι αὐτοῖς κελεύσας.  Plorales ludos ἃ L. Se- 
jano Praetore editos narrat Do 59, 19. Plura de his ludis, IIII. 
Kal. Maj. quotannis celebrari soliüs, v. apud Aos;z. Ant. KR. 
5, 15. : 

eleph. funambulos| quos jam invenimus Neron. 1z. 

Aquitaniae — praefuit] ^. 794. Tiberio V. et L. Aelio Se- 
jano Css., ur statuit βῆχα. Ann. T. IIT. p. 559. 

consulatum] cum L. Cornelio Sulla a. 786. — — Plut. Galb. 5. 

Αιβίας παρασχούσης 9 ὕπατος ἐκ Παλατίου προῆλϑε. Ordinarii Con- 


190 σι αν ET ΟΝ ΤΣ 


per sex menses ordinarium gessit. Evenitque, ut in 
eo ipse Cn. Domitio, patri Neronis, ipsiSalvius Otho, 
pater Othonis, succederet, velut praesagium inse- 
quenlis casus, quo medius inter utriusque filios ex- 
stitit Imperator. .A Cajo Caesare Gaetulico spbsti- 
tutus, poslridie quam ad legiones venit, sollemni 
forte spectaculo plaudentes inhibuit, data tessera , u£ 
manus paenulis continerent. | Statimque per castra 
jactatum est, 

Disce, miles, militare, (alba est, non Gaetulicus. 
Pari severitate interdixit commeatus peti.  Vetera- 
num ac tironem militem opere assiduo corroboravit: 
malureque barbaris, qui jam in Galliam usque pro- 
ruperant, coércitis, praesenti quoque Cajo talem et 
se et exercitum approbavit, ut inter innumeras con- 


sules erant, qui Kal. Jan. magistratum auspicantes nomen anno 
dabant. Opponuntur suffecti. 

Cn. Domitio] Cnejum praenomen cum Ernestio e Neron. 1. 
et Fastis posui pro Zucio. Otho in multis vitiose Svius v. Sy1- 
vius dicitur. 

Gaetulico] Kestituit hoc nomen Turneb. Advers. 5, 2. et/24, 
41., quum libri nil nisi corrupta exhibeant. Diximus de Gae- 
£ulico ad Calig. 8. et Claud. 9. Galbae imperium in Germania 
memorant Do 60, 8. ad a. 794. τούτῳ τῷ ἔτει ὁ Τ᾽άλβας ὁ Σουλ- 
mixiog Xarrovg ἐνράτησε. Plut. l. c. λέγεται 98 καὶ στρατεύματος 
ἐν Τερμανίᾳ καλῶς ἄρξαι. — Tac. H. 1, 49. ;,,dum vigebat aetas, 
militari laude apud Germanias floruit. * Substitutum Gaetulico 
a. Ὁ. 792. Cajo II, et L. Apronio Css., censet PrgAius A. T. 11], 


p. 508. 
data 1essera] Int. per libellum, ut loquitur Tib. c. 1g. 


NVol. 

Disce, miles] Versus, quales legimus Caes. 51. et 8o., tam 
parum imnetro adstrictos, ut h. etiam l. non admittenda videatur 
emendatio Dorvilli: Galba, non Gaetulicust, quae ex parte mee 
detur numeris. doin Sext. Aurelius Epit. c. 6.: ,,Disce mili- 
tare, miles sequ. ἡ 

V eteranum ac tironem| | Vanae sunt suspiciones de corruptela 
loci Burmanni et Oudend. Emolliverat totum exercitum Gaetu- 
licus,, ,, effusae clementiae, modicus severitate'* ut Tac. A. 6, 60.» 
unde universa medela opus. 


praesenti quoque Cajoj v. Calig. 45. Dio 59, 21. 


GU D. B. As 187 


tractasque ex omnibus provinciis copias, neque testi- 
monium, neque praemia ampliora ulli perciperent: 
ipse maxime insignis, quod campestrem decursio- 
nem scuto moderatus, etiam ad essedum Imperatoris 
per viginti passuum millia cucurrit. [7] Caede Caji 
nunciata, multis ad occasionem stimulantibus, quie- - 
iem praetulit. Per hoc gratissimus Claudio, rece- 
ptusque in cohortem amicorum, tantae dignationis 
est habitus, ut, quum subita ei valetudo, neque adeo 
gravis, incidissel, dilatus sit expeditionis Britannicae 
dies. Africam Proconsule biennio obüinuit, extra 
sortem electus ad ordinandam provinciam, et inte- 
stina dissensione et barbarorum tumultu inquietam. 
Ordinavitque magna severitatis ac justitiae cura, et- 
jam ia parvulis rebus. Militi, qui per expeditionem 
artissima annona residuum cibariorum tritici modium 
centum denariis vendidisse arguebatur, vetuit, simul 
atque indigere cibo coepisset, a quoquam opem ferri: 
etis fame extabuit. At in jure dicendo, quum de 
proprietate jumenti quaereretur, levibus utrinque ar- 
gumentis et testibus, ideoque difficili conjectura veri- 
tatis, ita decrevit, ut ad lacum, ubi adaquari sole- 
bat, duceretur capite involuto, atque ibidem reve- 
lato, ejus esset, ad quem sponte se a potu recepisset. 
[8] Ob res, et tunc in Africa, et olim in Germania 
gestas, ornamenta triumphalia accepit, et sacerdo- 
iium triplex, inter Quindecimviros sodalesque 'Titios, 


ad essedum — cucurrit] v. notata ad Calig. 26. 

expeditionis Britann.] v. Claud, 17, 

Z"fricam| Tac. H. 1, 49. ;, Pro Consule Africam moderate — 
continuit, * —P/uz. Galb. 5. λέγεται — xai Διβύης ἀνθύπατος γενόν 
|! μενὸς σὺν ὀλίγοις ἐπαινεθῆναι. De forma. Proconsule v. notata ad 
Caes. 54. Ad M. Vinicium IH, et M. Statilium Corvinum (a. U, 
798-) proconsulatum ejus refert PreA;us Ann. T. IIT, p. 575. 

Quindecimviros] v. ad Caes. 79. De sodalibus Titis v. Tac. 
À. 1, $4. ,, Idem annus novas cerimonias accepit, addito soda- 
lium Augustalium sacerdotio; ut quondam 1. Tatius retinendis 
Sabinorum sacris sodales T'itios instituerat * immemor sui, vel 


168 C." S$'U.ETO ΝῊ 


ilem Augustales, cooptatus: alque ex eo tempore 
prope ad nmiedium Neronis principatum in secessu 
plurimum vixit; ne ad gestandum quidem unquam 
aliter iter ingressus, quam ut secum vehiculo proxi« 
mo decies sesterlium 1n auro efferret, donec in oppi- 
do Fundis moranti Hispania l'arraconensis oblata est. 
Acciditque, ut, quum provinciam ingressus sacrifi- 
caret intra aedem publicam ,'puero e ministris, acere 
ram teuenti, capillus repente toto capite canesceret. 


alium, ut videtur, auctorem secutus Hist. 2, 95. ubi: ,, Augus 
stalium sacerdotium, ut Ztomulus Tatio regi, ita Caesar Tiberius 
Juliae genti sacravit. “ cf. Jtosin Ànt. Rom. 5, τά. De sodalibus 
-usustalibus praeter Taciti loc. cit. v. quae diximus ad Claud. 6. 

ad sestandum] passive, ut SaZusz. Jug. 62. ,, quum ipse,ad 
imperandum '"lisidium vocaretur** ubi v. Cortius, cum magna 
tamen cautione legendus, quoniam multa exempla more suo attu« 
lit, ad rem nihil facientia, diversique prorsus generis, ut omnia 
primo loco posita usque ad C;c. ep. 9, 25., ἃ quo meliora inci-, 
piunt. Ceterum Suetonius non insolentiori dicendi modo in eo 
uiitur, quam cum practervehens passive dicit, id quod saepius 
facit. v. ind. — Mox aZrer addidi, quod codex Ursin. habebat, 
cum Rob. Steph. , Graev., Oudend., et quod, omisso illo, nisi 
sequi debebat, non quam, ut recte monet Oudend., et quod se- 
quens zer, cur exciderit ejusdem soni vox, clarissime docet. 
Alii voc. iter ejiciendum censuerunt, ortum existimantes ex a/;/- 
ter, et ingressus cum Lipsio Misc. cent.,IlI. ep. II. mutandum in 
egressus. 

vehiculo proximo) h. e. lecticam, qua gestabatur, proxime 
sequenti, quod non viderunt, qui cum Torrentio ineptissime 
scribendum duxere: e proximo sc. loco, sensus loci prorsus 
ignari. 

Hispania — oblata est] Plut. Galb. 5. ἐπέμφϑη δ᾽ ὑπὸ Néqu- 
yog Ἰβηρίας ἄρχων, οὕπῳ δεδιδαγμένον φοβεῖσθαι τοὺς ἐν ἀξιώμασε 
μεγάλοις τῶν πολιτῶν. ἐκείνω δὲ καὶ φύσει δοκοῦντι πράῳ γεγονέναε 
προςετίθει πίστιν εὐλαβείας τὸ γῆρας. Tac. Hist. 1, 49. γ5 jam senior 
citeriorem Hispaniam pari justitia continuit.'* Adiit Hispaniae 
imperium a. U. g14., ut patet etiam ex initio sequ. cap. ct. Proh. 
'Tom. 11I. p. 595. 

ZAcciditque — canesceret| | Xiphil. 64, 1. παῖς λιβανωτὸν αὐτῷ 
Θύοντι προςφέρων, πολιὰς ἐξαίφνης ἔφυσε, wol οἱ μάντεις, τὴν TOU 
νεωτέρου ἀρχὴν πρὸς τὸ γῆρας αὐτοῦ μεταστήσεσδαι, ἄφησαν, 


ἘΆΝ RB... 189 


Nee defuerunt, qui interpretarentur, significari re- 
rum mutationem, successurumque juveni senem, hoc 
est, ipsum Neroni. Non multo post in Cantabriae 
lacum fulmen decidit: repertaeque sunt duodecim 
secures, haud ambiguum summi imperii signum. 
[9] Per octo annos varie et inaequabiliter provin- 
ciam rexit. Primo acer, vehemens, et in cocrcen- 
dis quidem delictis vel immodicus. Nam et nummue- 
lario, non ex fide versanti pecunias, manus ampu- 
tavit, mensaeque ejus affixit, et tutorem, quod pu- 
pilum, cui substitutus heres erat, veneno necasset, 
' cruce affecit: implorantique leges, et civem Roma- 
num se iestificanti, quasi solatio et honore aliquo 
poeuam levaturus, mutari, multoque praeter ceteras 
altiorem et dealbatam statui crucem jussit. Paulatim 
in desidiam segritiemque conversus est, ne quid ma- 
teriae praeberet Neroni, et, ut dicere solebat, quod 
nemo rationem otii sui reddere cogeretur. | Cartha- 
giné nova conyentum agens, tumultuari Gallias com- 
perit, Legato Aquitaniae auxilia implorante. Super- 
venerunt et Vindicis literae, hortantis, u£ Aumano 


. Per octo annos] ab a. U. g14. usque ad $2r., annumerato 
more Rom. anno, quo adiit provinciam, et quo decessit, Etiam 
Plut. Galb. 4. καὶ γὰρ ἦν ἤδη συνήθης, ἔτος ὄγδοον ἐκεῖνο τὴν ἀρχὴν 
ἔχων, ἐν ᾧ Ιούνιος Οὐίνδιξ ἐπανέστη Νέρωνι. 

imploranti — testificanti] cf. Cicer. Verr. 5, 57, 62, 65. al. 

Superven. et| Interpunxerunt post zmplorante, et e codd. re- 
stituerunt e£ post superv. Oudend. et Ern., quum in vulg. legas: 
comperit. Lezato Aquit. auxilia implorante, superv. Findicis lite- 
rae sequ. P/ut. Galb. 4. λέγεται μὲν οὖν καὶ πρὸ τῆς ἐμφανοῦς 
ἀποστάσεως γράμματα πρὸς αὐτὸν ἀφικέσθαι παρὰ τοῦ Οὐΐίνδικος, 
οἷς μήτε πιστεῦσαι, μήτε μηνύσαι Wai χατειπεῖν sequ. Mox: ἀλλ᾽ 
ἐπειδὴ λαμπρῶς τὸν πόλεμον ἐκφήνας ὃ Οὐΐνδιξ ἔγραψε τῷ Τάλβᾳ 
παρακαλῶν ἀναδέξασθαι τὴν ἡγεμονίαν, καὶ παρασχεῖν ἑαυτὸν ἰσχυ- 
e? σώματι ξησοῦντι κεφαλὴν ταῖς 1 λατίαις, δέκα μυριάδας ἀνδρῶν 
ὡπλισμένων ἐχούσαις, ἄλλας τε πλείονας ὁπλίσαι δυναμέναις, πρού- 
94«s βουλὴν τοῖς Φίλοις. —Xiphi. 65, 95. οὐχ ἑαυτῶ ὃὲ τὴν ἀρχὴν 
πράττων ὁ Βίνδιξ, τὸν Τάλβαν τὸν Σερούϊον τὸν Σουλπίκιον. ἐπιει- 
Wei Ts καὶ ἐμπειρίᾳ πολέμων διαπρέποντα, καὶ τῆς ᾿Ιβηρίας ἄρχοντα, 
δύναμίν τε οὐ μικρὰν ἔχοντα, εἰς τὴν ἡγεμονίαν προεχειρίσατο. Du 


190 Ὁ: 5. E T. 5 NE 


generi assertorem ducemque se accommodaret. Nec 
diu cunctatus, conditionem, partim metu, partim 
spe, recepit. Nam et mandata Neronis de nece sua 
ad procuratores clam missa deprehenderat ; et confir- 
mabatur quum secundissimis auspiciis et ominibus, 
tum virginis honestae vaticinatione; tanto magis, 
quod eadem illa carmina sacerdos Jovis Cluniae ex 
penetrali, somnio monitus, eruerat, ante ducentos 
annos similiter a fatidica puella pronunciata. Quo- 
rum carminum sententia erat , Oriturum quandoque 
ex Hispania Principem dominumque rerum. [10]Igi- 
tur quum quasi manumissioni vacaturus conscendisset 
tribunal, propositis ante se damnatorum occisorum- 
due a Nerone quam plurimis imaginibus, et adstante 
nobili puero, quem exsulantem e proxima Baleari 
insula ob id ipsum acciverat, deploravit temporum 
statum, consalutatusque IMPERATOR , Zegatum 
se Senatus ac populi Homanz professus est. Dein ju- 
stitio indicto, e plebe quidem provinciae legiones et 
auxilia conscripsit, super exercitum veterem legio- 


bitanti gravissimus inter amicos, ut rem susciperet, auctor fuit 
T. Viunius, cujus verba vide apud Plutarchum 1, c. 

partim metu, partim spe] Ex more Suetonii metu refer ad: 
?,nam et mandata — deprehenderat,'" spe ad auspicia, omina, 
vaticinia, quae proxime enarrantur. 

Cluniae| Plut. Galb. 6. Ἰολουνίαν, ᾿Ιβηρικὴν πόλιν, dicit, 
cujus loci aeque ac nostri immemor fuit CcZar. Geogr. ἃ. 2, 1- 
p. 120. : 
quasi manum. vacaturus] Plut. c. 5. ἔκ τούτου πρῤογράμματε 
μὲν ἐδήλωσεν ὁ Τ᾽άλβας ἡμέραν, ἐν ἡ τὰς κατὰ μέρος ἐλευθερώσεις 
ἀποδώσει τοῖς δεομένοις" λαλιὰ ὃξ καὶ φήμη προεκπεσοῦσα πλῆϑος ἂν- 
Spáümwy ἤϑροιξε προθύμων ἐπὶ τὸν νεωτερισμόν. οὔκ ἔφϑη γοῦν Qavs- 
ρῶς ἐπὶ τοῦ βήματος γενόμενος, καὶ πάντες αὐτὸν ὁμοφώνως αὐτὸ- 
κράτορα προτεῖπον. ὃ δὲ ταύτην μὲν εὐθὺς οὐ προςεδέξατο τὴν προς- 
ἡγορίαν" κατηγορήσας ὃξ τοῦ Νέρωνος, καὶ τῶν ἀνῃρημένων ἀνδρῶν 
ὑπ᾽ αὐτοῦ τοὺς ἐπιφανεστάτους ὁλοφυράμενος, ὡμολόγησεν» ἐπιδώσειν 
τῇ πατρίδι τὴν ἑαυτοῦ πρόνοιαν. οὔτε Ἠαῖσαρ, οὔτ᾽ αὐτοκράτωρ, 
στρατηγὸς 0s συγκλήτου καὶ δήμον Ῥωμαίων ὑνομα- 


ζόμενος. 


C À L B A. 191 
nis unius, duarumque alarum, et cohortium trium: 
at e primoribus, prudentiaque et aetate praestantibus, 
velut instar Senatus, ad quos de majore re, quoties 
opus esset , referretur, instituit. Delegit et equestris 
ordinis juvenes, qui, manente anulorum aureorum 


usu, Evocati appellarentur, excubiasque circa cubi- 
culum suum vice militum agerent. Etiam per pro- 
vincias edicta dimisit, auctor singulis universisque 
conspirandi simul, et ut, qua posset quisque opera, 
communem causam juvarent. Per idem fere tempus 
in munitione oppidi, quod sedem bello delegerat, 
repertus est anulus opere antiquo , sculptura gemmae 
Victoriam cum tropaeo exprimente. Ac subiude 
Alexandrina navis Dertosam appulit, armis onusta, 


legionis unius] Tac. H. 1, 6. ,,inducta legione Hispana" et 
apud Eund. c. 16. Galba: , Nero, quem longa Caesarum serie 
tumentem, non Vindex cum inermi provincia, aut ego cum und 
legione, sed sua immanitas, sua luxuria, cervicibus publicis: de- 
pulere sequ. ** ubi v. Lips. et Ernest. , qui trium, quae antea ibi 
fuerant, legionum numerum, pacata provincia, ad unam reda- 
ctum, eamque ser/az fuisse, ex Hist. 5, 16. docent. 

man. anul. aur. usu] h.e. salvo Equitum Rom. jure. 

Evocati] Dio 45, 19. τὸ τῶν Hovoxatwuv ἢ Οὐοκάτων σύστημα, 
οὖς ᾿Ανακλήτους ἄν τις ἑλληνίσας, ὅτι πεπαυμένοι τῆς στρατείας ἐπ᾽ 
αὐτὴν αὖϑις ἀνεμλήθησαν, ὀνομάσειεν, Ct ᾿Ανακλήτους vere eos ap- 
pellat 55, 24. v. de iis Fabric. ad l. c., et quos ad n. excitavit 
Pitiscus. Singulare hoc sub Galba fuisse militum genus, vetere 
tantum et honorifico nomine insignitum, res docet. 

sculpturaj Ita edidi cum Oudend., quamquam optimi codd. 
. habent sca/ptura, ut mihi constarem, postquam illam formam 

exhibui Aug. 5o. et Neron. 46. ad qu. 1. v. notata. οἵ, Oudend. et 

Wolf. ad h. 1. 

DDertosam] ta restituit corruptam lectionem Turzeb. Advers. 
24, 41. v. de hac urbe Clar. 2, 1. Ρ- 159. Rem narrat Χιρλϊ. 
64, r. καὶ πλοῖα ὅπλων μεστὰ πρὸς Ἰβηρίαν ὑπ᾽ αὐτὰς ἐκείνας τὰς ὁμέ- 
ex; (quibus Imperator designatus est) αὐτόματα, μηδενὸς ἀνθρώ- 
Twy ἄγοντος αὐτά, προτωρμίσθη. — — Ceterum ineptam mutatio- 
nem Bu/eng. de prod. 1., corrigentis subinde in sub id, accinente 
Piusco ad h.l., jam damnaverunt Duker. ad Fior. 2, τὸς, ubi 
exponitur de usu hujus particulae, et Oudend. sd n. l. Vide ex- 
emplorum copiam, in indice nostro exhibitam. Ξ 


192 ὉΠ s»; &£BSATO NOE 


sine gubernatore, sine nauta ac vectore ullo: ut ne- 
mini dubium esset, justum piunique, el faventibus 
Diis, bellum suscipi; quum repente ex inopinato 
prope cuncta turbata sunt. Alarum altera castris 
appropiuquanlem, poenitentia mutati sacramenti, 
destituere conata est, aegreque relenta in olficio:: et 
servi, quos, a liberto Neronis ad fraudem praepara- 
ios, munerl acceperat, per angiportum in balineas 
lranseuniem paene interemerunt, nisi cohortantibus 
invicen,, ne occasionem oinitterent , interrogatisque, 
de qua occasione loquerentur, expressa cruciatu cou- 
fessio esset. [11] Accessit ad tanta discrimina mors 
"Vindicis, qua maxime consternatus, destitutoque si- 
milis, non multum afuit, quin vilae renunciaret, 
Sed supervenientibus ab Urbe nunciis, ut occisum 
Neronem, cunctosque in verba sua jurasse, cogno- 
vit; deposita LEGA'TÍ, suscepit CAESARIS appcel- 
lationem. Iterque ingressus est paludatus , ac depen- 


ex inopinato] Male de glossa et pleonasmo cogitat Ernest. 
Repente tempus significat, et ex inopinato xem, quae paene cun- 
cta repente turbasset nemini exspectata. 

paene interemerunt , nist] ἀπεχρήσαντο ἂν, εἰ μή sequ. Injuria 
h. l. de Latinitate diciionis dubitant post exempla Caes. 52. et 58. 
ubi vide. cf. exempla a Casaubono allata. 

mors indicis] qui, copiis suis ab exercitu Virginii Rufi ad 
Vesontionem magna strage alllictis, idque invito dute, se ipsum 
interemit. | Xip4il. 65, 24. Plur. 6. qui: Οὐίνδικος ἑαυτὸν &vsÀov- 
τὸς ἐπὶ διςμυρίοις loA«TOV πεσοῦσι, διῆλϑ8 λόγος, ὡς βουλομένων 
πάντων ἐπὶ νίκῃ τοσαύτῃ τὸν Οὐεργίνιον ἀναδέξασθαι τὴν ἡγεμονίαν, 
ἢ πάλιν μεταβαλλομένων πρὸς Νέρωνα, τότε δὴ παντάπασι περίφοβος 
“γενόμενος ὃ Ἰ᾿άλβας ἔγραψε τῷ Οὐεργινίῳ, παρακαλῶν ποινοπραγεῖν 
xai διαφυλάσσειν ἅμα τὴν ἡγεμονίαν wal τὴν ἐλευϑερίαν Ρωμαίοις " 
αὖϑις δὲ μετὰ τῶν φίλων εἰς RoAovviav , ᾿Ιβηρικὴν πόλιν, ἀναχορή" 
σας, ἐν τῷ μετανοεῖν περὶ τῶν γεγονότων, μαὶ ποθεῖν τὴν συνήθη καὶ 
σύντροφον ἀπραγμοσύνην μᾶλλον, ἢ πράττειν τι τῶν ἀναγκαίων» 
διέτριβεν. 

nunciis] Plut. 7. prius libertinum quendam Siculum, cui 
postea Marciani [celi nomen (v. c. 14.), et-duobus diebus post 
T. Vinnium haec Galbae nunciasse, narrat. 

Caesaris appell.| Primum Galbam Caesarzs nomen, quod gen- 


GROS BA. 193 


dente a cervicibus pugione ante pectüs; nec prius 
usum togae recuperavit, quam Oppressis, qui novas 
..rés moliebantur, Praefecto praetorii iNymphidio Sa- 
bino, Romae; in Germania, Fontejo Capitone; in 
Africa, Clodio Macro, legatis. [12] Praecesserat 
de eo fama saeviliae simul atque avaritiae : quod civi- 
tates Hispaniarum Galliarumque, quae cunctantius 
sibi accesserant, gravioribus tributis, quasdam etian 
murorum destructione, punisset; et praepositos pro- 


tilicium usque ad Neronem fuerat, publicum dignitatis et impe- 
rii fecisse, Ernest. jam notavit, citato Joseph. Ant. Jud. 8, 6, a. 
Qui, postquam de Pheraonibus et Ptolemaeis dixit: xai οἱ Ῥω- 
μάίων αὐτοκράτορες, ἐν: γενετῆς ἀπ᾿ ἄλλων χρηματίσαντες ὀνομάτων, 
Ἡαίσαρες καλοῦνται, τῆς ἡγεμονίας καὶ τῆς τιμῆς τῆς προςηγορίας 
αὐτοῖς θεμένης, ἀλλ᾽ οὐχ, οἷς ὑπὸ τῶν πατέρων ἐκλήηϑθήσαν, τούτοις 
ἐπιμένοντες. 

dependente — pugione] XrpAil.64, 5. ὅτε δὲ ξίφος διὰ πάσης 
τῆς ὁδοῦ ἐξήρτατο, wai γέρων καὶ ἀσθενὴς τὰ νεῦρα ὧν, καὶ πάνυ 
πολὺν γέλωτα ὠφλίσκανε. Scilicet verum Imperatorem ostendere 
se voluerat. 

ANymphidio Sabino) Tac. Hist. 1, 5. ,, Miles urbanus — pro. 

mus ad novas res, scelere insuper Nymphidii Sabini Praefecti, 
imperium sibi molientis, agitatur. Et Nymplidius quidem in 
ipso conatu oppressus sequ.** Piurimus de hujus hominis, de 
quo adeundus etiam Tuc. Ann. 15, 72., superbia arque donatibus 
est Plutarch. Galb. 8. sequ. usque ad c. 14., quo in iysis casuris 
occisum narrat. Xip/;l 64, 2. vel negligentius in excerpendo 
Dione est versatus, vel interciderunt quaedam in libris. 
: Fontejo Capitone] Tuc. ΗΠ. 1, 7. ,,Forte eongruerat, ut Clo- 
dii Maci et Fonteji Capitonis caedes nunciarentur. Macrum, in 
. Africa haud dubie tarbantem, Trebouius Garucianus Procurator 
jussu Galbae; Capitonem in Germania, quum similia eoepraret, 
Cornelius Aquinus et Fabius Valens, legeti legionum, iuterfe- 
€erant, antequam juberentür.* cf. PIur. i5. et Xophi. 1. c. — 
Ceterum Otho in oratione apud 7ac. H. τ, 57. plures memorat a 
Galba occisos, Obultronium Sabinum et Cornelium Marcellum 
in Hispania, Betuum Chilonem in Gallia, Fontejum Capitonem 
in Germania, Clodium Macrum in Africa, Cingonium in via, 
Turpilianum in Urbe, Nymphidium in castris. v. etiam ad c. 
proximum. 

avaritiae] De ea v. Keimar. ad XipZil. 64, 2. 

T'om. II. 13 


194 ΟΝ S TX T OS LEE 


curatoresque supplicio capitis alfecisset cum conjugi« 
bus ac liberis; quodque oblatam a ''arraconensibus 
e vetere templo Jovis coronam auream librarum quin- 
decim conílasset, ac tres uncias, quae ponderi de- 
erant, jussisset exigl. Ea fama et confirmata et aucta 
est, ut primum Urbem introiit. Nam quum classia- 
rios, quos Nero ex remigibus justos milites fecerat, 


praepositos procuratoresque] Ili militiae praefecti (Tac. H. 
1, 56. Tribunos et Centuriones praepositos dicit, nos; Ofjciers) ; 
procuratores fiscum Principis in provinciis curabant. v. ad Claud. 
12. —  Tac.1, 6. ,, Tardum Galbae iter et cruentum, interfectis 
Cingonio Varrone, Consule designato (de quo v. euam Pur. 
Galb. 14.), et Petronio Turpiliano, Consulari. Ille, ut Nymphi- 
dii socius, hic, ut dux Neronis, inaudiü atque indefensi, tan- 
quam innocentes, perierant. ** cf. Id. c. 57. de quo loco proxime 
mentionem injeci, ubi occisi a Galba nominantur. 

oblatam — coronam] Rejicula est, in qua commendanda 
valde laborat Ernest., lectio ab/azazm. | Non de sacrilegiis rapinis- 
que Galbae sermo est, sed de avariüa, quae sordidissima appa- 
ebat in conflando atque ad pondus exigendo dono. Oblata est 
corona fortasse in memoriam vaticini, de quo c. 9.» εἴ quod 
Hispani Principem ex patria sua profectum sibi gratulabantur. 
Pondus autem (nam de hoc etiam quaerunt satis cujiosi inter- 
pretes) scire poterat Galba vel ex tabula in templo suspensa, quae 
indicem continebat donariorum et ponderum, ut post Dorvil- 
lium censet Ernest., velex literis, quod magis credo , a Tarra- 
conensibus dono adjunctis, ne a perferentibus fraus fieret. 

classiarios] v. Plut. Galb. 15. qui: οὗτοι δ᾽ ἦσαν, oUg εἰς ἕν 
τάγμα ὃ Νέρων συλλοχίσας ἀπέφηνε στρατιώτας. Χιρλϊί. θή, ὅ. pae 
jum accu:ate in exccrpendo Bone versatus esse videtur, dum 
τοὺς δορυφόρους τοῦ Négwvog illos dicit, ut monuit jam Keimar, 
ad h.l. 7c. ἘΠ. τ, δ...» Introitus in Urbem , zrucidatis £02 milli- 
bus inermium. militum , infaustus omine, atque lpsis etiam , qui 
occiderant, formidolosus. * cf. c. 57. et €. 81. 5» «gioia classicae 
diffidebatur, infestae ob caedem commilitonum, qaos przuno sta 
dim introitu trucidaverat Galba.** —  'Tumultuariüi hi erant mili- 
tes, quos Nero in extremo discrimine ex nauus remigibusque 
collegerat, non confundendi cum justis militibus, Miseni atque 
Ravennae classibus impositis. Praeterea ex his ipsis a Nerone 
recens conscriptis magna pars, quae Romae remanserat, Galbae 
erga Neronianos crudelitatem evasit, (unde 70. 1, 7. ,, remanente 
ea legione, quam.e classe Nero conscripserat ubi statim post caee 


; G À E B A. τοῦ 
redire ad pristinum statum cogeret ; recusantes, atque 
iusuper aquilam et signa pertinacius flagitantes, non 
modo immisso equite disjecil, sed decimavit eliam. 
Item Germanorum cohortem, a Caesaribus olim ad 
custodiam corporis institutam, multisque experimen- 
115. fidelissimam, dissolvit, ac sine ullo commodo re- 
misit in palriam, quasi Cn. Dolabellae, juxta cujus 
hortos tendebat, proniorem. Illa quoque, verene 
an falso, per ludibrium jaclabantur, apposita lau- 


dem illam de militibus Romae congregatis apit) et simu 
xesiduis ex caede Jeoionem classicam elliciebat, quae postea 
toranis adjuncta, Othonis partes amplectebatur, (Tac. 
qui (7ac. 1, 87.) ,reliquos caesorum ad pontem Milvi 
saevitia Galbae in custodia habitos, in numeros legionis 
suit, facta et ceteris spe honoratioris in posterum inilitiae 
Vitellio in Hispaniam missa dicitur ab Eod, 2, 67. — v. 
ad XipA.l. 64, 5. , qui plurimas de classiariis difficultates 
et Oudend. ad n. l. 

aquam — flagitantes] | Plut. l. c. τότε παρόντος ἐγβεβαιώσα- 
σθαι τὴν στρατιάν, οὔὐτ᾽ ὀφϑήναι τοῖς ἀπαντῶσιν, 
| παρίεσαν τὸν αὐτοκράτορα, ἀλλ᾽ ἐθορύβουν βοῇ, 


l cum 
» prae- 
1, 51.) 
um, et 
compo- 


; «c ei a 
Heimar. 
expediit, 


οὔτ᾽ ἀκουσϑθῆναε 
σημεία τῷ τάγματε 
xai χώραν αἰτοῦντες. ΟΧιρλϊτί. 1. c. ἠξίουν ἐν τῇ αὐτῇ στρατείᾳ Qu- 
λαχϑῆναι, quod, manifestum est, non ad τοὺ 
nominatos pertinere, sed ad ἐρέτας, Xiphilini y 
Omissos. 

disecit] Plut. ἐκείνου δ᾽ ὑπερτιϑεμένου, καὶ πάλιν εἰπεῖν (an 
φλϑεῖν 2) κελεύσαντος, ἀρνήσεος σχῆμα τὴν ἀναβολὴν εἶναι φάσκοντες, 
Z)yavawTov) xai παρείποντο, μὴ φειδόμενοι Biss. ἐνίων δὲ 46i τὰς 
μαχαίρας σπασαμένων, ἐχόλευσε τοὺς ἱππεῖς ἐμβαλεῖν αὐτοῖς ὁ 1'ἀλ- 
Bac. ὑτέστη δ᾽ οὐδεὶς ἐκείνων, ἀλλ᾽ οἱ μὲν εὐθὺς ἀνατραπέντες, οἱ $3 
Qpsu-yovreg διεφθάρησαν, οὐ χρήστόν, οὐδ᾽ αἴσιον ποιοῦντες τῷ ΤΠ άλβα͵ 
τὸν οἰονόν» εἰριόντι διὰ πολλοῦ φόνου καὶ νεκρῶν τοσούτων εἰς τὴν 
πόλιν, Xoplül. καὶ ὃς τὰ μὲν πρῶτα ἀνεβάλετο, ᾧ 


ς δορυφόρους ibi 
el libra;i €crrore 


$ καὶ σκεψέμενος 
περὶ τούτου" ὡς δ᾽ οὐκ ἐπείθοντο, ἀλλ᾽ ἐθορύβουν, ἐφῆκε σφίσι τὸ 
στράτευμα. καὶ οἱ μὲν παραχρῆμα ἐς ἑπτακιςχιλίους (qui numeras 
jure incredibilis videtur Casaubono ad n. 1.) ἀπέθανον, oí δὲ καὶ 
| μετὰ τοῦτο δεκατευϑέντες. 

Germanorem cohortem] v. Aug. 49. et Calig. 58. 

Cn. Dolabellae) quem simul cum Othone et Pisone adoptio- 
| nem Galbae ambiisse, auctor Piu;arcA. 23. Prcpinguum Galbae 
| dicit Tac. H. 5, 88. et ab Othone custodiae datum, mox Varellii 
| jussu occisum 2, 65. 


τοῦ c, SUETONII 


iiore coena ingemuisse eum ; et ordinario quidem dis- 
pensatori, breviarium rationum offerenti, parapsi- 
dem leguminis pro sedulitate ac diligentia porrexisse; 
Cano autcm choraulae, mire placenti, denarios quiu- 

ue donasse, prolatos manu sua e peculiaribus locu- 
lis suis. [1 5] Quare adventus ejus non perinde gratus 
fuit: idque proximo spectaculo apparuit. Siquidem 
Atcllanis notissimum canticum exorsis, J'enzt io; 
Simus a villa; cuncti simul spectatores consentiente 
voce reliquam partem retulerunt; ac saepius versu 
repetito egerunt. [14] Majore adeo et favore et au- 
ctoritate adeptus est, quam gessit, imperium; quam» 


parapsidem] | Al. paropsidem, sueta scribendi diversitate. 


Cano — donasse| Plutarch. 16. Ῥιάνου αὐλήσαντος αὐτῷ παρὰ 
δεῖπνον (ἀκρόαμα δ᾽ ἦν ὃ βάνος εὐδοκιμούμενον) ἐπαινέσας καὶ ἀπο- 
δεξάμενος, ἐκέλευσεν αὐτῷ κομισθῆναι τὸ γλωσσόκομον» καὶ λαβὼν 
χρυσοῦς τινας, ἐπέδωμε τῷ άνῳ, φήσας, ἐκ τῶν ἰδίων, οὐκ ἐκ τῶν 
δημοσίων χαρίζεσθαι. Χίρλτί. 64, 8. tantam Galbae avaritiam fuisse 
dicit, ὥςτε μηδὲ δραχμὰς ἔστιν οἷς, ἀλλ᾽ ὀβολοὺς χαρίςφεσϑαι. 

Atellanis] h. e. auctoribus Atellanarum, de quibus v. ad Tiber. 
45. Pro exorsis ante Beroaldum legebatur exorsus, haud dubie e 
vitio. Casaub. excidisse putabat δὲν silentii signum apud comi- 
COs, ante veni. 

Venit io! Simus] In loco corrupto dubiaeque lectionis plu» 
zimorum secutus sum auctoritatem , atque io ita dolorem et in- 
dignationem significat, quem usum exemplis comprobant Burm. 
ad Ovid. A. A. 5, 742. Fast. 4, 447. Darth. ad Stat. Theb. 5, 211. 
εἰ Diakenb. ad δι. 5, 654. — — Jac. Gronov. legere malebat: ve- 
nit ohe simus sequ. — Mihi etiam praeplacet, quod post Ant. 
Augustinum commendavit Muretus V. L. 15, 11. et recepit Ou- 
dendorp., probante Wolfio, ex lectione optimorum codd. cor- ; 
vupta venitionesimus erutum : Venit io Onesimus à vilía, quoniam 
Onesimus, usitatum villicorum momen, parci et aart significa- 
tionem continet. Quamcunque lectionem receperis, sensus est - 
facilis, Reférebant ad Galbam, qui in secc ;u mox in Hispanica 
nüilitia latuerat, saevum et avarum quod in fabula dictum fue- 
rat de homine rustico et sordido, cum magno suorum dolore in 
Ürbem revertente; unde et voce retulerunt spectatores carmen, €t 
egerunt h. e. histrionis, argumentum gestibus exprimentis, actio- 
nem (v. Neron. 59. de Dato) imitati sunt. 


G A'L B AÀ- , 94 


quam multa documenta egregii Principis daret: sed 
Nequaquam tam grata erant, quam invisa, quae secus 
fierent. .  Regebatur trium arbitrio, quos una et in- 


multa documenta egr. Principi;i] Ad ea pertinent supplicia 
Neroniznorum, de quibus v. P/ut. 17. ἀπέκτεινε τοὺς πονηρούς, £V 
οἷς ἦν ὁ Ἤλεϊῖος, xai Πολύκλειτος, xai llerivog, xai Πατρόβιος. ὃ 
δὲ δήμος ἐκρότει, καὶ δι᾽ ἀγορᾶς αὐτῶν ἀγομένων, ἐβόα, καλὴν εἶναι 
καὶ θεοφιλῆ πομπήν.  Xiphil. θή, 5. τὸν μέντοι Ἥλιον, καὶ τὸν INxo- 
κισσον» τόν τε Πατρόβιον. καὶ τὴν Λουκούσταν τὴν φαρμακίδα, καὶ 
ἄλλους τινὰς τῶν ἐπὶ τοῦ Νέρωνος ἐπιπολασάντων, κατὰ τε τὴν πόλιν 
πᾶσαν δεδεμένους περιαχϑῆναι, καὶ μετὰ τοῦτο κολασθῆναι ἐκέλευσε. 
καὶ ἐπὶ μὲν τούτοις ἐπῃνεῖτο sequ. Ac plura laude digua retert 
laudatus jam a Reimaro ad l. c. Zozaras p. 57:1. C. τοὺς συκο- 
φΦαντήσαντάς τινας ἐπὶ ToU Νέρωνος, ἢ Ψευδομαρτυρήσαντας ἐκόλασε. 
καὶ οἱ δοῦλοι, οἷ κατὰ τῶν δεσποτῶν Le Ma τι ἢ εἰπόντες, αὐτοῖς 
ἐκείνοις ἐπὶ τιμωρία παρεδόθησαν. καὶ τὰ χρήματα Os καὶ τὰ τήν 
ματα, ὅσα τινὲς παρὰ τοῦ Νέρωνος εἰλήφεσαν, ἀπῃητεῖτο. τούς 'yB 
μὴν ὑπ᾽ ἐκείνου φυγαδευθέντας, ὡς ἡσεβηκότας τι εἰς αὐτόν, κατή- 
rays. xl τὰ ὀστὰ τῶν ἐκ τοῦ βασιλικοῦ γένους σφαγέντων tig τὸ 
τοῦ Αὐγούστου μνήμεϊον pua 8, παὶ τὰς αὐτῶν εἰκόνας ἀπεκα- 
τέστησεν-. 

trium arbitrio] Tac. H. 1, 15. ,,Potentia principatus divisa 
inter 7. FPinium, Consulem, et Corzelium Laconem, Praetorii 
Praefectum, | Nec minor gratia Jce/o, Galbae liberto, quem anulis 


'- donatum, equestri nomine Martianum vocitabant, ** — XipAi/. 64, 


2. οἱ £EeAsUSsQor αὐτοῦ πάμπολλα ἐπλημμέλουν, vigTE καὶ tig ἐκεῖνον 
αὐτὰ ἀναφέρεσθαι: De T. Finio v. Ῥίππίο v. Plur. Galb. 7. 10. 12. 
ubi: ἦν δ᾽ ΟὨβίννιος ἀργυρίου μὲν ἐσχάτως καὶ παρ᾽ ὁντινοῦν ἥττων 
(cupiditatis imimcensae), ἔνοχος δὲ καὶ τοῖς περὶ γυναῖκας ἁμαρτῆμαν 
civ sequ. εἴ 16. αὐτὸς μὲν ἠδόξει (Galba), (pSóvov ὃξ καὶ μῖσος 


4 " - . ^ 
“εἶχεν "'OBivsroc , ὡς τοῖς μὲν ἄλλοις ἅπασιν ἀνελεύθερον παρέχων "τὸν 


᾿ ἡγεμόνα καὶ μικρολόγον, αὐτὸς δὲ χρώμενος ἀσώτως, καὶ λαμβάνων 
πάντα xai πιπράσκων sequ. aliisque locis plurimis. v. etiain ad 
Claud. 52. Brevem vitae hominis listoriam dat 7ac. HI. 1, 48. — 
De Cornelio Lacone v. Plut. 15. et 29. Tac. 1, 6. ,,Invalidum se- 
uem T. Vinius et Cornelius Laco, alter deterrimus- mortalium, 
"alter ignavissimus , odio flagitiorum (Vinii) oneratum , contemtu 
incertiae (Laconis) destruebant. * Id, c. 26. ,, Multa erumpentis 


seditionis indicia per conscios oppressa; quaedam apud Galbae 


"aures Praefectus Laco elusit, ignarus militarium animormm, con- 
^sihique quamvis egregii, quod non ipse aíferret, inimicus, ct 
adversus peritos pervicax.'* De assessoribus judiciorwm lege 
Heinecc, Ant. R. 4, 6, 9. — | Icclus denique Plur. 7. Σικελὸς ἀνὴρ 


198 € 6.UET ONILI 


ira Palatium habitantes , nec unquam non adhaeren- 
les, paedagogos vulgo vocabant. Hi erant 'T. Vinius, 
legatus ejus in Hispania, cupiditatis immensae: Cor- 
nelius Laco, ex assessore Praefectus praetorli, arro- 
gautia socordiaque intolerabilis ; libertus Icelus, pau- 
lo ante anulis aureis et Marciani cognomiue ornatus, 
ac jam summae equestris gradus eandidatus. His, di- 
verso viliorum genere grassanüibus, adeo se abuten- 
dum permisit et tradidit, ut vix sibi ipse constaret: 
modo acerbior parciorque, modo remissior ac negli- 
gentior, quam conveniret Principi electo, atque illud 
aetatis... Quosdam claros ex ulroque ordine viros, 
'suspicione minima, inauditos condemnavit. Civita- 
iem Romanam raro dedit: jura trium liberorum vix 
uni atque alteri; ac ne his quidem, nisi ad certum 


ἀπελεύθερος dicitur, qui primus Galbae, periisse Neronem, ipsurni- 
que lmperátorem electum, nunciarit; quamobrem, ut Id. fin. 
Cap. τῷ ἀπελευθέρῳ δακτυλίους τε ψρυσοῦς ἔδωκε, wai Νίαρκιανὸς 
Οὐΐκελλος ἦδη καλούμενος εἶχε τὴν πρώτην ἐν τοῖς ἀπελευϑέροις δύνα- 
μιν. v. Tac. 1, τῷ. quem locum supra excitavi, et c. 55. €t 57. Quod 
autem summae (ita omnes Mss. , primusque Casaub. ex uno Vi- 
teib. dedit summz) equestris gradus n. l. dicitur. candidatus, id 
cum Ernestio aliisque de praefectura praetorii intelligo, non de 
procuratione cum Lipsio ad 7ac. H. 1, 12,, neque universe cum 
Casaub. de principatu inter Equites, cui obstat voc. candidatus, 
cettum aliquem honorem significans. — De morte trium pae- 
dazogorum Galbae v. Tac. 1, 42. ,, Tit. Ànde P'inium invasere. — 
Ante aedem D. Julii jacuit, primo ictu in poplitem, mox ab 
Julio Caro, legionario milite, utrumque latus transverberatus. ** 
et c. 46. Laco Praef:ctus, tanquam in insulam seponeretur, ab 
evocato, quem ad caedem ejus Otho praemüserat, confossus; in 
Marcianum IEcelum, ut in libertinum, palam animadversum. ** 

Quosdam — condemnavit] post oppressum Nymphidium. Pur. 
15. οὕτω τοῦ Νυμφιδίου καταστρέψαντος, ὁ làABag πυϑόμενος, καὶ 
τῶν συνωμοτῶν αὐτοῦ κελεύσας ἀποθανεῖν, ὅσοι μὴ δι αὐτὸν εὐθὺς 
ἀπέθανον, ἐν οἷς ἦν καὶ Ἠιγγώνιος» ὃ τὸν λόγον γράψας, καὶ Mie 
ϑριδάτης à Ποντικὸς, ἔδοξε μὴ νομίμως, εἰ καὶ δικαίως, μηδὲ δηήμοτι- 
μῶς, ἀνῃρηνόναι πρὸ κρίσεως ἄνδρας oux ἀσήμους. ἕτερον γὰρ »'yt- 
μονίας σχῆμα προςεδέχοντο πάντες, ἐξαπατώμενοι συνήθως ὑπὸ τῶν 
ἐν ἀρχῇ λεγομένων. 

jura £riuin liberorum] v. «à Claud, 19. 


! 


Énrpeiat-. .. 


1 


G A £L B A. 199 


praefinitumque tempus. Judicibus, sextam decuriam 
adjici precantibus, non modo negavit, sed eiiam con- 
.cessum a Claudio beneficium, ne hieme initioque 
anni ad judicandum evocarentur, eripuit. [15] Exi- 
stimabatur etiam senatoria et equesiria oflicia bienni 
spatio determinaturus, nec daturus, nisi invitis ac 
recusantibus, —Liberalitates Neronis, non plus deci- 


sexíam decuriam] v. ad Aug. 52. 

concessum a Claudio benef. v. ad Claud, 25. init. 

senatoria et equestria officia] h. e. munera, a senatorio et 
equestri ordine administrari solita, maxime mihtaria et provin- 
cialia, ut mihi videtur, quoniam de ;nvi/is ac recusantibus 5615 
mo. Ad equestria oÍlicia maxime referendum munus Procurato- 
rum. Caesaris in provinciis, quae, ut 7ac. Agric. 4., equestris no- 
bilitas erat. Repressurus autem erat Galba, qui per ambitionem 
vel avaritiam munera expetebant, Tacent omnes interpretes de 
loco haud prorsus expedito. 

Lüberal. Neronis] Plutarch. 16. τὰς δωρεάς, ἃς Νέρων ἔδωκε 
τοῖς περὶ σκηνὴν καὶ παλαίστραν, ἀπαιτεῖσθαι συντόνως κελεύ- 
σας, πλὴν τοῦ δεκάτου μέρους, εἶτα μικρὰ καὶ γλίσχρα πκομιξόμενος 
(ἀνηλώκεσαν γὰρ οἱ πλεῖστοι τῶν λαβόντων, ἐφήμεροι καὶ σατυρικοὶ 
τοῖς βίοις ἀνθρῶποι) τοὺς πριαμένους παρ᾽ αὐτῶν ἢ Χαβόντας ὁτιοῦν 
ἀνεζήτει, καὶ παρ᾿ ἐκείνων ἐξέπραττε. ac. 1,20. , Proxima pecu- 
niae cura, et cuncta scrutantibus justissimum visum est, inde 
repeti, unde inopiae causa erat. Bis et vicies millies Sestertiüm 
donationibus Nero effuderat. Appellari singulos jussit, decuma 
parte liberalitatis apud quemque eorum relicta, At illis vix decu- 
inae.super portiones erant, iisdem erga aliena sumtibus, quibus 
sua prodegerant, quum rapacissimo cuique ac perdiüssimo non 
agnis aut fenus, sed sola instrumenta vitiorum manerent. Exa- 
ctioni £riginta Equites Romani praepositi, novum officii genus, 
et ers ac numero onerosum, ubique hasta et sector, et in- 
quieta Uxbs auctionibus. Attamen grande gaudium, quod tam 
pauperes forent, quibus donasset Nero, quani quibus abstulis- 
set. ^  Diversitatem numeri Equitum, quos Tacitus frieinta, 
Suetonius qizzquasinta exactioni praepositos dicunt, minus mo- 
ror, praesertum quum íacilis sit conciliatio, a Casaubono data, 
ut, diíiciliori negotio, triginta prioribus viginti additos dica- 
mus. Alia mihi est dubitatio de decimis. Nempe singulare libe- 
xalitatis genus h. etiam l dici, notavi ad Calig. 26., atque stat. 
mihi sententia, quoniam Suetonius, accuratissimus in talibus, 
et plerumque instrumenta publica secutus, ita scripsit, uti legi- 


200 C. S U E T,OjON!DLE 


mis concessis, per quinquaginta Equites Romanos ea 
conditione revocandas curavit exigendasque, ut et, 
si quid scenici aut xyslici donatum olim vendidissent, 
auferretur emtoribus, quando illi, absuinto | prctio, 
solvere nequirent. Αἱ contra, nihil non per comites 
atque libertos pretio addici, aut donari gratia passus 
est, vecligaliaa, immunitates, poenas innocenlium, 
impunitates noxiorum. Quin etiam, populo Romano 
deposcente supplicium Haloti et Tigellini, solos ex 
omuibus Neronis emissariis vel maleficentissimos in- 
columes praestitit: atque insuper Halotun procura- 
lione amplissima ornavit. Pro 'igeilino etiam sae- 
vitiae populum increpuit edicto. [16] Per haec pro- 


mus, non: zom plus decima parte concessa. Quod enim Tacitus 
diserte da. decimis portionibus et decima parte liberalitatis loquitur, 
nonne fallere eum potuit ambiguum in verbis edicti vocabulum ? 
Plutarchi τὸ δέκατον μέρος, ut Graeci scriptoris, minus curo. 
Nam si error in Latino, quidni Graeco? Scio, audaciam esse 
in corrigendo Tacito, atque erro fortasse. "Tamen reprehendi» 
quam scrupulum, qui mihi haeret, tacere malui. 

addict] Al. adipisci. Iud. optimorum interpretum judicio 
jure praelatum. est. De sequentibus: vectigalia — noxiorum. v. 
notata ad. Claud. 29. 

Haloti) De hoc v. ad Claud. 44. 

"lel De Sofonio Tigellino, Praefecto Praetorio sub Ne- 
xone, vide Z'acizum Ann. l. 14. et 15. passim. Hist. 1, 72. cf. Lips. 
ad Ann. 14, 51. Schol. ad Juvenal. 1, 155. Mortem ejus describit 
eiüam Plutarch. Oth. 2. 

Pro Tig. — edicto]  Xiphil. 64, 8. τῷ δήμῳ σφόδρα ἀξιοῦντι, 
τὸν Τιγελλῖνον xal ἄλλους τινὰς τῶν πρότερον ὑβρισάντων ἀποϑανεῖν, 
οὐχ ὑπεῖξε, τάχα ἂν ἀποντείνας αὐτούς, εἰ μὴ ἐκεῖνοι τοῦτ᾽ ἡτήκει- 
σαν. Causam nobis aperit δἸωίατοΐ. Galb. 17. ἐφϑάμει ὁ γενναῖος 
(ligellinus) προειληφὼς ἀῤῥαβῶσι μεγάλοις τὸν ᾿Οβίννιον, narrata- 
que morte innocentis T'eriulliani, pergit: $ δὲ καὶ ποιῆσας ἄξιον 
Sayxrovu Νέρωνα, καὶ γενόμενον τοιοῦτον ἐγκαταλιπὼν wai προδούς, 
σεριὴν μέγα δίδαγμα τοῦ μηδὲν ἄπρακτον εἶναι map ᾿Οβιννίῳ, μηδ᾽ 
ἀνέλπιστον τοῖς διδοῦσιν. οὐδενὸς γὰρ οὕτω ϑεάματος ἐρασϑεὶς ὁ Poe 
μαίον δῆμος, ὡς τοῦ Τιγελλῖνον ἰδεῖν ἀπαγόμενον, οὐδὲ παυσάμενος 
ἐν πᾶσι ξεάτροις καὶ σταδίοις αἰτούμενος ἐνιεῖνον, ἐπεπλήχϑη διαγράμ- 
ματι τοῦ αὐτοκράτορος, Τιγελλῖνον μὲν οὐ πολὺν ἔτι βιώσεσθαι φά- 
σμοντος χρύνον, ὑπὸ φϑινάδος νόσου δαπανώμενον, ἐκείνους δὲ παραὶσ 


G A L B A 201 


pe universis ordinibus offensis, vel praecipua flagra- 
batinvidia apud milies. Nam quum in verba ejus 
absentis juranüibus donaiivum grandius solito praepo- 
sili pronunciassent, neque raiam rem habuit, et sub- 
inde jactavit, legere se miüitem, non emere con- 
$uesse. Alque eo quidem nomine omues, qui ubique 


τουμένου, μὴ Oi& yQialyEIY ,— μηὸδξ τυραννικὴν ποιεῖν τὴν ἡγεμονίαν 
ξ641., quemadmodum constituendum locum puto. 

prope — cffniis) Prope edidi, non propere, et cb elegan- 
tiam, quae'est in illo modeste addito, quod monuit jam Wolf., 
et quod universi ordines, ut saepe, esse possunt homines univer- 
sorum ordinum, denique, quod non placet propere ita dictum 
pro órevi, ubi non, quid Galba fecerit cum festinatione et impetu 
aliquo, sed quid ei accider;;, significatur. lugeniosam conjectu- 
iam mecum communicavit Cel. Müller: per &aec probra. Deinde 
cffensis cum Oudend. et Wolfio (in nota) praetuli vulg. offznusus, 
quoniem hoc Suetonio est i. q. infensus, nunquam iazvisus (v. 
ind.), quamquam usus hujus exempla Casaubonus et EÉrnestius 
attulerunt Ciceroniana. — Mox //agrabat e Memm. aliisque codd., 
et more Suetonii cum Burm. atque Ernest. edidi pro jiagrawit. 
Hoc per incuriam in. textu. »eliquit Oudendorp., quum illud in 
nota comprobasset, et reposuisse se scripsisset, 

donativum:— pronunciassent] Interpres Plutarch. Galb. 9. 
Νυμφίδιος Σαβῖνος, wv ἔπαρχος — μετὰ Τιγελλίνου τῆς «u- 
λῆς, ἐπεὶ τὰ Νέρωνος ἀπέγνωστο παντάπασι, καὶ δῆλος ἦν ἀποδρα- 
δόμενος εἰς Αἴγυπτον, ἔπεισε τὸ στρατιωτικόν, ὡς μημέτι παρόντος, 
ἀλλ᾽ ἠδη πεφευγότος, αὐτοκράτορα l'aABavy ἀναγορεῦσαι, καὶ δωρεὰν 
ὑπέσχετο κατ ἄνδρα τοῖς αὐλικοῖς καὶ στρατηγικοῖς προςαγορευομέ- 
νοις δραχμὰς ἑπτακιςχιλίας πεντακοσίας, τοῖς δ᾽ ἐμτὸς στρατευομένοις 
πεντήκοντα καὶ διακοσίας ἐπὶ χιλίαις, ὅσον ἀμήχανον ἦν συναγαγεῖν 
μὴ πλείονα μυριάκις κακὰ παρασχόντα πᾶσιν ἀνθρώποις, ὧν Νέρων 
παρέσχε. τοῦτο γὰρ εὐθὺς μὲν ἀπώλεσε Νέρωνα, μετ᾽ ὀλίγον ὃὲ καὶ 
Τάλβαν sequ. Praepositi Ἰρῖταν sunt Nymphidiue, Praeíectus 
Praetorio, et reliqui duces, qui ejus imperium er exemplum se- 
quebantur. 

neque ratam — consuesse]| Plutarch. c. YQ. τοὺς στρατιώτας, 
τὴν δωρεὰν μὴ κομιζομένους, ἔν ἀρχῇ μὲν ἐλπὶς παρῆγεν, ὡς» εἰ καὶ 
μὴ τοσοῦτον» ἀλλ᾽ ὅσον Νέρων ἔδωκεν, ἀποδώσοντος. ἐπεὶ δὲ μεμῷο- 
μένους ἀκούσας, ἀφῆνε φωνὴν ἡγεμόνι μεγάλῳ πρέπουσαν; εἰπών, 
εἰωθέναι καταλέγειν στρατιώτας, οὐκ ἀγοράζει», πυϑομένοις τοῦτο 
δεινὸν εἰςῆλθε μῖσος καὶ ἄγριον πρὸς αὐτόν. Xiphil. 64, 5. εἰ καὶ τῇ 
^ ἡλικία τῇ τε νόσω ἐκεημήκει, ἀλλὰ τῇ διανεία ἤκμαζεν, οὐδ᾽ ἠξίου 
τὸν αὐτοκράτορα ἀναγκαζόμενόν τι ποιεῖν. ἀμέλει καὶ τοῖς δορυφόροις 


202 CO. S D E T O"N'IT 


erant, exacerbavit. Ceterum praetorianos etiam me- 
iu et indignilate commovit, removens subinde ple- 
rosque, ut suspectos, et Nymphidii socios. Sed ma- 
xime fremebat superioris Germaniae exercitus, írau- 
dari se praeiniis navatae adversus Gallos et Vindicem 
operae. Argo primi obsequium rumpere aus), Ka- 
lendis Januariis adigi sacramento, nisi in nomen Sena- 
tus, recusarunt: statimque legationem ad praetoria- 


αἰτοῦσι χοήματα οὖν. ἔδωμε, καὶ ἔφη "ys ὅτι" Βαταλέγειν στρατιώ- 
πας, ἀλλ᾽ οὐκ ἀγοράζειν δἴωθα. οἱ Tac. Hist. 1, 5. ,, Miles urba- 
nus, longo Caesarum sacramento imbutus, et ad destituendum 
fNeronem arte magis et impulsu, quam suo ingenio, traductus, 
postquam neque dari donativum, sub nomine Galbae promissum, 
neque magnis meritis ac praemiis eundem in pace, quam in bello, 
locum, praeventamque gratiam intelligit apud Principem, a le- 
gionibus factum ; pronus ad novas res sequ. — — Accessit Galbae 
vox, pro Republica honesta , ipsi anceps, Jegz «a se militem, nom 
em. “Ὁ. 
Nymphidii socios] v. supra ad c. 11. et 12. Plerosque est i. q. 
zuultos, ut assolet. v. ad Caes. 85. et ind. 

super. Germaniae exercitus] Plut. c. 18. τὸ μὲν ἐν Ῥώμῃ τυ- 
Φλὸν ἦν ἔτι κίνημα, καί τις αἰδὼς ἅμα πρὸς παρόντα τὸν l'&ABav ἀμ- 
βλύτητα xal μέλλησιν ἐνεποίει τῶν νεωτερισμῶν, wai τὸ μηδεμίαν 
ἀρχὴν ἐμφανῆ μεταβολῆς ὁρᾶσθαι, συνέστελλε καὶ συνέμρυπτεν ἀμοις- 
“γέπως τὴν δυςμένειαν αὐτῶν. οἱ δὲ πρότερον ὑπο Οὐεργινίῳ “γενόμε- 
νοι, τότε δ᾽ ὄντες ὑπὸ Φλάμνιῳ περὶ Τ᾽ερμανίαν, μεγάλων μὲν ἀξιοῦν- 
τες αὑτοὺς διὰ τὴν μάχην, ἥν ἐμαχέσαντο πρὸς Οὐϊΐϊνδικα, μηδενὸς 
"δὲ τυγχάνοντες, ἀπαρηγόρητοι τοῖς ἄρχουσιν ἦσαν sequ. —.Xiphil. 
64, 4. οἱ ἐν ταῖς Τερμανίαις στρατιῶται, οὖς εἶχε “Ῥοῦφος, μηδεμίαν 
εὐεργεσίαν ὑπὸ τοῦ Τ᾿άλβα εὑράμενοι, ἐπὶ πλεῖον ἐφλέγμηναν. τοῦ 
δὲ δὴ τέλους τῆς ἐπιϑυμίας σφῶν ἁμαρτόντες ἐπὶ τοῦ "PoUQou, ἐξή- 
πουν αὐτὴν ἐφ᾽ ἑτέρου τινὸς ἀποπληρῶσαι. καὶ ἐποίησαν τοῦτο. προστή “ 
σάμενοι γὰρ Αὖλον Βιτέλλιον τῆς μάτων V'sgjaviag ἄρχοντα, ἐπανξ- 
στῆσαν. Maxime v. Tac. 3, 8, 9. et 12. 

Kal. Jan..— recusarunt] Tac. », 12. ,,Paucis post Kal. Ja- 
nuarias diebus Pompeji Propinqui, Procuiratoris, e Belgica lite- 
yae afferuntur : superioris. Germaniae legiones, rupta sacramentz 
reverentia, Imperatorem alium flagitare, et Senatui ac Pop. Rom. 
arbitrium eligendi permittere ; quo seditio mollius acciperetur. ** 


cf. Id. c. 5o. sequ., maxime c. 55. Plut. c. 92. seditionis praetex- 


“. “ ,» B ' € m » € ΄ 3U 9 
tum iis fuicse narrat : Οὐεργίνιόν τε Ποῦφον ἀπερριμμδνὸν ἀτιμῶὼς, 
^ ^ 1 , , [d - , a" 
xai laÀarüy τοὺς πολεμήσαντας αὐτοῖς δωρεῶν τυγχάνοντας, OGOF 


eU L B. ἃς 205 


nos cum mandatis destinaverunt, displicere Impera- 
£orem in Mlispania factum: eligerent zpsz, quem 
«cuncti exercitus comprobarent. |17]| Quod ut nun- 
iatum est, despectui esse non iam seneclanmi suam, 
quam. orbitatem ratus, Pisouem Frugi Licinianum, 
nobilem egregiumque juvenem, ac sibi oiim probatis« 
simum, testamentoque semper in bona et nomen asci- 
tum, repente e media salutantium turba apprehendit ; 


δὲ μὴ προςέθεντο Οὐΐνδικι, κολαζομένους, ᾧ μόνῳ τὸν L'aABay χάριν 
εἰδέναι, καὶ τιμὰν τεθνηκότα wal γεραίρειν δημοσίοις ἐναγισμοῖς, ὡς 


ὠς " , Lj , , * , . . 
ὑπ᾽ ἐκείνου “Ῥωμαίων ἀποδεδειγμένον αὐτομράτορα. Deinde pergit: 


τοιούτων ἀνα(ρανδὸν 40x λόγων ἐν τῷ στρατοπέδῳ περιφερομένων, ἐπ- 
ἤλθεν ἡ νουμηνία τοῦ πρώτου μηνός, ἣν Ἀαλάνδας ᾿Ιανουαρίας x«- 
λοῦσι" τοῦ δὲ ᾧλακκου (Hordeonium Flaccum dicit, de quo v. Tac. 
€. 0.) συναγαγόντος αὐτοὺς ἐπὶ τὸν ὅρκον, Oy ἔθος ἐστὶν ὀμνύειν ὑπὲρ 
τοῦ αὐτοκράτορος, τὰς μὲν εἰκόνας TOU l4ABa προζελθόντες ἀνέτρεψαν 
xai κατέσπασαν" αὐτοὶ δ᾽ ὁμόσαντες ὑπὲρ συγκλήτου καὶ 
δήμου Ῥωμαίων διελύθησαν. sequ. 

Imper. ἐπ H:spania factum] | Apud Plutarchum l. c. unus ex 
militibus, ut Vitellium, τὸν τῆς ἑτέρας l'sgjuaviag xyoUjutvov , Im- 
peratorem dicant, suadet hisce verbis: Φέρε, τοῦτον ἑλόμενοι, osi» 
Ξξωμεν ἀνθρώποις πᾶσιν, ὡς Ἰβήρων καὶ Λυσιτανῶν ἀμείνους ἐσμὲν 
αὐτοκράτορα αἱρεῖσθαι. Quem cum inferioris Germaniae legiones 
elegissent, εὐθὺς wal τὸ μετὰ Φλάμκου στράτευμα τοὺς καλοὺς ἐκεί- 
γοὺς καὶ δημομρατικοὺς εἰς σύγκλητον ὅρμους ἀφέντες, ὥμοσαν Οὐϊ- 


πελλίῳ τῷ αὐτοκράτορι ποιήσειν τὸ προςτασσόμενον. 


despectui esse — ratus] Plut. c. ig. φΦοβηϑείς, ὡς μὴ μόνον 
- M * -Ὁ 3 * b LI ^ ΕἸ , , » 
διὰ τὸ γῆρας, ἀλλὰ καὶ διὰ τὴν ἀπαιδίαν. καταφρονούμενος, ἐβου- 
λεύετο παῖδα ϑέσϑαι τῶν ἐπιφανῶν τινα νεανίσκον, καὶ διάδοχον ἀπο- 


δεῖξαι τῆς ἀρχῆς:  Adspirabant ad eundem honorem, amicis Gal. 


.bae vel huic, vel illi faventibus, praeter Pisonem Otho et Dola- 
bella. v. Put. 19. et 25. Tac, τ, τᾶ. 

^. Pisonem Frugi) De genere Pisonis v. Lips. et Ern. ad Tuc. 
3, 14., Reimar. ad Xip/.64, 5. De ejus moribus 7ac. l. c. 


:,, Piso, M. Crasso et Scribonia genitus, nobilis utrimque, vultu 


.habituque moris antiqui, et sestimatione recta severus, deterius 
interpretantibus tristior habebatur. ea pars morum ejus, quo 
suspecor sollicitis, adoptanti placebat. '* ^ Plur. c. 25. νεανίαν 
dicit ἐν τῇ πρὸς πᾶσαν ἀρετὴν εὐφυΐᾳ τὸ κόσμιον καὶ αὐστηρὸν ἐμ- 
εἰ(ρανέστατα ἔχοντα, Χιρλϊί. 1. c. νεανίσκον εὐγενῆ» ἐπιεικῆ, Φρό- 
ψιμον. 


204 €. 8:UXE ΟΝ XX 


filiumque appellans, perduxit in castra, ac pro con- 
cione adoptavit; ne tunc quidem donativi ulla mene 
tione iacta. Quo faciliorem occasionem M. Salvio 
Oihoni praebuit perficiendi conata, intra sextum ad- 
optionis diem. [15] Magna et assidua monstra jam 
inde a principio eXitum ei, qualis evenit, portende- 
rant. Quum per omne iter dextra sinistraque oppi- 
datim victimae caederentur, taurus, securis ictu con- 
siernaíius, ruplo vinculo essedum ejus invasit, elatis- 
que pedibus totum cruore perfudit; ac descendentem 
speculator impulsu turbae lancea prope vulneravit, 
Urbem quoque, ei deinde Palatium ingressum. exce- 
pit terrae tremor, et assimilis quidam mugitui sonus, 
Secuta sunt aliquanto manifestiora et tristiora.  Mo- 
nile, mnargaritis gemmisque consertum , ad ornandam 


DL 


repente — adoptavit] Plut. 1. c. ἄφνω μηδὲν προειπὼν j«ers- 
πέμψατο ἸΠείσωνα — καὶ κατέβαινεν εἰς τὸ στρατόπεδον, ἐκεῖνον amo" 
δείξων Βαίσαρα καὶ διάδοχον. cf. Tac. τή --τιϑ. ubi; ,Apud fre- 
quentem militum concionem, Imperatoria brevitate, adoptari a 
se Pisonem, more D. Augusti et exemplo militari, quo vir vi- 
xum legeret, pronunciat, ** 

ne tunc qu. — facta] Plut. c. c. ἣν δὲ καὶ rà τῶν στρατιωτῶν 
ὕπουλα xxl σκυθρωπά, μηδὲ τότε δωρεᾶς αὐτοῖς δοθείσης. 

intra sextum adopt. diem)  Adoptatus est Piso IIII. Id. Jan. 
(Tac. 1, 18.) s. die 10. Januar., Galba interfectus XVIII. al. 
Febr. (Tac. c. 27.) s. die 15. Januax., ut adeo more Romano ad- 
optionis et caedis dies annumerentur. Quod Casaubonus, Plu- 
tarchum aliter numerare et quar/um diem appellare, dicit, in eo 
errat, festinantius lecto Plutarcho. 18 enim, facilius" znilites a 
conjuratis ad seditionem flecti potuisse, narrat, ἤδη σαϑροὺς ὄντας 
μαὶ δεομένους προφάσεως, additque: οὐ γὰρ ἦν ἡμερῶν τεσσά- 
Qu» ἔργον, ὑγιαίνοντος στρατοπέδου, μεταστῆσαι πᾶσιν (quod 
vel referendum ad auctores seditionis, vel legendum πασῶν, ut 
nos: ganzer vier Tage, vel πάντας), ὅσαι μεταξὺ τῆς εἰξζα 
ποιήσεως ἐγένοντο καὶ τῆς σφαγῆς. ἕκτῃ γὰρ &vx- 
ρέϑησαν, ἣν ἄγουσι Ῥωμαῖοι πρὸ δεκαοκτὼ Ἀαλανδῶν Φευρουαρίων. 
Diserte igitur sex£o die interfectum, et quatuor diés inter adoptio- 
nem et caedem interjectos fuisse, accuratissime dicit. Ceterum 
cf. Oth. 6. et ibi not. 

manifestiora] ἴτὰ Memm. aliique, Vulg. majora. Alii in- 
juxia omiserunt verba: e£ tristiora, 


αὐ ΒΑ. 405 


Fortunam suam Tusculanam, ex omni gaza secreve- 
yat; id repente, quasi augustiore dignius loco, Ca- 
pitolinae Veneri dedicavit: ac proxima nocte somnia- 
vit speciem lortunae querentis, fraudatam se dono 
destinato, minantisque, erepturam et ipsam, quae 
dedisset. Quumque exterritus, luce prima ad ex- 
piandum somnium , praemissis, qui rem divinam ap- 
pararent, 'lusculum excucurrisset, nihil invenit 
praeter tepidam in ara favillam, atratumque juxta 
senem in catino vitreo thus tenentem, et in calice 


" fictili merum. | Observatum etiam est, Kalendis Ja- 


nuariis sacrificanti coronam de capite excidisse: au- 


.Spicanti pullos avolasse: adoptionis die, neque mili- 


ies allocuturo castrensem sellam de more positam 
pro tribunali, oblitis ministris, et in Senatu curu- 
lem perverse cóllocatam. [19] Prius vero, quam 
occideretur, sacrificantem mane haruspex identidem 
monuit, cayeret periculum: non longe percussores 


Fortunam suam Tusc.| v.supra c. 4. Mox voc. repente du. 


; bium videbatur Müllero, conjicienti: rei poenitens vel re re- 


putata. 

avolass*] i. e. aufugisse. Ita Memm. et optimus quisque co- 
dicum. ΑἹ. evolasse, quod temere defendit Burm.  Evolare enim 
est zn altum volare, in quo nullum prodigium. — Ceterum de 
adoptionis die Tac. c. 18, ,, Quartum Idus Januar., foedum imbri- 
bus diem, tonitrua et fulgura et coelestes minae ultra solitum 
turbaverant. Observatum id antiquitus comitiis dirimendis non 
terruit Galbam, quo minus in castra pergeret, contemtorem ta- 
lum, ut fortuitorum, seu, quae fato manent, quamvis signi- 
ficata, non vitantur. * Etiam Pl/ut. c. 25. ἀρξαμένου δὲ τὰ μὲν 
λέγειν ἐν τῷ στρατοπέδῳ, τὰ δ᾽ ἀναγινῴώμειν, τοσαυτάκις ἐβρόντησε 
x«l κατήστραψε, γαὶ τοσοῦτος ὄμβρος καὶ ζόφος ἐξεχύθη εἰς τὸ 
στρατόπεδον καὶ τὴν πόλιν, ὡς κατάδηλον εἶναι μὴ προςιέμενον, μηδ᾽ 
ἐπαινοῦν τὸ δαιμόνιον γινομένην οὐκ ἐπ᾿ ἀγαθῷ τὴν εἰςποίησιν. 

saer:f'cantem — monurt]| Tac. c. 27. ,, XVIII. Kal. Februar. 
sacrificanti pro aede Apollinis Galbae haruspex Umbricius /ristia 
exta. et instantes insidias ac domesticum. hostem praedicit; audiente 
Othone (n«m proximus adstiterat) idque ut laetum e contrario, 
€t suis cogitationibus prosperum Tuterpretite- **. Plutarch. c. 24. 


ἐκείνῃ, (ἡμέρᾳ, sexta sc. post adoptionem) ἕωθεν εὐθὺς ὁ μὲν Γ᾽ ἀλ- 


206 €. SU E-T.ON Y 1 


abesse. Xklaud multo post cognoscit, teneri castra ab 
Othone: ac plerisque, ut eodem quamprimum per- 
geret, suadeutibus, (posse enim auctoritate et praes 


sentia praevalere,) nihil amplius, quam continere se, - 


statuit, et legionariorum firmare praesidiis, qui mul- 
iifariam diverseque tendebaut. Loricam tamen in- 
duit linteam, quamquam haud dissimulans, parum 
adversus tot mucrones profuturàm. Sed extractus 
rumoribus falsis, quos conspirati , ut eum in publi- 


Bo; ἔθυεν ἐν Τ]αλατίῳ, τῶν Φίλων παρόντων" à ὃξ ϑύτης, ᾿Ομβρίς- 
succ, ἅμα τῷ λαβεῖν εἰς τὰς χεῖρας τοῦ ἱερείου τὰ σπλάγχνα, wx 
προςιδών, οὐ Or αἰνιγμῶν, ἀλλ᾽ ἄντιμρυς ἔφη σημεῖα μεγάλης ταρᾶ- 
γῆς» καὶ μετὰ δέλου κίνδυνον ἐκ κεφαλῆς ἐπικείμενον τῷ αὐτομράτορι» 
μονονουχὶ τὸν ᾿Οϑωνα τοῦ ϑεοῦ χειρὶ ληπτὸν παραδιδόντος. παρῆν 
γὰρ ὄτισθεν τοῦ Τ᾽ιάλβα, καὶ προςεῖχϑ τοῖς λεγομένοις wai δειμκνυμέ- 
γοις ὑπὸ τοῦ ᾿Ομβρικίου. οἵ. Oth. 6. ᾿ 

llaud mu/to pos] | Plut. c. 25. εἰς δὲ τὸ ἸΠαλάτιον εὐθὺς &àmwy- 
i4 τῷ Γάλβᾳ (rk πραττόμενα), παρόντος ἔτι τοῦ DUTOU , ναὶ τῶν 
ἱερῶν ἐν χερσὶν ὄντων» vera καὶ τοὺς πάνυ πρὸς τὰ τοιαῦτα δυςπει- 
«ὡς καὶ ἀγεννῶς ἔχοντας ἐκπλήττεσθαι καὶ θαυμάζειν τὸ Ssiov. Tac. 
c. 29. »» Ignarus interim Galba et sacris intentus, fatigabat alieni 
jam imperi Deos, quum affertur rumor; rapi in casíra , incer— 
zum quem Senatorem, mox, Othonem, esse, qui raperetur ; simul 
ex tota Urbe, ut quisque obvius fuerat, ali formidinem augen- 
ies, quidam münora vero, ne tum quidem obliti adulationis 
sequ. * 
plerisque — suadentibus] | Tac. c. 58. »Galbam duae sententiae 
distinebant. T. Vinius, manendum zntra domum, opponenda ser- 
vitia , firmandos aditus, non eundum ad iratos , censebat. — —"e- 
stinandum ceteris videbatur, aztequam cresceret invalida adhuc 
conjuratio paucorum. — — Kepugnantem huic sententiae Vinium 
Taco minaciter invasit, stimulante Icelo, privati odii pertinacia, 
in publicum exitium. — Nec diutius Galba cunctatus, speciosiora 
suadentibus accessit. Praemissus tamem in castra Piso sequ. ** cf. 
Plut. c. 26. 

Loricam — linteam] | Tac. c.55. Galbam, sumto thorace, sella 
levatum , et P/utarcá. quoque c. 27. τεθωρακισμένον dicunt. De 
lintea lorica v. Torrent. et Casaub. ad h.l, et quos citavit Pi- 
iiscus. 

rumoribus falsis] Tac. c. 54. ,, Vix dum egresso Pisone, oc- 
cisum in castris Othonem, vagus primum et incertus' rumor; 
mox, utin magnis mendaciis, inierfuisse se quidam et ,vidisse, 


€ A L B A. 207 


cum elicerent, de industria dissiparant, paucis ie- 
mere affirmantibus, transactum negotium, oppressos 
qui tumultuarentur, advenire frequentes ceteros gra- 
tulabundos, et in omue obsequium paratos; his ut 
occurreret, prodiit tanta fiducia, ut militi cuidam, 
occisum a se Othonem glorianti, Quo auctore? re- 
sponderit: atque in Forum usque processit. Ibi equi- 
ies, quibus mandata caedes erat, quum per publi- 


cum, dimola paganorum turba, equos adegissent, 


viso procul eo, parumper restiterunt: dein rursum 
incitati," desertum a suis contrucidarunt. [20] Sunt, 


aflirmabant, credula fama inter gaudentes et incuriosos. Multi 


arbitrabantur, compositum auctumque rumorem, mixtis jam Otho- 
nianis, qui ad evocandum Galbam laeta falso vulsaverint. “' 

Quo auctore? responderit] Tac. c. 55. ,, Obvius in Palatio 
Julius Atticus, speculator, cruentum gladium ostentans , occi- 
sum a se Othonem, exclamavit ; et Galba, Commilito, inquit, 
quis jussi£? insigni animo ad coercendam militarem licentiam, 
minantibus intrepidus, adversus blandientes incorruptus.**  P/ur. 
26. ᾿Ἰούλιον ᾿Αττίκιον hominem dicit, τῶν οὐκ ἀσήμων ἐν τοῖς δορυ- 
Φόροις στρατενόμενον. Χίρλϊί, 64, 6. στρατιώτης τις. Verba Gal- 
bae P/ut. ita effert: Τίς σε ἐκέλευσε; Xiphilinus: Mai τίς σοι τοῦτο 
ποιῆσαι ἐκέλευσεν; ldem: αὐτὸς δὲ ἐς τὸ βαπιτώλιον, ὡς καὶ 
ϑύσων, ὥρμησε" καὶ αὐτῷ ἐν μέσῃ τῇ Ῥωμαίων ἀγορᾷ 
ἀπαντήσαντες ἱππεῖς καὶ πεζοί, ἐνταῦϑα — κατέκοψαν. lta etiam 
Plutarch. ἐμβὰς εἰς τὸ φορεῖον ἐκομίζετο, τῷ τε Ait (Capitolino) 
ϑῦσαι xai φανῆναι τοῖς πολίταις βουλόμενος. ἐμβαλόντος δ᾽ εἰς τὴν 
ἀγοράν sequ. Scilicet petens ex Palatio Capitolium , in ipsa 
via in medio Foro oppressus est. cf. Tac. 39. et 40. et quos Rei- 
anarus ad XrpZil. citavit. 

equites] | Tac. c. 4o. ,, Milites Romani — disjecta plebe, pro- 
culeato Senatu, truces armis, rapidis equis, Forum irrumpunt 
sequ. “ cf, Plut. l.c. De paganis, qui opponuntur zZ£ibus, v. ad 
Aug. 27. 

desertum. a suis contruc.] Plut. c. c. unum Sempronium In- 
distrum, (uti nomen vitiose legitur) et AXwmphil. 64, 6. Sempr. Den- 
sum, Centurionem , dum posset, defendisse eum marrant. 7c;- 
ius, cui major fides, c. 45. hunc Densum Zison effugium forti 
defensione dedisse dicit, v. interpr. ad 7'7ac. Idem c. 41. ,, De 
percussore non satis constat. quidam Terentium Evocatum, alii 
Lecanium, crebrior fama tradidit Camurium, XV. legionis mi- 


208 c. SUETO NII 


qui tradant, ad primum tumultum proclamasse eum, 
Quid agitis, commilitones? ego vester sum, ei vos. 
7zei; donativum etiam pollicitum. — Plures autem 
prodiderunt, obtulisse ultro jugulum, et, μέ Aoc 
agerent, ac ferirent , quando zta videretur , horta- 
tun. lllud mirum admodum fuerit, neque praesen- 
tium quemquam opem Imperatori ferre conatum; et 
omnes, qui arcesserentur, sprevisse nuncium, exce 
pta Cermaniciangrum vexillatione. Hi, ob recens 


litem, impresso gladio jugulum ejus hausisse.** cf. Plutarch. 
€. 27. 

proclamasse eum] Tac. c. 41. ,, Extremam ejus vocem, ut 
cnique odium aut admirauo fuit, varie prodidere. Alii, suppli- 
citer interrogasse, quid mali meruisset? paucos dies exsolvendo 
donativo deprecatum; plures, obtulisse ultro percussoribus jugu- 
lum, agerent ac foriren£t, sí ita e Rep. videretur. Non interfuit 
occidentium , quid diceret. ^ Etem P/uzarch. c. 27. ὃ δὲ τὴν 
σφαγὴν προτείνας" Δρᾶτε, εἶπεν, εἰ τοῦτο τῷ δήμῳ Ῥωμαίων dj«st- 
νὸν ἔστι. Xiphil. 64, 6. ὁ μὲν οὕτως ἀποντισθεὶς ἐς αὐτὸν τὸν δίφρον, 
ἐν ᾧ ἐφέρετο, καὶ προκύψας ἐξ αὐτοῦ, ἐτρώθη, τοῦτο μόνον εἰπών " 
Hal τί κακὸν ἐποίησα; 1)6 verbis u£ Aoc agerent v. dicta ad 
Calig. 59. 

fuerit] v. Caes. 63. et INeron. 59. , ne quis cum Boxhorn. sua- 
deat fuit. 

neque praesentium — conatum] oc confirmat Taciti narra- 
tionem , Sempronium Densum Pisoni, non Galbae opem tulisse, 
contra Plutarchum et Xiphilinum. v. ad cap. super. fin. 

^ Germanicianorum] ta edidi cum Dipontinis et VVolfio ; idem 

suaserat Oudend., coll. Tiber. 25. Othon. 8. Vesp. 6.,, quamquam 
cum Memm. aliisque codd. edidit Germaniciorum. Damnandae 
sunt lectiones Germazicorum et Germanorum, Non enim Germa- 
aicos eos dicit Tacitus loco mox citando , ut Torrent. dicit ad n. 
1., sed Germanica vexilla, in quo magnum est discrimen, ut n. ]. 
ferri etiam posset: Germanica vexillatione , nisi in Tacito etiam 
legendum Germanicia. Erant enim non magis Germani hi vexil- 
lai, quam lllyri, qui J//yricz exercitus electi a Tacito dicuntur. 
Locus est Hist. r, 31. ubi de variis copiis Romanis auctor, Ro- 
mae illo tempore, quo seditio exstitit contra Galbam, congrega- 
tis, de nostris autem ita exponit: , Germanica vexilla diu nuta- 
vere, invalidis adhuc corporibus et. placatis animis, quod cos, ὦ 
Nerone Zlcxandriam praeiissos, atque inde rursus longa naviga- 
ione aegros, impensiore cura Galba refovebut.'* De vexillatione 


G A L B A. 209 


meritum , quod se aegros et invalidos magno opere 
fovisset, in auxilium advolaverunt: sed serius, iti- 
nere devio per ignorantiam locorum retardati. Jugu- 
latus est ad lacum Curtii, ac relictus ita uti erat, 
donec gregarius miles, a frumentatione rediens, ab- 
jecto onere caput ei amputavit. Et quoniam capillo 
prae calvitie arripere non poterat, in gremium ab- 
didit: mox, inserto per'os pollice, ad Othonem de- 
iulit. llle lixis calonibusque donavit: qui hasta suf- 
fixum, non sine ludibrio circum castra portarunt, 
acclamantes identidem , Galba cupide fruaris aetate 
iua; maxime irritat ad talem jocorum petulantiam, 


La 


v. Scheller. in Lexico, ubi et ipse Germanicianorum exhibet, in eo 
tamen errat, quod auxilia, Germanorum puto, inteliigit. 

ad lacum Curtii] Tac. c. 41. ,, Juxta Curtii lacum, trepi- 
datione ferentium Galba projectus e sella ac provolutus est.** 
Plut. c. 97. Τὸν às D'áABav, ἀποκλινθέντος τοῦ φορείου περὶ τὸν 
Kkougríou καλούμενον λάκκον, ξκμυλισθέντα τεθωρακισμένον ἔτυπτον 
ἐπιδραμόντες. lta etiam Κ΄ Ζοέογ Caes. 6. et Epit. 6. cf. Reimar. ad 
Xpiul.64,6. De lacu Curtz v. ad Aug. 57. 

donec gregarius — aimputavit| Plut. c. 27. ἀπέσφαξε δ᾽ αὐτόν, 
ὡς οἱ πλεῖστοι λέγουσι, Ἀαμούριός τις ἐκ TOU πεντεκαιδονάτου τάγ- 
ματος. ἔνιοι ὃξ Τερέντιον, οἱ δ᾽ ᾿Αρχάδιον ἱστοροῦσιν, οἱ δὲ Φάβιον 
Φάβουλον" ὃν καὶ φασὶν ἀποκόψαντα τὴν κεφαλήν, πομίζειν τῷ ἱμα- 
Ti συλλαβόντα, διὰ τὴν ψιλότητα δυςπερίληπτον οὖσαν. Ν.]. Er- 
nest. damnat ut spurium: prae calvitie, quod etiam abest a Mem- 
miano, Oudend. capile.  Taxat hanc crisin ZZalther. Observ. 
p. 28. 

Aasta suffisum] Tac. H. τ, 4r. ,,Ceteri crura brachiaque, 
nam pectus tegebatur, foede laniavere; pleraque vulnera feritate 
et saevitia trunco jam corpori adjecta. ** c. 49. » caput per lixas 
'calonesque suffixum laceratumque. *  XipZl. l. c. xai τά τε ἄλλα 
τῷ σώματι αὐτοῦ ἐλυμήναντο, καὶ τὴν κεφαλὴν ἀποκόψαντες περὲ 
κοντὸν ἐνέπειραν.  Pluiarch. l. c. de Fabio Fabulo pergit: ἔπειτα 
τῶν σὺν αὐτῷ XeUTTEV οὐκ ἐώντων, ἀλλ᾽ ἐκφανῇ πᾶσι ποιεῖν τὴν ἀν- 
δραγαϑίαν, περιπείραντα περὶ λόγχην wal ἀναπήλαντα πρεσβύτου 
πρόζςωπον, ἀρχοντός τε κοσμίου, καὶ ἀρχιερέως, καὶ ὑπάτου, δρόμῳ 
χωρεῖν, ὥςπερ αἱ βάκχαι, πολλάκις μεταστρεφόμενον, καὶ κραδαίνον- 
τα τὴν λόγχην αἵματι πκαταρῥεόμένην. 

cupide — aetate tuaj. emm. Cupido, ut Galbae nomen Cu- 
pidinis per jocum addiderint. Goimumendarunt eam lectionem 

Tom. 1I. 14 


e10 |"€. S UET ON ἢ ἃ 


quod ante paucos dies exierat in vulgus, laudanti cui- 
dam formam suam, ut adhuc floridam et vegetam, 
respondisse eum , zT, jo) μένος ἔμπεδον ἐστιν. Ab his 
Patrobii Neroniani libertus centum aureis redemtum, 
eo loco, ubi jussu Galbae animadversum in patronum 
suum fuerat, abjecit. Sero tandem dispensator AÁr« 
gius, et hoc et ceterum truncum in privatis ejus hor- 
Ais Aureliae viae sepulturae dedit, [21] Statura fuit 
justia, capite praecalvp; oculis caeruleis , adunco 


post Turneb. Advers. ὅτ, 41. Casauboàus et Wolfius. Equidem 
acquiesco in cupide, quod sensum satis commodum praebet. 
"Ceterum cum Wolfio, turpem siguificaionem in aetatis voca- 
bulo esse, persuasum habeo. 


ἔτι qoi] Ex Homer. Iliad. 5, 954. 


Patrobii Neronian]] De hoc v. Xip/ull65, 5. cf. ad Neron. 
45. Jussu Galbae interemtum marrant Plutarch. c. 17. et. Xiphil. 
64, 5. — Tac. c. 49. ,, Caput, per lixas calonesque sufhxum 
laceratumque , ante Patrobii tumulum (libertus is Neronis, puni- 
tus a Galba fuerat) postera demum die repertum , et cremato jam 
corpori admixtum est.'í P/utarch. C. 2g. τὴν δὲ YaABa κεφαλὴν 
voi; IIargofíou καὶ Οὐϊτελλίου δούλοις ἐδωρήσαντο. λαβόντες δ᾽ ἐμεῖς 
yor καὶ πάντα τρόπον αἰμισάμενοι wai καθυβρίσαντες ἔῤῥιψαν, ἡ τοὺς 
ἀπὸ τῶν Βαισάρων πολαξζομένους ϑανατοῦσιν. ὁ ὃξ τόπος Σηστόρτιον 
παλεῖται- 

dispensator 4rgius| Tac. €. 49. .. Galbae corpus diu negle- 
ctum et licentia tenebrarum plurimis ludibriis vexatum, dispen | 
sator Árgius, e prioribus servis, humili sepultura in privatis 
ejus hortis contexit. *«* P/utarch.l c. τὸ δὲ σῶμα τοῦ Τ᾿άλβα Πρί- | 
exo; Ἑλβίδιος ἀνείλετο, τοῦ [Ὄϑωνος ἐπιτρέψαντος. ἔθαψε δὲ νυχτὸς 
᾿Αργεῖος ἀπελεύθερος (h. e. Taciti e prioribus servis, ut monuit 
jam ad illum Ernestius contra eos, qui corxrigebant: e primori- 
bus s., quod tautologiam inferret, quum jam dispeusatorem die 
xisset.) 

Aureliae viae] Cum Torrentio Oudend. et Ernest. malebant? | 
Aurelia via. lta Butrop. 7, 10. »jugulatus in Foro Romae, 565 
pultusque in bortis suis, qui sunt "urelia via non longe ab Urbe 
Roma. “ἢ 

praecalvo] Tta Memm. aliique. Vulg. calvo. — — Plut. Galb. 
c. 15. ΝΙιΘριδάτης 6 ἸΠοντικός, ἐπισκώπτων τὴν φαλαμρότητα xal 
ῥυσσότητα τοῦ 1 άλβα sequ. v. etiam caput superius. 


, G A L D A. 211, 


naso, manibus pedibusque articulari morbo distor« 
tissimis, ut neque calceum perpeti, neque libellos 
"evolvere, aut tenere omnino valeret. | Excreverat 
etiam in dexteriore latere ejus caro, praependebatque 
adeo, ut aegre fascia substringeretur, [22] Cibi plu- 
rimi traditur, quem tempore hiberno etiam ante lu» 
cem capere consueral: inter coenam vero usque eo 
abundantis, ut congestas super manus reliquias cire 
cumíferri juberet, spargique ad pedes stantibus: li- 


artic, morbo]  Xiphil. 64, 5. τῇ ἡλικίᾳ 75 vs νόσῳ ἐκεκμήκει 
et mox: καὶ γέρων καὶ ἀσϑενὴς τὰ νεῦρα ὧν, ubi v. Reimar. 
latere ejus] Posset abesse ejus, sed non pro glossa damnan- 
dum erat ab Érnestio, qui modo recepisset cap. Sup. zz patronum 
suum, ubi mulü oinittunt suu;zz. Amat etiam Suetonius, addere 
praeter necessitatem pronomina. Mox Ernestio praeplaceLat le- 
tio editionum antiquiorum; propendebat contra Memm. et Mss. 
fere omnes, exhibentes: praepend. Nonnulli proxime: zz d.xtro 
latere ejus gibbus vel caro. Verum dexterius latus servandum ob 
usum scriptoris (v. ind.), et gibbus e glossa intrusus videtur. 
ante lucem] Cibo zempestivo, de quo v. ad Calig. 45., op- 
ponitur coena. 
usque eo abundantis — stantibus] Scripsit super h. 1., in quo 
constituendo et interpretando nimia levitate versati sunt 1nter- 
pretes, quem ut desperatum transmisit, ἃ quo plurima et optima 
exspectasses,: VVolfus, singularem dissertationem David. Chris 
stan. Gr/mm, Lyc. Annaemont. Rector, Lips. 1798. doctam qui- 
dem, sed ad nauseam fere verbosam, cujus argumentum huc 
redit. Ostendit, in altero membro non de liberalitate aliqua 
Galbae sermonem esse, quam somniarunt interpretes, sed adhuc, 
wt in priori, de nimis edacitate, adeoque particulam vero non 
| transitum facere ad rem diversaám, sed continuare, de quo prius 
|. dicere coeperat auctor, ut opponat cibum ate lucem capium et 
| toenam, atque respondeat nostro: vo/lends; id quod verissimum 
, puto. et adstruendum Graeco δέ, quod coniinuationi inservire 
| solet. Locum igitur ita constituit: ,,Cibi plurimi traditur. 
Quem tempore hiberno etiam ante lucem capere consuerat; inter 
| €oenam vero usque eo abundantem (sc. capere solebat) , ut con- 
| gestas super manus reliquias circum se ferr; juberet, spargique ad 
pedes stantibus ** (Dissert. p. 21), vertitque p. 55. ,, Er. soll. en 
sehr starker Esser gemesen seyn; wie er denn ἐπὶ JVinier schom "vor 
Tapes zu essen getvohnt war, und uber der Tafel vollends dermafsen 
, nehr als andere zu sich nahm, dae/s er jedesmal, um 


212 Ὅς, S.D /RE-T-O2N T X 


bidinis in mares pronioris, et eos, non nisi praedu- 


sich vóllig zu süttigen, das Uebriggebliebene sich von Hand 
zu Hand durch die Tischgesellschafter zulangen, und noch erst 
vor sich herum setzen liefs, ehe er endlich den Rest davon den 
Bedienten Preis gáb.* Quam multa in hac interpretatione mu- 
tati sint, vel falso reddita, ut super mazus, quasi esset: per ma- 
zus, neque pertineret ad congestas, sed ad circumferri, vel, ut 
ille legit, circum se ferri, ut alia taceam, quisque videt, Non 
magis placent, quae Bremius: , £r Zies die Ueberbleibsel in den 
Hündeu herum bieten, und unter die Sclaven vertheilen. Ἐς blreb 
von der ganzen Makizeit so venis übrig, da/s man es mit ztwo Hàn- 
den fassen konnte." Restat igitur, ut meam sentenüam promam., 
Ut ante omnia de lectione dicam, maxime se commendat: abun- 
dantem, quod edd. antiquae, ut Ald. Basil. Gryph. Plant. exhi- 
bent, Burmaun. Oudend. et Ernest. (ed. prior.) reddiderunt, 
Giimmins recte interpretatus est. Sed codd. contradicunt Mss., 
qui dant abundant: vel abundans. lllud 7Zalther. Observ. p. 28. 
servandum censuit, ut abundanti 80. cibo ablativus sit absolutus, 
durissima ratione, quum praecedat οἱδὲ plurimi, cui succurrere 
studet ficto anacolutho. Dedi igitur cum Ernest. (ed. altera) et 
Bipont. Wolfioque, quod Graevio et Oudendorpio dudum pla- 
cuerat, abundantis, cujus facilis mutatio fuit in abundanti, et 
quod vere fuit in codice, cujus collatio est in ed. Plant., a Mül- 
Jero mecum conimunicata. Explico autem locum ita: Inter 
coenam usque eo (ita, an cnm aliis usque adeo legas , ex usu Sue- 
tonii promiscuum est) abundantis cibi fuit, ut congestas super 
manus h. e. ante se, ante locum, ubi sumserat cibum, reliquias 
(nos: die Ueberbleibsel der Speisen, die vor seinem Teller aufze- 
hüuft lagen) circumferri juberet sc. circum mensam et convivas, 
ostentandi causa, quantum fauces et venter valerent, spargique 
(quod dicitur de rebus solidis, ut /und; de fluidis) s. in unum 
locum collgi, ad admirationem convivarum, et ut ipse acto 
labore delectaretur, ad pedes stantibus h. e. & servis, ad lectum 
s, pedes ministrantibus, dativo, ut saepius, (v. Oudend. ad Caes; 
19.) posito pro ablativo cum praepos. ὦ, ac h. l. quidem , ne au- 
xis offenderetur excipientibus se: αὖ ad pedes stantibus. Haec 
hactenus. Invitus longior fui h. ]., quem difíficiliimis accenseo, 
quoniaun reliqui interpretes fere omnes ut facilimum silentio 


, 


oraetermiserunt, 
libidinis — pronioris] Yta Rob. Steph., probavit Casaub., de- 
dit Exnest., et optime cohaerer cum antecedentibus, si retuleris 
ad cibi plurimt. Sed omnes libri dant: promior. Jam Jibidimis 
pronior, uk genitivus regatur a pron;or, cujus usus exemplum 


- 


GALBES-X 212 


ros, exoletosque. Ferebant, in Hispania Tcelum e 
veteribus concubinis, de Neronis exitu nunciantem, 
non modo artissimis osculis palam exceptum ab eo, 
sed, ut sine mora velleretur, oratum , atque sedu- 
ctum. [25] Periit tertio et septuagesimo aetatis an- 
no, imperii mense septimo. Senatus, ut primum 


frustra quaeritur in soluta orztione, equidem mom defenderim, 
ZWaltheri xationem (Observ. l. c.) non capio. Unice veram puto 
emendationem Torrentii Zibidini pronior , ita servatur lectio codd., 
conspirans in prom'or, et dativus exemplis nititur Ner. 4o. et 


Galb. 12. 


Icelum — nunciantem] De Icelo v. ad c. 14. Primum de Ne- 
ronis morte nuncium eum ad Galbam venisse, narrat Pizr. c. 7. 
βοαχὺ πρὸ δείλης ἧκεν ἀπὸ Ῥώμης Σικελὸς ἀνὴρ ἀπελεύθερος, ἑβδο- 
μαῖος. πυθόμενος δέ, τὸν laABay ἀναπαύεσθαι καϑ᾽ ἑαυτόν, ipa- 
Qids συντόνως ἐπὶ τὸ δωμάτιον αὐτοῦ, καὶ βία τῶν ϑαλαμηήπόλων 
ἀνοίξας καὶ παρελθών, ἀπήγγειλεν, ὅτι καὶ φῶντος ἔτι τοῦ Νέρωνος, 
οὐκ ὄντος ὃξ Φανεροῦ, τὸ στράτευμα πρῶτον, εἶτα ὃ δῆμος καὶ καὶ 
σύγκλητος, αὐτοκράτορα τὸν Γάλβαν ἀναγορεύσειεν, ὀλίγον δ᾽ ὕστες 
ρον ἀπαγγελϑείη τεθνηκὼς ἐκεῖνος. 

tertio e£ sept. aet. anno] [τὰ Tac. H. 1, 49. ,, Hunc exitum 
habuit Serv. Galba, zribus ef septuaginta annis quinque Princi- 
pes prospera fortuna emensus, et alieno imperio feheior, quam 
suo.'* οἵ. Aurel. Victor Epit. c. 6. qui: ,, Quum septuagesimur 
tertium aetatis annum Gserc£ — caesus est. Accuratiores viden- 
tur Graeci, ut XipAil. 64, 6. :240s 93 l'áAgag ἔτη δύο xai ἑβδομή- 
κοντα, et Zonaras: l'aABa μὲν φήσαντι ὅτη δύο καὶ ἑβδομήκοντα, 
xai ἡμέρας τρεῖς καὶ εἴκοσιν --- οὕτως τέλος ἐγένετο. Sed ita etiam 
non convenit ratio cum anno natali. v. dicta ad c. 4. et Reimar., 
ad XipAil. 64, 1. et 6. 

imp. mense septimo] lta Eutrop., 10. et apud Zac. t, 57. 
Otho in oratione ad milites: , Septem a Neronis fine menses 
sunt.** ictor Caes. 6. ,,caesus est mémse imperii ac die septi- 
z0,'* et Epit. 6. ,,imperavit zzses septem diesque totidem." 
Cum hoc consentit Josep4. B. Jud. 4, 9, 2. φϑάνει I'àABag ἀναιρε- 
Seg μετὰ μῆνας ἑπτὰ wal ἴσας ἡμέρας. Contra Xiplil.l. c. 5o£e 
μῆνας ἐννέα καὶ ἡμέρας δεκατρεῖς, et cum eo faciunt Zonaras et 
Cedrenus, Recte eos conciliat Reimar. ad Χιρλι l.c. ita, ut a 
die VIII. Jun. a. U. 321., quo Nero exstinctus, usque ad XV. 
Januar. a. 922., quo Galba, ;enses septem totidemque dies, con- 
tr& a die III. April. a. 621., quo Galba Imperator nunciatus fucrit 


διά ᾿ €. ἈΠ E ΟΝ ΤΌ 


licitum fuit, statuam ei decreverat, rostratae colu- 
mnae superstantem, in parte Fori, qua irucidatus 
est. Sed decretum Vespasianus abolevit, percus- 
sores sibi ex Hispania in Judaeam summisisse opi- 
natus. 


a militibus, novem menses diesque tredecim fuisse, doceat. . Eans 
dem viam praeiverat Oudend, ad n. ]. 

statuam] Alios honores post Othonis mortem ei a populo 
tributos narrat Tac. H. 2, 55. ,, Populus cum lauru ac floribus 
Galbae imagines circum templa tulit, congestis in modum tumuli 
coronis, juxta lacum Curtii, quem locum Galba moriens san-« 
guine infecerat, ** cf. quae Id. 5, 7. 


2123 


——— —————— 


EN. SATLTLYIUS OTHO 


[1] TNT conis Othonis orti sunt oppido Ferentino, 
familia vetere et honorata, atque ex principibus 
Etruriae. Avus M. Salvius Otho, patre Equite Ro- 
mano, matre humili, incertum an ingenua, per gra- 
tiam Liviae Augustae, in cujus domo creverat, Se- 
nator est factus, nec praeturae gradum excessit. Pa- 
ier L. Otho, materno genere praeclaro, multarum- 
que et magnarum propinquitatum , iam carus, tam- 
que non absimilis facie Tiberio Principi fuit, ut ple- 


Salvius] Memm. aliique h. l. S/Zvius v. Sylv;ius. Eadem va- 
1xietas Galb. 6. et 17. unde G/andorp. Onomast. p. 825. totara 
Othonis familiam ad Sy/vivm nomen retulit, duosque fecit Ti- 
tianos, alterum Sy/vium '"Pirtianum, fratrem Othonis (p. 826.), 
alterum Salvium, Proconsulem Asiae sub Nerone (p. 760.), de 
quo Tuc. Agric. 6., qui tamen et ipse frater ille Othonis. Sa- 
vium nomen, numis lapidibusque confirmatum, nostro et Galbae 
Jocis citatis restituerunt Burm. et Oudend., quos vide. 

opp. Ferentino] Tac. H. 2, 50. ,, Origo illi e municipio Fe- 
ventino. ^ Etruriae intellige oppidum, et ob ea, quae sequuntur 
apud Nostrum, et locum PZz.5, 5. (9-), qui Ferentinum nomi- 
nat inter Fesulas et. Fescenniam. v. Cellar. Geogr. A. 2, g. p. 725. 
Aliud est P'erentinum Latii in Hernicis, de quo Cellar, p. 807., et 
Forentum v. Ferentum in Apulia, de quo Cellar. p.892. 

Avus] | Tac.]. c. ,, avus praetorius. ** 

Pater L. Otho] Tac. ,, pater consularis.** Consul fuit a. U. 
796. ex Mal. Jul., suífectus Galbae. v. Galb. 6. — Eundem orz- 
dinarium consulatum gessisse puto cum Fausta Sulla a. 805. (v. 
Tac. À. 12, 52.), quamquam Pr/gAius Annal. T. HII. p. 595. fra- 
trem Imperatoris, non patrem, hoc anno Consulem fuisse existi- 
mat ob Titieni cogaomen, quod ei tribuitur a Frontino. 


216 $6, SsSUETONTt 


rique procreatum ex 60 crederent. Urbanos honores, 
proeconsulatum Africae, et extraordinaria imperia, 
severissime administravit, Ausus eliam est in Illyrico 
milites quosdam, quod motu Camilli ex poenitentia 
praepositos suos, quasi defectionis adversus Claudium 
auctores, occiderant, capile punire, et quidem ante 
Principia, se coram; quamvis ob id ipsum promotos 
in ampliorem gradum a Claudio sciret. Quo facto, 
sicut gloriam auxit, ita gratiam minuit: quam tamen 
mature récuperavit, detecta Equiüs Romani fraude, 
quem, prodentibus servis, necem Claudio parare, 
compererat. Namque et Senatus honore rarissimo, 
statua in Palatio posita, prosecutus est eum: et Clau- 
dius allectum inter pairicios collandans amplissimis 
verbis, hoc quoque adjecit: Zr, quo meliores libe« 
ros habere, ne opto quidem. | Ex Ailbia Terentia, 


motu Camilli]  Scriboniani. v. Claud. 15, De praepositis v. 
ad Galb, 12. 


ante Principia) Plut. Galb. τῷ. ἀρχεῖα vocat, addens: ἃ 
ἹΠριγκίπια καλοῦσι Ῥωμαῖοι.  S'pon. de ant. jur. prov. 2, 6. 
,  Exant Principia locus in castris post Praetorium et Quaesto- 
vium nobilissimus, nempe in quo Legati, Tribuni mil, ac pri- 
morun maxime ordinum ductores non aliter, ac Imperator in. 
Practorio, Quaestor in Quaestorio, tendebant ac jus dicebant, 
unde mulctae plerumque de militibus in Principis sumtae leguntur 
sequ. ** cf. Z;ps. de mil. Rom. 5, 4. Id. ad Zac. A. 15, 16., apud 
Principia $., quod idem, apud signa plerosque castrorum so- 
lemnes actus celebratos fuisse, docet, ut jus dictum, edicta pro- 
posita, literas lectas habitesque allocutiones, castigationes et 
interdum animadversiones institutas, signum pugnae proposi- 
tum. Poenae 101 sumtae praeter n. l. excitat exemplum e £Fronzz. . 
Strateg. 4, x, 15. 

statua in Pal.] Summum hunc honorem fuisse, patet etiam 
e Tac. À. 15, 72. ubi: ,, Tigellinum et Nervam ita extollens, ut, 
super triumphales in Foro imagines, apud Palatium quoque effi- 
gies eorum sisteret.*' 

allect. inter patricios] quod jus Imperatores sibi sumserant 


inde a Caesare. v. Caes. 41, et ibi notata, De voc. a/egere v. 
ind. 


O0 T H O. 217 


splendida femina, duos tulit filios, L. Titianum, et 
minorem Marcum cognominem sibi, "Fulit et filiam, 
quam; vixdum nubilem Druso, Germanici filio , de- 
spondit. [2] Otho Imperator 1ΠΠ|. Kalendas Majas 
natus est, Camillo Arruntio, Domitio Aénobarbo, 
Consulibus. .À prima adolescentia prodigus ac pro- 
cax, adeo ut saepe flagris objurgaretur a patre. Fere- 


splendida femina] Tac. H. 2, 5o. ,, Maternum genus (Othoni) 
impar, nec tamen indecorum “ sc. quod equestri genere orta erat 
Terentia, cui convenit voc. splendidus. Inde etiam patet, prae- 
ferendam n.l. Memmiani aliorumque codd. lectionem splendida 
vulgatae splendidissima. Mlam jam commendaverat Lips. ad Tuc. 
l c., Torrent. et Casaub. ad n., receperant Durm. Oudend, 
Wolfius. 

L. Titianum| cujus crebra mentio apud 7ac. Hist. 2. T/tia- 
num appellatum Oudend. putat a matris patre 777/70; sed eum 
Terentium, non Tutium fuisse, crediderim. Ceterum id verum, 
ilo tempore, quum plures essent liberi, nomina indi iis con- 
suevisse ex matribus. lta Perromianus (Viiell. 6.) a Petronia ma- 
tre, Jespasianus a Vespasia (Vesp. 2.), Domutianus a Domitia 
s. Domitilla (Vesp. 3.) al. v. Exnest. ad T'ac. Agric. 6. 

vixdum] lta Memm. ut Aug.ió2. Vulg. nondum. 

Camillo Arruntio, Domitio Aenobarbo] A. U. 785. Sed Ca- 
millo Scribonianum cognomen fuit. lta 2o 58, 17. ἔτει, d 
Τναῖος Δομίτιος καὶ Ἀάμιλλος Σπκριβωνιανὸς ὑπάτευσαν, et Tac. Ann. 
6, 1. ,, Cn. Domitius et Camillus Scribonianus Consulatum inie- 
rant. * Nisi igitur Camillo duplex cognomen íuit, quod vix 
credibile, error est Suetonii, quod plerisque visum, ex ipsis 
Fastis profectus, ubi ordinarius Consul Camillus suffectusque 
aliquis Árruntius erant confusi, vel male sedulus librarius serio- 
rem corruptelam e l'astis in auctorem intulit, Ego quidem, Sue- 
tonium, accuratissimum scriptorem, in nomine ccleberrimae 
.gentis vix errare potuisse, existimo. Certi aliquid de origine 
viti non potest dehniri. Vide praeter interpretes ad n. l. PigAu 
Ann. T. ΠΙ. p. 560. 

Jlagris objurgaretur] lta supra Cal. 20. ferulis objurgari, ubi 
v. Torrent. et Boxhorn. Tac. Ann. 5, 9. verbere moneri. Idem 
MH. 1, 15. de Othone: ,,Pueritiam incuriose, adolescentiam petu- 
lanter egerat. | P/ur. Galb. ig. Μάρκος 'OSwv, ἀνὴρ γένει μὲν 
οὐκ ἀφανής, τρυφῇ 95 καὶ φιληδονίαις εὐθὺς ἐκ. παίδιαν ἐν ὀλίγοις 
“Ῥωμαίων διερϑαρμένος. — — Petulantiam similem Neronis Noster 
descaipsit c. 26. 


218 C. ^8 HE TON ΤῸ 

batür et vagari noctibus solitus, atque invalidum. 
quemque obviorum vel potulentum corripere, ac dise 
teutoó sago impositum in sublime jactare. Post pa- 
tris deinde mortem, libertinam aulicam gratiosam, 
quo efficacius coleret, etiam diligere simulavit, quame 
vis anum ac paene decrepitam. — Per hanc insinuatus 
Neroni; facile summum inter amicos locum tenuit 
congruenlia morum, ut vero quidam tradunt, et cone 
suetudine mutui stupri: ac tantum potentia valuit, 
ut damnatum repetundis consularem virum, ingens 
praemium pactus, prius quam plane restitutionem ei 
impetrassel, non dubitarit in Senatum ad agendas 
gratias introducere. [3] Omnium autem consiliorum 
secretorumque particeps, die, quem necandae matri 
Nero destinaverat, ad avertendas suspiciones coenam 


sago — jactare] Martial. Epigr. i, 4, 8. s,ibis ab excusso 


missus in astra sago. * Plura de sagatione, quod nomen da- 


tum huic petulantiae generi, dixit Casaub. ad n. 1, 

insinuatus Neroni]  Tac.HM. τ, 15. ,,gratus Neroni aemula- 
tione luxus. Ann. 15, 46. »llagrantissimus in amicitia Nero- 
« Plut. l.c. φίλῳ τῷ "Οϑωνι καὶ συμβιωτῇ διὰ τὴν ἀσωτίαν 
ἐχρῆτο (ὁ Νέρων), καὶ σκωπτόμενος ὑπ᾽ αὐτοῦ πολλάκις εἰς μιμρο- 
λογίαν wal ἀνελευθερίαν ἔχαιρε. Χίρλιϊ. C1, τι, οὕτως ἔμ τὰ τῆς 
ὁμοιότητος τῶν τρόπων καὶ τῆς Ἀϑινωνίας τῶν ἁμαρτημάτων τῷ IN&- 
giro, ὥςτε καὶ εἰπών ποτε πρὸς αὐτόν" Οὕτω μὲ Παίσαρα 


nis. ' 


Quy wx 
10046 9 οὐδὲν διὰ τοῦτο κανὸν ὅπαϑεν. 

damn. repetundis) Ursin, ex vet. cod. legendum censet de 
repetundis , displicuitque omissio praepositionis Jossio de con- 
struct. c. 26. At saepius legitur dammari crimine, ut Cic. Verr. 
4, 45.» et repetundis est i. q. repetundarum. crimine , (locus Cornel. 
"Them. 8. ,, Aoc crimine absens proditionis est damnatus, “ἃ Schel- 
lero in Lex. excitatus, huc non pertinet, quoniam verbum da- 
mnare ibi suum regit geniüvum  proditzouis , additumque Aoc 
crimine est i. 4. per hanc accusationem) , unde praepos. de in cod. 
etiam Ursini ab aliena manu profecta videtur. 
restitutionem] in Senatum , quo motus fuerat vir consularis 
crimen e lege Julia, de qua Noster Caes, 45. ,, Repe- 


ob repet. 
iam ordine senatorio movit, * v. notata ad 


tundarum convictos et 
illum locum , in primis Lips. ad Tuc. A. 14, 28. 
dubitarit] ^ Kecepi conjecturam, a Salmasio adscriptam, 


prorsus Sueionianam , probatam antea a VYolfio. 


o T ο. 219 


utrique exquisitissimae comitatis dedit. [Item Pop- 
paeasi Sabinam, tunc adhuc amicam ejus, abducta 
marito, demandatamque interim sibi, nuptiarum 
specie recepi. Nec corrupisse contentus, adeo di- 
lexit, ut ne rivalem quidem N:ronem aequo tulerit 
animo. Creditur certe non modo missos ad arcessen- 
dam non recepisse, sed ipsum etiam exclu:sisse quon- 
dam pro foribus adstantem, miscentemque frustra mie 
nas et preces, ac depositum reposcentem. Quare, 
didacto matrimonio, sepositus est per causam lega- 
tionis in Lusitaniam. [ἃ satis visum, ne poena acrior 


Poppaeam — recepit] Consentiunt Xiphil. 61, 11. τούτῳ (τῷ 
*OSwy) τὴν Σαβίναν, ἐξ εὐπατριδῶν οὖσαν, ἀπὸ τοῦ ἀνδρὸς ἀποσπά- 
σας, ἔδωνε (ὁ Νέρων), καὶ αὐτῇ ἀμφότεροι ἅμα ἐχρῶντο, et fere 
Plutarch, l. c. τὴν Ποππαίαν προμοιχεύσας τῷ Νέρωνι, καὶ διαφϑεί- 
ρας ταῖς εἰς ἐκεῖνον ἐλπίσίν, ἔπεισεν ἀποστῆναι τοῦ ἀνδρός, εἰ lpse 
Tac. Hist. 1, 15. ,, eo (apud Othonem) Poppaeam Sabinam, prin- 
cipale scortum, ut apud conscium libidinum, deposuerat , donec 
Octaviam uxorem ainoliretur. * Sed Annal. 15, 45. diverse rem 
narrat idem, et haud dubie verius, quoniam, ut monuit jam 
ibi Lipsius, serius hos hbros conscripsit, nimirum ,,agentem 
eam in matrimonio Rufi Crispini, Equitis Romani, ex quo 
filium genuisset, ab Othone pellectam, nec moram fuisse, quin 
adulterio matrimonium jungeretur, mox laudes formae elegan- 
tiaeque uxoris, a novo conjuge saepius apud Principem praedi- 
catas, ad videndam prius, inde amandam hunc accendisse. ** cf, 
Neron. 55. 

Nec corrupisse — animo] .Plut. loc. ἐλθούσης δὲ παρ᾽ αὐτόν, 
ὡς γαμετῆς» οὐκ X'y&TX μετέχων, ἀλλ᾽ ἤσχαλλε μεταδιδούς, οὐδ᾽ 
αὐτὴς ἀχϑομένης, ὡς φασι, τῇ φηλοτυπίᾳ τὴς llommaíag. NN. l- 
vulg. corrupte correputisse. 

Creditur — adstantem] | Plut. de Sabina: καὶ γὰρ ἀποκλεῖσαι 
«ὃν Νέρωνα λέγεται, μὴ παρόντος ToU '"OS9wvog, εἶτε τῆς ἡδονῆς 
ἀφαιροῦσα τὸ πλήσμιον, εἶπε, «6 φασιν ἔνιοι, βαρυνομένη τὸν Καί- 
Φάρος γάμον, ἐραστῇ δὲ μὴ φεύγουσα χρῆσϑαι διὰ τὸ Φιλακόλαστον. 
Vera et ingenio callidae feminae maxime congrua Tac. Anm. l. c. 

sepositus est — in Lusitaniam] tanquam honestum exsilium, 
de quo Noster uti. solet verbo seponere. Tac. H. x, 13. ,, Mox 
suspectum in eadem Poppaea in provinciam Lusitaniam , specie 
legationis, seposuit." Ann. l. c. ,, Dejicitur familiaritate sueta, 
post congressu et, comitatu, Otho; «et postremo, ne 3n Urbe 


220 C ΣΥΝ ΟΝ ΤΣ 


mimum omnem divulgaret; qui tamen sic quoque 
hoc disticho enotuit: 
Cur Otho mentito sit , quaeritis, exsul honore? 
Uxoris moechus coeperat esse suae. 

Provinciam administravit quaestoribus per decem an« 
nos, moderatione atque abstinentia singulari. [4] Ut 
laudem ultionis occasio data est, conatibus Galbae 
primus accessit: eodemque momento et ipse spem 
imperii cepit, magnam quidem ex conditione tenipos 
rum, sed aliquanto majorem ex affirmalione Seleuci 


aemulatus (vel, ut Grotius: aemulus) ageret, provinciae Lusi- 
taniae praeficitur. * Plutarch. ἐκινδύνευσεν οὖν ὁ "Ὄϑων ἀποθανεῖν" 
xal παράλογον ἦν, ὅτι τὴν γυναῖκα xal ἀδελφὴν ἀποκτείνας διὰ τὸν 
Ylorzaiag γάμον ἐφείσατο τοῦ "Οϑωνος. Σενέκαν δ᾽ εἶχεν εὔνουν. 
κακείνου τὸν Νέρωνα πείσαντος καὶ παραινέσαντος, ἐξεπέμφϑη Auci- 
τανῶν στρατηγὸς ἐπὶ τὸν ᾿Ωκεανόν. De Lusitaniae et reliquae Hi- 
spaniae praeíecturis v. Lips. ad. Tac. Hist. l. c. 

enotuit] Al. innotuit. lllud praeferendum, ut P. epist. 2, 
10. ,cnofuerunt quidam tui versus '* et Tac. Hist, 5, 54. ,, quod 
ubi enotuit. “' 

Uxoris moechus — suae] Hic etiam versus probat, veriorem 
esse narrationem , a Tacito in Annalibus datam. 

per decem annos] ab a. U. g11., ad quem XipAulin.. 61, 11, de 
Sabina refert, usque ad mortem Neronis a. 821. 

moderatiene — singulari] Tac. Ann. l. c. ,, ubi usque ad civi- 
lia arma non ex priore infamia, sed integre sancteque egit, pro- 
€ax otii et potestatis temperantior.* Hist. 1, c. ,, comiter admi- 
nistrata provincla.*  P/utarch. l. c. «ai παρέσχεν ἑαυτὸν οὐκ ἄχα- 
οιν, οὐδ᾽ ἐπαχθῆ τοῖς ὑπηκόοις, εἰδὼς φυγῆς ὑποκόρισμα καὶ maQae 
κάλυμμα τὴν ἀρχὴν αὐτῷ δεδομένην. 

primus accessit] Tac. Hist. l.c. ,,primus in partes transgressus, 
nec segnis, et, donec bellum fuit, inter praesentes splendidissi- 
mus.** μέ. 20. ἀποστάντος δὲ Γάλβα, πρῶτος αὐτὸς προζεχώρησα 
τῶν ἡγεμόνων, καὶ φέρων, ὅσον εἶχεν ἐν ἐκπώμασι καὶ τραπέζαις» 
ἄργυρον καὶ χρυσόν, sbwws κατακόψαι ποιουμένῳ νόμισμα" καὶ τῶν 
οἰκετῶν ἐδωρήσατο τοὺς εἰθισμένους περὶ δίαιταν ἡγεμόνι ἐμμελῶς 
ὑπουργεῖν. καὶ τὰ ἀλλα πιστὸς ἦν αὐτῶν καὶ διδοὺς πεῖραν, οὐδενὸς 
ἧττον ἐδόνει πραγμάτων ἔμπειρος εἶναι" καὶ βαδίζοντε τὴν ὁδὸν ἅπαν 
«av ἐφ᾽ ἡμέρας πολλὰς συνοχούμενος διετέλεσεν. 

Seleuci] Ptolemaeum 'lacitus vocat et Plutarchus. Ille THist, 
i, 229. ,, Multos secreta Poppaeae mathematicos, pessimum. prins 
cipalis mauimonii instrumentum, habuerant; e quibus Ptole- 


O T H O. 221 


mathematici; qui, quum eum olim superstitem Ne« 
roui fore spopondisset, tunc ultro inopinatus advene- 
rat, imperaturum quoque brevi repromittens. Nullo 
igitur officii aut ambitionis in quemquam genere 
omisso, quotics coena Principem acciperet, aureos 
excubanti cohorti viritim dividebat: nec eo minus 
alium alia via militem demerebatur, Cuidam etiam 
de parte finium cum vicino litiganti, adhibitus arbi- 
ier, totum agrum redemit emancipavitque; ut jam 


maeus, Othoni in Hispania comes, quum superfuturum eum Ne 
roni promisisset, postquam ex eventu fides, conjectura jam et 
rumore senium Galbae et juyentam Othonis computantium, per- 
suaserat, fore, ut in imperium adscisceretur." Hic Galb. 25. οὐδὲ 
γὰρ τὸ ἐλπίζον ἐκλιπεῖν, οὐδ᾽ ἀπαγορεῦσαι παντάπασιν, εἴων οἱ περὲ 
αὐτὸν ὄντες ἀεὶ μάντεις καὶ Χαλδαῖοι, εἰς τὰ μάλιστα ὃὲ Πτολεμαῖος, 
ἰσχυριφόμενος TUS προειπεῖν πολλάκις, ὡς οὐκ ἀποκτενεῖ Νέρων αὐτόν, 
ἀλλὰ τεθνήξεται πρότερος, αὐτὸς 08 περιέσται καὶ ἄρξει Ῥωμαίων. 
ἐκεῖνο γὰρ ἀληθὲς ἀποδείξας, ἠξίου μηδὲ ταῦτα ἀπελπίζειν. — Duplex 
homini nomen fuerit, quod diílcillime credo, an confuderit au- 
ctor Seleucum, Vespasiani mathematicum, quem 77c. 2, 78. memo- 
xat, cum P'olemaeo, Neronis vel potiusPoppaeae, an Tacito deni- 
que tribuendus potius error, quod Burm, fecit, quis definierit? 
aureos — dividebat) Tac. 1, 24. ,, Flagrantibus jam militum 
animis velut faces addiderat Maevius Pudens, e proximis Tigel- 
lini. is mobilissimum quemque ingenio, aut pecuniae indigum, 
et in novas cupiditates praecipitem alliciendo, eo paulatim pro- 
gressus est, ut per speciem convivii, quotiens Galba apud Otho- 
nem epularetur, cohorti excubias agenti viritim centenos numos 
divideret; quam velut publicam largitionem Otho secretioribus 
apud singulos praemiis intendebat.** — Plut. 20. ὁσάκις τὸν Τάλβαν 
εἱστία, τὴν παραφυλάττουσαν ἀεὶ σπείραν ἐδέκαζε, χρυσοῦν ἑκάστῳ 
διανέμων.» οἷς τιμᾷν αὐτὸν ἐδόκει, καταπολιτευόμενος καὶ δημαγωγῶν 
τὸ στρατιωτικόν. Quibus locis comparatis, alii jam aureum, xus 
σοῦν, centum Rumos 8. viginti quinque drachmas valuisse, osten- 
derunt. 
militem| Hanc unice veram habeo scripturam, exhibitam jam 
a Burm. et Ern. Wolfoque. Oudendorpius, ut puto, rcligio- 
sius servavit codd. lectionem plerorumque: militum; idem taxa- 
vit Burmanni conjecturam 7nfes, huic saltem verborum ordini 
haud congruam. 
A Cuidam — emancipavitque| Tac. 1. c. ,,4deo animosus cor- 
ruptor, ut Cocoejo Proculo speculatori, de parte finium cum 


΄ 


2292 €. SUETONII 


“- 


vix ullus esset, qui non et sentiret et praedicaret, 
solum successione imperii dignum. [5] Speraverat 
autem fore, ut adoptarelur a Galba; idque in dies 
exspeclabat. Sed postquam, Pisone praelato, spe 
decidit, ad vim conversus est ; instigante super ani- 
mi dolorem etiam magnitudine aeris alieni. Neque 
enini dissimulabat,  nzsz Principem, se stare nom 
posse: nihilque referre, ab hoste in acie, an in Foro 
sub creditoribus, caderet. Ante paucos dies servo 
Caesaris pro impetrata dispensatione decies sestertium 
expresserat Hoc subsidium tanti coepli fuit. Ac 
primo quinque speculatoribus comuissa res est, de- 


vicino ambigenti, universum vicini agrum, sua pecunia emtum, 
dono dederit.  Correcione Torrentii et Gujeti: eique mancipa- 
vit non opus esse, Oudend. jam et Ernest. docuerunt, 

successione] Burm. revocavit librorum successiomis, contra 
usum scriptoris, qui unice observandus. 

adoptaretur a. Galba| | Tac. 1, 15. ,, Spem adoptionis, statim 
conceptam, acrius in dies rapiebat, faventibus plerisque mili- 
tum, prona ia eum aula Neronis, ut similem.** — P/uz. c. 21. 
ἀλλ᾽ οὖν βουλευομένου γε τοῦ l'aAga περὶ διαδόχου, τὸν "OSwv« 
παρειςῆγεν ὁ ᾿Οβίννιος᾽ οὐὸὲ τοῦτο προῖκα πράσσων, ἀλλ᾽ ἐπὶ γάμῳ 
τῆς ϑυγατρός, ὁμολογίας γενομένης, γαμεῖν αὐτὴν τὸν ᾽Οϑωνα», 
παῖδα τοῦ Τ᾽ ἀλβα καὶ διάδοχον ἀποδειχϑέντα τῆς ἡγεμονίας. ldem 
Zac. 6.6. . 

mapn. aeris alieni) Plut. 1. c. πεντακιςχιλίων μυριάδων ὑφλής- 
μασι βεβαπτισμένον dicit. 160. c. 21. ,,Interea Otlionem, cui, 
compositis rebus; nulla spes, omne in turbido consilium, mulia 
simul exstimulabant, luxuria etiam Principi onerosa, ae vix 
privato toleranda, in Galbam ira, in Pisonem invidia. ' 
. dispensatione]  h. e. dispensatoris oflhcio, de quo v. ad 
Aug. 67. 

quinque speculateribus] |Diversus de numero . Tac. c. 25. 
» Sed tum e libertis Onomastum futuro sceleri praefecit, a quo 
Barbium Proculum, tesseraiium. speculatorum, et Veturium, 
optionem eorundem , perductos, postquam vario sermone calli- 
dos audacesque cognovit, pretio et promissis onerat, data pecu- 
3a ad pertentandos plurium animos. Suscepere duo manipulares 
Imperium Pop. Rom. trausferendum , et transtulerunt. 1n con- 
scientiam facinoris pauci adsciti. suspensos ceterorum animos di- 
versis artibus stimulant sequ.'* Ex eo P/utarch. c. 23. et 24. 


Ὁ T H O. 252 


inde decem aliis, quos singuli binos produxerant? 
omnibus dena sestertia repraesentata, et quinquagena 
promissa. Per hos sollicitati reliqui , nec adeo mul- 
ti; haud dubia fiducia, in ipso negotio plures affutu- 
ros. [6] Tulerat animus, post adoptionem statim 
castra occupare, coenantemque in Palatio Galbam 


πλεῖστοι δὲ τῶν περὶ TeysAXivoy καὶ Νυμφίδιον ἐν τιμῇ γεγονότων, 
ἀπεῤῥιμμένοι τότε καὶ ταπεινὰ πράττοντες, ἐφϑείροντο πρὸς αὐτὸν» 
καὶ συνηγανάκτουν καὶ παρώξυνον. ἐν δὲ τούτοις Ἰτούριος καὶ Bag- 
βιος, ὃ μὲν ὑπτίων, ὃ δὲ τεσσεράριος. οὕτω γὰρ καλοῦνται οἱ διαγΎ- 
“γέλων καὶ διοπτήρων ὑπηρεσίας τελοῦντες. μεθ᾽ ὧν '᾽Ὄϑανος ἀπελεύ- 
3:gog , ᾿᾽Ονομαστές, ἐπιφοιτῶν τοὺς μὲν ἀργυρίῳ, τοὺς δ᾽ ἐλπίσι διέ- 
ῴϑειρεν, ἤδη σαϑροὺς ὄντας καὶ δεομένους προφάσεως. Xoplil. 64, 5. 
ὑπό τιναν στρατιωτῶν ὀλίγων, οἱ συνωμόκεσαν αὐτῶ, ἐς τὸ τεῖχος 
ἐφήχϑη — τοὺς ἄλλους, ἅτε καὶ ἀχϑομένους τῷ Τ᾿άλβα, προζαναπεῖ- 
σας, μᾶλλον δὲ ἐκπριάμενος. Zonaras: ἐπανέστη αὐτῷ τριάκοντα 
μόνους στρατιώτας ἑτοιμασάμενος. 

plures affuturos) Non displicet plurium codd. lectio: ρζωτγί- 
bus affuturis, quam e Graeco usu, suppleto μέ aut quasi (ὡς cum 
genitivo) explicandam, notavit jam Casaubonus. Sed quum 
cod. Salmas. corrupte exhibeat: plures affuturi, acquievi cum 
plerisque editoribus in faciliori lectione. Conjectura Burmanui 
plures affiuxuros non necessaiia est. 

Tulerat animus] lta Memm. cum pluribus codd. Al. erar. 
Oudendorp. Ursini conjecturam: fuerat ob praecedens affuturos 
probat. 

post adopt. statim] | Unde Ernest. apud 7ac. c. 36. ,, adeoque 
parata apud malos seditio etiam apud integros dissimulata (ita 
lego pro vulg. dissimulatio) fuit, ut postero Iduum die redeuntem 
& coena Othonem rapturi fuerint corrigendum exis.imat: po- 
-stero statim (sc. ab adoptione) die. Mendum esse in Tacito, li- 
quit, minus, an haec vera sit medela. De tempore adoptionis 
Pisonis et caedis Galbae dixi ad Galb. 17., mediumque tempus quas 
'tuor dierum fuisse ostendi, non ser, ut Ernest. ad h. l., nisi is 
Romano more ipsos adoptionis caedisque dies annumcerat. — 
Exemtum autem h. e. patrando facinori erepium (v. Era. Clav. 
Cic.) Noster dicit hoc tempus et reZsione h. e. religionibus, 
ostentis, prodigiis, vel quod hi dies publice privatimve Othoni 
erant religiosi, et a Se/z4co, de qno dixi ad c. 4., triste illud et 
adversum e mathematicis rationibus dicente. Suspicionem enim 
Fabri Semestr. 5, 25. religio et ipse locus exemit, satis refutavit 
Casaubonus, 


4224 €. SUET ONIE 


aggredi: sed obstitit respectus cohortis, quae tunc ex» 
cubabat, ne oneraretur invidia ; quod ejusdem statio« 
ne et Cajus fuerat occisus, et desertus Nero. Medium 
quoque tempus religio et Seleucus exemit. Ergo de- 
stinata die, praemonitis consciis, ut se in Foro sub 
aede Saturni ad Milliarium aureum opperirentur, mae 
ne Galbam salutavit; utque consuerat, osculo exce- 
ptus, eliam sacrificanti interfuit, audivitque prae- 
dicta haruspicis. Deinde liberto, adesse architectos, 
nunciante, quod signum convenerat, quasi venalem 


ad Milliar'um aureum] | Tac. c. 27. ,, Otho — innixus liber- 
to, per Tiberianam domum in Velabrum, inde ad JAM/arium 
aureum $wb aedem Saturni pergit. Plutarch. c. 24. ἐβάδιζεν sig 
ἀγοράν, οὗ χρυσοῦς εἱστήκει κίων, sig ὃν αἱ τετμημέναι τῆς Ἰταλίας 
ὁδοὶ πᾶσαι τελευτῶσιν. — Pln. 8» 5. (9.) zn capite Romani Fori sta- 
tutum, Dio 54, 8. τὸ χρυσοῦν μίλιον, et ab Augusto a. U. 754. ía- 
ctum dicit. v. interpr. ad T'ac., Fabric. ad Diomis l. c., Donat. 
Rom. vet. 2, 14. Nard;z. de Rom. vet. 5, 6. et quos plures Piti- 
$cus ad n. l, excitavit. 

osculo exceptus] quod signum cornitatis et amicitiae Impera- 
toris. cf. Tiber. 10. et Neron. 57. 

sacrificanti interfuit] Verum est, quod Burm. dicit, znzer- 
esse aliquem rebus et locis, non homini aliquid agenti. Sed et 
linguae usus saepius a primaria significatione ad similem atque 
afhinem descendit, et scriptores omnium aetatum linguarumque 
subinde a solito propriove alicujus vocis usu recedunt, minus 
ejus memores, quam qui docte eum excutiunt. lta pro sacrificio 
ab eo facto interfuit vel sacrificantt affuit brevius, et, quum 
utrique dicendi modo alieni quid adhaereat, exaciius auctor scri- 
psit: sacrificanti interfuit. Minus id urserim, quod Wolfius di- 
cit, dativum in hoc genere quasi casum commodi esse. Conje* 
cturam Ernestii superfuit pro affuit ex Aug. 56. nullo modo fe- 
rendam existimo, et quod usus tantum forensis haec verbi est 
significatio , et quod ea ipsa a viris doctis taxabatur. v. Geil. 
1, 22. 

aud. praed, haruspicis] v. Galb. 19. 

liberto — nunciante| | Onomasto. Zac. 1, 27. ,, Nec multo 
post libertus Onomastus nunciat, exspectari eum. ab architecto et 
redemtoribus; quae significatio coeuntium jam militum et paratae 
conjurationis convenerat. Otho, causam digressus requirentibus, 
quum, emi sibi praedia vetustate suspecta, eoque prius explo- 
randa, Mfinxisset, innixus liberto — pergit. Plut €. 24. vaga* 


O T H O, 225 


domum inspécturus abscessit: proripuitque se postica 
parte Palaiu ad constitutum. Alii, iebrem siinulasse, 
ajunt, eamque excusationem proximis mandasse, si 
quaereretur. Tunc abditus propere muliebri sella, 
in castra contendit: ac deficientibus lecticariis, quuin 
descendisset, cursumque cepisset, laxato calcio re- 
stitit, donec omissa mora succollatus, et a praesente 
comitatu IMPERATOR consalutatus, inter íiaustas 
acclamationes strictosque gladios ad Principia deve- 
nit, obyio quoque non aliter, :c si conscius et parti- 
ceps foret, adhaerente. Ibi missis, qui Galbam εξ 
Pisonem trucidarent, ad conciliandos pollicitationi- 


στὰς ᾿Ονομαστὸς ἀπελεύϑερος ἥκειν ἔφη καὶ περιμένειν αὐτῷ οἶκοι τοὺς 
ἀρχιτέκτονας ἦν δὲ σύμβολον καιροῦ, πρὸς ὃν ἔδει ἀπαντῆσαε τὸν 
ὍὌϑωνα τοῖς στρατιώταις. εἰπὼν οὖν, ὅτι παλαιὰν ξωνημένος οἰκίαν 
βούλεται τὰ ὕποπτα δεῖξαι τοῖς πωληταῖς, ἀπῆλθε, quO loco cum 
Solano existimo, deceptuia Plutarchum Latino voc. σι ἀδφηιέυγι δώσ, 
improprie πωληταῖς reddidisse. - Mox ad constitutum 68: neu- 
trum, sive de loco, εἶνε de die sermo sit, ne quis de ellipsi 
cogitet, Constitutus autem erat locus, de quo proxime dictum, 
Milliarium aureum. 

muliebri sella] — Plut. c. 95. τὸ (ogsiov dicit, et Jecticarios 
Φορειοφόρους vel, ut vulgo legitur, φορεαφόρους, Tac. c. 27. sel- 
lam et ipse. Est i.q. σκιμπόδιον καταστεγον Dionis 57, 15. ubi 
v. Fabric. cf. Lips. Elect. 1, 19. Sc/zffcr. de re vehic. 2, 5. 

Imperetor consalutatus| | Tac. c. 27. ,, Ibi tres et viginti spe- 
€ulatores consalutatum Imperatorem, ac paucitate salutantium 
trepidum, et sellae festinanter impositum , strictis mucronibus 
xapiunt.  Totidem ferme milites in iünere aggregantur, alii con- 
scientia, plerique miraculo, pars clamore et gaudio, pars silen- 
tio, animum ex eventu sumturi.**  Piu;. c. 25. ἐνταῦϑα τοὺς 
πρώτους ἐκδεξαμένους αὐτὸν καὶ προςειπόντας αὐτοκράτορα Φασὶ μὴ 
πλείους τριῶν καὶ εἴκοσι γενέσθαι. διὸ --- ἀπεδειλίασεν οἱ δὲ παρόν- 
τες οὐκ εἴων, ἀλλὰ τοῖς ξίφεσι γυμνοῖς περιΐέντες αὐτοῦ τὸ φορεῖον, 
ἐκέλευον αἴρεσθαι, παραφϑεγγομένου πολλάκις ἀπολωλέναι», καὶ τοὺς 
Φορειοφόρους ἐπιταχύνοντος. ἐξήκουον γὰρ ἔνιοι ϑαιμαζοντες μᾶλλον, 
ἢ ταραττόμενοι, διὰ τὴν ὀλιγότητα τῶν ἀποτετολμημένων. φερομένου 
δὲ οὕτω δι᾽ ἀγορᾶς ἀπήντησαν ἕτεροι τοδοῦτοι, καὶ πάλιν κατὰ τρεῖς 
καὶ τέτταρας ἄλλοι προζεπέλαζον. εἶτα συνανέστρεφον ἅπαντες ἀνακα- 
λούμενοι Kaicaga, καὶ γυμνὰ τὰ ξίφη προϊσχόμενοι. 

qui Galbam et Pisonem £ruc.] De morte Galbae v. Galb, 16. 

T'om. II. 15 i 


2236 € ΒΤ ΟΝ ΤΣ 


bus militum animos nihil magis pro concione testatus 
est, quam zd demurn se haic quod. sibi ipsi 
our [7] Deinde vergente jam die ingressus 
Senatum, positaque brevi ratione, quasi raptus de 


et 20. Caedem Pisonis describunt 7ac. €. 45. ,,Piso in aedem 
Vestae pervasit, exceptusque unisericordia publici servi et con- 
tubernio ejus abditus, non religione nec cerimoniis, sed latebra 
imminens exitium differebat; quum advenere, missu Othonis, 
nominatim in caedem ejus ardentes Sulpicius Florus e Britannicis 
cohortibus, nuper a Galba civitate donatus, et Statius Murcus 
speculator; a quibus protractus Piso in foribus Templi trucida- 
tur** et P/utarch. c. 27. 
pro concione] Aliam orationem dat 7ac. c. 87. 
ingressus Senatum] Tac. c. 47. ,,Exacto per scelera die, no- 
vissimum malorum fuit laetitia. Vocat Senatum Praetor urba- 
nus, certant adulationibus ceteri magistratus, Accurrunt Patres; 
decernitur Othoni tribunicia potestas et nomen Augusti et omnes 
Principum honores, annitentibus cunctis abolere convicia ac. 
probra, quae promiscue jacta haesisse animo ejus, nemo sensit 
sequ. * cf. Plur. c. 29. 
positaque brevi ratione] Memm. et plerique codd. et anii- 
quae edd. dant oratione. Mecepit id Ernest., sed ponere oratio- 
nem dici posse pro Zabere, probaxe frustra conatus est. Burm. 
conjecit: expositoque brevi oratione, ut exposito ablativus sit ab- 
solutus, et simili ac leniore ctiam medela Z/alrAer. Observ. p. 
29. positoque brevi oratione, inierpretatus : poszquaz. posuerat à. e. 
commemoraverat, dixerat brevi oratione, quas; sequ., quem 
usum verbi ponere illustravit exemplis Ciceronis Orat. 4. ,, posi- 
sum sit igitur in primis ** Cocl. 7. ,, posuistis enim ** Verr. 2, 59. 
tantum verbo posuit, laudato etiam Ernest. in Clav. Cic. 
Unice placeret mihi haec ratio, ob librorum maxime auctorita- 
tem, legi jubentium orazione, $i Suetonius acque uti soleret abla- 
tivo illo absoluto , atque Livius et Tacitus, apud quos sexcen- 
ties Occurrit, et persuaderi mihi posset, illam significationem 
verbi ponere (τιϑέναι, ὑποτιθέναι, unde ϑέσις, ὑπόθεσις) hon mi- 
nus historicae ora!ioni convenire, quam rhetoricae. E schola 
enim petita est philosophorum et rhetorum, neque verba sunt 
Othonis n. l. sermonem habentis, sed auctoris adhuc, argumen- 
ium referentis. Denique vexat me sequens quas;, quod ra£ionz 
uagis convenit, quam or2£:oz , quum post ablativum posz/o ac- 
cusativum exspectasses cum infidvo. Nescio igitur, an verior 
sententia sit Wolfii, servantis posita ratione, simplici verbo pzo 
composito, nisi quis hoc ipsum (proposita) legere malit cum Qu- 


OT H ὃ: 222 
publico, et suscipere imperium vi coactus; gesturus«4 
que communi omnium arbitrio, Palatium petit Ac 
super ceteras gratulantium adulantiumque blanditias, 
ab infima plebe appellatus NERO, nullum indicium 
recusanlis dedit: immo, ut quidam tradiderunt , et« 
iam diplomatibus primisque epistolis suis ad quosdam 
provinciarum praesides, Neronis cognomen adjecit. 
Certe et imagines slatuasque ejus reponi passus est, 
et procuratores atque libertos ad eadem officia revo 
cavit. Nec quicquam prius pro potestate subscripsit, 


dendorpio. Locum quidem, a Wolfio comparatum , Calig. 16,, 
nostro non accommodaverim, quum sermo ibi sit de rationi- 
eus propositis, non de ra£one. Ibi enim de literis vere aliorum 
oculis propositis alia verbi vis est et magis propria. Licuit, 
puto, profteri dubitationem de vircrum doctissimorum senten« 
tii, quamquam melior mihi non suppetit. — Müller, conjecit z 
postquam. brevem orationem v. post habita brevi oratione. 

quasi — coactus] Xzphul. 64, 8. BsBiao Sau μὲν γάρ, καὶ ἐς τὸ 
τεῖχος ἄκων ἐφῆχϑθαι, xavraüSa ἀντιλέγων κεκινδυνευμέναι ἔλεγε. καὲ 
τά τε ἄλλα ἐπιεικὼς ἐφθέγγετο, καὶ τῇ ὑποκρίσει τοῦ σκήματος ἐμε-- 
πρίαζε᾽ Φιλήματά τε ὡς ἑκάστοις διὰ τῶν δακτύλων ἔπεμπε, καὶ ὑπι 
σχνεῖτο πολλά. 

Palatium petit] Tac. 1. c. ,, Otho, cruento adhuc Foro, per 
stragem jacentium in Capitolium atque inde in Palatium vectus, 
concedi corpora sepulturae cremarique permisit. « 

appellatus Nero] Plutarch. Oth.8. τοῖς δὲ πολλοῖς χαριζόμενος 
οὐν ἔφευγε τὸ πρῶτον ἐν τοῖς 9εάτροις Νέρων προςαγορεύεσθαι xai 
τινῶν εἰκόνας Νέρωνος εἰς τοὐμῴανξς προθεμένων, οὐκ ἐκώλυσε. 
Ῥιλαύδιος δὲ “Ῥοῦφος εἰς Ἰβηρίαν φησὶ κομισθῆναι διπλώματα, οἷς 
ἐκπέμπουσι τοὺς γραμματοφόρους, τὸ τοῦ Νέρωνος 9εῖον ὄνομα προς- 
γεγραμμένον ἔχοντα τῷ τοῦ "Οϑωνος. οὐ μὴν ἀλλὰ τοὺς πρώτους καὶ 
κρατίστους αἰσθόμενος ἐπὶ τούτῳ δυςχεραίνοντας, ἐπαύσατο.  "7uc, 
H. τ, 78. ,, Ne tum quidem immemor amorum, statuas Pop- 
paeae per Senatusconsultum reposuit. QCreditus est etiam de cele- 
branda Neronis memoria agitavisse, spe vulgum alliciendi. et 
fuere, qui imagines Neronis proponerent ; atque etiam Othoni 
quibusdam diebus populus et miles, tanquam nobilitatem ac de- 
cus adstruerent, Neroni Othoni acclamavit. Ipse in suspenso te- 
nuit, vetandi metu, vel agnoscendi pudore.** Xiphi. denique 
l.c. οὐκ ἐλάνθανε δέ, ὡς καὶ ἀσελγέστερον καὶ πικρότερον τοῦ ΝΝέρω- 
νος ἄρξειν ἔμελλε. τό γ᾽ οὖν ὄνομα αὐτοῦ αὐτῷ 590g ἐπέϑετο. 


228 C SUETONII 


quam quingenties sestertium ad peragendam Áuream 
domum. Dicitur ea nocte per quietem pavefactus 
gemitus maximos edidisse: reperlusque a concursan- 
tibus humi ante lectum jacens, per omnia piaculo- 
rum genera manes Galbae, a quo deturbari expelli- 
que se viderat, propitiare tentasse: posiridie quoque 
in augurando tempestate orla graviter prolapsum, 
identidem obmurmurasse : 
Τί γάρ μοι καὶ μωκροῖς αὐλοῖς 5 

ἘΣ PENIS 

ad peragendam] ΑἸ. peragendum, wt Galb. ag. nonnulli ad 
ornandum fortunam suam, de quo usu Gerundii cum accus. v. 


Heusinger. ad Cic. de Off. 1, 51, 7. et 5, 5, 15., et quos alls Manis 
daviv, Ald. Mant. ad Cat. maj. c. 2. et Perizon. ad Sanct. 1, 
dae 

prolepsum] Negligentia scriptoris notanda, non mutanda in 
prolaps;s ob praecedens pavefactus, contra Mss. et edd. omnes. Ita 
c. 12, fuisse traditur —— consuetum. Scilicet longior periodus fecit, 
ut sui immemor finiret eam , ut 81 a zradun£ v. dicunt incepisset, 
quamquam et dicitur, traditur, videtur, al. saepissime absolute 
praeponuntur, sequente accusativo cum infin., more Graeco , de 


quo usu v. Duker. ad Flor. 2, 6, 45. et Liv. 4, 41, 7. Plurimis 


exemplis, ab eo collatis, addo Zac. H. 4, 523. ,, Zitum — multo 
apud patrem sermone orasse dicebatur." — Variavit igitur m.l. 
auctor orationem duplici constructione, quod non Latinae ele- 
gantiae est, sed Graecae ἀφελείας. lta Píato Charm. in. wai μὴν 
ἡγγελταί γε ἡ μάχη ἰσχυρὰ γεγονέναι xai πολλοὺς τεθνάναι. V. 
JMatthiae Gr. Gx. $. 556. p. 772. sequ. 

μακροῖς αὐλοῖς] Xii. 64, 7. ἔμελλε 0s ἄρα wai τὸν 
θϑωνα ἡ δίκη 0UX ἐς μακρὰν μεϑήξειν, ὡς που παραχρῆμα ἔμαϑε. 
Güovri τε γὰρ αὐτῷ τὴν ϑυσίαν πρώτην τὰ ἱερὰ πονηρὰ wQ24, ὡςτ᾽ 
αὐτὸν μεταγνόντα ἐπὶ τοῖς πεπραγμένοις εἰπεῖν" Τί γὰρ μὲ δδει μὰ" 
χροῖς αὐλοῖς αὐλεῖν ; ἔστι ὃξ τοῦτο δημῶδες ἐς παροιμίαν φέρον ἐπὶ 
τῶν ἔξω τι τοῦ προςφΦόρου σφίσι ποιούντων. καὶ μετὰ τοῦτο τῆς νυκτὸς 
οὕτω δή τι ἐν τοῖς ὕπνοις ἐταράχϑή, ὡὡςτε Wal £4 τῆς εὐνῆς ἐμπεσεῖν» 
πούς τε προκοιτοῦντας ἐγιπλῆξαι. ἐςπηδήσαντες οὖν εὗρον αὐτὸν χαμαὶ 
γείμενον, ad qu. Ll Keimarx.. Cedrenum comparat, diversa et pror- 
sus lalsa narrautem , sed codem versiculo ita addito: τί γάρ μὲ 
ἔδει μακροῖς αὐλοῖς ἄδειν καὶ αὐλεῖν. Non meminerunt interpretes 
loci parallel. Gcer. au Att. z, 10. ,, Cnejus quidem noster, jam 
plane, quid COgMét, nescio. 

φυσᾷ γὰρ οὐ σμικροῖσιν αὐλίσκοις ὅτι» 
ἀλλ᾽ ἀγρίαις φυσαισι φορβείας ἄτερ. ** 


N 


Oo^'*y WH Ὁ. 229 


8] Sub idem vero tempus, Germaniciani exercitus 
in Vitellii verba jurarant. Quod ut comperit, auctor 
Senatui fuit mittendae legationis, quae doceret, ele- 
ctum jam Principem: quietem et concordiam suade- 
ret. Et tamen per internuncios ac literas, consor- 
tem imperii generumque se Vitellio obtulit. Verum 
haud dubio bello, jamque ducibus et copiis, quas 
Vitellius praemiserat, appropinquantibus, animum 
fidemque praetorianorum erga se paene internecione 
amplissimi ordinis expertus est.  Placuerat per clas- 


ubi v. Graevium. Versatus est nimio ferelabore in prona pro- 
verbii interpretatione T'urneb. Advers. 5, 1. et 17, 20. Corrupte- 
las n. l. nihil moror. 

in Vitellii verba] v. Galb. 16. Vitell. 9. Tac. H. 1, 5o. sequ. 

mittendae legationis] Tac. c. 74. ,, Otho, revocatis, quos 
Galba miserat, legatis, rursus alios ad utrumque Germanicum 
exercitum et ad legionem Italicam easque, quae Lugduni agebant, 
copias specie Senatus misit. Legati apud Vitellium remansere, 
promtius, quam ut retenti viderentur.  Praetoriani, quos, per 
simulationem officii, legatis Otho adjunxerat, remissi, ente- 
quam legionibus miscerentur.** — P/utarch. Oth. 4. ὑφ᾽ ὧν (up. 
literis Muciani et Vespasiani) ἐπαιρόμενος ἔγραψεν Οὐϊτελλίῳ, πα- 
ραινῶν στρατιωτικὰ φρονεῖν, ὡς χρήματα πολλὰ δώσοντος αὐτοῦ, καὶ 
πόλιν, ἐν ἡ βιώσεται ῥᾷστον καὶ ἥδιστον βίον μεθ᾽ ἡσυχίας, ubi 
comprobare nequeo, qui corrigunt verba στρατιωτικὰ φρονεῖν, h. 
e. qualia militi dicto audienti conveniunt s. disciplinze militari 
congrua, in οὐ στασιωτικὰ Qg. cum Casaub. ad n. 1., vel στασιων 
Tixà μὴ Φρονεῖν cum Solano ad Plut., et quae sunt alia, 

per internuncios — obtulit] Tac. c. 74. ,, Crebrae interim et 
muliebribus blanditiis infectae ab Othone ad Vitellium epistolae 
offerebant pecuniam et gratiam, et quemcunque quietis locum 
prodigae vitae legisset. Paria Vitellius ostentabat, primo mol. 
lius, stülta utrimque et indecora simulatione; mox, quasi rixan- 
tes, stupra et flagitia invicem objectavere, neuter falso. — XipAL. 
64, το. ὃ δε 'O uv, ἐπειδὴ καὶ μὴ ἔπειθε τὸν Βιτέλλιον, ἐς κοινωνίαν 
αὐτὸν τῆς ἀρχῆς πολλάκις παρακαλῶν, εἰς πόλεμον λοιπὸν Φανερὸν 
xaSicraTo. 

Jamque ducibus — appropinquantibus] — Plut. Oth. 5. ἐπεὶ τὰς 
Ἄλπεις κατέχοντες ἤδη προζηγγέλλοντο Ἀεκίνας καὶ Οὐάλης, Ovi- 
τελλίῳ στρατηγοῦντες. V. Tac. H. 1, 70. 

et placuerat] Omittere elàs placuit c£ contra libros, ahis 


aáo o SUETONTIIE 


siarios arma transferri, remittique navibus. Ea quum 
in castris sub noctem promerentur, insidias quidam 
suspicati, tumultum excitaverunt: ac repente omnes, 


mutare, ut Lipsio in efenm, Glareano in quando. Oudend. con- 
jecit: Ostam placuerat. Mihi genuimum videtur, et inducere 
narrationem, superiora explicantem, pro e£ quidem, etenim, nam- 
que. Ita Τάς. A. 5 38. ,, non accusatores fatiscebant. .E£r Ancha- 
rius Priscus sequ. * 

per classiarios — navibus] ris petenda e T'acito τ, 8o. sequ. 
et Plut, Oth. 5.9. coll. XzpAil. 64, 9., qui accuratius rem narrant, 
eosque haud satis compararint necesse est Burmannus, magisque 
adhuc Ernestius, qui ad l. n. disputavit prorsus ἀπροςδιόνυσαο 
Zirma. ila erant septimae decimae cohortis (auctore Tuc. l. c.), 
quam e colonia Ostiensi in Urbem acciri Otho jusserat, arman- 
dae ejus cura Vario Crispino, "Tribuno e Praetorianis, data. 
Qui cum, aperto armamentario, vehicula cchortis, incipiente 
nocte, onerari his armis jussisset, miles, ad perniciem Othonis 
familiam Senatorum armari, temere existimans, raptis armis 
Urbem ac Palatium petit, et a convivantium ibi primorum civi- 
tatis caede vix ab ipso Oihone retinetur. Oinnia ea cum S8ue- 
tonio consentiunt, nisi quod zavibus per classiarios (h. e. rexmni- 
ges, classi Ostiensi impositos, ne cum Ernestio de milite classia- 
xio cogites, de quo dictum ad Galb, 12.) arma JARomam trans- 
fata, Suetonius, Tacitus autem , vehicula cohortis 118 onerata, 
dicit, Putabam aliquando, haec ipsa veA&icula Tacit, ut saepius; 
de navigzis intelligenda esse, et per errorem Plutarchum l. c. ver- 
tisse: τὰ ὅπλα ταῖς ἁμάξαις ἐπιτιθϑέντος. Sed levior haec res 
est, et in qua dissensum scriptorum facile fexas. Alia difficul- 
tas, quam quaerunt in verbo remit (quod Burm, in praemittt 
mnntandum duxit, Ernest. contra usum linguae explicuit mz£, 
Oudendorp. mutare maluit in demittz i.e. secundo fluvio deferri 
s. devehi Ostiam), mihi nulla videtur, Oudendorpii emendatio 
etiam falsum praebere sensum. Scilicet cum zedire deberet co«. 
hors Ostia Romam, remttenda etiam erant arma in Urbem, 
unde translata fuerant ad tempus simul cum milite in coloniam 
Ostiensem. Si legas cum Oudend. demitt , quod, miror, pla- 
cuisse etiam. Wolfio, contrarius efhcitur sensus, quasi nunc de- 
mum Ostiam cohors descenderit, quae contra inde revocabsitur. 
Ceterum , quam infelices fuerint in explicanda hac historia viri 
docti, inde etiam patet, quod Solanus ad Plutarchi 1. c., Romae 
et in castris urbanis, non Ostiae ortam esse hanc seditionem , no- 
tavit, immemor verborum Z'aci:; ,, Urbem ac Palatium. pe- 
tunt. & 


CQ 


OTHO. 221 


nullo certo duce, in Palatium cucurrerunt, caedem 
Senatus flagitantes: repulsisque "ribunorum, qui 
inhibere tentabant, nonnullis et occisis, sicut erant 
cruenti, ubinam Imperator esset, requirentes, per« 
ruperunt in triclinium usque, nec nisi viso destites 
runt.  Expeditionem autem impigre atque etiam 
praepropere inchoavit, nulla, ne religionum quidem, 
cura, sed et motis necdum conditis ancilibus, quod 
antiquitus infaustum habetur; et die, quo cultores 
Deüm matris lamentari et plangere incipiunt; prae. 
terea adversissimis auspiciis. Nam et vicüma Diti 


nonnullis et occisis] Tac. l. c. ,, Resistentem seditioni Tri- 
bunum et severissimos Centurionum obtruncant. ** 

perruperunt — destiterunt] | Tac, c. 82. ,, Militum impetus ne 
foribus quidem Palatii coercitus, quo minus convivium irrumpe- 
rent, ostendi sibi Othonem expostulantes, vulnerato Julio Mar- 
tiale, Tribuno, et Vitellio Saturnino, Praefecto legionis, dum 
yuentibus obsistunt. Undique arma οἵ minae, modo in Centu- 
riones Tribunosque, modo in Senatum universum, lymphatis 
caeco pavore animis, et, quia neminem unum destinare irae po- 
terant,, licentiam in omnes poscentibus; donec Otho, contra de- 
cus imperii, thoro insistens, precibus ct lacrymis aegre cohi- 
buit; redieruntque in castra inviti neque innocentes, ** 

3nolis — ancilibus) | Tac. c. 89. ,Fuere, qui proficiscenti 
Othoni moras religionemque nondum conditorum ancilium aifer- 
rent. Adspernatus est omnem cunctationem, ut Neroni quoque 
exitiosam, et Caecina, jam Alpes transgressus, exstimulsbzt, ἐξ 
Movebantur ancilia h. e. promebantur e templo Martis ad sole- 
mnem Saliorum saltationem Hal. Martiis, duravitque ea solemni- 
tas triginta dies, auctore Polybio exc. legat. c. 25., Otho autem 

rofectus est ante finem mensis Martii, ut mox videbimus, an- 

cilibus adeo nondum condiiis. v. interpretes ad n. et Τα οὐ ἢ. c., 
maxime Graevium, qui allegat Z/v. 57, 55. ,, Stativa deinde ad 
Hellespontum aliquamdiu habuerunt, quia dies forte, quibus an- 
cilia moventur, religiosi ad iter, inciderant, ** 

die — plangere incipiunt] Dies hic erat sanguinis, quo cele- 
brabant cultores matris Deám s. Galli, sacerdotes Cybeles, memo- 
yiam Attidis pueri, VIIII. Kal. April. Conjuncta erant JidJaria 
. quae usque ad prid. Kal. April. durabant. ! 

adversissimis auspiciis] Tac. M. 1, 86. ,,Prodigia iosc- τ: 

terrebant, diversis auctoribus vulgata. Iu vestibulo Cip... 


- 


292 6. SUETON IE 


patri caesa litavit; quum tali sacrificio contraria exe 
ta poliora sint. Et primo egressu inundationibus 'Ti- 
beris retardatus, ad vicesimum etiam lapidem ruina 
aedificiorum praeclusam viam offendit. [9] Simili 
temeritate, quamvis dubium nemini esset, quin trahi 
belium oporteret, quando et fame et angustiis locos 
rum urgeretur hostis, quam primum tamen decer- 
tare statuit: sive impatiens longioris solliertudinis, 
speransque, ante Vitellii adventum profligari pluri- 


omissas habenas bigae, cui Victoria institerat; erupisse cella 
Junonis majorem humana speciem; statuam D. Julii in insula 
'Tiberini amnis, sereno et immoto die, ab Occidente 1n Orien- 
tem conversam; prolocutum in Etruria bovem; insolitos anima- 
hum partus; et plura alia, rudibus seculis etiam in pace obser- 
vata, quae nunc tantum in metu audiuntur. cf. PjuarcA. 


Oth. 4. 


Tiberis — offendit] | Tac. 1. c. ,, Sed praecipuus et cum prae- 
senti exitio etiam futuri pavor, subita inundatione Tiberis, qui 
immenso auctu, proruto ponte sublicio, ac strage obstantis no* 
hs refusus, non modo jacentia et plana Urbis loca, sed secura 
ejusmodi casuum implevit, Kaptie publico plerique, plures in 
tabernis et cubilibus intercepu, Fames in vulgus, inopia quae- 
stus, et penuria alimentorum. Corrupta stagnantibus aquis in- 
sularum fundamenta, dcin, remeante flumine, dilapsa. Utque 
primum vacuus ἃ periculo animus fuit, id ipsum, quod paranti 
expeditionem Othoni, campus Martius et via Flaminia, iter belli 
esset, obstructum a fortuitis vel naturalibus causis, in prodigium 
et omen imminentium cladium vertebatur. * 


quin trahi bellum op.] Tac. 2, $1. ,, Otho consultavit, ἡγαλὲ 
bellum, an fortunam experiri placeret. "Tum Suetonius Paullinus, 
dignum fama sua ratus, qua nemo illa tempestate militaris rei 
callidior habebatur, de toto genere belli censere, festinationem 
hostibus, moram ips:s utilem disseruit.** — ο. 55. ,,Accedebat senten- 
tiae Paullini Marius Celsus; idem placere Annio Gallo, paucos 
ante dies lapsu equi zílicto, missi, qui consilium ejus sciscita- 
rentur, retulevant. Otho pronus ad decertandum; frater ejus 
Titianus, et Praefectus Praetorii Proculus, imperitia properan- 
tes, Fortunam et Deos et numen Othonis adesse consiliis, aflore 
conatibus, testebantur. neu quis obviam ire sententiae auderet, 


in adulationem concesserant.' cf. o. 4o. et Plutarch. Oth. g.- 
sequ. 


OTH σα: 233 


mum posse; sive impar militum arderi, pugnam de- 
poscentium. Nec ulli pugnae affuit, substititque Bri- 
xelli;, Ettribus quidem, verum mediocribus proe- 
liis, apud Alpes, circaque Placentiam, et ad Casto- 
yis, quod loco nomen est, vicit: novissimo maxi- 
moque apud Betriacum fraude superatus est; quum, 
spe colloquii facta, quasi ad conditionem pacis mili- 
tibus educiis, ex improviso, atque in rpsa consalu- 
tatione, dimicandum fÍfuisset. Ac statim moriendi 


Nec ulli] Inepte vulg. ;/i; Cod. Ursin. 1716. 

subst. Brixelh] - Tac. c. 55. ,, Postquam pugnari placitum, 
interesse pugnae Imperatorem, an seponi melius fovet, dubita- 
vere. Paullino et Celso jam non adversantibus, ne Principem 
objectare periculis viderentur, iidem illi deterioris consilii aucto-* 
res perpulere, u£ Brixellum concederet , ac dubiis proeliorum exem- 
tus, summae rerum et imperi se ipsum reservaret." | Plutarch. 
Oth. 5. αὐτὸς μὲν ovv ἐν Βριξίλῳ, πόλει τῆς ᾿Ιταλίας περὶ τὸν Ἢρι- 
$avóv, ἀπελείῷϑη. v. de hoc oppido Cellar. Geogr. A. 2, 9. 
p. 66g. : 

apud Alpes] v. Tac. 2, 12 —15. Alpes intellige maritimas. 

circaque Placentiam] Tac. c. 18 —22. Plutarch. c. 6. 


ad Castoris] "Tac. c. 24. ,, Ad duodecimum a Cremona, Ζο- 
cus Castorum wccatur.** — Oros. 7, 8. ,,circa locum, quem Casto- 
zis vocant. * v, Oudend. ad n. l. 


apud Betriacum) Tac. c. 25. Bedriaci, additque: ,,inter Ve- 
yonam Cremonamqnue situs est vicus, duabus jam Romanis cla- 
dibus notus intaustusque.'* v. interpr. ad h. Ll  P/utarc. c. 8. 
ἔστι πολίχνη πλησίον Ῥιρεμώνης τὸ Βητριαμκόν. Apud JosepA. B. Jud. 
4, 9; 9. Φρηγδιακὸν τῆς 1᾿αλατίας, quod tamen Hudson. et Haver- 
camp. mutaverunt in Βηδριακόν. Scribitur etiam a multis Be- 
briacum τι. 1. et Eutrop. 7, 11. et Oros. 1. c. — | Xiphil. 64, το. re- 
gionem, non oppidum indicat. Scribit enim: ἔπεσον δὲ τέσσαρες 
Μυριάδες ἀνδρῶν ἑκατέρωθεν ἐν ταῖς μάχαις πρὸς τῇ Ἀρεμώνῃ; γενομές- 
ναις. De proelio ipso v. Tac. c. 40— 44. Plut. 11. sequ. 

fraude — dimic. fuisset] Tac. c. 42. ,, Attonitas subito terro- 
re mentes falsum gaudium in languorem vertit, repertis, qui, 
descivisse a Vitellio, ementirentur. Is runror, ab exploratoribus 
Vitellii dispersus, an in ipsa Othonis parte, sez dolo, seu forte 
surrexerit, parum compertum.  Omisso pugnae ardore, Otho- 
niani ultro salutavere, et bostili murmure excepti, plerisque suo- 
rum iguaris, quae causa salutandi, metum proditionis íecere. 


234 Cc SUETONIIE 


impetum cepit: ut multi, nec frustra, opinantur; 
magis pudore, ne tanto rerum hominumque periculo 
dominationem sibi asserere perseveraret, quam de« 
speratione ulla, aut diffidentia copiarum: quippe 
residuis, integrisque etiam nunc, quas secum ad se- 
cundos casus detinuerat, ei supervenientibus aliis e 
Dalmatia, Paunoniaque et Moesia: ne victis quidem 
adeo afflictis, ut non in ultionem ignominiae quidvis 
discriminis ultro, et vel solae subirent. [10] Inter- 
fuit hoc bello pater meus Suetonius Lenis, tertiae 
decimae legionis Tribunus angusticlavius. [5 mox 


Tum incubuit hostium acies, integris ordinibus, robore et nu- 

mero praestantior sequ. ** cf. Plutarch. c. 12. — Pro consaluta- 

tione (quod vocab. de eadem re occurrit Zac. À. 15, 16. et Hist. 

4; 72.) Memm. aliique vitiose consultatione, quod placebat Grae- 

yio. In editione Oudend. haesit vitium cozsalutzone. 

, pudore — perseveraret] Vide egregiam Othonis orationem 
; apud 760. c. 47. Plutarch. c. 15. et Xiphil. c, 35. ubi: δικαιότερόν 
ἔστιν, ἕνα ὑπὲρ πάντων, ἢ πολλοὺς ὑπὲρ ἑνὸς ἀπολέσθαι. — Eutrop. 
7, 11. ,, quum tanti se non esse dixisset, ut propter eum civile 
bellum commoveretur., ** 

quam. desperatione — copiarum] | Tac. c. 44. ,; Praetorianus 
miles, non virtute se, sed proditione victum, fremebat. Ne Vi- 
tellianis quidem incruentam fuisse victoriam, pulso equite, ra- 
pta legionis aquila; superesse cum ipso Othone, militum quod 
trans Padum fuerit; venire Moesicas legiones; magnam exerci- 
tus partem Dedriaci remansisse; hos certe nondum victos; et, 
$i ita ferret, honestius in acie perituros. * c. 46. ,, Nec Praeto- 
1iani tantum, proprius Othonis miles, sed praemissi e Moesia, 
eandem obstinationem adventantis exercitus, legiones Aquilejara- 
ingressas, nunciabant. ut nemo dubitet, potuisse renovari bellum 
atrox , lugubre, incertum victis et victoribus. “ 

Tribunus angusticlavius| | ,, Tribunatus erat tum militia eque- 
stris, ut Suetonius docet ipse in Aug. c. 58. Sed interdum etiam 
non Equites ad hunc gradum fortitudine venere, et propterea in 
Equitum numerum relati, ut hic Suetonius Lenis, Sed hi usi 
sunt veteri Equitum insigni, angusto clavo, quum ii, qui clara 
equestri gente essent, ///ustres dicerentur, uterenturque /azo clavo.** 
Ernest. —  Conferas, quae de Zquitibus illustribus 8. laticlaviis 
Lips. et Ernest. ad Tac. À. 11, 4., et Auben, de re vestiar. 1, 8. 


€t 24. Y. ctiaan. ad Aug. 88. 


* 


- 


O T H οἱ 239 


referre crebro solebat, Othonem etiam privatum us- 
que adeo detestatum civilia arma , ut, memorante 
quodam inter epulas de Cassii Brutique exitu, cohor- 
ruerit: nec concursurum cum Galba fuisse , nisi con- 
fideret, sine bello rem transigi posse: tunc ad de- 
spiciendam vitam exemplo manipularis militis con- 
citatum, qui, quum cladem exercitus nunciaret, nec 
cuiquam fidem faceret, ac nunc mendacii, nunc ti- 
moris, quasi fugisset ex 8016, argueretur, gladio ante 
pedes ejus incubuerit, Hoc viso, proclamasse eum, 
ajebat, Non amplius se in. periculum tales tamque 
bene meritos conjecturum.  Yratrem igitur, fratris- 
que filium , et singulos amicorum cohortatus, ut sibi 


. concursurum — fuisse] h.e. certamen de imperio suscepturum 
fuisse. lta συνίστασθαί τινι et σύστασις apud Graecos de quovis 
certamine ct seditione, 


exemplo manip. militis] | Xiphil. 64, x1. ἐπεὶ δὲ οἱ τοῦ "OZ wveg 
ἐκρατήθησαν, ἤγγειλε μὲν ἱππεύς τις τὸ πάθος τῷ ιΟϑαινι" καὶ ἔπει- 
05 γε ἡπιστεῖτο πρὸς τῶν παρόντων, (ἔτυχον γὰρ πολλοὶ κατὰ τύχην 
ϑροισμένοι,) καὶ οἱ μὲν δραπέτην, οἱ δὲ καὶ πολέμιον αὐτὸν ἀπε- 
γάλουν" Εἴθε γάρ, ἔφη, ψευδῇ ταῦτα, Ἀαῖσαρ. ἦν ἥδιστα γὰρ 
ἄν νικῶντός σου ἐτελεύτησα. νῦν Os ἐγὼ μὲν πάντως οἰχήσομαι, ἵνα 
μὴ μέ τις ἐπὶ σωτηρίᾳ καταπεφευγέναι δόξῃ. σὺ δὲ βουλεύου, ὡς τῶν 
πολεμίων OUX ἐς μαμρὰν xXLovrww, ὃ, τι χρὴ πρᾶξαι. καὶ ὃ μέν, 
ταῦτ᾽ εἰπών, ἑαυτὸν διεχρήσατο. unde Othonem c. 14. dixisse nar- 
yat: ἐγὼ μὲν OUX ἔστιν πως χείρων TOU στρατιώτου τούτου γενήσο- 
μαι, ὃν αὐτοὶ ἑωράματε, ὅπως ἑαυτὸν διὰ τοῦτο μόνον ἀπέσφαξεν, 
ὅτι τὴν ἧτταν τῷ ἑαυτοῦ αὐτοκράτορι ἤγγειλεν. ἀλλ᾽ ακολουθήσῴ 
πάντος αὐτῶ, ἵνα μηδὲν ἔτι τοιοῦτον μήτε [Ow μήτε ἀκούσω. οἵ, Ρίω- 
Zarch. c. 15., diverse iamen rem narrantem. Similem fortitudi- 
nem Juli Agrestis, Centurionis sub Vitellio, narrat 7'ac. H. 5, 
54. Nam eandem rem cum nostra haud crediderim cum Ernest, 


ad 1l. c. 

Nom amplius — conjecturum] — Tac. c. 47. , Hunc, inquit, 
animum, hanc virtutem vestram ultra periculis objicere, nimis 
grande vitae meae pretium puto.'* cf. ejus oratio apud Plut, et 
Xiphil. 

fratrisque filium] Hunc solum memorant Tac. c. 48. ,, Mox 
Salvium Coccejanum , fratris filium, prima juventa, trepidum et 
Tuoerentem , ultro solatus est, laudando pietatem ejus, castigando 


256 δ. SUETONII 


^ 
quisque pro facultate consuleret, ab amplexu et oscu- 
lo suo dimisit omnes, secretoque capto, binos codi- 
cillos exaravit: ad sororem consolatorios, sed et ad 
Messalinam Neronis, quam matrimonio destinarat, 
commendans reliquias suas et memoriam, — Quicquid 
deinde epistolarum erat , ne cui periculo aut noxae 
apud viclorem forent, concremavit.  Diyisit et pe- 
cunias domesticis ex copia praesenti. [1 i] Alque ita 
paratus, intentusque jam morti, tumu!tu inter moras 
exorlo, uL eos, qui discedere et abire coeptabant, 


formidinem sequ.** et Plutarch. c. 16. προζαγόμενος ὃς τὸν ἀδελ- 
Φιδοῦν, EKowwwioy, ἔτι μειράκιον ὄντα, ϑαρῥεῖν παρεμάλδι, καὶ μὴ 
δεδιέναι Οὐέτόλλιον sequ. Interemtum. hunc Salvium Coccejanum 
a Domitiano, Noster narrat Dom. 10. — — Fratrem, Salvium 
Titianum, nocte juvante, discrimen pugnae effugisse, Tacitus 
auctor est c. 44., et Vitelhum vitae ejus pepercisse, pietate ct 
ignavia excusati, Id. c. 60. 

cohortatus — consuleret] Tac. c. 4g. ,,Ut cuique aetas aut 
dignitas, comiter appellatos, irent propere, neu remanendo iram 
victoris asperarent, juvenes auctoritate, senes precibus movebat, 
placidus ore, intrepidus verbis, intempestivas suorum lacrimas 
coercens. Dari naves ac vehicula abeuntibus jubet. ** 

capto] lta jure e Memm. restituerunt Ernest. et Oudendorp. 
pro vulg. οαρίαίο, quod alienum sensum infert, misi, contra 
usum linguae auctorem captare dixisse pro capere, statueris; 
quod vix admittendum, ubi frequentativo sua significatio singu- 
laris perpetua dicendi consuetudine adhaesit. 

ad Messal. Neronis] sc. uxorem. v. Neron. 55. — Ceterum 
assentior iis, qui proximum: sed expunctum mallent, quum hi 
codicilli ad Messalinam non a binis illis diversi, sed ipsi alteri 
sint, codd. autem optimi fere e£ omittant. 

Quicquid — concremavit] Tac. l. c. ,, Libellos epistolasque, 
studio erga se aut in Vitellium contumeliis insignes, abolet.* 

Divisit — praesenti] Tac. ,, Pecunias distribuit, parce, nec 
ut periturus. ** — Plut. c. 17. τοὺς oiwérag προζεμαλεῖτο, wal Φιλο- 
Φρονούμενος διένεμε τῶν χρημάτων, τῷ μὲν πλέον, τῷ δ᾽ ἄλαττον, 
οὐχ ὥςπερ ἀλλοτρίων ἀφειδῶν, ἀλλὰ τὸ κατ᾽. ἀξίαν wal τὸ μέτριον 
᾿ξπιμελῶς φυλάττων, Serius tamen id [actum memorans, quam 
scriptores Latini. 

tumultu — exorto] Tac. c. 49. ,,Post quae, dimotis omni- 
bus, paulum requievit. atque illum, supremas jam curas animo 


O T H Q. 237 


corripi quasi desertores, detinerique sensit; d djicia- 
mus, inquit, vzzae e£ hanc noctem, his ipsis totidem- 
que verbis: vetuitque, vim cuiquam fieri: et in se- 
rum usque patente cubiculo, si quis adire vellet, po- 
iestatem sul praebuit. Post hoc sedata siti gelidae 
aquae potione, arripuit duos pugiones, et explorata 
utriusque acie, quum alterum pulvino subdidisset, fo- 
ribus adoperiis artissimo somno quievit. Et circa 
lucem demum expergefactus, uno se trajecit ictu in- 
fra laevam papillam: irrumpentibusque ad primum ge- 


volutantem , repens tumultus avertit, nunciata consternatione ae 
licentia militum. namque abeuntibus exitium minitabantur, atro- 
cissima in Verginium vi, quem clausa domo obsidebent. Incre- 
pitis seditionis auctoribus, regressus vacavit adeuntium alloquiis, 
donec omnes inviolati digrederentur. '* cf. Plutarch. c. 136. —  N. 
l. pro coeptabant al. male captabant. 


sedata — potione] "Tac. ,, Vesperascente die, sitim haustu 
gelidae aquae sedavit.** Ῥίωξ. c. 17. ἤδη δ᾽ ἑσπέρας οὔσης, ἐδίψησεο 
καὶ πιὼν ὀλίγον ὕδατος Sequ. 

arripuit — quievit] Tac. ,, Tum allatis pugionibus duobus, 
quum utrumque pertentasset, alterum capiti subdidit. et explo- 
rato, jam profectos amicos, noctem quietam, utque affirmatur, 
non insomnem ez2it. Plut. l. c. δυεῖν ὄντων αὐτῷ ξιφῶν, ἑκατέ- 
ρου κατεμάνθανε τὸ σπάσμα πολὺν χρόνον, xal τὸ ἕτερον ἀπέδωκε, 
ϑάτερον δ᾽ εἰς τὰς ἀγκάλας ἀναλαβών, τοὺς οἰκέτας προςεκαλεῖτο. — 
ἀποπέμψας δὲ τούτους, ἡδη τὸ λοιπὸν ἀνεπαύετο τῆς νυκτός, ὥςτα 
ποὺς κατευναστὰς αἰσθάνεσθαι βαρίως αὐτοῦ καθεύδοντος. Vide, 
quam caute Tacitus de somno memoret, comparatus cum reli- 
quis. Ceterum solenni varietate alii n. l. exhibent: adapertis. 
Vindicarunt Ernest. et Oudend. adopertis, codicibus reique ra- 
tione satis confirmatum. 


circa lucem — papillam] Tac. ,, Luce prima in ferrum pe- 
ctore incubuit. ad gemitum morientis ingressi liberti servique et 
Plotius Firmus, Praetoriüi Praefectus, unum vuinus invenere, ** 


Plutarch. ὄρθρου δὲ καλέσας ἀπελεύθερον, ᾧ συνδιῴκησε τὰ περὶ τοὺς 
συγνλητικούς», μαθεῖν προζέταξε, καὶ πυθόμενος, γεγονέναι τοῖς 
ἀπερχομένοις, ὧν ἕκαστος ἔχρηζεν" "I9: τοίνυν, ἔφη, σύ, καὶ ποίει 
toig στρατιώταις ἐμφανῆ σεαυτόν, εἰ μὴ Ξ9έλεις χκακὡς ὑπ᾽ αὐτῶν ἀπο- 
ϑανεῖν, ὡς ἐμοὶ συμπράξας τὸν θάνατον. ἐξελθόντος ὃξ τοῦ aySod. 
που, τὸ ξίφος ὑποστήσας ὀρθὸν ἀμφοτέραις ταῖς χερσί, wal περιπε- 


C 


238 δ: 5 U E T ON XE 


mitum, modo celans, modo detegens plagam, exani- 
malus est, et celeriter (nam ita praeceperat) tuneratus, 
iricesimo el octavo aetatis anno, et nonagesimo et 
quinto imperii die. [12] Tanto Othonis animo ne- 


σὼν ἄνωθεν, ὅσον ἁπαξ στενάξαι μόνον, ἤσθετο τοῦ πένου, καὶ τοῖς 
ἕκτος αἴσθησιν παρέσχεν sequ, 

celeriter — funeratus] Tac. ,, Funus maturatum. ambitiosis 
id precibus peticrai, ne amputaretur caput, ludibrio futurum. 
(ulere corpus praetoriae cohorte, cum laudibus et lacrimis, 
vvi»us manusque ejus exosculantes. * Plutarch. ἀπέστη 9 οὐδεὶς 
τῶν xa$' ἑαυτὸν (quod verto: nemo se officiis, ad se pertinentibus 
im curando mertuo, subduxi::; nimium enum, quod Reiskius de- 
e::e suspicatur κηδόμενος), ἐγγὺς ὄντων τῶν πολεμίων, ἀλλὰ ποσμῇ" 
σαντες τὸ σῶμα, καὶ πυρὰν πατασμευάσοντες, ἐξεκόμιζον ἐν τοῖς 
ὅπλοις οἱ φϑάσαντες ὑποδῦναι καὶ βαστάσαι τὸ λέχος ἐπιγαυρούμενοι- 
τῶν δ᾽ ἄλλων οἱ μὲν τὸ τραῦμα τοῦ νεκροῦ κατεφίλουν προςπίπτον- 
τες, οἱ δ᾽ ἥπτοντο τῶν χειρῶν, οἱ δὴ προζεκύνουν πόῤῥυ)θεν. ldem 
c. 19. vidisse se dicit Brixeli monumentum Othonis mediocre, 
inscriptum : JJemor:ae Marci Othonis. Nibili igitur est, ut du- 
dum censuere viri docti, quod n. l. alii addunt: apud Cukter- 
nam v. Culciternam v. Veliternam xel., ex quo fuere, qui face- 


yent: ac parvo cultu. 


trices. et octavo aet. anno] Ita et Eutropius 7, 11., qui sequi 
solet Suetonium, et interpres ejus Graecus, Paeamius: ὀγδόῳ καὶ 
τριακοστῷ τῆς ἡλικίας ἔτει. Verum Tuc. c. 50. ,, Hunc vitae finem 
habuit sep£izmo e£ tricesimo aetatis anno." Ita et 4urel. Fictor Epit. 
c. 7., Plutarch. c. 18. ἀπέθανε δ᾽ 'OSwy ἔτη ἑπτὰ wai τριάκοντα 
βιώσας, et accuratissime X/pAil. 64, 15. τοῦτο τὸ τέλος τῷ 'O9ww 
ξγένετο, φήσαντι ἑπτὰ καὶ τριάκουτα $T, ἕνδεκά ἡμερῶν δέοντα. 
Natus enim d. 28. April ἃ. U. 785. (v. c. 2.) periit d. 17. April. 
a. 822.  Assentior autem Oudendorpio, qui, non corrigendum 
Suejonium censet e Tacito, ut aliis placuerat, maxime Ryckio 
ad Tac.l. c., quod vetat quoque Eutropii et Paeanii auctoritas, 
sed respiciendum morem Nostri, annum nativitatis mortisque 
calculo comprchendere soliti. v. etiam Reimar. ad XopAzZ. 1. c. 


nona; et quinto imp. die) | Xiplul. l. c. ἄρξαντι 98 ἡμέρας &v- 
νενήκοντα, assentiente Zonara. Plutarch. ἄρξας δὲ τρεῖς μῆνας. 
Joseph. B. Jud. 4, 9» 9. ἡμέρας δύο καὶ τρεῖς μῆνας. Aliorum vide 
recensum apud Reimar. ad Χηρλϊί. l.c. Quomodo constituendi 
sint impcrii dies e 7'ac. 2, 55. , ubi auditum Romae de morte 
Oihonis legunus, quum. Cerca/es ludi forte agerentur, idem 


O T H O. 259 


quaquam corpus aut habitus competiit. Fuisse euim 
traditur et modicae staturae, et male pedatus scam- 
busque: munditiarum vero paene muliebrium, vulso- 
corpore, galericulo capiti propter raritatem capillo- 
rum adaptato et annexo, ut nemo dinosceret: quinet 
faciem quotidie rasitare, ac pane madido linere con- 
suetum: idque instituisse a prima lanugine, ne bar- 
batus unquam esset: sacra etiam Isidis saepe in lintea 
religiosaque veste propalam celebrasse. Per quae 
factum putem, ut mors ejus, minime congruens vi- 
tae, majori miraculo fuerit. Multi praesentium mi- 
litum cum plurimo fletu manus ac pedes jacentis ex- 
osculati, fortissimum virum, unicum Imperatorem 
praedicantes, ibidem statim nec procul a rogo vim 
suae vitae attulerunt, Multi et absentium; accepto 


docet, discedens a Lipsii sententia ad Tac. 1, €., et Graevii 
ad Ln. ) 


scambusque] Ita Turneb. Advers. 5, 1. legi jussit e libris, ex- 
hibentübus: cazbusque. Vulg. caivusque. 


vulso corpore] v. notata ad Caes. 45. 
dinosceret] lta optimi codd. pro dignosceret. 


Untea — veste] v. Pitiscum ad h.1., de cultu Isidis linteis- 
que sacerdotum vestibus plurimis exponentem. 


exosculat:] v. Tac. et Plut. loca, ad c. 11. excitata. 


ibidem — attulerunt] Tac. c. 49. ,, Quidam militum juxta 
rogum interfecere se, non noxa, neque ob metum, sed aemula- 
tione decoris et caritate Principis. ac postea promiscue Bedriaci, 
Placentiae, aliisque in castris celebratum id genus mortis.** P/z- 
£arch. €. 17. ἔνιοι δὲ τῇ πυρᾷ λαμπάδας ὑὕφέυτες (ita lego cum So- 
lano pro ἀφέντες), ἑαυτοὺς ἀπέσφαξαν, οὐδὲν ἐκδήλως cis πε- 
πονθότες χρηστὸν ὑπὸ τοῦ τεθνηκότος, οὔτε πείσεσθαι δεινὸν ὑπὸ 
τοῦ κρατοῦντος δεδιότες, ἀλλ᾽ $oiws μηδενὶ τῶν πώποτε τυράννων ἢ 
βασιλέων δεινὸς οὕτως ἔρως ἐγγενέσθαι καὶ περιμανὴς τοῦ ἄρχειν, ὡς 
ξγεῖνοι τοῦ ἄρχεσθαι καὶ ὑπακούειν ᾽"Οϑωνος ἠράσθησαν, qui locus 
quum interpretationem exhibeat Taciti, puto egregie defendi 
posse sententiam eorum, qui apud hunc zoz z0xa mutant in zon 
nexu, verbis scriptoris Graeci: οὐδὲν — πεπονθότες χρήστὸν ὑπὸ 
τοῦ τεθνηκότος, nisi hunc fefellit vocabulum Latinum, et aflinitas 
adjectivi obnoxius. 


240 € SUETONII 


nuhcio, prae dolore armis inter se ad internecionera 
concurrerunt. Denique magna pars hominum, in- 
columem gravissime detestata, mortuum laudibus tu- 
lii: ut vulgo jactatum sit etiam, Galbam ab eo non 
zam dominandi , quam feipublicae ac iden. d re- 
siituendae causa , interemlum. 


magna pars — tulit Plutarch. €. 10. ἀπολιπὼν μὴ χείρονας, 
μηδ᾽ ἐλάττους τῶν τὸν βίον αὐτοῦ wsyóvrw? τοὺς ἀπαινοῦντας τὸν 
θάνατον: 


: 241 


E c TII m LEY 'UIGS 


[1] ΕΝ originem alii aliam, et quidem 
diversissimam , tradunt: partim vetercm et nobilem, 
partim vero novam et obscuram, atque etiam sordi- 
dam: quod ego per adulatores obirectatoresque lm- 
peratoris Vitellii eveuisse opinarer, misi aliquanto 
prius de familiae conditione variatum esset. Exstat 
Ὁ. Eulogii ad Q. Vitellium, Divi Augusti Quaesto- 
rem, libellus, quo continetur, Viteliios Fauno, Ab- 
originum rege, et Vitellia, quae multis locis pro 
numine coleretur, orios, tolo Latio imperasse: ho- 
rune residuam stirpem ex Sabinis iransisse Romam, 
atque inter patricios allectam: indicia stirpis man- 
sisse diu, viam Vitelliam ab Janiculo ad mare usque; 
item coloniam ejusdem nominis, quam gentili copia 
adversus Aequiculos tutandam olim depoposcissent: 


Q. Zulogi) Haec Casauboni est conjectura, plerisque pro- 
bata, ut Q. Vitellius Eulogius v. Eclogius libertus fuerit Q. Vi- 
.ellii. Vulg. exszazque elogii v. elc? — libellus, quod. vix. cum 
Launitate conciliavis. Alii alia suasere, ut Lips. ad Tac. A. 5, 
57. Q. Longini, Muret. Var. Lect. 2, 15. Q. Clodi. 

- Fauno| qui tertio loco post Saturnum regnavit, si fides Ju- 
stino 45, τ. De itelLa nibil compertum. | Mox al. imperitasses 
transisse -— allectam| | Yáem .legimus de Claudia gente Ti« 
| ber. 1. 
coloniam ej. nominis] Liv. 5, 89. ,, Vitellium coloniam Roma« 
nam in suo agro Aequi expugnant.'* v. S/zon. de ant, jur. Hal, 
(2, δ. et Cellar. Geogr. Ant. 2, 9. p. 795. Eundem de equis, qui 
didem Aeguicul/, Aequicolae, equiculant, v. p 782. de Nuceria 
8. Luceria, Apuliae urbe, p. 892. 
Tom. II. i6 


x 


3 - 


242 & sSUETO NLI 


tempore deinde Samnitici belli, praesidio in Apuliam 
misso , quosdam ex Vitelliis subsedisse Nuceriaes; 
eorumque progeniem longo post intervallo repetisse 
Urbem atque ordinem senatorium. [2] Contra plures 
auctorem generis libertinum. prodiderunt. — Cassius 
Severus, nec minus alii; eundem et suiorem veterae 
mentarium; cujus filius, seclionibus et cognitüris 
uberius compendium nactus, ex muliere vulgari, An- 
üiochi cujusdam furnariam 'exercentis filia, Equitem 


Romanum genuerit. Sed quod discrepat, sit in me- 
dio. Ceterum P. Vitellius; domo Nuceria, sive ille : 


stirpis anliquae, sive pudendis parentibus atque avis, 
Eques certe Romanus, et rerum Augusti procurator, 
quatuor filios amplissimae diguitatis cognomines, ac 
tantum praenominibus distinclos, reliquit, Aulum, 


Quintum , Publium, Lucium. AULUS in consulatu . 


obiit, quem cum Domitio, Neronis Caesaris patre; 


Cassius Severus] v. ad Calig. 16. de hoc oratore notata. 

cognituris] Ἐτὰ optimi libri. Al. consuturis et suturis, Mme 
epte- Cognitores sunt delatores, cogziturae praemia delationum. 
v. Gronov. de pec. vet. 4, ὅ: Sectiones esse emtionem bonorum 
hastae subjectorum, satis notum. cf. Ernest. Cl. Cic. sub h. v. 


ex muliere vulgari) Intelligo, quae vulgo corpus prostitue- 
bat, cum Torrentio ; Ernestio aliisque. Citavit ille νά. Fast. 
4, 965. ,Numina, vulgares, Veneris celebrate, puellae. ** ' Ita 
Domit. 22. cum codd. legendum vulearissimas meretrices, mom 
gulgatissimas. Ita denique vulsaris liberalitas Cicer. Offic. 1, 16, 
g. est, quae ad omnes pertinet. Ali unam ex vuleo, ex humil 
plebe, interpretantur, quibuscum Ífaciunt Oudend. et Wolfius. 
At otiosum hoc esse additamentum , quum obscurum patris no- 
men sordidusque quaestus proxime commemoretur, negari nom 
potest, quamvis obloquatur Wolfius. j 

furnariam exercentis] non pistoris, sed ex furnis vulgo locan- 
dis quaestum facientis, quomodo recte interpretatur Wolfius. 

rerum dug- procurator) χρημάτων διοιμητῆς.  Violentior est 
crisis Ernestii, ut spurium damnantis vocabulum rerum. 

consulatu, quem —- inierat | h. e quem eodem anno inierat, 
quo Domitius ét Camillus Consules fuerant, U. C. 785. v. Othon, 
z. Vitellium suffectum csse Kal. Jul. patct ex inscriptione z 


L| 


e ΚΠ ΚΞΝ 


VII CTPUESOECLOEOU Αἱ 245 


inierat: praelautus alioqui, famosusque coeunarum 
maguificentia.  QUIN'T'US caruit ordine, quum aus 
ctore Tiberio secerni minus idoneos Senatores remo- 
verique placuisset. PUBLIUS, Germanici comes, Cn. 


. Pisonem , inimicum et interfectorcm ejus, accusavit 


condemnavitque: ac post praeturae honorem inter 
Sejani conscios arreplus, et i. custodiam fratri datus, 
scalpro librario venas sibi incidit: nec tam mortis 
poenitentia, quam suorum obtestatione , obligari cu- 
rarique se passus, in eadem custodia morbo periit, 
LUCIUS ex consulatu Syriae praepositus, Axtaba- 


Cn. Domitius Ahenobarbus Cos. 
Suf. Kal. Jul. A. Vitelliu. Cos. i 
vw. Noris. ep. consular. (Graev. Thes. T. XI. p. 405.) et Burmann. 
aetque Oudendorp. ad n. l. “ 
praelautus alioqui] Al. praelatus et eloquio, unde Burm. la- 
tere putat nomen viri, cui in consulatu praelatus Vitellius, con- 
jicitque:. praelatus Claudio. Sed salva est lectio, quam cum 
superioribus editoribus exhibeo. Et a//ogur h. e. in reliquis prae- 
lautus fuit, quo sensu Ner. 30. legimus, et famosus praecipue 
coenarum magnificentia. 
Quintus caruit ordine] h. e. Senatu motus est. Tac. A. 2, 
49. Tiberius prodigos et ob flagitia egentes, Vibidium Varro- 


nem, Marium Nepotem, Appium Appianum, Cornelium Sul- 


lam, Q. F;telkum movit Senatu, aut sponte cedere pessus est. ** 
Publius — condemnavitque] h. e. ut condemnaretur, effecif, 
v. Tiber.8. De re v. Tac. A. 5, 10 — 15. δὲ PL. lH. N. 11, 57. 
(71.) ubi ne credas, quae Harduinus de Germanici cognomine, 
Vitellio hereditario, fuse disputat, imo vide infra ad c. 9. 
arreptus) Caes. 25. ,, et statim Quaestor ejus — aliquot-cri- 
minibus arreptus est." — — Tac. A. 5, 8. ,, Relatum inde de P. 
Vitellio et Pomponio Secundo. illum indices arguebant, claustra 
aerarii, cui praefectus erat, et militarem pecuniam rebus novis 
obtulisse. — neque aliud periclitantibus auxili, quam in fra- 
trum constantia fuit, qui vades exstitere. mox, crebris prolatio- 
nibus, spem ac metum juxta gravatus Vitellius, peüto per spe- 


. tiem studiorum scalpro, levem ictum venis intulit, vitamque 


aegritudine animi finivit. Docet hic locus, quomodo'in fratris 
custodiam venerit P. Vitellius. 
Lucius ex consulatu] quem gessit a. U. 787. cum Fabio Per- 


sico. Tac. A. 6, 28. Dio 58, 24. — Praefectum Syriae dicit T'ac, 
&. 6, 52., ubi plura de ejus ingenio. 


244 6&5 08.D ET O NIEVE 


num Parthorum regem summis artibus, nou modo 
ad colloquium suum , sed etiam ad veneranda legio- 
num signa pellexit. Mox cum Claudio Principe, 
duos insuper ordinarios consulatus, censuramque gese 
sit. Curam quoque imperii sustinuit, absente eo, ex- 
peditione Britannica; vir innocens, et industrius, 
sed amore liberiinae perinfamis, cujus etiam salivis 
melle commixtis, ne clam quidem aut raro, sed quo- 
tidie ac palam, arterias et fauces pro remedio fove- 
bat. Idem miri in adulando ingenii, primus C. Cae- 
sarem adorare ut Deum instituit; quum reversus ex 


Artabanum — pellexit] v. Calig. τά. Dio 59, 27. ὃ Βιτέλλιος 
& Λούκιος, OUT ἀγεννὴς οὔτ᾽ ἄφρων ὧν, ἀλλὰ καὶ ἔκ τῆς ἐν τῇ Xv- 
ρίᾳ ἀρχῆς ὀνομαστὸς γενόμενος" τὰ τε γὰρ ἄλλα λαμπρὼς ἡγεμό- 
νευσε, xai τὸν ᾿Αρτάβανον καὶ ἐνιείνῃ ἐπιβουλεύοντα, ἐπειδὴ μηδεμίαν 
τιμωρίαν ἐπὶ τῇ Αρμενίᾳ ἐδεδώκει, ματέπληξέ τε ἀπαντῆσας αὐτῷ 
ξξαπιναίως περὶ τὸν Εὐφράτην ἠδή ὄντι, καὶ ὃς τε λόγους αὐτὸν UTM- 
“γάγετο, xai θῦσαι ταῖς τοῦ Αὐγούστου τοῦ τε l'atov εἰκόσιν ἠνάγκα- 
68^ σπονδάς τε αὐτῷ πρὸς τὸ τῶν Ῥωμαίων σύμφορον δούς, καὶ 
προςέτι καὶ παῖδας αὐτοῦ ὁμήρους λαβών. Ibidem Dio vix Cali- 
gulae saevitiam humillima adulatione Vitellium. narrat evasisse. 
v. infra. 

duos insuper ord. consulatus] alterum a. U. 796. cum Impera- 
tore Claudio (v. Dion. 60, 17. et 21. et ad Claud. 14.), et tertium 
à. $00. et ipsum cum Claudio (v. Dom. 60, 29.). — — Censuram 
L. Vitellii, de qua v. 7'ac. À. 12, 4. , numis illustravit Pariz. tab. 
25. ch Spanhem. de praestantia et usu numism. T. II. diss. 12. p. 
475. 4— Tac. H. 1, 9. ,, A. Vitellius, Censoris Vitellii ac ter Con- 
sulis filius.** x, 59. ,, Vitellio zres patris, consulatus, censuram, 
collezium, Caesaris, imponere jampridem Imperatoris dignatio- 
nem. “ cf. Id. 5, 66. — | Censuxae honor ut omnino reliquos prae- 
cellebat, ita illustrior exstitit, ex quo Imperatores sibi addere 
eum coeperaut. 

expeditione Britannica] v. Claud, 17. 

amore libertinae| unde os Fitelliü impudicum Tac. À. 1t, 5. se- 
cundum Lipsium. 

C. Caesarem — instituit] i. e. coepit. Quis enim non prae- 
ferat Meimnmiani adorare vulgato adorari v. Burm. Graev. Ou- 
dend. Dese 7uc. A. 6, 52. ,, Unde (Orienie) regressus, et for- 
midine C. Caesaris, familiaritate Claudii, turpe in servitium 
mutatus, exempler apud posteros adulatorii dedecoris habetur; 
cesserunique prima postremis, et bona juventae senectus [lagi- 


v Y PTROBESESIUU & 259 


Syria non aliter adire ausus esset, quam capite vela- 
io, circumvertensque se, deinde procumbens. Clau- 
dium, uxoribus libertisque addictum, ne qua non 
arte demereretur, pro maximo munere a Messalina 
petit, ut sibi pedes praeberet excalciandos: detra- 
ctumque socculum dextrum, inter togam tunicasque 
gestavit assidue, nonnunquam osculabundus. ^ Nar- 
cissi quoque et Pallantis imagines aureas iuter Lares 
coluit. Hujus et illa vox est, Saepe facias; quum 
seculares ludos edenti Claudio gratularetur. [3] De- 
cessit paralysi, altero die quam correptus est, duo- 
bus filiis superstitibus, quos ex Sexülia, probatissi- 
ma nec ignobili femina, editos Consules vidit, et 
quidem eodem ambos totoque auno, quum majori 
minor in sex meuses successisset. Defunctum Senatu 
publico funere honoravit: item statua pro Rostris, 


tiosa obliteravit. * Fecit id, ut vitae discrimen effugeret. Do 
59, 27. ἐσώϑη σχηματίσας πῶς ἑαυτόν, ὥςτε xal ἐλάττων αὐτῷ τῆς 
δόξης φανῆναι» xal πρός τὸ τοὺς πόδας αὐτοῦ προςπεσών, καὶ δάκρυσι 
xÀAaUGag, xay τούτω καὶ ϑειάσας αὐτὸν πολλὰ vai προςκυνήσας, καὶ 
τέλος εὐξάμενος, ἂν περισωθῇ, θύσειν αὐτῷ ἐκείνῳ. ldem, narrato 
alio turpis adulationis exemplo, addit: Βιτέλλιος μὲν οὖν, ἐνεῖ- 
Ss» ἀρξάμενος, πάντας καὶ μετὰ τοῦτο τοὺς ἄλλους κολακείᾳ ὑπερε- 
βάλετο... Usque adeone hominibus, vilem animam servare, cordi 
est ? 

capite velato, circumvertensque se] v. Torrent. et Pitiscum ad 
h. L, et qui a Pitisco laudantur. 

a Messalina] cui quanto opere inservierit, docet 7ac. A. 11, 
5. et 55. Tamen nuptias Claudii et Agrippinae idem mox conci- 
liavit. Tac. 12, 5. 

inter Lares] Hic etiam locus confixmare videtur conjecturam 
Lipsii Aug. 7. inter cubiculi Lares. 1n cubiculo autem erant sta- 
tuae, quibus praecipuus cultus exhibebatur. [τὰ Xp; 67, 16. 
τὴν ᾿Αϑηνᾶν, ἣν ἐν τῷ κοιτῶνι ἱδρυμένην εἶχε. 

seculares ludos] v. ad Claud. οι. De formula Saepe facias, 
in auspiciis sollemni, in secularibus ludis stultissimae adulatio- 
nis, v. Brisson. de formulis l. 8. p. 721. 

Sextülia) Antiqui meris feminam dicit Zac. H. 2, 64. Vide 
eundem 2, 8g. et 5, 67. ubi ejus mortem memorat. 

Consules vidit] Α. U. 8ox. v. PizZ. Ann. T. III. p. 578. 

publico funere] v. Tac. 3) ἠδ. €t 0, 11. cf. Cuther. de jur. Man. 


246 6; ^sS;U E TION EI 


cum hac inscriptione, PIETATIS IMMOBILIS ER- 
GA PRINCIiPEM. Aulus Vitellius L. filius 3 s P. 
natus est octavo Kalendas. Octobris, vel, ut quidam, 
septimo Idus Septembris, Druso Caesare, Norbauo 
Flacco, Consulibus. Genpituram ejus, praediciam a 
mathematicis, ita parentes exhorruerunt, uti pa!er 
magno opere.semper contenderit, ne quà el provins 
cia vivo se commilteretur; mater et iissum ad le- 
giones, et appellatum Imperatorem, pro aiílicto sta» 
iium lamentata sit. Pueritiam primamque adolescens 
üiam Capreis egit inter Tiberiana scorta, et ipse pere 
petuo Spintriae cognomine notatus, exisiimatusque 
corporis gratia initium et causa incrementorum patri 
fuisse. [4] Sequenti quoque aetate omnibus probris 
contaminatus, praecipuum in aula locum tenuit; Ca- 
jo per aurigandi, Claudio per aleae studium familia- 
ris; sed aliquanto Neroni acceptior, quum propter 


2, 1. et Kirchmann. de fun. Rom. p. 20. sequ. Mox vitiose in ed. 
Wolf. idem pro irem. 

Pietatis — Principem]. Scilicet postquam majestas prius po- 
puli Romani, mox etiam Deorum in Principes collata fuerat, 
p erant servi Principum , zzmp//, qui majestatem eorum laesisse 
videbantur. lta Domit. 10. zmpie locutus. Tac. À. 6, 47. ,, Albu- 
cilla — defertur impietatis zm Principem.* — Ita saepissime Dio 
ἀσεβεῖν, ἀσεβείας ἔγνλημα, ἀσεβές τι ποιεῖν V. εἰπεῖν, et his con- 
trarla, v. Fabric. ad D/on. 57, 9. et Vales. ad Exc. Peiresc., in- 
serta XipAil. 66, 9., aliosque aliis locis. 

Druso Caes., Norbano Flacco, Cons.] A. U. 768. De annis 
vitae Vitellii v. ad c. 18. 1 

Spintriae cognomine] v. Tiber. 45. De Vitellio etiam X;p/u7, 
64, 4. παιδικὰ τοῦ Τιβερίου &ysyóver, καὶ ἀκολούθως τῇ ἀσολγείᾳ 
ταύτῃ ἔζη. ͵ 

omnibus probris cont.] Xiphil. 65, 2. ἦν μὲν γὰρ καὶ ἀπ᾿ ἀρχῆς 
“τοιοῦτος, οἷος περί TB τὰ καπηλεῖα μαὶ περὶ τὰ κυβευτήρια, τούς τῷ 
ὀρχηστὰς καὶ τοὺς ἁρματηλάτας ἐσπουδακέναι" καὶ ἀμύϑητα εἰς τὰ 
τοιαῦτα ἀνήλισκε, καὶ διὰ τοῦτο καὶ δανειστὰς πολλοὺς εἶχε. 

Neroni acceptior| Ἕαο. H.2, 71. ,,namque et Neronem ipsum 
Vitellius admiratione celebrabat, sectari cantantem solitus, non ὦ 
necessitate, qua honestissimus quisque, sed luxu et saginac man- 
cipatus ezntusque. ** 


Ὁ Σ ἘΓΕ ΤΥ, τοῦ S, .- 243 


eadem haec, tum peculiari merito, quod praesidens 
certamini Neroneo, cupientem inter citharoedos con- 
tendere, nec, quamvis flagitantibus cunctis, promite 
iere audentem , ideoque egressum theatro, revocave- 


rat, quasi perseverantis populi legatione suscepta, 


exorandumque praebuerat. [5] 'Prium itaque Princi- 
pun indulgentia, non solum honoribus, verum et sacer- 
dotiis amplissimis auctus, proconsulatum Africae post 
haec, curamque operum publicorum administravit, 
et voluntate dispari, et existimatione. n provincia 
singularem innocentiam praestitit biennio continuato, 
quum succedenti fratri legatus substitisset. |. At in ur- 
bano officio dona atque ornamenta templorum surri- 
puisse, et commutasse quaedam ferebatur, proque 
auro et argento stannum et aurichalcam supposuisse. 
[6] Uxorem habuit Petroniam, consularis viri filiam, 
et ex ea filium Petronianum , captum altero oculo. 


certamini Neroneo] v. Neron. 12. et 231, — . Ceterum Aller, 
in schedis conjiciebat: Neronem cupientem. 


exorandumque praebuerat] Haec optimorum codd. et edd. est 
lectio. Al. praebuerit, ut proxime revocaverit, quod est contra 
Latinitatem in re, quam pro certa narrat auctor; al. omittunt 
copulam que, quo distorquetur oratio. Argutantur Ernestus et 
Oudendorp., ille suadens exoratum v. quas? — exoratum praebue- 
rit, hic deleri jubens vocem praebuerat v. praebuerit cum que 
in voce proxima. 

proconsulatum Africae] Memorat Tac. H. 1, 70. et 2, 97. cf. 
Pigh. Annal. T. HI. p. 594., qui ad Consules Neronem I1lil. et 
Cornelium Lentulum Cossum (a. U. 913.) refert. 

In provincia — praestitit] Tac. H. 2, 97. ,, integrum illic ac 
fasorabilem proconsulatum Vitellius egerat. ** 

substitisset] Aliorum lectio substitutus esset ferri nequit. 
Ita enim Proconsul post íratrem fuisset. Imo remansit, exacto 
proconsulatus. anno, in provincia, et submisit se sponte fratri 
utlegatus. Recte autem monent, jungenda fratri legatus. v. Ti- 
ber. 12. Antea mallem 5enzio continuo. 

Petroniam] filiam P.Petronii Turpiliani, Consulis a. U. 814. 
vel sororem. v. Reimar. ad XipAil. 65, 4. et Ryck. ad Tac. H. 2, 
64., ubi Dolabella postea in matrimonium accepisse dicitur bane 


2458 CP BM UErTO Ni 5 


' 


Hunc, heredem a matre sub condilione institutum; 
si de potestate patris exissel, mauu emisit; brevique, 
ut creditum est, interemit, insimulatum insuper pare 
ricidii , et quasi paratum ad scelus venenum ex con- 
scientia hausisset. Duxit mox Galeriam Fundanam 
praetorio patre. Ac de hac quoque liberos utriusque 
sexus tulit; sed marem titubantia oris prope mutum 
et elinguem. [7] A Galba in inferiorem Germaniam 
contra opiniouem missus est; Adjutum putant T. Vi- 
nii suffragio, tunc potentissimi, et cui jam pridem 
per communem factionis venelae favorem conciliatus 
esset: nisi quod Galba prae se tulit, nullos minus me- 
iuendos, quam qui de solo victu cogiiarent, ac posse 
provincialibus copiis profundam ejus expleri gulam; 
ut cuivis evidens sit, contemtu magis, quam graiia, 
electum. | Satis constat, exituro vialicum defuisse, 
tanta egestate rel familiaris," ut, uxore et liberis, 
quos Romae relinquebat, meritorio coenaculo abdi- 


FPetroniam. De nomine, filio Pe/roniano ἃ matre indito, v. no- 


tata ad Othon. 2. et Pitisc. ad n. l 

si de potestate patris exisse?] De patria potestate v« Heinecc. 
Ant. R. 1, g., de enancipatione Eund. 1, 12, 5. sequ, cf, 2, 9, 2. 

hausisset] Hoc confirmatur lectione plerorumaque Aausisse. 
Certe. Zauseri£ probare noluerim cum Ernest. et Oudend. Illum 
miror ἢ. l. desiderare tempus, quod alibi contra usum Suetonii 
temere impugnat, neque hic respiciendum praecedens quasi, sed 
omnis ordo narrationis, et consecutio temporum, legitimae nar- 
ratlonl conseniauea,. 

Galeriam] | Bene de ea sentit "Fac. H. 2, 60. et 64. contra 
Xi hil. 65, 4. ubi v. Reimar, 

marem] quem, auctore Tac. H. 2, 59. ,, Germanicum appella- 
vit, cinxitque cunctis fortunae principalis insignibus.'* Intere 
fectus est post patrema. v. infra c. 19. et 7uc. Il. 4, 9o. 

T. V inii) v. Galb, 14. et quae ibi notavi. 

factionis venetae] Ita e Memm, Oudend. et Wolf, pro suae, 
quoe sequi me jubet et linguae ratio, qua factionem suam pro 
eam, eur favcbant , dici posse, recie negat Oudendorp., et locus 
X p^, 65, & « ubi muli risisse dicuntu» Vitelliom Imperatorem, 
ὃν ἠπίσταντο τοὺς ἀγωνιστὰς ἵππους iy τῇ οὐενετίῳ ἐσθῆτι ψήχονταις 
ci.iNostes ὃν χ4. De aurigarum ἐρβοιζομιθμ dixi ad. Calig. 22» 


WITELLIIU S, 24g 


iis, domum in reliquam partem anni ablocaret; ut» 
que ex aure malris detractum unionem pigneraverit 
ad itineris impensas. Creditorum quidem praestolan- 
tium ac deünentium turbam, et τ his Sinuessanos 
Formianosque, quorum publica vectigalia interver- 
terat, non nisi lerrore calumniae amovit; quum 
liberüno cuidam, acerbius debitum reposcenti, in- 
juriarum formulam, quasi calce ab eo percussus, in- 
tendisset, nec aliter, quam extortis quinquaginta ses- 
iertiis, remisisset.  Advenientem male animatus erga 
Principem exercitu:, pronusque ad res novas, libens 
ac supinis manibus excepit, velut dono Deüm ohla- 
ium, ter Consulis filium , aetate integra, facili ac 
prodigo auimo, Quam veterem de se persuasionem 
Vitellius recentibus etiam experimentis auxerat, tota 
via caligatorum quoque militum obvios exosculans, 
perque stabula ac deversoria mulionibus ac viatoribus 
praeter modum comis; ut mane singulos, aune jen- 
lassent, sciscitarelur, seque fecisse, ruciu quoque 
ostenderet. [8] Castra vero ingressus nihil cuiquam 
poseenli negavit: atque etiam ultro ignominiosis no- 
ias, reis sordes, damnatis supplicia demsit. Quare; 


pigneraverit] Legendum puto pignzerarit£, quam formam 
optimi libri alias exhibent, et Vindob. pr. vitiose piszerawif. 
Antea mallem ablocarit. 

Creditorum| | Xiphil. 65, 9. δανειστὰς πολλοὺς εἶχε, et c. 5. oU» 
δεὶς οὐδὲ 4» τῇ ἀγορᾷ πρότερον διὰ τὸ τῶν δανειστῶν πλῇϑος ἰδεῖν 
ἀδύνατος lbid. οἵ γε μὴν δεδανεικότες τι αὐτῷ, ἐξορμῶντος μὲν 
αὐτοῦ ἐς τὴν l'eguaviav , ἐπελάβοντο, καὶ μόλις ποτὲ κατεγγυηϑέντα 
αὐτὸν ἀπέλυσαν. cÍ. iníra c. 14. 

injuriarum formulam] vw. ffeznecc, Ànt, R. 4, 4. 

caligatorum quoque mil.) Unice vera haec est lectio. Vulg. 
quosque. Cahgati h.e. manipulares opponuntur dzcibus s. iis, qui 
gradum aliquem miliüiae habebant. — Aug. 25. ,,ac saepe etiam 
calizatis tribuit * De ambiuone Vitellii v. Zac. H. 1, 52. 

stabula] i. e. cauponas, πανδοχεῖα. ' 

Castra vero — demsit] — Tac. 1, 52. ,, Sub ipsas superioris 
anni (U. 821.) αἱ. Decembres ἀ. Vitellius, inferiorem Germa- 
niam ingressus, hiberna legionum cum cura adierat. redditi yple- 


250 Q. "s U'E TO NX £ 


vixdum mense transacto, neque diei, neque tempo- 
ris habita ratione, ac jam vespere, subito a militibus 
e cubiculo raptus, ita ut erat, in veste domestica, 
Imperator est consalutatus , circumlatusque per cele- 
berrimos vicos, strictum Divi Julii gladium tenens, 
detractum delubro Martis, atque in prima gratula- 
tione porrectum sibi a quodam: nec ante in Praeto- 
rium rediit, quam flagrante triclinio ex conceptu 
camini: quum quidem consternatis, et quas! omine 
adverso anxiis omnibus, Bono, inquit, anzmo estote, 
nobis alluxit ; nullo sermone alio apud milites usus. 
Consentiente deinde etiam superioris provinciae exer- 
citu, qui prius a Galba ad Senatum defecerat, cogno- 
men Germanici, delatum ab universis , cupide rece- 
pit: -ugusti distulit: Caesaris in perpetuum recu- 


xisque ordines, remissa ignominia, allevatae notae; plura ambi- 
tione, quaedam judicio; in quibus sordem et avaritiam Fontejt 
Capitonis, adimendis assignandisque militiae ordinibus, integre 
mutaverat, “ἢ 

vixdum mense transacto] initio mensis Januarii a. 822. v. 7ac. 
1, 56. sequ. 

neque diei, neque temporis] ,,an dies faustus, et fempus 8. 
hora diei auspicata esset. v. Neron. 8. '* Ern. 

in veste domestica] v. Àug. 73. et ibi notata. 

Imperator est consalutatus] Tac. τ, 57. Proxima legionis 
primae hiberna erant, et promtissimus e legatis l'abius Valens. 
15 die postero coloniam Agrippinensem cum equitibus legionis 
auxiliariorumque ingressus, Imperatorem Vitellium consaluta- 
yit. Secutae ingenti certamine ejusdem provinciae legiones; et 
superior exercitus, speciosis Senatus Populique Kom. nominibus 
xelictis, III. Non. Januar. Vitellio accessit. ** cf. Galb. 16. 

quum quidem| Male al. novam periodum incipiunt ita; 


Tum qu. 
superioris prov. exercitu] w. Galb. 16. Plut. Galb. 22, Tac. 


1, 55: 
cogn. Germanici — recepit] Tac. τ, 62. ,, Nomen Germanicz 
Vitellio statim additum; Caesarem se appellari etiam victor pro» 
hibuit.* Id. 2, 62. ,, Praemisit in Urbem edictum, quo voca- 
bulum .4ugusti differret, Caesaris non xeciperet, quum de pote- 
etate nihil detraheret. ^ Auctore tamen Eodem 5, 59., in sum. 
mna desperatione ,, c£ Caesarem se dici voluit , aüspexnatus antea; 


vr Tà*ZEIUS 251 


savit. [9] Ac subinde caede Galbae annunciata, com- 
positis Germanicis rebus, partitus est copias, quas 
adversus Othonem praemitteret, quasque ipse per- 
duceret.  Praemisso agmine, laetum evenilL auspi- 
cium: siquidem a parte dextra repente aquila advo- 
lavit, lustratisque signis, ingressus viam sensim anus 
iecessit. ΑἹ contra, ipso movente, statuae equestres, 
quum plurifariam ei ponerentur, Íractis repente cru- 
ribus pariter corruerunt; etlaurea, quam religiosis- 
sime circumdederat, in profluentem excidit. Mox 
Viennae pro tribunali jura reddenti gallinaceus supra 
humerum, ac deinde in capite adstitit. — Quibus 
ostenlis par respondit exitus: nam confirmatum per 


sed tunc, superstitione nominis, et quia in metu consilia pru- 
.dentium et vulgi rumor juxta audiuntur. ** cf. Plutarch. Galb. 
22, v. Reumar. ad XrpAl. 65, 1. 

caede Gallae annunciata| | Tac. 1, 64. ,, Nuncium de caede 
Galbae et imperio Othonis Fabius Valens in civitate Leucorum 
accepit. Nec militum animus in gaudium aut formidinem per- 
motus; bellum volvebat. ** : 

partitus est copias] Tac. 1, 61. ,, Adjuncto Britannico exer- 
citu, ingens viribus opibusque Viiellius, duos duces, duo iti- 
nera bello destinavit. Fabius Valens alUcere, vel, si abnuerent, 
vastare Gallias, et Cottianis Alpibus Italiam irrumpere; Caecina 
propiore transitu, Peninis jugis degredi jussus. Valenti inferio- 
718 exercitus delecti, cum aquila quintae legionis et cohortibus 
alisque, ad. XXXX. millia armatorum data. XXX. millia Cae- 
cina e superiore Germania ducebat, quorum robur legio una, 
prima et vicesima, fuit. addita utrique Germanorum auxilia, e 
quibus Vitellius suas quoque copias supplevit, tota mole belli 
secuturus. '* 

Praemisso as&mine] Ita edidi e Memm. aliisque optimae no- 
tae codd. pro agmini. Sequitur enim: αὐ contra. ipso móvente. 

aquila advolavit] | Tac. 1, 62. ,, Laetum augurium Fabio Va- 
lenti exercituique , quem in bellum agebat, ipso profectionis die, 
aquila leni meatu , prout agmen incederet, velut dux viae, prae- 
volavit; longumque per spatium is gaudentium militum clamor, 
€a quies interzitae alitis fuit, ut haud dubium magnae et pro« 
sperae rei omen acciperetur, 5 — /ustratis s. i. 4. circumitis. v, 
Pitisc. 

. gallinaceus]  Interpretationem ostenti dat auctor c. 18. 


258g ac 3180. E-T'O N IM 


legatos suos imperium, per se retinere non potuit. 
[10] De Betriacensi victoria et Othonis exitu, quum 
adhuc in Gallia esset, audiit: nihilque cunctatus, 
quicquid praetorianarunr cohortium fuit, ut pessimi 
exempli, uno exauctoravit edicto, jussas Tribunis 
tradere arma. Centum autem atque viginti, quorum 
libellos Othoni datos inveuerat, exposcentium praes 
mia ob editam in caede Galbae operam, conquiri, et 
supplicio affici imperavit: egregie prorsus alque mae 
gnifice, et ut summi Principis spem ostenderet, nisi 
cetera magis ex natura, et priore vila sua, quam ex 
inperii majestale gessisset. Namque itinere  incho- 
alo, per medias civitales ritu triumphantium vectus 


per se] αὐτὸς δι ἑαυτοῦ. v. Caes. 59. 

Betriac. victoria] v. ad Othon. 9. — Tac. 2, 57. ,, paucorum 
dierum iter progressus, prosperas apud Betriacum res, ac morte 
Othonis concidisse bellum, accepit sequ, ** 

quicqu. praetor. cohort.] ^ Tac. 2, 67. ,, Proximus Vitellio e 
praetoriis cohortibus metus exat. Sepaxati primum, deinde, ad- 
dito honestae missionis lenimento, arma ad Tribunos suos de- 
ferebant; donec motum a Vespasiano bellum crebresceret; tum, 
xesumta miliüa, robur Flavianarum partium fuere. ** 

exposcentium praemia]  T'ac.1, 44. ,,Plures quam CXX. h- 
bellos praemia exposcentium, ob aliquam notabilem illa die 
(caedis Galbae) operam, Vitellius postea invenit; omnesque con- 
quiri et interfici jussit, non honore Galbae, sed tradito Principi- 
bus more, munimentum ad praesens, in posterum ulüonem. ** 
Plutarch. Galb. c. 27. τότε πολλοί, τοῦ φόνου μὴ συνεφαψάμενοι, 
χεῖρας ὃξ καὶ ξίφη καϑαιμάσσοντες ἐπεδείμνυντο, καὶ τὰς δωρεὰς 
ἥτουν, βιβλία διδόντες τῷ "Ὄϑωνι. εἴκοσι γοῦν καὶ ἑκατὸν εὑρέθησαν 
ὕστερον ἐκ τῶν γραμματείων, οὗς ὁ Οὐϊτέλλιος ἀναζητήσας ἅπαντας 
ἀπέντεινεν. ldem accidit post Julii Caesaris caedem. v. Appian, 
Civ. 2, 119. 

itinere inchoato| Saepius Tacitus de hoc Vitelhi itinere, lu- 
xuriae licentiaeque pleno, ut 2, 62, ;,, Epularum foeda et inexple- 
bilis libido; ex Urbe atque Italia irritamenta gulae gestabantur, 
euepentibus ab utroque mari itineribus; exhausti conviviorum 
apparatibus principes civitatum ; vastabantur ipsae civitates; de- 
generabat a labore ac virtute miles, adsuetudine voluptatum et 
contemtu ducis.'* c. 68. ,, Apud Vitellium omnia indisposita, 
temulenta, pervigilis ac Bacchanalibus, quam disciplimae et 


i mm ETLUGMICU. S, 2209 


est: perque flumina delicatissimis navigiis, et varia- 
rum coronarum genere redimilis , inler proíusissimos 
opsoniorum apparatus, nulla familiae aut militis di- 
sciplina, rapinas ac petulantiam omnium in jocum 
vertens, qui non contenti epuloubique publice prac- 
bito, quoscunque libuisset , in libertatem asserebant, 
verbera et plagas, saepe vulnera, nonnunquam nme- 
cem , repraesentantes adversantibus. Utque campos, 
in quibus pugnatum est, adiit, abhorrentes quosdam 
cadaverum tabem , d: testabili voce confirmare ausus 
est: Optzme olere occisum hostem , et melius civem. 
Nec eo secius ad leniendam gravitatem odoris pluri- 
^ mum meri propalam hausit, passimque divisit. Pari 
vanitate atque insolentia lapidem, ,,7Z7emorzae Otho- 
nis inscriptum , intuens, dzgnuz eo AMausoleo ait: 
pugionemque, quo is se occiderat, in Agrippinen- 
sem coloniam misit, Marti dedicandum. In Apen- 
nini quidem jugis etiam pervigilium egit. [11] Ur- 


castris, propiora.'' c. 71. ,, Quanto magis propinquabat (Urbi), 


tanto corruptius iter, immixtis histrionibus et spadonum gre- 
gibus et cetero Neronianae aulae ingenio.'* c. 87. ,, Vitellius 
contemtior in dies segniorque, ad omnes municipiorum villa- 
runique amoenitates resistens, gravi Urbem agmine petebat 
sequ. ** 

rapinas ac petulantiam] v. Tac. 2, 56. et 87. 

Utque campos — adit) Tac. 2, 70. ,, Inde Vitellius Cremo- 
nam Ílexit, et, spectato munere Caecimae, insistere Betriacensie 
bus campis, ac vestigia recentis victoriae lustrare oculis concue 
pivit. Foedum atque atrox spectaculum. — — Et erant, quos va- 
xia fors rerum, lacrimaeque et misericordia subiret. Αἴ non 
Vitellius flexit oculos, nec tot millia insepultorum civium ex- 
horruit. laetus ultro, et tam propinquae sortis ignarus, instaura- 
. bat sacrum Diis loci.** X'pA/l. 65, 1. διεξῆλθε διὰ παντὸς τοῦ χω- 
οίου ἐν ᾧ ἔκειντο, ἐμπιμπλάμενος τῆς θέας, ὥςπερ τότε νικῶν, παὶ 
OUX ἐκέλευσε σφᾶς οὐδ᾽ ὡς ταφῆναι. 

lap., ,,Memoriae Othonis** inscr.] Hoc est monumentum, de 
quo P/utarch, Oth. 19. εἶδον δ᾽ ἐν Βριξιάλῳ γενέμενος καὶ μνῆμα 
᾿ μέτριον, καὶ τὴν ἐπιγραφὴν οὕτως ἔχουσαν, εἰ μεταφρασϑείη" Δη- 
'λώσει Μάρκου 'OJwvo;, ubi non corrigendum cum Bryano Δήλως- 
σις. collato n. l. recte contendit Solanus. 


254 uu 28-0 E T.O]N(t 


bem denique ad classicum introiit paludatus, ferro 
que succiuctus, inter signa alque vexilla, sagulatis 
comitibus, ac detectis commilitonum armis. Magis 
deinde ac magis omni divino humanoque jure negles 
cto, Allieusi die pontificatum maximum cepit: co- 
mitia in decem annos ordinavit, seque perpetuum 
Consulem. Επ ne cui dubium foret, quod exemplar 
regendae Reipublicae eligeret, medio Marlio campo, 
adhibita publicorum sacerdotum frequentia, inferias 
Neroni dedit: ac sollemni convivio citlharoedum pla- 


ad classicum| Contra Tac. 2, 89. ,,TIpse Vitellius, a ponte 
Milvio, insigni equo, paludatus accinctusque, Senatum et Popu- 
jum ante se agens, quo minus ut captam Urbem ingrederetur, 
amicorum consilio deterritus, sumta praetexta et composito 
agmine incessit. * v. ad hunc l. Taciti Oberlin. 

Alliensi die] XV. Fal. Sextil. (a. 18. Jul), quo fusi fuerant 
Romani ad flumen Alliam, de qua clade v. Liv. 5, 57. sequ. — 
De die atra Alliensi v. Rosin. Ant. R. 4, 2. p. 285. quem miror 
cum aliis, qui de institutis Romanorum scripserunt, diem Αἰ- 
liensem ponere XVII. Kal, Sextil., cum etiam zv. 6, a. ,, Tum 
de diebus religiosis agitari coeptum, diemque aj ido cV - aL 
Sext., duplici clade insignem, (quo die ad Cremeram Fabii caesi, 
quo deinde ad Alliam cum exitio Urbis foede pugnatum) a 
posteriore clade Alliensem appellarunt, insignemque rei nulli pu- 
blice privatimque agendae fecerunt." — ^ Jac. 2, gr. , Apud 
civitatem , cuncta interpretantem , funesti ominis loco acceptum 
est, quod, maximum pontificatum adeptus, Vitellius de cerimo- 
niis publicis XV. Hal. Aug. edixisset, antiquitus infausto die 
Cremerensi Alliensique cladibus. adeo omnts humani divinique 
juris expers; pari libertorum amicorumque socordia, velut inter | 
temulentos agebat.** X;/p4;l. 65, 2. simpliciter: o$7s τῶν avSgu- 
πίνων ovT& τῶν Dsiwv ἐφρόντιζεν. 

comitia — ordinavit) De consulatibus, cum maxima licen- 
tia ab eo datis, v. 7ac. 2, 71. Id. 5, 55. » festinare comitia, qui- 
bus Consules in multos annos destinabat.' — Veterem inscri« 
puonem, in qua 4. Fitelkus L. F. Imperator. Cs. Perp., attulit 
Casaubonus. cf. Prg/ius Ann. T. 111. p. 609. " 

inferias Neroni dedit] | Tac. 2, 95. ,, Lactum foedissimo cui- 
que, apud bonos invidiae fuit, quod, exstructis in campo Mar- 
tio aris, iníerias Neroni fecisset. caesae publice vicilmae crema- 
taeque; íacem Augustales subdidere. * —Xip/u£, 65, 7. (ex Exc. 


UrITELLIU S. 255 


centem palam admonuit, ut aliquid et de Dominico 
diceret; inchoantique Neroniana cantica, primus 
exsultans etiam plausit. [12] Talibus principiis, ma- 
gnam imperii partem non nisi consilio et arbitrio vi- 
lissimi cujusque histrionum et aurigarum administra- 
. vit, et maxime Asialici liberti. Hunc adolescentu- 
lum, mutua libidine constupratum, mox taedio pro- 
fugum , quum Puteolis poscam vendentem reprehen- 
disset, conjecit in compedes, statimque solvit, et 
rursus in deliciis habuit: iterum deinde, ob nimiam 
contumaciam et ferocitatem grayatus, circumforaneo 
lanistae vendidit, dilatumque ad finem muneris re- 
pente surripuit, et provincia demum accepta manu- 


᾿ Peiresc.) ὅτι μέντοι τὸν Νέρωνα μιμεῖσθαι ἤθελε, καὶ ἐνήγισό τὰ 
αὐτῷ, καὶ ὅτι τοσαῦτα ἐς τὰ δεῖπνα ἀνήλισκεν, οἱ μὲν ἄλλοι κατὰ 
τοῦτ᾽ ἔχαιρον. οἱ δὲ δὴ νοῦν ἔχοντες ἤχϑοντο. v. ibi Reimar. - 

de Dominico] lta optimi codd., et receperunt fere omnes, 
qui recentius in edendo Suetonio sunt versati, pro vulg. de Do- 
mitio, quod nomen, Neroniipsi post adoptionem odiosum (v. 
Neron. 7. et 41.), vix credas usurpasse foedum Neronis admira- 
torem. Contra Dominicum carmen est canticum Neronis, et de 
Dominico i. q. de collectione canticorum Neronianorum, de qui- 
bus v. ad Neron. 58. Domini appellationem primum quidem Do- 
mitianum publice assumsisse, superioribus tamen Principibus per 
assentationem datam , monuerunt jam interpretes. 

histrionum et aurigarum] Tac. 2, 87. ,,Aggregabantur e 

plebe flagitiosa per obsequia Vitellio cogniti, scurrae, histriones, 
aurigae, quibus ille amicitiarum dehonestamentis mire gau 
debat, * 

Asiatici liberti] Tac. c. 95. ,, Nondum quartus a victoria 
mensis, et libertus Vitellii, Asiaticus, Polycletos, Patrobios et 
vetera odiorum nomina acequabat. De ejus morte Id. 4, 11. 
, Asiaticus (1s libertus) mnalam potentiam servili supplicio ex- 
piavit. * 

reprehendisset] Maec lectio lectissimorum librorum, ut Ca- 
lig. 45. ,, veluti profugos ac repreAensos.' Vulg. deprehendisset, 
quae est emend«tio eorum, qui propriam verbi reprehendere (pro 
ἀναλαβεῖν h, e. πάλιν λαβεῖν) significationem non ceperunt. 


solvit] lta edidi cum Steph. Casaub. aliisque. Libri pleri- 
que; colui. 


$56 CQ. SU ET OO N'I 


n 


misit: ac primo imperii die aureis donavit anulis 'su- 
per coenam, quum mane, rogantibus pro eo cuuctis, 
detestatus esset severissinte talem equestris ordinis 
maculam, [13] Sed vel praecipue luxuriae saevitiae- 
que deditus, epulas trilariam semper, interdum qua- 
drifariam dispertiebat, in jentacula, et prandia, et 
coenas, comissationesque; facile omnibus sufficiens, 
vomitandi consuetudine,  Indicebat autem aliud alii 
eadem die: nec cuiquam :minus singuli apparatus 
quadringenis millibus nummüm constiterunt. Famo- 


aur. donavit anulis] | Tac. 2, 58. ,,Postulante exercitu, ut 
libertum suum, Asiaticum, equestri dignitate donaret , inhone- 
stam adulationem compescit. Dein, mobilitate ingenii, quod 
palam abnuerat, inter secreta convivii largitur; honoravitque 
Asiaticum anulis, foedum mancipium et malis artibus ambiiio- 
sum. “ἡ 

luxuriae saev. deditus] | Eutrop. 7, 12. ,, Cum multo dedecore 
imperavit, et gravi saevitia notabilis, praecipue ingluvie et vo- 
yacitate, quippe cum de die saepe quarto vel quinto feratur epu- 
latus.** ac. 2, 95. ,,INemo in illa aula probitate aut industria 
certavit. Unum ad potentiam iter, prodigis epulis et sumtu 
ganeaque satiare inexplebiles Vitelhi libidines. lpse abunde ra- 
tus, si praesentibus frueretur, nec in lougius consuitans, novies 
millies Sestertiüm paucissimis mensibus iatervertisse creditur. “ἢ 
Xip/ul. 65, 2. τὸ πλεῖστον wai τῆς ἡμέρας wai τῆς νυντὸς ἐδαπάνα, 
ἀπλήστως τε ἐμφορούμενος» wat συνεχῶς πάντα ἐξεμῶν, ὡς μόνῃ τῇ 
παρόδῳ τῶν σιτίων τρέφεσθαι. ἀφ᾽ οὗπερ καὶ ἀνταρμεῖν ἠδύνατο" 
ἐπεὶ οἵ γε συνδειπνοῦντες αὐτῷ πάντες μαμῶς ἀπήλλασσον. C. ὅ. ναὶ 
ἐγένετο ὁ χρόνος ὃ τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ σύμπας οὐδὲν ἀλλο ἡ μέϑαι τὲ 
wai κῶμοι. πάντα TS γὰρ τὰ τιμιώτατα Wal ἀπ᾿ αὐτοῦ TOU ᾿Ωμεανοῦ, 
ἵνα μηδὲν εἴπω πλέον, καὶ ἐκ τῆς γῆς wai ἐκ τῆς ϑαλάσσης συνήγετο, 
xai πολυτελῶς οὕτως ἐσμευάζετο, were Βιτελλιανὰ καὶ νῦν ἐξ ἐκείνου 
xai πέμματα καὶ τἄλλα τινὰ βρώματα ὀνομάζεσθαι. wai τί ἀν τις 
xa9' ἕναστον αὐτῶν παταλέγοι; ὑπότε πρὸς πάντων ὁμοίως ὡμολόγη- 
σαι, δύο τε αὐτὸν μυριάδας μυριάδων καὶ διςχιλίας πεντακοσίας ἐν 
τῷ τῆς ἀρχῆς χρόνῳ ἐς τὰ δεῖπνα δεδαπανημέναι. ld. c. 4. καὶ sw«- 
τὸν γε αὐτόν ᾧζασι μυριάδας ἐς δεῖπνον ἀναλῶσαι. v. Lips. ad Tac., 
et Reimar. δα XipA//. l. c. 

Indicebat — constiterunt] | Xiphil. c. 4. oi δὲ δειπνίφοντες σφᾶς 
(Vitellium, ejusque uxorem Galeriam, et reliquos amicos) ἐν 
μεγάλῳ xax ἐγίγνοντο, πλὴν ὀλίγων, oig Tt ἀνταπεδίδου. μαίΐπερ 
οὐδ᾽ ὁλης τῆς ἡμέρας οἱ αὐτοὶ εἱστίων αὐτόν " ἀλλ᾽ ἄλλοι μὲν ἀμρατί» 


τ rege Ee in Tou 8. 257 


sissima super ceteras fuit coena data ei adventicia a 
fratre, in qua duo millia lectissimorum piscium , see 
ptem avium, apposita traduntur. Hanc quoque ex- 
superavit ipse dedicatione patinae, quam ob imm-ene 
sam maguitudinem clypeum. Minervae Πολιούχου die 
ctitabat. In hac scarorum jociuora, phasiauorum et 
pavonum cerebella, hwguas phoenicopterüm, mu- 


racnarum lactes, a Partaia usque fretoque Hispani- 


Co per navarchos ac triremes petitarum; commiscuit. 
Ut autem homo non protundae modo, sed intempe- 
stivae quoque ac sord dae guiae, ne in sacrilicio qui- 
deimm unquam, aut iLinere ullo temperavil, quin inter 
altaria ibidem statun viscus et farra, paene rapta e 
foco, manderet, circajue viarum popinas fumantia 
opsonia, vel pridiana, atque semesa. [14] Pronus 


σασθαι (jentaculum) παρεῖχον, ἄλλοι δὲ ἀριστῆσαι (prandium), £ca- 
0οι δὲ δεῖπνον (coenain) ἕτεροι μετοδόρπιά τινα (commissationes) 
πλησμονῆς παραμύϑια. πᾶντες γὰρ οἱ δυναμενοι ἑστιᾷν αὐτὸν ἐσπού- 
δαζον. v. Vales εἰ Relmar. ad hi. 1. 

coena — tradu;tur] Maec ita sua fecit Eutrop. 7, 12. ,, No- 
tissima certe coeva meinoriae mandata est, quam ei Vitellius fra- 
ter exhibuit, in qua, super ceteros sumtus, duo millia piscium, 


i septem avium millia apposita traduntur. ** 


patinae]. Xéphil. c. 5. μίαν γοῦν ποτε λοπάδα πέντε Wai εἴκοσι 
μυριαδων ἐσκεύασε, γλώττας τε Wai ἐγμεφάλους καὶ ἥπατα καὶ 


5 UE ww , - ΄ »» t δε,» * ΄ 
ἐχϑύθων και ὀρνίθων τινῶν ἐμβαλών. xat ξπειδη ἀδύνατον 2» νεραμξαν 


τηλικαύτην γενέσθαι, ἀργύρου τε ἐποιήθη», παὶ ἔμεινε πολὺν χρόνον, 
ὥςπερ τι ἀναϑήμα, μεχρις οὗ ᾿Αδριανὸς αὐτὴν ἰδὼν συνεχώνευσεν. 
Pün. H. N. 55, 12. (40.) ,, Vitelhus τὰ principatu suo decies HS. 
condidit patinam, cui faciendae fornax in campis exzedilicata 


erat, quoniam eo pervenit luxuria, ut etiam fictilia pluris con- 


stent, quam murrhina, Propter hanc Mucianus aliero consulatu 
suo in concione exprobravit pazzuarum paludes Vitelii memo- 
iiae.** v. interpretes ad loca citati. De materia patinae, argen- 
tea vel ποῖα, quum diss. ntiant Aüphinus ct Plinius, írustra 
laboraris. 

& Parthia usque] Ita optimi libri. Al. a Carpathio usque 
sequ, Oudend. conjicit: ὦ Carrteja usque, quod probavit Wol. 
fius. Si siat a Par£/ua, extremi orbis Komani fines ab δποῖοις 
nominantur, et pe£i£aru; nón ad muraenas solum, sed aves et. 
jam reierendum, quac patinam com pieverunt, 

Tom. II. 17 


I 


258 6 SUETONIIE 


vero ad cujusque, et quacunque de causa, necem at- 
que supplicium; nobiles viros, condiscipulos eti aee 
quales suos, omnibus blanditiis tantum non ad sociee 
latem impcrii allicefactos, vario genere fraudis occi- 
dit: etiam unum. veneno, manu sua porrecto in aquae 
frigidae potione, quam is affectus febre poposcerat. 
"''um feneratorum et stipulatorum, publicanorumque, 
qui unquam se aut Romae debitum, aut in via por- 
torium flagitassent , vix ulli pepercit. Ex quibus 
quendam in ipsa salutatione supplicio traditum, sta- 
iimque revocatum cunctis clementiam laudantibus; 
coram interfici jussit, ve/le se, dicens, pascere ocu- 
los: alterius poenae duos filios adjecit, deprecari pro 
patre conaios. Sed et Equitem Romanum procla- 
mantem, quum raperetur ad poenam, Heres meus 
es, exhibere testamenti tabulas co6git: utque legit, 
coheredem sibi libertum ejus ascriptum, jugulari 
cum liberto imperavit. Quosdam et de plebe ob id 
ipsum, quod venetae factioni clare maledixerant, in- 
teremit; conlemtu sul, et nova spe id ausos, opina- 


Da ——À—— «ὦ τῷ 


stipulatorum] Ὡς stipulatione, quae omnibus pactis et con- 
txactibus, adeoque etiam de pecunia mutuo data , subjici solebat, 
v. Brisson. de form. l. 6. p. 559. sequ., Heinecc. Ànt. R. 1. 5. üt, 
16 —20. p. 95. sequ. — — Xuplzil. 65, 5 οἵ γε μὴν δεδανεικότες TÉ 
αὐτῷ, ἐξορμῶντος μὲν αὐτοῦ ἐς τὴν Τερμανίαν, ἐπελάβοντο. wal 
μόλις ποτὲ κατεγγυηϑέντα αὐτὸν ἀπέλυσαν ᾽" τότε ὃς: οὐχ ὅσον οὐ 
κατεγέλων, ἀλλὰ καὶ ἐθρήνουν καὶ ματεμρύπτοντο. καὶ αὐτοὺς ἀναζη- 
-ὧν, τὴν τε σωτηρίαν σφίσιν ἐς τὸ ὀφειλόμενον ἀποδιδοναι δλεγξ» 
καὶ τὰ συμβόλαια ἀπύτει. 

velle — pascere oculos] De morte Junii Blaesi hoc narrat 
Tac. 5, 59. » Trepidanti inter scelus metumque, ne dilata Blaesi 
mors maturam perniciem , palam jussa atrocem invidiam ferret, 


placuit veneno grassari. Addidit facinori fidem nobili gaudio, - 


Blaesum visendo. quin et audita est saevissima Vitellii vox, qua 
se (ipsa enim verba referam) pavisse oculos, spectata. zuumict morte, 
jactavit. '* 

venetae faction) v. ad c. 7. Mox zova spe i. 4. spe novarum. 
rerum. De usu verborum opzzarz, sentire, existimare pro opinte- 
nem , sententiam prae se ferre, dicere , saepius diximus. 


' 
j 
4 


— 


| 
| 
| 
| 
| 


| 


! 


Y IUESLON T U.S. 259 


tus. Nullis tamen infensior, quam vernaculis et ma« 
thematicis, ul quisque delerretur, inauditum capite 
puniebat ; exacerbatus, quod post edictum suum, 
quo jubebat, intra Kalendas Octobris Urbe Ita!iuque 
mathematici excederent, statim libellus propositus 
est, et Chaídaeos edicere, bonum factum, ne Fitel- 
lius Germanicus intra eundera kalendarum diem us- 
quar esset. Suspectus εἰ in morte matris iuit, quasi 


vernaculis] i. e. scurris, quo-. “1 ocius odisse oportebat Vi- 
tellium , quo uberiorem eorum dicteriis materiem. suppeditabat 
vitae morumque foeditate. lta MarziaZ. x. 42, 1. ,, Urbanus tibi, 
Caecili, videris. Non es, crede mili. Quid ergo? za es. 
ld. 10, 5, 1. ,,ernaculorum dicta, sordidum dentem, Et foeda 
linguae probra circulatricis sequ. '* Merae igitur. hallucinationes 
sun' conjecturae interpretum: oracuí/s, veraculs aut vericulis, 
divinaculis , vel quod jungunt vernuaculis mathematicis, 

mathematicis] Tac. 2, 62. ,, Pula Italia mathemztici." JXz. 
phil. 65. 1. ἐποὶ δὲ ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐγίνετο, τἄλλα τε διῴκει, ὡς ποὺ 
wai ἐδόκϑι αὐτῷ, καὶ πρόγραμμα ἔθετο, δι οἱ τοὺς ἀστρολέγους 
ξξηλασε; προειπὼν σφίσιν, ἐντὸς τῆζδε τῆς ἡμέρας (ῥητὴν τινα TX- 
ξας ἐξ ἁπάσης τῆς ᾿ἰταλίας χωρῆσαι. καὶ αὐτῷ ἐκεῖνοι νυκτὸς ἀντι» 
προθέντες γράμματα, ἀντιπαρηγγειλαν ἀπαλλαγῆναι ἐκ τοῦ βίου ἐν 
τὸς τῆς ἡμέρας, ἐν ἡ ἐτελεύτησε. καὶ οἱ μὲν οὕτως ἀκριβῶς τὸ γενη- 
σύμενον προέγνωσαν. Zona-as Ann. 2. p. 142. Φιλόμαντις δὲ ὑπέρ- 
χῶν, καὶ μηδὲ τὸ βραχὺ πράσσων ἄνευ αὐτῶν, τότε μὲν τοὺς ἀστρο- 
νόμους, ὕστερον Ó5 καὶ τοὺς γέητας ἐξήλασε, προειπὼν σφίσιν, ἐντὸς 
5,08 τῆς ἡμέρας ἐξ ἁπάσης ἐκχωρῆσαι τῆς ᾿Ιταλίας. 

propostus 651] ΑἹ. est proposuus. Ernest. legendum judicat 
prop. erat v. esset. Mox et h. e. eeiam. deleri jusserunt Gujet. et 
Burm.  Zd;/cere sciipsi pro dicere cum Ms. Ursin., probantibus 
Gaujeto, Burmauno, Oudend., Wolfio. Sequitur enim edicti 
formula bonum factum, de qua vide ad Caes. go. 

in morte maíris] Alii viüose zn mortem. Memorat mortem 
Sextiliae 7'ac. 5, 67. ,, Erat illi et fessa aetate pareus, quae tamen, 
péscis ante diebus, opportuna morte excidium domus praevenit, 
nihil principatu filii assecuta , nisi luctum et bonam famam.*'* 
Saepius monui, Tacitum, ut accuratum historicum , nihil un- 
quam vulgi dare rumoribus, incertissimis er. tamen creberiiinis 
de illustrium hominum morte, ejusque causis. Mox in ed. Wolf. 
per typothetae errorem aegre pro aegrae, nisi vere secutus est 
doctus editor quosdam Ms., qui idem exliübent scripturae com- 
pendio. Ita vitiose nonnulli Caes. 74. aegre pro acger. 


260 ὉΠ SUETO NIX 


aegrae praeberi cibum prohibuisset; vaticinante Catta 
muliere, cui velut oraculo acquiescebat ,.z/a demum 
firmiter ac | diutissime imperaturum , δὲ superstes 
| parenti exstitisset. — Alii tradunt, ipsam taedio prae- 
sentium , et imminentium metu, venenum a filio im- 
petrasse, haud sane difficulter. [15] Octavo imperii 
mense desciverunt ab eo exercitus Moesiarum atque 
Paunoniae; item ex transmarinis Judaicus et. Syria- 
cus; ac pars in absentis, pars in praesentis Vespa- 
siani verba jurarunt. — Ád retinendum ergo cetero- 
rum hominum studium ac favorem, nihil non publice 
privatimque, nullo adhibito modo, largitus est. Di- 
lectum quoque ea conditione in Urbe egit, ut volun- 
tariis non modo missionem post victoriam, sed ctiam 
veleranorum justaeque militiae commoda polliccretur. 
Urgenti deinde terra marique hosti, hinc fratrem 
cum classe ac tironibus et gladiatorum manu oppo- 


Carta imulere] h.e. de Catüs, Germanorum natione. Co- 
lere enim solebant mulieres vaticinas majores nostri. v. Tac. 
German. 8. ubi v. interpr. 

Ali tradunt] Omisi e£ ante aZ// cum Ernest. et Oudendorpio. 

exercitus — Syriacus| v. Tac. 9, 75. sequ. de Judaico et Sy- 
riaco, c. 85. sequ. de Iilyrico, Moesiae denique et Pannoniae ex- 
ercitibus, cf. Vespas. 6. 

Dilectum]  Tac.5, 58. ,Hortantibus libertis (nam amicorum 
ejus quanto quis clarior, minus fidus), vocari tribus jubet. Dan- 
tes nomina sacramento adigit. superfluente multitudine, curam 
dilectus in Consules partitur. Servorum numerum et pondus 
argenti Senatoribus indicit. * — — Verba justacque militiae inter- 


pretationis loco addidit auctor, et sunt ἃ, q. veteranorum commo- ἢ 


da v. commoda emeritorum, ut Aug. 24., quae tribuit Vitellius 
voluntariüis 83. extraordinario militi, cui opponitur justus. Lipsius 
praeter necessitatem emendabat: justaque mil. commoda. 
hinc fratrem, — opposuit] | Xiphil. 65, 16. τὸν μὲν ἀδελφὸν διὰ 
ταχέων εἰς Ταραμίναν ἔπεμψε, καὶ δ᾽ αὐτοῦ τὴν πόλιν κατέσχεν 
ὀχνρὰν οὖσαν. Tac. 5, 57. .. γ} 11} |1π85. Claudium Julianum (is 
nuper classem Misenensem molli impcrio rexerat) permulcendis 
inilitum animis delegit. daa ἦγε auxuium urbana cohors et glia- 
diatores, quibus Julianus praeerat. {τ collata utrimque ca:ura, 
haud magna cunctatione J uliano in partes Vespasiaui transgresso, 


V-ECRÜBALL.I U S 461 


/ 


suit; hinc et Betriacenses copias et duces. Atque 
ubique aut superatus aut proditus, saluiem sibi οἱ 
millies sestertium a Flavio Sabino, Vespasiani fratre; 
pepigit: statimque pro gradibus Palatii apud írequen- 
ies milites, cedere se imperio , quod invitus recepts- 
set, professus, cuuctis reclamantibus, rem distulit; 
ac nocte interposita, primo diluculo sordidatus de- 


Tarracinam occupavere, moenibus situque magis, quam ipso- 
rum ingenio tutam. Quae ubi Vitellio cognita, parte copiarum 
Narniae cum Praefectis Praetorii relicta, LL. Vellum fratrem 
cum sex cohortibus et quingentis equitibus ingruenti per Campa- 
niam bello opposuit. Falso igitur Suetonium Lucio Virellio 
classem et gladiatorum manum tribuere, monuit jam Reimar. ad 
XipAil. l. c. 

Betriacenses copias et duces] Caecinam et Valentem. Tac. 
2, 99. 

aut superatus] apud Cremonam ab Antonio Primo. 77c. 5, 
22. sequ. 

aut proditus] a Lucilio Basso, classis Ravennatis Praefecto 
Tac.5, 19., Caecina c. 13., classe Misenensi et Claudio Juliano 
5, 57.» totoque exercitu in subjectis Narniae campis. 5, 65. 

salutem sibi — pepigit] Tuc. 3, 65. ,,Ssepe domi congressi, 
postremo in aede Apollinis, ut fama fuit, pepigere. Vexba vo- 
cesque duos testes habebant, Cluvium Rufum ct Silium Italicum. 
Vultus procul visentibus notabantur, Vitellii projectus et dege- 
ner; Sabinus non insultans et nüseranti propior.'5 Jam antea, 
auctore Eod. c. 65., Antonius Primus ac Varus, crebris nuncils, 
salutem et pecuniam et. secreta Campaniae. obtulerant Vitellio, zi, 
positis; armis, seque ac liberos suos l'espasiano permuasisset. 

cedere se imperio] v. Tac. ἃ, 67. sequ. ,, In sua concione Vi- 
tellius, inter suos milites, prospectantibus etiam feminis, pauca 
et praesenti maestitiae congruentia locutus: cedere se pacis et 
Reip. causa; retinerent tantum memoriam sui, Íratremque et 
conjugem et innoxiam liberorum actatem miserarentur. ** c. 68. 
Fluctuantem inter diversa consilia Vitellium egregie describit 
Xiphil 65, 16. Suetonii narratio, quamquam reliquis brevior, 
accuratissima videtur; discrepat enim passim a Tacito, maxime 
in temporis ordine, quo singula acciderunt. 

sordidatus]) Tac. 65. ,, pullo amictu Palatio degreditur, moe- 
.$ta circum familia. — Xip/il.l c. ἔστι μὲν ὅτε τὴν χλαμύδα τὴν 
πορφυρᾶν ἐφόρει, καὶ ξίφος παρεζώννυτο᾽ ἔστι δ᾽ ἕτε ἐσθῆτα, 
Qaik» ἀνελάμβανεν. ἐδημηγόρει τὸ καὶ ἐν τῷ Παλατίῳ καὶ ἐν τῇ 


252 δ, USE. E T0 NEU 


scendit ad Hostra, multisque cum lacrimis eadem 
illa, verum e libello, testatus est. Rursus interpel- 
lonte milite ac populo, et, ne deficeret, hortante, 
omnemque operam suam certalim pollicente, ani- 
mum resumsit; Sabinumque et reliquos Flavianos, 
nihil jam metuentes, vi subita in Capitolium coia- 
pulit, succensoque templo Jovis Optimi Maximi cp- 
pressit; quum et proelium, et incendium e 'l'iberiaua 
prospiceret domo iuter epulas. Non multo posi poe- 
nitens facti, et in alios culpam con:ereus, vocata 


————— 
ἀγορὰ ἄλλοτε ἄλλα, ἐπί τε μάχην καὶ ἐπὶ διαλλαγὰς αὐτοὺς προτρϑ- 
πύμενος. 

animum  resumsit — compulit) Invaserunt Sabinum circa 145 
cum Fundani milites Vitelliani, inscio invitoque Vitellio, cui 
nullum prorsus consilium, nulla auctoritas. ,,Sabinus, re tre- 
pida (ita pergi& Tac. c. 69.), quod tutissimum e praesentibus, 
arceri Capitolii insedit milite et quibusdam Senatorum Equitum- 
que. Ipse Vitellius (c. 70.) culpam in muiitem coníercbat, 
», cujus nimio ardori imparem esse modestiam suam. Pro me- 
£uenées vulg. metuens, quod jure repudiarunt Burm., Oudend., 
Ernestins. 

succensoque templo Jovis] quum Vitelliani obsessum ibi Sabi- 
num cum suis oppugnarent. Zac. c. 70, ,,Àmbigitur, ignem 
tectis oppugnatores injecerint, an obsessi, quae crebrior íama 
£:t, quo nitentes ac progressos depellerent. Inde lapsus ignis in 
portücus appositas aedibus; mox sustinentes fastigium aquilae 
vetere ligno traxerunt flammam alueruntque. — Sic Capitolium, 
clausis foribus, indefensum et indireptum, confílagravit.'* cf. 
«Χιρλεί. €5, 17. : 

oppressit] Singulos, qui periere, nominat Tac. c. 75. Sabini 
corpus confossum collaceratumque, et capite truncum, in Gemo-. 
nias iaxere Vitelliani. í 

prospiceret] Nullum interpretem offendit hoe tempus, quum 
desiderares potius: prospexisset ob sequ. on multo post — juravit, 
nec ipse de mutatione cogito, sed id modo monendum existimo, 
auctorem h.l. non successionem temporis in variis; quae egit 
Vitellius, spectare, sed in describendo hominis animo versari, 
tam dispari intra brevissimum temporis intervallum , ut quum 
prospiceret sit à. 4. idem ille, qui moda — prospiciebat, non multo 
post — juravit. Scriptor Graecus participium aoristi posuisset. 
Ceterum omnis diífioultas tollitur, δὲ torum hoc comma: quum 
— epulas supexioribus amnegtitur, atque ita etiam interpunxi, 


zi 


Y gU ELLE τὸ δ. 263 


concione juravit, cocgitque jurare ceteros, n/A7] sibi 
aniiquius quiete publica fore. 'T'unc solutum a latere 
pugionem , Consuli primum, deinde, illo recusante, 
magistratibus, ac mox Senatoribus singulis porrigens; 
nullo recipiente, quasi in aede Concordiae positurus, 
abscessit. Sed quibusdam acclamantibus, 7psurn esse 
Concordiam , rediit: nec solum retinere se ferrum 
affirmavit, verum etiam Concordiae recipere cogno- 
men. [16] Suasitque Senatui , ut legatos cum virgi- 
nibus Vestalibus mitterent, pacem, aut certe tempus 
ad consultandum, petituros, Postridie responsa op- 


- -- 


solutum — porrigens] Post orationem statim, quam in l'oro 
habuit, hoc factum est secundum Zac. c. 68., qui: ,,simul 
flium protendens, modo singulie, modo universis commen- 
dans, postremo fletu praepediente, adsistenti Consuli (Caecilius 
Simplex erat) exsolutum ἃ latere pugionem, velut jus necis vi- 
taeque civium, reddebat. Adspernante Consule, reclamantibus, 
qui in concione adstiterant, ut in aede Concordiae positurus in- 
signia imperii, domumque fratris petiturus, discessit." sequ, 
Xiphil. c. 16. τὰ τε ἄλλα αὐτὸν ἐκερτόμουν, καὶ μάλιστα ὅποτε τὸ 
ξίφος i» ταῖς £xwAxcíaig τοῖς τε ὑπάτοις καὶ τοῖς ἄλλοις βουλευταῖς 
ὥρεγεν, ὡς καὶ τὴν αὐτονράτορα ἀρχὴν δι᾽ αὐτοῦ ἀποτεθϑειμένος. OUT 
“γὰρ ἐκείνων τις λαβεῖν αὐτὸ ἐτόλμα» καὶ οἱ προζεστηκότες ἀχλεύαζον. 
Hanc quidem rem, vereor, ne alieno loco. narraverit Suetonius, 
quum veri longe similior ratio sit Tacit et Xiphilini. Ldem ni- 
hil prorsus de cognomine Concordiae, quo tamen silentio temere 
utaris ad fidem rei negandam Suctonio. 

legatos cum virg. Fest.] Xil. c. 19. τὴν βουλὴν συναγαγών, 
πρέσβεις παρ᾽ αὐτῶν μετὰ τῶν ἀειπαρϑένων πρὸς τὸν ᾿ερεάλιον ἐπεμ" 
Ψψεν. Τας. 5, 80. ,»Mox, vocato Senatu, deliguntur legati ad 
exercitus, ut praetexto Reip. concordiam paeemque suaderent. 
Varia legatorum sors fuit. Qui Petilio Cereali occurrerant, ex- 
tremum discrimen adiere, adspernante milite conditionis pacis. 
— Aequioribus animis accepti sunt, qui ad Antonium venerant, 
non quia modestior miles, sed duci plus auctori:iatis.* — De 
virginibus Vestalibus ad deprecandum missis v. ad Caes. c. 1. 
Tac. c. 81. 5 Obviae fuere et. virgines Vestales cum epistolis Vi- 
tellii ad Antonium scriptis. eximi supremo certamini unum diem, 
postulabat ; si moram interjecissent, facilius oinnia conventura. 
Virgines cum honore dimissae; Vitellio rescriptum, Sabini caede 


€ 


et incendio Capitolii diremta belli commercia. '' 
, 


264 €i 3$ U E TO NU ZJ 


perienti nunciatum est per exploratorem , hostem 
appropinquare. Continuo igitur abstrusus gestatoria 
sella, duohus solis comitibus, pistore el coquo, Avene 
linum el paternam domum clam peliit, ut. inde in 
Campaniam fugeret. Mox, levi rumore et incerto, 
tanquam pax impelrata esset, referri se iu. Palatium 
passus est: ubi quum deserta omnia reperisset, dila- 
bentibus etiam , qui simul erant, zona se aureorum 
plena circumdedit; confugitque in cellulam jauitoris, 
religato pro foribus cane, lectoque et culcita ob;cctis. 
E 7] lrruperant jam agminis antecessores, ac nenne 
obvio .rimabantur, vut fit, singula. Ab his extractus 
e latebra, sciscitantes, quzs esset, (nam iguorabatur) 
el ubz esse F'itellium sciret, mendacio elusit: deinde 
agnitus, rogare non destitit, quasi quaedam de salte 
Vespasiani dicturus, ut custodiretur interim vel iü 
carcere; donec religatis post terga manibus, injecto 


abstrusus gestatoria sella] (Tac. c. 85. ,, Vitellius, capta Uxbe, 
per aversam Palatii partemn , ventinum. i$. domum uxoris sellula 
defertur, ut, si diem latebra vitavisset, larracinam ad cohortes 
fratremque perfugeret. Dein, mobilitate ingenii, et quae natura 
pavoris est, quum omnia mctuentüi praesentia maxime displice- 
vent, zz Palatium regreditur, vastum desertumque, dilapsis etiam 
iníunis serviiüorum, aut Occursum ejus declinantibus. erret 
solitudo et tacentes loci; tentat clausa; inhorrescit vacuis ; fessus- 
que misero errore, et pudenda latebra semet occultans, ab Julio 
Placido, Tribuno cohortis, protrahitur.'* — XipAi. c. 20. (Qofw4- 
Diíg, χιτωνίσκον τὸ ῥανώδη wal ῥυπαρὸν ἐνέδυ, wal ἐς οἴκημα σπου 
τεινόν, £V ᾧ ἐτρέφοντο κύνες, ἐμρύφϑη, γνώμην ἔχων τῆς νυκτὸς" ἐς 
τὴν Tagawivay πρὸς τὸν ἀδελφὸν ἀποδράναι. καὶ αὐτὸν ἀναφήητήσαντες 
οἱ στρατιῶται καὶ ἐξευρόντες, (οὐ γάρ που καὶ ἐπὶ πολὺ λαθεῖν awQu- 
βῶς ἠδύνατο, ἅτε αὐτομπράτωρ γεγονώς) συνόλαβον φΦορυταῦ (τὰ Zon. 
pro ὑφαντοῦ, quod est ἢ Xiphil) καὶ αἵματος ἀναπεπλησμένον * 
(ὑπὸ γὰρ τῶν κυνῶν ἐλελύματο). Zur. lictor Oaes, 8. ,,e tugurio, 
quo sc abdiderat — jamtoris' productum dicit, rectius sane et 
Suetonio atq.e veritaü convenientius, quam quae Xiphilinus de 
οἰκήματι CKOTEIVU , EV v) ἐτρέφοντο κύνες, ex male intellecto scri- 
ptore Latino. v. Casaub. ad n, l. et Reimar. ad. Xip&l. l. c. 


Irruperamt jam] | Vulg. irruperant autem. jam. 


Ww p ἂν ἘΠ τὴ ἢ Ὁ -:8 «605 


cervicibus laqueo, veste discissa, seminudus in Fo- 
rum iractus est, inter magna rerum verborumque 
ludibria, per totum viae Sacrae spalium, reducto 
coma capile, ceu noxit solent, atque etiam raento 
mucrone gladii subrecto , ut visendam praeberet fa- 


donec religatis.— tractus est] ac. l. c. ,, Vinctae pone ter- 
gum manus; laniata veste, foedum spectaculum , ducebatur, 
multis increpanübus, nullo illacrunante, deformitas exitus mise- 
ricordiam abstulerat. * .Xip/uf. l. c. wax σούτου Τὴν jas) ἐσθῆτα 
αὐτοῦ περιῤῥήξαντες, καὶ TO χεῖρε εἰς τοὐπίσω δήσαϑτες, τῷ Tt aü- 
(Evi σχοινίον περιϑέντες, ματήγαγον ἔμ τοῦ Παλατίου τὸν Ἀαίσαρα, 
τὸν ἐν αὐτῷ ἐντρυφησαντα᾽ καὶ διὰ τῆς ἱερᾶς ὁδοῦ ἔσυραν τὸν αὐτὸ- 
πράτορα, τὸν ἐν τῷ βασιλικῷ Oiou πολλάνις σοβήσαντα᾽ ἔς τε τὴν 
ἀγορὰν ἐξεμόμισαν τὸν Αὔγουστον, ἐν ἡ πολλάκις ἐδημηγόρησε. καὶ 
οἱ μὲν ἐρῥάπιζόν αὐτόν, οἱ δὲ τοῦ γενείου ἔτιλλον, παντες δὲ δσκω- 
πτον, Wai πάντες ὕβριζον, τά τε ἄλλα καὶ τὴν ἀσωτίαν αὐτοῦ επι- 
λέγοντες, ἐπειδὴ wai γαστροπίων ἦν. οἱ. Jurel. Victor Caes. 8. et 
Epit. 8. Eu£rop. 7, 12. 0 δορὰ. B. Jud. 4, 11, 4. συρεὶς διὰ τοῦ πλή- 
Sovg, καὶ παντοδαπαῖς αἰκίαις ἐξυβρισθείς, ἐπὶ μέσης τῆς “Ῥώμης 
ἀποσφάττεται. 

reducto coma capite] Apte comparat Casaub. locum PZn. Pa- 
negyr. 54. , Nihil tamen gratius, mihil seculo dignius, quam 
quod conugit desuper intueri delatorum supina ora retortasque 
cervices. * Ν. l. alii: reducta coma a capite, quod quum com- 


modum sensum non praeberet, erant, qui mallent: a frente, 


Jacie, vel tale quid , nulio in scriptore vel libro aliquo ejusmodi 
mutationis dicam vel corruptelae vestigio. Ernestius, quod sal- 
tem probabilius, suspectum censebat vocab. coma. Sed lectio 
beue se liabet , confirmata etiam ab Euzropio, qui exscribere soli- 
tus Nostrum, l.c. erecto coma capite. llaec enim, ut Torrent. 
jam monuitad n.]l., genuina est lectio, corrupta in hbris in: 
erecta coma et capite. 

ceu noxii solent] sc. trahi, ne quis cum Casaub. conjiciat; 
ceu noxiis solet. | ictor Caes. l. c. parricidarum more. 

mento — subrecto] Junge cum Qudend. et VV olio meno sub- 
recto v. suberecto per mucronem. Al vitiose subjecto. [ta apud 
Victor. Epit. l. c. ,, Ac ne homo impudens, in extremis saltem, 
malorum, quae gesserat, rubore faciem  demüiteret, subjecto 
(lege subrecto) in mentum gladio, seminudus — trahitur.** Tuc. 
1. c. ,, V. telum, infestis mucronibus coactum, modo erigere os 
et offerre contumeliis, nunc cadentes statuas suas, plerumque 
Ro:t a, aut Galbae occisi locum contueri, postremo ad Gemo- 
nias, ubi corpus Flavii Sabini jacuerar, propulere. Vox una 


2366 6. "Us u-E TO N NI 


neve summitteret; quibusdam stercore et coee 


ciem , 
aliis zncendiarzum εἰ patinarium 


no incessentibus , 
vociferautibus ,. parte vulgi etiam corporis vitia exe 
(erat enim in eo enormis proceritas, [ἂς 


probrante , 
rumque ex vinolentia, venter obesus; 


'€ies rubida ple 
alterum femur subdebile, impulsu olim quadrigae, 

uum auriganti Cajo ministratorem exhiberet,) tan- 
dem apud Gemonias minutissimis ictibus excarnifica- 
tus atque confectus est, el inde un€o tractus in '"Tibe- 
xim. [1 8] Periit cum fraire et filio, anno vitae septi- 


—MMÀ—M— 


non degeneris animi excepta, quum Tribuno insultenti, se tamen 
Imperatorem ejus fuisse, respondit. * — XipAil, c. 21. αἰσχυνομένου 
ἐπὶ τούτοις αὐτοῦ , καὶ κάτω βλέποντος, οἱ στρατιῶται ξιφιδίοις αὐτὸν 
νὰ καὶ ἄκων ἄνω βλέπῃ. sequ. Deinde 


ὑπὸ τὸ γένειον ὑπεκέντουν» i 
quae de milite Germano narrat; 


discedit paulium a (dacito in lis, 
8 Suetonio practermissa. 
quibusdam — incessentibus] — Eutrop. l. €. $4,Sstercore in vul. 
ibus obviis appetitus.'* ictor Epit. l. c. 
et ceteris turpioribus dictu. purgamentis 
νον, passim cunctis fimum 


tum et pectus ab omn 
, multis coeno , fimo , 
vultum ejus incessentibus.** Oros. 7, ὃ 
in os ejus conjectantibus. ** 

femur subdebilej Vesp. 7- debili crure. v. ad Aug. 48. 
ante exhiberet addunt al. se. v. Oudend, : 

tandem apud Gem. — in Tiberim] Tac. l. c. , postremo ad 
Gemonias, ubi corpus Flavii Sabini jacuerat, propulere. — Ac 
deinde ingestis vulneribus concidit. Et vulgus eadem pravitate 
insectabatur interfectum , qua foverat viventem, ** Eutrop. ,, po 
stremo jugulatus et in Tiberim dejectus, etam communi carult 
sepultura.*' Victor Caes. l. c. ,, injecio laqueo parricidarum more 
ad scalas Gemonias perque eas pertractus, simul ictibus, quan- 
que valuerat, confosso corpore, in Tiberim dejicitur. * 
Qros. y» apud Gemonias scalas minutissumorum ictuum crebris ΄ 
compunctionibus excarnificatus, atque inde unco tractus, et in 
"(Tiberim mersus, etiam commnni caruit sepultura. € — Xiphilin, 
c. 21, πρός τε τοὺς ἀναβαϑμοὺς αὐτὸν ἤγαγον 9 κπανταῦθα μκατέκοψαν» 
χὴν τε κεφαλὴν αὐτοῦ ἀποτεμόντες, ματὰ πᾶσαν τὴν πόλιν περιήγας 
“γον. καὶ τοῦτον μὲν ὕστερον ἡ γυνὴ ἔθαψε. v. ibi Reumar. 
Pert] post imperium vel annuum , vel octo mensium , (di- 
i enim scriptores) sive a seditione legionum, quae mense Ja- 
cum salutavere, sive a 1morte 
anni accidit, computare 


Mox 


qium quis 


vers 
nuario a. U. 822. Lmperatorem 


O:ihonis, quae anense April ejusdem 


—————— 


- ———-— 


, 


vVviT££5zbrius 267 


mo et quinquagesimo: nec fefellit conjectura eorum, 
qui augurio, quod lactum ei Viennae ostendimus, 
non aliud portendi praedixerant, quam venturum in 
alicujus Gallicani hominis potestatem: siquidem ab 
Antonio Primo, adversarum partium duce, oppres- 
sus est , cui T'olosae nato cognomen in pueritia Becco 
fuerat. d valet gallinacei rostrum. 


ilud institueris. Vitellium enim periisse constat sub finem De- 
cembris. ΄. 

cum fratre et filio] De fratre v. Tac. 4, 2. ,, Dein L. Vitel- 
lius interficitur, par vitiis fratris , in principatu ejus vigilantior, 
nec perinde prosperis socius, quam adversis abstractus.'* Χρ τί. 
C. 22. ὁ ὃξ ἀδελφὸς αὐτοῦ ὥρμησε μὲν ἐκ τῆς Ταρακίνης, ὡς wai βοή- 
ήσων αὐτῷ" μαθὼν ὃδ κατὰ τὴν 600», ὅτι τέθνηκε, XKi περιπεσὼν 
ἅμα τοῖς ἐπ᾿ αὐτὸν πεμῴφϑεῖσιν, ὡμολόγησε μὲν σφίσιν dig καὶ σωϑη- 
σόμενος, ἐσφαάγη δ᾽ οὐ πολλῶ ὕστερον. De filio Tac. 4, 80. ,, Vis- 
dem cicbus Mucianus Vircllia tilium interfici jubet, mansuram 
discordiam obtiendens, ni s«-mina belli restinxisset.* — X pA. l.c. 
xai αὐτῷ καὶ ὁ TOU Βιτελλίου παῖς ἐπαπώλετο, καίτοι ToU Βιτελλίου 
μηδένα μήτε τῶν τοῦ "Οϑωνος, μήτε τῶν τοῦ Οὐεσπασιανοῦ συγγενῶν 
ἀποκτείναντος. De fiha Viiellii v. δὰ Vespas. 14. 

sept. et quinquasesimo) lta etiam Tac. 5, 86, ,, septimum et 
quinquagesimum aetatis annum explebat.* Adde Zurrop. 7, 12. 
et Pictor. Caes. 8. Sed XipAil l c. τέσσαρα 8r4 wal πεντήκοντα 
vitae ejus tribuit, quibus Zonaras addit ἡμέρας ἐννέα xai ὀγδοή- 
x0yra, idque rectius, si vere natus est mense Septembri a. U, 
768., uti Noster perhibet c. 5., et periit Decembri exeunte a. 922. 
Verissime Reimar. ad. XipAil. l.c. novum hoc documentum dicit, 
Suetonium ex diversis auctoribus nativitatis et vitae tempora - 


. petisse, nec tamen de conciliandis rationibus laborasse, unde 


secum pugnantem saepius deprehendimus. 

augurio] v. c. 9. 

Becco| Adhuc Gall. bec, Brit. beat. De 4ntonia Primo v, 
Tac, H. 2, 86. ct quae collegit Keim. ad. XrpA7. 65, g. 


T. FLAVIUS VESPASIANUS 


AUGUSTUS. 


[1] B ΑἹ irium Principum et caede incer- 
tum diu et quasi vagum imperium suscepit firmavit- 
que tandem gens Flavia: obscura illa quidem, ac sine 
ullis majorum imaginibus, sed tamen Reipublicae 
nequaquam poenitenda; constet licet, Domitianum 
cupiditatis ac saevitiae merito poenas luisse. Titus 
Flavius Petro, municeps Reatinus, bello civili Pom- 
pejanarum partium Centurio an. Evocatus, profugit 
ex Pharsalica acie, domumque se contulit; ubi de- 


cupiditatis) Quomodo intelligenda sit, docet locus Domit, 
9., ubi jungitur cum avaritia, et opponitur abstzmentia. v. ad 
Caes. 54. init. j 

Petro| Male al. Petronius, quod non cognomen est, sed no- 
men, De Rea£e, oppido Sabinorum, v. Ce//ar. Geogr. A. 2, 9. 
p. 778. 
Centurio an Evocatus|  Al., sine dubio ex ignorantia, quid. 
valeret voc. Évocatus, dederunt: Centurio, incertum. sponte, am 
evocatus. Optimi codd. omiserunt ineptum glossema, vel in 
margine tantum servarunt. vocati, de quibus v. ad Galb. ro., 
iisdem honoribus insignibusque utebantur, et omnino eadem 
dignitate erant, qua Centuriones, ut adeo, quo nomine locum 
illum in militia tenuisset Flavius, seriori scriptori incertum esse 
posset. 


€ SUETONII VESPASIANUS, 269 


inde, venia et missione impeirata, coactiones argen- 
tarias factitavit, — Hujus filius, cognomine Sabinus, 
expers militiae (etsi quidam eum primipilarem ; non- 
nuli, quum adhuc ordines duceret, sacramento so- 
lutum per causam valetudinis, tradunt) publicum 
quadragesimae in Asia egit; manebantque imagines 
a civitatibus ei positae sub hoc titulo, KAAQZ TE- 
AQNHEZANII. Postea fenus apud Helvetios exer- 


coactiones argentarias] v. interpr. ad Horat. Sat. 1, 6, 96. ubi 
patrem suum coactorem fuisse dicit. ^ Aigentarios auctionibus 
praefuisse, vidimus Neron. 5. Habebant illi, qui rerum sub 
hasta venditarum mercedem 8101 cogerent s. colligzerent. (Cas- 
sirer). 

Sabinus] a matre Sabina. v. ad Othon. τ. et Vitell. 6., Ex- 
nest. ad T'ac. Agric. 6., ubi de hoc more, filiis nomina impo- 
nendi, dictum. 

publicum quadr. — egit] Quod alii exhibuerunt publicanum, 
id factum ob verbum e2;7, quoniam Principem, mimum acere, 
etc. saepe dicitur, vel quod pubZicum h. e. vectigal non ceperunt. 
Ita apud Tac. À. 13, 51. sunt Jeges cujusque publici, ubi v. in- 
terpr. Ad eundem locum Nuus agit de, portorio quadragesimae 
et quinquagesimae, quod sub NHloné abolitum postea rediit. De- 
nique eg publi icum h. e. procuravit nomine societatis publica- 
norum, optime explicuit Oudend., qui quum inscriptionem pro. 
tulerit, in qua: Jucundus zug. Lib. Actor XX XX. Gal. h. e. 
Quadragesimae Galliarum, acta res est, et abstinendum ab omni 
conjectura, qualis exegz£ aliquando in mentem mihi venit. — 
Mox manebantque, quamquam incertum relinquat, quod tempus 
sit intelligendum , tamen cum Ernestio mutandum nego, quum 
ab omnibus libris confirmetur, et id i ipsum Suetonius dicere vi- 
deatur, fuisse per aliquod tempus tales imagines Sabini, atque 
ita in commentariis, quibus utatur, se invenire, nescire tamen, 
an adhuc suo tempore exstent. Mutandum autem censuerunt 
Lips. ad Tuc, l. c. in iantantque v. monebantque, Casaub. in ma- 
nent hodieque, quod probavit Oudendorp., ego , ut modo dixi 
senientiae Suetonii prorsus contrarium existimo. Ceterum sta- 
tuam cum titulo: KAA(QZ TEAONHEXANTI, quam dat Bcis- 
sard, in topogr. urb. P. 5. T. I. foi. 51. , citatus ab Oberlin. ad 
J'uc.1l.c., quidni censeas ad Sabinum nostrum referendam, sicut 
fragmentum veteris lapidis, quod Casaub. commeinorat, eandein 
inseripuionem Ierens, aüdito AN., quod nihil aliud. est, quam ; 
ἀνέστησαν v. ἀνέθηκαν, deperdito nomine eorum, qui posperunt 


270 dos Um ro NM 


cuit, ibique diem obiit, superstitibus uxore Vespa? 
sia Polla, et duobus ex ea liberis: quorum major Sa- 
binus ad praefecturom Urbis, minor Vespasianus ad 
principatum usque processit. Polla, Nursiae hone- 
sto geuere orta, patrem habuit Vespasium Pollionem, 
ier Tribunum militum,  Praefectumque castrorum; 
fratrem Senaitorem praetoriae dignitatis. Locus etiam 
nunc ad sextum milliarium ἃ Nursia Spoletium eun- 
tibus in monte summo appellatur Vespásiae: ubi 
Vespastorum complura monumenta exstant, magnum 
indicium splendoris familiae et vetustatis. Non nega- 
verim, jactatum a quibusdam, Petronis patrem e 
regione, "lranspadana fuisse mancipem operarum; 
quae ex Umbria in Sabinos ad culturam agrorum 
quotannis commeare soleant; subsedisse autem in 
oppido Reatino, uxore ibidem ducta. [058 ne vesti- 
gium quidem de hoc, quamvis satis curiose inquire- 


Sabinus ad praef. Urbis] sub Nerone, motusque dignitate a 
Galba, iterum sub Othone. 7c. H. 1, 46. ,, Urbi Flavium Sa- 
binum praefecere (milites), judicium Neronis secuti, sub quo 
eandem curam obtinuerat; plerisque Vespasianum fratrem in eo 
respicientibus.*^ Ipsi Othoni, quod ejus nomine factum a mili- 
tibus, tribuit P/urarch. Oth. 5. τῆς 9s «Ῥώμης QUAaxa ᾧλαουϊον 
Σαβῖνον, ἀδελφὸν Οὐεσπασιανοῦ, κατέστησεν, εἶτε καὶ τοῦτο πράξας 
ἐπὶ τιμῇ Νέρωνος, (παρ᾽ ἐκείνου *yàg εἰλήφει τὴν ἀρχὴν ὃ Σαβῖνος, 
ἀφείλετο 98 l'aÀBag αὐτόν,) εἴτε μᾶλλον εὔνοιαν ἐνεδείκνυτο Οὐεσπα- 
'σιανῷ xai πίστιν, αὔξων Σαβῖνον. Commemoratur iterum ut Prae- 
fectus Urbis a 7«ac. 2, 65. 

Praef. castrorum] v. Lips. exc. ad 7c. Ànn. 1, 20. 

Spoletium] ta optimi libri. Vulg. Spoletum , ex seriori scri- 
bendi consuetudine. v. Cluver. Ital. Ant. c. 6. p. 632. et Burmann. 
ad n. l. 

mancipem operarum] h. e. qui conducebat operas illas, et ma- 
jori mercede, quam ipse dederat, possessoribus agrorum eloca- 
bat. De voc. mazceps v. Clav. Cic. 

soleant] Ita Memm. aliique codd. Vulg. solerent, quod 
unice veruii censet Exnest. ob praecedentia jactatum , fuisse, quae 
imperfectum requirere dicit, Sed beue se habet soleant , 81 idem 
mos fuit operis illis tempore adhuc Suetonii, Imo imperfectum 
ex correctione videtur, ut Budacei soZenz. 


ΒΡ ΑΝΑΝ 8, 271 


rem, inveni. [2] Vespasianus natus est in Sabinis 
ultra Reate, vico modico, cui nomen est Phalacrine, 
quintodecimo Kalendas Decembris, vesperi, Q. Sul- 
picio Camerino, C. Poppaeo Sabino, Consulibus, 
quinquennio ante, quam Augustus excederet: edu- 
catus sub paterna avia Tertulla, in praediis Cosanis. 
Quare Princeps quoque et locum incunabulorum assi- 
due frequentavit, manente villa, qualis fuerat olim, 
ne quid scilicet oculorum consuetudini deperiret: et 
aviae memoriam lanto opere dilexit, ut sollemnibus 
ac festis diebus pocillo quoque ejus argenteo potare 
perseveraverit. — Sumta virili toga, latum clavum, 
quamquam fratre adepto, diu aversatus est; nec, ut 
tandem appeteret, compelli, nisi a matre, potuit. Ea 
demum extudit, magis convicio, quam precibus vel 
auctoritate, dum eum identidem per contumeliam 
anteambulonem íratris appellat. Tribunus militum 


Phalacrine] v. Falacrine et PAalacrinum. v. Cluver. ltal. Ant, 
p. 687., Wesseling. ad 4nzouin. Itiner. p. 507., Cellar. Geogr. A. 
2; 9. p. 770. 

Q- Sulpicio — Consulibus] A. U. 762. Augustus excessit a, 767. 

in praediis Cosanis| in Etruria. v. Cellar. p. 719. , Tzschnck. 
ad Mel. 2, 4, 9. Scribitur Cosa et Cossa, (unde n. alii Conzsanis,) 
Gr. Róeca et Éiócca, et sic Virgil. Aen. 10, 169g. ,, quique urbem 
lquere Cosas'*, ubi v. Servium. cf. Oudendorp. ad n. l. 

sollemnibus ac festis d.] h.e. privatim vel publice sollemni- 
bus. 

latum clavum — aversatus est] v. interpr. δά Tac. Α. 11, 4. 
et 16, 17., Ruben. de re vestiar. 1, 14. Nimirum frater beneficio 
Principis acceperat latum clavum, quamvis e gente senatoria 
non ortus. Senatorum enim filiis simul cum t1t0ga viiili lati 

' clavi honorem concesserat Áugustus. v. Aug. 58. 

antcambulonem] v. Martial. 2, 19, 5. et το, 74, 5. Lips. Elect. 
2, 15. 

Tribunus militum] . 112, auctore Glareano, nonnulli codd., 
comprobarunt Torrent., Dukerus, Oudend., xecepit ante me 
Wolfus. "Tiber. 9. ,s£pendia prima expeditione Cantabrica 
Tribunus mil. fecit." — Tit. 4. ,, Tribunus mil. et in Germania 
et in Britannia merui." — Vit. Horat. i. , Dello Philippen- 
$1 — Tribunus mil. meruit." — Alo n. l. Zribunatum, ubi meruit 


272 C.  Βυ ἘῚΤΌΟ ΝΕ 


in Thracia meruit. Quaestor Cretam et Cyrenas pro- 
winciam sorle cepit. — Aedilitatis ac mox praeturae 
candidatus, illam non sine repulsa sextoque loco vix 
adeptus est: hanc prima statim petitione, eLin primis. 


esset i. q. nactus est. Sed latum clavum adepti militiam a tribu- 
natu incipere solebant. v. Aug. 58. Al. Tribunatu, ablativo ab- 
soluto, quem Ernest. defendit, sed h. l. conjunctum cum meruit 
stare posse, jure negat Bremius. Originem vitii vere ostendit 
Oudendorp. ex scripturae compendio 77:5. zz/., male reddito a 
librariis. 

Cretam εἰ Cyrenas provinciam] non provincias. Uma enim 
erat provincia sub eodem Proconsule, quamquam e diversis terris 
composita. v. Gronov. ad h. l. et Lips. ad 7c. A. 5, 70. 

Acdilitatis — candidatus, illam — adeptus. est : hanc —in pri- 
zis| Hecepi emendationem Dukeri, quam Wolfius, Bremius, 
et quis non probaret ? Vulg. Jediitatis ac mox praeturae candi- 
datus, eiiam non sine repulsa , sextoque loco vix adeptus est. dc 
prona statim petitione et in primis Praetor , infensus Senatu: $equ., 
quae manifeste corrupta esse, et verbum adeptus est requirere 
accusativum z//am, eoque invento, respondere debere A4azc, luce 
est clarius, idque ipsum egregiae emendationis est documentum, 
quod tania est lacilitate, ut inspectam quilibet ipse divinare eam 
debuisse sibi videatur, quod cccidere etiam solet in orationibus 
carminibusque singularis cleganiiae, ut, suo ingenio jraerepta 
esse, omnes existiment. Parum aberat a vero Ernestius, qui in 
excursu ad h. l. ita corrigebat: Quaestor — sorte cepit; aed.lita- 
dis mox ac praeturae candidatus, ΕΣ illam non sine repulsa sexto- 
que loco vix adeptus est; at prima statim petitione et in. primis 
Praetor , infensus Senatui sequ.  Dukerum fere secutus est Ou- 
dend., nisi quod transpositis verbis: Z//am nom siue repulsa, sexto- 
que vix adeptus est loco, plurium codd. fide, et, ex meo sensu, 
suaviori ad aurem ordine. Quem Burm. movit scrupulum, 
"edilem Cerealem esse debuisse Vespasianum, si sextus aedilitatis 
locus ei obvenisset, quum tamen viarum verrendarum cuyam im- 
positam ei, c. 5. doceat, satis removisse videntur iidem viri do- 
cti, dum, locum electionis non ipsam muneris partem consti- 
tuisse, sed recens electos de liac sortitos esse, ostenderunt. Quod 
ad annos denique attinet, quibus Vespasianus hos magistratus 
gessit, aediiitas pertinet ad a. U. 79r. (v. Dion. 59, 12.), ut adeo 
repulsam superiori auno tulerit, praetura ad a. 792. (unde mox 
praeturae cand. apud Nostrum), quo auno Cajus Germanici belli 
ludibrium egit; er detecta est Gaetulici conjuratio (v. ad Claud. 9.), 


VESPASIANUS 275 


Praetor; infensum Senatui Cajum ne quo non ge- 
nere demereretur, ludos extraordinarios pro victoria 
ejus Germanica dénpgoseit ; poenaeque conjuratorum 
addendum censuit, ut insepulti projicerentur. Egit 
€t gratias el apud amplissimum  erdinem, quod se 
honore coenae dignatus esset. [5] Inter haec Flaviam 
Domitillam duxit uxorem, Statilii Capellae, Equitis 
Romani, Sabratensis ex Alrica, deiicatlam olim, La- 
linaeque conditionis, sed mox iugenuam et civem 
Romanam recuperatorio judicio prouunciatam, pstre 
asserente Flavio Libcrali, Ferenti pcuito, nec quic- 
quam amplius quam quaestorio scriba. Ex hac libe- 
ros tuht Titum, et Domiüanum, et Domitillam. 


quamquam Oudend., qui egregie in constituendis his temporibus 
versatus est, anno 795. eam uribuit, 

infensum. Sen. Cajum] Yta legendum esse pro vulg. infensus 
Senatui, Cejum, m onuerunt Lzs., PrugAius Annal. T. III. P. 
569., comyprobanübus post ahos Dukero et Oudend. ad h.l. 
v. Calig. 48. et 49. Claud. 9. Ea ipsa, quae fecisse Vespasianum, 
auctor narrat, non tam odium ejus in Senatum, sed permulcen- 
dac Caji in ordinem, ad quem ipse ut Praetor pertinebat, irae 
Btudium ostendunt, etiam cum humilitate animi conjunctum, 

conjuraiorum] Lepidi: et Gaetulici. v. Claud. 9. 

Sabratensis) Plin. 5, 5. (4.) ,,Sabrata contingensSyrtim mi- 
norem.'* Sed Torrent. conjicit Zaóracenszs ex eodem Pin. c. 2, 
'(8.) », Oppidum 7aóraca civium Romanorum.** y. Drakenb. ad 
S. 3, 250. 

delicatam] h. e. amicam, concubinam, et ita restituit Turzcb. 
Adv. 29, 16. Al. delisatam εἰ delegaíam. Torrent. conj. Zber— 
£am delegatam olim. v. Statilio — delegatam, omisso voc. liber- 
dam. 

Latinaeque cond.) h. e. libertam per manumissionem minus 
justam, qua ad Laznas Junianas pertinebat, de quibus v. Hei- 
"necc. Ant. R. 1, 5, 12. Ceterum haec lpsa verba ostendunt, su- 
pervacuum esse, de quo modo dixi, Torrentii additamentum 
dibertam., 

recuperatorio judicio] quod habitum in provincia Africa, non 
Romae, vere disputat Ernest. — De recuperatoribus v. quos citavi 
ad Neron. 17,, et He;necc. Ant. 4, 6, 59. , Sigon. de judiciis 1, 24. 

| Domitillan| a Domitiano Imper. postea inter Divas relatam, 
nisi haec Diva. Domitilla mater est Vespasiani. Aliam, filiam 
T'om. 14. 18 


214 68 UETONIE 


Uxori ac filiae superstes fuit, atque utramque adhuc 
privatus amisit. Post uxoris excessum , Caenidem, 
Antoniae libertam et a manu, dilectam quondam sibi, 
revocavit in contubernium , habuitque etiam Impera- 
ior paene justae uxoris loco. [4] Claudio Principe, 
Narcissi gratia Legatus legionis in Germaniam missus 
est; inde in Britauniam translatus, tricies eum hoste 


sine dubio ejus, de qua Sueton. ἢ. l., nuptam Flavio Clementi, 
quem Domitianus interfecit (v. Domit. 15.), memorat Xrp//l. 67, 
14., eamque falso PAilostrat. Apoll. 8, 25. ἀδελφήν Domitiani 
dicit; errorem enim, quales pluximi alis et huic maxime scri- 
piori; esse puto Philostrati, non corrigendum cum Oleario aàsA- 
Φιδήν, quamquam ἀδελφούς et ἀδελφάς latiori saepe sensu dici, 
notum est. v. de variis feminis, quibus Domitillae nomen, Rei- 
mar. ad X;pAdU. l. c., et quos ille excitavit. 


Caenidem) Ejus elogium v. apud XipAil. 66, 14., qui mor- 
tuam a. 824. ita praedicat: τότε δὲ καὶ laii; ἡ τοῦ Οὐεσπασιανοῦ 
παλλακὴ μετήλλαξεν. ἐμνημόνευσα δὲ αὐτῆς, ὅτι τε πιστοτάτη ἦν, 
καὶ ὅτι μνημής ἄριστα ἐπεφύκει. v. etiam Domit. i2. 

Antoniae] matris Claudii. v. Claud. 1. 

et a manu] h.e. librariam. Corrupta haec verba in libris 
sunt in adamavit , aliique inepto huic verbo, sequente dilectam, 
annexerunt adhuc genuina: e£ a zmanu. v. Torrent. εἰ Oudend. 

contubernium] quod opponitur justo matrimonio. 

Leoatus legionis] v. ad Tiber. 19. 

in Germaniam] De Vespasiano Sil/vs $, 599. ,» compescet ri» 
pis Rhenum.* — Josep^. B. 1. 5, 1, 2. dicitur προειρηνεύσας πάλαι 
“Ῥωμαίοις τὴν ἑσπέραν ὑπὸ Τερμανῶν ταρασσομένην. 

in Britanniam translatus) E Nostro Eutrop. 7, 15. ,, privata 
vita illustris, ut qui a Claudio in Germaniam, deinde in Britan- 
niam missus, £r:cies et bis cum hoste conflixerit," ubi aeque «ique 
n. l. a nonnullis omitutur praep. zz ante Brit. — De Claudi ex- 
peditione in Britanniam dictum ad Claud. t7. ibidem de 4, P/au- 
iio. v. Dio 60, 99. qui de /'espasiano c.20. ἐπιδιέπεμψα τὸν τὰ 
Οὐεσπασιανὸν τὸν Φλάβιον, τὸν καὶ τὴν μετὰ ταῦτα αὐτοκράτορα 
ἀρχὴν λαβόντα, καὶ τὸν ἀδελφὸν αὐτοῦ Σαβῖνον ὑποστρατηγοῦνταά οἷ, 
ci. Tac. Agric. 35. et 14. ,, Divus Claudius auctor operis, trans. 
vectis legionibus auxiliisque, et assumto in partem rerum V espa- 
sidz0, quod initium venturae mox fortunae fuit. domitae gentes, 
capti reges, et monstratus fatis F'espasianus." Td. Hist. 5, 44. 
.; Dritanniam inclitus ez88. Fespasianum fevor , quod illic secundae 


e. 87. 


WESPASIAN IU S, 275 


conflixit. Duas validissimas gentes, superque viginti 
oppida, et insulam. Vectem, Britanniae proximam, 
in ditionem redegit, partim Auli Piautii Legat! &n- 
sularis , partim Claudi! ipsius ductu. Quare trium- 
phalia ornamenta, εἴ in brevi spatio duplex sacerdo 
tium accepit: prae!crea consulatum, quem gessit per 
duos novissimos anni meuses: medium t-mpus, ad 


proconsulatum usque, in olio secessuque egit, Agrip- 


pinam timens, poientem adhuc apud fiiium, εἰ de- 
functi quoque Narcissi amicos perosam. Exin sor- 


titus-Africam, integerrime nec sine magua digna- 


tione administravit; nisi quod Adrumceti, seditione 


kcpioni a. Claudio praepositus et bello clarus ezserat, non sine motu 
adjunxit ceterarum ** sequ. — A, U. 796. 

Duas vaíd. — redegit] Eadem Zatrop.l. c., nisi quod ;m- 
perio Romano adjecerit pro zn. ditionem. red-eit, ut. aliquid certe 
mutasse videretur. lneyinm parepbrasten Graecum, qui: τὴν τε 
Τερμανῶν καὶ Βρεττανῶν ἅπασαν γῆν συνῆψε Ῥωμαίοις, satis arguit 
Casaubonus.  C«terum h. l ἐμ dir:05ez exhibui cod. Memm. 
aliorumque avuctoriiate, cum Burm., Oudend., aliis. Vulg. in 
deditionem, quod quidem omnino damnandum, neg2yi ad Caes. 
54., in quo stat sentenia, scá h. l. minus valet, quoniam de ex- 
puguatis regionibus sermo, et Eutropius cum parapliaste zz di- 


iionem red. quamquaiu diversis verbis reddiderunt. — — Fecteg 


(Eutrop. Fectam) Plin. 4, 15. (50-) inter Hibern/am ac Britanniam 
ponit. Sed diversa illa est ἃ nostra, Galliae obversa, ut Harduin. 


etiam monuit; huic hodie nomen 7Z;gAt. 
£riumph. ornamenta] v. ad Aug. 88. Senex triumphalis Vespa- 


Sianus dicitur in oratione apud Tac. Hist. 4, 8. 


in brew spatioj v. ind. sub iz. cf. Cort. ad SaZlus;. B. Jug. 


consulatum] Α. U. 804., unde Consul erat designatus mense 
"Octobr ejusdem anni. v. Domit. i. — cf. Prish. Ann. T. IH. 
p.594. 

defuncti qu. Narcissi]| quem Agrippina ad mortem adegit a. U 
907. v. Tac. À. 15, 1. D:o 60, 54. 

sortitus Africam]; À. Ὁ. 816. C. Memmio Regulo, IL. Vergi- 
nio Rufo Css., cui anno saltem nibuit ejus proconsulatum Pigh. 
T. Ill. p. 597. 
"9 "Unteg-rrune nec sine m. d.] Contra 7ac. H. 2, 97- famosum 
invisuuque'' ilic proconsulauum Vespasianum egisse dicit, see 


576 οὐ δυο Ἶ ΤΥ 


quadam, rapa in eum jacta sunt. Rediit certe nihilo 
opulenlior, ut qui, prope labefacta jam fide, omnia 
praedia fratri obligarii, necessarioque ad mangonicos 
quaestus suslinendae dignitatis causa descenderit: 
propter quod vulgo Mulio vocabatur. —Convictus 
quoque dicitur, ducenta seslertia expressisse juveni, 
cui latum clavum adversus patris voluntatem impe- 
trarat, eoque nomine graviler increpitus.  Peregri- 
natioue Achaica mter comites Neronis, quum , can- 
taute co, aul discederet saepius, aut praesens obdor- 
misceret, gravissimam contraxit oflensam: prohibi- 


Vitellium znzepgrum ac favorabilem. "Tem diversa de praesidibus 
subditorum sunt judicia, ut in historiam etiam prorsus contraria 
transeant. Nempe Vespasianus, integer alias et probus, in pro- 
vincia abstinentiam , qua Imperator etiam caruit, parum probasse 
videtur: homines omnia perdere malunt, quam pecuniam. $i 
lius 5, 599. de Vespasiano: reget impiger J4fros. Sed poetarum 
laudes nihil faciunt ad historiam. 

omnia praedia fratri oblisarit] Tac. H. 5, 65. ,, Flavius 889 
binus, aeiate prior, privatis utriusque rebus, auctoritate pecu- 
niaque Vespasianum anteibat. Er credebatur aífectam ejus fidem 
praejuvisse, domo agrisque pignori acceptis." Ceterum obligari£ 
omnino praeferendum al. ob/;garet, oblrsarat et obligavit. Unice 
enim convenit usui Suetonii Alia res erat Vitell. 6. in Aauszssef, 
ubi res erat incerta, et ut incerta ab auctore commemorata, Ibi 
hauserit nom magis stare poterat, quam h.l. obZsarat v. obü- 
asset. 

Mulio] Xa Fentidius Mulio dicitur a Cic. ad Div. xo, 19. h.e. 
qui victum comparandis mulis farreque in castra convehendo 
adolescens sibi comparaverat, ut interpretatur Manutius, idem- 
que ἃ Pünio H. N. 7, 45. (44-) mulio castrensis suffarraneus.  Gel- 
lius 135, ἃ. fusius narrat, eum ,,victum sibi aegre quaesivisse, 
eumque sordide invenisse comparandis mulis et vehiculis, quae 
magistratibus, qui sortiti provincias forent, praebenda publice 
conduxisset.*, Studiosa juventus nostra PAilistaeos tales homines 
vocat. 

obdormisceret] |Tac. A. 16, 5. ,,Ferebantque Vespasianum, 
tanquam s0mno conniveret, a Phoebo liberto increpitum, ae- 
greque meliorum precibus obtectum, mox immiuentem perni- 
ciem majore fato cffugisse*" quod tamen Romae Íactum secun- 
dum Tacitum. Juisse quidem in Achaja cum Nerone Vespasia- 


YESPASIANIUS 27] 


tusqué non contubernio modo, sed etiam publica 
salutatione, secessit in parvam ac deviam civitatem, 
quoad latenti etiamque extrema metuenli provincia 
cum exercitu oblata est,  Percrebruerat Oriente toto 
vetus et constans opinio, esse in fatis, ut eo tempore 
Judaea profecti rerum potirentur. ld de lmpecvatore 
«Romano, quantum postea eventu paruit, praedictum, 
Judaei ad se trahentes, rebellarunt: caesoque Praes 


num, quum iter in Orientem institueret, auctor etiam Josep£. 
BARS 5h35. 

publica salutatione) Ita Thrasea a Nerone occursu prohibitus 
Tac. À. 16, 24. ubi v. Lips. 

Percrebruerat — potirentur] Idem Tacitus, ubi de eversione 
Hierosolymorum exponit, Hist. 5, 15. ;, Pluribus persuasio ine- 
yat, antiquis sacerdotum literis contineri, eo ipso tempore fore, 
ut valesceret Oriens, profectique Judaea rerum potirentur. quae 
ambages Vespasianum ac Titum praedixerat. Sed vulgus, more 
humanae cupidinis, sibi tantam fatorum magnitudinem inter* 
pretaü, ne adversis quidem ad vera mutabantur.'* JosepA. B. 
Jud. 6, 5, 4. τὸ ἐπάραν αὐτοὺς μάλιστα πρὸς τὸν πόλεμον, ἦν χρη" 
σμὸς ἀμφίβολος ἐν τοῖς ἱεροῖς εὐρηήμένος γράμμασιν, ὡς κατὰ τὸν 
καιρὸν ἐκεῖνον ἀπὸ τῆς χώρας τις αὐτῶν ἄρξει τῆς οἰκουμένης. τοῦτο 
οἱ μὲν ὡς οἰκεῖον ἐξέλαβον, καὶ πολλοὶ τῶν σοφῶν ἐπλανήθησαν περὶ 
τὴν κρίσιν" ἐδήλου δ᾽ ἀρα περὶ τοῦ Οὐεσπασιανοῦ τὸ λόγιον ἡγεμονίαν, 
ἀποδειχϑέντος ἐπὶ ᾿Ιουδαίας αὐτοκράτορος. Νοβ quamquam contu- 
maciam scriptoris Judaei miramur, qui Imperatori Romano, 
quam Messiae, quem Christiani credebant, talem honorem [11- 
buere maluit, in interpretationem illius oraculi, ut ab h.l. alie- 
nam, non descendimus, 

caesoque Praeposito]  Gessio Floro, cujus saevitia bellum Ju- 
daicum incendit. 7*5c. H. 5, 10. ,, Duravit tamen pauentia Ju- 
daeis usque ad Gessium Florum, Procuratorem. Sub eo bellum 
ortum. et comprimere coeptantem Cestium Gallum, Syriae Le- 
gatum, varia proelia ac saepius adversa exceperc.'* Oros. 7, 9. 
(non Eutropius, ut Lips. ad Tac.) ,, Extinctisque Romanis prae- 
&idiis, Legatum quoque Syriae suppetias ferentem, xapta aquila 
et caesis copiis, fugaverunt.* Inde vir docti, in primis Lips. 
ad Tac. 1. c., emendandum censuerunt n. l. Gessiumque Praeposi- 
iüm, w. caesoque praesidio, quod non necessarium sine libris. 
Maxima difficultas in re ipsa. Non enim occisus est llorus, si 
Josepho fides, qui Vit. c. 6. à δ᾽ ἐπελθὼν καὶ συμβαλὼν μάχῃ iue 
x»94, πολλῶν τῶν μετ᾽ αὐτοῦ πεσόντων, quo loco quanto opere 


I 


279 D BUT TIONIS 

posito, Legatum insuper Syriae consularem suppetias 
ferentem , rapta aquila, fugaverunt, ^ Ad hunc mo- 
ium comprimenduim quum exercitu ampliore, et non 
instrenuo duce, cui tamen tuto tanta res committeres- 
tur, opus esset, l1pse potissimum delectus est, ut et 
industriae expertae, nec metuendus ullo modo ob 
humilitatem generis ac noxninis. Additis igitur ad 
copias duabus legionibus, octo alis, cohortibus de- 
cem, alque inter Legatos majore filio assumto, ut 
primum provinciam attigit, proximas quoque con- 
verlit in se, correcta statim castrorum disciplina, 
unoque et allero proelio tam constanter inito, ut in 
oppugnatione castelli lapidis ictum | genu, scutoque 
sagiitas aliquot exceperit. [5] Post Neronem Galbam- 
que, Othone atque Vitellio de principatu certanti- 


abusi fuerint viri docti, alii satis ostenderunt. Caesus autem 
Praepositus vere est occisus, non fugatus. Alia enim res est, 
übi de nno homine sermo, οἵ ubi de toto exercitu, qui ubi cae- 
sus dicitur, fuga fuit cum plurium caede. v. quae Oudend. et 
Wolf. contra Ernestium notaverunt. Est igitur dissensus Nostri 
a Josepho, quales plurimi in historicis, nulla correctione elimi- 
nandi. 

Legatum ins. Syriae] | Cestium Gallum. v. Tac. 1. c. 

zndustriae expertae| ΑἸ. isdustriae expertus, quod edidit Ca- 
saub., probavit praeter alios Perizon. ad Sazct. Minerv. p. 169., 
neque improbandum zndustria expertus, quod et ipsum sunt, qui 
exhibeant. Corrupta est lectio Memm. ;ndustria experti. 

alis, cohortibus) h. e. copiis equestribus et pedestribus socio- 
rum. v. Joseph. B. Jud. 5, 1, 5. et c. 4, 9. cf. Tac. H. 3, 10. Apud 
huuc H. 2, 76. eodem modo a/arum, cohortium robora, h. €. co- 
piae sociorum, distinguuntur a Zeezonzóus. 

proximas] Db provincias,  làbri nonnulli addunt, czvi- 
ates. 

ín oppugn. caste!l'] cui nomen Jotapata. v. Joseph. 5, 6. ubi 
δ. 22. περὶ δὲ δείλην — προζῆγον τὸν κριὸν πάλιν, 5 προπεπονήμει 
τυπτέμενον τὸ τεῖχος. ἔνθα Tig τῶν ἀμυνομένων ἀπ᾿ αὐτοῦ βάλλει 
τὸν Οὐεσποσιανὸν βέλει κατὰ τὸν ταρσὸν τοῦ ποδός, καὶ τιτρώσκει 
μὲν ἐπιπολαίως, προεμκλύσαντος τὸ βληϑὲν τοῦ διαστήματος. Erne- 
stius tamen de diversis re^us et temporibus sermonem esse putat 
ob dissensezm utriusque scilptoris in monnullus, quae leviora 
muui vicentur, 


NW OGEOSUPOA BH A W.U.s. 270 
bus, in spem imperii venit, jam pridem sibi per 
haec ostenta conceptam. In suburbano llaviorum 
quercus antiqua, quae erat Marti sacra, per ires Ves 
spasiae partus, singulos repente ramos a frutice de- 
dit, haud dubia signa futuri cujusque fati: primum, 
exilem et cito arefacium; ideoque puella nata non 
perannavit: secundum, praevalidum ac prolixum, 
et qui magnam felicitatem portenderet: tertium vero, 
instar arboris. Quare patrem Sabinum ferunt, ha- 
ruspicio insuper confirmatum, renunciasse matri, 
nepotem ei Caesarem genitum : nec illam quicquam 
aliud, quam cachinnasse, mirantem, quod adAuc se 
mentis compote deliraret jam filius suus. Mox, 
quum Aedilem eum C. Caesar, succensens curam ver- 


in spem imp. venit — conceptam] Tiber. 14. ,, magna nec zn- 
certa spe futurorum , quam et ostentis et praedictionibus ab initio 
aetatis conceperat," quo loco jure usi sunt Oudend. et Wolf, 
contra Ernestium, con]icientem cozciam w.concitafam ν. com- 
motam.  GCeterum Tac. H. 1, 10. ,,Occulta lege fati et ostentis 
ac responsis destinatum Vespasiano liberisque ejus imperium, 
post fortunam credidimus. “ 

quae erat Marti sacra] Vulg. sacrata. Cod.'Salm. guercus 
antiqua. erat, Marti sacra. lta interpungendum postsaera. Au- 
ctore Torrentio, codex nescio quis delet verba quae erat. 

a frutice) Innumeras hoc vocabulum peperit emendationes. 
Lips. ramos et frutices v. ramos an frutices, Gujet. a fomite, Burm. 
à radice, alii alia.  Acquiesco in interpretatione Oudendorpii: 
ab ea parte, qua frutex, qui e radice annosae quercus circum 
trunci infima pullularat, ex ipsa arbore enatus erat, dedit arbor 
singulos ramos. Eadem fere sententia Grimm, qui sub calcem 
disputationis super loco Galb. 22. de nostro quoque egit. ru£i- 
cem dicit esse surculos, circa stipitem arboris excrescentes, et 
verissime addit, si in codice aliquo a ra4ice, quod Ernestio mire 
placebat, inveniretur, id pro glossemate potius esse haben- 
dum. 

quum Aedilem| De aedilitate Vespasiani dictum ad c. 2. — 
Rem narrat Dio 59, 12. πηλὸν πολὺν ἐν στενωπῷ τινι ἰδών (Caligula), 
ἐκέλευσεν αὐτὸν ἐς τὸ τοῦ Οὐεσπασιανοῦ τοῦ Φλαβίου ἱμάτιον, ἀγο- 
'φανομοῦντός τε τότε καὶ τῆς τῶν στενωπῶν καϑαριότητος ἐπιμελουμξ» 
vou, ἐμβληϑῆναι, καὶ τοῦτο οὕτω πραχϑὲν παραχρῆμα μὲν ἐν οὐδενὶ 
λόγῳ wQ2»' ὕστερον δέ, τοῦ Θυεσπασιανοῦ τὰ πράγματα τετα- 


260 GU & EET O- NL 


vendis viis non adhibitam, luto jussisset oppleri, 
congesto per milites in praetextae sinum, non defue- 
runt, qui interpretarentur, quandoque proculcatam 
desertamque Rempublicam civili aliqua perturbatione 
in tutelam ejus, ac velut in gremium, devenluram. 
Prandente eo quondam, canis extrarjus e trivio ias 
num humanam intulit, mensaeque subjecit, — Coes 
nante rursus, bos aralor, decusso jugo, triclinium 
irrupit, ac fugatis ministris, quasi repente defessus, 
procidit ad ipsos accumbentis pedes, cervicemque 
summisit. Arbor quoque cupressus in agro avilo 
sine ulla vi tempestatis evulsa radicitus atque pro- 
sirata, insequenti die viridior ac firmior resurrexit. 


Qvypíva καὶ πεφυρμένα παραλαβόντος τε Ww«i χκαταστησαμένου, 880* 
ξεν οὐκ ἀϑεεὶ γεγονέναι, ἀλλ᾽ ἄντικρυς αὐτῷ τὴν πόλιν ὁ Τ᾽ ἄϊος πρὸς 
ἐπανόρθωσιν ἔγκεχειρικέναι. — Burmannus displicet n. l. deserta, 
ut Into, cui comparatur Respublica, minus conveniens, et con- 
jicit deformatam v. dejectam v. despectam, | Addit Oudend., quam- 
vis impxobans mutationem, defectam. S91 cogitáàndum esset de 
emendaüone, ob Dionis πράγματα τεταραγμένα wal πεφυρμένα 
suaderem : perturbatam despectamque. Sed nota res est, in eom- 
pavationibus non singula vocabula urgenda esse. Saepissime mi- 
scet Cicero in dilectu vocabulorum duo membra compsrationis, 
ut comparato addatur, quod comparant conveniebat, vel contxa. 
Ita h. l. desertam egxegie respondet iis, quae sequuntur: zz £ute- 
lam ejus — deventuram. 

Prandente eo — subjecit]  Xiphil. 66, 1. πύων, σῖτον αὐτοῦ — 
αἱρουμένου, χεῖρα ἀνθρωπίνην ὑπὸ τὴν τράπεζαν ὑπέβαλε. 

bos arator — irrupit) Xphil.l. c. βοῦς ἐν τῷ ἀγρῷ » ἕν ᾧ τὴν 
δίαιταν ὡς πλήϑει ἐποιεῖτο, δειπνοῦντι προςελθὼν ὥμλασε, wai τὴν μὲ" 
ᾧαλὴν ὑπὸ τοὺς πόδας ὑπέθηκε. 

cupressus]  J'ac. H. 2, 78. ,,Recursabant animo vetera omina. 
Cupressus arbor in agris ejus, couspicua altitudine, repente pro- 
ciderat; ac. postera die, eodem vestigio resurgens, procera et 
latior (laetior) virebat. grande id prosperumque, consensu haru- 
spicum; et summa claritudo juveni admodom Vespasiano pro- 
missa. Xiphil. κυπάρισσος περιφανὴς πρόῤῥιζος ὑπὸ σφοδροῦ mvsU- 
ματος ἀνατραπεῖσα, ὅπειτα τῇ ὑστεραία ὑφ᾽ ἑαυτῆς ἀνέστην καὶ ἀνμά- 
ὅουσα διετέλεσε, ubi levis denuo dissensus, quod Suet. size ulla vz 
tempestatis, Xiphil. ὑπὸ σφοδροῦ πνεύματος concidisse arborem, 
dicunt, Tac. simpliciter repente. 


, 


WESPASIANIU S 281 


At in Áchaja somniavit, initium sibi suisque felicita- 
tis futurum, simul ac dens Neroni exemtus esset: 
evenitque, ut sequenti die progressus in atrium mee 
dicus dentem ei ostenderet, tantum quod exemtum. 
Apud Judaeam Carmeli Dci oraculum consulentem 
ita confirmavere sortes, ut, quicquid cogitaret vol- 
veretque animo, quamlibet magnum, id esse proven- 
turum, pollicerentur. Et unus ex nobilibus captivis, 
Josephus, quum conjiceretur in vincula, constantis- 


--------͵.ς 

in Achaja somn:avit|  Xiphil. καὶ παρ᾽ ὀνείρατος ἔμαϑεν, ὅτι, 
ὅταν ὁ Βαῖσαρ Νέρων ὀδόντα ἀποβάλῃ;, αὐταρχήσει καὶ τοῦτο τὸ 
χατὰ τὸν ὀδόντα τῇ ἐπιούσῃ ἡμέρα συνηνέχθη. — Mox atrium est 
aedis Neronis, e cujus cubiculo veniebat medicus. Pro £antum 
- quod plerique libri recemier e glossemate. 

Carmeli Dei] Tac. H. 2, 79. ,, Est Judaeam inter Syriamque 
Carmelus, ita vocant montem Deumque, nec simulacrum Deo 
aut templum situm tradidere majores, aram tantum et reveren- 
tiam. Illic sacrificanti Vespasiano, quum spes occultas versaret 
animo, Dasilides sacerdos, inspectis identidem extis, Quicquid 
est, inquit, Vespasiane, quod paras, seu domum exstruere, seu 
prolata»ve agros, sive ampliare servitia, datur tibi magna sedes, 
ingentes termini, multum hominum.'' Oros. 7, 9. hoc oracu- 
lum cum superiori (c. 4.) de terrae. dominis e Judaea profecturis 
confundit, seductosque dicit Judaeos ad rebellionem quibusdam 
in Carmelo monte sortibus h. e. oraculis; Hoc euim sensu sors et 
sortes a Nostro et ἢ. l. et aliis dicuntur. cf. Currt.5, τ, 16. ,,edi- 
iam esse oraculo sortem ,'* et: ,,cupido incessit animo sor£zs ejus 
amplen dae. * Id. 6, 9, 18. » qualis sors edita esset Jovis Ammonis 
oraculo. — De Carmelo monte et Deo varia disputarunt viri 
docti ad n. l. et ad Tacitum, et singularibus libellis, inter quos 
eminet, quem edidit Caspar de Mendoza, Ántwerp. 1699. quum 
vel verum Deum putarent, quae opinio haeret Carmelitis mona- 
chis, vel fictum aliquem gentilium. Maxime mihi arridet, quod 
Jo. Jac. Bosius in epistola super ἢ, L, cultum Dei Carrmaeli fuisse 
superstitiosum Judaeorum , 2d imitationem sacrorum in templo 
Hierosolymitano institutum , et corrupto tempore reip. Judaicae 
sancte observatum. ta conciliari posset cum reliquis scriptoris 
bus error Orosii, si tali scriptori ulla esset auctoritas. 

proventurum) successurum , προχωρήσειν. v. Lex. Xenoph. sub 
h. v., et quae de voc. Lat. Oudenc. ad ἢ. 1. 

Josephus) JXiphil. 1. ο. ᾿Ιώσηπος 9s ἀνὴρ Ιουδαῖος, ἀχϑείς τὰ 
ὑπ᾽ αὐτοῦ πρότερον καὶ δεθείς, ἐγέλασε καὶ ἔφη" Νῦν μέν με δήσεις, 


284 οὐ "s U E.T4OXN) Esf 


sime asseveravit, fore ut ab eodem brevi solveretur, 
verum jam lmnperatore. — Nunciabantur et ex Urbe 
praesagia, Neronem diebus ultimis monitum per 
quietem, ut tensam Jovis Optimi Maximi e sacrario 
in domum Vespasiani, et inde in Circum deduceret: 
ac nou mullo post, comitia secuudi consulatus ineune 
te Gál^a, statuam Divi Julii ad Orientem sponte con- 
versam : acieque Belriaceunsi, priusquam commiites 


μετ᾽ ἐνιαυτὸν Q5 λύσεις αὐτοκράτωρ γενόμενος. Lege ipsum Jose- 
pum B. Jud. 5, 8, 9. ubi inier alia haec se dixisse narrat Vespae 
siano: Νέρωνί με πέμπεις; τί "y&Q οἱ μετὰ Νέρωνα μέχρι σοῦ διά- 
δοχοι μένουσι; σὺ Maicap, Οὐεσπασιανέ, καὶ αὐτοκράτωρ σὺ καὶ 
παῖς ὁ σὸς οὗτος. δέσμει δέ με νῦν ἀσφαλέστερον, καὶ τήρει σαυτῷ- 
δεσπότης μὲν γὰρ οὐ μόνον ἐμοῦ σύ, Ἀαῖσαρ, ἀλλὰ καὶ γῆς καὶ 9a- 
λάσσης καὶ παντὸς ἀνθρώπων γένους, 564", cf. Reimar. ad XrpAil. 
l c., ubi plura de hoc Josephi oraculo vel commento. Varie 
enim de eo, uti assolet, a recentioribus est judicatum. 

Neronem — deduceret] — Xiphil. καὶ αὐτὸς ὁ Νέρων ἔδοξέ ποτϑ 
ἐν τοῖς ὕπνοις τὸν τοῦ Διὸς ὄχον ἐς τὴν τοῦ Οὐεσπασιανοῦ οἰκίαν εἰς- 
ἀγαγεῖν. Inde ante im Circum abest a vulgatis, sed ex optimis 
codd. restituendum jam censuerant Casaub. et Gruterus. Exem- 
pla v. apud Oudend. — — Ernestius suadet: e£ in Circum inde du- 
ceret, bello semel indicto verbo deducere in hac oratione Aug. 45. 
ubi v. n, Recte etiam Qudend. monet, tensas duxzsse tracto fune 
promoventes, deduxisse honoris et officii causa prosequentes. 

comitia — sponte conversam] Et verba, et tempus prodigii 
difhcultates pepererunt. Sub Othone, bellum Vitellio movente, 
.àd accidisse, narrant Zac. H. 1, 86. ,, statuam D. Julii in insula 
Tiberini amnis, sereno et immoto die, ab Occidente in Orien- 
tem conversam ** et. P/z/arch. Othon. 4. καὶ τὸν ἐν Μεσοποταμίᾳ 
νήσῳ Ταΐου αίσαρος ἀνδριάντα, μήτε σεισμοῦ γεγονότος, μήτε 
πνεύματος, AQ ἑσπέρας μεταστραφέντα πρὸς τὰς ἀνατολάς" ὃ (act 
συμβῆναι περὶ τὰς ἡμέρας ἐκείνας, ἐν αἷς οἱ περὶ Οὐεσπασιανὸν ἐμφα- 
Và; $04 τῶν πραγμάτων ἀντελαμβάνοντο. Sed levius hoc videtur, 
quum ad eundem »nnum, U. $22., et secundus Galbae consu. 
lztus, et Othonis imperium, et Vitellii Vespasianique motus pere 
tineant, et Tacitus errare potuerit in tempore prodigii, eoque 
auctore Plutarchus, quamquam is diserte ad Vespasianum refert 
cum Suetonio. Talis quidem dissensus scriptorum, qualem sae- 
pissime deprehendimus, n.lla mutationis instituendae erit aucto- 
yitas, Restat igitur alteva dubitatio, an dici possit comztia znire, 
quod plerique negant, equidem puto esse i.q. comitia auspicari, 


————— 


VESPA SIAN U S. 283 


retur, duas aquilas in conspectu omnium conflixisse; 
viclaque aita, supervenisse tertiam ab solis exortu, 
ἃς victricein abegisse. [6] Nec tamen quicquam ante 
tentavit, promtüissimis aique etiam instaniibus suis, 
quam sollicitatus quorundam et ignotorum et absen- 
tium fortuito lavore. Moesiaci exercitus bina e tri- 


quemadmodum bellum, proelium, militiam inire et auspicari pro- 
miscue dicuntur; quod si minus alicui placuerit, suadeo 77s/i- 
£uente v. obeunte, quamquam non opus esse mutatione existimo. 
Plurimae tamen exstiterunt. | Ut enim lectionem codicis taceam, 
ab Ursino prolatam: :;z Com:tio secundum | consulatum | ineunte, 
Burmann. suasit: πο multo post. com. sec. cons., ineunte Capito- 
lium Galba, v. post comitia secundum cons. ineunte Galba , v. non 
zulto post , comitia secund: cons. habente Galba, v. Senatum ha- 
bente, quae violenta fere sunt et coniorta, Oudend. πον multo 
post initia secundi consul., inéereunte Ga:ba, quod miror in men- 
tem venisse viro doctissimo, quum talem usum participii prae- 
sentis de re futura incertique temporis Latinitas nullo modo fe« 
yat, neque ad rem íaciat significatio mortis Galbae. Ceterum 
verba comitia — Galba WVolfo etam glossema sapere videntur, 
cui meum judicium opponere nolo. 1n plerisque denique statua 
— conversa, quod jure repudiavit Ernest.; quoniam accusativi 
cum infin. et praecedunt, et, quod gravissimum est, sequuntur. 

duas aquilas — conflixisse]  Diversum est, quod 7uac. H. 2, 
5o. ,, Die, quo Bedriaci certabatur, avem invisitata specie apud 
Regium Lepidum celebri loco consedisse, incolae memorant, nec 
deinde coetu hominum, aut circumvolitantium alitim, territam 
pulsamve, donec Otho se ipse interficeret; tum ablatam ex ocu« 
lis; et tempora reputantibus, initium finemque imiraculi cum 
Othonis exitu competisse.** cf. JYXzp/zI. 64, 10. 

Moesiaci exercitus) — Tac. H. 2, 46. ,,praemissi e Moesia, 
eandem obstinationem adventantis exercitus, legiones 4quilejam 
ingressas, nunciabant.** c. 85. ,, Tertia legio exemplum ceteris 
Moesiae legionibus praebuit. Octava erat ac septima Claudiana, 
imbutae favore Othonis, quamvis proelio non interfuissent, 
Aquilejam progressae, proturbatis, qui de Othone nunciabant, 
laceratisque vexillis, nomen Vitellii praeferentibus, rapta postre 
mo pecunia et inter se divisa, hostiliter ezgerant. Unde metus, 
et ex metu consilium : posse imputari Vespasiano, quae apud 
Vitellium excusanda erant. ta zres 7Moesiae legiones per epistolas 
alliciebant Pannonicum exercitum , aut abnuenti vim parabant. ** 
Ex his locis recte colligere videtur Lips. ad Tac. 2, 46., halluci- 
natum Suetonium , de duobus millibus naxrantem , quod -zres 2e- 


284 C. SUETONII 


bus legionibus millia, missa auxilio Othoni, poste 
quam ingressis iter nunciatum est, vicium eum, ac 
vim vitae suae attulisse, uihilo secius Aquilejam us- 
que perseveraverunl, quasi rumori minus crederent, 
Ibi per occasionem ac licentiám omni rapinarum ges 
mere grassati, quum iüumerent, ne sibi reversis rede 
denda ratio, ac subeunda poena esset, consilium in- 
ierunt eligendi creandique Imperatoris: Neque enzm. 
deteriores esse aut Hispaniensi exercitu, qui Gal- 
bam, aut praetorzano , qui Othonem, aut Germa-s 
niciano, qui Fitellium fecissent. | Proposits itaque 
nominibus Legatorum consularium, quot ubique tunc 
eranl, quum ceteros, alium alia de causa, improba- 
rent, et quidam e legione tertia, quae sub exitu Nes 
ronis translata ex Syria in Moesiam íuerat, Vespa- 
sianum laudibus ferrent; assensere cuncli, nomenque 
ejus vexillis omnibus sine mora inscripserunt. Et 
iunc quidem compressa res est, revocatis ad officium 
numeris parumper. Ceterum, divulgato facto, 'Ti« 
berius Alexander, Praefectus Aegypti, primus in 


giones fecerunt, et confudisse, quod 7ac. 2, 11. ,, Laeta interim 
Othoni principia belli, motis ad imperium ejus e Dalmatia Pan- 
noniaque exercitibus, fuere quatuorlegioues; e quibus bima mL 
lia praemissa; ipsae modicis intervallis sequebantur.** cf. etiam 
Xiphil. 65, 9. 

Germaniciano] v. ad Galb. 20. 

e legione tertia) | Tac. 2, 74. s», Tertiam legionem, quod e 
Syria in Moesiam transisset, suam numerabat. ** 

numeris] i.e. cohortibus, vel potius, numeris militum, quot 
sub uno Txibuno erant, Gr. ἀριϑμοῖς.  Sozomen. Hist. eccl. 1, 8. 
«ὰ Ῥωμαίων τάγματα, d νῦν ἀριϑμοὺς καλοῦσι. v. Torrent. ad h. 
|, Turneb. Advers. 24, 50. et Ernest. Clav. Cic. sub h. v. Alii in» 
€pta tautologia ad officcum muneris. 

Tiberius Alexander] Tac. H. 2, 74. ,, Praefectus Aegypti, Τί" 
berius Alexander, consilia sociaverat.'* c. 7g. ,, Initium ferendi 
ad Vespasianum imperii Alexandriae coeptum, festinante Tiberio 
Alexandro, qui Kal. Jul. sacramento ejus legiones adegit." Hunc 
"Tiberium Alexandrum filium fuisse Alexandri, Alebarchae Alexan- 
driae, et a Judaica religione descivisse, naxrat Josep/, Ant. Jud, 


WES PX ΘΓ ΑΝ OUS. 285 


verba Véspasiani legiones adegit Kalendis Juliis: qui 
principatus dies in posterum observatus est. Judai- 
cus deinde exercitus quinto ldus Julias apud ipsum 
juravit. Plurimum coeptis contulerunt, jactatum 
exemplar epistolae, verae, sive falsae, defuncti Otho- 
nis ad Vespasienum, extrema obtestatione ultionem 
mandantis, et, ut Reipublicae subveniret, hortan- 
tis: simul rumor dissipatus, desiinasse victorem Vi« 
tellium permutare hiberna legionum , et Germanicas 
trausferre in Ürientem ad securiorem mollioremque 
militiam: praeterea ex praesidibus provinciarum Li- 
cinius Mucianus, et e regibus Vologesus Parthus; 


Judaicus — V. Idus Jul. juravit] Tac. l.c. pergit: ,,isque 
"(nempe Kal. Jul.) primus principatus dies in posterum celebratus, 
quamvis Judaicus exercitus 7. Non. Jul. apud ipsum jurasset, eo 
ardore, ut ne Titus quidem filius exspectaretur, Syria remeans, 
et consiliorum inter Mucianum ac patrem nuncius." WVeriorem 
Taciti de die rationem esse, omnes consentiunt, et demonstravit 
Papius Crit. Baron. ad A. C. 79., Ernesüus etiam in textum re- 
cepit Nonas. Sed error videtur Suetonii esse, non librariorum, 
profeetus fortasse ex iis, quae Tucitus dicit c. 81. ,, dnte Idus 
- Jul. Syria omnis in eodem sacramento fuit. Ceterum de re ipsa 
cf. Joseph. R. Jud. 4, το, 4. 

defuncti] Addidit hoc vocabulum ad tempus accuratius de- 
signaudum. Esti. 4. illo tempore jam defuncti. Obierat Otho 
mense Aprili. v. ad Othon. ii. — — Pro optantis pauci Aortants, 
quod recepit Ernest. 

simul rumor dissipatus] Tac. 2, 8o. ,, Nihil aeque provinciam 
exercitumque accendit, quam quod asseverabat Mucianus, sta* 
tuisse Vitellium , ut Germanicas legiones in Syriam ad militiam 
opulentam quietamque transferret; contra Syriacis legionibus 
Germanica hiberna, coelo ac laboribus dura, mutarentur. Quip- 
pe et provinciales sueto militum contubernio gaudebent, pleri- 
que necessitudinibus et propinquitatibus mixti, et militibus ve. 
tustate stipendiorum nota et familiaria castra in modum Penatium 
diligebantur.** N. 1. Ernest. cum libris aliquot suedet meLorem- 
que mil. pro molliorem. Jure id improbant Oudend. et Wol£, 
Opponuntur Tacit Aiberza, coelo ac laboribus dura. 

Licin. Mucianus] v. de hoc T'ac. H. 1, 10. et 1. 2, 4. et 5. ubi 
post comparationem Vespasiani et Muciani ita pergit: ,, Ceterum 
hic Syriae, ille Judaeae praepositus, vicinis provinciarum admi- 


286 €. ls.U'E TO NI 


ille, deposita simultate, quam in id tempus ex ae- 
mulatione non obscure gerebat, Syriacum promisit 
exercitum ; hic quadraginta millia sagittariorum. 
[7] Suscepto igitur civili bello, ac ducibus copiisque 
in Italiam praemissis, interim Alexandriam transiit, 
ut claustra Aegypti obtineret. Hic quum de firmi- 
tale imperii capturus ausplcium, aedem Serapidis, 
summotis omnibus, solus intrasset, ac, propiliato 
multum Deo, tandem se convertisset, verbenas co— 


nistrationibus, invidia discordes, exitu demum Neronis, positis 
odiis, in medium consuluere, primum per amicos; dein prae- 
cipua concordiae fides Titus prava certamina communi utilitate 
aboleverat, natura atque arte compo*itus alliciendis etiam Mu- 
Ciani moribus. Orationem, qua dubitantem Vespasianum ad 
capessendum imperium Mucianus incendit, lege apud 70. 2, 
76. sequ. 

Syr. promisit Arr Tac. c. 76. ,, Tibi e Judaea et Syria 
et Aegypto novem legiones integrae, nulla acie exhaustae, non 
discordia corruptae, sed firmatus usu miles, et belli domitor ex- 
terni; classium, alarum, cohortium robora; et fidissimi reges; 
et tua ante omnes experientia. ** 

Aic quadr. m. sagitt.] Tac. 4,51. ,, Aderant legati regis Volo- 
gesi, quadraginta Parthorum equitum (hippotoxotarum) miliia 
offerentes. Magnificum laetumque, tantis sociorum auxiliis am- 
biri, neque indigere. | Gratiae Vologeso actae, mandatumque, 
ut legatos ad Senatum mitteret, et pacem) esse sciret," — Aliis 
Vologaesus scribitur. 

leads Aegypti] Tac.2, 99. ,, Titum instere Judaeae, Ve- 
spasianum obtinere claustra Aegypti placuit. suffcere videban- 
tur adversus Vitellium pars copiarum et dux Mucianus et Vespa- 
siani nomen, ac nihil arduum fatis.** cf.3, 49. — X pAié. 65, .9. 
T0» μὲν Νουμιανὸν ἐς τὴν ᾿Ιταλίαν ἐπὶ τὸν Βιτέλλιον ἔπεμψεν" αὐτὸς 
δέ, τά τε 8) τῇ Συρίᾳ ἐπιδών, xai τὸν πόλεμον τὸν πρὸς ᾿Ιουδαίους 
ἄλλοις τισὶ προςτάξας, ἐς τὴν Αἴγυπτον ἐκομίσθη" καὶ ᾿δυνέληχο xen 
ματα, ὧν που καὶ τὰ μάλιστα ὄχρηζε, καὶ σῖτον, ἵν ὅτι πλεῖστον ἐς 
τὴν Ῥώμην ἀποστείλῃ, imo, ut urbem externae opis tndigam jame 
urgeret " Tac. 5, 4&., victor commeatu adjutae gratiam sibi para- 
ret, οἵ. Id. 4, 52. 

aedem. Serapidis) De hoc Deo ejusque cultu lege T'ac. 4, 85. 

tànd. se convertisset] |^ De adorationis ritu vel de abitu de 
templo capiunt, melius Ernest. de ritu omanis v. auspicii capiun- 
di, cui assentitur Qudendorp. 


ἌΠ ῈῸ 8 A8 Δ ΑἸ NOUS, 28; 
ronasque et panificia, ut illic assolet, Basilides liber- 
ius obtulisse ei visus est: quem neque admissum a 
quoquam, et jam pridem propter nervorum valetue 
dinem vix ingredi, longeque abesse, constabat. Ac 
statim advenere literae, fusas apud Cremonam Vitel- 
li copias, ipsum in Urbe interemtum , nunciantes. 
Auctoritas et quasi majestas quaedam, ut scilicet in- 


Basilides libertus] Diverse rem narrat Tac. 4, 82. ,, Aluor 
inde (post miraculum, de quo Suetonius proxime) Vespasiano 


cupido adeundi sacram sedem, ut super rebus imperii consuleret, 


Arceri templo cunctos jubet. atque ingressus intentusque numini, 


xespexit pone tergum e przmoribus Aesyptiorum nomine Basiliden; 
quem procul Alexandria plurium dierum itinere et 
detineri haud ignorabat. Percunctatur sacerdotes, num illo die 
Basilides templum inisset? percunctatur Obvios, num in urbe 
visus sit? denique, missis equitibus, explorat, illo temporis 
momento octoginta millibus passuum afuisse. "Tunc divinam 
speciem et vim responsi ex nomine Bas;Zidis interpretatus est. — 
Qui accuratius locos comparaverit, dissensum scriptorum inve. 
nerit necesse est nulla emendatione conciliandum , neque miran- 
dum iis, qui turbulentis temporibus, 
narrationis diversitatem cognoverit, qua 
jam Suetonio subinde demonstravimus, exemplis illustravit 2» αἷ- 


ther. Observ. p. 29. Vanae igitur emendationes Heinsii liberatus 
v. liberandus (a nervorum nempe valetudine), Oudeudorpii Zbe- 
rius (nimirum quia contra vetitum Vespasiani ingressus erat), 
Torrentii denique et Burmanni sententia, qui ejiciendum voc. 


libertus censuerunt. Utrius autem Scriptoris verior narratio sit, 
quis dixerit, quum dubitatio supersit de veritate. utriusque ? 
Ernestii, Suetonianam praeferentis, quoniam notum hominem, 
libertum adeo , offerri Vespasiano necesse fuerit ad intelligendum 
augurum, nulla est ratio, quum przmorem etiam Basilidez notis 
simum ei fuisse, Tacitus perhibeat, Nescio, an plus tribuendum 
commento Cazaesieteri de mut, Rom. nom, sub Princ. ratione p. 
70. de servis et libertis Deorum , qualem Basiliden, eundem £cü- 
tis suae primorem, fuisse putat. 
improbus in iis labor, 
efficiat. 


aegro corpore 


ut nostris, rumorum et 
lem in interpretando et«- 


Difhciles hae sunt nugae, et 
2 quo abstinere satius est, quum nihil 
Ceterum haec omnia e rumoribus in 
inde quoque parere videtur, quod Tacito 2, 
montis sacerdos Basr//ides dicitur. 


historias venisse, 
73. Carmeli etiam 


ut sciiicet]  Jejuna geminatio particularum, cui medetur co- 


dex Torrentii, qui, salva auctoritate viri, dat: uz aolet, 


088 € SU ETO NIE 


opinato et adhuc novo Principi, deerat: haec quoque 
accessit. E plebe quidam iuminibus orbatus, item 
alius debili crure, sedentem pro tribunali pariter ad- 
ierunt, orantes opem valetudini, demonstratam a Sera- 
pide per quietem: restituturum oculos, si inspuisset ; 
confirmaturum crus, si dignaretur calce contingere. 
Quum vix fides esset, rem ullo modo successuram, 
ideoque ne experiri quidem auderet; extremo, hor- 
tantibus amicis, palam pro concione utrumque tenta- 
vit, nec eventus defuit. Per idem tempus "l'egeae 
in Arcadia, instinctu valicinantium , effossa sunt sas 
crato loco vasa operis antiqui, atque in iis assimilis 
Vespasiano imago. [8] Talis tantaque cum fama in 
Urbem reversus, acto de Judaeis triumpho , consu- 


quid. luminibus orbatus] Tac. 4, 81. ,, Ex plebe Alexandrina 
quidam, oculorum tabe notus, genua ejus advolvitur, remedium 
Caeciratis exposcens gemitu , monitu Serapidis Dei, quem dedita 
superstitionibus gens ante alios colit, precabaturque Principem, 
ut genas et oculorum orbes dignaretur respergere oris excremento. 
Alius manum aeger, eodem Deo auctore, ut pede ac vestigio Cae«- 
saris calcaretur, orabat. De alterius valetudine cum Tacito con- 
sentit Xzp/;l. 66, 8. qui: τυφλόν τέ τινα, καὶ ἕτερον οὐκ ἀρτίχειρα, 
προζελθόντας οἱ ἐξ ὄψεως ὀνειράτων, τοῦ μὲν τὴν χεῖρα πατήσας, τοῦ 
δὲ τοῖν ὀφϑαλμοῖν προςπτύσας, ὑγιεῖς ἀπέφηνε. 

valetudini] Vulg. valetudinis. v. Oudendorp. 

palam — tentavit| Tac. l.c. ,, Vespasianus, cuncta fortunae 
suae patere ratus, nec quicquam ultra incredibile, laeto ipse vul- 
tu, erecta, quae adstabat, multitudine, jussa exsequitur. Statim 
conversa ad usum manus, ac coeco reluxit dies. Utrumque, qui 
interfuere, nunc quoque memorant, postquam nullum mendacio 
pretium.** De miraculo quaerere non vacat. v. interpr. ad m. ]. 
et Reim. ad Xiphil. 

in Urbem reversus] Paravititer λήξαντος ToU χειμῶνος (a. U. 
825.), ut Joseph. B. Jud. 4, 11, 5. Adventus in Italiam , quem de- 
Scribit JosepA: 7, 4, 1., exeunti demum aestati tribuendus, ut 
ostendit Reim. ad X;p//. 66, 9. De itinere v. Joseph. 7, 2; 1. 

acto de Judaeis triumpho| v. Joseph. 7, 5y 4. sequ. , unde pa- 
tet, post Titi demum reditum ἃ. 824. actum esse; is enim cum 
paue triumpliavit. v. Tit. 6. cf. Reim. ad XrpAil. 66, 7. ubi: ἐπ᾽ 
αὐτοῖς τὸ μὲν τοῦ, αὐτοηράτορος ὄνομα ἀμφότεροι ἔλαβον, τὸ Qs δὴ 


Ld 
* 


VESPASIANIU Ss. 289 


latus octo veteri addidit. Suscepit et censuram: ac 
per totum imperii tempus nihil habuit antiquius, 
quam prope aiflictam nutantemque Rempublicam 
stabilire primo, deinde et ornare. Milites, pars 
victoriae fiducia, pars ignominiae dolore, ad omnem 
licentiam audaciamque processerant. Sed et provin- 
ciae, civitatesque liberae, .nec non et regna quaedam 
tumnultuosius inter se agebant. Quare Vitellianorum 
quidem et exauctoravit plurimos, «t co&rcuit: parti« 
cipibus autem victoriae adco nihil extra ordinem in- 
duisit, ut etiam legitima praemia non nisi sero per- 
solverit. Ac, ne quam occasionem corrigendi disci- 
plinam praetermitteret , adolescentulum , fragrantem 
uuguento, quum sibi pro impetrata praefectura gra- 
Alas ageret, nutu aspernatus, voce etiam gravissima 
iucrepuit, JLaluzssem, alitum oboluzsses; literasque 
evocavit.  Classiarios vero, qui ab Ostia et Puteolis 
Romam pedibus per vices commeant,; petentes, coz- 


"ποῦ ᾿Ιουδαϊκοῦ οὐδέτερος ἐσχε, καίτοι TX τε ἄλλα αὐτοῖς, ὅσα ἐπὶ 
τηλικαύτῃ νίκη εἰκος ἦν» καὶ ἁψῖδες τροπαιοφόροι ἐψηφίσθησαν. 

consul. octo veteri addidit] veteri, de quo dictum ad c. 4. 
Secundum, tertium et quartum continuavit annis U. C. 825. 224. 
et 825., post unius anni intervallum quintum, sextum, septi- 
mum et Octavum annis $27. usque ad 850., et denuo interjecto 
'anno nonum a. 852. gessit. 


ι censuram] secundo consulatu, collega Tito. v. Tit. 6. Lu- 
*$trum condidit quinto consulatu. v. Cezsorin. c. ig. Pha. H. N. 
E 49- (50-) 


ignominiae dolore] Pertinet ad devictos Vitellianos, ut victo- 
riae fiducia ad milites Vespasiani, ut recte monuit Erfstius, id- 
"que patet etiam ex sequentibus, ubi exponit auctor, quid de 
Vitellianis, et de suis militibus statuerit Vespasianus. "Transit 
' deinde ad civitates hactenus liberas, et regna, quae tumultuosius 
"agebant. Mox de ornata Urbe agit. 
nOn nisi op Omittunt nigdti non nisi, probante Ouden- 
dorpio. 
Glassiarios] h. e. cohortes remigum , quae Puteolis et Ostiae 
ad arcendos incendiorum casus erant collocatae (v. Claud. 25.), 
εἰ eundem ad usum Romam per vices commeéabant. Non contun- 
dendos puto cum Zegzone c/assica, de qua dictum ad Galb, 12, 
T'om. 11. 19 


290 € SUETONII 


stitui aliquid sibi calciarii nomine, quasi parum ese 
set, sine responso abegisse ; jussit posthaec excalcia- 
tos cursitare: et ex eo ita cursitant. Achajam, Ly- 
ciam, Rhodum, Byzantium , Samum, libertate ad- 
emta, item "Thraciam, Ciliciam, et Commagenen; 
ditionis regiae usque ad id tempus, in provinciarum 
formam redegit. Cappadociae propter assiduos bar- 
barorum incursus legiones addidit, consularemque 
rectorem imposuit pro Equite Romano. Deformis 
Urbs veteribus incendiis ac ruinis erat: vacuas areas 
occupare, et aedificare, si possessores cessarent, 
cuicunque permisit. Ipse restitutionem Capitolii ag- 
gressus, ruderibus purgandis manus primus admovit, 


calciarii] Yta clavarium flagitant milites apud 7ac. H. 5, 50. 
ubi v. interpr. 

Achajam] Nempe datam a Nerone libertatem ademit, v. 
Püilostr. 5, τής 

Thraciam] GCorrigunt Tracheam Ciliciam (Κιλικίαν τραχεῖαν)» 
auctore Turneb. Advers. 24, 56., quoniam Τἀγασίαπι jam sub 
Claudio Imperatore provinciam factam, Eusebius narrat in Chro- 
nico. Eadem varietas in Eu£ropio 7, 9. Nam pro Z/Araciam, Cili- 
ciam nunc legunt Ciliciam Tracheam. Confirmat Jdurel. Victor 
Epit. 8. qui: 7» Syria seu Palaestina, nec non Cilicia Trachea, et 
Commagene, quam hodie Augustophratensem nominamus, pro» 
vinciis accessere. * Sed quum distinguat auctor, quae liberae 
ante hoc tempus fuerant, et quae ditionis regiae, provincias, et 
in sex diversas provincias distinctam a Vespasiano Thraciam, 
probaverit Scaliger, cum Oudendorp. aliquam Thraciae partem, 
sub regulo hactenus constitutam, nunc ad provinciae jus ean- 
demque cum reliquis ejusdem regionis sortem redactam, intelli- 
gere malo. 

Commagenen] de qua provincia modo, modo regulis Àntio* 
chis subjecta dixi ad Calig. 16. cf. tamen Oudendorp. ad h. ], 

Cappad. — legiones addidit) unde de priori tempore Tac. H. 
2, 81. ,,sed inermes Legati regebant, nondum additis Cappado- 
ciae legionibus.'* v. Dion. 55, 25. — De Zquite Rom., ejüs τῶ» 
ctore, Dio 57, 17. δὰ a. 770. xai ἡ Ra-rajowia τῶν τε Ῥωμαίων 
ἐγένετο, καὶ ἱππεῖ ἐπετράπη. V. Fabr. ad h. !. 

restitut. Gapitolu aggr.]  Xiphil. t6, 10. τὸν νεὼν τὸν ἐν Ra- 
πιτωλίῳ εὐθὺς οἰκοδομεῖν ἤρξατο, αὐτός τι τοῦ χοῦ πρῶτος ἐκφορή- 
σας, καὶ δηλονότι καὶ τοῖς ἄλλοις τοῖς ἐπιφανεστάτοις τὸ αὐτὸ τοῦτο 


Ww ESP ASIA NUS. 291 


ac suo collo quaedam extulit: aerearumque tabula- 
rum iria millia, quae simul conflagraverant, resti« 
tuenda suscepit, undique investigatis exempl«ribus; 
instrumentum imperii pulcerrimum ac vetustissimum, 
«uo continebantur paene ab exordio Urbis Senatus- 
cousulta, plebiscita, de societate, et foedere, ae pri- 
vilegio, cuicunque concessis. [5] Fecit et nova opera, 
templum Pacis Foro proximum; Divique Claudii in 
Coelio monte, coeptum quidem ab Agrippina, sed 
a Nerone prope funditus destructum: itm Amphi- 
iheatrum Urbe media, ut destinasse compererat Au- 


ποιῆσαι κελεύσας» ἵνα wai τῷ λοιπῷ πλήϑει ἀπαραίτητον τὸ διακόνημα 
γένηται. ΑὉ his longissime recedit T'ac. H. 4, 55. qui, absente 
Vespasiano, fundamenta Capitoli jacta narrat. [τὰ enim l. c. 
» Curam restituendi Capitolii ;n L. V'estinum confert, equestris 
ordinis virum , sed auctoritate famaque inter proceres. — — (7 
decimo Hal. Julias serena luce spatium omne, quod templo di- 
cabatur, evinctum vittis coronisque sequ.'* Conciliare studuit 
scriptores PA Turre ad Monum. veteris Ániii P. x. c. 7., cui 
quae regessit Reimar. ad Xrp/il, l. c., verissima sunt. cf, Ernest, 
ad Zac. l c. Nos, ut in re incerta, judicio abstinemus, quod 
pro eo plerumque ferri solet, in quo interpretando cura forte 
versatur, cupidius , quam verius. 

vetustissimum] | Quod sequitur in vulg. confzcit, optimorum 
codd. auctoritate Ernest. et Oudend. ejecerunt. Mox vitiose 
 amulti cozcessit. 

templum, Pacis] Xiphil. 66, 19. ἐπὶ τοῦ Οὐεσπασιανοῦ ἕκτον 
mal ἐπὶ ToU Τίτου τέταρτον ἀρχόντων (a. U. 825.) τὸ τῆς Εἰκήνης 
πέμενος καϑιερώϑη.  Jesepí. B. Jud. 7, 5, 7. μετὰ τοὺς ϑριάμβους 
xai τὴν βεβαιοτάτην τῆς Ῥωμαίων ἡγεμονίας κατάστασιν Οἱεσπασια- 
νὸς ἔγνω τέμενος Εἰρήνης κατασκευάσαι" ταχὺ i? δὴ μάλα, καὶ πά- 
σῆς ἀνθρωπίνης πρεῖττον ἐπινοίας ἐτετελείωτο, Qescriptisque reliquis 
ejus ornamentis addit: ἀνέθηκε δ᾽ ἐνταῦθα xai τὰ ἐκ τοῦ ἱεροῦ τῶν 
Ιουδαίων χρυσὰ κατασκευάσματα, σεμνυνόμενος ἐπ᾽ αὐτοῖς. Locu- 
pletissimus de hoc templo ejusque historia Reimarus ad X;— 
ph. 1. c. 

Divique Claud:i] v. Claud. 45. cf. Donat. de U. Roma 8, 12. 

Amphitheatrum] quod inceptum a Vespasiano dedicavit Titus. 
v. Tit. 7. XipAil. 60, 25. τὸ θέατρον τὸ κυνηγετικόν, τό τε βαλα- 
νεῖον τὸν ἐπώνυμον αὐτοῦ ἱερώσας, πολλὰ καὶ θαυμαστὰ ἐποίησε. Α. 
Ὁ. 856. v. 834. v. Reimar. ad 1. c. es Donat. 1. c. 5, 7., ubi situm 
loci accuratissime indegat, 


4 


202 k 65 5 U'ET ONES 


gustum. — Amplissimos ordines, et exhaustos caede 
varia, el contaminatos veleri negligentia, purgavit, 
supplevitque, recenso Senatu et Equite; summotis 
indiguissimis, et honestissimo quoque Italicorum ac 
provincialium allecto. Atque, uti notum esset, utrum- 
que ordinem nou tam libertate inter se, quam digni- 
tate differre, de jurgio quodàm Senatoris Equitisque 
Romani ita pronunciavit: JNoz oportore maledict Se- 
natoribus , remaledici civile fasque esse. [10] Li- 
tium series ubique majorem in modum excrevcrant, 
manentibus antiquis, intercapedine jurisdictionis ; 
accedentibus novis, ex conditione tumultuque teni- 
porum. Sorte elegit, per quos rapta bello restitue- 
rentur, quique judicia centumviralia, quibus per- 
agendis vix suffectura litigatorum aetas videbatur, 
extra ordinem dijudicarent, redigerentque ad brevis- 
simum numerum. [i 1] Libido atque luxuria, coer- 
cente aullo, invaluerat. Auctor Senatui fuit decer- 
nendi, ut, quae se alieno servo juuxisset, ancilla 
haberetur: neve filiorum familiarum feneratorihus 


Ἵ 


Amplissimos ordines] h. e. utrumque, senatorium et eque- 
strem. Nam hunc etiam saepius amplissimorum ordinum nomine 
contineri, exemplis demonstravit Gronov. ad Ge// 4, τ. init. 
coutra Lipsium, corrgentem mn.l: μὲ destin. compererat -dugu- 
stum amplissimum. | Ordines sequ. — Aurel. Victor Epit. 9. ,,. Mil- 
le gentes compositae, quum ducentas aegerrime reperisset, extin- 
ctis saevitia tyrannorum plerisque.'* 

' libertate] quae omnibus civibus communis eademque est, 
unde postea czvile h.e. civi permissum v. ex jure civis dicitur, 
remaledici Senatoribus, qui priores contra dignitatem personae 
ordinisque sui civi maledixissent. 

intercap. jurisd.] h. e. omissa ob turbas civiles jurisdictione. 

judicia centumwviralia] h. e. causas a Centumvirorum judicio 
dijudicandas, quae quales fuerint, docet Cic. de Orat. zx, 58. V» 
ad Aug. 56.— Pro düudicarent aliquot Mss. judícarent. 

Auctor S«n. — ancilla haberetur| INNempe retulit, quod tem- 
porum licentia observari desierat, Senatusconsultum Cl.uatanum, 
de quo Tac. A. 12, 53. ,, Refertur ad Patres de poena féminarum, 
quae servis conjungerentur , statuiturque , ut 3gnaro domino ad id 
prolapsae in servitute, sin consensisset, pro libertis haberentur;*' 


YES PjÀA-SIA ON US 293 


exigendi crediti jus unquam esset, hoc est, ne post 
patrum quidem mortem. [12] Ceteris in rebus statim 
ab initio principalus usque ad exitum civilis et cle- 
mens, mediocritatem pristinam neque dissimulavit 
unquam, ac frequenter eliam prae setulit, Quin et 
conantes quosdam , originem Flavii generis ad condi- 
tores Reatinos comitemque Herculis, cujus monumen- 
tum exstat via Salaria, referre, irrisit ultro. Adeo- 
que nihil ornamentorum extrinsecus cupide appeti- 
vit, ut triumphi die, fatigatus tarditate et taedio pom- 
pae, non reticuerit, znerito se plectz, qui trium- 
phum , quasi aut debitum majoribus suis, aut spe- 
ratum unquam sibi, tam inepte senex concuptsset. 
Ac ne tribuniciam quidem potestatem, et Patris pa- 
iriae appellationem, nisi sero recepit. Nam consue- 
iudinem, scrutandi salutantes, manente adhuc bello 
civili, omiserat. [15] Amicorum libertatem, cau- 


* 


ubi v. Lips. et reliquos interpr. cf. BacA;z Hist. Jurispr. R. p. 
551. et 560. 
' neve fil. fam. — jus unquam esset] De hac re etiam ante cau- 
tum fuerat Jege Laetoria de circumscripüonibus adolescentum, 
et SCto Macedoniano, facto a. U. 8oo. Imperatore Claudio. ac. 
Α. 11, 15. 2, Lege lata saevitiam creditorum coercuit, ne in mor- 
£em parentum pecunias filiisfamiliarum senori darent,'* v. ibi Lips., 
et Bac. l. c. p. 549. Id renovatum a Vespasiano. 
hoc est — mortem] | Haec verba semper pro glossa habui 
vocabuli uzquam, priusquam , Burmannum et Oudendorp. idem 
judicare, scirem. Lipsius eüam ad Tac. l.c., ubi excitat haec 
verba, suo sine dubio judicio omisit saltem vocabula: Aoc est. 
- v. Oudendorp. ad Aug. 52. 

— Ceteris in rebus] Ab his verbis, quae novum argumentum 
incipiunt, caput exorsus sum cum Pitisco. In reliquis edd. supe- 
yiori annectuntur. — — Xip/il. 66, το. τοὺς ἄλλους πάντας οὐχ ὡς 
αὐτονράτωρ, ἀλλ᾽ dg ἰδιώτης, μνήμῃ τῆς προτέρας αὐτοῦ τύχης» 
ἐδεξιοῦτο. 

— consuetud. — omiserat] v. Claud. 55. et quem ibi excitavi, 
Dion. 60, 5. cf. Xrphil. 66, 10. αἱ $Ugat τῶν βασιλείων ἠνεῳγμέναι 
διὰ πάσης τῆς ἡμέρας ἦσαν, καὶ φρουρὸς οὐδεὶς ἐν αὐταῖς fy«aSs- 
στήνει. 


294 € SUETONILI 


sidicorum figuras, ac philosophorum contumaciam 
lenissime tulit. Licinium Mucianum , notae impudi- 
citiae, sed meritorum fiducia minus sui reverentem, 
nunquam, nisi clam, et hactenus retaxare sustinuit, 
ut apud communem aliquem amicum quereus, adde- 
ret clausulae: Zo tazen vir sum.  Salvium Libera- 
lem, in defensione divitis rei ausum dicere: Quid ad 
Caesarem ,. δὲ Hipparchus sestertium millies habet? 
et ipse laudavit. Demetrium Cynicum, in itinere 
obvium sibi post damnationem , ac ncque assurgere, 


causidicorum firuraS]| Eutrop. 7, X8. ,, Convicia à causidicis 
et philosophis in se dicta leniter tulit. '*  7cror Epit. 9. cau:idi 
corum ob//gua d;/cta interpretatur. — F;ourata. dicere Spartian. Se- 
ver. 14. Macrob. Saturn. 7, 5. ,, Scomma paene dixerim morsum 
Jiguratum, quia saepe fraude vel uybanitate tegitur, u£ aliud sonet, 
aliud intellisas. * v. Quinctilian. Inst. 9; 3, 65. sequ. 

lenissime] | Eutrop. l. c. leniter tulit... Al. n. l. Zevissime. |. Xi- 
Jil. 66, 11. wal γὰρ ἔσπωπτε δημοτικῶς, Wal ἀντεσμώπτετο ἡδέως ὦ 
εἰ τῇ τινα γράμματα, οἷα εἴωθεν ἀνώνυμα εἰς τοὺς αὐτοκράτορας, προ- 
πηλακισμὸν αὐτῷ φέροντα ἐξετέθη ποτέ, ἀντεξετίϑει τὰ πρόςφορα, 
μηδὲν ταραττόμενος. PDPáiosophos tamen, Stoicos maxime 
€t Cynicos, Muciani consilio Urbe eum ejecisse, marrat ldem 
C33. 

Licin. Mucianum] de quo dictum ad c.6. Tac. H. 1, 10. 
Luxuria, industria, comitate, arrogantia, malis bonisque arti- 
bus mixtus. nimiae voluptates, quum vacaret; quoties cxpedie- 
vat, magnae virtutes; palam laudes; secreta male audiebant.** 
ldem 4, 4. jactasse eum marrat, ,,» n manu sua fuisse imperium, 
donatumque V'espastano. “ οἵ, XrpAil. 66, 2. 

clausulae] sc. querelarum, misi corrigendum cum Dukero 
claus | m, quod probaverunt Ernest. et Oudendorp. 

Ego tam. vir sum]. non femina, ut Mucianus, muliebria pase 
sus. Notae enim erat zmpudicitiae. v. ad Caes. 49. — — Victor 
Epit. 9. ;, Nosti me virum esse. '* 

Demetrium Cynicum] qui cum Apollonio Romam venerat Co- 
zintho. v. de eo Reimar. ad. X;pAil. 66, 15. 

post damnationem] Yta Memm. et boni codd. omnes. Al, 
post dominationem, quod, vix credas, Suetonium dixisse pro: 
post susceptum imperium , €t si vel maxime ferret Latinitas , addi 
non opus erat, ubi de Prizczpe Vespasiano continuus sermo. — 
Ceterum xem ita narrat Xvp/ul.l c. τὸν Δημήτριον καὶ τὸν 'Ocrií- 


| 


ξ 


Pr S ΟΝ ΟΥΑΙ ἐν U.S. 292 


neque salütare se dignantem, oblatrantem , etiam 
nescio Quid, satis habuit Canem appellare. [14] Of- 
-fensarum inimicitiarumque minime memor exsecu- 
torve, Vitellii hostis sui filiam splendidissime mari- 
tavit, dotavitque etiam εἰ instruxit. — Trepidum 
eum interdicta aula sub Nerone, quaerentemquc, 
quidnam ageret, aut quo abirct, quidam ex officio 
admissionis simul expellens, abzre Morbonzarm jus- 
serat. In hunc postea deprecantem haud ultra verba 
excanduit, et quidem totidem fere atque eadem. 


λιον καὶ ἐς νήσους κατέκλεισε. καὶ ὃ μὲν “Οστίλιος, εἰ καὶ τὰ μάλιστα 
μὴ ἐπαύσατο, περὶ τῆς φυγῆς ἀκούσας, (ἔτυχε γὰρ διαλεγόμενὸός 
τινι) ἀλλὰ καὶ πολλῷ πλείω κατὰ τῆς μοναρχίας κατέδραμεν, ὁμὼς 
παραχρῆμα μετέστη" τῷ δὲ Δημητρίῳ μηδ᾽ ὡς ὑπείκοντε ἐκέλευσεν ὁ 
Οὐεσπασιανὸς λεχϑῆναι ὅτε" Σὺ μὲν πάντα ποιεῖς, ἵνα σε ἀποκτείνωρ 
ἐγὼ δὲ κύνα ὑλακτοῦντα οὐ φονεύω- 

Vitellii — maritavit] Victor Epit. 9. ,,Hujus inter cetera 
bona illud singulare fuit, inimicitias oblivisci, adeo, ut Vitellii 
hostis sui filiam locupletissime dotatam, splendidissimo conjun- 
geret viro. * Desponsata fuerat a patre Vitellio J'aZerio 4fsiatico, 
Belgicae provinciae Legato, ut narrat Tuc. z, 59., qui Asisticum 
ut Consulem designatum iterum memozat 4, 4. ἀπ huic marito 
eam dederit Vespasianus, incertum ; e genere equestri maritum 
fuisse, e Victore apparet. 

dotavitque — instruxit]  Hlud ad pecuniam, dotis loco da- 
tam , hoc zd suppellectilem et zustrumentum domesticum pertinet, 

abire Morboniam jusserat] — Xiphil, 66, 11. τοῦ τε Φοίβου προς» 
ελθόντος αὐτῷ καὶ ἀπολογουμένου, ὅτι ἐπὶ TOU Νέρωνος ἐσκυθρωπας 
χότα ποτὲ αὐτὸν ἐπὶ τοῦ ϑεάτρου ἐν τῇ Ἑλλάδι, ἐφ᾽ οἷς ἀσχημονοῦνς 
τα ἑώρα τὸν αὐτοκράτορα, ἐκέλευσε πρὸς ὀργὴν ἀπελθεῖν, τοῦ O& ἐρο- 
μένου" ὅποι; ἐς κόρακας, εἶπεν᾽ ὑπὲρ τούτου οὖν ἀπολογουμένου τοῦ 
Φοίβου, οὔτε τι κακὸν αὐτὸν εἰργάσατο, οὔτε ἀπεκρίνατο αὐτῷ ἄλλο 
οὐδέν, πλὴν αὐτὴ τοῦτο ὅτι" 'Eg πόρακας ἄπελθε. Hoc loco com- 
parato, persuasum fere habeo, nostro etiam pro AMorboniam v. 
Morboviam , quod Marcil. et alii in Macariam (ex Graeco εἰς Ma- 
καρίαν) mutaudum censuerunt, ut nullius interpretationis voca. 
bulo, legendum esse sig κόρακας. ^ Quantopere Graeca corrupta 
semper sint in scriptoribus Latinis, maxime Nostro, quum lite- 
xis Latinis plerumque redderentur, satis notum. Quid si Mor- 
boniam ortum est ex interpretatione margini adscripta: Coreorum 

escam v. Corvis escam ?  Vingere enun nomen Gorriniam non 
audeo, 


298 Wer δ τ ΟΡ 


Nam, ut suspicione aliqua vel metu ad perniciem 
cujusquam compolleretar , lantum afuit, ut, monen- 
tibus amicis, cavendum esse Metiüm Pomposianum, 
quod vulgo crederetur genesin habere inrperatoriam, 
insuper Consulem fodiait? spondens, quandoque be- 
neficii memorem gotlstats |: 15] Non temere quis pu- 
nitus insons reperietur, nisi absente eo et ignaro, aut 
certe invito atque decepto.  Helvidio Prisco, qui 
et reversum se ex Syria solus privato nomine F'espa- 
sanum. salutavevat, et in praetura ommibus edictis 
sine honore ac mentione ulla transmiserat, non aute 
succensuit, quam altercationibus insolentissimis pae- 
ne in ordinem redactus. Hunc quoque, quamvis re- 
legatum primo, deinde et interfici jussum, magni 
aesüimaviL servare quoquo modo, missis, qui per- 


Metium Porposianum] | Pompustanum. Memm. aliique codd. 
scribunt, et Merzióy Ylojmoveiayóy etiam. Xzp/il. 67, 12. ubi: ὃν ὃ 
Οὐεσπασιανὸς μαθὼν ἐκ φήμης τινὸς ὅτι μοναρχήσει, οὐδὲν καμὸν 
εἰργάσατο, ἔτι bb wai ἐτίμα, λέγων Grit Πάντως μοὺ μνημονεύσει, 
καὶ πάντως μὲ ἀντιτιμήσει. οἵ, Pictor Epit. 9. Relegavit hunc 
postea et interfecit Domitianus. v. Domit. 10. 

genesin]  Gemiturem Latine dixit Aug. 94. fin. et Cal. 57. 

absente eo| h. e. ante adventum ex Aegypto, quo tempore 
Domiüanus et Mucianus Romae omnem licentiam et crudelita- 
tem exercebant. Lege Tac. |l. 4. et Χιρλϊί, 66, 9. Reperietur est 
ex conjectura Salmasii, adscripta codici, qui habet reperirezur. 
Vulg. reperitur. Eadem varietas est Caes. 75. in verbis: ,,nec 
ulli perisse nisi in proelio reperzentur* ubi al. reperirentur ex cor. 
ruptela 2 vulg. reperiuntur. 

Helvidio Prisco| v. de vita moribusque hujus viri Tac. H. 4, 
5. Xphil. 66,12. ΤΙρίσμος “Ἑλουΐδιος ὁ τοῦ Θρασέου γαμβρός. τοῖς 
τε Στωϊνμοῖς δόγμασιν ἐντραφείς, καὶ τὴν τοῦ Θρασέου παῤῥησίαν 
οὐ σὺν vius μιμούμενος; στρατηγῶν 95 τηνικαῦτα, οὔτε TL Ἔρος τι- 
μὴν αὐτοκράτορος SÓQ&, woi προζότι καὶ βλασφημῶν αὐτὸν οὐκ ἐπαύ- 
ero equ. cf. Arrian. Epictct. 1, 9. 

reversum]  Vitiose al. reversus. Verba privato nomine frustra 
a nonnullis urgentur, jure defenduntur a Dukero, qui servasse 
quidem Principem etiam Vespasianum privatum L8 nomen dicit, 
salutandum tamen fuisse Pr/nczpis v. Imperatoris appellatione. 

in praetura) quam gessit a. 923. v. Zac. ΤΙ. 4, 53. 


V ESPASIA NIU S. | 291 


cussores revocarent; et servasse, nisi, jam perisse, 
falso renunciatum esset. Ceterum neque caede cujus- 
quam uuquam laetatus , justis suppliciis illacrimavit 
eliam et ingemuit. [16] Sola est, in qua merito cul- 
peiur, pecuniae cupiditas. Non enim contentus, 
€:1issa sub Galba vectigalia revocasse, nova et gra- 
1s addidisse, auxisse tributa provinciis, nonnullis 
οἱ ciii negoliationes quoque, vel privato pu- 
dendas, propalam exercuit, coé6mendo quaedam tan- 
tuns, et pluris postea Bistaherei Ne candidatis qui- 
dem honores, reisve, tam innoXiis, quam nocentibus, 
ab-o!utienes venditare cunctatus est. Creditur etiam 
procuratorum. rapacissiimum quemque ad ampliora 
οἱ ποῖα ex iudustria. solitus promovere, quo locuple- 
tiores mox condemnaret: quibus quidem vulgo pro 
spongiis dicebatur ufi, quod quasi-et siccos made- 
faceret, et exprimeret humentes. Quidam natura 
cupidissimum tradunt, idque exprobratum ei a sene 
bubulco, qui, negata sibi gratuita libertate, quam 
imperium adeptum suppliciter orabat, proclamaverit, 


omissa — vectig. revocasse] Xiphil. 66, 8. πολλὰ δὲ wal Táílg, 
τὰ μέν τινα ἐκλελειμμένα ἀνενεώσατο, τὰ ὃξ καὶ νομιζόμενα προς" 
ἐπηύξησε, καινὰ τὲ ἕτερα προςκατεστήσατο.  Omittere vectigalia di- 
cit etiam 7c. A. 15, 50., ubi v. Ernestium, jure reprehenden- 
tem, qui illo vel nostro loco verbum remi£rere substituere volue- 
runt. Prorsus respondent Xiphilini τέλη ἐκλελειμμένα. v. Duaker. 
ad n. l. | 

Ne candidatis qu. — cunctatus est] Caenidi rellici, de qua 
dictum ad c. 5., hoc tribuit XipAul. 66, 14. ubi: πάμπολλα παρὰ 
πολλῶν ἐλάμβανε, TOig μὲν AQ XC, τοῖς δὲ ἐπιτροπείας, στρατείας». 
ἱερωσύνας», 50 δέ τισι καὶ ἀποφάσεις αὐτοῦ πιπράσκουσα. ἀπέκτεινθ 
μὲν γὰρ ὃ Οὐεσπασιανὸς χρημάτων ἕνεκα οὐδένα, ἔσωσε ὃὲ πολλοὺς 
τῶν διδόντων καὶ ἡ μὲν λαμβάνουσα ἐκείνη ἦν, ὑπωπτεύετο δὲ ὃ 
Οὐεσκασιανὸς ἑκὼν αὐτῇ ἐπιτρέπειν τοῦτο ποιεῖν, ἐκ τῶν ἄλλων ὧν 
ἔπραττεν. 

nosata s. gratuita libertate) Non dubito, servum fuisse Ve- 
spasiani. ΕΣ is libertatem s. manumissionem sine pretio, 
quod e peculio solvere pro ea solebant, erafu/zam adeo. lta Zl'ac. 
À. 14, 42. ,negata libertate , cui pretium peprserat" , ubi v. Lips. 
cl. Brisson. de form. l. 6. p. 559. 


298 C SUETONII& 


F'ulpem pilum mutare, non mores. Sunt conira; 
qui opinentur, ad manubias et rapinas necessitate 
compulsum, summa aerarii fiscique inopia: de qua 
testificatus sit initio statim principatus, professus, 
quadringenties millies opus esse, ut Respublica stare 
posset. Quod et verisimilius videtur, quando et male 
partis optime usus est. [17] In omne hominum genus 
liberalissimus, explevit censum Senatorum: consu- 
lares inopes quingenis sestertiis annuis sustentavit: 
plurimas per totum orbem civitates, terrae motu aut 
incendio afflictas, restituit in melius. [18] Ingenia et 
artes vel maxime fovit: primus e fisco Latinis Grae- 
cisque rhetoribus annua centena constituit: praestan- 
tes poetas, nec non et artifices, Coae Veneris, item 


^ 


Insee 

summa aer. fiscique inopia] | Xipfut. 66, 10. xax τούτου καὶ τὰ 
μάλιστα διέδειξεν, ὅτι τὰς συλλογὰς τῶν χρημάτων OUX εἰς τὰς ξαυ- 
τοῦ ἡδονάς, ἀλλ᾽ ἐς τὰς τοῦ δήμου χρείας ἐποιεῖτο. 4durel. Victor 
Epit. 9. et Caes. 9. ,,Infirmus tamen, uti quidam prave putant, 
adversus pecuniam, quum satis constet, aerarii inopia et clade 
urbium novas eum neque postea habitas vectigalium pensiones 
exquisivisse. ** 

quadringenties millies]  Gorrexere quadragies, divitias et im- 
pensas Romanorum ex nostris temporibus aestumare soliti. Certe 
non favet locus 7c. H. 4, 47. ,, Ceterum verane pauperie, an 
uti videretur, actum in Senatu, ut sexcenzies Sestertiüm a priva- 
tis mutuum acciperetur. ** 

In omne hom. gen. liberalissimus| Haud placuit, cum Salma- 
sio aliisque haec verba superiori capiti annectere, noyumque in- 
cipere ab: Zxplevit sequ., quum omne genus &eminum proxime 
memoretur, morisque sit Suetoniani, universae sententiae siu- 


gula exempla subjungere. 

explevit. cens. Senatorum]  Yta edidi cum Oudendorp. pro Se- 
natorium. De xe v. ad Aug. 41. 

Coae Veneris] Vulg. et artifices coemit, item sequ. Lips. 
conjiciebat: artifices scenae v. art. comicos. Quam edidi, Grae- 
vius protulit emendationem e corrupto vocabulo cod. Memm. 
coeveneris v. COevenerit , eaque commendatur cum mira inventoris 
6 gacitate , tum loco PZni 56, 5. (Vranz. 4. $. 8.) ,, Ignoratur ar- 
tifex ejus quoque Veneris, quam Vespasianus NAR in operi- 
bus Pacis suae dicavit, antiquorum dignam fama.' Apellis enim 
Venerem Coam, de qua Plin. 35, 10. (9. $. 15.), intelligi non 


VIE S!'PO)A!SOI A.N U'sl 299 


Colossi refectorem, insigni congiario magnaque mere 
cede donavit: mechanico quoque, graudes coluimnas 
exigua impensa perducturum in Capitolium pollicen- 
ti, praemium pro commento non mediocre obtulit, 
operam remisit, praefatus, Sineret se plebeculam 
pascere. [19] Ludis, per quos scena Marcelliani 
iheatri restituta dedicabatur, vetera quoque acroa- 
mata revocaverat. Apollinari tragoedo quadringen- 
ta, Terpno Diodoroque citharoedis ducena, nouuul- 
lis centena, quibus minimum, quadragena sestertia 
super plurimas coronas aureas dedit. Sed et convi- 
vabatur assidue, ac saepius recta et dapsile, ut ma- 
cellarios adjuvaret. Dabat sicut Saturnalibus viris 


posse, satis ostendit Oudend. Statua igitur fuit Veneris, itaque 
jungenda: Coae Ven. — refectorem , quod patet etiam ex inserta 
particula item. Eundem autem Veneris et Colossi refectorem 
fuisse, nego. lta enim scripsisset auctor eundemque. Alias con- 
jecturas v. apud Burm. et Oudend. 

Coloss] quem Nero in vestibulo domus aureae constituerat. 
v. Neron. 31. —  XipAil. 66, 15. ἐπὶ τοῦ Οὐεσπασιανοῦ ἕντον καὶ 
ἐπὶ τοῦ Τίτου τέταρτον ἀρχέντων (a. U. 829.) τὸ τῆς Εἰρήνης τέμε- 
νος μαϑιερώϑη, ὃ τε Ἀολοσσὸς ὠνομασμένος ἐν τῇ ἱερᾷ ὁδῷ ἱδρύθη. 
v. ibi Reimar. 

Sin. se plebec. pascere] Inventio enim machinarum victum 
eripit operariis, quod multi patriae etiam nostrae incolae sunt 
experti. — ΑἹ. male addun: pane. 

Marcell. theatri] v. ad Aug. 29. .4croamata sunt scenici et 
mueici. v. ad Aug. 74. 

Apollinari] Al. Apellari, unde fuere, qui suaderent pelli 
ex Calig. 53. Hunc, vix credas, Vespasiani tempore adhuc pla- 
cuisse. Mox quadringenta, et mox ducena et centena legendum 
esse, (confunduntur enim ea in libris) docuit Ernest. , quoniam 
prius de uno, mox de duobus pluribusque sermo. cf. Ouden- 
dorp. 

Terpno Diodoroque] v. Neron. 2o. XipAil. 65, 8. et 20. 

convivabatur|  Xiphil. 66, 10. συσσίτους ἔμ τε αὐτῶν ἐκείνων 
(np. τῶν βουλευτῶ»,) καὶ ἐκ τῶν ἄλλον wa9' ἑκάστην ἡμέραν (h. e. 
Gssidue i. q. saepissime) συχνοὺς ἐποιεῖτο, καὶ πολλάκις wai αὐτὸς 
παρὰ τοῖς πάνυ φίλοις ἐδείπνει. 1)6 recta coena (al. n. l. recte vi- 
tiose) v. Àug. 74. De adverbio dapsile v. Perizon. ad Sancti 
Min. 2, 7, 6. 


ὥρο ἔν 5 8 ToN ΤΩΣ 


apophoreta, ita per Kalendas Martias feminis: et ta» 
men ne sic quidem pristinae cupiditatis infamia ca- 
rui Alexandrini Cybzosacten eum vocare pers: v: ras 
verunt, coguomine unius e regibus suis turpissima- 
yum sordiam. Sed et in fuuere Favor archimimus 
persouam ejus ferens, imitausque, uL est mos, facta 
àc dicta vivi, interrogalis palam procuratoribus, 
quanti funus et pompa constaret ? ut audiit, sester- 
4o centies, exclamavit, Centum sibz sestertia da 
reni, ac se vel in. Tiberim projicerent. [20] Statura 
fuit quadrata, compactis firmisque membris, vultu 
veluti nitentis. De quo quidam urbanorum non in- 
facete: siquidem petenti, w£ e zn se aliquid diceret: 
Dicam, inquit, quum ventrem exonerare desteris. 
Valetudine prosperrima usus est, quamvis ad tuen- 


apophoreta] v. Calig. 55. — — Kal. Martiis Matronalia cele- 
brabantur. v. Pitisc. ad h. L, Rosiz. Ant. R. 4, 7. p. 257. 

Alexandrini] De conviviis eorum in Vespasianum v. Xiphl. 
66, 8. Plura ibi de dicacitate Aegyptiorum, maxime Alexandrie 
norum, Reimarus, 

Cybiosacten] i. ἡ. ταριχέμπορον, salsamentarium. v. Casaub. 
ad n. l. et ad Strabon. 17, 1, 11., ubi de rege ejusdem cognomi- 
nis ita exponitur: τὸν Αὐλήτην μὲν οὖν οἱ ᾿Αλεξανδρεῖς ἐξέβαλον" 
ποιῶν δ᾽ αὐτῷ θυγατέρων οὐσῶν, ὧν μία γνησία ἡ πρεσβυτάτη, ταύ- 
τὴν ἀνέδειξαν βοσίλισσαν" υἱοὶ δ᾽ αὐτοῦ δύο νήπιοι τῆς τότε χρείας 
ἐξέπιπτον τελέως. Τῇ δὲ κατασταϑείσῃ μετεπέμψαντο ἄνδρα ἐκ τῆς 
Συρίας Ἀυυβιοσάνκτην τινά, προςποιησάμενον τοῦ γένους εἶναε 
τῶν Συριακῶν βασιλέων" τοῦτον μὲν οὖν ὀλίγων ἡμερῶν ἀπεστραγ- 
“άλισεν ἡ βασίλισσα, οὐ φέρουσα τὸ βάναυσον αὐτοῦ xai τὸ 
ἀνελεύθερον. Turpissimae sordes Nostri, h. e. avaritia, respone 
dent ἀνελευθερία Graeci. v. ad Neron. 80. ; ( 

Gentuim. sibi sestertia] h.e. vel centesimam summae in funus 
impensae partem. Miri fuerunt in interpretando h. l. interpre» 
tes. Ceterum, quum ceztzes HS. in funus impenderent Romani, 
minus dubitandum c. 16. de quadringenties millies, ubi sermo de 
totius Reipublicae necessitate. 

Statura f. quadrata] | Cels. 2, 1. ,,Corpus habilissimum qua- 
dratum est, neque gracile neque obesum*' sequ. Inde τετράγωνος 
Graecis etiam dicitur metaphorice vir, in quo omnia quadiant, 
h.c.in quo sensuum affectuumque summa est aequabilitas et con- 


stantia. 


νΕ ῬΑ 51.ΑΝ ὕ, 8. oi 


dam eam uihil amplius quam fauces ceteraque menie 
bra sibimet ad numerum in sphaeristerio defricaret, 
inediamque unius diei per singulos menses interpone- 
ret. [2 1] Ordinem vitae fere hunc tenuit. In prin- 
cipatu maturius semper, ac de nocte evipilabat: dein 
perlectis epistolis, officiorumque omnium breviariis, 
amicos admittebat: ac dum salutabatur, et calciabat 
ipse sese, etamiciebat: postque decisa, quaecunque 
obvenissent, negotia, gestalionl, et inde quieti va- 
cabat, accubante aliqua pallacarum, quas in locum 
defunctae Caenidis plurimas constituerat: a secreto in 
balineum tricliniumque transibat. Nec ullo tempore 
facilior, aut indulgeniior traditur: eaque momenta 
domestici ad aliquid petendum magno opere captas 
bant. [22] Et super coenam autem, et semper alias 
communissimus, multa joco iransigebat. Erat enim 


ad numerum — defricaret] — Cels. 2, 14. , Neque audiendi 
sunt, qui zzmero fimiunt, quoties aliquis perfricsndus sit. Id 
enim ex viribus hominis colligendum est. Ut si quis perinfir- 
xnus est, potest satis esse quinquagies; si robustior, potest du- 
centies esse faciendum; inter utrumque deinde, prout vires 
sunt.** —  Sphaeristerium locus erat balinei, ubi variis exercis 
tiis, pilae maxime lusu, unde nomen, corpus post balneum agi- 
tabant. v. Pán. epist. 2, 17, 12. et 5, 6, 27. ,, Apodyterio super- 
positum est sphacristerium , quod plura genera exercitationis, 
pluresque circulos capit. ** 
Ordinem — tenuit] | Xrphil. 66, το, καταστάσει ὃξ τοῦ βίου 
τοιαδε ἐχρῆτο. v. Eundem de Severo 76, 17. 
evistlabat| Libri v/s:/abat, sed non audiendi contra loci 
Sententiam. v. ad Aug. 78. 
officiorum] h. e. ministrorum Palatii (BeAórden). Pictor Epit, 
9- »» Vigilare (leg. evig/larc) de nocte, publicisque actibus abso- 
lutis caros admittere, dum salutatur, calceamenta sumens et re- 
gium vestitum. Post autem negotiis, quaecunque advenissent, 
auditis, exerceri veciatione, deinde requiescere; postremo ubi 
lavisset, remissiore animo convivium curabat. ' 
a secreto] h. e. a quiete, quam cum pallaca egerat. 
communissunus]  Xiphil. 66, 11. wotvóg καὶ ἰσοδίαιτος σφίσιν 
ἦν. καὶ γὰρ ἐσνώπτε δημοτικῶς, καὶ ἀντεσκώπτετο ἡδέως. Pro 
eommunissimus al, comissimus , sueta depravatione (v, Claud. 21.), 


E 


202 € SUETON IET 


dicacitatis plurimae, et sic scurrilis ac sordidae, vt 
ne praetextatis quidem verbis absüneret. Et tamen 
nonnulla ejus facetissima exstant: in quibus et haec. 
Mestrium Florum Consularem, admonitus ab eo, 
plaustra potius, quam p/ostra dicenda, postero die 
Jlaurumes salutavit. — Expugnatus autem a quadam, 
quasi amore sui deperiret, quum perductae pro con- 
cubitu sestertia quadringenta donasset; admonente 
dispeusatore, quemadmodum summam rationibus vel- 
let inferri, Zespaszano, mquit, adazato. [235] Ute- 
batur et versibus Graecis tempestive satis, ut de quo- 
dam procerae staturae, improbiusque nato: 


pro semper alias Viterb. super aleas, quod placuit Casaubono, 
recepit Burmann. 

praetextatis — verbis] | Impudica et praetextata verba jun 
guntur a JMacrob. Saturn. 2, 1., pura et honesta verba opponit 
praetextatis Gell. 9, το.» et praetextati mores dicuntur, Juvenal. 
Sat. 2, 170. ÁAbsonae plerorumque de origine dictionis sunt sen- 
tenüae, Praetextata verba puto esse, qualia sunt praetextatorum 
h. e. puerorum, qui togam virilem nondum induerunt, alieni 
adhuc a severitate et gravitate virili. 

plostraj Nimirum scribebant plaustra, Claudius, claustrum 
al., et pronunciabant plostra, Clodius, clostrum, quod, ut multa 
alia, e quotidiano vulgarique sermone in Gallicam linguam trans- 
iit. Sed illis jam temporibus, ut nostris, fuisse videmus, qui 
disputarent, scripturamne sermo, an sermonem scriptura sequi 
deberet. Inde in libris quoque in scribendis his vocabulis diver- 
sitas. Risit putidum talem hominem Vespasianus. 

perductae] ad stuprum , ut Tiber. 44. Al. productae. Casaub, 
et Burm. legi voluerunt perducta, ut femina Vespasiano illam 
pecuniam dederit quasi μίσθωμα τῆς συνουσίας, quod sano sensui 
non minus, quam legitimae verborum structurae repugnare, sa- 
tis disputarunt Dukerus, Ernest. in excursu, et Oudendorp. 
Mox quadringenta cum Oudendorp. edidi e Memm. aliisque pro 
quadraginta , et inferri pro referri, jubente codd, auctoritate ser- 
monisque Latini ratione. — Verba denique JF'espasiano adamato, 
in quibus pariter hallucinatur Burm., non dativos esse puto cum 
viris doctis, quos supra laudavi, sed ablativos, Gr. Οὐεσπασια- 
νοῦ ἐρασθέντος, sc. summa haec expensa est. 


improbiusque nato] h. €, cui zatura (sensu obscoeno) impro- 


VEHESsSPABSIAINSNIU sS. 3o3 


Μακρὰ βιβάς, wguomov δολιχόσκιον ἔγχος" 
et de Cerulo liberto, qui dives admodum ob subter- 
fugiendum quandoque jus fisci, ingenuum se et La- 
chetem mutato nomine coeperat ferre, ὦ Λαχής; 
Λάχης, ἐποὶν ὠποθάνῃς , αὖϑις ἐξαρχῆς ἔσῃ Κήρυλος. 
Maxime tamen dicacitatem aífectabat in deformibus 
Jucris, ut invidiam aliqua cavillatione dilueret, trans- 
ferretque ad sales, Quendam e caris ministris, dis. 
pensationem cuidam, quasi fratri, petentem quum 
distulisseL, ipsum candidatum ad se vocavit; exacta- 
que pecunia, quantam is cum suffragatore suo pepi- 
gerat, sine mora ordinavit. Interpellanti mox mini- 
stro, «Δ δωσε tibi, ait, quaere fratrem: hic, quem 
tuum putas, meus esf. Mulionem in itinere quo- 
dam suspicatus ad calciandas mulas desiluisse, ut ad 


ba s. magna erat. Hic sensus unice verus. v. Wolf, —  Vanae 
sunt emendationes: irato, pedato, vasato, mutoniato, nasato, 

Maxgx Bigag) Versus Homer; 1]. 7, 215. de Ajace. 

de Cerulo liberto] Coxrrigit Ernest. libertino, quoniam non 
credibile videatur, Vespasiani libertum fuisseCerulum.  7ZalKher. 
Observ. p. 50. totum discrimen, quod statuunt inter Zbertizum 
et /ibertum xespectu domini, acute quidem impugnat, ita tamen, 
ut usum dicendi, a scriptoribus alias accuratissime observatum, 
evertisse disputatione non videatur. Ego quidem, Vespasiani 
libertum fuisse, persuasum mihi habeo, cujus defuncti bona ex 
parte ad fiscum Vespasiani redibant, ut patroni. Nam quod Ετ- 
nest. objicit, nullum ibi jus fisci fuisse, quum pecunia ea ad 
Vespasianum ut patronum, non ut Imperatorem, pervenisset, 
id in argutatione de /i5c; significatione versatur, ad quem perti- 
nuisse credo , quae privato etiam nomine Princeps accipiebat, 
Jam quum €erulus ingenuum se tulisset, (vera enim lectio est 
Jerre, non aliorum efferre) Lachetis sumto nomine, Vespasianus, 
mortui bona, ut liberti Ceruli, quamvis Laches vivus fuisset, 
ad se perventura, artemque illam parum profuturam homini, 
dicebat, accommodato versu Menandri (Collect. Clerici P- 248.) 
ἐπὰν ἀποθάνῃς, αὖθις ἐξ ἀρχῆς icq, ita ut Lachetis Cerulique no- 
znina adderet. lpsa joci festivitas et comitas, propiorem cum 
Principe consuetudinem Cerulo fuisse, in alieno liberto vix cre- 
dibilem , satis ostendit. 


dispensationem| h. e. dispensatoris munus. Mox ordinavit i. 
4. fecit, instituit dispensatorem, v, ind. 


304 QJ S DE ST.O NT 
eunti litigatori spatium. moramque praeberet, inter- 
rogavit, Quant caíciasset? pactusque est lucri pare 
tem. ἢ Reprehendenti fiio Το. quod etiam urinae 
vecligal commentus essel, pecuniam ex prima pene 
sione admovit ad nares, sciscitans, num odore of/en- 
deretur; et illo negante, .diqui, inquit, e lodo cst. 
Nunciantes legatos, decretam et publice non. medzo- 
cris summae statuam colosseam , jussit, vel continuo 
pouerent ; cavam manum ostentans , et paratam ba- 
sin dicens.  Ác ne in metu quidem ae periculo mor- 
tis extremo abstinuit jocis. Nam quum. inter cetera 


PAGS PUTEM. 

urinae vectigal) Xiphil. 66, τά. πρὸς τὸν Τίτον ἀγανακτοῦντα 
τῷ ToU οὔρου πέλει, 0 wai αὐτὸ μετὰ τὼν ἄλλων κατεδειχϑὴη, εἶπε 
λαβὼν ἐξ αὐτοῦ χρυσοῦς πεπορισμένους, καὶ δείξας αὐτῷ " ᾿᾽Ἰδού, 
víxvoy, εἴ τι ὄξουσιν. Απ fullones urina illa usi fuerint, an, cer- 
tum vectigal datum iis, qui in amphoris publice collocatis vesi- 
cam exonerare vellent, incertum. v. Casaub. ad n. 1., et Reimar. 
ad XipAil. l. c. 

Nunciantes legatos] Yta codd. antiqui omnes. Al. nuncranti- 
bus legatis, qui non dativi essent, jungendi verbo jussi£, sed 
ablativi absoluti, more Graeco praemissi, ut: ἡκόντων πρεσβεὺ- 
“τῶν — iwíAsucs. Post jussif al uf pro vel, quod, nisi meliores 
libri ex usu Suetonii exhiberent ve/, non improbaudum cesset, 
quum optimorum scriptorum exemplis ea constructio defendatur, 
v. Ern. ad Tac. À. ii, 82. ,jussitque, ut Britannicus et Octavia 
in complexum patris pergerent." cf. Drakenb. et Duker. ad. Liv. 
$5, 21. et 52, 16. Noster etiam Tiber. 22. ,,codicillis, quibus, uz 
ád faceret , jubebatur." Atque idem prorsus est, quod ἢ, 1. jussie 
— ponerent, omisso uf. Violenta enim est crisis Ernesti, qui 
cum Burmanno sine libris dedit ponere, ut vulgaris Gramamati- 
cae leges servarentur. v. Tac. A. 15, 15. , ubi Britannico Jusstt, 
exsurgeret, progressusque in medium, cantum aliquem zzcerperet 5 
ubi eadem ellipsis partic. uz, junctus etiam dativus verbo jubere, 
quod tamen Suetonio praeter necessitatem. inferre nolum, quum 
codd. accusativum exhibeant. Alias diíhcultates quaerit Ouden- 
dorp., quas ego non moror. Rem ita narrat Xrzp/ul. 66, 14. ἀν- 
δριάντα πέντε, καὶ εἴκοσι μυριάδων στῆσαί οἱ ψηφισαμένων τινῶν, 
προέτεινε τὴν χεῖρα xal ἔφη" Δότε μοι τὸ ἀργύριον" ἣ γὰρ βᾶσις 
αὐτοῦ αὕτη ἐστί. 

peric. mórtis extremo) Hoc ad caput sequens, ut metu ad 
priora exempla pertinet, proxime marrata, quod monuit jam 


Oudend, 


— 


VESPASIANU S, 3o3 


prodigia Mausoleum derepeute patuisset, et stella 
crinita in coelo apparuisset: allerum ad Juüniam 
Calvinam e gente Augusti periere, dicebat; al- 
terum ad Parthorum regem, qui capillatus csset, 
Prima quoque morbi accessione, ae, iuquii,. pus 
io, Deus fio. [24] Consulatu suo nono Lentatus 
in Campania motiuuculis levibus, protinusque Uibe - 
repetita, Cutilias ac Reatina rura, ubi aeslivare 


Mausoleum] Addunt al. Caesar:m . quod omisi cum Oudend. 
librorum principum auctoritate. — Xrj4/. 0^, 17. ἐνεγεγόνει. ob 
σημεῖα égovr« εἰς τοῦτο, € τὸ ἀστὴρ κομήητῆής ἐπὶ πολὺ φαντασϑείς, 
καὶ τὸ μνημεῖον To τοῦ Αὐγούστου αὐτόματον αἀνοιχϑέν. 


Juniam Celvinam] Scribendum cu Jibiis Juziam, non Ja- 
dam. Soror enim erat Junn Silani, cui desponsata Oct.via, 
Claudii Caesaris hlia. Zac. A. τῷ, 4. ,,cui (Silano) decoxa et pro- 
tax soror, Juuia Calvina, haud multum ante Viieliii nurus fues 
yat. * la, c. 8., narrata Silaui morie: , Calyina, soror ejus, 
Italia pulsa est, ** ad qu. l., eandem cum nostra esse, statuit ete 
iam Lipsius, quem de Sas w. ad Ann. 15, 1. οἱ. Glandorp. 
Onomast. p. 504. sequ. 

aít. ad Parthorum regem]  Xiphil. l. c. καὶ πρὸς τοὺς περὶ τοῦ 
χομήτου τι διαλαλοῦντας. Οὐκ ἔμοιγε, εἶπεν, ἀλλὰ τῷ τῶν 114ρ- 
ϑὼν βασιλεῖ προσημαίνει. ἐκείνος γὰρ κομᾷ, ἐγὼ 0s φαλακρός εἰμι. 

Vae, — puto, Deus fio]: /ae Memm. aliique. Vulg. 4; — 
puto. Cur. Ernestio subínigidum videatur. veibum pto, non 
perspicio. Dixit hoc Vespasianus prima. ποδὶ access;one, incer- 
tus adeo, an ad mortem, vel, ut ipse jocose, ad ἀποθέωσιν res 
yertevet. XipA4. l.c. ἐπειδὴ δὲ ἐπίστευσεν, ὅτι τελευτήσει, dw 
Θεὸς ἤδη γενήσομαι, quem locum haud satis ἀοοιιχαίο comparavit 


Erinesuus. 
Cons. suo nono] A. U. 832. Contra Ernestium, damnantem 
suo, comparat VVolf. Aug. roo. fin. ,,scxto szo consulatu et 


Dom. 5. ,, in secundo szo consulatu,** et est pro addito genitivo 
nominis. De morbo Vesp. XipA/. 66, 17. haec: Οὐεσπασιανὸς δέ, 
ὡς μὲν ἡ ἀλήϑεια ἔχει, νοσήσας οὐ τῇ ποδαγρᾳ τῇ συνήϑει, ἀλλὰ 
αυρετοῖς, μετήλλαξεν ἐν τοῖς ὕδασι τῶν Σαβίνων τοῖς hovrtAicig ὠνο- 
μασμένοις᾽ ὡς ὃὲ τινες παταψευδόμενοι τοῦ Τίτου, ἄλλοι τε, καὶ 
ὃ ᾿Αδριανὸς ὁ αὐτοκρατῶρ», ἑφήμισαν, ᾧφαρμακον ἐν συμποσιῳ τινὶ 
λαβών». 

Catlias] urbem Sabinorum, septuagesimo a Reate stadio 


T'om. 1I. 20 


εἶν, 


$06 € ^|suETONEI 


quotannis solebat, petiit. Hic, quum super urgene 
tem valetudinem creberrimo frigidae aquae usu etiam 
intestina vitiasset, nec eo minus muneribus impera- 
toriis ex consuetudine fungeretur, ut etiam legatio- 
nes audiret cubans, alvo repente usque ad defectio- 
nem soluta, /mperatorem , ait, stantem mori opor- 
iere. Dumque consurgit, ac nititur, inter manus 
sublevantium exstinctus est VIIII. Kalendas Jul., an- 
num gerens aetatis sexagesimum ac nonum, supers - 
que mensem ac diem septimum. [25] Convenit inter 
omnes, tam certum eum de suia suorumque genitura 
semper fuisse, ut post assiduas in se conjurationes | 
ausus sit affirmare Senatui, aut 7{{105 sibi successu- — 
ros, aut neminem. Dicitur eliam vidisse quondam ἢ 


b 


----....ὃἅἍ Ὰἦῖ1..-..-- --... -.- 


"remotam. Nomen servat lacus proximus, qui hod. Lago di Con- 
tigliano. v. Cellar. 2, 9. p. 779.» Reimar. ad XipAil. l. c. 

frigidae aquae] Plin. $1, 2- 5» Cuiliae in Sabinis gelidissz- 
inaesuctu quodam corpora invadunt, ut prope morsus videri pos- 
'Sit, aptissimae stomacho, nervis, universo corpori.'* cf. Zi- 
iruv. 8, 5 

Imper. — stantem mori oportere) Xil. l c. τῶν s ἰατρῶν 
ἐπιτιμώντων αὐτῷ, ὅτι τῇ τε ἄλλῃ διαίτῃ ὁμοίᾳ νοσῶν ἐχρῆτο, καὶ 
πάντα τὰ προζήνκοντα τῇ ἀρχῇ ἔπραττε, Tiv αὐτοκράτορα δεῖ, ἔφη» 
ἑστῶτα ἀποθνήσκειν. Pictor Epit. g. ν» Deinde ventris elovie fes- 
sus, et assurgens: Stanten, ait, Imperatorem excedere terris. 
decet. ** 

annum gerens] ΑἹ. agens, quod Ern, recepit cum aliis, Ser-. 
vavi illud cum Burm. et Oudend. , quos váde, ut rarius, et quod. . 
sequentia: superque (h. e. et insuper) zuensem ac diem septimum, 
verbo agens minus conveniunt. 4eebaft enim annum septuasesi- 
mum, natus d. 17. Novembr. a. U. 762. (v. c. 2.), mortuus d, 
95. Jun. 852. Quod enim AZautrop. 7; 15. ,annum aetatis ayens 
sexagesimum nonum * et Pictor Epit. 9. ,, annum agens vitae abs- 
que uno septuagresimum." , id ob futilitatem horum scriptorum 
nullamque in computandis annis diligentiam non curandum, 
Xiphil. l. c. ἔφησε ἔτη ἔννέα καὶ $f4«oyra, xai μῆνας ὀκτώ, numero 
qjuensiurmn rOtuiiao. Zonaras Ocio 1nensibus &1es δίχα octo per 
errorem addit. v. Oudend. et Reimar. suis locis. 

aut filios τας aut neminem) Eutrop. AF Ss E Genitnram filiorum 
ita cognitam habuit, ut, quum multae contra eum conjurationes 
fieret, quas patefactas ingenii dissimulatione contemsit, in 9e* 


LI 


| : 


| 


δέκα, ἡμερῶν ἕξ δέοντα, inito calculo a fial. Jul, a. U. $22 


WESPASLIANUS 307 
per quietem stateram iu media parte vestibuli Pala- 
iae domus positam examine aequo; quum in altera 
Jance Claudius et Nero starent, in altera Ipse ac Ilii, 
Nec res fefellit: quando totidem annis, parique teme 
poris spatio utrique imperaverunt. ; 


natu dixerit, aut filios sibi successuros, aut neminem." - Secun md 
Xiphil. 66, 12. Vespasianus, quum Hel: dius Priscus ob crebra 
in ipsum co:vicia a Tribunis pl. captu. licroribusque traditus 
esset, συνεχύθη τε, xal δακρύσας « τοῦ βουλευτηρίου ἐξῆλθε, το- 
σοῦτον μόνον εἰπὼν ὅτε" Ἐμὲ μὲν υἱὸς διαδέξεται, ἢ οὐδεὶς ἄλλος. 
quando — imperaverunt] Nempe Claudius εἰ Nero annos 
viginti septem, et quod excurrit, imperaverant (v Cland. 45» 
et Neron. 4o.), Vespasianus decem (XipAil.l. c ἐμονάρχησε δὲ ὅτη 


* Ve» Sil. 


pra c. 0.), Tirus duo, Domitianus quindecim (v. Dom. 17.), qui- 


bus computatis par temporis spatium efficitur, 


308 


...-....ὕ-ς-ςςῸὕ-... 


TrITUS τ  κ 


VESPASIANUS AUGUSTUS. 


1] "Eros cognomine paterno, amor ac deliciae 
generis humani, (tantum illi ad promerendam omnis 
um voluntatem vel ingenii, vel artis, vel fortunae 
superfuit, et, quod difficillimum est, in imperio, 
quando privatus, alque etiam sub patre Principe, ne 
odio quidem, nedum vituperatione publica caruit,) 
natus est tertio Kalendas Januarias, insigni anno Ca- 
jana nece, prope Seplizonium, sordidis aedibus, 
cubiculo vero perparvo et obscuro: nam manet ad- 
huc et ostenditur. [2] Educatus in aula cum Britan- 
nico simul, ac paribus disciplinis, et apud eosdem 
magistros inslitutus. Quo quidem tempore, ajunt, 


cognom. paterno]. Frater enim a matre Domitilla cognomen 
duxit. Zutrop. 7, 14. , Hinc Titus filius succéssit, qui e£ zpse 
Vespasianus est dictus, vir omnium virtutum genere mirabilis 
adeo, ut amor et deliciae humani generis diccretuy.  Ineptam 
paraphrasin Paeanili, qui: ὁμώνυμος μετὰ τὴν τοῦ πατρὸς 
τελευτὴν γενόμενος τῷ πατρί. arguit jam Casaubonus. 

superfuit] non simpliciter affuit, sed abunde affait, Gr. οὕτως 
ὑπερεῖχε ταῖς ἀρεταῖς. Gell. 1, 22. ,, Qui integre locuti sunt, ma- 
gnam partem (h.e. plerumque, τὸ πλεῖστον) superesse ita dixes 
runt, ut eo verbo significarent superfluere et supervacare atque esse 
supra necessárium modum . ** 

IH. Kal. Jan.) ΑἹ. 1111. Kal. Annus fuit U. 794. v. Ca- 
lig. 59. 
prope Septizonium] quod non confundendum cum magnifico 
monumento Septimii Severi, cui idem a figura nomen. v. Ern. 


ad h. 1., AMfardian. Topogr. U. R, 4, 6. et Donat. de' U. R. 5, 15. 


Ός 


& 5 ΒΟ Ν ΤΟΣ ἘΠ ΤΌΤ) S. 


o9 


metoposcopum, a Narcisso, Claudii liberto, adhibi- 
tum, ut Britannicum inspiceret, constantissime affir» 
masse, illum quidem nullo modo, ceterum Titum, 
qui tuuc prope adstabat, utique imperaturum. Erant 
autem adeo familiares, ut de potione, qua Britanui- 
eus hausta periit, Titus quoque juxta cubans gustasse 
credatur, gravique morbo aíflictatus diu. Quorum 
omnium mox memor, statuam ei auream in Palatio 
posuit, et alteram ex cbore equestrem, quae Cir- 
censi pompa hodieque praefertur, dedicavit , prose- 
cutusque est. [5] In puero statim corporis animique 
dotes exsplenduerunt, magisque ac magis deineeps per 
aetatis gradus: forma egregia, et cui non minus 
auctoritatis inesset, quam gratiae, quamquam neque 
procera statura, et ventre paulo projecliore; prae- 
cipuum robur, memoria singularis, docilitas ad 


metoposcopum]  Plim. 55, το. (9. δ. 14.) ,, quendam ex facie 
hominum addivinantem, quos zetoposcopos vocant." Tac. H. 
2, 1. ,, Augebat famam ipsius Titi ingenium , quantaecunque for- 
tunae capax, decor oris cum quadam majestate, prosperae Vespa- 
siani res, praesaga responsa, et, inclinatis ad credendum animis, 
loco ominum erant fortuita. ** 

Juxta cubans] lImpugnant Suetonium, quoniam Tac. À. 15, 
16. ,, Mos habebatur, Principum liberos cum ceteris idem aeta- 
tis nobilibus sedentes vesci, in adspectu propinquorum ,. propria 
et parciore mensa. * Verum haud dubie viderunt, qui proprio 
Romanorum de coena vocabulo usum Suetonium dicunt, mo- 
rem, quem accuratius Tacitus exponit, in narratione haud cu- 
xantem. 

afflictatus] Al. afflictus. Argutatur Oudendorp., dum, ex- 
tidisse verbum  s/£ vel simile, existimat. — Credebatur  Ti- 
tus morbum, quo afílictatum omnes sciebant, ex veneno con- 
traxisse. 

praecipuum robur| "Transposuerunt haec voc. Ernest. et Ou- 
dend. post projec£ore, scilicet, ut exilitatem corporis et obesita- 
tem neque auctoritati, neque gratiae offecisse, auctor dicat. Cum 
Wolfio, sine libris hoc faciendum, nego, quum praecipuum ro- 
bur seque impediatur tali corporis forma. Praeterea offendit praec. 
robur ita ante memoriam positum , quum de animi dotibus inde 
Hicere incipiat, postquam de corpore exposuit usque ad projectore. 

docilitas] celexitas in discendo , εὐμάϑεια. 


310 GS UE. T OtN- ΤΕ 


omnes fere tum belli, tum pacis artes, . Armorum et 
equitandi peritissimus: Latine Graeceque vel in orans 
do, vel in fiugendis poématibus, promtus et facilis, 
ad extempora!itatem usque: sed.ne niusicae quidem 
rudis, ut qui cautaret et psalleret jucunde scienter- 
que. E pluribus comperi, motis quoque excipere 
vclocissime solitum , cum amanuensibus suis per. lus 
dum jocumque certantem , imitarique chirográpha, 
quaecunque vidissel, ac saepe profiteri, se maxzmum 
J'ülsarium esse potuisse, [4] "Tribunus militum et in 
Germania etin Britannia meruit, summa industriae, 
nec minore modestiae fama; sicut apparet et statuas 


Zirm. et equ. per.] ut Caesar. v. Caes. 57. 

Latine Graeceque — promtus] [τὰ 6 Memm. aliisque Ern. et 
Oudend. ediderunt. Vuls. Latinae Graecaeque linguae, pro quo 
Burm. recepit Lipsii emendationem: Latima Graecaque lingua. 
v. Ondend., cum quo adverbia ad vel in orando sequ. referenda 
potius puto, quam ad promtus. Constructio enim verborum pror- 
Sus est Graeca 

ad extemp. usque] .Extemporalis facultas dicitur Aug. 84. 
O misere haec verba, ut Qudend. vere monet, quos offendit vox 
singularis exremporalitas. 

cantaret et psalleret| | Psallere est ad instvumentum canere, 
Hic locus facit, ut apud SaZustium etiam.Catil. 25. legendum exi- 
stimem : psallere et cantare , saltare el, sequ., ubi cantare in non- 
nullis libris comparet, pro glossa cjectum etiam a Cortio, quem 
v. ad 1ll. 1. 

unitarique] | Qui non viderunt, zmitarique et profiteri pendere 
adhuca so/ztum , dederunt certantem imitari. 

in Germania] Mucianus in oratione ad Vespasianum apud 
Tac. H. 2, 77. ,, Tuae domui triumphale nomen, duo juvenes, 
capax jam imperii alter, et primis militiae annis apud Germani- 
C05 quoque exercitus clarus. ** 

suma industriae, nec min. modestiae fama] Tta dedi cum 
Ernest. et Oudend. pro vulg. summa industria, nec minore mode- 
sti. et fama , quum genitivum zzdustriae plures codd. exhibeant, 
atque inde jure collizatur, librariorum lapsu modestia et fama 
ortum ex modestiae fama , quod facillime accidere potuit, quum 
verba sincula in scribendo parum disjungerentur, diphthongus 
ae plerumque per e, et copula c£ per compendium exprimerciar. 
Ceterum, quod famam simpliciter ita dici negant, qui, vulgatam. 


ει i 211 


rum et imaginum ejus multitudine, ac titulis per 
utramque provinciam. Post stipendia Foro operam 
dedit, honestam magis, quam assiduam. Eodemque 
tempore Arricidiam Tertullam , patre Equite Roma- 
no, sed Praefecto quondam. praetorianarum cohor- 
tium, duxit uxorem: et in defunctae locum Marciam 
Furnillam splendidi generis; cum qua, sublata filia, 
divortium fecit. Ex quaesturae deinde honore legio- 
ni praepositus, larichaeas et Gamalam, urbes Ju- 


impugnuant, id refutavit, in tuenda illa alias morosior, 7ZaZrher. 
Observ. p.31. exemplo 74cizi À. 14, 47. ,, Eo anno mostem obiit 
Memmius Regulus, auctoritate, constantia, fama, in quantum, 
praeumbrante Imperatoris fastigio, datur, clarus.** — — Industria 
est in administranda re uU (Cornel. Ages. 5. ,, magna. indu- 
stria, bellum apparavit,'* unde Caes. B. G. 7, 60. jut ea, quae 
imperasset, diligenter ;zdustrieque administrarent.* cf. B. C. 5, 
95-) Gr. προθυμία et προθύμως; modestia in tractandis provin- 
cialibus, Gr. ἐγκράτεια, eamque opponi avaritiae, rapacitati et 
insolentiae, recte notavit Ernest. ad h.l. 

imaginum) Imagines quum Jungantur s/azu/s, cur de clypeis. 
intelligas cum PRSE neque sensu proprio, non video. v. Ou- 
dend. ad Vesp. 1. — — Tituli sunt inscriptiones operum, in me- 
moriam Titi per provinciam constitutorum, ἐπιγραφαί. 

Arricidiam "T'ertullam| ΑἹ. T'erzullo. Praefecturam praetorii 
summam fuisse equestris gradus, vidimus ad Galb. 14. 

Marciam Furnillam] v. Furvillam. ΑἹ. Fulviam v. Fulvillam, 
ut Livia et Livlla promiscue dicuntur. favere huic lectioni vi- 
detur numus , quem exhibet Patinus tab. 5r. , in quo Φουλβια Σε- 
βαστη, referens nom conjugis Tiü, sed filiae imaginem, si ge- 
muinus est, de quo tamen dubitant periti ejus rci judices. v, 
quae Ernest. ad h.l, de Christii semtentia, Secutus igitur sum 
reliquos editores. 

filia] de qua v. ad Domit. c. 22. : 

legioni praepositus] v. Exnest. ad Tuc. H. 1, 82., ubi docet, 
A odcus esse cum Praefecto v. Legato leztonis. 

Tarichaeas] Vulg. Rd Thraciam, "Thracias, et quae 
aliae sunt corruptelae. v. JesepA. B. Jud. 8, το. ubi agit de ex- 
pugnata hac urbe, ita incipiens: eyvéggs: εἰς τὰς Ταριχαίας πᾶν τὰ 
νεωτερίζον, τῇ T5 τῆς πόλεως ὀχὺρότητι, καὶ τῇ λίμνῃ πετοιϑότες, 
3j καλεῖται Τ εννησὰρ πρὸς τῶν Emi enim. De urbe Ga;zala v. Eund, 
4,1. ubi: Γάμαλα πόλις Ταριχαιῶν ἄντικρυς ὑπὲρ τὴν λίμνην wüi- 


μένη. 


319 €, . S"U E T 9^N I'X 


daeae validissimas, in potestatem redégit; equo quac 
dam acie sub feminibus amisso , alteroque inscenso, 
cujus reclor circa se dimicans occubuerat. [5] Galba 
mox tenente Rempublicam, missus ad. gratulándum, 
quaqua iret, convertit homines, quasi adoptionis gra- 
lia arcesseretur. Sed ubi turbari rursus cuncta sensit, 
reulil ex ilinere; aditoque Paphiáe Veneris oraculo, 


circa se] Hoc recepit Oudend. e Memm. pro contra se. 
Puto tamen, quum de uno sermo sit, esse debuisse juxta se. Ne- 
$cio igitur, am verius comfra se. 

missus ad gratulandum|] | Tac. H. 2, 1. ,, Titus Vespasianus e 
Judaea, incolumi adhuc Galba, missus a patre, causam profe- 
cuonis officium erga Principem et maturam petendis honoribus 
juventam ferebat. Sed vulgus finzendi avidum disperserat, acci- 
tum in adoptionem.'* Josey 4. B. J. 4, 9, 2. Τάλβαν awoucag αὐτο- 
πράτορα (Vespasianus), πρὶν ἐπιστεῖλαί τι περὶ τοῦ πολέμου καπεῖνον, 
ὀῦκ ἐπεχείρει. πέμπει δὲ πρὸς αὐτὸν τὸν υἱὸν Τῖτον, ἀσπασόμενον καὶ 
ληψόμενον τὰς περὶ Ἰουδαίων ἐντολάς. τῆς αὐτῆς δὲ αἰτίας ἅμα Τίτῳ 
καὶ ᾿Αγρίππας ὁ βασιλεὺς πρὸς Γάλβαν ἔπλει, καὶ διὰ τῆς Ἀχαΐας, 
Χειμῶνος γὰρ ἦν ὥρα, μακραῖς ναυσὶ πλεόντων, φϑάνει l'a^ipa 
ἀναιρεϑείς. οἵ, Χίρλϊι. 65, 8. ᾿ 

ubi turbari — sensit] Tac. l.c. ,,Corinthi, Achajae urbe, 
certos nuncios accepit de interitu Galbae, et aderant, qui arma 
Vitellii bellumque affirmarent. ** 

edit] Joseph. l.c. à μὲν οὖν ᾿Αγρίππας sig τὴν Ῥώμην ἀφι- 
κέσθαι διέγνω, μηδὲν ὀῤῥωδήσας πρὸς τὴν μεταβολήν. Τίτος 98 κατὰ 
δαιμόνιον ὁρμὴν ἀπὸ τῆς Ελλάδος εἰς τὴν Συρίαν ἔπλει, wai κατὰ 
τάχος εἰς Πιαισάρειαν ἀφιννεῖται πρὸς τὸν πατέρα. Τάο. 2, 2. ,,lgi- 
tur oram Achajae et Asiae, ac laeva maris praevectus, Rhodum 
et Cyprum insulas, inde Syriam, audentioribus spatiis petebat. ** 

ad. Paphiae l'en. oraculo] Tac. , Atque ilium cupido inces- 
sit, adeundi visendique templum Paphiae Veneris, inclytum per 
indigenas advenasque.* — c.4. ,, Titus, spectata opuleuria donisque 
rezum, quaeque alia laetum antiquitatibus Graecorum genus in- 
ceytae vetustati affingit ; de navisattone prinum consuluit.  Post- 
quam pandi viam et mare prosperum accepit, de se per ambases 
interrogat, caesis compluribus hostiis; Sostratus (sacerdotis id 
homen erat) ubi lacta et congruentia exta, magnisque consultis 
annuere Deam, videt, pauca in praesens et solita respondens, 
petto secreto, futura áperit. Titus, aucto animo, δὰ patrem 
pervectus, ssspemnsis provinciarum et exercituum mentibus, in- 
gcnus rerum fiducia accessit, ** 


TYTITUS 213 


dum de navigatione consulit, etiam de imperii spe 
confirmatus est. Cujus brevi compos, et ad perdo- 
imandam Judaeam relictus, novissima Hicrosolymo- 
rum oppugnatione, XII propugnatores totidem sagit- 
tarum confecit ictibus: cepitque eam natali filiae 
suae, tanto militum gaudio ac favore, ut in gratula- 
tione Imperatorem eum consalutaverint, et subinde 
decedentem provincia deimuerint, suppliciter, nec 
non et minaciter efflagitantes , aut. remaneret, aut 
secum. onvies pariter abduceret. Unde nata suspi- 
cio est, quasi desciscere a patre, Orientisque regnum 
sibi vindicare teulasset. Quam suspicionem auxit, 
postquam Alexandriam petens, in consccrando apud 
Memnphim bove Api diadema gestavit: de more 4815 
dem rituque priscae religionis; sed non deerant, qui 


Cujus brevi compos] non zmpéri, sed spei, evecto ad impe- 
xium patre. WVanas Ernest. movet dubitationes. 

reli^tus] Joseph. 4, 33, 5. ἀὐτὸς μέντοι (Vespasianus) εἰς τὴν 
'Ρώμην ὥρμητο λήξαντος τοῦ χειμῶνος ἀνάγεσθαι — τὸν δὲ υἱὸν ΤΊ» 
TOV μετὰ τῆς ἔνκνρίτου δυναμεῶς ἀπέστειλεν ἐξαιρήσοντα τὰ “Ἱεροσό- 
λυμα. Tac. 2, 82. ,, Titum instare Judaeae, Vespasianum obti- 
nere claustra Aegypti placuit. ** 

^A duod. propugnatores] Joseph. 5,6, 6. Raicao, τοὺς τῶν ἱππέων 
ϑυνατωξάτους ἀναλαβών, ἐμβάλλει τοῖς πολεμίοις. wai δώδεκα μὲν 
αὐτὸς τῶν προμάχων ἀναιρεῖ. οἵ. Europ. 7, τή- 

natali filiae suae) De die, quo Hierosolyma capta sunt, lo- 
cupletissimus Reimar. ad X;p/;. 66, 7. — Pro cam sc. urbem 
Hierosolymitanam (per synesin) cod. Salm. ea, ex correctione 
sine dubio. - 

Lnperatorem] | Joseph. 6, 6, 1. Ῥωμαῖοι δέ, τῶν μὲν cracime 
στῶν καταπεφευγότων εἰς τὴν πόλιν, καιομένου δὲ αὐτοῦ τε TOU ναοῦ, 
xài τῶν πέριξ ἁπάντων, κομίδαντες τὰς σημαίας εἰς τὸ ἱερόν, καὶ Jie 
hes τῆς ἀνατολικῆς πύλης ἀντίπρύς, ἔθυσαν τε αὐταῖς αὐτόθι, καὶ 
τὸν Tiro» μετὰ μεγίστων εὐφημιῶν ἀπέφηναν αὐτομράτορα,, Sensu 
nempe antiquo ob victoriam reportatam, ubi fmperazor cogno- 
minis loco addebatur, non praieponebatur, ut in Principibus. ve 
ad Caes. 76. Nunquam vivo patre sensu augustiori hoc nomen 
Titum tulisse, contra Pasium Ded Baron. ad a. Chr. 71.) do- 
cet Reimar ad Xrp/Ail. 66, 1. 

-pi) AL 4pide. Sed pin Noster etiam Aug. gg. 


$14 € -SUETONII 


secus interpretarentur. ^ Quare festinans in Italiam; 
quum Rhegium, dein Puteolos, oncraria nave appu- 
lisset, Roniam inde contendit expeditissimus; inopie 
nantique patri, velut arguens rumorum de se temeri- 
tatem, Zenz, inquil, pater, veni. |o] Neque ex 
eo deslilit, participem atque eliam tutorem impcrii 
agere.  Triumphavit cum patre, censuramque gessit 
una, Eidem collega et iu tribunicia potestate, et im 
septem consulatibus fuit. | Receptaque ad se prope 
omuium officiorum cura, quum patris nomiue οἱ epl- 
stolas ipse diclaret, et edicta conscriberet, oratio- 
nesque in Senatu recitaret «tiam Quaesloris vice, praes 
fecturam quoque praetorii suscepit, nunquam ad id 
tempus, nisl ab Equite Romano administratam ; egit» 


Veni] Graev. suadebat venio, quod non merebat notam male 
ab Exnestio et Oudendorpio, quum constet, Graecos ctiam ἥκειν 
semper dicere pro ἐλϑεῖν, et diserte 7homas M. ᾿Αττικοὶ τῷ ἕνξα 
στῶτι ἀντὶ παρῳχημένου χρῶνται. Idem valet de Lat. venire, ct 
causa est in ipsa verbi significatione. Sine libris tamen nihil mu- 
tandum. 

Triumphavit] v. ad Vespasian. c. 8. — — Oros. 7, 9. » Pulcrum 
et ignotum antca cunctis mortalibus inter trecentos viginti trium- 
phos, quia condiüone Urbis usque ad id tempus acti erant, hoc 
spectaculum fuit, patrem et filium uno uiumphal curru vectos, 
gloriosissimam ab his, qui patrem et filium offenderant, victo- 
riam reportasse. ** 

.censuramque] ν. Vespas.9. Plin. in praefat. Hist. Nat. ad 
Titum: ,, Triumphalis et Censorius tu, sexiesque Consul, ac tri« 
buniciae potestatis particeps. ** v. ibi Harduin. 

in septem consulatibus) A. 825. et $25 , mox quadriennio 
continuo ab a. $27. usque ad 950., septimum $52. 

in Sen. recitaret] —Xiphil. 66, 1o. ὅσα μὴ ἐδύνατο αὐτὸς (Ve- 
spasianus) ὑπὸ τοῦ γήρως ἀναλέγεσθαι, ἢ καὶ ὅσα ἀπὼν ἐπέστελλϑ 
τῇ βουλῇ. διὰ τῶν υἱέων αὐτοῦ ὡς τὸ πολὺ ἐκέλευεν ἀναγινώσπεσθαι, 
eji» xd» τούτῳ αὐτήν. De hoc Quaestorum sub Imperatoribus 
officio dictum ad Aug. 65. 

nisi ab Equ. Rom. admin.) Plin.l.c. ,et quod his nobilius 
fecisti, dum illud patri pariter, et equestri ordini praestas, Prae- 
fectus Praetorio ejus.*  4dministratam autem esse 1. 4. admini- 
strari solitam, neque accusandum erroris vel oblivionis Sucto- 


nium cum Lipsio ad. 7c. A. 4, 40. et Hist. 4, 68.» quoniam 865 


TITO D 8. 315 


que aliquanto incivilius et violentius. Siquidem su- 
speclissimum quemque sibi, summissis, qui per thea- 
ira et castra quasi consensu ad poenam deposcerent, 
haud cunclanter oppressit. [n his A. Caccinam con- 
sularem virum , vocatum ad ccenam , ac vixdum tri- 
clinio egressum , confodi jussit: sane urgente discri- 
mine, quum eliam chirographum ejus praeparatae 
apud mililes concionis deprehendisset. Quibus rebus 
sicul in posterum securilati salis cavit, ita ad prae- 
sens plurimum contraxit invidiae: ut non temere 
quis tam adverso rumore, magisque invitis omnibus, 


janus, Praefectus Praetorio, praeturam et consulatum adeptus, 
in Senatum venerit, Clemens Arretinus Praetorianis praepositus 
fuerit, quamquam. Senatori; ordinis, jure inde contendunt Ernest, 
et Oudend., quod Sejanus serius. demum Senator factus est, 
praefecturam | Praetorii Eques adhuc acceperat, in Clemente per 
turbas militares licentius actum est a Muciano. cf. GuzAer. de off. 
dom. Aug. 2, 4. 

incivilius e£ viol] quod tamen necessarium fere fuit, turbi- 


'da adhuc post bellum civile republica, et assiduis in patrem 


conjurationibus. v. Vesp. 25. Id fatetur mox ipse Suetonius ver- 
bis: ,, Quibus rebus — cavit. “ 

summissis, qui — deposcerent|* Victor Epit. to. , immissis, 
qui per Theatra et castra zuv:diosa jectantes ad poenam  poscerent, 
quasi criminis convictos oppressit. INimirum pauci summissi a 
"lito, qui illorum poenam poscerent, eorumque emtae voces pro 
consensu totius mulütudinis habitae. Tales artes nostris tempori- 
bus quotidie adhibitas vidimus. 
(sud. Caecinam]. Vitellii ducem, qui ad Tlavianum exercitum 
desciverat. v. 74c. 5, 13. et 51. De nomine ejus Z//iezo, quod ἢ. 
eüam l. sunt, qui el asserant, v. interpr. ad Zac. H. t. 52. et 
Reumar. ad Xip/;l 05, 10. De morte ejusdem XipAU. 66, 10. 
᾿Λλιηνὸς μὲν αὐτοῦ ἐν τῷ βασιλείῳ, ἐξαναστὰς ἐκ. ToU συσσιτίου, &U- 
S9üg ἀπεσφάγη, τοῦ Τίτου κελεύσαντος, μὴ xal φ,ϑάσῃ τι τῆς νυκτὸς 
νεοχμῶσαι" τῶν γὰρ στρατιωτῶν συχνοὺς προπαρεσκεύαστο. Disce- 
dit Piczor |. c., qui: , Caecinam consularem adhibitum coenae, 
vix dum triclinio egressum, ob suspicioneys stupratae Berenices 
uxoris suae, jugulari jussit. ** 

concionis] lta pro vulg. conjuretionis e codd. rescribendum 
censuerunt Gujet., Ca:aub., Perizon., Dukerus, rescripserunt 
Ernest. et Oudendorp. v. etiam Ern, ad Tac. H. 2, 79. 


316 V. sU E TOUN Y E 


transierit ad principatum. [7] Praeter saevitiam sus 
specta in ὧὸ etiam luxuria erat, quod ad mediam no- 
ciem coiiissationes cum profusissimo quoque iamilia- 
rium extenderet. Nec minus libido, propter exole- 
torum ei spadonum greges, propterque insignem regis 
pae Berenices amorem, cul eliam nuptias pollicitus 
ferebatur.  Suspecta et rapacitas; quod constabat, in 
cognitionibus patris nundinari praemiarique solitum. 
Denique propalam alium Neronem et opinabantur, et 
praedicabant.  Atilli ea jama pro bono cessit, con 


spadonum greges) —Xiphil. 67, 2. wai ὁ Τίτος ἰσχυρῶς περὶ 
τοὺς ἐντομίας ἐσπουδάκει. V. ad Domitian. 7. 

Berenices] v. Tuc. H. 2, 2. ,, Fuere, qui accensum desiderio 
Berenices reginae vertisse iter crederent. Neque abhorrebat a 
Berenice juvenilis animus; sed gerendis rebus nullum ex eo im- 
pedimentum. laetam voluptatibus adolescentiam egit, suo quam 
patris imperio moderatior.*  X;pA/. 66, 15. Βερενίκη ἰσχυρῶς τῷ 
ἤνϑει, wal διὰ τοῦτο καὶ ἐς τὴν Pus» μετὰ TOU ἀδελφοῦ ToU ᾿Αγρίπ- 
πα ἦλϑε" ναὶ ὁ μὲν στρατηγικῶν τιμὼν ἠξιώθη, ἡ δὲ ἐν τῷ ΠἊαλατίῳ 
ὥκησε, xai τῷ Τίτῳ συνεγίγνετο. προζεδομᾶτο ὃδ γαμηϑήσεσθαε 
αὐτῷ, καὶ πάντα ἤδη ὡς καὶ γυνὴ αὐτοῦ οὖσα ἐποίει " wgT ἐκεῖνον, 
δυσχεραίνοντας τοὺς “Ῥωμαίους ἐπὶ τούτοις ἠσθημένον, ἀποπέμψασϑαε 
αὐτὴν. v. de tamosa hac femina Joseph. Ant. 18, 5, 4. 1. 19, 5, 1. 
et 20, 7, 5. Plura dedit Keimar. δὰ XipZil. 1. c. 

ἐπ cognitionibus patris) Vulg. iz concionibus patris. Ita vis 
cissim 7«c. H. 2, 7g. vulg. noz parata cognitione pro concione. 
Cod. Ursin. /z negotiattonibus patris, quae correctio esse videtur, 
inepte inducta ex Vespas. 16., ubi de zepotiatrionibus Vespasiani 
sermo, quibus convenire videbatur verbum zundinari, h.l. de 
vendita justitia usurpatum. Non tacenda autem conjectura, quam 
singulari de ἢ. l. libello protulit Benj. Gottl. Laurent. Boden. Sua* 
det ille cocrozibus. Cociones sunt Gr. κάπηλοι, μεταβόλοι, &yos 
Qoioi, et cociatura l. q. μεταβλητικῇ» ut adeo cociones patrü, in- 
ier quos Titus negctia sua exercuerit, 11 fuerint, quos Vesp. sub- 
Ornaverat ad res venales undique comparandas, unde majores 
postea quaestus facerent. Verum nimis quaesita videtur ista 
correctio.  Praemiaeri est praemia pacisci, suffragationis nempe 
apud patrem. . Praemia omnino de quovis lucro vel praeda sae- 
pius dicuntur, unde praemiatores nocturni sunt praedones apud 
Nonium. v. Ernést. ad T'ac. H. 1, 51. Ceterum Caenidi, pel- 
lici Vespasiani, idem tribui ad XipAil, 66, 14., quod h. 1. Tito, 
notavimus ad Vesp. 16. 


cTOIWVI 3... 9173 


'versaque est in maximas laudes, neque vitio ullo re- 
perto, et contra virtutibus summis. — Convivia insti- 
iuit jucunda magis, quam profusa. Amicos elegit, 
quibus etiam post eum Principes, ut et sibi et Riei- 
publicae mecessariis, acquieverunt, praecipueque 
sunt usi.  Berenicen statim ab Urbe dimisit, invitus 
invitam. Quosdam e gratissimis delicatorum , quam- 
. quam tam artifices saltationis , ut mox scenam tenue- 
rint, non modo fovere prolixius, sed spectare omni- 
no in publico coetu supersedit. Nulli civium quid- 
quam ademit: absiiuit alieno, ut si quis unquam: 
ac ne concessas quidem ac solitas collationes recepit. 
Et tamen nemine 'ante se munificentia minor, .Am- 
phitheatro dedicato, thermisque juxta celeriter ex- 
structis , munus edidit apparatissimum largissimum- 


praec. sunt usi| Vulg. praecipueque sumtam v. sponsam. sili 
Berenicen sequ., quae manifeste sunt corrupta, Verior lectio opti- 
mis codd. confirmatur. ingenue tamen fateor, totum additamen- 
tum ortum mihi videri ex interpretatione verbi acquieverunt. 

Berenicen — invitam) v. Xiphil.l. supra cit. Pictor Epit. 10. 
»Denique, ut subiit pondus regium, Berenicen, nuptias suas 
sperantem , regredi domum, et enervatorum greges abire prae- 
cepit."  Enervati Victoris Nostro supra erant exoleti, mox delj- 
ca£i, παϑινιοί. 

omnino in publico coetu] .Al. im publico omni coetu. Fuere 
etiam, qui abjicere mallent coecz, quod rectius defenditur ab 
Oudend. et Wolfio. — —Prolixius non est amplius de tempore, 
sed Jiberalius. — — Supersedit i. q. omisit, noluit, ut Avg. 95. 

Amphitheatro dedicato] quod inceperat pater Vespasianus, v. 
ad Vesp. 9. et Xzp/l. 66, 25. ibi cit., ubi etiam de tempore di- 
ctum. Parum accurate Zurrop. 7, 14. ,, Hic (Titus) Romae Am- 
phitheatrum aedificavit. '* 

celeriter exstr.] Al. celebriter. Illud confirmatur loco Marz- 
4ial, de spectac. 2. ,, Hic, ubi miramur velocia munera, ther. 
3nas '! sequ. 

munus edidit] Xiphil. l.c. πολλὰ καὶ θαυμαστὰ ἐποίησε. “γέρα- 
voi τε γὰρ ἀλλήλοις ἐμαχέσαντο (Casaubonum, qui Gallum ἢ. ]. 
£Xserult, γξράνοις h. e. gru: bus 1 ερμανούς substituens, satis refu- 
tavit Reimarus), xai ἐλέφαντες τέσσαρες, ἄλλα τε ἐς ἐνναμιςχίλια 
καὶ βοτὰ καὶ ϑηρία ἐπεσφαγὴη (quinque millia INoster et utr: pod. c, 
sed ferarum, Xiphil βοτὰ xai $49ía) xai αὐτὰ wal γυναῖκες, οὐ 


318 € SUETONII 


que. Dedit et navale proelium iu veteri naumachia: 
ibidem et gladiatores: atjue uno die quin jue millia 
omne genus ferarum. [8| Natura aulem benevolen- 
üssimus, «uum ex lnslituto Tiberii omnes dehinc 
Caesares benelicia , a superioribus concessa Principis 
bus, aliter rata non haberent, quam si eadem iisdem 
et ipsi dedissent, primus praeterita omnià uno con- 
firmavit edicto; nec ase peli passus est. 1n ceteris 
vero desideriis hominum ^obstinatissime tenuit, ne 
quem sine spe dimitteret. Quin. et admonentibus do- 
mesticis, quasz plura. polliceretur , quam praestare 
posset: [Non oporiere, ai, quemquam. a, sermone 
Principis £ristem discedere. Atque eliain recordatus 
quoudaim super coenam, quod nihil cuiquam toto die 
praestitisseL, memorabilem illam, meritoque lauda- 
iam vocem edidit; zmzcez, diem perdidi. Populum 
in primis universum tanta per onines occasiones co- 
"mitate tractavit, ut, proposito gladiatorio, munere, 


“μέντοι ἐπιφανεῖς, συγκατειργάσαντο: ἄνδρες τῷ πολλοὶ μὲν ἐμονομά- 
pers πολλοὶ 0s καὶ ἀθρόοι ἂν TB πεζομαχίαις καὶ ἐν ναυμαχίαις 
ἡγωηίσαντο. τὸ γὰρ ϑξατρον αὐτὸ ἐμεῖνο ὕδατος ἐξαίφνης πληρώόσας, 

εἰςήγαγε μὲν καὶ ἵππους xai ταύρους καὶ ἄλλα τινὰ χειροηϑή, δεδι- - 
δαγμένα mAy , ὅσα ἐπὶ τῆς γῆς, πράττειν xai ἐν τῷ ὑγρῷ" ἐςηγαγε 
δὲ καὶ ἀνθρώπους ἐπὶ πλοίων. καὶ οὗτοι μὲν ἐκεῖ, ὡς οἱ μὲν Ἐερκυ- 
ραῖοι» οἱ ὃξ Ἀορίνϑιοι ὄντες, ἐναυμάχησαν. ἄλλοι δὲ ἔξω ἐν τῷ, ἄλσει 
τῷ τοῦ l'aiov τοῦ τε Λουκίου, ὃ ποτε ὃ Αὐγουστος ἐπ᾽ αὐτὸ τοῦτ᾽ 
digüsaro. (in veieri naun:achia, de qua v. ad Aüg. 45. et Neron. 27.) 
«at γὰρ ἐνταῦθα τῇ μὲν πρώτῃ ἡμέρᾳ μονομαχία wal ϑηρίων σῷαγή 
— τῇ ὃὲ δευτέρα Jose cn qe xai τῇ τρίτη ναυμαχία τριςχιλίων ave 
δρῶν, xai μετὰ τοῦτο ^ai πεζομαχία ἐγένετο sequ. dunc locum 
non comparaverit necesse est Burmannus, quum pro zé:dem. n. l. 
itidem. v. item, suadeat. 

omnia, uno conf. edicto] X phit 66, "9 γράμματα ἐξέθηκε, TA 
βαιῶν πάντα τὰ ὑπὸ τῶν προτέρων αὐτοκρατόρων δοθέντα τισίν, wigr8 
μὴ καϑ' ἑκάστους σφῶν αἰτοῦντας αὐτὸν πράγματα, ἔχειν. οἱ. ἢ ic£or 
Epi. 10. — In superioribus multi male oinittunt voc. raza. 

/.ornum | al. Qnimaum , al. ΟΝ vel etiam omnium Aomz- 
num, quod Casaub. edidit. 

diem, perdrdi) wv. Eutrop. 7, τά. Victor Epit. 10. cf. quae de 
hoc dicto Casaub. ad n. J. 


pe yr ΠΝ, $19 


non ad suum, sed ad spectantium arbitrium editu- 
rum se, professus sit. Et plane ita fecit. Nam ne- 
que negavit quicquam petentibus; et ut, quae vel- 
lent, peterent, ultro adhortatus est. Quin et stu- 
dium armaturae T'hrecum prae se ferens, saepe cum 
populo et voce et gestu, ut fautor, cavillatus est5 
verum majestate salva, nec minus aequitate. Ne quid 
popularitatis praetermilteret, nonnunquam in ther- 
mis suis, àdmissa plebe, lavit. Quaedam sub eo for- 
iuita ac iristia acciderunt: ut conflagratio Vesevi 
montis in Campania; et incendium Romae, per tri- 


neque negavit qu. pet.] Idem de Trajani spectaculo Plz. Pa- 
negyr. 55. ,, Impetratum est, quod postulabatur; oblatum, quod 
non postulabatur.  Institit ultro, et, ut concupisceremus, ad- 
monuit, ac sic quoque plura inopinata, plura subita. Jam'quam 
libera spectantium studia, quam securus favor! Nemini impietas, 
ut solebat, objecta, quod odisset gladiatorem ; nemo e specta 
tore spectaculum factus, miseras voluptates unco et ignibus ex- 
pisvit. '* 

casillatus estj h.e. cum populo, diversae factioni favente, 
jocose altercatus est ut fautor Threcum. Ita Cic. ad Att. 2, 1. 
» taque jam familiariter cum ipso etiam cawillor ac jocor.** In 
miras conjecturas inciderunt, qui, quod non minus mirandum, 
sensum loci non ceperunt, in his Ernestius. 

majestate| h. e. dignitate Principis, aequitate erga gladiato- 
yes eosque, qui illis studebant. 

adm. plebe, lavit] Jdem de Alexandro Severo Lamprid. c. 42. 

Vesevi montis] v. Xiphil. 66, 22. sequ., qui Βέσβιον ὄρος di- 
cit. PZn. Epist. 6, 16., qua de avunculi exitu exponit. Oros, 7, 
9. Pictor Epit. 10. Eversae sunt per illam conflagrationem urbes 
HHerculaneum et Pompeji (v. XzpA4. c. 25.). Accidit autem a. Dp. 
852. De die v. Reimar. ad l. c. $. 155. et 152. 

incendium Romac] Α. U. 855. ipi. c. 94. πῦρ δὲ δὴ ἕτερον 
ἐπίγειον τῷ ἑξῆς ἔτει πολλὰ πάνυ τῆς Ῥώμης, τοῦ Τίτου πρὸς τὸ πα- 
9ημα τὸ ἐν τῇ ᾿ιαμπανίᾳ γενόμενον ἐκδημήσαντος, ἐπενείματο. καὶ γὰρ 
τὸ Σεραπεῖον, καὶ τὲ '"Icsioy , τά τε Σεπτά, καὶ τὸ Ποσειδώνειον, τό 
τε βαλανεῖον τὸ τοῦ ᾿Αγρίππου, καὶ τὸ llav2siv, τὸ τε Δειριβιτώ- 
οίον, καὶ τὸ τοῦ Βάλβου ϑέατρον, καὶ τὴν τοῦ Πομπηΐου σνηνὴν, 
καὶ τὰ ᾿Οκταούϊα οἰκήματα καὶ μετὰ τῶν βιβλίων», τόν τε νεὼν τοῦ 


Διὸς τοῦ RamirwAiyos μετὰ τῶν συννάων αὐτοῦ πατέκαυσεν. οἵ, Κ';.- 
eter l. c. 


320 (IUS UU ETODN E-E 


duum, totidemque noctes; 1tem pestilentia, quanta 
non temere alias. In his tot adversis ac talibus, non 
modo Principis sollicitudinem, sed et parentis alfe- 
ctum unicum praestitit: nunc consolando per edicta, 
nunc opitulando, quatenus suppeteret facultas. Cus 
ratores restituendae Campaniae e consularium numero 
sorle duxit. Bona oppressorum in Veseyo, quorum 
heredes non exstabant, restitutioni afflictarum . civi- 
latum attribuit. | Urbis incendio nihil, nisi sibi, pu- 


blice perisse testatus, cuncta praetoriorum suorum 


ornamenta operibus ac templis destinavit; praepo- 
suitqué complures ex equestri ordine, quo quaeque 
maturius peragerentur. Medendae valetudini, lenien- 
disque morbis, nullam divinam humanamque opem 
non adhibuit, inquisito omni sacrificiorum remedios 
rumque genere. nter adversa temporum εἰ delato» 


pestilentia] | Cineri e Vesuvio ejecto eam tribuit Xvplil. c. 95. 
ἡ μὲν οὖν τέφρα αὕτη οὐδὲν μέγα τότε καμὸν αὐτοὺς εἰργάσατο" ὥστες 
eov γὰρ νόσον σφίσι λοιμώδη δεινὴν ἐνέβαλΒ.  Accidisse eam sub 
Vespasiano patre, et per multos dies decem millia hominum sin- 
gulis diebus periisse, auctor Zuseb;us in Chronicis. 


affictum unicum]  Lipsium , qui corrigebat uzici, refutarunt 
Ernest. et Oudend. similibus: zngenium unicum, scelus unicum, 
unica cura , gratia , luxuri& , liberalitas , fides. 


Curatores — duxit] —Xmphil. c. 24. ὃ δ᾽ οὖν Τίτος τοῖς μὲν ᾿ 


Ἡαμπανοῖς δύο ἄνδρας ἐκ. τῶν ὑπατευκότων οἰκιστὰς ἔπεμψε, Wal χρή- 
ματα ἄλλα T8, xai τὰ τῶν ἄνευ μληρονόμων τεθνηκότων ἐδωρήσατο" 
αὐτὸς δὲ οὐδὲν οὔτε παρ᾽ ἰδιώτου, οὔτε παρὰ πόλεως, οὔτε παρὰ βα- 
σιλέως, καίτοι πολλῶν πολλὰ διδόντων αὐτῷ καὶ ὑπισχνουμένων, ἔλα- 
βεν᾽ ἀνέστησε μέντοι καὶ ἐκ τῶν ὑπαρχόντων πάντα. ἀἐοδείξιογα n. 1. 
est Gr. οἰκίζειν ve ἀνοικίζειν. 

nihil, nisi sibi , publice perisse) Foede corruptus est locus in 
libris. Causa fuit in voc. puólice, quod male intellectum retule- 
runt ad Zestatus. | Publice perisse dicuntur aedificia et ornamenta 
publica, de quibus v. locum Xiphilini supra cit., et opponuntur, 
quae privatizm h. e. hominibus privatis de bonis suis incendio 
perierant. lla οὐδὲ perisse Titus dicebat, quum. damnum in se 
reciperet, non vectigalibus novis et extraordinariis resarciendum 
curaret, 


TITU S. $21 


res mandatoresque erant, ex licentia veteri. Hos :ssi« 
due in Foro flagellis ac fustibus caesos, ac novissime 
traductos per Amphitheatri arenam, parium suljici, 
ac venire imperavii, partini in asperrimas insularum 
avehi. Utque etiam similia quondoque ausuros pere 
petuo coGrceret, vetuit iuter cctera, de eadem re 
pluribus legibus agi, quaerive de cujusquam d«fune 
ctorum stalu, ullra certos aunos. [0 Pontificaium 
maximum ideo se proiessus accipere , üt puras sere 
varet manus, fidem praestitit: uec auctor posthac 
cujusquam necis, nec con cius, quamvis interdum 
ulciscendi causa non deessct; sed perzturumi se po- 
dius, quam perditurum, adjurans. Duos patricii 
generis convicetos in aífectatione imperii, nihil am- 


mandatoresque] qui accusatores subornabant et instrüebant, 
et in exilium homines hac rarioue calumnia oppressos pellebant, 
ut recte T'urnpeb. Advers. 22, 15. cf. Callistraz. Digest. 49, 14, 2. 
Vulg. amazdatores. 

subjici] sc. hastae v. praeconi. Vulg. addunt zz servos, quod 
Ernest. mutare voluit in: /z servis, Oudend. ut glossem. delevit, 
quod omittitur etiam in Memm. De verbo saójeerz? v. Duker. 
ad lor. 2, 6, 48. 

in asp. insularum. aveh/] v. ad Cses. 66. — — X pil. 66, 19. 
simpliciter: τοὺς μηνυτὰς ἐξήλασεν ἐκ τῆς πόλεως. cl. Maria. de 
spectac. 4. 

pluribus legibus] h.e. ita, ut accusator, cum una formula 
excidisset, ad aliam transiret, quae maxima calumniarum oninis- 
que in reum iniquitatis materia. 

statu] h.e. ingenuusne ille, an libertinus, an servus fucrit, 
quod maximi momentiin quaestionibus de haereditete. — BHlustrat 
h.l. Nervae edictum, quod Titi esse videtur, a Nerva repet, ^m, 
apud Callistrat. Digest. 40, 15, 4. ,, Primus omnium 1). Nerva 
edicto vetuit, pos£ quinquenniuin (ultra. certos annos n. 1.) mortis 
cujusque de statu quaeri. '* 

Pontificatum max.] mortuo patre, quo vivo Pontifex tantum 
fuerat Titus, non Ponüuíex Maximus. v. Oudend. Idem. docuit, 
in sequ. servandum esse cujusquam , cui p'aeterunt Burm. et Er- 
nest, aliorum cuquam, quum dauvus alienum sensum inferat. 

Duos patricii generis] Haec ὁ τέο; £jut. 10. 1ta: ,, Clemen- 
tiam vero usque eo perduxit, ut amplissimi ordinis duo quum 
adversus eum conjurassent, neque abnuere cogitatum scelus qui. 

Tom. II. . 21 


222 € SUETONII 


plius, quam ut desisterent, monuit, docens, przn- 
cipatum falo dari; si quid praeterea desidcrarent, 
promittens se tributurum: et confestim quidem ad al- 
terius malrem, quae procul aberat, cursores suos mi- 
sit, qui anxiae salvum filium nunciarent. Ceterum 
ipsos non solum familiari coenae adhibuit, sed et in- 
sequenti die gladiatorum spectaculo circa se ex in- 
dustria collocatis, oblata sibi ferramenta pugnantium 
inspicienda porrexit. Dicitur etiam , cognita uirius- 
que genitura, Zmminere ambobus periculum , affir- 
masse: verum quandoque, δέ, αὖ alio: sicut eve- 
nit. Fratrem, insidiari sibi non desinentem , sed pae- 
ne ex professo sollicitantem exercitus , meditantem 
fugam, nec occidere, neque seponere, ac ne in mi- 
nore quidem honore habere sustinuit: sed, ut a pri- 
mo imperii die, consortem successoremque testari 
perseveravit; nonnunquam secreto precibus οἱ lacri- 


rent, monuerit primo; post deductos in spectaculum secum, 
utrimque assidere jusserit; petitoque ex industria mirmillonum, 
quorum pugnae visebantur, gladio, quasi ad explorandam aciem, 
uni atque alteri commiserit; quibus perculsis et constantiam mi- 
rantüibus diceret: Videtisne, potestates fato dari, frustraque ten- 
tari facinus potiundi spe, vel amittendi metu? ** 

ferramenta] Dicuntur ferramenta de gladiis ac sicis ἃ Crcer. 
Caüil. 5, &., et diserte ;cfor l.c. de mirmillonum gladio expo- 
nit.  Recepi igitur h. l. cum Oudend. et Exznest., quos vide, 
optimis libris annuentibus. WVulg. orzamenta, quae simpliciter 
de armis ἀμυντηρίοις intelligi posse, viri doeti exemplis ideo ci- 
tatis non probarunt. De verbo enim orzare, wocpsiv , armisque 
σκεπαστήρίοις 60 nomine insignitis nemo dubitaverit. Ceterum 
vocabulum ferramenta hoc sensu non ita promtum librariis fuisse 
videtur, ut pro glossa inseruerint, : 

verum quandoque, et ab aho] |. Vulg. venturum quandoque, 
Cod. Uxrsin. venturum quoque, sed ab alio. Exnest. suasit: ven- 
turumque quandoque. Omnino si staret venturum , legendum es- 
set sed v. ἀξ ab alio. Sed jure praetulerunt Oudend, et Wolfius 
verum, quod Casaub. xestituerat. De voc. quandoque h. e. a&- 
quando v. ind. Causa quidem corruptelae in co male intellecto 
Íuisse videtur et 1n sequentesevent, 

Fratrem] cf. Fietor Epit. 10. 


E 


^ 


: TITU S. 223 


mis orans, u£ tandem rnutuo erga se animo vellet esse; 
[10] ínter haec morte praeventus est , majore bomi- 
num damno, quam sug. ^Speciaculis absolutis, in 
quorum fine populo coram ubertim fleverat, Sabinos 
petit aliquanto tristior, quod sacrificanti hostia aufus 
gerat quodque tempestate serena tonuerat. Deinde 
ad primam slatim mansionem febrim nactus, quum 
inde lectica trausierretur, suspexisse dicitur dimotis 
plagulis: coelum, multumque conquestus, erzpz szbz 
vitam immerenti. — L. Neque enim exstare ullum suum 
factum poenitendum , excepto duntaxat uno. d 


. morte praeventus est| —Xiphil. 66, 56. Διατελέσας $5 ταῦτα, 
καὶ τῇ γε τελευταία ἡμέρα καταδακρύσας, were πάντα τὸν δῆμον 


δ ἧς "ξεν » ͵ ΕἾ , " ΚΦ. H : 6 
. dOtiV , οὐδὲν &TIl μέγα ἔπραξεν, ἀλλὰ τῷ ἐπιγιγνομένῳ icu; ἐξέστω 


τοῖ Φλαβίοὺ καὶ ἐπὶ τοῦ Πωλίωνος τῶν ὑπάτων (s U. 854. ), καϑιξ- 
eácas ὅσα εἴρηται, μετηλλαξεν ἐν τοῖς ὕδασιν, ἐν οἷς καὶ ὁ hri 
αὐτοῦ" ὡς μὲν ἡ φήμη λέγει, πρὸς ToU ἀδελφοῦ, ἄλλως 9᾽ ὅτι καὶ 

πρότερον ἐπεβεβούλευτο UT αὐτοῦ" ὡς δέ τινες γράφουσι, νοσήσας. 
Αἰτεσ ζζμεέογ Qaes. το. εἰ 1:. veneno, a Domitiano ἀροερῖο, alter 
Epit. 10. feóri interiisse Titum dicit. cf. Domit. 2. Plures mor- 
tis causas, a diversis auctoribus memoratas, recenset Reimar. ad 
Xiphil. l. c. ' 

mansionem] μονήν, locum, ubi pernoctaturus erat. JMazere 
.enim est perzocrare. Α vOc. maz5:0 descendit Gall. ziazson. v. 
etiam Cellar. Geogr. A. p. 60. sequ. 

febrim nactus] Cornel. Attic. 21. nactus est morbum. v. Gxo« 
nov. ad Gell. 1, 24., ub1 nostrum quoque locum citavit. 

plagulis] h.e. velis lecüicae. Al. pe/Lóus, Memm. pallulis. 
"Oudend. conjicit paíLoLs, ut palliolazus Titus dicstur, ut Clau- 
dius c. 2. 
excepto duntaxat unc] XipAd. l.c. ὃ δ᾽ οὖν Τίτος ἀποψύχαων 
εἶπε μὲν ὅτι" “Ἐν μόνον ἐπλημμέλησα Tí δὲ δὴ τοῦτο εἴη, οὐ διε- 
ἰσάφησεν, ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἄλλος οὐδεὶς ἀκριβῶς ἄν ἔγνω. οἱ μὲν γὰρ τό, of 
δὲ τὸ κατείκασαν. κρατεῖ δ᾽ οὖν, ὡς μέν τινες λέγουσιν, ὅτι τὴν Δο- 
prio τὴν ToU ἀδελφοῦ γυναῖκα ἔσχεν οἱ δ᾽ ἕτεροι, οἷς ἐγὼ πείθομαι, 
ὅτι τὸν Dolan. σαφὼς ἐπιβουλεύσαντά οἱ λαβὼν οὐκ ἀπεκτεινεν, 


ἀλλ᾽ αὐτός τε ὑπ᾽ ἐκείνου παϑεῖν τοῦτο μᾶλλον εἵλετο, καὶ. τὴν τῶν 


Ῥωμαίων ἀρχὴν ἀνδρὶ τοιουτω ἐξέδωμπεν. Eso quidem Aiphilini 
vel potius Dionis «enientiae accedo, quam Doxzitizuuudli alo bg 


minus, quam Reipublicae exitio Titus servasset, faczo vere poe- 


zutendo. Reinesius ad marginem de Hierosolymorum excisione co- 


324 € SUETONITI 

quale fuerit, neque ipse tunc prodidit, neque cui« 
quam facile succurrat. Quidam opinantur, consue- 
tudinem recordatum, quam cum fratris uxore habue- 
rit. Sed nullam habuisse, persancte Domitia jurabat: 
haud negatura, si qua omnino fuisset; immo etiam 
gloriatura, quod illi promtissimum erat in ommibus 
probris. [1:1] Excessit in eadem, qua pater, villa, 
Idibus Septembris, post bieunium ac menses duos, 
diesque viginti, quam successerat patri, altero et 
quadragesimo aetatis anno. Quod ut palam factum 
est, non secus atque in domestico luctu moerentibus 
publice cunctis, Senatus, prius quam edicto convo- 
caretur, ad Curiam concurrit, obseratisque adhue 
foribus; deinde apertis, tantas mortuo gratias egit, 


gitavit. Sed nunquam poenituisset ducem et Principem Roma- 
num, compescuisse gentem insanam et rebellem. 

post biennium — patri)  Xiphil. ἦρξε 95 δύο T4, καὶ μῆνας 
δύο, ἡμέρας τε εἴκοσιν. 66, 18. et 26., eaque vera est ratio, quum 
Vespasianus d. 25. Jun. 932., Titus d. 15. Septembr. 854. obie- 
zit. [τὰ etiam ctor Epit. 10, 1. Alter autem ctor Caes. 10. 
menses fere novem , et Eutrop. 7, 14. menses ocfo biennio imperii 
ejus addunt. v. Reimar. ad Xzp/l. 66, 18. 

altero et quadrag.] lta etiam Zurrop.l.c. Sed F;cror Caes. 
TO. anno aevi quadragesimo , alter Epit, 10. exit annos quadra- 
ginta unum. Xiphil. 66, 18. impeni tempus modo memoratum 


accessisse dicit ἐννέα καὶ τριάκοντα ἔτεσι, καὶ μησὶ πέντε, καὶ ἡμᾶτ ^ 


ραις πέντε καὶ εἴκοσι, quam aetatem baberet, quum capesseret rem 
publicam ; itaque, altero et quadragesimo vitae anno eum obiisse, 
et ipse significat. Non convenit autem hic numerus die natali, 
a Nostro c. 1. tradito, quem fuisse vidimus 3o. Decembr. a. 794. 
Si enim ille verus, de quo non dubitandum, etiam quadragesi- 
zusn annum non implevit, atque ita ctor, qui de Caesaribus 
scripsit. Novum igitur incuriae Suetonii in computandis vitae 
annis exemplum cum Reimaro agnosco, idque ipsum, quod pro- 
prium hoc videtur scriptori hac in re vitium, prohibet me a 
conciliandi periculis, qualibus favit ad ἢ. |. Oudendorpius. 

Senatus, prius qu. — con.) ut post mortem Germanici. v. 
Tac. &.2, 82. 

obseratisque adhuc foribus) ^ Haec, mutata interpunctione, 
superioribus addidi, quo pertinent, quum in ommnibus edd. in- 
terpunctum inyvenissem post eoncurrif. —Obseratqe erant j/oree ' 


————————— 


ἘΠῚ Ἢ s á 325 


laudesque congessit, quantas ne vivo quidem unquam 
aique praesenti, 


quoniam zocfe et ante edictum magistratuum ad Curiam concur- 
rerant. Eutrop. l. c. ,, Senatus, obitu ipsius circa vesperam nun- 
Ciato , nocte irrupit in. Guriam, et tantas ei mortuo laudes gratias- 
que congessit, quantes nec vivo unquam egerat, nec praesenti. 
Inter Divos relatus est. ** 

gratias egit, laudesque congessit] Yta Memm, aliique libri, 
quos laudat Oudend, ; favet Eutropius. Al. sratias egit laudes- 
que, quantas congessit ne vivo quidem sequ. Junguntur quidem 
per zeugma, quod dicitur, /audes et gratias agere, (simpliciter 
enim Jaudes agere nemo dixerit, neque Gronov. ostendit exem- 
plis ad Liv. 26, 48. collectis, ut Ernestio videtur), sed major hic 
librorum auctoritas et concinnitas orationis. 


| 526 


T, FLAV; DOMITLIANUS 


AJ4EB.OG CU S.T Ὁ. 


[1] Djs natus est nono Kalendas Novem- 
bris, patre Consule designato, inituroque mense in- 
sequenti honorem, regione urbis sexta, ad Malum 
Punicum, domo, quam postea in templum gentis 
Ylaviae convertit. Pubertatis ac primae adolescentiae 
lempus, lauta inopia tantaque infamia gessisse fertur, 
ut nullum argeuteum vas in usu haberet; satisque 
coustat, Clodium Pollionem praetorium virum, in 
quen est poena Neronis, quod inscribitur. Zusczo, 
chirographum ejus conservasse, et nonnunquam proe 


patre Consule designato] A. U. g04., quo Vespasianus con- 
sulatum gessit per duos novissimos menses. v. Vespas. 4. 

ad Malum Punicum] quod vico nomen vel a malo Punico ibi 
efficto, quod nostris in urbibus frequentissimum, vel ab axbore 
tali ibi plantata, quod Latinitas non ferre videtur. v. Pancircll. 
descript. U. R. (Thes. Graev. T. III. p. 545.) , Donat. de U. KR. 
5, 15. et Nardin. Rom. vet. 4, 7. j 

tempus — gessisse fertur] Jure defendit Wolf. gessisse, ut 
Vesp. 24. annum gerens, comtra Casaub. et Ernestium, corri- 
genres egisse. lta aetatem gerere cum aliquo Sulpic. ad Cicer. (ad 
Div. 4, 5.) Mox cum L:psio, Burm., Oudend. malim constet, 
quoniam hoc comma annecütur praemissae de znopua et infamia 
sententiae ut zzfaziae exemplum, ut praecedens zzopiae. Sed ita 
edam male se excipiunt fertur — ἐλ satis constet, quod regessit 
Wolfius. Utut legeris, oratio claudicat. Müller. conj. constaret. 

Luscíio|] ,An Lusco, vel, 4»od Beroaldo etiam in mentem 
venit, dusio h. e. ludicrum , παιδιά. 


J 


€. SUETONII DOMXITIANUS. 927 


,tulisse, noctem sibi pollicentis: nec defuerunt, qui 
alfirmarent, corruptum Domitianum et a Nerva, suc- 
cessore mox suo. Bello Vitelliano confugit in Capi- 
iolium cum patruo Sabino, ac parte praeseniium 
copiarum: sed irrumpentibus adversariis, eL ardente 
templo, apud aedituum clam pernoctavit: ac mane 
Isiaci celatus habitu, interque sacrificulos vanae su- 
perstitionis, quum se trans Tiberim ad condiscipuli 
sui malrem comite uno contulisset, ita latuit, ut 
scrulanlibus, qui vestigia subsecuti erant, deprehendi 
non potuerit. Post victoriám demum progressus, et 
. Caesar consalutatus, honorem praeturae urbanae cum 


conf. in Capitolium] Secundum Tac. H. 5, 69. Sabinus libe- 
ros suos et Domitianum, fratris filium, concubia nocte in Ca- 
pitolium accivit. 
τς apud aedituum clam pern.] Tac. 5, 74. ,, Domitianus, prima 
irruptione apud aedituum occultatus, sollertia liberti, Zineo ami- 
ctu turbae sacricolarum immixtus ignoratusque, apud Cornelium 
Primum, paternum clientem, juxta Velabrum delituit. Ac po- 
tiente rerum patre, disjecto editui contubernio, modicum sacel- 
lum Jovi Conservatori, aramque posuit, casusque suos in mar- 
more expressit (ita legendum, quum cod. Bud. exprex:i£, et con- 
structio Graeca: ara casus expressa h.l. non valeat ob que post 
casus.)" De lsiaci habitu h. e. linteo v. Torrent. et Ernest., qui 
laudavit Appian. Civ. 4, 74. cf. Othon. 12. ,,sacra etiam. Isidis 
saepe iz lintea religiosaque veste propalam celebrasse traditur. ** 
Ceterum v. numum, in memoriam hujus rei factum , quem  ex- 
hibet Pazzmnus tab. 32, 1. et illustravit dissertatione ObrecAt. Ar- 
gentor. 1675. 

vanae superst.] ΑἸ. variae, quod probavit etiam Turneb. 
Advers. 22, 16., quum manifestum scripturae sit vitium. Docta, 
sed aliena ab historico, est conjectura Gronovii: PAar:ae, 

Gaesar consalutatus] Tac. 5, 86. ,, Domitianum, postquam 
nihil hostile metuebatur, ad duces partium progressum , et Cae- 
sarem consalutatum, miles frequens, utque erat in armis, in 
paternos Penates deduxit. “ἢ 

praeturae urb.) Tac. 4. c.5. ,,Ipsi (Vespasiano) consulatus 
cum Tito filio, praetura Domitiano et consulare imperium de- 
cernuntur “ et c. 29. ,, Mox, ejurante Frontino, Caesar Domitia- 
nus praeturam cepit. Ejus nomen epistolis ediciisque praepone- 
batur, vis penes Mucianum crat; nisi quod pleraque Domitianys, 


' 


328 , ΒΟ ETOSN EX 


c'nsulari potestate suscepit titulo tenus: nam juris- 
dicLionem ad coilegam proxinium transtulit, Ceterum 
omnem vim dominationis tam licenter exercuit, ut 
jan tum, qualis futurus esset, ostenderet. Ne exse- 
quar singula, contrectalis multorum uxoribus, i/o- 
miliam f,onginam, Aelio Lamiae nuptam, etiam in 
mairimonium abduxit: atque uno die super viginti 
officia urbana aut peregrina distribuil; ";nmzrari se, 
y espasiano dictitante, quod. successorem nom εἰ sibi 
mzitteret. [4] Expeditionem quoque in Galliam Ger- 
maniasque, neque necessariam , el dissuadentibus pa- 


amem «ὦ 


5 


insügantibus amicis, aut propria libidine, audebat.** Praetor 
autem consulari p.t«;'atz (praepositio enim cum ab optimis libris 
omittitur, praeter necessita:em restituta ab Ernestio) dicitur ob 
absentiam Consulum hujus anni, (U. 823.) patris fratrisque. cf, 
Ouacna. ad h. 1. Quae Graevius de Lezatís consulari imperio. v« 
cons. potes.ate disputat, nescio an minus huc pertineant, 

nam] Haec Jac. Gronovii est correctio, a plerisque recepta, 
pro quam.  J. Fr. Gronov. conjecit; quum — transtulisse£ , corve- 
ctione nimia eaque non Latina, ut Oudend. et Ernestius osten- 
derunt. Oudend, suadet etiam quoniam. Quidni quum — tráns- 
tulit pro quando, ut saepius apud Ciceronem. Collega proximus 
$c, Ordine erat Praetor peregrinus, Mucianus. 

Donutiam.  Longinam| | Xiphil. 660, 5. τῷ ἔρωτι τῆς Δομιτίας 
«ἧς Ἀορβούλωνος ϑυγατρὸς προζέχων ἐτύγχανε. ταύτην γὰρ Λουκίου 
Ἀαμίου Αἰμιλιανοῦ τοῦ ταύτης ἀνδρὸς ἀποσπάσας, τότε μὲν ἐν ταῖς 
ἐρωμέναις ἐποιήσατο, ὕστερον δὲ καὶ ἔγημεν. V. Reimar, ad h, 1. — 
-delium Lamiam interemtum Noster narrat c. 10. 

' officia urb. aut peregriua]  Xiphul. 60, 2. (ubi inseruit Reim, 
ex Lxcerpt. Peiresc.) πολλοῖς ἀρχάς τε καὶ ἐπιτροπείας Msc ol 
et mperia 8. officia urbana aut perearina) αὐτὸς (Μι uu καὶ 
ὃ Δομιτιανὸς ἔδοσαν, καὶ ἐπάρχους ἄλλους ἐπ᾿ ἄλλοις καὶ ὑπατοὺς 
ἀπέδειξαν. 

τμέγαγὶ $e — mitteret] Literis ea ad Domitianum mandavit 
Vespasianus secundum X;p/;£. l. c. τὸ τε σύμπαν, οὕτω πάντα αὖ- 
«οἱ ὡς αὐταρχοῦντες ἐποίουν, VigT& τὸν Οὐεσπασιανὸν ἐπιστεῖλαί ποτῷ 
9 Δομιτιανῶ ὅτι" Χάριν ἔχω σοι, TÓMVOV," ὅτι με ἐᾷς ἄρχειν, xal 
οὐδέπω με μπαταλέλυπμας. 
Exped. — in Galliam Germanrasque] cum Muciano a. 825. v. 
Ταῦ, 4, 68. subsütitque Lugduni, suadente eodem Muciano, 
Tac. 4, 85, et 86. Confundit hanc expeditionem Pitiscus cum se» 
rore, de qua Noster c. 6. et Xzp/il. 67, 4,, ubi v, lieimar, 


DOMITIANU S $329 


ternis amicis, inchoavit, tantum ut fratri se et ope- 
ribus et dignatione adaequaret. ΟΡ haec correptus, 
quo magis et aelatis eL conditionis admoneretur, ha- 
bitabat cum patre una, sellamque ejus ac iratris, quo- 
ties prodirent, lectica sequebatur: ac triumphum 
u'!riusque Judaicum equo albo comitatus est. ln sex 
consulatibus non nisi unum ordinarium gessit, eum- 
que cedente et suffragante fratre. Simulavit et ipse 
mire modestiam ; iuprimisque poctlicae studium, tam 
insuetum antea sibi, quam postea spretum et abje- 
clum: recitavitque etiam publice. Nec tamen eo se- 


ut fratri se — adaequaret] | Tac. 4, 86. ,, Unde creditur Do- 
mitianus occultis ad Cerialem nunciis fidem ejus tentavisse, an 
praesenti sibi exercitum imperiumque traditurus foret. qua cogi- 
tatione, bellum adversus patrem agitaverit, an opes viresque 
adversus fratrem, in incérto fuit. nam Cerialis salubri tempera- 
mento elusit, ut vana pueriliter cupientem. ** 

equo albo] Zonaras Ann. 2. p. 194. τὰ ἐπινίκια αὐτὸς τε wai 
$ πατὴρ ἐφ᾽ ἅρματος ἔπεμψαν. συνέπεμπε δὲ σφίσιν αὐτὰ καὶ ὁ Δο- 
μιτιανὸς ὑπατεύων δπὶ κέλητος. 

unum ordinarium] A. U. 826. cum M. Valerio Messalino. 
De reliquis consulatibus Doanitiani Principis infra dicetur ad 
ES RS 

^. Simul, et ipse] Hactenus narravit auctor, depressos fuisse a 

patre hujusque amicis nimios Domiuüani spiritus, admonitum- 
que.eum aetatis et conditionis. Jam pergit: non ab aliis modo 
adactus est ad modestiam lh. e. vitam moresque, aetati juvenili et 
privatae conditioni congruos, sed e£ zpse proprio consilio mire 
eam simulavit, ideoque privatas aries, ut poeticam, tractare 
coepit. Concidunt igitur conjecturee Ernesti, cui legendum vi- 
detur: simulavit inde mod. aut sunulavit inde mire mod,, et: Qu- 
dendorpii, qui excidisse putat verbum : e£ prae se tulit. 

poeticae studium] | Tac. ἡ, 86. ,, Domitianus sperni a seniori- 
bus juventam suam cernens, modica quoque et usurpata antea 
munia imperii omittebat, simplicitatis ac modesüae imagine, in 
altitudinem conditus, studiumque literzrum et amorem carmi- 
num simulans, quo velaret animum et fratris aemulationi sub- 
duceretur, cujus disparem mitioremque naturam contra interpre- 
tabatur.'* cf. Quiuctil. Inst. 10, 1, gi.,  P/z. praef. Hist. Nat, 


ut poetarum locos taceam, in quibus laudatur Domitiani eru- 
ditio. 


330 οι ἘΣ ΤΟ ΝΣ 


cius, quum Vologesus Parthorum rex auxilia adver- 
sus Alanos, ducemque alterum ex Vespasiani liberis, 
depoposcisset, omni ope contendit, uL ipse potissi- 
mum mitteretur. Et quia discussa res est, alios Oriene 
tis reges, ut idem postularent , donis ac pollicitatio- 
nibus sollicitare tentavit. Patre defuncto, diu cun- 
clatus, an duplum donativum militi offerret , nun- 
quam jactare dulitavit, rectum se partzczpem. imn» 
perit, sed fraudem testamento adhibitam. | Neque 
cessavit ex eo, insidias struere fratri clam palamque: 
quoad correptum gravi valetudine, prius quam plane 
efllareL. animam, pro mortuo deseri jussit: deíun- 
ctumque nullo, praeterquam consecrationis, honore 


Vologesus) De incursione Z/anorum in Parthiam v. Josepz., 
B. Jud. 7, 7, 4., qui τὸ τῶν ᾿Αλανῶν ἔθνος dicit esse Σκύθας περὶ 
τὸν Ταναὶν καὶ τὴν Ναιῶτιν λίμνην κατοικοῦντας.  Discussam vem 
esse, narrat Χιίρλεὶ. 66, 15. τοῖς ΠΠάρϑοις πολεμωϑθεῖσι πρὸς τινας» 
x«i τὴς παρ αὐτοῦ (a Vespasiano) συμμαχίας δεηθεῖσιν οὐκ ἐβοή- 
S40:V, εἰπὼν ὅτι οὐ προζήμει αὐτῷ τὰ ἀλλότρια πολυπραγμονεῖν- 
Refert δὰ a, U. 829. 

offerret] lta edidi cum Oudend. et Ernest. e Mss. pro do- 
nareíi. 

participem imperii] Vulg. principem imperii, quod parum fe- 
liciter defendit Ernest. in excursu.  Participem, quod reponen- 
dum censuerat T'urazeb. Advers. 5, 10. , libris confirmatur. — Przz- 
ceps imperii neque Latine dicitur, sed simpliciter Przzceps, (de | 
quo nomine v. Lips.ad 7ac. À. 1, 1.) neque relictum 86 Princi- 
pem, jactare poterat Domitianus, quum successorem Titum de- 
stinatum , omnes scirent, et ex ipsis honoribus appareret, quos 
Vespasianus in eum congesserat. Sed consortium. imperi, quod 
benignitas Titi ei tribuit (v. Tit. 9.), jure et testamento sibi 
arrogabat. v. Oudendorp. ad n. l. 

pro mortuo deseri jussit]  XipAul. 66, 20. ἔμπνουν αὐτὸν ὄντα, 
καὶ τάχα περιγενέσθαι δυνάμενον, ἐς λάρνακα Χιόνος πολλῆς γέμου- 
δαν ὃ Δομιτιανὸς ἐνέβαλεν, ἵνα θᾶσσον ἀποθάνῃ. ἔτι γοῦν ζῶντος 
αὐτοῦ ἐς τε τὴν Ῥώμην ἀφίππευσε, καὶ ἐς τὸ στρατόπεδον εἰςῆλϑθε, 
τὴν τε ἐπίκλησιν καὶ τὴν ἐξουσίαν τοῦ αὐτοκράτορος ἔλαβε, δοὺς 
αὐτοῖς ὅσον περ Wal ὃ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐδεδώκει. V. Reimar. ad ἢ. ]. 
cf. Tit. 10. 

consecrationis, honore]  Xiphil. 67, 2. αὐτὸς τε. γὰρ καὶ φιλεῖν 
τὸν ἀδελφὸν καὶ πενθεῖν προφεποιεῖτο,», We] τούς τε ἐπαίνους TOUS ET 


log wxSr«XsNU.S A 


dignatus, saepe eliam carpsit obliquis orationibus et 
edictis. [5] luter initia principatus , quotidie secre- 
ium sibi-horarum sumere solebat; nec quicquam am- 
plius, quam muscas captare, ac stilo praeacuto con- 
figere: ut cuidam interroganti , essetne quis intus 
cum, Caesare, non absurde responsum sil a Vibio 
Crispo: ne musca quidem. Dcinde uxorem Domi- 


αὐτῷ μετὰ δακρύων ἔλεξε, καὶ ἐς τοὺς ἥρωας αὐτὸν σπουδῇ ἐςέγρα- 
Ψε, πάντα τὰ ἐναντιώτατα, ὧν ἡβούλετο, σκηπτόμενος. nter Di- 
vos relatum 'Titam h. e. consecratum narrat etiam Zutrop. 7, τή. 
cf. Plin. Pancgyr. c. 11. 

carpsit — edictis] Pluribus exemplis ilustrat Xp. l. c. 

secretum sibi horarum] Non magis h.l. admittendum puto 
horarium , quom Neron. 57. spatium Aorarium pro horarum. Πο- 
rarum est genitivus quasi Graecus sine articulo, significans αΖι-- 
quot horarum. lta neque sudiendi, qui hoc et Neronis loco nu- 
meri notam excidisse putant. Ceterum abutuntur etiam nonnulli 
ad corrigendum Suetonium loco P//z. Panegyr. 48: ,, Non adire 
quisquam, non alloqui audebat, tenebras semper. secretumque 
captanteurt, nec unquam éx solitudine sua prodeuntem , nisi ut 
solitudinem faceret. '* Descripüo oratoris non comparanda cum 
narratione historici, qui saevum hominem secessu minutaque 
crudelitate ad. majora facinoxa progredientem et quasi se parantem 
Ostendit. Pro in£er imitia al. vitia, mero vitio. 

muscas — configere]  Delectatunr hoc ludibrio tempusque fe- 
fellisse etiam ante principatum , auctor XzpAz/. 66, 9. ἕν τῷ ᾿Αλ- 
avi X Rein τὰ πλεῖστα διάγων ; ἄλλα τε πολλὰ καὶ ye οἵα ἔπραττε, 
xi τὰς pias γραφείοις κατεμέντα. τοῦτο γὰρ εἰ καὶ ἀνάξιον τοῦ τῆς 
ἱστορίας ὄγκου ἐστίν, ἀλλ᾽ ὅτι γε ἱκανῶς τὸν τρόπον αὐτοῦ ενδείκνυ- 
ται, ἀναγκαίως ἔγραψα" καὶ μάλισθ᾽ ὅτι καὶ μοναρχήσας ὁμοίως 
αὐτὸ ἐποίει. ὅϑεν οὐκ ἀχαρίτως τις εἶπε πρὸς τὸν ἐρωτῶντα, τί πράτο 
Tit Δομιτιανὸς s ὅτι ἰδιάζει τι, καὶ οὐδὲ μυῖα αὐτῷ παρακάθηται. cf. 
Victor Epit. 11. 
τς Vibio Crispe] de quo Quinctil. Inst. 10, 1, 119. »,» Vibius Cri- 
spus compositus et jucundus, et delectationi natus, privatis ta- 
men causis quam publicis melior. * cf. Juzenal^4, 81. Tuc. A. 
14, 28. et Hist. 2, 10. et 4, 41. v. Reimor. ad Xiplul. 65, 2. 

uxorem Domitiam] | Xiphil. 67, 8. τὴν 98 γυναῖκα τὴν Δομιτίαν 
ἐβουλεύσατο μὲν σφάξαι ἐπὶ μοιχείᾳ παρανληϑεὶς δὲ ὑπὸ τοῦ Οὖρ- 
σου ἀπεπέμψατο, τὸν llaguy τὸν ὀρχηστὴν ἐν μέσῃ τῇ ὁδῷ δι᾽ αὐτὴν 
φονεύσας. ἐπειδὴ δὲ πολλοὶ καὶ ἄνξεσι καὶ μύροις τὸν τόπον ἐμεῖνον 
ἐτίμων, ἐκέλευσε τούτους σφάττεσθαι, κἀκ τούτου τῇ ἀδελφιδῇ τῇ 


833 ^. € SUETONII 


iiam, ex qua in secundo suo consulatu filium tulerat, 
alteroque anuo consalutaverat ut Augustam , eandem; 
Paridis histrionis amore deperditani , repudiavit; in- 
traque breve tempus impatiens discidii, quasi efflagi- 
lante populo, reduxit. Circa administrationem au- 
tem imperii aliquamdiu se varium praestt, mix- 
turaque aequabili vitiorum atque virtutum: donec 


iia, ἤγουν τῇ Ιουλίᾳ, ἀπαρακαλυπτότερον ὡς γαμετῇ  CUVMEÉ. 
εἶτα δεηθέντος τοῦ δήμου κατηλλάγη μὲν τῇ Δομιτία, ἐχρῆτο δ᾽ οὐδὲν 
ἧττον τῇ Ἰουλίᾳ. v. Reimar. ad h. 1. Pertinet res ad a. U. 856. 

zn secundo suo consulatu] Quum numerare soleat Suetonius 
non ordinarios modo consulatus, sed etiam sufféctos, (v. c. 13.) 
intelligi non potest, nisi primus Ordinarius, (secundus idem, si 
primum suffectum annumeraris) quem , ad c. 2., gessisse Do- 
mitianum, vidimus, a. U. 826. Jam quum, Imperatore jam 
Domitiano natum hunc filium, doceat et epigramma Martialis 
6, 2., et comprobent numi, qui brevi post mortuum consecra- 
tumque puerum Divum Augusti filium nominant, quum porro 
omnes libri manifestae corruptelae vestigia ferant, ingeniose Ou» 
dendorp. ex his vestigiis hanc emendationem composuit: Deinde 
ux. Domit, , ex qua in secundo suo consulatu filiam. tulerat , altero- 
que anno filium, ac consalutaverat Ausustam, eandem sequ. De- 
inde alteroque anno, sive vulgaris lectio servetur, sive recipiatur 


Oudendorpii emendatio, neutiquam esse potest i. 4. zzsequen£i 8» — 


proximo post secundum consulatum, (privatus enim adhuc quo- 
modo Zugustam uxorem salutare potuit ?) sed a/rero imperii anno, 
id quod elucet ex capitis exordio: znfer zmitia principatus, unde 
neque opus est inserto. vocab. imperii v. principatus, neque Erne- 
8111 conjectura: a/fteroque anno suo, qua, si vel maxime admitta- 
tur, parum ad sensum proficitur, Probat autem eam interpre- 
tationem Eusebius, qui diserte in Chronicis, alfero imperii anno 
a Domitiano uxorem Aucustam appellatam, dicit, Ὅτ de consti- 
tuenda denique lectione loci dicam, im secundo suo coms. tenen» 
dum est contra Ernest., ut Aug. too. et Vespas. 24.; mox otio. 
sum uf ante Augusta; perit Oudend. cmendatione, et adhaesisse 
videtur ex ultima syllaba verbi consalutaverat; denique eandem 
h. e. ear tamen, ταύτην οὖν, stare debet ob oppositi cum ante- 
cedentibus rationem , neque impugnandum erat a Torrentio Er« 
nestioque. Qui plura cupit de loco vexatissimo, ipsum Ouden- 
dorpium adeat et VVolfium , quibus hactenus disputata unice de* 
bentur. : 

mixturaque aequabilij lta Lipsius et Wolfius, Vulg. mixtura 


po Πν ΠΝ τ α: 253 


virtutes quoque in vitia deflexit: quantum conjeclare 
licet, super ingenii naturam, inopia rapax, metu 
saevus. [4] Spectacula assidue magnifica et sumtuosa 
edidit, non in Amphitheatro modo, verum et in Cir- 
co: ubi praeter sollemnes bigarum quadrigarumque 
cursus, proelium etiam duplex, equestre ac pedestre, 
commisit: at in Amphitheatro navale quoque. Nam 
venationes gladiatoresque , et noctibus ad lychnos: 
nec virorum modo pugnas, sed et feminarum. Prae- 
lerea quaestoriis muneribus, quae olim omissa revo- 
caverat, ita semper interfuit, ut populo potestatem 
faceret, bina paria e suo ludo postulandi, eaque no- 
visima aulico apparatu induceret. Ac per omne 
gladiatorum spectaculum ante pedes ei stabat puerulus 
coccinatus, parvo portentosoque capite, cum quo 
plurimum fabulabatur, nonnunquam serio.  Auditus 
est certe, dum ex eo quaerit, ecquid sczret, cur δἰ δὲ 
visum esset , ordinatione proxima ecypto praeficere 


quoque aequ. Oudendorpio placuit aliorum mixtura prope acqu., 
jure improbante Wol&o. 

proelium — commisit] | Xiphil. 67, 8. ἐποίησε δὲ καὶ θέαν πολυ- 
τελῆ, ἐν ἡ ἄλλο μὲν οὐδὲν ἐς ἱστορίαν ἐπίσημον παρελάβομεν, πλὴν 
ὅτι καὶ παρθένοι τῷ δρομικῷ ἠγωνίσαντο" μετὰ δὲ ταῦτα ἑορτὰς τινας 
νικητηρίους δῆϑεν ἐπιτελῶν, ἀγῶνας συχνοὺς ἐποίησε. τοῦτο μὲν γάρ, 
ἐν τῷ ἱπποδρόμῳ μάχας Wal πεζῶν πρὸς ἀλλήλους καὶ ἱππέων αὖ συν- 
ἔβαλε, τοῦτο 06, καὶ ἐν καινῷ τινι χωρίῳ ναυμαχίαν ἐπετέλεσε. 
De hac v. infra. De navali proelio in Amphitheatro v. Tir. 7. 

et noctibus|  Xiphil, c. c. πολλάκις δὲ καὶ τοὺς ἀγῶνας νύκτωρ 
ἐποίει. De lychnuchis, quibus h. etiam l. JycAnos substituerunt, 
v. ad Caes. 37. 

sed et feminarum] | Xiphil. c. c. καὶ ἔστιν ὅτε καὶ νάνους (vulg. 
Vóvyac) xai γυναῖκας συνέβαλλε. De feminarum. pugnis v. Lips. ad 
Tac. Α. 15, 32. 

quaestoriis muneribus] v. Claud. 24. 

e suo ludo] gladiatorio, ubi instituebantur gladiatores. 

parvo portentosoque capite] Hunc ordinem e libris restituit 
Oudend. Vulg. port. parvoque. Ernestius suadet pravo, et intel- 
ligit acutum , QoXov. 

cur sibi visum. esset] Tta legendum censuit Turzeb. Advers. 
22, 16., annuunt codd. v. Oudendorp. Vulg. e£ quid sibi v, e. — 


334 €  SUETONII 


JMaecium Rufum. Edidit navales pugnas paene ju- 
siarum classium, effosso et circumstructo juxta 'T'ibe- 


rim lacu: atque inler maximos imbres perspectavit. 
Fecit et ludos seculares, computata ratione temporum 
ab auno, non quo Claudius proxime, sed quo olim 
Augustus ediderat. In his, Circensium die, quo 
facilius centum missus peragcerentur, singulos a septe- 
nis spatiis ad quina corripuit. nstituit et quinquen- 
nale eertamen Capitolino Jovi triplex, musicum, 


Mox ordinatio est electio et constitutio praesidum provinciarum 
(Anstellung, Bestallung). v. Vespas. 23. . 

cfj.sso — lacu]  Xiphul. l.c. καὶ ἐν καινῷ τινὶ χωρίῳ vav|axe 
xia» ἐπετέλεσε. Nempe opponit vereri naumachiae, de qua v. 
Tit. 7. 

atque — perspectavit| ad finem usque spectare perseveravit, 
ϑεώμενος διετέλεσε. —Xiphul. καὶ ἀπέθανον ἐν αὐτῇ πάντες μὲν ὀλίγου 
δεῖν οἱ ναυμαχήσαντες, συχνοὶ 0E καὶ ἐκ τῶν ϑεωμένων. ὑετοῦ γὰρ 
πολλοῦ καὶ χειμῶνος σφοδροῦ ἐξαίφνης γενομένου, οὐδενὶ ἐπέτρεψεν 
£4 τῆς ϑέας ἀπαλλαγῆναι, ἀλλ᾽ αὐτὸς μανδύας ἀλλασσόμενος, ἐμεί- 
Voug οὐδὲν εἴασε μεταβαλεῖν᾽ wai ἐκ τούτου ἐνόσησαν οὐκ ὀλίγοι καὶ 
ἐτελεύτησαν. ἐφ᾽ ᾧ που παραμυϑούμενος αὐτούς, δεῖπνον σφίσι δημο- 
σίᾳ διὰ πάσης τῆς νυκτὸς παρέσχϑ. 

ἑμάος seccláres] Augustus eos fecerat ἃ, U. 757. , Claudius a. 
8οο. (v. ad Aug. 31. ex Claud. 21.) Domitianus edidit, auctore 
Censorin. €. 17., quum ipse Consul esset Xilll. cum L. Minucio 
Rufo, h. e. a. 24z- Jam quum post singulos centum et decem 
annos (orat. Carm, sec. v. 17. undenos decies per annos) repeti 
deberent hi ludi ex instituto Áugusti, Domitianus sex annis 
edere eos maturavit, quod per meram libidinem Principis factum, 
existimant ScaZ/ger de emend. temp. p. 486. et Graev. ad. n. 1l. — 
Ceterum conferas, quae de Domitiani eiiam ludis secularibus 
Tac. Δ. 11, 11. , qui Quindeciinyirum Praetoremquc iis se. inter- 
fuisse, naxrat. 

centum missus] h. e. centum curricula deinceps e carceribus 
emitterentur ob centum seculi annos, quum viginti quinque mis» 
sus alias de more essent. v. Zz/enzer. de Circo c. 15. 

singulos — corripuit] ut quinquies tantum singula curricula 
circum metam agerentur, non $epties, quo tempus diei sufficeret 
ad centum missus. [τὰ zzpezsas corripuit Tiber. 54. 4 

quinquenuale cerí.] non primus quidem Romae, quod Nero 
jam Íecerat (v. Neron. 12.) , sed primus, fortasse ob. vitam olim 
in Capitolio müre servatam , Jo;; Capitoío, in cujus laudibus 


d 


LÀ 


58osms?»TruyUx»i»riu.s. 3959 


equestre, gymnicum, et aliquanto plurium ; quam 
nunc est, coronarum.  Certabant enim et prosa ora- 
lione Graece Latineque: ac praeter citharoedos cho- 
rocitharistae quoque et psilocitharistae: in stadio vero 
cursu eliam virgines. Cerlamini praesedit crepidatus, 
purpureaque amictus toga Graecanica , capite gestans 


Principisque certamina poetarum et oratorum versabantur, unde 
Capitolini agones $. τὰ Παπιτώλια dici coeperunt, Primum ho- 
rum agonum Domitianum instituisse duodecimo suo et Serv. 
Cornelii Dolabellae consulatu (a. U. 039.), auctor Censorin. c. igi 
Plura, maxime de poeta Statio, in hoc agone devicto, v. apud 
Burm. — Mox coronarum, quod conjecerat Torrent. (ex Neron. 
22. ampliare numerum. palmarum) pro vulg. coronatorum, edide- 
ratque Casaub., confirmatum cod, Ursin. aliisque, reddidi cum 
Ernest. et: Oudend. | 

psilocitharistae] h. e. ψιλοὶ κιθαρισταί, qui cithara sine voce 
canerent. .Opponuntur κιθαρῳδοῖς, qui vocem citharae adjun- 
gunt. y. Reimar. ad X;p/il. 61, 19., Turneb. Advers. 20, 16., qui 
lectionem nostram , quae etiam est Msstorum omnium, defendit 
contra vulg. psallocitharistae. | Chorocitharistae erant, quij voces 


citharasque ad concentum jungebant , chorus citharistarum. 


cursu étiam virgines] lta emendavit locum Lips. ad Zac. A. 


14,21. Vulg. erat: im stadio vero cursu etiam virginis certamini 


e 
praes. sequ. , cui nulla plane medela contigit distinctione, quam 


Burm. suasit : iz stadio vero cursu. Virginis etiam certamini sequ. 
Acquiescendum erat in Lipsii sententia, qua verius nihil esse 
potest. Con&rmat eam XipA/. 1. supra cit. καὶ παρϑέ 
μικῷ ἠγωνίσαντο. cf. Ern. et Duker. apud Oudend. 
toga. Graecamica] lta praestantissimi libri, et probaverunt 
praeter plerosque interpr. Suctonii Lips. ad 74c. 14, 21., Salmas. 
ad Tertull. Pzll. p. 126., et Ferrar. de re vest. a, 11., Qui fere de 
chlamyde interpretantur, ut Nero gessisse dicitur c. 25. vestem. 
purpuream , distinctamque stellis aureis chlamydem. Al. Germanica, 
quod placuit Bimardo ad Murator. Inscript. T. I. p. τό. ob trium- 
phum, quem eodem anno Domit. de Germanis egit. Verum vix 
credibile videtur, eam Germanorum luxuiiam íuisse in vestitu, 
ut Princeps Romanorum imitatus fuerit in ludis publicis, cadem- 
que restat difhcultas, quam Ernest. maxime urget in excursu ad 
h. L., 1n voc. ἔοι, de externo, non Romano habitu usürpato, 
Occurrit ei Oudendorp., dum cyclada intelligit, togam mulie- 
brem, rotundam et talarem , quam togis accenset Serv. ad Ji». 
Aen. 1, 282, Ego quidem nullo modo haerendum existimo- ia 


yot τῷ ὃρο- 


335 C SUETO NTI 


coronam auream cum. effigie Jovis ac Junonis Miner- 
vaeque; assidentibus Diali sacerdote, et collegio Fla- 
vialium, pari habi'u: nisi quod illorum coronis in- 
ierat et ipsius imago. — Celebrabat et in Albano quot- 
annis Quinquatria Minervae, cui collegium institue« 
ral, ex quo sorte ducti magisterio fungerentur, ede- 
rentque eximias venaliones el scenicos ludos, super- 
que oratorum ac poctarum cerlamina.  Congiarium 
populo nummorum trecenorum ter dedit: atque inler 
spectacula muneris largissimum epulum.  Septimon- 


Lon 


£ogae nomine, quum constet, a poetis Zogas feminis etiam atque 
meretricibus adeo tribui, ut facile dici potuerit de amictu Grae- 
co, eoque luxuriae fere muliebris. 

Flavialium] sacerdotum, quos genti suae Domitianus simul 
cum templo constituerat. v. Szg£. Silv. 5, 1, 959. 

in Albano] in Albano secessu , ut c. 1g., villa sub monte Al- 
bano, ubi degere amabat Domitianus. —XzpAz/. 66, 5, τὸ ᾿Αλβανὸν 
ὄρος, C. οὗ τὸ Alfavóv χωρίον, et 67, 1. et 14. τὸ ᾿Αλβανόν sim- 
pliciter appellat. v. Reim. ad 66, 5. De Quznquatribus Minervae 
ile 67, 1. 9sóv τὴν ᾿Αϑηνᾶν ἐς τὰ μάλιστα ἤγαλλε, wai διὰ τοῦτο 
καὶ τὰ Παναθήναια μεγάλως ἑώρταζε" xai ἐν αὐτοῖς ἀγῶνας καὶ 
ποιητῶν Wai λογογράφων;, μονομάχων τε κατ᾽ ὅτος, ὡς εἰπεῖν, ἐν τῷ 
᾿Αλβανῷ ἐποίει. τοῦτο γὰρ τὸ χωρίον ὑπὸ τὸ ὄρος τὸ ᾿Αλβανόν, ἀφ" 
οὗπερ οὕτως ὠνομάσθη, ὅν, ὥςπερ τινὰ ἀμρόπολιν ἐξξβίλετο. Scilicet 
cum Graeci Παναθήναια μεγάλα quinto quoque auno, μικρά quotes 
annis celebrarent, Xiplilinus majorem Domitiani splendorem 
fuisse ostendit, quum quortazmis fere (wav! ἔτος, ὡς εἰπεῖν) majo- 
zum. magnilicenüam exhiberet (j«ssyaÀwg ἑώρταζε). Neque in eo 
dissensus est Suetonii et Xiphilini. Nam vere quotannis celebrare 
potuit illud festum , sed non eodem semper sumtu, ut cum ma- 
gnis Panathenaeis comparari posset. 

magisterio] v. ad Calig. c. 42. notam Wolhi. 

ederentque] Ita dedi Torrenio, Casaubono, Dukero et Ou- 
dendorpio obsecutus, qui ad formulam Z/udos edere quasi pro- 
priam provocant. Vulg. redderent, cui adhaesisse literam, Du- 
kerus censet, e praecedenti /u»zerentur. Delendit tamen Clar. 
Mullerus Observ. p. 18. redderent eo, quod non semel, sed quot- 
annis hi ludi edebantur. — — Ceterum de his venationibus in Al- 
bano v. Juvenal. 4, 99. Xiplul. 67, 14. 

inter spectacula — epulum] — Xiphil. 07, 4. τοῖς θεωμένοις συχνὰ 
διὰ τῶν σφαιρίων ἐδίδουν. καί TOTE καὶ ἐδείπνισεν αὐτοὺς κατὰ χώραν 


D'ocoN ΤΥ XA NUS 337 


tiali sacro quidem , Senatui Equitique panariis, ple« 
bei sportellis cum obsonio distributis, initium vcscene 
* di primus fecit: dieque proximo omne genus rcrum 
missilia sparsit: et quia pars major intra popularia 
detiderat uinquagenas lesseras in singulos cune 
? t ; 8 eos 
equestris ac senatorii ordinis pronuuciavit. [5] Piu- 
rima et amplissima opera incendio absumta restituit: 
àn quis et Capitolium, quod rur:us arserat: sed omnia 
sub titulo tantum suo, ac sine ulla pristini auctoris 
memoria, Novam autem excitavit aedem in Capi- 
, τ . . - E - 
tolio Custodi Jovi, et Forum, quod nunc XNerpae 


μαϑημένους (nter spect.), οἶνόν τε σφίσι πολλαχῇ ῥέοντα νυκτὸς 
παρέσχεν. cf. c. 8., quem l. supra citavimus, 

Septimont:at; sacro] — Vulg. Sept. sacrorum. quidem die. Sed 
quum absit die a Mss. omnibus, quorum auctoritatem sequi sole- 
mus, et glossematis loco additum videatur vocabulo Sacro, mae 
xime quum sequatur dieque proximo, cjiciendum. duxi cum aliis. 
Sacrorum serius mutatum ex sacro, postquam insertum jam die. 
Eandem glossam confirmare magis, quam loco mederi videntur 
conjecturae Ernesui; Sepe. sacro, primo quidem. die, Sen. sequ. 
dieque proximo etc., et Oudendorpii: Sept. sacro, primoque. die, 
Alias emendauones vide apud Buim. Ceteram quidem. positum 
malim post Senatui, ut exprimat Gr. μὲν — δέ, in disjungendis 
membris Senatui Equitique, et plebei. De sacco Sept/montiali , ob 
additum Urbi montem septimum circa finem Decembris fieri so 
lito, v. £oszn. Ant. Rom. 4, 16. p. 296. 

intra popular:a] sc. subsellia. 

Piurima et ampl. opera] v. Martial. 9, 4. 

Capitolium , quod, τ. arserat] | Plutarch. Poplic. 15. ἅμα TQ 
τελευτῆσαι Οὐεσπασιανόν, ἐνεπρήσθη τὸ ᾿Ἀαπιτώλιον. ὁ δὲ τέταρτος 

οὗτος (νεώς) ὑπὸ Δομιτιανοῦ καὶ συνετελέσθη xai παϑιερώθη. / ;ctor 
Caes. 11. ,, multaque opera inchoaia per peuem, vel íraunis stu- 
dio, atque in primis Capitolium absolvit. *  Zuzrop. 7, 15. ,,Ro- 
mae quoque multa opera fecit; in his Capitelium, et Forum 
zrausitorium , Odeum , Divorum porucus, Iseum, Serapeum, ac 
Stadium, ** 
Custodi: Jovi] ob vitam in oppugnatione Capitolii a Vitellia- 
- nis suscepta mire servatam. 7c. H. 5, 74. ,, Àc potiente verum 
paue, disjecto aeditui contubernio, modicum sacellum Jovi Con- 
Servatori, aramque posult, casusque suos in marmore expressit, 
— Mox, imperium adeptus, Jovi Custodi templum ingens, seque 
J'om. 1I. 22 


358 €i 1S Ὁ E. T0) NODE 


vocatur: item Flaviae templum gentis, et sladium, 
el Odeum, οἱ naumachiam ; e cujus postea lapide 
maximus Circus, deuslis utrinque lateribus, exstru- 
clus est, [6] Expeditiones partim sponte suscepit, 
partim necessario; sponte, in Cattos: necessarie, 
unam in Sarmatas, legione cum Legato simul caesa ; 
in Dacos duas, primam Oppio Sabino consulari op- 
presso, secundam Cornelio Fusco, Praefecto cohor- 


in sinu Del sacravit. * Ceterum verbum excitavit etiam ad Fo- 


rum refertur per zeugma, et ob aedificia, quae cingunt Forum. 

Forum, quod nunc Nervae voc.] a quo perfectum et dedica- 
tum est. v. Pictor Oaes. 12. Lamprid. Alex. 90. Dictum est et 
pervium v. transitorium ἃ Jano quadrifronte ibi posito, vel a ba- 
silica transitoria. v. praeter alios Dozaf. de U. R. 2, 25. et Nar- 
din» Rom. vet. 3, 14., qui de origine nominis disputant. 

Flaviae templ. gentis) unde collegium Flavialium c. 4. 

Οὐ ει} ad imitationem ejus, quod Athenis fuit. Destinatum 
erat certaminibus musicis. Egit de quatuor Urbis Romae Odeis 
Fabric. descript. U. Ἀν c. 12. Xip/ul. 69, 4. inter Trajani opera, 
ab architecto Apollodoro exstructa, Odeum memorat. 

maximus Gircus — exstructus est] a Trajano. v. Plin. Pane- 
gyr 51. Xiplul. 68, 7. διαφϑαρέτα πη (τὸν ἱπποδρόμον) καὶ μϑίζω 
xai περικαλλέστερον ἐξειργάσατο. Ζ7)ειἰδέα exant lJafcra 1ncendio INe- 
ronis (v. 7Z&c. Α. 15, 59.). Praefert tamen vulgato. deustzs Ernest. 
iu exc. ad h. l. codd. nonnullorum lectionem decis;s, quod in- 
terpretatur decis ac destructis, improbantbus Oudend, et 
Wolf&o. Saltem Z*citus euam A. 6, 45. ,. deusta parte Circi. — 

JExpeditiones] v. Reimar. ad XipAil. 67, 4. et 6. * 

in Cattos] Α. U. 9557. Xiphui. 67, 4. ἐμστρατεύσας O5 sig τὴν 
Ῥερμανίαν, wal μὴ ἑωρακώς Tov πόλεμον, ἐπανῆνμε. d.c. 5. cau- 
sam bell fuisse ostendit Chariomerum, Cheruscorum regem , ob 
amicitiam ltomanorum regno ejectum a Cattis., | 

in Sarmatas] Numos de bello Sarmatico ad a. U. $29. alle- 
gat Reimar.]. c., sed hic annus imperio Dominani pnor. .Eu- 
rop. 7, 15. ,,in Sarmatia legio ejus cum duce interiecta. ** 

Oppio Sabine] | Eutrop. l. c. Appium Sabinum vocat, atque 
ita ex aliquot codd. n. etiam l. reponendum quidam censuere. 

Cornelio Fusco]  Describit hominem 72c. H. 2, 86. Ejus epi- 
taphium v. apud Martiat. 6, 76. De bello cum Dacis Oros. 7, 10. 
»Dellum adversum Germanos et Dacos per Legatos gessit pari 
Éeip. pernicie, quum et in Urbe ipse Senatum. populumque la- 
niaret, ct foris qnale circumactum exercitum assidua hostes caede 


DOMITIANIUS. 339 


iium praetorianarum, cul belli summam commiserat; 
De Cattis Dacisque, post varia proelia, duplicem 
triumphum egit. De Sarmatis lauream modo Capi- 
tolino Jovi retulit. Bellum civile, motum a L. An- 
tonio, superioris Germaniae Praeside, confecit ab- 


conficerent. Nam quanta fuerint Diurpanei, Dacorum regis, 
cum Fusco duce proelia, quantaeque Romanorum clades, longo 
textu evolverem, nisi Cornelius Tacitus, qui hanc historiam di- 
ligentüissime con:exuit, (v. Zac. A. 11, 11.) de rzeticendo interfe- 
ctorum numero et Sallustium Crispum et alios auctores quom plu- 
rimos sanxisse, et se ipsum idem potissimum elegisse, dixisset. 
Xiphilinus denique 63,.6. ad. a; U. 859. μέγιστος $5 3 πόλεμος Pu 
μαίοις τότε πρὸς τοὺς Δακοὺς ἐγένετο, ὧν τότε Δεκέβαλος (qui Diur- 
paneus Oiosu. v. Reiuxh.) ἐβασίλευε, ὅτι Δοῦρας, οὗ ἡ γεμονία 
ξγίγνετο» ἑκὼν αὐτῆς παρεχώρησε τῷ Δεκεβάλῳ .cqu. Mox: é Δο- 
μιτιανὸς μὲν οὖν ἐξεστρατεύσατο μὲν ἐπ’ αὐτούς, οὐ μέντοι καὶ τοῦ 
πολέμου προζήψατο, ἀλλ᾽ ἐν πόλει τινὶ Μυσίας ὑπομείνας ὕβριζεν, 
ὥςπερ εἰώθει. ldem 69, 9. Tr:janum, narrat, capus Dacorum 
castelüs, recepisse captivos et signum, quod sub Fusco Romani 
perdiderant. 

duplicem triumphum egit] Victus turpem pacem cum Dece- 
balo fecerat. v. X«L. 67, 7. qui de triumpho haec: τοῖς στρα- 
τιώταις καὶ τιμάς, καὶ ἀργύριον ἐχαρίσατο, καὶ ἐς τὴν Ρώμην, dg 
νενικηκώς, ἀπέστειλε τά τε ἄλλα, καὶ πρέσβεις παρὰ τοῦ Δεκεβάλου, 
ἐπιστολὴν τε, ὡς γε ὅφασκεν, ἥν ἐλέγετο πεπλαπέναι" καὶ πολλοῖς 
τὴν ἑορτὴν πομπείοις ἐκόσμησεν, οὐν ἐξ ὧν εἷλε, {πάντα γὰρ τούναν- 
TÍOV) , ai προςανάλωσε ταῖς σπονδαῖς, συχνὰ μὲν καὶ αὐτίκα χυή- 
ματα, wai δημιουργοὺς παντοίας τέχνης, καὶ εἰρηνικῆς, καὶ πολεμι- 
μῆς, τῷ Δεκεβάλῳ δούς, συχνὰ 0s καὶ ἀεὶ δώσειν ὑποσχόμενος, ἀλλ᾽ 
ἐκ τῶν βασιλικῶν ἐπίπλων. Inde Zac. Agric. 59. dicit, ,, derisuz 
Juisse falsum e Gerinania. triumphum ** (qui conjunctus erat cum 
Dacico.) cf. PZz. Panegyr. 15. ,, Ácciplet ergo aliquando Capi- 
tolium non mzm:cos currus, nec falsae simulacra, victoriae,** et c. 
17. ,, Videor jam cernere zon spolis provinciarum, et extorto sociis 
auro, sed hosuülibus armis, captorumque regum catenis £rium- 
phum gravem." Tamen hic triumphus poetarum adulationi lar- 
gam suppeditavit materiam. v. JMart:ial. 8, 65. Sia. Silv. 1, 1. ec 
4. 1. 3, 5. 1. 4, 1. et 2. Dictusque inde est Donitianus Germanicus 
εἰ Dacicus. Stat. loc. cit. Juvenal. 6, 205. ubi v. interpr. 

lauream — retulit] v. δὰ Neron. 15., interpr. ad Piin. Pane- 
gyr- 8. et ad h. l. 

a L. Antonio] Α. U. 844., ut docet Reimar. ad X;/pZ4. 67, 
ii. not. 62. 4autonium Saturninum integro nomine apiellatum 


240 ο' δ ΟΝ ΣΕ 


i 


sens, felicitate mira, quum ipsa dimicationis hora 
resolutus repente Rhenus Lransituras ad Antonium 
copias barbarorum inhibuisset. De qua victoria prae- 
sagiis prius, quam nunclis, comperit. Siquidem ipso, 
quo dimicatum erat, die, slaluam ejus Romae in- 
signis aquila circeumplexa pennis, clangores laetissi- 
mos edidit: pauloque post, occisum Antonium, adeo 
vulgatum est, ut caput quoque ejus apportatum vi- 
disse se ; plenis contenderent. [7] Multa etiam in 
communi rerum usu novavit. Sportulas publicas suse» 
tulit, revocala reclarum coenarum consuetudine. 


FRANE 2HIOUITSNA 
fuisse, videmus ex Martial. 4, τι. — — Victor Epit. 12. ,, His ejus 
saevitiis, ac maxime injuria verborum, qua se scortum vocari 
dolebat, accensus Ánionius, curans Germaniam superiorem, im- 
perium corripuit. Quo per Norbanum Appium acie strato, Do- 
mitianus longe deterior, in omne hominum genus, etiam in 
suos, ferarum more grassabatur. *  XiopA. cap. cit. init. ᾿Αντώ- 
νιος δέ τις ἐν Τερμανίᾳ ἄρχων κατὰ τοῦτον τὸν χρόνον.» τῷ Δομιτια- 
y: ἐπανέστη, ὃν Λούκιος Νίαξιμος κατηγωνίσατο καὶ καϑεῖλεν " ὃς ἐπὶ 
μὲν τῇ νίκῃ οὐδὲν μέγα ἄξιός ἐστιν ἐπαινεῖσθαι. — ὅτι ὃδ τὰ γράμ- 
ματα: ὅσα ἐν τοῖς τοῦ ᾿Αντωνίου κιβωτίοις εὑρέθη, παρὰ βραχὺ τὴν 
ἑαυτοῦ ἀσφάλειαν, τοῖς τὸ μηδεναῖξ ἐξ αὐτῶν συκοφαντηϑῆναι, 9έμε- 
νος, ἔκαυσεν, οὐχ 6QU πὼς ἂν αὐτὸν ἀξίως ὑμνήσαιμι. 1)6 Maximo 
Norbano v. eüam JMartal. 9, 85. οἷ. Glandorp. Onomast. p. 107. 
et Reimar., ad 1. c. 

occisum 4nt., adeo vulsatum est) Plutarch. Aemil. 25. cra 
᾿Αντώνιος ἀπέστη Δομετιανοῦ, καὶ πολὺς πόλεμος ἀπὸ Τερμανίας προς“ 
sboxaTo, τῆς Ῥώμης ταραττομένης, ἄφνω xai αὐτομάτως ὃ δῆμος ἐξ 
αὐτοῦ φημὴν &kvéüwws νίκης, καὶ τὴν "day ἐπέδραμε λόγος, αὐτόν 
τε τὸν ᾿Λντώνιον ἀνῃρῆσθαι, wai τοῦ σὺν αὐτῷ στρατεύματος ἡττημέν- 
you μηδὲν μέρος λελεῖφϑαι. τοπαύτην δὲ λαμπρότητα xal ῥύμην ἥ 
πίστις ἔσχεν, ὥςτε wal ϑύσαι τῶν ἐν τέλει πολλούς. ζητουμένου OB 
τοῦ πρώτου φράσαντος, ὡς οὐδεὶς ἦν, ἀλλ᾽ ὁ λόγος εἰς ἄλλον ἐξ dÀ- 
λου διωνόμενος ἀνέφευγε, παὶ τέλος ματαδύς, οὗςπερ εἰς πέλαγος 
ἀχανές, τὸν ἄπειρον ὄχλον, ἐφάνη μηδεμίαν ἀρχὴν ἔχων βέβαιον, 
αὕτη μὲν ἡ φήμη ταχὺ τῆς πόλεως ἐξερῥυη. πορευομένῳ ὃε τῷ Δομδ-. 
τιανῷ μετὰ δυνάμεως ἐπὶ TOV πόλεμον xx xa' o0ov ἀγγελία wai 
γράμματα ᾧραζοντα τὴν νέκην ἀπήντησεν. ἡ ὃ αὐτοῦ τοῦ κπατορϑώ- 
μᾶτος ἡμέρα καὶ τῆς φήμης ἐγίγνετο, ἐπὶ πλέον, ἢ διςμυρίους στα- 
δίους, τὼν TOTWV διεστώτων. 

Sportulas — consuetudine] A Nerone enim publicae coenae ad 
sportulas [uexant. redactae. y. INeron. 16. cf. MMartzad. 5, 14. 


————— 


μῶν 
- 


D.OCON T T TPA'"N U:'S$ 


Duas Circensibus gregum factiones aurati purpürci- 
que panni ad quatuor pristinas addidit. lnterdixit 
histrionibus scenam , intra domum quidem exercendi 
artem jure concesso.  Castrari mares vetuit. Spado- 
num, qui residui apud mangones erant, pretia mo- 
deratus est. .Ád summam quondam ubertatem vini, 
Írumenti vero inopiam, existimans nimlo vinearum 
studio negligi arva, edixit: Ne quis in Italia novel- 
laret, utque in provinciis vineta succiderentur, re- 
Ποῖα, ubi plurimum, dimidia parte: nec exsequi rem 
perseveravit. Quaedam ex maximis officiis inter 


Duas — addidit]  Xiphil. 67, 4. τοῖς ἁρματηλάταις δύο γένη 
ἕτερα, τὸ μὲν χρυσοῦν, τὸ 05 ἀργυροῦν (leg. πορφυροῦν, ut post 
ARuben. Elect. 2, 27. censuit etiam Reimar.) ὀνομάσας, προςκατές- 
στησε. v. ad Calig. 55. 

Castrari mares vetuit| Xiphil.67, 9. καίπερ καὶ αὐτὸς EaQi- 
νου τινὸς εὐνούχου ἐρῶν, ὅμως, ἐπειδὴ wai Τίτος ἰσχυρῶς περὶ τοὺς 
ἐκτομίας ἐσπουδάμει, ἀπηγόρευσεν ἐπὶ ἐκείνου ὕβρει, μηδένα ἔτι ἐν 
τῇ τῷ Ῥωμαίων ἀρχῇ ἐκτέμνεσϑθαι. v. Philostr. 6, 17. Stat. Silv. 
4, 5, 15. ,,qui fortem vetat interire sexum, ** εἰ Zar£ial. 6, 2. 
. »nec spado jam, nec moechus erit, te praeside, quisquam * 
coll. 2, 60. 

Spadonum — pretia moderatus est] ne anagnitudine pretii, 
quod capiebant ex venditis spadonibus, ad alios pueros castran- 
dos mangones invitarentur. JMar£al. 9, 7. .. Non pucr avari see 
ctus arte maagonis Virilitatis damna moeret. ereptae. “ cf. Quzz- 
ctil, Inst. 5, 12, 17. ,, Mancipiorum negotiatores formae puero- 
rum, virilitate excisa, lenocinantur. ** 

Ad summam quondam ubert.| Al.quandam. Sed eodem modo 
Aug. 42. magna quondam: sterilitate. Ceterum non necessaiia est 
correctio , quam Duker. ex Aug. l. c. et Claud. 18. arziore anaona 
induxit: ac summa quondam ubertate vini, frumenti vero inopia. 
Promiscua enim Latinis utraque ratio, ut Graecis vel genitivi 
absoluti, vel genitivus aut dativus cum praepositionibus ἐπί vel 
iv. Exempla usus praepos. ad Suetoniaui suppeditat index sub 
hac voce. à 

Ne quis — novellaret] h. e. novas vineas plantaret. Aliam 
causam hujus edicti, sediionum nimirum materiam ex vini 
* abundantia, successumque sophistae Scopeliaui, ea de re ad Do- 
mitianum missi, narrat P/ulostr. Apollon. 6, 17. et Vit. Sophist. 
p. 221. 


342 ὦ, SU E' T.O NEUE 


! 


libertinos Equitesque Romanos commünicavit. Ge- 
minari legionum castra prohibuit; nec plus quam 
mille numinos a quoquam ad signa deponi; quod L. 
Antonius apud duarum legionum hiberna, res novas 
moliens, fiduciam cepisse eliam ex depositorum,sum- 
nma videbatur. Addidit et quartum stipendium militi, 
aureos ternos. [δ] Jus diligenter et industrie dixit, 
plerumque et in Foro pro tribunali extra. ordinem. 
Ambitiosas Centumvirorum sententias rescidit. Re- 
cuperalores, ne se perfusoriis asserlionibus accommo- 
darent, identidem admonuit. Nummarios judices 


lo — — 


communicavit] 1. 6. communia fecit, £woívywce, ut libertinis 
aeque atque Equitibus Rom. accipere et administrare illa munera 
liceret, quae proprie Senatorum fuerant. Insulsa est lectio vulg. 
militesque Romanos, in qua delere maluit Torrent. Romanos, quam 
recipere ex optimis Mss. Zquites. 

«c Gemin. leg» castra proh.] h. e. vetuit, in hibernis duas legio- 
nes in eadem castra coire, seditionum metu. Hunc enim refer 
sequentia: apud duarum legionum. luberna. 

ad siena deponi] 4d szona v. apud siena, h.e. in Principis 
(v. ad Othon. 1.) milites certam partem stipendii et pecuniae e 
donativis acceptae deponere solebant, quae reddebatur iis finita 
militia. cf. Veget. 2, 20. 

quartum stipendium 9 aureos ternos] Quum a Caesaris inde 
temporibus milites zovem aureos quotannis, eosque tribus pensio- 
nibus accepissent, Domitianus ad duodecim aureos, tribus addi- 
tis, stipendium auxit. Quartum stipendium auctor quartam. pen- 
sionem /ermorum aureorum. dicit, pro militia datam, [τὰ recte 
locum explicuerunt ScAhelius in lÍygin. c. 5. et Gronov. de pecunm. 
νεῖ, ὁ, 2, Ernestius, dum voc. aureos ternos pro glossemate da- 
mnat, locum difficillimum reddit, et verissime Oudendorp., 
nimis doctum pro glossatoris eruditione additamentum — hoc 
fuisse, monet, 

Jus — extra ordinem] vw. de jurisdictione Imperátorum ad 
Caes. 45 init. cf. Perizon, de praetor. p. 748. Male vulg. distn- 
guitur n. ].: dixit. Plerumque — extra ordinem ambitiosas sequ. — 
Ficior Epit. 11. ,, jus aequissime dixit. * 

mb. Ceiitumv. sententias] | De. Centumviris saepius dictum, 
maxime ad Aug. 36. dfnbitiosae senteniiae sunt studiosius dictae 
ad comparendum favorem corum, quibus consulebatur judicio, 
V.ih6,. et ad Aug. 25. 


E 


3- | 
w se perjusorüs Gssért. accomunod.] De recuperatoribus v. ad 


lc 
) 
- 


1 


€ 


Doo MW TUILWEIASN U'"S. 


cum 510 quemque consilio notavit,  Aucior et Tri- 
bunis plebis fuit, Aedilem sordidum repetundarum 
accusandi, judicesque in eum a Senatu petendi. Ma- 
gistratibus quoque urbicis, provinciarumque praesi- 
dibus cocrcendis tantum curae adhibuit, ut neque 
modestiores unquam, neque justiores exstiterint: e 
quibus plerosque post illum reos omnium criminum 
vidimus.  Suscepta morum correctione, licentiam 
theatralem promiscue in Equite spectandi inhibuit. 
Scripta famosa, vulgoque edita, quibus primores viri 


Neron. 17. Ν. 1, vulg. me se semper sequ., sed ineptum semper 
optimi codd. omittunt. Deinde perfusoris (vulg. persuasoriis) 
post Cujac. ad Pandect. tit. de excusat. leg. 15. ut veram lectio- 
nem uno ore interpretes agnoverunt. Verissima autem videtur 
interpretatio Ernestii in exc. ad h.l, qui perfusoriam assertio- 
xem esse dicit, qua dominus justus per calumniam bitis (ita. Cic. 
pro Rosc. Amer. 29. perfundere aliquem judicio) adducitur in pe- 
yiculum servi amittendi. 455er/io enim est vindicatio in liberta- 
tem, perfusoria, qua perfunditur, συγχύεται, dominus servi. 
Sensus igitur nostra lingua: die Jtchter sollten sich nicht mit Pro- 
cessen befüssen, in denen durch Chicane den Herren das Ergenthums- 
recht an ihre Sklaven streitig gemacht wurde. Huc refexo, quod 
Xiphil. 67, 13. Ἡλαύδιον ILaxarcv TO δεσπότῃ waiTsQ ἑκατονταρ χήν" 
κότα ἀπέδωκεν, ὅτι ἠλῴγχϑη δοῦλος ὧν. Haec enim perfusoria erat 
assertio, quam ipse censurae potestate dirimebat. 

Nummarios judices — notavit| h. e. judices numis corruptos, 
quemque cuz £oto consilio judicum , qui in eadem causa sedissent, 
ut ejusdem culpae reos, vel parum circumspectos in eligendis et 
observandis collegis, nota censoria affecit. v. Ernest. exc. ad 
hod 

Aeédilem sordidum] h. e. avarum (v. ad Ner. 50.), qui per 
avaritiam pecuniam aliqua de causa accepisset. —epetundarum 
autem crimen, ut ipsa etymologia vocis ostendit, ob quamvis 
pecuniam contra leges, injuste adeo, acceptam intenditur. 

modestiores) h. e. qui majorem abstinentiam ostenderent. 
Opponuntur avarzs. v. ad Tit. 4. 

morum, correctione] s. censura. Teste enim Xrp4d. 67, 4. 
τιμητὴς διὰ βίου πρῶτος καὶ μόνος καὶ ἰδιωτῶν καὶ αὐτοκρατόρων 
ἐχειροτονήθη. (a. U. 857.) cf. Martial. 6, 4. 

in Equite| inrer Equites, in quatuordecim ordinibus. v. 

Martial. 5, 8. ,,edictum Domini Deique nostri, Quo subsellia 
certiora fiunt, Et puros Eques oxdines recepit ** et 5, 25. 


344 € P U-kETOTNWIA 


ac feminae notabantur, abolevit, non sine auctorum 
ignominia. Quaestorium virum, quod gesticulandi 
saitandique studio teneretur, movit Senatu. Prohro- 
sis leminis lecticae usum ademit, jusque capiendi le- 
gata hereditatesque. | Equitem Romanum, oh redu- 
clam in matrimonium uxorem, cui dimissae adulterii 
crimen inlenderat, erasit judicum albo. Quosdam 
ex utroque ordine lege Scantinia condemnavit. In- 
cesta v cstalium virginum, ἃ patre quoque suo et fra- 
irc neglecta, varie ac severe coé&rcuit: priora, capi- 
lali supplicio5 posteriora, more veteri. Nam quum 


Qua-storitm. virum] Xiphil. 67, τό, ἔπραξε δέ τι καὶ ὡς τιμη- 
τὴς ἀξιόλογον. Βιαικπίλιον γὰρ "PouQivov ἀπήλασεν ἐκ τοῦ συνεδρίου», 
ὅτι ὠρχεῖτο. 

4 obroszs feminis] h. e. adulterii convictis. Xipul. 67, 12. 
συχνοὶ 0s καὶ ἄνδρες καὶ γυναῖκες τῶν πλουσίων ἐπὶ μοιχείᾳ ἐκολά- 
σθησαν, ὧν ἔνιαι καὶ ὕπ᾽ αὐτοῦ ἐμοιχ εύϑησαν. 

lege Scantiiia]. v. Scatinia (utraque enim scriptura omnibus 
locis, ubi oecurit, obtinet, Scatiniam autem veriorem esse, post 
alos contendit Ba«cá. ilist. Jur. R. Ῥ. 144.) de nefanda Fenere, 
quam Sca'inium quendaia Aricinum tulisse dxistimant a. U. 526., 
poena vcl decem millium, vel mortis secundum alios stupratori 
iirogata. v. Jo. Fr. Christi Hist. Leg. Scat. Hal. 1727., Ernest. 
Ci. Cic. Índ. leg., et quos alios laudavit Bac/ius l. c; 

awesta F'essalium] — Xiplil. 67, 5. οὐδὲ τῶν ἀειπαρϑένων ἐφεί- 
σατο, ἀλλ᾽ ὡς καὶ ἡνδρωμένας ἐτιμυυρήσατο. ὅτε καὶ λέγεται, σμκλη- 
ρὰς καὶ τραχείας τῆς περὶ αὐτὰς ἐξετάσεως γενομένης, καὶ πολλῶν 
αἰτιαθέντων καὶ μολαζομένων, οὐκ ἐνεγκὼν εἷς τῶν ποντιφίκων 
“Ελούϊος ᾿Αγρίππας, ἀλλ᾽ ἐχπλαγεῖίς, αὐτοῦ ἐν τῷ συνεδρίῳ, ὥςπερ 
αἴχεν; ἀποψύξαι. αὐτὸς ὃὲ καὶ ἐπὶ τούτῳ ἠγάλλετο, ὅτι τὰς ἀειπαρ- 
Φένους ὡς ἡνδρωμένας οὐ κατώρυξεν, ἀλλὰ ἄλλως ἀποθνήσμειν ἐκέ- 
λεύσε, quae ultima.ex Exc. Peiresc. addita sunt. v. ibi Reimar. 

priora — posteriora) Priora Burm. intelligit a. patre, poste- 
riora ἃ fratre neglecta, Ernestius priora ente principatum suum, 
posteriora post edictum suum conumissa, quae Marcilii etiam sen- 
tentia fuit. Mihi ex sequentibus satis patere videtur, przora et 
posteriora ad. Domitiani principatum pariter referenda esse, ita 
ut prius capitale modo supplicium statueret, Ocellatis sororibus e£ 
Farronillae libéro mortis arbitrio permisso, relegatis corruptoribus, 
postea, quum parum profecisse se ea clementia vidisset, more 
veteri in comvictas animadverteret, bh. e, wi onem defodi , stupra- 


5»DOWITIANUS, 345 


Ocellatis sororibus, item Varronillae, liberum mor- 
tis permisisset arbitrium, corruptoresque earum rele- 
gasset: mox Corneliam, maximam Virginem , abso- 
lutam olim, dehinc longo intervallo repetitam, atque 
counvictlam, defodi imperavit; stupratoresque virgis 
.in Comitio ad necem caedi, excepto praetorio viro, 


tores virzis ad necem caedi jubzret. Denuo monendum de more 
Suetonii, universe praemitrendi, quae mox exemplis illustran:ur, 

Corneiiam , max. Virginem] h. e. verustissimam, ut 7ac. Α. 
11, 52., τὴν πρεσβεύουσαν τῶν ἀειπαρϑένων, (v. ad Caes. 83-), ne 
quis cum aliis Corzeliam Maximam yro nomine scribat. — Repeti- 
fam dicit iterum accusatam ; petere enim 1. q. accusare. Prius 
crimen an sub Domiüani imperio et de eodem incestu aliove 
impactum ei fuerit, incertum. Puto, parum prospere priorem 
calumniam cessisse. Diserte enim a culpa lhnberat virgiaem PZz. 
epist. 4, 11. ,, Nam quum Corneliam, maximam Vestalem, de- 
fodere vivam concup:sset, ut qui illustrari seculum suum ejusmodt 
exemplo arbitraretur, Pontihcis maximi jure, seu potius imma- 
nitate tyranni, licentia domini, reliquos Pontifices non in re- 
giam, sed in Albanam villam convocavit. Nec minore scelere, 
quam quod ulcisci videbatur, absentem inauditamque. damnavit 
inccsti, quum ipse íratris filiam incesto non polluisset solum, 
verum etiam occidisset; nam vidua abortu perut. Missi statim 
Pontifces, qui ieiecdiendam necandamque curarent sequ.*  No- 
]im tamen cum Dukero ob P:inii locum corrigere nostro: repe- 
"fam neque convictam.  Mianiteste enim in contraria discedunt 
Suetonius et Plinius, dum ille salubris severitatis. exemplum, 
bic tyranni licentiam in hoc Corneliae supplicio proponunt. Cum 
Suetonio Íacere videtur PAostr. 7, 9. qu1: xai μὴν xai λόγου ἀφι- 
κομένου, ὡς λαμπρὰν xXSagciv εἴη Δομετιανὸς πεποιημένος 
τῆς Ῥωμαίων "Ecriag, ἐπειδὴ τρεῖς τῶν Ἑστιαδων ἀπέκτεινεν ἐπ᾽ 
αἰτίᾳ τῆς ζώνης, xai τῷ μὴ γαϑαρεῦσαι γάμων sequ. cf. ΒΑ ΕΙΠΊΔΤ. 
ad Xp/ul. 67, -. 
.  defodi imperavit, stupr. — caedi] more veteri. Yetodi sole- 
bant in campo scelerato prope portam Collinam. v. Dionys. 1, "8: 
l. 2, 67., qui classicus est locus; l. 8, 89- etl. g, 4o. al. Stupra- 
torem Corneliae vel accusatum potius stupri memorat PZz. ep. 
cit. Celerem. Is $. io. ,,Praeterea Celer, Eques Romanus, cui 
Cornelia objiciebatur, quum in Comitio virgis caederetur, in 
hac voce perstiterat: Quid feci? Nihil feci.* dem magnitudj- 
nem animi Co:neliae in ferendo supplicio narrat $. 7. sequ. 

exc. pr torio viro) Falerio Luciano, de quo agit Plinii epi- 
stola, ubi haec: ,, Confessus est quidem incestum , sed incertum S 


540 /€ SUETON II 


cui, dubia etiam tum causa , et incertis quaestionibus 
atque tormentis, de sem«t proíesso exsilium indulsit. 
Ac ne qua religio Deim impune contaminaretur, mos 
numentum, quod libertus ejus e lapidibus, templo 
Capitolini Jovis destinatis, filio exstruxerat, diruit 
per milies, ossaque et reliquias, quae inerant, mari 
mersit. [9] Inter initia usque adeo ab omni caede 


abhorrebat, ut, absente adhuc patre, recordatus Vir- 


gilii versum, 

Impia quam caesis gens est epulata juvenis, 
edicere destinarit, ze boves immolarentur. | Cupidi- 
talis quoque atque avaritiae vix suspicionem ullam, 
aut privatus unquam , aut Princeps aliquamdiu de- 
dit; immo e diverso magna saepe non abstinentiae 
modo, sed etiam liberalitatis, experimenta. Omnes 
circa se largissime prosecutus, nihil prius aut acrius 
monuit, quam ne quid sordide facerent.  Relictas 
sibi hereditates ab iis, quibus liberi erant, non rece- 
pit. Legatum etiam ex testamento Rusci Caepionis, 
qui caverat, u£ quotannzs ingredientibus Curzam Se- 


utrum quia verum erat, an quia graviora metuebat, si negasset. 
Tremebat enim Domitianus, aestuabatque ingenti invidia, desti- 
tutus. * Mox ᾧ. 11. ,, Ardebat Domitianus et crudelitatis et ini- 
gnitatis infamia. Arripit Licinianum , quod in agris suis occul- 
tasset Corneliae libertam; ille ab iis, quibus erat curae, prae- 
monetur, si Comitum et virgas pati nollet, ad confessionem 
confugeret, quasi ad veniam ; fecit, * Postea permisisse ei dici- 
tur Domitianus, ,,si qua posset, ex rebus suis raperet, ante- 
quam bona publicarentur, et exsilium molle, velut praemium, 
dedisse. ** , 

Impia — juvencis) ex Virol. Georg. 2, 557. cf. 4rat. Phaen. 
152. Sermo est de regno Saturni s. aurea aetate. 

Cupiditatis — avaritiae] | Cupiditati opponitur abstinentia y. 
Caes. 54., avaritiae liberalitas, Eidem respondet voc. sordide. 
Post irumo damnat Ernest. e diverso, et sane est idem. Sed cons 
donandum hoc mori Suetonii, de quo saepius dictum. 

Rusci Caep.] Al. Ruscii v. Rusti , fortasse Rust. . 

quot. ingred. Curiam] Kal. Januar. strenae loco hanc sum. 
mam datam suspicatur Burm. Ego novos Senatores intelligere 
malim, qui quotannis vel ob genexis nobilitatem simul cum 


DOMITIANIU S. $43 


natoribus certam summam viritim praestaret heres 
8uus, ritum fecit. Reos, qui anle quinquennium 
proximum apud aerarium pependissent, universos 
discrimine liberavit; uec repeti, nisi intra. annum, 
eaque conditione, permisit, ut accusatori, qui cau- 
sam non leneret, exsilium poena esset, Scribas quaee 
storios , negoliantes ex consuetudine, sed coutra Clo- 
diam legem, venia in practeritum donavit. Subsi- 
civa, quae, divisis per veleranos agris, carptim supere 
fuerunL, veteribus possessoribus, ut usucapta, con- 


virili toga latum clavum induebant (v. Áug. 23.), vel ob munera 
suscepta im Curiam admittebantur. Impensis cum ea dignitate 
conjunctis subvenisse videtur legatum Caepioais. 

Reos — pependi;sseznt] h. e. quorum nomina ante quinquen- 
nium ob aes alienum ad judices delata, proposita adhuc in aera- 
rio penderent, re nondum dijudicsta, Dicendi formula est eadem, 
quae Claud. 9. (ubi v. not. coll. Harduin. ad £z. H. N. 15, 15. 
(29.)), quamquam h. l. non sde aerarii tantum debitoribus, sed 
diuturnis omnino reis, in quos similis Principum liberalitas 
Aug. 32. et Cal. 15. memoratur, sermonem esse, GCasaubono 
concedo et Ernestio. In eo tamen stat sententia, quod de aeris 
alieni xeis dici, eorumque, si damnati essent, ex bonis alhquam . 
pertem ad aerarium pervenisse, ideoque nomina ibi pependisse, 
existimo. 

Scribas quaest. — donavit] Exnest. in exc. ad h. l. scribas 
Quaestorum jrovzncialium intelligit, quum urbani illo tempore 
pecunias publicas non tractarent, (v. ad Claud. 24.) nullaque 
adeo causa ésset, quare iis negotiationibus interdiceretur. Ex- 
emisse igitur putat Domitianum scribas legibus, quibus Piaesi- 
des provinciarum fenus exercere et negotiari vetabantur, quum 
ili perpetuo in provincia menerent. De lege CLdia ejusque 
auctoze nihil constat. v. uzustiz. de legibus (Thes. Graev. T. II. 
p.:190). Plerique caput legis Qu. C/audz Tr. pl., de qua Liv. 
21, 63., fuisse putant de scribis quaestoriis, idque probabile, 
quod de zndecoro Patrum qraestu ila cavebat, Alii tamen, in 
quibus Srockmanz. ad Bach. Hist. Jur. R. p» 18:., ad £. Clodium, 
Tr. pl. Pisone et Gabinio Css., referunt. 

Subsiciva — concsssit] h. e. eas partes agrorum , quae in di- 
mensione restitissent, et de quarum possessione controversiae 
intercedere solebant, iis concessit, qui per biennium vel diuuus 
eas possedissent , μέ usucapta (v. de usucapione Heinecc. Ant. Rom. 
2, 0.) , veteribus adeo h. e, diuturnis possessoribus, idque in invi- 


348 CTS UE T ON IE 


cessit, Fiscales calumnias magna calumniantium poe- 
nà repressit; ferebaturque vox ejus: Prznceps, qui 
delatores non castigat , irritat. |1:0] Sed neque in 
clementiae, neque iu abstinentiae tenore permansit: 
et tamen aliquanto celerius ad sacvitiam . descivit, 
quam ad cupiditatem. — Discipulum Paridis pautemi- 
mi impuberem adhuc, ei quum maxime aegrum, 
quod arte. formaque non absimilis magistro videba- 
iur, occidit: item Hermogenem 'larsensem , pro- 
pier quasdam in historia figuras; librariis etiam, qui 
eain descripserant, cruci fixis. Patremfamilias, quod 
'Threcem mirmillonz parem , munerarzo imparem di- 
xerat, deiractum spectaculis in arenam , canibus ob- 
jecit, cum hoc titulo: JImpie locutus parmularius, 


diCaPEU 1 Api 1 
diam patris fecit fratrisque, qui multos subsicivos agros, tan- 
quam fiscales, vendiderant. v. Agen. Urbic. de controv. agr. p. 
6g., Loens. Misc. 5, 2., Ernest. et Oudend, ad h. l., qui arguit 
conjecturam Burmanni u£u£ usucapta, ut verae loci sententiae 
prorsus contrariam. 

Fiscales calumnias] h. e. calumniosas delationes, ad commo- 
dum fisci Principis factas. — — Dictum Domitiani memorat quo- 
que XipA/l. 67, 1. (ex Exc. Peiresc.) ὅτε αὐτοκράτωρ, ὅταν μὴ wo- 
À&24 τοὺς συπκοφάντας, αὐτὸς σφᾶς ποιεῖ τοιούτους. ldem tamen, 
injurias illos homines Domitiani prius auctoritate fecisse, postea 
necatos fuisse dicit, ἵνα δὴ xai τὰ ἀδικήματα ὑπ᾽ αὐτῶν μόνων γε" 
“γονέναι 9013. 

Discipulum Paridis] Paridem histrionem ob adulterium cum 
Domitia interfectum, e Xipil. 67, 5. memoravi ad c. 5. cf. Mar- 
dial. 11, 15., interpr. ad Juvenal. 6, 87. Mox pro UHPAP uM. 
quod ad misericor diam additum, inepte vulg. puberem. 

figuras] h. e. oblique in se dicta (iumische -4nsprelungen). v. 
ad Vesp. 15. 

munerário imparem) h. e. Domitiano, qui munus edebat, et 
mirmilloni favens Threcem opprimi jusserat. 

Lnpie locutus parmularius] v. palmularius, παλμουλάριος, Threx, 
invidiose pro fautore Threcis, maxime in pazrefam;las h. e. cive 
honesto. —  Zmpie locutus est ἀσεβές τι εἰρηκὼς ἐς τὸν αὐτομκρά- 
τορα, qui fcn laesit verecundiam, majestati Principis debitam. 
v. ad Vitell. 5. et interpr. ad P/;z. Panegyr. 11, et 55., ubi: 
»Jam quam libera spectantüum studia, quam securus favor! 
Nemini /mpie£as, ut solebat, objecta, quod odisset gladiatorem; 


0(0,M HTJI ANUS $49 


*. 


Complures Senatores, in his aliquot consulares, in- 

teremit: ex quibus Civicum Cerialem in ipso Asiae. 
 Proconsulatu; Salvidienum Orfitum, Acilium Gla- 
brionem in exsilio, quasi molitores novarum rerum: 


nemo e spectatore spectaculum factus, miseras voluptates unco 
et ignibus expievit. Demens ille, verique honoris ignarus, quz 
crimina majestatis in arena colligebat , ac se despici et contemni, 
nisi etiam gladiatores ejus veneraremur, 5/5; maledici in illis, 
suam divinitatem, suum numen violari, interpretabatur; quum «se 
idem quod Deos, idem gladiatores quod se putabat. ** 


Complures — interemit] Xophil. 67, 8. συχνοὺς δὲ καὶ μεϑι- 
στάς πον κατεχρήσατο. καὶ οὐκ ὀλίγους "ys αὐτοὺς ὑφ᾽ ἑαυτῶν παρε- 
σκεύαζε τρόπον τινὰ ἀποξνήσμειν, ἵνα ἐθελοντηδόν, ἀλλ᾽ οὐχ ὑπ᾽ 
ἀνάγκης δοκῶσι τοῦτο πάσχειν. πολλοὺς δὲ τῶν πρώτων ἀνδρῶν κατὰ 
πολλὰς προφάσεις φόνοις τε καὶ ὑπερορίαις ἐκποδὼν ποιούμενος Sequ. 
Idem c. ir., Antonii bellum civile plurimis caedibus occasionem 
ansamque dedisse, narrat. v. Eund. c. 12. 


Civicum Cerialem] ta scripsi, auctore etiam Torrentio, pro 
vulg. Civicam Cerealem. Cerialis et in numis, et in Taciti libris, 
ubi frequentissimum hoc nomen, scribitur. Ciz/cam autem nullo 
modo concoquere potui, quamquam, substantiva pro nominibus 
addita, evincunt e Vitell. 15., ubi Vitellius Concordiae cogno- 
men recepisse dicitur. lbi enim res singularis. vereque 1iidicula, 
et alias substantiva in nominum formam flectebantur, ut Cicero, 
Naso, Lentulus al. Kegnat tamen Civica cognomen etiam in edd, 
Taciti, qui Agric. 42. ,, Aderat jam annus, quo proconsulatum 
Asiae et Africae sortiretur, et occiso Civica nuper, nec Agricolae 
consilium deerat, nec Domitizno exemplum. ** 


Salvid. Orfitum] v. PAilostrat. Apoll. 7, 14. et 8, 5. 


Acilium Glabrionem] Consulem a. U. 8,4. cum Trajano. X;- 
phil. 07, 12. Τραϊανῷ δὲ δὴ τῷ Οὐλπίῳ «ai ᾿Ακιλίῳ TAaBoiwvi , ὕπα- 
τεύσασι τότε, τὰ αὐτὰ σημεῖα λέγεται γενέσθαι" καὶ ἀπ᾿ αὐτῶν τ 


“Ἔὶ 


-» 


μὲν Y'AaBoiewi: ὄλεθρος, τῷ δὲ Τραϊανῷ ἡ τῆς αὐτοκρατορίας ἀρχὴ 
»: 7 E D * H ΄ * a AA .- - » 

προεῤῥέϑη. C. 14. τὸν δὲ δὴ l'aBgiwva τὸν μετὰ τοῦ Τραϊανοῦ ἀρ» 
ξαντα, κατηγορηθέντα τὰ τε ἄλλα, καὶ οἷα οἱ πολλοί, καὶ ὅτι καὶ 

, , » ΄ , , T . * , ^ ^ , - 
Ξηρίοις SEAEECH s irte ies εῷ o που καὶ τὰ μάλιστα ὀργὴν αὐτῷ 
ὕπο φϑόνου εἐσχεν, οτι ὑπατεύοντα αὐτὸν ἐς τὸ ᾽᾿Δλβανὸν ἐπὶ τὰ viae 
νισκεύματα ὠνομασμένα καλέσας, λέοντα ἀποκτεῖναι μέγαν ἠνάγνα- 
σεν. καὶ ὃς οὐ μόνον οὐδὲν ἀλυμάνϑθῃ, ἀλλὰ καὶ ευστοχώτατα αὐτὸν 
κατειργάσατο. cl. Juvenal. 4, 99. lllo tempore in exsilium actum, 
εἴ ἃ. 848: interfectum , putat Reimar. ad 1. c. 


250 αὐ ἘΥΟΝ ΕῈ 


ceteros levissima quemque de causa: Aelium Lami- 
am, ob suspiciosos quidem, verum et veteres cl in- 
noxios jocos; quod post abductam uxorem laudanti 
vocem suam, εὐτωκτῶ dixerat; quodque Tito, hor- 
tauti se ad alterum matrimonium , responderat , μὴ 
καὶ σὺ γαμῆσαι ϑέλεις; Salvium Coccejanum , quod 
Othonis lmperatoris, patrui sul, dicm natalem cele- 
braverat: Metium Pomposianum, quod habere impe- 
raloriam genesin vulgo ferebatur, et quod depictum 
orbem terrae in membrana, concionesque regum ac 
ducum ex Tito Livio circumferret, quodque servis 


E—€——————— 


Aelium Lamiam] v. c. 1. Juvenal. 4, 154. — | Mox εὐταμτῶ e 
corrupto A4eu taceo, quod ortum erat e Graeco Latinis literis scri- 
pto eutacto, nullumque joci vestigium exhibebat, eruerat jam, 
Turonensi cod. adjutus, Scaliger, (v. not. Casaub.) sed in sensu 
erraverat, quem vidir J. F. Gronovius, collatis Zde£ían. V. H. 5, 
zo. et Nostr. Neron. 20., quibus addit Oudend. Zpictet. 85. 
Dicebantur enim εὐταμτεῖν, quil conservandae vocis causa omni 
libidine abstinebant, id quod, se quoque facere, per jocum La- 
mia dicebat, cui Domitianus uxoris usum eripuisset. 

μὴ ναὶ σὺ "yap. Θέλεις) — Interpretatur Marcilius: ,,Num et 
tu aliam uxorem ducere vis, ex qua filiam suscipias , quam frater 
tuus violet ?**. coll. c. 22. , redditque hanc interpretationem Piti- 
scus, quasi melior non superesset. Imo sensus est: lum tibi 
etiam cupiditas, uxorem ducendi? h. e, num tu etiam ad. matri- 
3nonium me hortaris, ut fratris tui exemplo uxorem mihi ab- 
ducas? Nisi praecederet ad alterum matrimontum ,. explicarem : 
Quin ipse duc uxorem , ut filii tibi nascantur, imperii heredes; 
quod sane invidiosissimum fuisset Domiuano. Sed illud rectius, 
placuitque etiam Müllero, ut ex ejus schedis cognovi. 1 

Saiv. Coccejanum] fiium Salvii Tiüani, fratris Othonis. v, 
Lips. ad Tac. H. 2, 48. et supra ad Othon. 10. 

Metium Pomposianum] | v. Vespas. 14., ubi, pepercisse ci Ve- 
spasianum , legimus, citato X/pAil 67, 12. Is ita pergit: ἐκεῖνος 
δὲ (Domitianus) πρότερον μὲν ἐς Fiugvov ἐξώρισε, τότε δὲ καὶ ἐφό- 
νευσεν, ἐγκληθέντα ἄλλα τε, καὶ ὅτι τὴν οἰκουμένην ἐν τοῖς τοῦ ποῖ- 
τῶνος τοίχοις εἶχεν ἐγγεγραμμένην, καὶ τὰς δημηγορίας τὰς τῶν ae 
σιλέων, τῶν τε ἄλλων ἀνδρῶν τῶν πρώτων, τὰς παρὰ τῷ Διβίῳ γε- 
“γραμμένας, ἐξειλόχει τε καὶ ἀνεγίνωσνε. 1)6 eodem v. c. 20. Ce- 
terum libri fere membranas v. memóranis. Pxomiscuum est. v. 
tamen Duker, apud Oudend. 


DO. M. ἘᾺΝ ἢ S. 351 


nomina Magonis et Hannibalis indidisset: Sallustium 
Lucullum, Britanniae Legatum, quod lanceas novae 
formae appellari £uculleas passus esset: Junium Ru- 
sticum; quod Paeti Thraseae et Helvidii Prisci lau- 
des edidisset, appellassetque eos sanctzssimos viros; 
cujus criminis occasione philosophos omnes Urbe Ita- 
liaque summovit. Occidit et Helvidium filium, quasi 
scenico exodio sub persona Paridis et Oenones divor- 
lum suum cum uxore taxasset: Flavium Sabinum, 
alterum e patruelibus, quod eum comitiorum con- 
sularium die destinatum, perperam praeco non Con- 


Junium Rusticum] IL. Junium. Arulenum. Rusticum. v. Lips. 
ad Tac. Agric. 2. et 45., Reimar. ad XipAil. 67, 15. — Ille c. 2, 
ita: , Legimus, quum Aruleno Rustico Paetus Thrasea, Heren- 
nio Senecioni Priscus Helvidius laudati essent, capitale fuisse; 
neque in ipsos modo auctores, sed in libros quoque eorum sae- 
vitum, delegato Triumviris ministerio, ut monumenta. clarissi- 
morum ingeniorum in Comitio ac Foro urerentur sequ. **, quae, 
quum nostris temporibus Scripta videantur, vix mihi tempero, 
quin transscribam, — XipAi/. 1. c. τὸν 'Ῥούστιπον τὸν ᾿Αρουλῖνον ἀπέ- 
μτεινεν, ὅτι ἐφιλοσόφει, καὶ ὅτι τὸν Θρασέαν ἱερὸν ὠνόμαζε, καὶ 
“Ἑρέννιον Eeveutuya , ὅτι τε οὐδεμίαν ἀρχὴν ἐν πολλῷ βίῳ μετὰ τὴν 
ταμείαν ἡτήκει, καὶ ὅτι τοῦ Πρίσκου τοῦ Ἑλουϊδίου, τὸν βίου συνέ- 
Ὕθαψεν. ἄλλοι τε ἐκ τῆς αὐτῆς ταύτης τῆς κατὰ τὴν φιλοσοφίαν at. 
τίας συχνοὶ διώλοντο" καὶ οἱ λοιποὶ πάντες ἐξηλάσθησαν αὖϑις ἐκ τῆς 
Ρώμης. v. etiam P/in. Epist. 5, 11, 5. aliisque locis. 

philosophos — summowit] — XrpAil. 1. c., qui ἐξηλάσθησαν αὖ- 
S16 ob simile Vespasiani edictum, de quo v. ad Vesp. 15. — 
Tac. Agr. 2. ,, Scilicet illo igue vocem populi Rom. et liberta- 
tem Senatus et conscientiam generis humani aboleri arbitraban- 
tur, expulsis insuper sapientiae professoribus , atque omni bona. aree 
un exsilium acta, ne quid usquam honestum occurreret." — Pli. Ep. 
Ὁ; 11, 9. Panegyr. 47. Gell. 15, 11. v. Reimar. ad Xiph. 1. c. 

- Helvidium filium] De patre v. ad Vesp. 15., de filio Tac, | 
Agr. 45. et ibi Lips., Pi. Ep. 7, 30. et 9, 15. 

scenico exodio] v. ad "Tiber. 45. 

Plavium Sabinun| fiium Flavii Sabini, fratris Vespasiani, 
fratrem Flavii Clementis, de quo v. ad c. 15. Uxor hujus Sabini 
erat Julia, Tiu filia. PAostr. 7, 5. Σαβῖνον ἀπεκτονώς, ἕνα τῶν 
ἑαυτοῦ ξυγγενῶν, ᾿Ιουλίαν ἤγετο. ἣ δὲ ᾿Ιουλία γυνὴ μὲν vj» τοῦ πε- 


ονευμένου, Δομετιανοῦ Ob ἀδελφιδῇ, μία τῶν Τίτον Θυγατέρων. V. 
“46. Julia ad c. 22. 


252 X4 U-E T O-N Ii 


sulem. ad populum, sed Zziperatorem. pronunciasset, 
Verum aliquanto post civilis belli victoriam saevior, 
plerosque partis adversae, dum etiam latenies con- 
scios investigal, nuovo quaeslionis genere distorsit, 
immisso per obscoena igue: nonnullis et manus am- 
putavitL — Satisque constat, duos solos e notioribus 
venia donatos, Tribunum latclayium, εἰ Centurio- 
nem: qui se, quo facilius expertes culpae ostende- 
renL, impudicos probaverant; et ob id neque apud 
"ducem, neque apud milites, ullius momenti esse po- 
tuisse, [1 1] Erat autem non solum magnae, sed etiam 
callidae inopinalaeque saevitiae. Actorem summae 
Yum, pridie quam cruci figeret, in cubiculum voca- 


post civ. belli victoriam] | Xiphil. 67, v1. ὁ Δομιτιανὸς ἀφορ- 
Mie ἐντεῦθεν εὐπορήσας, ἐπὶ τοὺς φόνους καὶ τῶν γραμμάτων χωρὶς 
δομήῆσας, οὐδ᾽ ἂν εἴποι τις, ὅσους ἀπέκτεινεν, οὕτω γὰρ δὴ καὶ αὐτὸς 
áavroU ἐπὶ τούτῳ κατέγνω, ος9᾽, ἵνα μηδεμία μνήμη τῶν ϑανατου- 
μένων ὑπολειφϑῇ, ἐκώλυσε σφᾶς ἐς τὰ ὑπομνήματα ἐςγραφῆναι. οὐ 
μὴν οὐδὲ περὶ τῶν ἀναιρεθέντων τῇ βουλῇ τι ἐπέστειλε, παίπερ τὰς 
xsQaÀ&g αὐτῶν, ὥςπερ τὴν τοῦ ᾿Αντωνίου, πέμψας ἐς τὴν “Ῥώμην, 
καὶ ἐς τὴν ἀγορὰν ἐκϑείς. 

e notoribus] h. e. nobilioribus, zozi enim opponun:ur obs 
scuris. [τὰ patresfamiliarum. notz Calig. 26. Jujuria impugnat 
Ernest. 

Tribun. laticlavium] v. ad Áug. 58. et Othon. 10. Xp. l. c. 
εἷς δ᾽ οὖν τις νεανίσμος Ιούλιος Ἀαλούαστρος κμεχιλιαρχήκὼς ἐς 
βουλείας ἐλπίδα (h. e. laüclavius, v. Reumar ), παραδοξό- 


τατα ἐσώϑη. ἐπειδὴ γὰρ πολλάκις κατὰ μόνας συμμεμιχὼς (Antonio). 


ἠλέγχετο, Wal οὐκ εἶχεν ὅπως ἄλλως τὴν αἰτίαν τῆς συνωμοσίας ἀπο- 
λύσηται, ἐφη xaT ἐρωτικὴν χρείαν αὐτῷ συγγεγονέναι" καὶ γὰρ ἦν 
οἷος ἐρᾶσθαι δύνασθαι. καὶ ὁ μὲν οὕτως ἀφείθη. Ceterum ita etiam 
apud Τὰς. πῃ. 11, 56. , Caesoninus viuis protectus est, £a7- 
quam -— passus mul'ebria *, ubi v. Lips. 

call. inopim. saevitiae] — X:phil. 67, Y. ἥν μὲν wai θρασὺς wai 
ὀργίλος, ἦν δὲ καὶ ἐπίβουλος xai κρυψίνους ὥςτε ἀφ᾽ ἑματέρων, τῶν 
μὲν τὸ προπετές, τῶν ὃὲ τὸ δόλιον ἔχων, πολλὰ μὲν ὡς σκηπτὸς 
ὀξέως ἐμπίπτων τισὶν ἐλυμαίνετο, πολλὰ δὲ xai ἐκ παρασκευῆς ἔμα- 
xoUgys ἰώ. Panezyr. 00. 

Actorem summarum). h. e. exigendis pecuniis, administrandis 
et in rauonem referendis praepositum. — 44. Ep. 5 19. procura- 
4orcm,et actores conjungit. Id. Panegyr. 30. actorem. €t procura- 


ΠΟ ΤΥ ΑΝ Ὁ. 353 


vit; assidere in toro juxia coegit, securum hilarem- 
que dimisit, partibus eiiam de coena dignatus est, 
Arretinum Clementem consularem, unum e familia- 
ribus et emissariis suis, capitis condemnaturus, in 
eadem, vel etiam in majore gralia habuit, quoad 
novissime simul gestanti, conspecto delatore ejus, 
Fis, iuquit, hunc nequissimum servum cras audia- 
;z148? Et quo contemtius abuteretur patientia homi« 
num, nunquam tristiorem sententiam sine praefatione 
clementiae prouunciavit: ut non aliud jam certius 
atrocis exitus signum esset, quam Principis lenitas. 
Quosdam majestatis reos in Curiam induxerat: et 
quum praedixisset, experturum se illa die, quam 
carus Senatuz esset , facile perfecerat, ut etiam more 
majorum puniendi Ὁ oiu: deinde, atro- 
citate poenae conterritus, ad leniendam invidiam in- 


£orem Principis ita distinguit, ut huic majorem dignitatem fuisse 
pateat. Plura v. apud Lips. exc. ad 7ac. A. 2, 5o. Non dubitan- 
dum igitur de voc. actorem substituendo vulgato auctorem , idque 
primi fecerunt Ernest. et Oudendorp. 

Arretinum Glementem] De hoc Tac. H. 4, 68. ,, Arretinum 
Clementem, domui Vespasiani per affinitatem innexum et gratis- 
simum Domitiano, Praetorianis praeposuit (Mucianus), patrem 
ejus sub Cajo Caesare egregie functum ea cura, dictitans; laetum 
militibus idem nomen, atque ipsum, quamquam senatorii ordi- 
nis, ad utraque munia suflicere. «& — rricinum scribi voluit Ursin. 
ex inscriptione, quam ad nostrum retulit, cui vide, quae reges- 
serit Graevius. Ceterum Consul fuit cum L. Nonnio Aspernate 


- a. U. 847. 


emussarus] JEmissarzt erant exploratores Principum, ὦτα Wài 
ὀφϑαλμοὶ βασιλέως, ut Graecis audiebant, h. e., interprete Pol- 


luce, oí τὰ λεγόμενα διαγγέλλοντες καὶ τὰ ὁρώμενα (malim δρώμϑ- 


να). v. interpr. ad Xezop^. Cyrop. 8, 3, 10. et Lex. Xenoph. sub 
v. ὀφϑαλμός. — ct. etiam Clav. Cic. M. σοῦ. emissarius. 
gestant;] Novum hoc exemplum participii presentis pas- 


ivi. v. ind. in praetervehens et ad Galb. 9., ubi «d gestandum. 


Principis lenitas] Miror, ad unum omnes editores tolerasse 


anerum vitium : przucipü lenitas, Restitui lectionem, de 'cujus 


. veritate nescio, an dubitari nequeat. 
more majorum] v. ad Nexon. 49. 


354 €, SUETO Nt 


tercessit, his verbis: neque enim ab re fuerit ipsa 
cognoscere: Permüttite, Patres Conscripti, a pietate 
vestra impetrari , quod scio me difficulter impetrae 
turum , ut damnatis liberum mortis arbitrium in« 
dulgeaiis. Nam et parcetzs oculis vestris, et intel- 
ligent me omnes Senatuz interfuisse. [12] Exhau- 
stus operum ac munerum impensis, stipendioque, 
quod adjecerat, tentavit quidem, ad relevandos ca- 
strenses sumtus, militum numerum deminuere: sed 
quum et obnoxium se barbaris per hoc animadver- 
teret, neque eo secius in explicandis oneribus hae- 
reret, nihil pensi habuit, quin praedaretur omni 
modo. Bona vivorum ac mortuorum usquequaque; 
quolibet et accusatore et crimine, corripiebantur. 
Satis erat, objici qualecunque factum dictumve ad- 
versus majestatem Principis. Confiscabantur alienis- 
simae hereditates, vel uno exsistente, qui diceret, 
audisse se ex defuncto, quum viveret, heredem. sibi 
Caesarem esse. Praeter ceteros Judaicus fiscus acer- 
bissime actus est: ad quem deferebantur, qui vel 


stipendioque] v. supra C. 7. —— De minuto militum numero 
Zonar. Ann. 2. p. 190. μεταμεληθεὶς. δὲ τὴν μὲν ποσότητα (stipen- 
dil) οὐκ ἐμείωσε» τὸ δὲ πλῆθος τῶν στρατευομένων συνέστειλε" wal 
ἁκατέρωθεν μεγάλα τὸ δημόσιον ἔβλαψε, μὴ ἱκανοὺς τοὺς ἀμύνον» 
τας αὐτῷ, καὶ τούτους μεγαλομίσϑους ποιήσας. 

nilil pensi, μα μι. v. Cort. ad Sallust. Catil, 5, 6. 

Judaicus fiscus] h. e. tributum duarum drachmarum , singu- 
115 Judaeis pro libero religionis exercitio impositum a Tito. Jo- 
seph. B. 7. 7, 6, 6. Φόρον δὲ τοῖς ὅπου δήποτ᾽ οὖσιν lov$aiorg ἐπό- 
βαλε, δύο δραχμὰς ἕκαστον κελεύσας ἀνὰ πᾶν ἔτος εἰς τὸ Ἀαπετώλιον 
Φέρειν, ὥςπερ πρότερον εἰς τὸν ἐν ᾿ἱεροσολύμοις νεὼν συνετέλουν. Χί-- 
pul. 06, 7. καὶ ὁπ ἐκείνου (post excisa llierosolyma) δέδραχμον 
ἐτάχθη, τοὺς τὰ πάτρια αὐτῶν £9» περιστάλλοντας τῷ Ἀαπιτωλίῳ 
At κατ᾽ ἔτος ἀποφέρειν. οἵ. Appian. ϑγτῖδο, 50. τὸν Φόρον τῶν Cw- 
μάτων dicit, Plura v. apud Reimar. ad AXip/il. 1l. c., ev Toillium 
ad Apianumn. Qudendorp., dum hoc tributum ad Quirini ἀπὸ» 
“γραφὴν refert ex Joseph. Avchaeol. 18, 1., nescio anm diversas res 
confundat. Certe Josephus ipse, hoc tributum devictis, demum 
Judaeis impositum, narrat B. Jud. J. c. | 


DOSXMITLÁANU:S,. 3535 


improfessi Judaicam viverent vitam, vel, dissimulata 
origine, imposita genti tributa non pependissent. 
 Interfuisse me adolescentulum memini, quum a pro- 
curatore, frequentissimoque consilio, inspiceretur 
nonagenarius senex , an circumsectus esset. Ab ju- 
yenta minime civilis animi, confidens eliam, et quum 
yerbis, tum rebus immodicus. Caenidi, patris con- 
cubinae, ex [stria reversae, osculumque, 


ut assue- 
rat, offerenti, manum praebuit. 


Generum Íratris, 
indigne Íerens, albatos et ipsum ministros habere, 


proclamavit; Οὐκ aya Scy πολυκοιρανίῃ. [15] Princi- 
patum vero adeptus, neque in Senatu jactare dubita- 
vit, e£ patri se et fratri imperium dedisse; illos sibi 
reddidisse: neque in reducenda post divortium uxore 
edicere ; revocatan, eam. in. pulvinar suum. ^ Accla- 
mari etiam in Amphitheatro epuli die libenter audiit: 
Domino et Dominae feliciter. Sed et Capitoline cer- 


vel improfessi Jud. viv. vitam] Tta Ernest. cum Burm, et Ou- 
dend, Al. ve/uti professi et vel ut professi, Gronov, vel ut impro- 
essi. v. Burm. et Oudend. Intelligo cum aliis proselytos, ut 
sequentia: ve] dissim. orzzgine sequ. de Christianis, quos sub Do- 
znitiano grayi persecutione vexatos, et plerumque cum Judaeis 
illo tempore confusos, constat. Verba intra Urbem , quae vulg. 
leguntur ante viverent , Mss. auctoritate cum Qudend. omisi. 


Caenidi] v. ad Vesp. 5. Xiphul. 66, τή. 
Generum fratris] Flavium Sabinum. v. ad c. 106. De alla- 
iis ministrorum aulicorum vestibus v. Salmas. 


ad Lamprid. 
Sever. 67. 


zm pulvinar suum| — Pulvinar erat Deorum. v. Caes. 76. — 
Quod pro vocaaz; multi ex Salmasii conjectura receperunt rero- 
catam , id nullo modo probandum. Non enim referendum est 
dictum Domitiani ad occasionem reductae uxoris, ubi illud edi- 
dit, sed unice consideranda arrogantia, quae est in vocabulo pul- 
Vinar, de lecto suo usurpato. 


epuli die) de quo v. ad c. 4. — De Domini appellatione dixi 


ad Aug. 55. Plura de usu nominum Domini et De, a Domitiano 


primum arrogato, quum superioribus Principibus per adulaiio- 
nem tentum indit2, ab ipsis recusata illa fuissent, Reimar. asd 
XipAil. 67, 13. 


256 €. 5.9 ΕΤΊΟΝ ΥΥ 


tamine cunctos ingentl consensu precantes, ut Pale 
furium. Suram restitueret, pulsum olim Senatu, ac 
tunc de oratoribus coronatum, nullo responso digna- 
ius, facere tantummodo jussit, voce praeconis, Pari 
arrogantia, quum procuratorum suorum nomine fors 
malem diectaret epistolam, sic coepit: Domnus et 
Deus noster hoc fieri jubet. Unde institutum post- 
hac, ut ne scripto quidem ac sermone cujusquam 
appellaretur aliter. Statuas sibi in Capitolio non nisi 
aureas οἱ argenteas poni permisit, ac ponderis certi. 
Janos arcusque cum quadrigis et insignibus trium- 
phorum per regiones Urbis tantos ac tot exstruxit, 
αἱ cuidam Graece inscriptum sit: APKEILI. — Consu- 
latus septemdecim cepit, quot ante eum nemo. Ex 


Capitolino certamine] Int. quinquennale, quod memoravit 
c. 4., Capitolino Jovi institutum. Id inde etiam patet, quod 
Palfurius coronatus dicitur de ora£oribus h. e. ex oratoribus s. ut 
unus de oratoribus, quibuscum certabat. De Palfurio v. Schol. ad 
Juvenal. 4, 55., interpr. ad Jartial. 6, 44, τῷ. 

formalem — epistolam] i. e. forma sollemni conscriptam, cum 
formulis titulisque sollemnibus. 

Dominus et Deus| v. Reimar. ad XipAil 67, 15., modo cit. 
Plin. Paneg. 52. ,,Tu delubra non nisi adoraturus intras, tibi 
maximus honor excubare pro templis, postibusque praetexi. . Sic 
sit, ut Dei summum inter homines fastigium servent, quum 
DDeorum ipse non appetas.'* cf. ictor Caes. 11. et Epit, 11., Oros. 
7, 10: 

Statuas]  Xiphil. 67, 9. τοσαῦτα 9s αὐτῷ ἐψηφίσθη, wera πᾶ- 
σαν ὀλίγου δεῖν τὴν οἰκουμένην, τὴν ὑπ᾿ αὐτὸν οὖσαν, εἰκόνων αὐτοῦ 
wai ἀνδριάντων καὶ ἀργυρῶν καὶ χρυσῶν ἐμπλησθῆναι. v. ibi Rei- 
mar. οἵ. Europ. 7, 15. PZLn. Panegyr. 58. .71τ4τι6 tuam statuam 
in vestibulo Jovis Opt. Max, unam alteramve, et hanc aeneam, 


cernimus, 244 paulo ante «ditus omnes, omnes. gradus ,, totaque 


aerea hinc auro, hinc argento relucebat, seu bouis polluebatur ; 
quum incesti Principis statuis permixta Deorum simulacra sor- 
derent. * v. etiam Lips. de magn. Rom. 2, 9., qui, certum pondus 
fuisse centenum, elheit e Sza7. Silv. 5, 1, 100. 

inscr. Sit: APAEI] lta Turneb. Adv. 5, 10. et 22, 16. Locus 
in libris misere est corruptus ex ignorantia vocis Graecae. v. 
Durm. et Qudend. 


Consul, $eptemdecim] uerpe additis sex illis, quos privatus 


στ ν US 907 


quibus septem medios continuavit: omnes antem pae- 
ne titulo tenus gessit: nec quemquam ultra Kalendas 
Maji: plures ad Idus usque Januarias. Post autem 
duos triumphos, Germanici coguomine assumto, Se- 
piembrem mensem et Octobrem ex appellationibus 
suis, Germanicum Domitianumque transnomtnavit; 
quod altero suscepisset imperium, altero natus essct. 
[:4] Per haec terribilis cunctis et invisus, tandem 
oppressus est amicorum libcrtorumque intimorum 
conspiratione, simul et uxoris. Aunuum diemque ul« 


gessit. v. c. 2. Continuavit autem octavum usque ad quartum 
decimum ab a. Ὁ. 855. ad 94:., h. e. septem medios. — Postea 
Consul fuit XV. a. 845., XVI. a. 945., et XVII. a. 848. Ex No- 
stro igitur interpretandus X;p44L 67, 4. quis ὕπατος ἔτη δέκα tse 
Ξῆς --- ἐχειροτονήθη. Nimirum post triumphum Germanicum iaem 
honos ei tributus est a Senatu, qui Caesari. v. ad Caes. 76. init. 
sed non confundendum hoc decretum Patrum cum ordine con- 
sulatuum , quos revera gessit. Neque audiendus 44u5on. grat. act, 
ad Gratian. $. 27., qui pleniore ore, Domitanum seprem ac de- 
cem consulatus znvid:a. alteros provehendi continuando. conseruisse, 
dicit, Verius P/;us Panegyr. 59. , Non te ad exemplar ejus 
voco, qui continuis consulatibus fecerat lonoum quendam. et sine 
discrimine annum." — Ceterum cum Burm., Oudend., WVVolfo 
edidi: quot ante cum nemo $C. cepit , non, ut vulg. quod a. e. zz. 
sc. fecit, 

duos triumphos] v. c. 6., ubi dictum etiam de Germanici et 
Dacici, quae Domjitianus assumsit, cognomanibus. 

Septembrem, — transnominayit]  Susceperat imperium d. 15. 
Sept. 854., quo obierat Titus (v. ad Tit. 11.), natus erat d. 24. 
Ocibr. (v. Domit. c. 1.) —  Xrplul. 67, ἡ. τὸν ᾿Οκτώβριον Aopa- 
τιανὸν ἀντωνόμασεν, ὅτι EV αὐτῷ ἐἔγεγέννητο,  Macroó. Saturn. 1, 


| 12. , Mensis September primcipalem sui reünet appellanonem, 


quem Germanici appellatione, Oc£obrem vexo suo nomine Domiaa- 
nus invaserat. * cf, Plutarch. Num. 19., Martial. 9, 2., Stat. Silv. 
4p τ, 42., Plin. Paneg. 54. al. 

amicorum — uxoris|  Xophil. 67, 15. ἐπέθεντο 98 αὐτῷ, καὶ 
συνεσκευάσαντο τὴν πρᾶξι» llagSívi0g τε ὁ πρόμοιτος αὐτοῦ, καίπερ 
οὕτω τιμώμενος παρ᾽ αὐτρῦ, ὡς καὶ ξιφηφορδῖν, καὶ Σιγηρὸς ἐν τῇ 
προνοιτίᾳ καὶ αὐτὸς ὧν, "Εντελλός τε ὁ τὰ τῆς ἀρχῆς βιβλία διέπων, 
μετὰ Στεφάνου ἀπελευϑέρου. καὶ αὐτὸ οὔτε ἡ Δομιτία ἡ γυνὴ αὐτοῦ, 
οὔτε 95 ὁ ΝΝωρβανὸς ὁ ἔπαρχος, οὐδ᾽ ὁ σύναρχος [Πετρώνιος Xexotv- 
$og ἠγνόησαν, Vg γε καὶ λέγονται. ἢ τε γὰρ Δομιτία ἀεί ποτε ὑπ᾽ 


$58 C SUETONIÍI 

iimum vitae jam pridem suspectum habebat: horam 
eiiam, nec non et genus mortis. Adolescentulo Chal- 
daei cuncta praedixerant. Pater quoque super coe- 
nam quondam fungis abstinentem palam irriserat, ut 
ignarum sortis suae, quod non ferrum potius time- 
ret. Quare pavidus semper atque anxius, minimis 
etiam suspicionibus praeter modum commovebatur 5 
ut edicti, de excidendis vineis propositi, gratiam 
facere non alia magis re compulsus credatur, quam 
quod sparsi libelli cum his versihus erant: 

Kgv με Φαγῃς ἐ ἐπὶ ῥίζαν. € ὅμως ἔτι καφηοφορήσω; 
Ὅσσον ἐπισπεῖσαι Καίσαρι ϑυομένῳ. 

Eadem formidine oblatum a Senatu novum et excogie 
tatum honorem, quamquam omnium talium appetens 
iissimus , recusavit: quo decretum erat, ü£, quoties 
gereret consulatum, Equites Romani, quibus sors ob- 


αὐτοῦ ἐμισεῖτο, wal διὰ τοῦτ᾽ ἐφοβεῖτο, μὴ καὶ ἀποθάνῃ" wai et 
ἄλλοι οὐκέτ᾽ αὐτὸν ἐφίλουν, οἱ μέν, ὅτι ἐνεκαλοῦντό τινα, οἱ δ᾽, ὅτε 
προςεδέχοντο. οἷ. Pictor Epit. 11., qui: ,,adscita etiam in consi- 
lum tyranni uxore Domitia, ob amorem Paridis histrionis a 
Principe cruciatus formidante. ** 

Chaldaei c. praed.] | Xip/il. l. c., Nervam etiam in vitae 
discrimine fuisse, narrat, διαβληθέντα ὑπ᾽ ἀστρολόγον, et addit: 
πάντως γὰρ ναὶ ὃ Δομιτιανὸς τῶν πρώτων τάς τε ἡμέρας καὶ τὰς 
ὥρας, ἐν αἷς ἐγεγέννηντο, διασκοπῶν, οὐκ ὀλίγους οὐδὸ ἐκ τούτων 
ἐλπιζόντων ἐν δυνάμει τινὶ ἔσεσθαι, προανήλισπε᾽ καὶ τόν γε ΝΝερούαν 
ἀπέσφαξεν ἂν, εἰ μή τις τῶν ἀστρολόγων, εὔνοιαν αὐτῷ ἔχων, ἔφη» 
ὅτι ἐντὸς ὀλίγων ἡ μερῶν τελευτήσει. 

ed. de excid. vineis| v. ad c. 7. De phrasi: gratiam facere 1 rci 
fro remittere v. iud. 

Hv use φάγῃς) Distichon est Eueni (v. Jacobs. Anthol. Vol. 
I. p. 97. et Animadv. T. I. P. I. p. 522.), quod integrum ita se 
habet: 

Kj» μὲ φάγῃς ἐπὶ ῥίζαν, ὅμως ἔτι καρποφορήσο;, 
"Oscov ἐπισπεῖσαί σοι, τράγξβ, ϑυομένῳ. 
ξιεαἀϊάϊε Orid. Fast. 1, 557. 
» Rode, caper, vitem: tamen huic, cum stabis ad aram, 
In tua quod spargi cornua possit, erit. '* 

excopitatum] — Mele al. imexcogitatum. Excog. est i. q. ex- 

quisitum, Exnest. conjicit excogita£issimum, 


Dior Ti: ἀν Us. 559 


iigisset , trabeati et cum hastis militaribus praece- 
derent eum, inter lictores apparztoresque. — 'Tem« 
pore vero suspecti periculi appropinquante, sollici- 
tior in dies, porticuum, in quibus spatiari consuerat, 
parietes phengite lapide distinxit, e cujus splendore 
per imagines, quicquid a tergo fieret, provideret. 
Nec nisi secreto atque solus plerasque custodias, re- 
ceptis quoque in manum catenis, audiebat. Utque 
domesticis persuaderet, ne bono quidem exemplo 
audendam esse patroni necem, Epaphroditum a li- 
bellis capitali poena condemnavit, quod post desti- 
tutionem Nero in adipiscenda morte manu ejus ad- 
jutus existimabatur. [15] Denique Flavium Clemen- 
tem patruelem suum , contemtissimae inertiae, cujus 


£rabeati| v. Lips. ad Tac. Ànn. 3, 2. 
Tempore vero] lta hbri praestantissimi. Vulg. temp. quoque. 
phengite lapide] cui nomen a splendore, ἀπὸ τοῦ φέγγους. 
Plin. H. N. 50, 22. (45.) ,, Nerone Principe in Cappadocia reper- 
tus est lapis duritia marmoris, candidus atque translucens, etiam 
qua parte fulvae inciderant venae, ex argumento phengites ap- 
pellatus. ** 
custodias — audiebat] Xrplil 67, 12. συνεγίνετο ὃς καὶ αὐτὸς 
τοῖς πατηγορήσουσι καὶ TOig καταμαρτυρήσουσι" καὶ συνέπλαττε καὶ 
συνετίθει πάνθ᾽ ὅσα λεχϑῆναι ἔδει" καὶ πολλάκις καὶ τοῖς δεσμώτοις 
κατὰ μόνας ἐλάλει, τὰ δεσμὰ αὐτῶν ἐν ταῖς χερσὶ κατέχων, (οὔτϑΨ 
γὰρ ἄλλοις τὰ λεχϑησόμενα ἐπίστευε) καὶ ἐκείνους καὶ δεδεμένους ἐδε- 
δίει. "Custodiae igitur sunt 1. 4. custodiae dati, δεσμῶται, ut Ne- 
von. 51. ,, quod ubique esset custodiae. * v. Lips. exc. ad Tac. A. 
5,22. Mox receptis quoque dedi cum Ernest., non abnuentibus 
libris. Non video tamen, quod idem vir doctus contendit, alie- 
nissimum esse vulg. receptis quidem, quod post vocabula secre£o 
et solus valet ez quidem v. eosque, καὶ τούτους. Casaubonus scri- 
psit receptisque , quod eodem redit. t : 
Epaphroditum| v. Neron. 49. — — Xiphil. 67, 14. καὶ τὸν Ἔπα- 
Φρόδιτον δὲ τοῦ Νέρωνος πρότερον μὲν ἐξεδίονξε, τότε 08 καὶ ἔσφαξεν, 
ἐπικαλέσας αὐτῷ, ὅτι μὴ ἥμυνε τῷ Νέρωνι, ἵν᾿ ἐκ τῆς τιμωρίας, ἣν 
᾿ ὑπὲρ ἐκείνου ἐποιεῖτο, πόρῥωϑθεν τοὺς ἰδίους ἐλευθέρους ἐκφοβήσῃ μή» 
δὲν τοιοῦτον τολμῆσαι. 
Flavium Clementem] Flavii Sabini, fratris Vespasiani, filium, 
Íratrem Flovii Sabini, de quo dictum ad c. το. Xp/il. o7, τή. 
xd» τῷ αὐτῷ ἔτει (Ὁ. 848.) ἄλλους τὸ πολλοὺς καὶ τὸν Φλάβιον 


360 € SUEZTONII 


filios, etiam tum parvulos, successores palam desti- 
naverat, et abolito priore nomine, alterum Z'espa- 
sianum appellari jusserat, alterum Domitianum, ve- 
peute ex tenuissima suspicione tantum non in ipso 
ejus consulatu interemit, Quo maxime facio matu- 
ravit sibi exitium. — Continuis octo mensibus tot lul- 
gura facta nunciataque sunt, ut exclamaverit, Zeria£ 
jam, quem volet, ''actum de coelo Capitolium, tem- 
plumque Flaviae gentis: item donus Palatina, et cu- 
biculum ipsius: atque etiam e basi statuae triumpha- 
lis titulus excussus vi procellae in monumentum pro- 
ximum decidit. Arbor, quae privato adhuc Vespa- 
siano eversa surrexerat, iunc rursus repente corruit, 
Praenestina Fortuna, toto imperii spatio annum no- 
vum commendanti laetam eandemque semper sortem 


Ἡλήμεντα ὑπατεύοντα, καίπερ ἀνεψιὸν ὄντα, wal γυναῖκα καὶ αὐτὴν 
συγγενῆ ἑαυτοῦ (v. Vesp. 5.) Φλαβίαν Δομιτίλλαν ἔχοντα, κατέσφα- 
ξεν ὁ Δομιτιανός. ἐπυνέχϑη 0s ἀμῴοῖν ἔγκλημα ἀθεότητος, ὑφ᾽ ἧς 
xai ἄλλοι ἐς τὰ τῶν Ιουδαίων ἡ9ϑη ἐξοκέλλοντες πολλοὶ κατεδιμκάσϑθη- 
σαν. wai οἱ μὲν ἀπέθανον, ot 0a τῶν γοῦν οὐσιῶν ἐστερήθησαν ἡ δὰ 
Δομιτίλλα ὑπερωρίσθη μόνον εἰς ΠΠανδατέρειαν. | Christianae rebgio- 
nia cultoreii fuisse Clementem , et aliunde constat, et hic locus 
Xiphilini docet. Nullo tamen modo hoc colligendum ex verbis 
contemtissimae inertiae , vecte contendit Ernestius, quum ea non 
criminis v. calumniae rationem, sed contrarium, alienissimum 
fuisse ab omni graviori molimine Clementem, ut lgnavissimum 
hominem, ex auctoris mente significent; quamquam id quoque 
concedendum, abstinere a rebus publicis imperlique cupiditate, 
et neglipere vanorum contemtum hominum, esse ex ingenio 
nostrae relig!onis, iisque adeo verbis prodi Christianum. | Cete- 
rum v. Reimar. ad. XipA. l. c. Celebravit Clementem etiam K7op- 
stock Messiad. to, 510. sequ. 

tantum. non in ipso ej. conf.] XipAil]l. c. ὑπατεύοντα. Puto, 
accusatum Clementem adhuc Gonsulem, interemtum deposito 
anagistratu. cf. P/utosér« 8, 10. 

exitiim] — Al. exitum. v. Duker. et Oudend. 

quem, volct] Certum uhi est, legendum esse: quum volet. 
Sunt enim verba quasi desperantis. Ceterum cum aliis acquiesco 
in lectione: fulo. facta, quam fuere, qui mutarent iu jacta. 

4irbor, quae — surrexerat] wv. Vesp. «tr 

Prazaestina F'oríuna] v. Tibez. 63. "t 


DOMITÍANUS 361 


dare assueta, extremo irislissimam reddidit, nec 
sine sanguinis mentione. Minervam, quam supere 
sliliose colebat, somniavit excedere sacrario, negan- 
tem, ultra se tueri eum posse, quod exarmata esset 
a Jove. Nulla tamen re perinde commotus est, quam 
responso casuque Ascleiarionis mathematici. Liunc 
delatum, nec infitiantem jactasse se, quae providis- 
sel ex arte, sciscilalus est, quis ipsum maneret exi- 
ius? et affirmantem, fore, τ breei laceraretur a 
canibus, interfici quidem sine mora, sed ad coar- 
guendam temeritatem artis, sepeliri quoque accura- 
lissime imperavit. Quod quum fieret, evenit, ut, 
repentiva tempestate dejecto funere, semiustum ca- 
'daver discerperent canes, idque ei coenanti a mimo 
Latino, qui praeteriens forte animadverterat, inter 
ceteras diei fabulas referretur. [16] Pridie quam per- 
iret, quum oblatos tuberes servari jussisset in crasti- 


JMinerram] Xiphil. 67,16. ἄλλα τε αὐτῷ σημεῖα ἐγένετο, καὶ 
αὐτὸς ἐν τῷ ὕπνῳ τὸν τε Ῥούστιμον ξίφει προςιόναι οἵ, καὶ τὴν ᾿Α9η- 
y&w, ἣν ἐν τῷ κοιτῶνι ἱδρυμένην εἶχε, τὰ ὅπλα ἀποβεβληκέναι, καὶ 
ἐπὶ ἄρματος ἵππων μελάνων ἐς χάσμα ἐςπίπτειν ἔδοξεν. Minervam 
prae reliquis Diis eum coluisse, vidimus etiam ad c. ή: 

Ascletarionis math.] Xiphil.c. €. ἕτερος TÉ τις πρότερόν ποτϑ 
εἰπὼν αὐτῷ, xai ὁπότε καὶ ὅπως φϑαρήσεται, ἔπειτα ἐρωτὴηϑ είς» 
ὁποίῳ αὐτὸς τέλει τοῦ βίου χρήσεται, xai ἀπονρινάμενος, ὅτι ὑπὸ 
μυνῶν ἀναλωθήσεται, ἐμπελεύσθη μὲν ζῶν κατακαυσθῆναι, καὶ τὸ πῦρ 
αὐτῷ TQocWX2*' ὑετοῦ Os ἐν τούτῳ πολλοῦ παταρῥυέντος, ἡ TB πυρὰ 
ἐσβέσθη, καὶ ἐκεῖνον κύνες ὀπίσω τὼ χεῖρε δεδεμένον, καὶ ἐπικείμενον 
ἐπ᾿ αὐτῆς εὑρόντες, διεσπάραξαν. Pro deecto funere Oudend. sua- 
det disjecto, malle tamen se amplecti fatetur Ernestii conjectu- 
xas: derelicto vel potius deser£o, quod verüm censet. "Verum, 
quum funus saepius dicatur de cadavere simul cum toto apparatu 
funebri, h. etiam l. rogum simul cum cadavere, et quae reliqua 
ad instruendum íunus pertinebant, intelligo, et acquiesco in 
vulgata. .Qued enim Graeci, mansisse cadaver in rogo, dicunt, 
id haud satis grave existimo ad textum sine Lbs immutan- 
dum. 

« mimo Latino] Hic La£inus (nomen enim est mimi) me- 
moratur Juvenal. Sat. 1, 56. (cf. Schol. ad Sat. 4, 58.) AMar tial, x 

5. €t 9, 29. ubi ejus epitaphium legitur. 


35623 ^. SUETONIE 


num, adjecit, sz modo ut licuerit: et conversus ad 
proximos affirmavit, fore, ut sequent dze Luna se 
in. Aquario cruentaret , factumque aliquod. exsiste- 
ret , de quo loquerentur homines per terrarum or- 
bem. Ad mediam noctem ita est exterritus, ut ex 
strato prosiliret. Dehinc manc haruspicem, ex Ger- 
mania missum, qui consultus de fulgure mutationem 
rerum praedixerat, audiit condemnavitque. Ac dum 
exulceratam in fronte verrucam vehementius scalpit, 
profluente sanguine, | Utinam, inquit, Aactenus. 
Tunc horas requirenti, pro quinta, quam metuebat, 
sexta ex industria nunciata est. His, velut transacto 
jam periculo, laetum, festinantemque ad corporis 
curam, Parthenius cubiculo praepositus convertit, 
nuncians esse, qui magnum nescio quid afferret, nec 
differendum.  ltaque, summotis omnibus, in cubie 
culum se recepit, atque ibi occisus est. [17] De in- 
.Sidiarum caedisque genere haec fere divulgata sunt. 
Cunctantibus conspiratis, quando et quomodo, [id 
est,] lavantemne, an coenantem aggrederentur; $te- 


haruspicem, ex Germ. missum]  Larginum Proculum dicit 
Xiphil. c. c. ὃ δὲ δὴ μάλιστα διὰ πάντων ἄξιον θαυμάσαι ἐστί, Λαρ- 
sivóg τις Πρόκλος, δημοσίᾳ προειπὼν ἐν Τ᾽ ερμανίᾳ, ὅτι τῇ ἡμέρᾳ 
κείνη. ἐν ἡ ἀπέθανε, τελευτήσει, ἀνεπέμφϑη τὸ ἐς τὴν “Ῥώμην ὑπὸ 
ποῦ ἄρχοντος" καὶ ἐςαχϑεὶς πρὸς τὸν Δομιτιανόν, ἔφη καὶ τότε τοῦϑ᾽ 
οὕτως ἕξειν. καὶ καταδιμασϑεὶς τὴν ἐπὶ θάνατον, ἀνεβλήϑη τε, ὅπως, 
διαφυγόντος αὐτοῦ τὸν κίνδυνον, ἀποθάνῃ, xav τούτῳ τοῦ Δομιτια- 
νοῦ σφαγέντος, ἐσώϑη, καὶ δέκα μυριάδας δραχμῶν παρὰ τοῦ Na. 
QoUx sAaf sv. ; 

sexta — nunciata est] ,,sc. ab eo, ut opinor, qui missus 
erat in Forum ad solarium, ut videret, quota hora diei esset, ** 
Ernest. 

Parthenius] Victor Epit. 11. procurantem cubiculum, Xiphil. 
67, 15. τὸν πρόμοιτον αὐτοῦ dicit, οὕτω τιμώμενον παρ᾽ αὐτοῦ, dg 
καὶ ξιφηφορεῖν. 

id est] Pro glossemate habere haec verba malim cum Burm., 
quam mu'are cum Ernestio in i/zem, quod novam consultandi 
ma!criam iuferret, quum tamen verba /avantem et coenantem sal- 
tem ad τὸ quando respiciant, quodammodo etiam pro loco die 


verso τὸ quomodo suppeditent. 


DOMITIAN IU S. 363 


phanus, Domitillae procurator, et tunc intercepta- 
rum pecuniarum reus, consilium operamque obtulit. 
Ac sinisteriore brachio, velut aegro, lanis fasciisque 
pér aliquot dies ad avertendam suspicionem obvoluto, 
ad ipsam horam dolonem interjecit: professusque 
conspirationis indicium , et ob hoc admissus, legenti 
traditum a se libellum, et attonito, suffodit inguina. 
Saucium ac repuguantem adorti Clodianus cornicula- 
rius, et Maximus, Parthenii libertus, et Saturius, 


Stephanus) Philostr. 8, 10. ἀπελεύθερον τῆς γυναικός (Domi- 
tiani) dicit. Domitillam autem, filiam Domitillae, sororis Do- 
mitiani, uxorem ΕἼ] Clementis fuisse, vidimus ad Vesp. 5. 
εἴ supra ad c. 15. 

ad ipsam horam dolonem interjecit] h.e. ea ipse hora, qua 
facinus perpetrandum erat, pugionem fasciis interposuit. οίο- 
nem ex conjectura Ferrarii pro vulg. dolum receperunt Ernest. et 
Oudend., confirmante PAlostrato, qui: ξίφος ὑφόρας τῷ τῆς ἀρι- 
στερᾶς πήχει, καὶ τὴν χεῖρα ἐπιδεσμίοις ἀναλαβών, οἷον κατεαγυῖαν 
sequ., ubi pro ὑφόρας Caszub. ad n. l. suadet ὑφαρμόσας, Ernest, 
in exc. δὰ h. l. ὑπείρας aut παρείρας, ego legendum existimo ὑφή- 
κας Y. ὑφείκας, vel, quod verissimum duco, ὑφεώκας, de qua 
forma, etiam in N. T. obvia, v. Fischer. Anim. ad Well. P. I. 
p. 107. 

suffodit inguina]  Xrphil. 67, 17. émÀx458 μὲν τὸν Δομιτιανόν, 
οὐ μὴν καιρίαν. — Philostr, τεταραγμένῳ προςπεσὼν ὁ Στόφανος, καὶ 
Σίφος ἐσμευασμένης χειρὸς ἀνασπάσας, διῆκε τοῦ μηροῦ, πρὸς μὲν 
τὸν αὐτίκα ϑάνατον οὐ καιρίαν, πρὸς δὲ τὸν μετὰ ταῦτα οὐκ ἀκαιρον. 

cornicularius] Corniculis equites ob virtutem insignitos, legi- 
mus apud Liv. 10, 44. Inde alorem militiae gradum habebant coz- 
nicularii, et erant fere accensi Centurionum, unde cornicularius 
Centurionis apud 7a/er. M. 6, 1, τι. Fuisse autem cornicularios 
etiam vigilum, et cohortium urbanarum, et Praefecti adeo Prae- 
forio, docet Oudendorp. contra Ernestium, conjicientem ἢ. ]. 
cubicularius, quum parum convenire ei putaret cornicularium, 
legionariae militiae hominem. 

Saturius| Corruptum haud dubie nomen. Idem enim est 
homo, qui XipA. 67, 15. Σιγηρὸς v. Σιγήριος dicitur, ἐν τῇ προ- 
xorria xal αὐτὸς wv, Sigerius Martial. 4, 79. et T'ertul.an. Apolog. 
c. 55., et Pictor. Epit. 12, 14. Casperius. v. Reimar. ad l. c. — 
DDecurio cubiculariorum nominatur, ut Decurio lecticariorum in 
inscriptione, quam comparavit Torrent., et Dccurio Palatii spud 
Ammian, 20, ή. 


364 Gu WwUumETO NNI 


Decurio cubiculariorum , et quidam e gladiatorio lu 
do, vulneribus septem  contrucidarunt. Puer, qui 
arae Larium cubiculi ex consuetudine assistens, intere 
fuit caedi, hoc amplius narrabat, jussum se a Domi- 
liano ad primum staium vulnus pugionem pulvino 
subditum porrigere, ac ministros vocare; neque ad 
caput quicquam, excepto capulo, et praeterea clausa 
omnia reperisse: atque illum interim , correpto de- 


I 


contrucdarunt] | Xiphil. 67, 17. (Tlag2éviog) τὸν Στέφανον ἐῤ- 
ῥωμενέστερον τῶν ἄλλων ὄντα ξζάπεμψε καὶ ἐκεῖνος ἔπληξε μὲν τὸν 
Δομιτιανὸν, οὐ μὴν καιρίαν, ἀλλὰ παταβληϑεὶς ὑπ᾽ αὐτοῦ ἔκειτο. 
οὕτω 68 δείσας. μὴ διαφύγῃ» ἐπειζεπήδησεν, ἥ, Wg 'y& τισι δομεῖ» 
᾿γίαξιμον ἐξελεύϑερον ἐπειξέπεμψε. καὶ ὃ τε Δομιτιανὸς οὕτω κατε- 
σφαγή, καὶ ὁ Στέφανος, παραχρῆμα συνδραμόντων ἐπ᾿ αὐτὸν τῶν 
οὐ συμμετεσχημότων τῆς συνωμοσίας, προςαπώλετο. 

qui arae. Larium — assistens] Recepi cum Wolfio emenda- 
tionem Ernestii, Oudendorpio etiam probatam. | Vulg. qui curae 
— assistens. Burm. minus feliciter: cu; cura Lar. cub. lnge- 
niosa est conjectura JMulleri Observ. p. 19. qui cura Larium — in- 
terfiut, ut cura sit pro cura/ore, collatis Ovid. Heroid. 1, 104. 
» Tertius immundae cura fidelis harae, ** et T'rebe/l. Poll. Claud. 
14., ubi inter oílicia domus Augustae cura Praetorii gen. masc. 
memoratur. v. ibi Salmas. 24ssiszens ita absolute dicitur, vel sup- 
plendum e proximo Zar;óus. Pace tamen viri doctissimi id re- 
gero, Ovidii locum, ut poetae, minus valere in historico, et 
curae nomen apud Trebelium partim recentioris videri usus, 
partim non convenire servo in diverso officio. Ut ingenue di- 
cam de mea sententia, genuinum puto curae h: e. $spamsía , cul- 
ἐμ, Sacro, quod Laribus fiebat. 

Reque — reperisse)  Ademerat ferrum Parthen!us , auctore Xi- 
phil. 67, 17. πρῶτον μὲν τοῦ ξίφους, 0 ἀεί ποτε ὑπὸ τῷ προςκεφα- 
λαίῳ αὐτοῦ ἔκειτο, τὸ σιδήριον ὁ llag9iviog ἐξεῖλεν, ὅπως μὴ χρή- 
σήται. — Οἰαώδω οπιγίω $c. cubicula ministrorum. Pertinet enim 
ad: jussum $e € ministros rPOCQe. 

correpto] Oudend. edidit cum aliquot libris arrepto. Mox 
conatur est ex emendatione Salmasii pro vulg. cozatum, quod 
ferri tantum : potest omisso dum, idque vere abest in pleris- 
que libris, fortasse ex medela librariorum.  Correctio Ernestii : 
dum — conaretur ne Letina quidem est. De. lucta Domitiani v. 
Xiphil, l.supra cit. et P/rlostr. &, 10. ὃ δ᾽ ἐῤῥωμένος μὲν καὶ ἀλ- 
λως τὸ σῶμα, γεγονὼς 0 περὶ τὰ πέντε καὶ τετταράκοντα BT, ZUVEe 
πλάνη TQwOsíg, καὶ καταλαβὼν τὸν Στέφανον ἐπέκειτο τοὺς ὀφρϑαλ- 


ΤῸ ΠῚ ΤΕ ΤΑΙ͂Ν ὖ S. 2565 


ductoque ad terram Stephano, colluctatum diu, dum 
modo ferrum extorquere, modo, quamquam laniatis 
digitis, oculos effodere conatur.  Occisus est quarto 
decimo Kalendas Octobris, anno aetatis quinto et 
quadragesimo, imperii quinto decimo. Cadaver cjus, 
populari sandapila per vespillones exportatum, Phyl- 
lis nutrix in suburbano suo Lata via funeravit; 
sed reliquias templo Flaviae gentis clam intulit, cine- 
ribusque Juliae, "liti filiae, quam et ipsa educarat, 
commiscuit. [18] Statura fuit procera, vultu mode- 
sto, ruborisque pleno, grandibus oculis, verum acie 
hebetiore: praeterea pulcer ac decens, maxime in 
juventa, et quidem toto corpore, exceptis pedibus, 
quorum digitos restrictiores habebat; postea calvitio 
quoque deformis, «€t obesitate ventris, et crurum 
gracilitate; quae tamen ei valetudine longa rema- 
cruerant. Commendari se verecundia oris adeo sen- 
liebat, ut apud Senatum sie quondam ;jactaverit : 
Usque adhuc certe animum meum probastis, et vul- 
ium. : Calvitio ita offendebatur, ut in contumeliam 
suam traheret, si cui alii joco vel jurgio objectaretur; 
quamvis libello, quem de cura capillorum ad ami-. 


μοὺς ὀρύττων, καὶ τὰς παρειὰς ξυντρίβων πυϑμένι χρυσῆς κύλικος, 
αὐτοῦ κειμένης περὶ τὰ ἱερά (ob curam s. sacra Larium). 

XIIII. Kal. Octobr. Α. Ὁ. 849., natus d. 24. Sept. a. 304., 
ut adeo accuratissime SUD 67. τῇ: ἔζησε ἔ ἔτη τέσσαρα καὶ τεσσα- 
ράκοντα, μῆνας δέμα, wal ἡμέρας ἐξ καὶ εἴκοσιν. v. Reimar. ad h. ]. 

imperii quinto decimo] .X-p/ul. ἐμονάρχησε ἔτη πεντεκαίδεκα καὶ 
ἡμέρας πέντε (a 15. Sept. a. 934- ad 1g. Sept. a. 849.). 

Phyllis — funeravit] . Xiplül.l. c. *ai αὐτοῦ τὸ σῶμα Φυλλὶς 
$ τροφὸς κλέψασα ἔθαψεν. 

Juliae, Titi filiae] de qua v. c. 22. 

calvitio qu. deformis] unde calvus Nero dictus Juvenal. 4, 57. 

remacruerant] h. e. ad priorem maciem redierant. Neque 
enim pro simplici macruerant positum existimo cum Ern., ne- 
que cum Burm. corrigendum emacruerant, quod placuit tamen 
Dukero et Oudendorpio. 
verecundia oris] h. e. vultu modesto, ut antea, Pro sentielat 
| Heinsius malebat gesz;eóa*. 


266 οἰ $09 ἘΠῚ oJ 


cum edidit, haec etiam, simul illum seque conso- 
lans, inseruerit: 
) ἐπὴν [3 S δὴ , , 

Ovx οραούς » οἷος γώγω καλος T? μεγῶς TE; 
Eadem me iamen manent capillorum fata , et forti 
animo fero comam ἔπ adolescentia senescentem. 
Scias, nec gratius quicquam decore, nec brevius. 
[19] Laboris impatiens, pedibus per Urbem non 
temere ambulavit: in expeditione et agmine equo ra- 
rius, lectica assidue vectus est; Armorum nullo, 
sagittarum vel praecipuo studio tenebatur. —Centenas 
varii generis feras saepe in Albano secessu conficien- 
tem spectavere plerique; atque etiam ex industria 
ita quarundam capita figentem, ut duobus ictibus 
quasi cornua efficeret. Nonnunquam in pueri procul 
stantis,  praebentisque pro scopo dispansam dextrae 
manus palmam, sagittas tanta arte direxit, ut omnes 
per intervalla digitorum innocuae evaderent. [20] Li- 
beralia studia imperii initio neglexit, quamquam bi- 
bliothecas incendio absumtas impensissime reparare 
curasset, exemplaribus undique petitis, missisque Ale- 


Οὐχ ὅδράᾳς Ex Homer. Iliad. 21, 108. 

Lab. impatiens]. Xiphil. 67, 6. τό τε σῶμα ἄπονος, wal τὴν 
Ayvx*» ἄτολμος dicitur. 

in Albano secessu| v. supra ad c, 4. Mox pro efficerc£ al. ef- 
Jingeret. Nimis quaesitum hoc videtur, tamen, nisi ortum est 
ex corrupto effigeret, ut Oudend. putat, vix pro glossa haben- 
dum. 

sagittas — direxit] Victor Epit. 11. ,, Sagittarum tam doctus 
fuit, ut inter patentes digitos extentae manus viri procul positi 
spicula ejus transvolarent.'* Puerum, ut assolet, servum in- 
tellige. ' : E 

innocuae| Al. innocue, quod ex antiquo scribendi modo 
idem est, quod zzaocuae. 

bibliothecas] Idem ictor l. c. ,, Bibliothecas incendio con- 
sumtas, petitis undique, praesertim Alexandria exemplis, repa- 
ravit. — Quum, maximam Ptolemaei Philadelphi biblio- 
üiecam bello Caesaris Alexandrino combustam, constet, vera 
sine dubio Burmanni ratio, qui Pergamenam h.l. intelligit, ab 
Autonio Cleopatrae donatam et Alexandriam translatam. 


| 


b OMIT.IANU S. 367 


xandriam, qui describerent emendarentque.  Nun- 
quam tamen aut historiae, carmiuibusve noscendis, 
operam ullam , aut stiio vel necessario dedit. Praeter 
commentarios el acta "Tiberii Caesaris nihil lectita- 
bat: epistolas, orstionesque, et edicta alieno iormae- 
bat ingenio: sermonis tamen nec inelegantis, dicto- 
rum interdum etiam notabilium. — Zellem, iuquit, 
tam formosus esse, quam Mettius sibi videtur. | Et 
cujusdam caput, varietate capilli subrutilum et in» 
canum, perfusam nivem mulso dixit. [21] Condz- 
tionem Principum mzserrimam ajebat, quibus de 
conjuratione comperta non crederetur, nisi occisis. 
Quoties otium esset, alea se oblectabat, etiam pros 
festis diebus, matutiuisque horis: ac lavabat de die, 
prandebatque ad satietatem; ut non temere super 
coenam, praeter Matianum malum, et modicam iu 
ampulla potiunculam sumeret. ^ Convivabatur fre- 
quenter ac large, sed paene raptim; certe non ultra 


Nunquam -— dedit]  Privatus enim simulavit tantum poeticae 
studium (v. c. 2.). Poetarum, qui extollunt laudibus ejus eru- 
ditionem , neminem movebit adulatio. 

noscendis] Kecepi hoc cum Oudend. optimorum librorum 
fide. Al. cognoscendis, atque ita cognoscere libros legitur Gram, 
24. Utrumque est ἀναγνῶναι, leoere, idque cum studio. 

commentarios et acta Tib.| Commentarius est, quem de vita 
sua summatim breviterque composuit Tiberius. v. Tiber. 61. Acta 
autem ὑπομνήματα, acta publica. v. Lips. ad Tac. Ànm. 5, 4.,et 
Vales. ad Exc. Peiresc., inserta XrpA. 67, 11. 

Metius] de quo v. Vespas. τή. et Dom. 10. 

quibus — non crederetur] Eadem sententia Dionis 54, 15. πολ- 
λὰ ὧν ἄν ὁ κρατῶν πρὸς τιμωρίαν, ὡς καὶ ἐπιβεβουλευμένος, ἥτοι δὲ 
δαυτοῦ ἢ καὶ διὰ τῆς γερουσίας πράξῃ, ὑποπτεύεται, κατ᾿ ἐπήρειαν, 
κἄν ὁτιμάλιστα δικαιότατα συμβῇ. γεγονέναι. | Repetit Domiuani 
dictum Hadrianus, auctore //u/cat. Gall. in vita Avidii Cassii ὃ. 2. 

prof. diebus, mat. horis] tempore, negotiis alias dato. 


Matianum malum] C. Matus, August amicus, invenerat 


nemora tonsilia (Plz. H. N. 12, 2. (6.)), scripserat etiam de arte 
coquinaria (Colum. 12, 44.). Ab eo conditore nomen accepit ma- 


lum Matianun. Plin. 35, τή. (15.) Macrob. Set. 2, 15. Coium. 5, 
10. y, Harduin. ad Plin. locc. cit, 


268 c. SUETONTII 


solis occasum, nec ut postea comissaretur. Nam'ad 
horam somni nihil aliud, quam solus. secreto deam- 
bulabat. [22] Libidinis nimiae, assiduitatem  con- 
cubitus, velut exercitationis genus, c/nopalem vo- 
cabat. Eratque fama, quasi concubinas ipse devel- 
leret, nalarelque inter vulgatissimas meretrices. Fra- 
iris filiam adhuc virginem, oblatam in matrimonium 
sibi, quum devinctus Domitiae nuptiis pertinacissime 
recusasset, non muito post alii collocatam, corrupit 
ultro, et quidem vivo etiam tum Tito: mox patre 
ac viro orbatam , ardentissime palamque dilexit, ut 
etiam causa mortis exstiterit, coactae conceptum ἃ 
se abigere. [35] Occisum eum populus indifferenter, 
miles gravissime tulit, statimque Dzeum appellare 
couatus est; paratus et ulcisci, nisi duces defuis- 
sent: quod quidem paulo post fecit; expostulatis 


comissaretur) v. ad Vitell. 15. 

ILibid. nimiae] Xp. 67, 6. καὶ ἀσωτότατος καὶ Raptor 
μαὶ πρὸς γυναῖκας καὶ πρὸς μειράκια ἦν. 

develleret] h. e. velleret, depilaret. Inepte al. divelleret. 


Fratris filiam] Juliam. Collocata fuerat Flavio Sabino, (v. 
ad c. 10.) interemto a Domitiano. .X/pAil.67, 5. xax τούτου (re- 
pudiata uxore Domitia) τῇ ἀδελφιδῇ τῇ ἰδίᾳ, ἥγουν τῇ lovAia, 
ἀπαραναλυπτότερον ὡς γαμετῇ συνῴκει. εἶτα δεηθέντος τοῦ δήμου 
κατήλλάγη μὲν τῇ Δομιτία, ἐχρῆτο δ᾽ οὐδὲν ἧττον τῇ Ιουλίᾳ. v. 
Reimar.-ad h. l., exroris arguentem PA/lostratum, 41 7, 7., post 
necem Sabini, ductam esse Juliam a Domitiano, nuptiasque ab 
Ephesiis celebratas, tfadit. : 

^ conceptum] i. e. foetum, substantive. v. Duker, et Oudend, — 
Plin. epist. 4, 11, 6. ,, quum ipse fratris £liam incesto non pol- 
luisset solum, verum etiam occidisset; nam vidua abortu per- 
iit,** ubi nullo modo admittenda emendatio Heinsii: zam biduo 
ab abortu periit. Maxima enim vis est in verbo s/dua. Ne gra- 
vida quidem esse debebat vidua. v. etiam Gesner. ad h. }. Cete- 
rum non dissentit Juvenal. ὦ, 52. 
» Quum tot abortivis fecundam Julia vulvam 
Solveret, et patruo similes eifunderet, offas. ** 
Tot abortiva enim sunt medicamenta, quae ellecerunt abortum, 
non plures abortus, v. ibi Rupert, 


DOMITIANIU S. $69 


ad poenam pertinacissime caedis auctoribus. | Contra 
'Senatus adeo lactatus est, ut, repleta certatim Curia, 
non temperaret, quin moriuum contumeliosissimo 
atque acerbissimo acclamalionum genere laceraret: 
scalas etiam inferri, clypcos;ue et imagines ejus co- 
ram detrahi, et ibidem solo affligi juberet; novissi- 
me, eradendos ubique titulos, abolendamque omnem 
memoriam decerneret. Ante paucos, quam occide- 
^ : 1 : Ἢ ; : "TM 

retur, menses, cornix in Capitolio elocuta est, ἔστας 


— 

expostulatis — auctoribus] Pictor Epit. 12, 14. ,, Milites, ne- 
glecto Principe, requisitos, Petronium (Perron. Secundum, Piae- 
fectum Praetorio, Duirop. jj; 3.) uno ictu, Parthenium vero, 
demus prius genitalibus et in os conjectis, jugulavere, redemto 
aznagnis sumtibus Casperio. ** 


scalas et. inferri] Absona Casauboni est conjectura: Scal/s 
sc. Gemoniis. — De c/ypeis s. imaginibus, tabulisque aeneis, in 
quibus honorificae inscriptiones, v. Lips. exc. et Oberlin. ad Zac. 
A. 2, 85. cf. Cahg. 16. 


solo αὐ)  Pün. Paneg. 22.33 Ergo istae quidem aereae et 
paucae (Trajani) manent, zmanebuntque; quamdiu templum 
ipsum; ilae autem aureae et innumerabiles (Domitiani) strage et 
ruina publico gaudio litaverunt. Juvabat illidere solo superbis- 
simos vultus, instare ferro, saevire securibus, ut si singulos 
ictus sanguis dolorque sequeretur. Nemo tam temperans gaudii 
seraeque laetitiae, quin instar ultionis videretur, cernere laceros 
artus, truncata membra; postremo truces horrendasque imagines 
abjectas, excoctasque flammis; ut ex illo terrore et mimis in 
usum homin:sm ac voluptates ignibus mutareniur. ** Xiphi. 
68, 1. μίσει δὲ τοῦ Δομιτιανοῦ αἱ εἰκόνες αὐτοῦ, πολλαὶ μὲν ἀργυραῖ, 
πολλαὶ 08 καὶ χρυσαῖ οὖσαι, συνεχωνεύθησαν, xal ἐξ αὐτῶν μεγάλα 
χρήματα συνελέγη" καὶ αἱ ἁψῖδες, πλεῖσται δὴ ἑνὶ ἀνδρὶ ποιούμενα:, 
γκαθηρέϑησαν, δὰ qu. l. vide Eeimarum de inscriptionibus expo- 
neitem , in quibus eraszz Domitiani nomen. — Macrob. Sat. 1, 13. 
»Sed ubi infaustum vocabulum (Domitiani) ex omni aere vel 
Saxo placuit eradi; menses quoque (v. ad c. 15.) usurpatione 
. tyrannicae appellationis exuti sunt, *' 


coruix]  F;ctor Epit. 15, xo. de Trajano: ,, Quae omnia eo 
majora visebantur, quod, per multos atque atroces tyrannos per- 
dito atque prostrato statu Romano, in remedium tantorum ma- 
lorum divinitus credebatur opportune datus; usque eo, ut ad- 
Tom. 11. 24 


270 οὐ ΕἾ ΟΝ 


“παντῶ χκωλῶς. Nec defuit, qui ostentum sic intere 
pretaretur: 
Nuper Tarpejo quae sedit culmine cornix, 
Est bene, zom potuzt dicere: dixit, erit. 


Ipsum etiam Domitianum ferunt somniasse, gibbam 
sibi, pone cervicem, auream enatam , pro certoque 
habuisse, beatiorem post se laetioremque portendi 
Reipublicae statum. Sicut sane brevi evenit, absii- 
nentia et moderatione insequentium Principum. 


veniens imperium ejus pleraque mirifica denunciaverint. In qui- 
bus praecipuum cornix, e fastigio Capitolii Atüicis sermonibus 
effata 3 καλῶς ἔσται. ** 


C. SUETONII TRANQUILLI 
DE | 
ILLUSTRIBUS GRAMMATICIS 
ET 
DE CLARIS RHETORIBUS 
TECU.WH RUE 
TERENTII, HORATII, LUCANI, PLINII, 
JUVENALIS, PERSII 
ΤΕ 


ET 


FRAGHMEN T A. 


375 


C. SUETONII TRANQUILLI 


DE 


ILLUSTRIBUS GRAMMATICIS 
Τὰ δ UE-E. 


[1] Concciieicà Romae ne in usu quidem olim, 
nedum in honore ullo erat: rudi scilicet ac bellicosa 
etiam tum civitate, necdum magno opere liberalibus 
disciplinis vacante. Initium quoque ejus mediocre 
exstilit: siquidem antiquissimi doctorum, qui iidem 
el poétae et oratores semigraeci erant, (Livium et 
Ennium dico: quos utraque lingua domi forisque do- 
cuisse, adnotum est) nihil amplius quam Graeca ins 
terpretabantur: ac si quid Latine ipsi composuissent, 
praelegebant. Nam, quod nonnulli iradunt, duos 
libros de Éteris syllabzsque , item de zetrzs, ab eo- 
dem Ennio editos, jure arguit Lucius Cotta, non 
poétae, sed posterioris Ennii esse: cujus etiam de 
augurandz dzsczplina volumina feruntur. 

[2] Primus igitur, quantum opinamur, studium 
grammaticae in Urbem intulit Crates Mallotes , Avi- 
starehi aequalis, qui missus ad Senatum ab Attalo 
rege, inter secundum ac tertium bellum Punicum, 
sub ipsam Ennii mortem, quum regione Palatii, pro- 
lapsus in cloacae foramen , crus fregisset, per omne 
legationis simul et valetudinis tempus, plurimas οἶκρον 
σεις subinde fecit, assidueque disseruit, ac nostris 
exemplo fuit ad imitandum. Hactenus tamen imi- 
tati, ut carmina parum adhuc divulgata, vel defun- 


adnotum est] Gronov. correxit adnotatum est, pxobantibus 
Qudend. et VVolfo. 


$14 €, 8.U'E T O.NMET 


ctorum amicorum, vel si quorum aliorum probassent; 
diligentius retractarent, ac legendo commentandoque 
eiiam ceteris nola facerent: ut Cajus Octaeius Lam- 
padio Naevii Punicum bellum, quod uno vólumine 
et continenti scriptura expositum, divisit in septem 
libros: ut postea Quintus J'arguntejus annales En- 
nii, quos certis diebus in magna frequentia pronun- 
clabat: ut Aaelius zjrchelaus, Z'ectius, Quintus 
JPAilocomus Lucili satiras, Íamilaris sui; quas le- 
gisse se apud Archelaum Pompejus Lenaeus, apud 
Philocomum Valerius Cato, praedicant. lnstruxe- 
runt auxeruntque ab omni parle Grammaticam , Lu- 
cius Aelius Lanuvinus, gener Quinti Aelii, Servzus 
Clodius, uterque Eques Romanus, multique ac varii 
et in doctrina et in Republica usus. 

[3] 1. -4elius cognomine duplici fuit: nam et 
BPraeconinus, quod pater ejus praeconium fecerat, 
vocabatur, et S/zlo, quod orationes nobilissimo cui- 
que scribere solebat: tantus oplimatum faulor, ut 
Quintum Metellum Numidicum in exsilium comitatus 
sit. Servius, quum librum soceri nondum editum 
fraude intercepisset , et ob hoc repudiatus, pudore 
ac taedio secessisset ab Urbe, in podagrae morbum 
incidit: cujus impatiens veneno sibi perunxit pedes, 
ct enecuit ita, uL parte ea corporis quiiasi praemortua 
vixerit. Post loc magis ac magis et gratia et cura 
arlis increviL, ut ne clarissimi quidem viri abstinue- 
rint, quo minus δὲ ipsi aliquid de ea scriberent, ut- 
que temporibus quibusdam super viginti celebres 
scholae fuisse in Urbe tradantur; pretia Grammati- 
corum lanta, mercedesque tam magnae, ut constet, 
Lutatium Daphnidem, quem .Lenaeus Melissus per 


— ng — 1 


Vectius, Qu. Philocomus] Probabilis emendatio Gronovii: 
Vectiusque Philocomus. De duobus tantum, Archelao et Philoco- 
mo, proxime est sermo, Idem mox suadet: LL. Aelius anuvi* 
nus, generque zeli, Serv. Clodius. 

pretia] Bene codd, nonnulli addunt vero. 


i 


D 


[i 


DE ILLUSTR. GRAMM, LIBER. 873 


cavillationem nominis Πανὸς ὠγαώπημοα dicit, ducen- 
iis millibus iummüm Quinto Catulo emtum, ac brevi 
manumissum;  AZucium 7fppulejum ab Eficio Cal- . 
vino, Equite Romano praedivite, quadringenis an- 
nuis conductum, multos edocuisse. Nam in provin- 
cias quoque Grammatica penetraverat, ac nonnulli 
de notissimis doctoribus peregre docuerunt, maxime 
in Gallia Togata: inter quos Octavzus "Teucer, et Sz- 
scennius lacchus, et Oppius Chares: hic quidem ad 
ultimam aetatem, et quum jam non gressu modo des 
ficeretur, sed et visu. 

[4] Appellatio Grammaticorum Graeca consues 
tudine invaluit; sed initio Ztera£z vocabantur. Cor- 
nelius quoque Nepos in libello, quo distinguit Z/era- 
tum ab erudito, literatos quidem vulgo appellari ait 
eos , quz aliquid diligenter et acute scienterque pos- 
sint aut dicere, aut scribere: ceterum proprie sic 
appellandos poetarum interpretes, qui a Graecis 
γραμμοωτικοί nominentur. Eosdem JLiteratores vo- 
citatos, Messala Corvinus in quadam epistola osten- 
dit, nom esse sibz, dicens, rez cum. Furio Bibacu- 
lo, nec cum Sisida quidem, aut literatore Catone: 
significat enim haud dubie Valerium Catonem, poc- 
iam simul Grammaticumque nolissimum. Sunt, qui 
literatum a literatore. distinguant, ut Graeci Gram« 
malicum a Grammatista; et illum quidem absolute, 
hunc mediocriter doctum existiment: quorum opi- 
nionem Orbzlius etiam exemplis confirmat. Nam, 
apud :najores , ait, quum familia alicujus venalis 
produceretur, non temere quem lteratum £n titulo, 
sed literatorem inscribz solitum esse: quaci non per- 
functum literis , sed imbutum. | Veteres Grammatici 


Πανὸς ἀγάπημα)] Ita edidi cur Bipont. Pss omnes ay 
px. An forte ἄγασμα ὁ 

Eosd. Lit. vocitatos| Vulg. haec verba ad που s refe- 
xuntur, distinctione ante JMessala posita , omissoque verbo os£ez- 
dit, Gorrexerant jam Qudend. et Wolfius. 


376 € SUETONIZI 


et Rhetoricam docebant: ac multorum de utraque 
arle cominentarii feruntur. Secundum quam consue- 
tudinem posteriores quoque existimo, quamquam jam 
discreiis professionibus, nihilominus vel retiuuisse, 
velinstituisse et ipsos quaedam genera institutionum 
ad eloquentiam praeparandam, ut problemata, para- 
phrases, allocutiones, ethologias, atque alia hoc ge- 
nus; ne scilicet sicci omnino atque aridi pueri Rhe- 
loribus traderentur: quae quidem omitti jam video, 
desidia quorundam δὲ infantia; non enim 1astidio 
putem. Me quidem adolescentulo, repeto, quen- 
dam, Principem nomine, alternis diebus declamare, 
alternis disputare, nonnullis vero mane disserere, 
post meridiem , remoto pulpito, declamare solitum. 
Audiebam etiam memoria patrum, quosdam e Gram- 
matici statim ludo transisse πὶ Forum, atque in nume- 
rum praestantissimorum patronorum receptos. Clari 
professores, et de quibus prodi possit aliquid Sanc 
taxat a nobis, fere hi fuerunt. , 


[5] Saeezus Nicanor primus ad famam dignatio- 
nemque docendo pervenit: fecitque praeter commen- 
tarios, quorum tamen pars maxima intercepta dicitur, 
satiram quoque; in qua libertinum se, ac duplici 
cognomine esse, per hoc indicat: 


Saevius Nicanor Marci libertus negabit, 
Saevius Postumius idem; at JMMarcus docebit. 


allocutiones] vulg. elocutiones. 

Saevius Postumius] Ut metro consulerent, emendarunt Qi 
saub. Postumejus, Gronov. Postumrianus, OQudend, Postulenus v. 
Postumulejus. Omnes igitur /dem neutrum habuerunt. Ego zdem 
masculinum esse puto, ideoque mutavi interpunctionem, hoc 
sensu: Saewius Nicanor, qui idem Saevius Postumius , quo lpso, 
duplici cognomine se esse, indicat, [τὸ ultima syllaba vocis 
Postumius producitur ob caesuram in tertio pede. Mox cum Ou- 
dend. et Wolf. e libris dedi az, cui substituerant sed, qui megles 
ctam ecthlipsin fexre non potuerunt, 


DE ILLUSTR. GRAMM. LIPER. 577 


Sunt, qui tradant, ob infamiam quandam eum in 
Sardiniam secessisse, ibique diem obiisse. 

[6] Aureus Opilius, Epicurei cujusdam liber- 
tus, Philosophiam primo, deinde Rhetoricam, no- 
vissime Grammaticam docuit. Dimissa autem schola, 
Rutilium Rufum damnatum in Asiam secutus, ibi- 
dem Smyrnae simulque consenuit; composuitque va- 
riae eruditionis aliquot volumina, ex quibus novem 
unius corporis: qui, quia scriptores ac poe!as sub 
clientela Musarum judicaret, non absurde et scripsisse 
€t fecisse se ait ex numero Divarum et appellatioie. 
Hujus cognomen in plerisque indicibus et iitulis per 
unam literam scriptum animadverto: verum ipse id 
per duas effert in parastichide libelli, qui inscribitur 
Pinax. 

[7] JM. Antonius Cnzpho, ingenuus, in Gallia 
natus, séd exposilus; a nutritore suo manumissus, 
institutusque Alexandriae quidem, ut aliqui iradunt, 
in contubernio Dionysii Scytobrachionis; (quod 
equidem non temere crediderim, quum temporum 
ratio vix congruat) fuisse dicitur ingenii magni, me- 
moriae siugularis, nec minus Graece, quam Latine 
doctus: praeterea comi facilique natura, nec unquaim 
de mercedibus pactus, eoque plura ex liberalitate di- 
scenlium conseculus. Docuit primum in Divi Julii 
domo, pueri adhuc: deinde in sua privata, | Docuit 
autem et Rhetoricam, ita ut quotidie praecepta elo- 
quentiae traderet, declamaret vero non nisi nundinis. 
Scholam ejus claros quoque viros frequentasse ajunt: 
in his Marcum Ciceronem, «etiam quum praetura 
fungeretur. Scripsit multa, quamyis annum aetatis 


qui, quia] h. e. uf qui, qurzppe qui. Vanae sunt emendationes 
vel falsae quos quia et quae quia. Melius tamen oratio fluit, de» 
. leto qui, ut verba: novem unius corporis referantur ad scripsisse. 

per unam literam] Gronov. conjecit: per uzam ἢ, literam. 
Sed geminari ctiam potuit litexa p in nomine Opili. v. Turneb, 


Adv, 15, 2. 


378 $4,579 TO NET 


quinquagesimum nou excesserit: etsi Attejus Philos 
logus duo tantum. volumina de Latino sermone reli- 
quisse eum tradit: nam cetera scripta discipulorum 
ejus esse, non ipsius: in quibus et suum alicubi re* 


periri nomen. N 


[8] JM. Pompilius ndronicus , natione Syrus; 
studio ' Épicureae sectae desidiosior in professione 
Grammaticae habebatur, minusque idoneus ad tuen- 
dam scholam. taque, quum se in Urbe non solum 
Antonio Gniphoni, sed ceteris etiam deterioribus 
| postponi videret, Cumas transiit, ibique in otio 
vixit, et multa composuit: verum adco inops atque 
egens, ut coactus sit, praecipuum illud opusculum 
suum annalium Eunii elenchorum sedecim millibus 
uummüm cuidam vendere: quos libros Orbilius 
suppressos redemisse se dixit, vulgandosque curasse 
nomine auctoris. 

[9] Orbzius Pupillus Beneventanus, morte pa» 
rentum , una atque eadem die inimicorum dolo inter- 
emtorum, destitutus, primo apparitaram magistra- 
libus fecit: deinde in Macedonia corniculo, mox 
equo meruit: functusque militia, studia repetiit, 
quae jam inde a puero nonu leviter atügerat: ac pro- 
fessus diu in patria, quinquagesimo demum anno Ho- 
mam, Consule Cicerone, transilL;  docuitque mas» 
jore fama, quam emolumento. Namque jam per« 


Attejus] v. €. 10., ex quo loco patet, male confundi 4/7e- 
jum Philologum cum Attejo Capitone a Fabricio ad Dion. 57, 17. 
Mox suum np. Atteji male Burm. cepit pro ejus. 

annal. ÉEnntü elenchorum] Voc. Ennii non est in libris, sed 
intrusum ab editoribus, ut crisin operis Ennii scripsisse dicatur 
Andronicus. Equidem abesse malim, quum annales elenchi aeque 
dici possint zndices annales, atque Plinius hoc vocabulum usur- 
pavit initio historiae naturalis, vcl continuerit opus Andronici 
crisin grammaticam aut historicam annalium Romanorum Ennii 


aliorumque. 
repetüt] Ita scribere non dubitavi pro repetit. Antecedunt 


perfecta et sequuntur. 


DE ILLUSTR. GRAMM. LIBER, 319 


senex, pauperem se, et habitare sub tegulis, quo- 
dam scriplo fatetur. Librum etiam, cui est titulus 
Perialogos, edidit, continentem querelas de injuriis, 
quas professores negligentia et ambilione parentum 
acciperent. Fuit autem naturae acerbae, non modo 
in aniisophistas, quos omni sermone laceravit, sed 
etiam in discipulos, ut Horatius significat, plagosurm 
eum appellans, et Domitius Marsus scribens, 

Si quos Orbzlius ferula scuticaque cecidit. 
Àc ne principum quidem virorum insectatione absti- 
nuit: siquidem ignotus adhuc, quum judicio frequcuti 
testimonium dicerel, inlerrogalus a Varrone, diver- 
sae partis advocato, quidnam ageret , et quo artift- 
cio uteretur? | Gibberosos se de sole in umbram 
transferre, respondit; quod Murena gibber erat. 
Vixit prope ad centesimum aetatis annum, amissa 
jam pridem memoria, ut versus Bibaculi docet, 

Orbilius ubinam est, literarum oblivio? 
Statua ejus Beneventi ostenditur in Capitolio, ad si- 


Perialogzos] Non veram quidem puto hanc lectionem libro- 
yum, veriorem tamen omnibus conjecturis: αἰτιαλόγος, περὶ 
ἀγωγῆς. περιαυτολόγος, παιδαγωγός. Ceterum mihi est, vocem 
Latiuam corruptam esse ex περὶ ἀλόγων v. περὶ ἀλογίας; nam 
vocem περιάλογος formare non audeo. Suspicatus etiam, sum 2 
περὶ αὐτοῦ λόγος. Pipontini dederunt περιαλγής. 

neclisentia et amb.] Yta scripsi cum Wolfio, auctoribus libris. 
Vulg. negligenter ab amb. vihili est. 

plagosum eum app.) Epist. 2, 1, 70. 

Varrone] Macrob. Sat. 2, 6. ,,In eundem Galbam Orbilius 
Grammaticus acerbius ixrisit.  Prodierat Orbilius in reum: testis; 
quem Galba ut confunderet, dissimulata professione ejus, inter- 
rogavit: Quod artificium facis? Respondit: Iz sole gibbos soleo 
jricare.* οἵ, Galb. 5. —  J/arronem Murenam , de quo v. Aug. 1g. 
et 56. Tiber. 8., non errore librariorum vel scriptoris, sed dis- 
sensu hic nominari, existimo. Quod desunt in antiqua editione 
Varrone et postea Murena , id emendatione fieri potuit. Necessa- 
rio enim addere debuit scriptor nomen advocati , quod quum di« 
versum in alio scriptore reperisset vir quidam eruditus, ut nastro 
fit tempore, delere maluit, quam mutare, 


4 


e 


380 C SUETONTI 


nistrum latus, marmorea, habitu sedentis ac palliati, 
appositis duobus scriniis. Reliquit filium iMi 
et ipsum Grammaticum pp: 


[10] .4Mttejus Philologus libertinus, Athenis na- 


tus. Hunc Capito Attejus, notus jurisconsultus, in- 
ter Grammaticos Rhetorem, inter Rhetores Gramma- 
licum luisse ai. De eodem sznzus Pollzo in libro, 
quo Sallustii scripta reprehendit, ut nimia prisco- 
rum verborum affectatione oblita, ita tradit: Zn ean 


rem adjutorium εἰ fecit maxime quidam Attejus 


Praetextatus , nobilis Grammaticus Latinus, decla- 
mantium deinde adjutor atque praeceptor , ad sum- 
mam. Philolosus ab semet nominatus.  lpse ad Lae- 
Jium Hermam scripsit, se in. Graecis literis magnum 
processum habere, et in Latinis nonnullum: didis 
se Antonium Gniphonem, ejusque Hermam: postea 
docuisse. JPraecepisse autem multis et claris juvee 
nibus: in quibus Zfppio quoque et Pulero Claudits, 
fratribus, quorum etiam comes in provincta. fuerit. 
Philoloyi appellationem assumsisse videtur, quia; 
sicut Eratosthenes, qui primus hoc cognomen sibi 
vindicavit, multiplici variaque doctrina censebatur 5 
quod sane ex commentariis ejus, apparet, quamquam 
paucissimi exstent: de quorum tamen copia sic altera 
ad eundem Hermam epistola significat: /7y/en no- 
stram aliis memento commendare : quam omnis ge- 
neris coéotmus, uti scis , octingentos zn libros. Co- 
luit postea familiarissime Cajum 'Sallasfiuiu, et eo de- 
functo, Asinium Pollionem: quos historiam compo- 
nere aggressos, alterum breviario rerum omnium 
Romanavum, ex quibus, quas vellet, eligeret, in- 
struxit; alterum praeceptis de ratione scribendi. 
Quo magis miror, Asinium Pollionem credidisse; 
antiqua. eum- verba et figuras solitum esse colligere 
Sallustio: quum sibi sciat nil aliud suadere, quam 
ut noto civilique et proprio sermone utatur, vitel- 


DE ILLUSTR. GRAMM. LiBER, 381 


que maxime obscuritatem Sallustii, et audaciam in 
translationibus. 


[11] Zalerius Cato, ut nonnulli tradiderunt, 
Burseni cujusdam libertus, ex Gallia: ipse libelio, 
cui est titulus Zndignatio, ingenuum se natum ait, 
et pupillum relictum, eoque facilius licentia Sullani 
temporis exutum patrimonio. Docuit multos, et no- 
biles: visusque est peridoneus praeceptor, maxime 
ad poéticam tendentibus, ut quidem apparere vel his 
versiculis potest : 

Cato Grammaticus , Latina Siren, 

Qui solus legit, ac facit poetas. 
Scripsit praeter grammaticos libellos etiam pocmata, 
ex quibus praecipue probantur Lydia et Diana. Ly- 
diae licida meminit: 

Lydia doctorum maxima cura liber. 

Dianae Cinna : 
Secula permaneat nostri Diana Catonis, 


Vixit ad extremam senectam, sed in summa paupe- 
rie, et paene inopia, abditus modico gurgustio, post- 
quam "T'usculana villa creditoribus cesserat, ut auctor 
est Bibaculus: 

δὲ quis forte mei domum Catonis, 

Depictas minio assulas, et illos 

Custodis videt hortulos Priapz, 

AMiretur, quibus ille disciplinis 

Tantam sit sapientiam assecutus, 

Quem £res cauliculi, et sélibra farris, 


Custodis v. kortulos Pr.] Corrigunt: Custodes videt hortuli v. 
. hortulo Priapos, quo nescio an pereat aliqua pars leporis carmi- 
nis. In plurali saltem Aor£u/os non erat haerendum, quum plurali 
promiscue uti soleant poetae pro singulari, et in hoc vocabulo 
frequentior etiam apud prosaicos pluralis sit usus. v. Heusinger. 
ad Cicer. Offic. 5, 14, 2. Custodis Priapi autem dicitur pro: cx- 
stode Prigpo, et in ipso hoc genitivo est lepos, 


282 €. SsUETO ΝῚ τὶ 


Racemi duo, tegula sub una 
d sumunam prope nutriant senectam. 

Et idem rursus: ' 
Catonis modo, Galle, "Tusculanum, 
'Tota creditor urbe venditabat. 
JMMirati sumus, unicum magistrum, 
Summum grammaticum , optimum poctam, 
Qmnes solvere posse quaestiones, 
Unum difficile expedire nomen. | 
En cor Zenodoti, en jecur Cratetis. 

[12] Cornelius Épicadus , Lucii Cornelii Sullae 
Dictatoris libertus, Calatorque in sacerdotio augu- 
yali, filioque ejus Fausto gratissimus fuit; quare nun- 
quam non utriusque se libertum edidit. Librum au- 
iem, quem Sulla novissimum de rebus suis imperfe« 
ctum reliquerat, ipse supplevit. 

[1 3] Staberius Eros hero suo emtus de catasta, 
et propter literarum studium manumissus, docuit in« 
ter ecteros Brutum et Cassium. | Sunt, qui tradant, 
tanta eum honestate praeditum, ut temporibus Sulla- 
nis proscriptorum liberos gratis, et sine mercede 
ulla, in disciplinam receperit. 

[14] Curtius INicia haesit Cneo Pompejo et Cajo 
Memmio: sed quum codicillos Memmii ad Pompeji 
uxoren de stupro pertulisset, proditus ab ea, Pom- 
pejum offendit, domoque ei interdictum est. Fuit οἱ 
Marci Ciceronis familiaris; in cujus epistola ad Dola- 
bellam haec de eo legimus: Omnzno mzhz literae mna- 
gissunt expetendae à te , quam a me bi. Νλτέ 
enim Romae geritur , |quod. te putem scire curare, | 
nisi forte scire vis , me inter INictum nostrum et Fi- 
dium judicem esse. JProfert alter , opinor, duobus 


sub una] 'Conjecerunt sub ma, sub uda, sub ipsa , quae vix 
praetulerim genuino sub una. 

in cujus. epistola] ad Div. 9, 10. | 

expetendae]| Apud Cicer. legitur: τ; Omnino mili magis lite- 
rae sunt exspoctandaáe a te, quam a me tibi. ** 


DE ILLUSTR. GRAMM. LIBEE 383 


versiculis expensum Niciae: alter Aristarchus hos 
ὀβελίζει. Ego. tanquam criticus antiquus judicatu- 
rus sum, utrum sint qo) ποιητοῦ, an παρεμίβεβλη- 
μένοι. Item ad Atticum: De Nicia quod scribis, si 
ita me haberem, ut ejus humanitate Jrui possem, in 
primis vellem illum mecum habere ; sed mihi solitu- 
do et recessus provincia est: quod quia facile ferebat 
Sica ,' eo magis illum desidero. Praeterea nosti Ni- 
ciae nostri imbecillitatem, mollitiem, consuetudi- 
nem victus. Cur ergo illi molestus esse velim » quum 
mihi ille jucundus esse non possit? | Foluntas tamen 
ejus mihi grata est. Hujus de Lucilio libros etiam - 
salira comprobat. 

— [35] £enaeus , Pompeji Magni libertus, et pae- 
ne omuium expeditionum comes, defuncto eo filiis- 
que ejus, schola se sustentavit: docuitque in Carinis, 
ad Tellurís aedem, in qua regione Pompejorum do- 
mus fuerat: ac tanto amore erga patroni memoriam 
exstitit, ut Sallustium historicum, quod eum oris 
improbi, animo inverecundo , Scripsisset, acerbissi- 
ma satira laceraverit, lastaurum et lurconem » et ne- 
bulonem:, popznonemque appellans, et vzta scrzptis- 
que monstrosum ; praeterea priscorum Catonisque 
verborum ineruditzssimum furem. "Traditur autem 
puer adhuc Athenis subreptus, refugisse in patriam 5 
perceptisque liberalibus disciplinis, pretium suum 
domino retulisse, verum ob ingenium et 
gratis manumissus. 

[16] Q. Caecilius Epirota, "'Tusculi 
bertus Attici, Equiuis Romani, ad quem 


doctrinam 


natus, li. 
suut Cice- 


ad Atticum] 1l. τῷ, 56, Schützius, apud quem est T. V. ep. 
54á., prO recessus provincia est, conjicit recessus 
quod, non credo, Ciceronem 
esse pro dicto acuto, 


p*o victu est, 
aequo animo obtrudi sibi passum 
quo vitam otiosam, pro administratione 
Reipublicae temporum injuria sibi impositam, salse ridet. 
drhenis subreptus) Haec Heinsii est emendatio. Vulg. cate- 


nis, quod nullum vel impeditum sensum praebet. 


Gronov. conj. 
Catinae. 


384 C. SUuETONIIE 


ronis epistolae, quum filiam patroni, nuptam Marco 
Agrippae, doceret, suspectus in ea, et ob hoc remo- 
ius, ad Cornelium Gallum se contulit: vixitque una 
familiarissime, quod 1psi Gallo inter gravissima cri- 
mina ab Augusto objicitur. Post deinde damnationem 
mortemque Galli, scholam aperuit; sed ita, ut pau- 
cis, ei tantum adolescentibus praeciperet, praetex- 
iato nemini, nisisi cujus parenti hoc oíficium negare 

ou posset. Primus dicitur Latiue ex tempore dispu- 
tasse, primusque Virgilium et alios poctas novos 
praelegere coepisse, quod etiam Domiti Marsi ver- 


siculus indicat, 
(Co APR tenellorum nutricula. vatum. 


[17] Zerrius Flaccus, libertinus, docendi ge» 
nere maxime inclaruit. Namque ad exercitanda die 
scenüium ingenia aequales inter se committere soles 
bat, proposita non solum maleria, quam scriberent, 
sed et praemio, quod victor auierret. d erat liber 
aliquis antiquus, pulcer, aut rarior. Quare ab Au- 
gusto quoque nepotibus ejus praeceptor electus, trans- Ὁ 
iit in Palatium cum tota schola; verum, ut ne quem 
amplius posthac discipulum reciperet: docuitque iu 
atrio Catilinae domus, quae pars Palatii tunc erat, 
et sesterlia centena in annum accepit, Decessit ae- 
tatis exactae, sub 'Tiberio. Statuam habet Praeneste, 
in inferiore Fori parte, contra hemicyclium: in quo 
fastos, a se ordinatos, et marmoreo parieli incisos, 
publicarat. 

[15] 1. Crassitius, genere Tarentinus, ordinis 
libertini, cognomine Zaszcles, mox ansam se trans- 
nominavit. Hic initio circa scenam versatus est, dum 
mimographos adjuvat: deinde 1u pergula docuit, do- 

s 


in infer. Fori p. — incisos] Fogginius, qui illustravit fastos 
Praenestinos, ex tribus codd. Vatic. hanc varietatem attulit: zz 
superiore lori parte circa hemicyclium inarmori perite incisos. Hoc 


probat Wolfus., 


΄ 


DE ILLUSTR. GRAMM. LIBER; 385 


nec commentario Smyrnae edito adeo inclaruit, ut 
liaec de eo scriberentur: 

v Uni Crassitio se credere Smyrna probavit: 

soc Besinite indocti conjugto hanc. petere. 

v Sol. Crassitio se dixit nubere velle: 

Intima. cut soli nota sua exstiterint. 
Sed quum: edoceret jam multos ac nobiles, in his Jus 
lium |: Antonium , Triumviri filium, ut Verrio quo- 
que llacco compararetur, dimissa repente schola, 
transiit ad Q. Sextii philosophi sectam, 

T "D 9] Seéribonius Aphrodzsius , Orbilii servüs at- 
que discipulus, mox a Scribonia, Libouis hlia, quae 
prior Augusti uxor fuerot, redemtus et manuinissus, 
doeuit, quo Verrius, tempore, cujus etiam libris de 

- Orthographia rescripsit, non sine insecLatione studio- 
rum morumque ejus. i 
5^7 [20] € Julius Hyginus, Augusti libertus, na- 
tione Hispanus, (etsi nonnulli: Alexandrinum putant, - 
et a Caesare puerum liomam advectum, Alexandria 
capta) studiose et audiiL et imilatus' est Cornelium Ale- 
xaudrum, Grammaticam Gevaecum quem. propter 
antiquitatis notitiam Poéy/ustorem multi, quidam ZZ. 
storiaàz/n vocabant. ^ Pracíuit Palatinae bibliothecae: 
nec eo secius plurimos: docuit: fuitque familiarissi-. 
mus Ovidio poctae eL Cajo Licinio cousulari, histo-- 
rico; qui eum admodum pauperem decessisse tradit, 
et liberalitate sua, quoad vixerit, sustentatum. Hu- 
jus libertus fuit Julius Modestus, in studiis atque do- 

cirina vestigia patroni secutus. 
[2 1] C. Melissus , Spoleti natus, ingenuus, sed 
' ob discordiam parentuin eXpositus, cura οἱ iudusiria 
educatoris sui altiora siudia percepit, ac Maecenati 
pro Grammatico muneri datus est, Cui quum se gra- 
tum et acceptum in modum amici videret, quamquam 
asserente matre, permansit tamen in statu servitutis, 


commentario Smyrnac| n. e. ὑπομνήμασι de urbe Smyrna. re- 
busque Smyrnacorum, quod patet cx ultimo versu poematii, 
T'om, II. 25 


286 € SUETONIIÍ 


praesentemque conditionem verae origini anteposuit. 
Quare cilo manuniissus, Augusto etiam insinuatus est 5 
quo delegante, curam ordinandarum bibliothecarum 
in Octaviae porticu suscepit. Atque, ut ipse tradit, 
sexagesimum aetatis annum agens, libellos Jneptza- 
rum, qui nunc Jocorum inscribuntur, componere 
instituit: absolvitque centum et quinquaginta, quibus. 
et alios diversi operis postea addidit. Fecit et novum 
genus Togatarum, inscripsitque Zrabeatas. 


[22] M Pomponius Marcellus , sermonis Latini 
exacior molestissimus, in advocatione quadam (nam 
interdum et causas agebat) soloecismum ab adversario 
factum usque adeo arguere perseveravit, quoad Cas. 
sius Severus, interpellatis judicibus, dilationem pe- 
tiit: ut litigator suus alium Grammalicum  adhibe- 
ret ; quando nón. putat is, cum adversario de jure 
sibi, sed de soloecismo 9 controversiam. futuram. 
Hic idem , quum ex oratione Tiberium reprehendis- 
set, alfirmante Attejo Capitone, e£ esse illud. Lati- 
num, ei, si non esset, futurum certe Jam inde: 
AMentitur, inquit, Capito. Tu enim, Caesar, Civi" 
tatem dare potes hominibus , verbo non. potes. Pugi- 
lem olim fuisse, Asinius Gallus hoc in eum epigram 
mate ostendit: 


Qui caput ad laevam didicit, glossemata nobis 
Praecipit: os nullum, vel potius pugilis! 


Togatarum) sc. fabularum. Zrabeae ab Equitibus, et in luctu 
etiam gestabantur (v. Dom. 14. Lips. ad Tac. À. 5, 2.), quod 
íacere potest ad indagandam nominis novi fabularum generis 
causam. 

quando non putat] "Transitus ab oratione obliqua ad rectam 
fere Graecus. 

Qui cap. ad laevam. didicit] Praeceptum fuisse videtur gladia* 
torium caput ad laevam, quod nos ignorans, unde verbum | Zi- 
dicit , cuà opponitur praecipit. VVolfius tamen pracfert ejr? v« 
rejicit. Qs nullum. idem interpretatur indéseréum, quod unice 
verum. 


DE ILLUSTR. GRAMM. LIBER. $84 


[23] -Remmizus Palaemon , Vicentinus, mulieris 
verna, primo, ut ferunt, textrinum, deinde heri- 
lem filium dum comitatur in scholas, literas didicit: 
postea manurüssus, docuit Bomae: ac principem 
locum inter Grammaticos tenuit, quamqu:m iníamis 
omnibus vitiis, palamque et Tiberie, et mox Ciau- 
dio, praedicantibus, nemini minus institutionem 
puerorum vel juvenum commiitendam: sed capicbat 
homines quum memoria rerum, tum facilitate sermo- 
nis: nec non etiam poemata faciebat ex tempore. 
Scripsit et variis, nec vulgaribus metris. Arroganu- 
tia fuit tanta, ut Marcum Varronem porcum appel- 
laret; secum et natas, et morituras literas, jactaret ; 
nomen suum in Bucolicis non temere positum, sed 
praesagienie Virgilio, fore quandoque omnium po&- 
larum ac poematum Palaemonem judicem. Gloriaba- 
tur eiiam, latrones quondam sibi propter nominis 
celebritatem parsisse. Luxuriae ita indulsit, ut sae- 
pius in die lavaret; nec sufficeret sumlibus, quam- 
quam ex schola quadragena annua caperet, ac non 
multo.minus ex re familiari, cujus diligentissimus 
erat, quum et officinas promercalium vestium exer- 
ceret, et agros adeo coleret, ut vitem , manu cjus 
institutem , satis constet trecenta sexaginta quinque 
vasa edidisse. Sed maxime flagrabat libidinibus in 
mulieres, usque ad iníamiam oris: dictoque non in- 
faceto notatum ferunt cujusdam, qui , quum in turba 
osculum sibi ipgerentem, quamquam relugiens, de- 
vitare non posset, 7s £u, inquit, ma2tster, quoties 
Jestinantem aliquem vides, ablisurire? 

- [24] MM. F'alerius Probus, Berytius, diu centu- 
rialum peliit, donec taedio ad studia se contulit, Le- 
eral in provincia quosdam veteres libellos apud 
— (eese eh duraute adhuc ibi antiquorum me- 


in Bucolicis] ecloga tertia. 
sacpius In die|j ΑἸ ἐπ dies, wa9' ἡμέραν. 
vasa) Wolf, probat Ursini conjecturam uvas. 


388 C. SUETONIÍ DE ILL. GRAMM. LIP. 


moria, necdum omnino abolita; sicut Romae. Hos 
quuin diligentius repetére, atque alios deinceps co- 
gnoscere cuperét, quamvis, omnes contemni, md. 
gisque opprobrio legéntibus; quar gloriae et fructu 
esse , animadverteret, nihilominus in proposito mane 
sit: multaque exemplaria contracta: emiendare ,' ac 
distinguere, et annotare curavit, soli huic, nec' ulli 
praeterea Grammatices parti, deditus. Hic non tam 
"discipulos, quam sectatores aliquot, habuit. NNumn- 
quàm enim ita docüit, ut magistri personam susti* 
neret. Unum vel alteriun, vel, quut plurimos, tres 
àáut quatuor, postineridianis horis admittere solebat, 
cubansque, inter longos aé vulgares sermones, le- 
gere quaedam , idque perraro. Nimis pauca et exi- 
gua de quibusdam minutis quaestiunculis edidit. Ré- 
liquit. autem non mediocrem silvam observationum 
sermionis antiqui, ^ rn Ab deg Anat 


id ΠΣ bi 744 ; po d 


Le t MEET TITESENSESC i i n nio 


C. SUETONTI rmANQUIL1a 


DE 


CLARIS AHETORIRBUS 
: PW. S goR. 


l 


[1] Pus; quoque apud nos; perinde atque 
Grammatica, sero recepta est, paulo etiam diffici- 
lius, quippe quam constet nonnunquam etiam pro- 
hibitam exerceri. Quod ne cui dubium sit, vetus Se- 
natusconsultum, item Censorium edictum, subjiciam: 
Cajo Fanmio Strabone, M. F'alerio Messala, Con- 
sulibus, Marcus Pomponius Praetor Senatum con- 
suluit. Quod verba facta sunt de Philosophis et de 
Jihetoribus, de ea re ita. censuerunt: Ut M. Pom- 
ponius Praetor animadverteret , curaretque, uz ei 
e Repüblica fideque. sua videretur , ut ftomae ne es- 


Aliquot libri hunc indicem rhetorum, de quibus liber egit, 
praefgunt: Z. Plotius Gallus. 1.. Otacilius Pilitus.  Epidius. Sex, 
Glodius. C. .Albutius Silus. Το. Caestius Pius. 27, Porcius Latro. 
Q. Curtius Rufus. L.Valerius Primanus. Firginius Flavus. L. Sta- 
dius Ursulus. P. Clodius Quirinalis. .M. Zntonius Liberalis. Sex. 
Julius Gabinianus. M. Fabius Quintilianus. Julius Tiro. Aypperet, 
etinaximam partem libri periisse, et satis magno nostrum detri- 
mento, quantum colligere licet ex nonnullis nominibus, quorum 
historiam tempus nobis invidit. 

vetus Senatusconsultum] Memorat etiam σε. N. Α. 15, 11.) 
—qui quum de philosophis et rhetoribus La/zis factum dicit, gra- 
vem adversarium nactus est PiocZ/um Ann. T. II. p. 410. ad a. U. 
592., conjicientem, Latinzs ibi corruptum ex zzquilinis. De Grac- 
cis illud agere, censent etiam Casaub. et Wolf. ad n. l., praeser- 
tim quum edicto censorio, mox citato, novum dicatur genus xhe» 
torum Latinorum, septuagesimo anno post illad SCtum. 


390 e SUETONII 


sent. De iisdem, interjecto tempore, Cneus Domitius 
Aenobarbus, et Lucius Licinius Crassus, Censores, 
ita edixerunt; Ztenunciatum est nobis, esse homines, 
quz novum genus dzscipitnae instituerunt: ad quos 
juventus in. ludum conveniat: eos sibi nomen im- 
posuisse Latinos. Rhetoras: ibi homines adulescen- 
£ulos totos dies desidere. Majores nostrz , quae libe- 
ros suos discere , et quos zn ludos'ztare vellent, in«- 
stituerunt, Jdaec nova, quae praeter consuetudinem 
ac morem majorum fiunt, neque placent, neque re- 
cta videntur. Quapropter ct iis, qui eos ludos Aa- 
bent, et iis, qui eo venire consuerunt, videtur fa- 
ciendum, ut ostendamus nostram sententiam, nobis 
non placere, Paulatim et ipsa uulis honestaque appa- 
ruit: multique eam praesidii causa et gloriae appeti- 
verunt, Cicero ad praeturam usque Graece declama- 
vit: Laiine vero senior quoque, et quidem Consuli- 
bus Hirtio et Pansa; quos discipulos, et grandes prae- 
textalos, vocabat. Cneum Pompejum quidam histo- 
rici tradiderunt, sub ipsum civile bellum, quo faci- 
lius Cajo Curioni, promiissimo juveni, causam Cae- 
saris defendenti, contradiceret, repetisse declamandi 
cousuetudinem; Marcum -ntonium, item usus. 
stum, ne Mutinensi quidem bello omisisse. —JNero 
Caesar et primo imperii anno, publice quoque bis 
antea, declamavit: plerique autem oratorum etiam 
declamationes ediderunt. Quare magno studio homi- 
nibus injecto, magna etiam professorum ac doctorum 
profluxit copia, adeoque floruit, ut nonnulli ex in- 
fima fortuna in ordinem senatorium, atque ad sum- 


De isdem] De coercendis rhetoribus Latinis Gell. l. c. v. Pig. 
T. III. p. 212. ad a. U. 661. 

. Consulibus] | Al. eum Consulibus. ὟΝ ΟἹ. recepit cum, et unci- 
nis inclusit vocem Consulibus, et per errorem Suetonium Pasar. 
nominasse pro Dolabella, censet ex Cic. ad Div. 9, 16. ,, Hirtium 
ego et Dolabellam dicendi discipulos habeo.' Mihi ipsum Pan- 
sae nomen ostendere videtur, veram 6586 eei Consulibus 
JFlirtio e£ Pansa. 


DE CLARIS RHETOR. LIBER, 291 


mos honores processerint. Sed ratio docendi nec una 
omnibus, nec singulis eadem semper fuit; quando 
vario modo quisque discipulos exercuerunt. Nam et 
dicta praeclare, per omnes figuras, per casus, et 
apologos, aliter atque aliter exponere, et narratio- 
nes tum breviter et presse, tum latius et uberius ex- 
plicare consuerant: interdum Graecorum scripta con- 
vertere, ac viros illustres laudare, vel vituperare: 
quaedam etiam ad usum communis vitae instituta, 
tum utilia el necessarja, tum perniciosa et supervae 
canea ostendere: saepe fabulis fidem firmare, aut hi- 
storiis demere; quod genus Θέσεις et ἀνασκευώς et 
χατασχευοὶς Graeci vocant: donec sensim haec exole- 
verunt, et ad controversiam ventum est. Veteres Con- 
iroversíae aut eX historiis irahebantur; sicut sane 
nonnullae usque adhuc: aut ex veritate ac re, si qua 
forte recens accidisset, Itaque, locorum etiam appel- 
lationibus adjectis, proponi solebant. Sic certe col- 
lectae editaeque se habent: ex' quibus non alienum 
fuerit, unam et alteram, exempli causa, ad verbum 
referre. - Zestivo tempore adolescentes urbani quum 
Ostiam venissent, litus ingressi, piscatores trahen- 
4es rete adierunt , et pepigerunt, bolum quanti eme- 
rent: nummos solverunt: diu exspectaverunt , dum 
retia extraherentur: aliquando extractis, piscis nul- 
lus infuzt , sed sporta auri obsuta. "T'um emtores bo- 
lum suum ajunt, piscatores suum, — — Fenaliciz 
quum Brundisii gregem venalium e navi. educerent, 
 formoso et pre£tzoso puero , quod portztores vereban- 
iur, bullam et praetextam togam imposuere: facile 
fallaciam celarunt. |.Romam venitur: res cognita 
est: petitur puer , quod. domznzt voluntate fuerit li- 
ber, in liberíatem. | Olim autem eas appellatione 
- Graeca συνθέσεις vocabant: mox controversias quie 


portitores] Accus. $c. vénalicii s. mangones verebantur por- 
. &totes, eosque defraudare studebant vectigali, de formoso puero 
solvendo, 


392 Cc SUETONII 


. dam, sed aut fictas , aut: judiciales. Illustres profes- 
sores, et quorum meihoria aliqua exstet; non temere 
alii reperientur, quam de quibus tradam. ^ 

[2] 1. Plotius Gallus. De hoc Cicero ad M. 
"Pitinium sic refert: Equzdem mernoria teneo , pue- 
γί nobis, primum Latine docere coepisse 1). Plotzum 
quendam: ad quem, quum fieret' concursus , quod 
studiosissimus quisque apud. eum exerceretur , dole- 
bam , mili idem non. licere. Continebar autem do- 
ctissimorum hominum. auctoritate ,; qui existirna- 
bant, . Graecis exercitationibus ali: melius ingentia 
posse. Hunc eundem (nam diutissime vixit) M. Coe- 
lius in oratione, quam pro se de vi habuit, signifi- 
cabat dictasse Alralino, accusatori suo, actionem: 
subtracloque nomine, Aordearium eum rhetorem ap- 
pellat, deridens, ut inflatam ac levem et sordidum. 

[3] £&. Oracitius Pilitus servisse dicitur, atque 
eiiam osliarius veleri more in catena fuisse; donec 
ob ingenium ac studium literarum manumissus, ac- 
cusanti patrono subscripsit. Deinde Rhetoricam pro- 
fessus, Cn, Pompejum. Magnum docuit, patrisque 
ejus res gestas, nec. minus ipsius, compluribus libris 
exposuit; primus omnium libertinorum, ut Cornelius 
Nepos opinatur, scribere historiam orsus, non nisi 
ab henestissimo quoque scribi solitam. 

[4] Ad id tempus .Epidzus, calumnia notatus; 
ludum dicendi aperuit: docuiique inter ceteros M. 
Autonium, et Augustum. Quibus quondam C. Ca- 
nutius, objicientibus sibi, quod in Republica admi- 
nistranda potissimum consularis ÍIsaurici sectam se- 
querelur, JMalle, vespondit, Jsaurzci esse discipu- 
ium, quam fipidiz calumniatoris. kic Epidius or-- 
tura se ab Épidio Nunczono praedicabat: quem fe- 
runt olim praecipitatum iu fontem [luminis Sarni, 


Cicero] in deperditis epistolis. 
Ad id teripus] ΑἹ. ad rdem ἐν, ex emendatione. 
Nunciono] Conjecere Nursino et Nucerino. 


DE CLARIS RHETOR. LIBER. 395 


paullo post cum cornibus exstitisse, ac statim non 
ves a pngH in numeroque Deoram habitum. 

[5] Sextus Clodius, e Sicilia, Latinae simul 
Gateilequie eloquentiae professor, male oculatus, et 
dicax, par oculorum in amicitia M. Intonii Trium- 
virt exstitisse se, ajebat. Ejusdem uxorem Fulviam, 
cui altera bucca inílatior erat, acumen sili tentare 
dixit, nec eo minus, immo vel magis, ob hoc Àn- 
tonio gratus, Α quo mox Consule ingens etiam con- 
giarium accepit, ut ei in Philippicis Cicero objicit: 
Zdhibes joci causa magistrum suffragio tuo, et com- 
potorum tuorum , fhetorem; cuz concessisti,: ut, 
in quem vellet , diceret: salsum omnino hominem! 
sed materia facilis, in te et in tuos dicere. At quan- 
ta merces Rhetori est data? Audite, audite, Patres 


 Conscripti , et cognoscite Reipublicae vuinera. Duo 


millia jugerum campz Leontinz Sexto Clodio Rhetor 
qssignasti , et quidem. immunia:. ut tanta mercede 
nihil sapere dizsceres. 

[6] C. ZAlbutius Silus, Novariensis, quum ae- 
dilitate in patria fungeretur, quum orte jus diceret, 
ab iis, contra quos pronunciabat, pedibus e tribu- 
nali. detractus est. Quod indigne ferens, statim con- 
tendit ad portam, et inde Romam: receptusque in 
Planci oratoris contubernium, cui declamaturo mos 
erat, prius aliquem , qui ante diceret, excitare, sus- 


cepit eas partes, atque ita implevit, ut Planco silen- 


iium imponeret, non audenli in comparationem se 


acumen stili tentare] ' , Apposite ad Petrom. c. 7o. ut mucro- 
nzem ad buccam probaremus, civit Cel. Burm. in ed. sec. haec 
ALuciani de mercede conductis T. I. p. 656. (ed. Pipont. T. MI. p. 


. 217.) τῆς τριαίνης τὰς ἀνμὰς sig τὰς χεῖρας λαβών, wai πρὸς τὴν 


γνάϑον πεφυσημένην ἀποπειρώμενος.  Tecte hic ad alium stilum 
xespici, certum est. * Oudend. 
in Phil. Cicero] Phil. 2, 17. 
ut , in quem vellet] | Gic. ,,ut in te, quae vellet , diceret. '* 
dicere] H. l. et apud Cic. vulg. dicta. dicere. 
tanta mercede| Apud Cic. vulg. pro tanta mercede, 


394 6. SUETONII DE CLAR. RHET. LIB, 


demittere. Sed ex eo clarus, propria auditoria insti- 
tuit, solitus proposita controversia sedens incipere, 
et calore demum provectus consurgere ac perorare. 
Declamabat autem genere vario: modo splendide αἷς 
que adornate: tum, ne usquequaque scholasticus 
existimaretur, circumcise ac sordide, et tantummodo 
trivialibus verbis. £Égit et causas, verum rarius, dum 
amplissimam quamque sectatur; nec alium in ulla 
locum, quam perorandi. Postea renunciavit Foro, 
partim pudore, partim metu. Nam quum in lite 
quadam centumvirali, adversario, quem ut impium 
erga parentes incessebat, jusjurandum, quasi per 
fizuram sic obtulisset: Jura per patris matrisque ct- 
neres, qui inconditz jacent: et alia in hunc modum: 
arripieute eo conditionem , nec judicibus aspernanti- 
bus, non sine magna sui invidia negotium afflixit. 
Et rursus in cognitione caedis, Mediolani, apud L. 
Pisonem Proconsulem detendens reum, quum, cohi-. 
bente lictore nimias laudantium voces, ita excanduis- 
set, ut et, deplorato ltaliae statu, quasi iterum in 
formama provinciae redigeretur, Marcum insuper 
Brutum, cujus staiua in conspectu erat, invocaret, 
legum ac libertatis auctorem et vindicem, paene poes- 
nas luit. Jam autem senior ob vitium vomicae No- 
variam rediit: convocataque plebe, causis, propter 
quas mori destinasset, diu, ac more concionantis, 
redditis , absünuit cibo. 


laudantium] sc. auditorum , maxime ex discipulis, quorum 
5orona perorantem magistrum cingebat, 


395 


PUBLII TERENTII 
AFRI CARTHAGINIENSIS 


Mu. 


[1] P ots TzRENTIUS Afer, Carthagine natus, 
servivit Romae "Terentio Lucano Senatori: a quo ob 
ingenium et formam nonu institutus modo liberaliter, 
sed et mature manumissus est. Quidam captum esse 
existimant: quod fieri nullo modo potuisse, Fene- 
stella docet; quum inter finem secundi belli Punici, 
et initium tertii natus sit οἱ mortuus, nec, si a Nu- 
iidis aut Getulis captus sit, ad ducem Romanum 
pervenire potuisset, nullo commercio inter ltalicos 
et Afros, nisi post deletam Carthaginem, coepto. 
Hic cum multis nobilibus familiariter vixit, sed ma- 
xime cum Scipione Aíricano et C. Laelio,' quibus 
etiam corporis gratia conciliatus existimatur, quod et 
ipsum Fenestella arguit, contendens, utroque majo- 
rem naàtu fuisse; quamvis et Cornelius Nepos aequa- 
les omnes luisse tradat, et Porcius suspicionem de 
consuetudine per haec faciat : 

Dum lasciviam nobilium, et fucosas laudes petit: 


. Dum lasc.] Hos versus Wolfius ita refinxit: 

Dum lasciviam nobilium et laudes fucosas petit: 

Dum Africani vocem divinam inhiat avidis auribus: 

Dum se ad Furium coenare et Laelium, pulchrum putat : 

Dum se amari ab hisce credit, crebro in Albanum rapi 

Ob florem aetatis suae ... ipsus .... 

Suis ablatis rebus ad summam inopiam redactus est. 

Itaque e conspectu omnium abiit Graeciam (an Graeciae) iu 
terram ultimam: 

Mortuus est in Stymphalo Arcadiae oppido; nil Publicus 

Scipio illi profuit, nil Laelius, nil Furius, 

Tres per id tempus qui agitabant nobiles facillume: 

Eorum ille opera ne^domum quidem habuit conducticiam, 

Saltem ut esset, quo referret obitum domini servolus. 


ΟΣ 


96 P."yRRIENTIEI 


Dum Africani vocem divinam inhiat aeidis auri- 
: bus: i 
Dum. ad Furium se coenitare et; Laelium; pul- 
crum putat : 
Dum se amari ab hisce credit, €rebro in Albanum 
; rapz 
O5 florem aetatis suae: zpsus sublatis rebus ad 
summam 
Jnopiam redactus est. 
Jtaque e conspectu omnium .abiit Graeciam zm 
terram ultimam. 
Mortuus est in Stymphalo, | zJrcadiae oppido: 
nihil. Publius | 
Scipio profuit, nihil ei Laelius , nihil Furius: 
"res per idem. tempus quz agitabant nobiles fa» 
cillume, 
Jorum ille opera ne domum quidem habuit con- 
ducticiam, 
Saltem ut esset , qua referret obitum domznz ser« 
vulus. 
[2] Scripsit comoedias sex: ex quibus primam An- | 
driam quum Aedilibus daret, jussus ante Caerio reci- 
tare, ad coenaniem quum veuisset, dictus est, inis 
tium quidem fabulae, quod erat contemtiore vestitu, 
subsellio juxta lectulum residens legisse; post paucos 
vero versus invitatus, ut accumberet, coenasse una, 
deinde cetera percurrisse , non sine magna Caerii δας 
miratione. Et hanc autem, et quinque reliquas ae- 
qualiter populo probavit. Quamvis Volcatius de 
enumeratione omnium ita scribat ; 
Sumetur Jdecyra sexta ex his fabula. 
Eunuchus quidem bis die acta est, meruitque pres 
iium, quantum nulla antea cujusquam comoedia, id 
est, octo millia nummüm; propterea summa quoque 
iitulo adscribitur. Nam Adelphovum principium 
Varro etiam praefert principio Menandri. Non ob- 
scura íama est, adjutum "Terentium in scriptis a Lae- 


WV I T A. 597 


lio et Scipione, quibuscum familiariter vixit.  Ean- 
denm ipse auxit: nunquam enim, nisi leviter, se tu- 
tari conatur, ut in prologo AdsMliceuxr: : 

Nam quod isti: dieunt malevoli, homines nobiles 

"Munc adjutare, assidueque una scribere: 

Quod ilii maledictum vehemens existimant, 
-Eam laudem hic ducit maximam , quum illis pla- 
1 cet, 

Qui vobis universis et populo placent: 

Quorum opera in bello , in otto, in negotio, 

"Suo quisque tempore usus est sine superbia. 
Videtur autém 86 levius defendisse, quia sciebat , 
Laelio et'Seipioni non ingratam esse hanc opinio- 
nem: quae tamen magis et usque ad posteriora temi 
pora valuit. [5] Q. Memmius in oratione pro se ait: 
P. Africanus , qui ὦ Terentzto Yu area mutuatus, 
quae domi luserat ipse, nomine illius in scenam de- 
tulit.. Nepos auctore certo comperisse se ait, C. Lae- 
lium quondam in Puteolano Kalendis Martiis admoni- 
tum ab uxore; témporius ut discumberet, petiisse 
αὖ δᾶ, ne interpellaretur: serius tandem ingressum 
triclinium dixisse, non saepe in scribendo magis suc- 
cessisse. sibi; deinde rogatum, ut scripta illa pro- 
ferret, pronunciasse versus, qui sunt in Heautonti- 
morumeno : 

Satis pol Pysdeive Syrz promissa huc induxe- 

runt, 
[4] Santra Terentium existimat, si modo in scriben- 
do adjutoribus indiguerit , non laus Scipione et Liae- 
lio uti potuisse, qui tunc adolescentuli fuere, quam 
Sulpicio Gallo, homine docto, et qui consularibus 
ludis initium fecerit fabularum dandarum: vel Q. Fa- 
bio Labeone, et M. Popillio, consulari utroque , ac 
poeta. Ideo ipsum non juvenes designasse, qui se 
adjuyisse dicerentur; sed viros, quorum operam et 
in béllo, et in otio, et in negotio populus sit exper- 


ius. Post editas comoedias, nondum quintum atque 
" À . 


“Κη o m— 


298 P) T EE BETISÁÍ 


iricesimum egressus annum , causa evitandae opinio» 
nis, quia. videbatur aliena pro suis edere, seu per- 
cipiendi Graecorum instituta, moresque, quos pere 
inde exprimeret in scriptis, egressus Urbem est, 
neque amplius rediit. De morte ejus Volcatius tra- 
dit: | 
- Sed ut Afer sex populo edidit comoedzas, 
Jter hinc in siam fecit. .:Navim quum semel 
Conscendit, visus nunquam est. Sic vita vacat. 


[5] Q. Cosconius redeuntem e Graecia perisse in mari 
dicit cum centum et octo fabulis, conversis e Menan- 
dro. Ceteri, mortuum esse in Árcadiae Stymphalo, 
sive Leucadia, tradunt, Cn. Cornelio Dolabella, 
Marco Fulvio Nobiliore, Consulibus, morbo impli- 
citum acri, dolore ac taedio amissarum sarcinarum, 
quas.in navl praemiseral, ac simul fabularum , quas 
novas fecerat, Fuisse dicitur mediocri statura, gra- 
cili corpore, colore fusco. Reliquit filiam, quae 
post equiti Romano nupsit: item hortulos viginti ju- 
gerum in via Appia ad Martis villam. . Quo magis 
miror, Porcium scribere, 
00——— nihil Publius νῷ 
Scipio profuit , nihil ez Laelius, nihil Purzus: 

Tres per idem tempus, qui agitabant nobiles fa- 


cillume: 
Jorum ille opera ne domum quidem habuit con- 
s ducticiam : 
Saltem ut esset , quo referret obitum domini ser- 
vulus. ! 


Hunc Afranius quidem omnibus Comicis praefert, 
scribens in Compitalibus: 
Terentio non similem. dices quempiam. 
Volcatius autem non solum Naevio et Plauto et Cae- 
cilio, sed Licinio quoque et Attilio postponit. Cicero. 
in Limone hactenus laudat; 


v 1 T A 399 


Tu quoque , qui solus lecto sermone , Terenti, 
Conversuz | expressumque Latina voce Menan- 
' drum 

In medio populi sedatis vocibus effers, 
Quicquid come loquens, atque omnia dulcia di- 
cens. 
Item C. Caesar: 
Tu quoque , tu in summis, o dimidiate Menan- 
der, 
oneris, et merito , puri sermonzs amator. 
ALenibus atque utinam scriptis adjuncta foret vis, 
Comica ut aequato virtus polleret honore 
Cum Graecis; neque in. hac despectus parte ja« 
ceres! 
Unum hoc maceror, et doleo tibi deesse, Terenti. 


adjuncta foret vis) δύναμις v. δειτότης» ut recte interpretatur 
Wolfius, quem etiam in interpunciione euim secutus. 


4oo 


GEO .J AST OId.soBs QUEE AM 


Hus d y Venusinus , patre; "ut ipse 
iradit, liberlino, et exactionum.coactore; ut Vero 
creditum est, salsamentario; quum ill quidam in 
altercalione exprobrasset, Quwuotzens cgo vidz patrem 
duum cubito se eraungentem 2 Bello Philippensi, 
excitus a Marco Bruto imperatore, "lribunus .xnili- 
tum meruit; victisque partibus; . Venia impetrata, 
scriptum quaestorium comparavit ÁÀc primo Mae- 
cenati, deinde Augusto, insinuatus nou, mediocrem 
in amborum amicitia locum tenuit. Maecenas quan- 
topere eum dilexerit, satis monsiratur illo epigram- 
mate , ubi imquit:. eov s s am 

JNi te wisceribus: meis ὑρπλοῖς μα IT. axalo T? 

Pius jam digo, tu dips sodalem 

-Hinnulo videas strigostorerm. 


Sed multo magis extremis, tali ad Augustum elogio: : 
) S 8 


Jiorati Flacci, ut mei, memor esto. Augustus ei 
Epistolarum officium obtulit, ut hoc ad Maecenatem 
scripto significat: nte zpse scribendis epistolis ami- 
corum sufficiebuam: nunc occupatissimus , et infir- 
mus, Horatium nostrum a te cupio abducere. Ζ776- 
niel ergo ab ista, parasitica mensa ad hanc regtam, 
et nos in. scribendis epistolis juvabzt. —.Ac ne recu- 
santi quidem aut succensuit quicquam , aut amicitiam 
suam ingerere desiit. Exstant epistolae, ex quibus, 


insinuatus] Omisi zz gratiam cum Oudend. et Pipont. 

dilexerit) Sic scripsi pro duexit, jubente linguae lege. 

Honnslo] Yta edidi cum Oudend. et Wolfio. Vulg. izium 5ο-- 
Walem Mimo tu vid. strigosiorem. Nisi nomen hominis latet in 
hinnulo v. mimo , malim: JMulo me vid. str. 

extrenis] Sunt, qui addant Judicis. 


᾿ HORATII VITA. &o1 


argumenti gratia, pauca subjeci: Swume bi aliquid 
juris apud me, tanquam si convictor mihi fueris: 
recte enim, et non temere feceris; quoniam id usus 
mhi tecum esse volui, si per valetudinem tuam fierz 
possit. Et rursus: "lui qualem habeam memoriam, 
poteris ex Septimio quoque nostro audire: nam inci- 
dit , ut illo coram fieret a me tui mentio. — Neque si 
£u superbus amicitiam nostram. sprevisti , ideo nos 
quoque οὐνϑυπερηφονοῦμεν. Praeterea saepe inter alios 
jocos purzsszmum. penem , et homuncionem lepidissi- 
mum appellat: unaque et altera liberalitate locuple- 
tavit. — Scripta quidem ejus usque adeo probavit, 
mausuraque perpetuo opinatus est, ut non modo. 
Seculare carmen componendum injunxerit, sed et 
Vindelicam victoriam Tiberii Drusique privignorum: 
eumque coegerit propter hoc, tribus carminum libris 
ex longo intervallo quartum addere: post Sermones 
quoque lectos, nullam sui mentionem habitam ita 
sit questus: Zrascz me tzbi scito, quod. non in pleris- 
que ejusmodi scriptis mecum potissimum loquaris. 
Zn. vereris, ne apud posteros tibi infame sit, quod 
videaris familiaris nobis esse? expressitque eclogam, 
cujus initium est; 

Cum tot sustineas et tanta negotia solus, — 
. Jes ltalas armis tuleris , moribus ornes, 

"Legibus emendes: in publica commoda peccem, 
. Si longo sermone morer tua tempora , Caesar. 
Horatius habitu corporis brevis fuit, atque obesus: 
qualis a se ipso et in-Satiris describitur, et ab Augu- 
sto hac epistola: Jertulit ad me Dionysius libellus: 
iuum, quem €go, ut accusem te , quantuluscunque 


^ 


purissimum] Wolfius post Bentlejum dedit Scaligeri conje- 
ciuram : putissimum , idque reliquis convenientius. 
opinatus est| Addidit hoc verbum Rutgers. Venus. lect. c. 
$0. ex uno Ms, Al. suppleverunt: credidiz, Oudend. ominatus est. 
eclogam| lia post alios Oudend. et Wolf. Vulg. elogium. 
Horatius]- Vulg. Idzn Horatius. 
Tom. I? 56 


ΔΟΔ HORATII VITA. 


est, boni consulo. | F'ereri autem, mhz videris, na 
majores libelli tui sint, quam ipse es, Sed si tibi 
statura deest , corpusculum non deest. | Itaque lice- 
bit in sextariolo scribas: quum circuitus voluminis 
Lui sit ὀγκωδέστατος , sicut est ventriculi tui. Ad 
xes Venereas intemperantior traditur. [ Nam specula 
1o cubiculo scorta dicitur habuisse disposita, ut, quo* 
cunque respexisse, ibi ei imago coitus referretur.] 
Vixit plurimum in secessu ruris sui Sabini aut 'T'ibur- 
üni: domusque ejus ostenditur circa Tiburni lucu- 
lum. Venerunt in manus meas et Elegi sub ejus titu- 
lo, et Epistola prosa oratione, quasi commendantis 
se Maecenati: sed utraque falsa puto. Nam Elegi 
vulgares, Epistola etiam obscura: quo vitio minime 
tenebatur. Natus est sexto Idus Decembres , Lucio 
Cotta, et Lucio "Torquato, Consulibus. Decessit 
quinto Kalendas Decembres, Cajo Marcio Censorino, 
et Cajo Asinio Gallo, Consulibus, post septimum et 
quinquagesimum annum, herede Augusto palam nun- 
cupato, quum, urgente vi valetudinis, non suffice- 
ret αὐ obsignandas testamenti tabulas.  Humatus et 
conditus est extremis Esquiliis, juxta Maecenatis 
tumulum. 

EL o 

im sextariolo)] Salmas. de modo usur, p. 408. conjecit: Ita- 
que licebit in Sexzarro illos scribere, quo circ. sequ. lllud minus 
necessarium; sed verissima mutatio inepti quum in quo. 

Nam specul. — referretur] Eadem Seneca N. Ὁ. 1, 16. de Ho- 
stio quodam , unde huc turpiter intrusa, dudum vin docti, qui 
scriptori nostro aeque ac Horatio consulueruut, judicavere. 

L. Cotta εἰ L. Torqu. 055.) A.U. 689. decessit a. 746., unde 
scripsi cum Wolfio: post septimum et qu. a. pro vulg. post nonum 


sequ. Nimirum nota LVII. corrupta est in LVIIII, ui veterea 
scripserunt pro seriore more LIX. 


ποτε; CAS NI 
y LUEGO 


M. ANNAEUS LvucANUs, Cordubensis, prima iu 
genii experimenta in Neronis laudibus dedit quin- 
quennali certamine. Dein civile bellum, quod a 
Pompejo et Caesare gestum est, recitavit. Qui tan- 
lae levitatis et tam immoderatae linguae fuit, ut in 
praefatione quadam aetatem et initia sua cum Vir- 
gilio comparans , ausus sit dicere: e£ quantum mhz 
restat ad Culicem? | Hic, initio adolescentiae, quum 
ob infestum matrimonium patrem suum ruri agere 
longe cognovisset, revocatus Athenis a Nerone, co- 
hortique amicorum additus, atque etiam quaestura 
honoratus, non tamen permansit in gralia. Siquidem 
aegre ferens, recitante se, subito, ac nulla nisi refri- 
gerandi sui causa, indicto Senatu, Neronem reces- 
sisse; neque verbis adversus Principem, neque factis 
exstantibus post haec temperavit: adeo ut quondam 
in Latrinis publicis , clariore strepitu ventris emisso, 
hemistichium Neronis magna consessorum fuga pro- 
nunciarit: Sub terrzs tonuisse putes. Sed et famoso 
carmine quum ipsum , tum potentissimos amicorum, 
. gravissime proscidit. Ad extremum paene signifer 
- Pisonianae conjurationis exstitit: multus in gloria 
iyrannicidarum palam praedicanda, ac plenus mina- 
rum; usque eo intemperans, ut Caesaris caput pro- 
ximo cuique jactaret. "Verum, detecta conjuratione, 
nequaquam animi constantiam praestitit. Facile enim 


a Pomp.] Vulg. cum Pomp. et Caesare. Libri nonnulli cum 
Pomp. a Caesare, Puto, alieno loco positam fuisse veram emen- 


dationem q. 
clariore strepitu] Delevi cam Graevio cum post clariore, et 


scripsi consessorum. pro cum sessorum. 


ÁQá LOU QUA N 1.0. ν LU A. 


confessus, et ad humillimas devolutus preces, ma. 
irem quoque innoxiam inter socios nominavit; spe- 
rans, impietatem sibi apud parricidam Principem 
profuturam. Impetrato autem mortis libero arbitrio, 
codicillos ad patrem de corrigendis quibusdam ver- 
sibus suis exaravit: epulatusque largiter, brachia ad 
secandas venas medico praebuit. Pocmata ejus etiam 
praelegi imemini; confici vero, ac venalia pro- 
poni, non tantum operose. et diligenter , sed inepte 
quoque. 


confici] h.e. conscribi, confingi. Conjecerunt etiam comz 
et conquiri. 


- 


, 


-—————— 


———— 


áo 


CA CJOI POE AZN ΤΊ 
SOT pM 


Bu SEcUuNDUs, Novocomensis, equestribus 
militis industrie functus, procuraiiones quoque splen- 
didissimas, atque continuas, summa integritate ad- 
ministravit, et tamen liberalibus studiis tantam ope. 
ram dedit, ut non temere quis plura in otio Scripse- 
rit. Itaque bella omnia, quae unquam cum Germanis 


gesta sunt, viginti voluminibus comprehendit. Item 


naturalis historiae triginta septem libros absolvit. 
Periit clade Campaniae. Nam quum Misenensi classi 
praeesset, et flagrante Vesevo ad exploraudas pro- 
pius causas Liburnica pertendisset, ueque adversan- 
tibus veniis remeare posset, vi pulveris ac favillae 
oppressus est; vel, ut quidam existimant, a servo 
suo occisus, quem, deficiens aestu, ut necem sibi 
maturaret, oraverit. 


Novocomensis)] Ymo Veronensis. Confunditur cum juniore 
Plinio, qui Novocomensis fuit. Idem error est Hieronymi Ghxon. 
£useb. n. 2155. 


ἀοδ 


D JUNII JUVENALIS 
V. ly Ey d 


J €NIUS JUVENALIS, libertini locupletis incertum fi- 
lius, an alumnus, ad mediam fere aetatem declamavit, 
animi magis causa, quam quod scholae se aut Foro 
praepararet. Deinde paucorum versuum Satira non 
absurde composita in Paridem pantomimum poctam- 
que [Claudii Neronis, ejus semestribus militiolis tu- 
mentem,] genus scripturae industrie excoluit. Et ta- 
men bene diu ne modico quidem auditorio quicquam 
committere est ausus. Mox magna frequentia, ma- 
gnoque successu bis ac ter auditus est, ut ea quoque, 
quae prima fecerat, inferciret novis scriptis: 

Quod. non dant proceres , dabit histrio: tu Came- 

| rinos, 

ΜῈ Bareas, tu nobilium magna atria curas. 
Praefectos Pelopea facit , Philomela "Tribunos. 
Erat tum in deliciis aulae histrio; multique fautorum 
ejus quotidie provehebantur. Venit ergo Juvenalis in 
suspicionem, quasi tempora figurate notàsset: ac stá- 
iim per honorem militiae, quamquam octogenarius, 
Urbe summotus, missusque ad praefecturam cohortis, 
in extrema Aegypti parte tendentis. Id supplici genus 
placuit, ut levi atque joculari dilecto par esset. —Ve- 
rum intra brevissimum tempus angore et taedio periit. 


scholae se]  Addidi se cum Wolfio. 
Claudi; — tumentem] | Uncis haec inclusi cum Oudend. Plura 


de loco corrupto Rupert. in edit. Juven., quem conferas etiam 
de auctore hujus vitae disputantem. A 


bene diu] bien longtems. 
Quod non dant] Sat. 7, 9o. 


histrio] non Neronis vel Domitiani, sed Hadriani quidam, v, 
Qudeud. 


407 
A.U L i ΒΕ ΤΥ 5. L E 
πὴ)» 


Ἄ PrnsiUs Fraccvus natus est pridie Nonas De- 
cembris, Fabio Persico, L. Vitellio, Consulibus. 
Decessit octavum Kalendas Decemb. Publio Mario, 
Asinio Gallo, Consulibus. Natus in Etruria Volater- 
ris, Eques Romanus, sanguine et affinitate primi or- 
dinis viris conjunctus, decessit ad octavum millia- 
rium via Appia in praediis suis. Pater ejus Flaccus 
pupillum reliquit moriens, annorum fere sex. Ful- 
via Sisennia mater nupsit postea Fusio, Equiu Ro- 
mano: et eum quoque extulit intra paucos annos. 
Studuit Flaccus usque ad annum duodecimum V ola- 
lerris: inde Romae apud Grammaticum Remmium 
Palaemonem, et apud Rhetorem Virginium Flavum. 
Quum esset annorum sedecim, amicitia coepit uti 
Annaei Cornuti, ita ut ab eo nusquam discederet: a 
quo inductus aliquatenus in philosophiam est. Ami- 
cos habuit a prima adolescentia Caesium Bassum poe- 
iam, et Calpurnium Suram, qui eo vivo juvenis de- 
cessit, Coluit ut patrem Servilium Nonianum. Per 
Cornutum coguovit Ànnaeum etiam Lucanum, ae- 
quaevum auditorem Cornuti. Nam Cornutus illo 
iempore Tragicus fuit, sectae Stcicae, qui libros Phi- 
losophiae reliquit. Sed Lucanus adeo mirabatur scri- 
pta Flacci, ut vix retineret se illo recitante a cla- 
more, [quin z//a esse vera poemata diceret] Sero 
cognovit et Senecam, sed non ut caperetur ejus in- 
genio. Usus est apud Cornutum duorum convictu 405 


natus est] A. U. 787., decessit a. 815. Publio Mario pro Ru- 
brio emendavit Lips. ad Tac. A. 14, 49. 
nusquam] Malim nunquam. 

Suram] lta Wolf. pro Sraturam. 

quin — diceret] Desunt haec in Mis, , atque sunt inepta; 


409 A.UCL Jo POERMESE EE : 


ctissimorum et sanctissimorum virorum, acriter tum 
philosophantium, Claudii Agsilenieih medici La- 
cedaemonil, et Petronii Áristocratis Magnetis, quos 
unice miratus est et aemulatus, quum aequales essent, 
et Cornuto minores. Ipse etiam decem fere annis 
summe dilectus a Paeto 'l'hrasea est, ita ut peregri- 
naretur quoque cum eo aliquando, cognatam ejus τσ 
riam uxorem habente. Fuit morum lenissimorum, 
verecundiae virginalis, formae pulcrae, pietatis erga 
mairem et sororem et amitam exemplo sufficientis, 
Fuit frugi et pudicus. Reliquit circa HS. vicies matri 
et sorori: scriptis tamen ad matrem codicillis, roga- 
vit eam, ut daret Cornuto sestertia, ut quidam dis 
cunt, centum; uL alir volunt, argenti facti pondo 
viginti, et libros circa septingentos, sive bibliothe- 
cam suam omnem. [Verum Cornutus, sublatis libris, 
pecuniam sororibus, quam frater heredes fecerat, 
reliquit.] Et raro, et tarde scripsit. Hunc ipsum 
librum imperfectum reliquit. Versus aliqui demti 
sunt ultimo libri: et quasi finitus esset, leviter ree 
tractavit Cornutus, et Caesio Basso petenti, ut ipse 
ederet , tradidit edendum. — Seripserat etiam in. pue- 
ritia Flaccus Praetextan [ Vescio] BE Ὁδοιποπορικῶν 
librum unum, et paucos uxori Thaseae in Arriam 
matrem versus, quae se ante virum occiderat. Omnia 
aulem ea, Cornutus auctor fuit matri ejus, ut abo- 
leret. Editum librum continuo mirari homines, et 
diripere coeperunt. Decessit autem vitio stomachi, 
anuo aetalis tricesimo. | Sed mox, ut a schola et 


Verum — reliqui] Ut spuriam uncis inclusit hanc periodum. 
Oudend. 

lev. retractavit Cornutus) Vulg. lev. recitavit Cornuto. v. Οὐ» 
dend. et Wolf. ) 

Vescio] Suspectam vocem inclusi uncis cum Wolfio. 

tricesimo] Imo wicesimo octavo. v. supra. lta scripsit Wol- 
fius. Plerumque in Suetonio , si is auctor vitae, Consules et νὰν 
tae annos non convenire, saepius demonstravimus, 


NEST. À. Áo9 


magistris diverterat, lecto libro Lucilii decimo, ve- 
hementer Satiras componere studuit: cuj libri prin- 
cipium imitatus est, sibi primo, mox omnibus de- 
irectaturus, cum tanta recentium Poétarum et Ora- 
torum insectatione, ut etiam Neronem culpaverit. 
Cujus versus in Neronem quum ita se haberet, - 

... "uriculas asini Mida rex habet, 
in hunc modum a Cornuto ipso tantummodo est 
- emendatus, 
| -uriculas asini quis non habet? 
ne hoc Nero in se dictum arbitraretur. 


410 


€. SUETONII TRANQUILLI 
OPERUM, QUAE PERIERUNT, 


EF ΠΑ ΟΜ ἮΡΙ ΝΥ ΤᾺ: 


Suidae Catalogus operum "Tranquilli. : 


"T oar KYAAOZ o Xowmróvis , χρηματίσας γραμμα- 
, ς μὰ » Y - Ὁ 
χικός, Ῥωμαῖος» ἔγρωψψε περὶ τῶν παρ “Ἕλλησι παι" 
διὼν βιβλίον α΄. πεοὶ τῶν παρὼ Ῥωμαίοις ϑεωρικῶν καὶ 
. , 1 τῳ ς n3 
εὐγώνων βιβλίω β΄. περὶ τοῦ κατοὶ Ῥωμαίους ἐνιωυτοῦ 
βιβλίον α΄. περὶ τῶν ἐν τοῖς βιβλίοις σημείων α΄. περὶ 
τῆς Κικέρωνος πολιτείας α΄. ἀντιλέγει δὲ τῷ Διδύμῳ, 
“περὶ ὀνομώτων κυρίων καὶ ἰδίων ἐσθημάτων καὶ ὑποδημού- 
14 ^" 3) T 2 Li i] , 
σων. καὶ τῶν ἄλλων , οἷς τὶς ὠμῴιεννυται. “Περι δυςφή- 
53) ^e € 
μὼν λέξεων, ἤτοι βλασφημιῶν; καὶ πόϑεν ἑκάστη. περὶ 
Ῥώμης καὶ τῶν ἐν αὐτῇ νομίμων καὶ "390v βιβλία D. 
, [ 
Συγγενικὸν Καισάρων. περιέχει δὲ καὶ (βίους καὶ διοαδο- 
xs αὐτῶν ὠπὸ ᾿Ιουλίου ἕως Δομετιανοὺγ βιβλίω η΄. 
στέμμα Ῥωμαίων ἀνδρῶν ἐπισήμων. 


De Regibus Liber. 
Ausonius Paulino , Epist. XIX. 


His longe jucundissiimum  poéma subdideras, 
quod de tribus Suetonii libris, quos ille De Hegzbus 
dedit, in epitomen coégisti tanta elegantia, solus ut 
mihi videare assecutus, quod contra naturam est, 
brevitas ut obscura non esset. ln his versibus ego 
ista cognovi: 


€. SUETONII FRAGXENT A. 411. 


Juropamque 2fsiamque duo vel maxima terrae 

Membra, quibus Libyam dubie Sallustius addit, 

Juropae adjunctam; possit cum tertia dici. 

Jegnatas multis , quos fama obliterat, et quos 

Barbara «Romanae non tradunt nomina linguae. 

liibanum ,| Numidamque Zvelim, Parthumque 
J'ononem, 

Et Caranum , Pellaea dedit qui nomina regum, 

Quique magos docuit mysteria vana Nechepsz, 

Et qui regnavit sine nomine mox Sesoosítris. 


De institutione officiorum Liber. 


Priscianus, Lib. FI, pag. 679 edit. Putsch. 


Quod tamen comprobat etiam Suetonius, diver- 


sos ponens usus in libro, qui est De znstitutzone offi- 


ciorum. 


Chronicon Paschale, Pastorum Siculorum antea nos 
mine instenitum , ad Olympiadem XF'II. 
pag. «47 edit. Cangianae. 


Οὗτος Νουμμᾶς; ὁ καὶ Πομπήλιος. δεξάμενος 7ees- 
βευτοὶς iw τῆς χώρας τῶν λεγομένων Πελασγῶν, Qo- 
ρούντων χλαμύδας ἐχούσας ταϊβλία δούσαια , καθάπερ 
οἱ ὠπὸ τῆς Ἰσαυρίως χώρας, καὶ τερφϑεὶς τοῦ σχήμα- 
putos, ἐπενόησεν πρῶτος ἐν Ῥώμῃ χλαμύδος Φορεῖ- 
σθαι, τὰς μὲν βασιλικὰς πορφυρᾶς.» ἐχούσας ταβλίω 
χουσᾶ, τοὺς δὲ τῶν Συγκλητικῶν καὶ τῶν ἐν ἀξίαις καὶ 
στρατείαις χλαμύδας σήμαντρον τῆς βασιλικῆς ᾧορε- 
σίας ταβλία πορφυρᾶ, ἀξίαν δηλοῦντα Ῥωμαϊκῆς πολι- 
τείρις καὶ ὑποταγήν᾽ κελεύσας μηδένα συγχωρεῖσθαι 
εἰςελϑεῖν εἰς τὸ αὐτοῦ Παλώτιον πρὸς αὐτὸν δίχα τοῦ 
σχήματος τῆς αὐτῆς χλαμύδος. καὶ οὐ συνεχώρουν τινὶ 
εἰσελθεῖν οἱ φυλάσσοντες τὸ Παλατιον; si μὴ ἐφορει; 


| 


Á12 QU 'sd x'r'0N'fE 


N 
χλαμύδα ἔχουσαν QiAoriuiay. βασιλικῆς ἐσθῆτος, κα- 
Sas ὁ σοφώτατος Σουετώνιος Στραγκύαλος ( Τραγ-. 
κυλλος) Ἑωμαίων ἱστοριογροίῷος συνεγρώψνατο. 


Praetorum libri. 


Priscianus Lib. F III , pag. 744. 
Suetonius autem passive protulit in quarto Prae- 
torum: Zaetoria, quae vetat minorem annis X.X/7 
stipulari. égieeeroadou- 


Idem Lib. FIII, pag. 543. 


Suetonius in IV Praetorum: ZWinor X X ann. 
stipulari non potest, passive dixit. 


Jdem Lib. XE III, pag. 1464. 


Suetonius in VIII Praetorum:  Fastz dzes sunt, 
in quibus fatur , id est, dicitur, ut nefasti, in qui- 
bus non dicitur. 


De ludis et spectaculis liber, aut libri varii. 
4. Gellius Lib. IX, cap. 7. 


Sed de fidibus rarius dictum et mirabilis est: 
quam rem et alii docti viri, et Suetonius etiam '"T'ran- 
quillus in libro ludicrae historiae primo satis comper- 
iam esse, satisque super ca constare affirmat: nervezas 
in fidibus brumali die alias dreitis peli , alias so- . 


nare. 


Tertullianus de spectaculis cap. 6. 
p ] 


Qui, quotque in ordinem, ct quibus idolis Indos 
instituerunt, positum est apud Suetonium '"lranquil- 
lum, vel, a quibus "Tranquillus accepit. 


ἘΒΑΟΝῈΕῈΝ T A. | 41$ 


Diomedes Grammat. Lib. III. *) pag, 489. 


Primis temporibus omnia, quae in scena versan- 
tur, in comoedia agebantur. Nam Pantomimus, et 
Pythaules, et Choraules, in comoedia canebant. Sed 
quia non poterant omnia simul apud ommes artilices 
pariter excellere, si qui erant inter actores comoe- 
diarum pro facultate et arte potiores, principatum 
sibi artificii vindicabant. Sic factum est, ut, nolen- 
tibus cedere mimis in artificio suo ceteris, separatio 
fieret reliquorum. Nam dum potiores inferioribus, 
qui in omni ergasterio erant, servire dedignabautur, 
se ipsos a comoedia separaverunt; ac sic facium est, 
ut exemplo semel sumto, unusquisque artis suae rem 
exsequi coeperit, ποθ in comoediam venire: cujus 
rei indicia produnt nobis antiquae comoediae, in 
quibus invenimus, ACTA TIBIIS PARIBUS, AUT 
IMPARIBUS, AUT SARRANIS. Quando enim 
chorus canebat, choricis tibiis, id est, choraulicis, 
arüifex concinebat. In canticis autem, Pythaulicis 
responsabat. Sed quod PARIBUS TIBIIS, vel IM- 
PARIBUS, invenimus scriptum, hoc significat: si 
quando monodio agebat, unam tibiam inílabat; si 
quando synodio, utramque. 


Joannes "Tzetzes Histor. Chiliade FI, v. 877: 


Τράγκυλλος Σουητῖνος τὶς ἐν παιδιαῖς “Ελλήνων, 
Πολλὰς μὲν ἄλλας παιδιὰς καὶ συμποσίων λέγει. 
ἣν συμποσίων μία μὲν ?» ἑωλοχρασία᾽ 


*) Non dubitandum, quin haec sint e libro Suetonii de ludis ac 

| epectaculis: quem ab eo scriptum esse, testis Suidas: variaque inde 
Ἢ depromunt 4. Gellius, Tertullianus , Servius, Diomedes, "Tzetzes. 
"bsque eo esset, dicerem, esse ex libro ejus de poetis: unde et jfrag- 
mentum adducit Isidorus Orig. Lib. VIII, 2. Immo ex eodem su- 
persunt vita Terenti et Horatii; Qc, ut censeo, Lucani, etiam Per- 
sü et Juvenalis. Yta Ger. Jo. Vossius Lib. II. Instit. Poct. cap. 29.» 
qui tamen debuerat agnoscere Casaubonum, quippe primum hu- 
jus indicem, cujus sunt quoque multa sequentia. Groz. 


414 CPUS U RT ONSE 


“τέρα δὲ ὁ κότταβος, ὁμοῦ καὶ ἡ λατάγη. 

Οἱ νέου γὰρ κωμάζοντες τόποις ἀφωρεσμένοις, 
ΤΙερὶ ἑσπέραν τοὺς χοᾶς καὶ τοὺς βίκους τυϑέντες, 
"Exoorog ἀνδριζόμενος, ἔπινε τὸν οἰκεῖον. 

Ὃς δὲ οὐ πιεῖν ἴσχυσε τὸν ἑαυτοῦ χοέα, 
Περιεχεῖτο ἕωϑεν, τῶν συμποτῶν γελώντων. 

τόδ᾽ ἑωλοκρασία μέν. τὸν κότταβον δὲ μάϑε, 


Τῷ συμποσίῳ ἵστατο ζυγὸς καὶ λεκανίσκαι, 
Jap ἑκατέρῳ τοῦ ζυγοῦ κατωϑὲεν τῶν πλαστίγγων. 
i λεκανίσχαν μέσον δὲ εἶχον ανδριαντίσκους,, 
»Ανδριαντίσκους , οὖς μανᾶς ὠνόμαζον τότε ; 
Οἱ κωμασταί, πληροῦντος οὖν οἴνου τὸ τούτων στόμα; 
(Ὁ λάταξ καὶ λατάγη δέ, ἤγουν ὑγροὺν καὶ ῥῦσις;) 
Τοῦτο ἀπεκοττάβιζον εἰς μίαν τῶν πλαστίγγων, 
Τουτέστιν, ἐξετίνασσον, ἀπέπτυον, ἑκένουν. 
Κότταβον καὶ τὸ ὄργανον ἅπαν ἐκάλουν τοῦτο. 
"4v οὖν πλαστιγξ τῆ φορᾷ κατέῤῥεψε τοῦ οἴνου; 
Kol τὸν μανᾶν εἰς κεφαλὴν ἤχησε κεκρουκυῖα, 
Ὃ κωμαστὴς συγκωμασταῖς ἐδόκεν τῶν γενναίων, 
JE δ᾽ οὐ, πολὺν ἐλάμβανεν, ὡς ἀσϑενής, τὸν γέλωνι 


Servius in 11. Georgicorum 24. 


Apud majores theatri gradus tantum fuerunt. 
Nam scena de ligno tantum ad tempus fiebat, unde 
hodieque permansit consuetudo, ut componantur pee 
gmata a ludorum theatralium editoribus. Scena au- 
lem, quae fiebat, aut versilis erat, aut ductilis. Ver- 
silis tunc erat, quum subito tota machinis quibusdam 
convertebatur, et aliam picturae faciem ostendebat. 
Ductilis tunc, quum traetis tabulatis hac atque illac 
species picturae nudabatur interior. Unde perite 
utrumque tetigit, dicens, Z'ersis discedat frontibus; 
singula singulis complectens sermonibus. Quod Varro 
et Suetonius commemorant. 


Idem in F. .eneidos 6os. | 


Ut ait Suetonius Tranquillus, Lusus /psg, quer: | 


ἘΞΑ 6 ΜῈ NN T A. 413 


vulgo Pyrrhicham appellant, Troja vocatur: cujus 
originem expressit in libro de puerorum lusibus. 


De vitiis corporalibus Liber. 
Servius in. Eclogam 11], δ. 


Hirqui autem sunt oculorum anguli, secundum 
Suetonium 'Tranquillum , in vitiis corporalibus. 


Jsidorus Originum Lib. ΠῚ 


Nam hirci sunt.oculorum auguli, secundum Sue- 
tonium etc. 


Servius in. FIL en. 629. 


Secundum Suetonium, in libro de vitiis corpoó- 
ralibus, reina est durum pingue, quae est inter 
cutem et viscus. 


De re vestiaria Liber: 
Serezus in Lib. F Il. en. 649. 


Suetonius in libro de genere vestium dicit, 
tria esse genera trabearum. Unum Diis sacratum, 
quod est tantum de purpura. Aliud regum, quod 

est purpureum, habet tamen album aliquid, — Ter- 
iium augurale, de purpura et cocco. 


De rebus variis Liber. 
Sosipater Charisius Lib. 11. pag. 240: 


Suetonius 'lranquillus de rebus variis, Praepo- 
sitiones (inquit) omnes omnino sunt Graecae duo 
de viginti, qui numerus inter omnes criticos Gram- 
maticos perfecte convenit. Nostras vero esse has, 
ab, ad, praeter ; pro, prae, in, ex, sub, super, 
subter. 

Tom, II. 27 


Á16 Cc SUETONIIÍ 
Jdem Lib. IT. pag. 4756. 


Suetonius "Tranquillus Praeverbium putat dici 
debere, quod ante, vel adverbium, quod post ver- 
bum appellatio etiam nomenque ponatur. 


De vocibus ominosis. 
Servius ad Il. Jen. 683. 
Suetonius tria genera pileorum dixit, quibus 
Sacerdotes utuntür, apicem, tutulum, galerum: 
sed apicem pileum sutile, circa medium virga emi- 


nente; zu£ulum, pileum lanatum metae figura; gae 
lerum, pileum ex pelle hostiae caesae. 


uctor Eityrnologici majnt. 
᾿Αρχολίπαρος: 0 λιπαρῶν iva οἐρχῆς τύχῃ. ὃ ἐκ 
TOU ἄρχειν λιχαιϊνόμενος. QUT) Τράγκυλλος περὶ HEAdes 
Quia». 


De Grammaticis et Rhetoribus Libri. 


D. Hieronymus in praefatione. Catalogi Scriptorum 
ecclesiasticorum. 


Hortaris, Dexter, ut Tranquillum sequens, ον 
'elesiasticos scriptores in ordinem digeram; et quod 
ille in enumerandis literarum viris fecit περ δι τ, 
ego in noslris faciam. 


Idem in Epistola ad Desiderium. 


Scripsi librum de illustribus viris ab Apostoli4 
usque ad noslram aetalem, imitatus Tranquillum, 
Graecumque Apollonium. 


Ex libris incertis. 
Censorinus de natali die cap. 5 


'Annum vertentem Romae Licinius quidem Mas 


ἘΞΑ ΟΝ ἘᾺΝ TA. 417 


cer, et postea l'enestella statim ab initio duodecim 
müensium fuisse scripserunt; sed magis Junio Grac- 
chano, et Fulvio Varroni, et Suetonio aliisque. cre- 
dendum, qui decem mensium putaverunt fuisse, ut 
iunc Albanis erat, unde orti Romani. 


.A. Gelliu?. Lib. XE. cap. 4. 


Eundem Bassum Suetonius Tranquillus praepos 
situm esse a M. Antonio provinciis Orientalibus, 
Parthosque in Syriam introrumpentes tribus ab eo 
proeliis fusos scribit, eumque primum omnium de 
Parthis triumphasse, et morte obita peo funere 


sepultum esse. 


Servius, in Eclogam IIT, «οὔ. 


Dicta ulna ὠπὸ τῶν wAsyov, id est, a brachiis: 
unde et λευκώλενος ^ Hen. Licet Suetonius unum cu- 
bitum velit esse tantummodo. 


Jdem in IIL Georgicorum 5... 


Quod autem ait,  Zictorisque arma Quirini, 
non est contrarium: nam, ut etiam in primo Ae- 
neidos 292. diximus, Suetonius Tranquillus hoc. de 
Augusto commemorat, quodam tempore tres par- 
ies populi consentiente Senatu obtulisse ei tria no- 
mina, Quirini, Augusti, Caesaris. lile, ne, unum 
eligendo, alias offenderet partes, primo Quirinus 
est dictus: inde Caesar: posé im nomine permans 
eit Ausustz. 


Isidorus Orig. Lib. XF'1Il. cap. 2. 


Tranquillus autem, triumphum Latine potius 
» appellatum, quod is, qui triumphaus Urbem ingre- 
deretur, iriparlitg judicio honoraretur, 


A18 Cc. SUETONII 


Lib. eodem , cap. 6. 


"Tranquillus autem dicit: Dum cujusdam gladias. 
ioris in ludum emissi gladius curyvatus fuisset ex 
acie recta, procurrit unus ad eum corrigendum; 
iumque a pugnante responsum est, 516 pugnabo 
(al. sica pugnabo): inde sicae nomen datum est. 


Commentator vetus Horatii ad carmen de arte 
poética, v. 354. 


Scriptor, librarius, bibliopola, uti veteres di« 
cebant, quod et "Tranquillus affirmat. 


Suidas. 


, , c Ὁ ᾿ 
᾿Ασσαριώ " ὀ(βολοί. Νουμμᾶς o πρῶτος βασιλευς 
5c , * P MBATY ' 

μετοὶ Ρωμύλον Ῥωμωίων γεγονώς, omo σιδήρου καὶ χαλ- 

χοῦ πεποιημένος (νομίσματα ) πρῶτος ἐχαρίσατο Po- 

μαίοις, τῶν πρὸ αὐτοῦ πάντων dio σκυτίνων καὶ ὀστρω- 
^ P: , , ^s 

κίνων τὴν “χρείαν πληρούντων, ἅπερ ὠνόμασεν ἐκ τοῦ 

»t 3054 [4 c ΄ 

Ἰδίου ὀνόματος νουμμιο. ὡς Quai TegorywoA Nose 


Servius ad. IF. Georg. 427. 


Corycos enim civitas est Ciliciae, in qua antrum 
ilud iamosum paene ab omnibus celebratum. — Et 
per iransitum tangit historiam memoratam a Sue- 
tonio. Pompejus enim, victis piratis Cilicibus, par^ 
üm ibidem, parüm in Graecia, partim in Calabria, 
agros donavit. 


Jdem in FK eneid. 799: 


Quod autem dicit, verum est. Nam et Sueto- 
nius ail in vita Caesaris, responsa esse data per to» 
tum orbem, nasci invictum Imperatorem, 


FRAGMENTA á19 
Jdem in Aeneid. XII, 485. 


Homo rebellis dicitur: res ipsa rebellio, non 
rebellatio: sic Suetonius. Jd. Calzg. cap. ó4. 


Isidorus Originum Lib. FII. cap. ». 


Ῥοδίας unde sint dicti, sic ait 'lranquillus: 
Quum primum homines exuta feritate rationem vi- 
tae habere coepissent, seque ac Deos suos nosse, 
cultum: modicum ac sermonem necessarium com- 
menti sibi, uiriusque maguificentiam ad religionem 
Deorum suorum excogitaverunt.  lgitur ut templa 
illis domibus pulcriora, et simulacra corporibus 
ampliora faciebant, ita eloquio quasi augustiore ho- 
norandos putaverunt, laudesque eorum et verbis 
ilustrioribus et jucundioribus numeris extulerunt. 
Id genus quia torma quadam efficitur, quae σποιό- 
γῆς dicitur, poóéma vocitatum est, ejusque fictores 
postae. 


Diomedes Lib. L pag. 362. 


Jnchoavi ab inchoo. Sic dicendum putat Julius 
Modestus, quia sit compositum a chao, initio re- 
rum. At Verrius et Flaccus in postrema syllaba 
adspirandum probaverunt.  Cohum enim apud ve- 
leres mundum significat. Inde tractum zzcoAare. 
Tranquillus quoque his assentiens, libello suo ple- 
nisime aedem incohatam ila disseruit. 


- Commentator vetus in Horat. , Sat. FII, «οἱ 


Bithus et Bacchus, gladiatorum nomina -cele- 
brata apud Suetonium. 


"Charisius Lib. IT. Inst. Gramm. p. 180. 


Jstoc vilius. Rex qui vocabat ad coenam, si 
sibi ea res exhibenda indiceretur, quam exhibere 


420 € SUETONIIE 


non posset, respondit, ut "Tranquillus refert, Zsz0 
veiius homznis ertt coena. 


Fustathius in. Odyss. "Eo. A. v. 106: 


"Ole vd περὶ Ἑλληνικῆς παιδιᾶς γρώψας;, διαφο: 
gov καὶ αὐτὸς εἰδὼς κύβων καὶ πεσσῶν, καὶ παλαιοτα- 
χὴν εἰπὼν τὴν κυβιστικὴν παιδιοόν, παράγει Σοφοκλέους 
μὲν ἐκ Παλαμήδους, ὁμωνύμου τῷ ἥρωϊ δράματος τό; 
Ἐκεῖνος ἐφεῦρε πεσσούς, κύβους τε τερπνὸν οἰργίας 
ἄκος. καὶ Εὐφορίωνος τό, Πεσσοὼ Ναυπλιάδαρ. λέγει 
δὲ καὶ εἰς. 


JHoc excerptum ex libro MS. de natura rerum retus 
lit Oxonzo Jac. Gronovius. 


De omnibus maris ac fluminum in pratis in 
Annalibus Tranquillus sic ait. — Extremum mare 
Oceanus: internum medius, quod ex Oceano fluit. 
Supernum et infernum , quibus [talia alluitur. Ex 
his superum et Adriaticum dicitur et 'luscum in- 
ferum. Fretum angustum quasi fervens mare, et 
Siculum et Gaditanum (MS. Gadztianum). | Ae- 
stuaria sunt omnia, per quae mare vicissim tum 
accedit ( MS. occidit), tum recedit. — Altum pro- 
prie mare profundum. — Vada (MS. vaga), quibus in 
mari polest stari, quae Virgilius brevia appellat, 
quae eadem Graeci brachia. Sinus majores reces- 
sus maris dicuntur, ut Caspius, Arabicus, Indi- 
cus; majores autem anguli, ut Paestanus, Matre-. 
stae, Amyclanus et similes nomina maris dixerunt. 
Flustra motus maris sine tempestate fluctuantis. 
Naevius in. bello Poenico (MS. Pontico) in inscri- 
ptione quod ait, J/onerariae honustae stabant in 
jlustrís, ut si diceret in salo (MS. /So/a). Moles, 
quae eminent et procurrunt mari, de quibus Pacu- 
vius (MS. Fauculius) ait; omnes latebras sublaetu 


TFRAGHME! T 4. Á21 


znole abstrusas sinus. Caecus fluctus tamen, nec 
dum tamen canus, de quo Atta (MS. aoa) in to- 
gata sic ait: Populo fluctos caecos faciunt per dise 
cordiam; et Augustus ait: nos venimus Neapolim, 
Jiuctu quidem caeco. Litus, quicquid aqua allui- 
tur. Flumen omnis humor, qui vel modice fluit 
'"Torrens fluvius, qui a pluvia crescit, siccitate tor- 
rescit, id est, arescit, de quo Pacuvius ait, Z'/ame- 
zneo vapore torrens torret. Ostia exitus fluminum 
in mare. "llli aquarum projectus, quales sunt in 
Aniene (MS. assiense) flumine quam se maxima 
praecipitio. 


vy 
,N u 


mn 


poe 
d X as 


3t] 
iA P 
ἧς 


D 
τ 


* 


y 
o "APDirze-er πος Pt e 


- πὶ 
C4 
ls | τὰν Laisersih of E A ΕἾ αν 
ο | 
Library | 
z ifins 
: 
"hd DO NOT 
LES REMOVE 
E THE 
γι e 
r3 fe 
Ἔ, Ὁ CARD 
E c 
B FROM 
A THIS 
rÍ^ 
à POCKET 
[62 
Acme lI ibrary Card Pocket 
E | Under Pat. “εξ. Index File" 
3 | Made by LIBRARY BUREAU